Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
Auteurs ANGELA HIGGINS - KILDARE AND WICKLOW EDUCATION AND TRAINING BOARD ANNA GIGLIOLI - ENAIP FVG WENDY O'SULLIVAN - KILDARE AND WICKLOW EDUCATION AND TRAINING BOARD > met bijdragen van de Champions: Ann Dickson Anne McGrath Denise Sheridan James McLoughlin Keith Clarges Larry Cuffe Mark Maguire Gillian Clarges Michelle Keating > Met dank aan de SmartVET partners Catherine Byrne - KILDARE AND WICKLOW EDUCATION AND TRAINING BOARD Emma Beatty - FIT Gilberto Collinassi - ENAIP FVG Harry Greiner - CCN Maria Fojk - FIT Pat O'Mahony - IVEA Phil Ackroyd - CCN Ton Koenraad - TELLConsult > en aan alle docenten en leerlingen die hebben deelgenomen aan de SmartVET activiteiten.
Deze publicatie is een van de resultaten (Deliverable 9) van het EU project 'Supporting Continuous Professional Development of VET teachers in the use of Interactive Whiteboards'. SmartVET is een Leonardo da Vinci Transfer of Innovation project ondersteund door het EU LLP fonds. Het doel van het project is om een goede werkwijze over te brengen in het leveren van training op digiborden in de sector beroepsonderwijs in Ierland, en om docenten in het beroepsonderwijs in Co Wicklow VEC van competenties te voorzien, die nodig zijn om educatieve middelen, die geschikt zijn voor gebruik met digiborden, te ontwerpen en deze te integreren in de dagelijkse onderwijsactiviteiten. Het Trainingsprogramma is ontstaan door de ervaring in het EU Project Smarteach en is gebaseerd op de bijdragen van de groep van Co Wicklow VEC docenten (IWB Champions), die vanaf het begin betrokken zijn geweest bij SmartVET. Dit document is, evenals alle andere documenten van het SmartVET Project, te downloaden in digitaal formaat in de SmartVET online community op: http://etuitionnetwork.ning.com en http://smartvetprojet.eu Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
2
Partners > FIT - Fast Track into Information Technology Limited - Ireland
> KWETB - Kildare and Wicklow Education and Training Board - Ireland
> IVEA - Irish Vocational Education Association - Ireland
> ENAIP FVG - EnAIP Friuli Venezia Giulia - Italy
> TELLConsult - Technology Enhanced Lifelong Learning Consult - Netherlands
> CCN - City College Norwich - United Kingdom
> NCTE - National Centre for Technology in Education - Ireland
LIFELONG LEARNING PROGRAMME 2011 - LEONARDO DA VINCI Transfer of Innovation [LLP/LdV/TOI/2011/IRL-503] Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De inhoud van deze publicatie weerspiegelt alleen de mening van de auteur en de Commissie kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor enig gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de informatie die erin is vervat.
Trainingsprogramma on Interactive Whiteboards for VET Teachers
3
Inhoudsopgave INLEIDING ............................................................................................................. 5 UITGANGSPUNTEN ....................................................................................................... 5
HET TRAININGSPROGRAMMA ............................................................................... 6 DE DOELGROEPEN ........................................................................................................ 6 DE ROL VAN DE CHAMPIONS ........................................................................................ 6 HET ‘BOOTCAMP’ TRAININGSMODEL ............................................................................ 7 Actieve Praktijkervaring op het Digibord .......................................................................... 8 Actieve Software Praktijkervaring ..................................................................................... 8 Samenwerking ................................................................................................................... 8 Creëren van Hulpmiddelen................................................................................................ 8 Presentaties ....................................................................................................................... 8 DE TRAINING VAN DE CHAMPIONS IS OPTIONEEL ......................................................... 9 DE TRAINING VAN DE DOCENTEN ............................................................................... 10 HET MODEL – HOE HET WERKT ................................................................................... 10 Fase Een ........................................................................................................................... 10 Fase Twee ........................................................................................................................ 11 Fase Drie .......................................................................................................................... 11
INHOUD TRAININGSBIJEENKOMSTEN ...................................................................11 Een Succesvolle ‘Bootcamp’ Training in 10 Stappen ....................................................... 13 1. Leiderschap.............................................................................................................. 14 2. Kies het Model ......................................................................................................... 14 3. Vind uw ‘Champion(s)’ ............................................................................................ 14 4. Plan de Trainingsbijeenkomsten ............................................................................. 15 5. Werf Docenten ........................................................................................................ 15 6. Veeg het Stof van de Apparatuur ............................................................................ 15 7. Geef de Trainingen .................................................................................................. 15 8. Volg de Vorderingen van de Docenten ................................................................... 15 9. Bouw het Team op .................................................................................................. 16 10. Geef het Stokje Door ........................................................................................... 16
Literatuur ............................................................................................................17 Bijlage A Driedaagse training voor de Champions .................................................18 Bijlage B Inleidende Tweedaagse Training (Docenten) ..........................................22 Bijlage C Inleidende Eendaagse Training ...............................................................24 Bijlage D Vervolgtraining ......................................................................................25 Bijlage E Terugkoppelingsformulier ......................................................................26 Bijlage F Jaarlijkse Digibord Controlelijst ..............................................................27 Woordenlijst ........................................................................................................28 ACTIEONDERZOEK ........................................................................................................... 28 BLENDED LEARNING ........................................................................................................ 28 COGNITIEF LEERLINGSCHAP ............................................................................................ 29 COMMUNITY OF PRACTICE.............................................................................................. 29 PEER TUTORING ............................................................................................................... 30 PEDAGOGISCHE VAARDIGHEDEN .................................................................................... 30 TECHNISCHE VAARDIGHEDEN ......................................................................................... 31
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
4
INLEIDING De kennissamenleving stelt nieuwe vragen aan het huidige onderwijssysteem, die verschillen van de traditionele vragen. Problemen die naar voren komen, gaan niet langer over de kennisoverdracht en de hoeveelheid informatie die studenten ontvangen, maar over de kwaliteit van de inhoud en het vermogen van de leerlingen om hun leren en de ontvangen informatie op een intelligente manier te beheren. Het Digitale Schoolbord of Digibord (IWB) is een geavanceerd stuk informatietechnologie: het kan zowel innovatie van leerinhoud als de vorming van een intelligente mentale instelling en gesteldheid ondersteunen. Goed geïntegreerd met digitale omgevingen, ondersteund door het wereldwijde web en het internet, biedt deze technologie kansen voor de ontwikkeling van nieuwe educatieve producten en materialen. Omdat docentexpertise de belangrijkste invloed van school is op het leren van studenten (Barber & Mourshed, 2007), is het ontwikkelen van vaardigheden en kennis van docenten in het gebruik van digiborden, cruciaal voor het effectieve gebruik ervan (Higgins, Beauchamp & Miller, 2007). 'Effectief gebruik van ICT in scholen is meer dan het veranderen van middelen; het is het veranderen van procedures en de cultuur (BECTA, 2007). Om deze reden is het SmartVET trainingsprogramma niet alleen gericht op de technische kenmerken van het digibord en het gebruik ervan, maar ook op het experimenteren met digiborden als een pedagogisch instrument voor de dagelijkse activiteiten, om deze vooruitgang van technologie naar pedagogische en methodologische innovatie te bevorderen.
UITGANGSPUNTEN Het SmartVET Trainingsprogramma is gebaseerd op: Een analyse van de behoeften van docenten beroepsonderwijs, uitgevoerd in het voorjaar van 2012; Een goede werkwijze, tot stand gekomen met het EU Project Smarteach; Feedback van het KWETB Projectteam en de Champions die deelnamen aan de SmartVET pilot training in najaar 2012 en voorjaar 2013. Dit programma gaat ervan uit dat docenten een ervaringsgerichte, actieve digibord praktijktraining nodig hebben met ondersteuning van Champions1. Want er bestaat een risico dat het digibord wordt gebruikt 'omdat het er is’ – bijvoorbeeld op dezelfde manier als een overhead projector voor het presenteren van PowerPoint presentaties en dvd's, met weinig nadruk op betekenisvol leren. Docenten moeten worden aangemoedigd om wat ze geleerd hebben in de klas toe te passen en verslag te doen van de ervaring. Ook in deze fase kan de Champion korte workshops houden om leerkrachten te assisteren. 1
‘Champion’ (n): ‘to support, defend or fight for a person, belief, right or principle enthusiastically’. (http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/champion_3)
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
5
HET TRAININGSPROGRAMMA In de literatuur over professionele ontwikkeling, is steeds meer aandacht gericht op inbedden van leermogelijkheden voor docenten in het werk van dag tot dag op scholen en onderwijsinstellingen, waarbij minder tijd besteed wordt in formele training door een instructeur en meer tijd besteed wordt aan het ontwikkelen van expertise in het kader van samenwerkend leren, dat professionele leergemeenschappen karakteriseert (NEA, 2009). Op basis van deze overwegingen, het Trainingsprogramma: gebruikt de methode van actieonderzoek, wat de combinatie van theoretische opleiding met praktische training op het werk mogelijk maakt; gaat uit van een samenwerkende aanpak op basis van elkaar onderwijzen en peer to peer training, dankzij de rol van de Champions, wiens steun wordt uitgedrukt in een vorm van cognitief leerlingschap; is blended en biedt trainingsbijeenkomsten en online activiteiten (materialen voor deskundigheidsbevordering en de professionele leergemeenschap); houdt rekening met zowel de technische als de pedagogische vaardigheden van docenten.2 Dit programma heeft tot doel docenten de kans te bieden om de digiborden aan den lijve te ervaren, om de voordelen, pluspunten en zwakke punten te verifiëren en het vervolgens proberen toe te passen in de klas met hun studenten.
DE DOELGROEPEN De trainingsmaterialen zijn met name bedoeld voor docenten die zullen gaan fungeren als Champions en docenten beroepsonderwijs die willen leren om het digibord te gebruiken voor het onderwijs in hun eigen vakgebieden.
DE ROL VAN DE CHAMPIONS De Champions zijn docenten die meer ervaring hebben met het gebruik van het digibord en ICT en die de anderen kunnen ondersteunen en leerruimten kunnen creëren, waar docenten elkaar kunnen ontmoeten en ideeën, ervaringen en informatie kunnen uitwisselen. Hun taak is om de innovatieoverdracht aan te moedigen, de rol van coach en mentor te spelen voor andere docenten en samen te werken in het ontwerp en de implementatie van leermiddelen voor de trainingssessies. Elke Champion zal een groep collega's ondersteunen in zijn eigen school of instelling, en hun leren ondersteunen en het delen van kennis en ervaringen stimuleren. Kortom, ze zullen trainingsbijeenkomsten en workshops leiden om het gebruik van digiborden als een onderwijs- en leerhulpmiddel te ondersteunen. Volgens onze methodologische benadering, zijn zij primi inter pares (eerste onder zijns gelijken): ze hebben voldoende vertrouwen in het gebruik van digiborden en zijn bereid om hun expertise te delen en ze zijn opgeleid om de Digibord Champions te worden.
2
Voor meer informatie zie de Woordenlijst. Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
6
HET ‘BOOTCAMP’ TRAININGSMODEL Het Trainingsprogramma is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Pas ervaringsgerichte leermethodieken toe in de training – de training moet zorgen voor de gelegenheid om zelf met de software te oefenen en zelf aan het bord te oefenen, alsook voor gelegenheden voor feedback en reflectie. De training moet zeer interactief zijn – het didactische element van de training moet zoveel mogelijk worden beperkt en moet meer praktisch zijn. Docenten moeten vertrouwen in het gebruik van het digibord ontwikkelen door hun creaties aan hun collega’s te demonstreren. Docenten moeten samenwerken om materiaal te bouwen en een databank met materialen te ontwikkelen. Docenten moeten plezier hebben tijdens de training. Dit professionaliseringsmodel kan worden aangepast en toegepast voor andere soorten technologie trainingen zoals Office 365 en Windows applicaties en bij de introductie van nieuwe hardware in de school of instelling.
Het Trainingsprogramma bestaat uit: Het identificeren en opleiden van de Champions; De training van docenten beroepsonderwijs, door middel van trainingsbijeenkomsten gegeven door Champions en door het uitproberen van het digibord in de klas. Om reflectie op de ervaringen aan te moedigen, zal elke leerkracht zijn onderwijsactiviteiten met het digibord onderzoeken en kort beschrijven. Tijdens de training, kunnen Champions en docenten beroepsonderwijs gebruik maken van een aantal leermiddelen die ook verkrijgbaar zijn in de SmartVET online community (op: http://etuitionnetwork.ning.com): een Studieboek materialen voor deskundigheidsbevordering (instructievideo’s, boekjes, enz.). Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
7
ACTIEVE PRAKTIJKERVARING OP HET DIGIBORD Dit aspect van het model is handig voor het opbouwen van vertrouwen in het presenteren en het geven van lessen. Leerkrachten zijn betrokken bij de presentaties voor collega's en worden aangemoedigd om verbale feedback te geven. Dit kan ook inhouden het oplossen van problemen met technische zaken, zoals bekabeling, kalibrering, invoermodes en projector uitlijning. Deelnemers krijgen een 'gevoel voor het bord' en kunnen tijd verdelen over het werken met programma's op het scherm, aantekeningen maken op het bureaublad en het opslaan van notities.
ACTIEVE SOFTWARE PRAKTIJKERVARING Tijdens de pilot testfase werd duidelijk dat leraren meer actieve praktijkervaring met het digibord software nodig hebben. De software kan sterk verschillen afhankelijk van het merk digibord dat in scholen of centra geïnstalleerd is. Leerkrachten hebben tijd nodig om te experimenteren met de tools om pagina's te maken en op te slaan en door de beschikbare middelen te bladeren. Beschikbaarheid van digiborden kan ook sterk variëren, dus veel van de planning en les creatie vindt op de desktop software plaats in plaats van op een digibord. Tijdens de trainingssessies, krijgen leraren eenvoudige maar leuke opdrachten om hun kennis van de software te testen en hun niveau snel op te bouwen.
SAMENWERKING Champions worden aangemoedigd om een platform op te zetten voor samenwerking tussen leerkrachten die bij het deskundigheidsbevorderingsmodel betrokken zijn . Veel scholen of centra zullen al een ELO in gebruik hebben al zoals Moodle , SharePoint of Edmodo . Indien dit niet het geval is , kunnen Champions gebruik maken van het SmartVET NINGplatform, dat door Wicklow scholen gebruikt wordt ( http://etuitionnetwork.ning.com/). Een virtuele leeromgeving (ELO) is een e-learning onderwijssysteem op basis van het web, dat conventionele persoonlijk onderwijs nabootst door toegang te bieden tot virtuele klassen, lesinhoud, en andere externe hulpmiddelen, zoals links van academische websites. Het is ook een sociale ruimte waar studenten en docenten kunnen communiceren door middel van discussies of chats. Het maakt meestal gebruik van Web 2.0 tools voor tweerichtingsinteractie en is voorzien van een contentmanagementsysteem. De SmartVET NING kan door Champions worden gebruikt om gebeurtenissen te creëren, hulpmiddelen op te slaan, gebruik te maken van materialen voor deskundigheidsbevordering en discussies tussen leraren op te starten .
CREËREN VAN HULPMIDDELEN Leraren worden gevraagd om een aspect van hun werk te identificeren en hierop voor de duur van het project te focussen. Hulpmiddelen worden gemaakt met merkspecifieke software en gedeeld op de Community of Practice. Hulpmiddelen kunnen bestaan uit lessen, activiteiten en spelletjes, galeries, geluiden en video's. Eenmaal gecreëerd, kunnen hulpmiddelen gemakkelijk worden bewerkt voor differentiatie en onder collega’s gedeeld worden.
PRESENTATIES Bij de inleidende en vervolgtrainingen worden leerkrachten gevraagd om hun lessen te presenteren aan collega's en feedback te geven over hun vorderingen.
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
8
DE TRAINING VAN DE CHAMPIONS IS OPTIONEEL Het Trainingsprogramma begint met het identificeren van vroege digibord gebruikers onder docenten en hen uit te nodigen om op te treden als Champions. De training3 is optioneel en de concrete invulling is sterk afhankelijk van de beschikbare middelen, vaardigheid niveaus en aantal van deelnemers. CHAMPION TRAINING DOELEN
Inleiding over de didactiek in deze cursus Introductie van de digibord basisfuncties Verkennen van de 4 onderwijsbenaderingen van het gebruik van het digibord (zie Studieboek’. Bouw van digibord lessen Verkennen van online hulpbronnen Gebruik van een virtuele leeromgeving (ELO) /uitwisselingsplatform voor docenten Voorbereiden en organiseren van trainingsbijeenkomsten voor docenten Introductie van de trainingsmethodiek
INHOUD
De digibord basis functies Digibord materiaal ontwerpen voor lessen met een specifieke focus: docentgecentreerd, multimedia, interactie en samenwerkend leren. De Recorder Functie Smart Exchange en Promethean Planet (of equivalent) Online hulpbronnen (YouTube, Triptico...) Creëren van blog of virtuele leeromgeving(ELO)/ (Google Drive, Wiki...) Presentaties.
RESULTAAT
Lessen die drie digibord pagina’s bevatten. Video’s over specifieke onderwerpen. Blogs of virtuele leeromgeving (ELO). Materiaal voor trainingsbijeenkomsten. Online enquête. DUUR: 3 DAGEN
3
Een gedetailleerd overzicht is beschikbaar in Bijlage A. Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
9
DE TRAINING VAN DE DOCENTEN De training van de docenten bestaat uit: ‘Bootcamp’ Trainingsbijeenkomsten - bijeenkomsten bedoeld om basiskennis te laten verwerven over het gebruik van digiborden en de training in de praktijk voor te bereiden en te inventariseren; Training in de praktijk – bestaat uit het gebruik van de digibord in de klas, hiervoor kunnen docenten gebruik maken van leermiddelen zoals het SmartVET Studieboek; materialen voor deskundigheidsbevordering en de on line community of practice.
HET MODEL – HOE HET WERKT
FASE EEN Champions geven een Inleidende Training in september/oktober aan een groep docenten. De basis van deze training is het introduceren van basisvaardigheden, het stimuleren van de deelnemers, het in aanraking brengen van docenten met de technologie en het bevorderen van samenwerking en reflectie op hun ervaringen. Deze sessie beoogt de docenten te motiveren en ze voor te bereiden op hun activiteiten in de klas. (Zie Bijlage B voor ideeën).
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
10
FASE TWEE Een Vervolgtraining om docenten opnieuw te stimuleren en momentum te behouden, kan voor maart/april of tegen het einde van het school jaar georganiseerd worden. De inhoud van deze trainingsbijeenkomst kan aangepast worden op basis van de feedback, die door de docenten is gegeven na hun eerste trainingsdagen. Deze kortere sessie geeft de deelnemers de gelegenheid om te reflecteren op hun eigen onderwijspraktijk en positieve of andere ervaringen met hun collega’s uit te wisselen. Sommige geavanceerde functies kunnen worden gepresenteerd, afhankelijk van het niveau van de ICT-vaardigheden van de docenten.
FASE DRIE ‘Bootcamp clinics’ zijn een informele manier waarop Champions elkaar kunnen ontmoeten en ondersteuning kunnen bieden aan docenten. Champions kunnen ervoor kiezen om éénop-één sessies te organiseren of kleine groepen docenten samen te brengen om technische of andere problemen op te lossen, zonder vervanging te hoeven regelen met opdrachtgevers of coördinatoren. Alle communicatie rondom de trainingsbijeenkomsten, zoals evenementen, hulpmiddelen, discussies of reacties, kan worden uitgevoerd via een virtuele leeromgeving (ELO) of de Community of Practice.
INHOUD TRAININGSBIJEENKOMSTEN De inhoud van de trainingsbijeenkomsten kan variëren, afhankelijk van ICT-vaardigheden, het aantal docenten, de beschikbare middelen en tijd. We raden een tweedaagse Inleidende Training aan, maar het model kan worden aangepast aan alle niveaus en tijdsdruk. We raden ook een korte Vervolg Training aan, om de betrokkenheid van de leraren in het gebruik van het digibord te bepalen. In Bijlage B en C zijn een aantal voorbeeldschema’s opgenomen om u op weg te helpen. Er zijn vele andere voorbeelden beschikbaar op de site van de SmartVET Community of Practice: http://etuitionnetwork.ning.com
TRAINING IN DE PRAKTIJK De docenten beroepsonderwijs kiezen de vakken, onderwerpen en lessen, die zij van plan zijn te geven met het digibord, welke methodiek zij van plan zijn te gebruiken en dan gebruiken ze het digibord in hun dagelijkse activiteiten in de klas. De periode kan variëren, afhankelijk van de beschikbaarheid en de mogelijkheden voor docenten, scholen en universiteiten, maar we raden aan het digibord gebruik op te nemen binnen het reguliere schoolprogramma en standaardcursussen en om het voor een periode van ten minste 6 maanden te gebruiken. Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
11
We raden ook aan dat docenten hun ervaring moeten documenteren met een speciaal ontworpen formulier dat minstens een keer per 3 maanden ingevuld moet worden (zie bijlage F). Tijdens de training in de lespraktijk, kunnen een of meerdere Workshops gegeven worden. De Champions ondersteunen en stimuleren de docenten ook in hun instellingen/scholen. Docenten kunnen ook rekenen op de ondersteuning van lesmateriaal en middelen van de SmartVET online community.
INLEIDENDE TRAINING DOELEN
Introductie van de digibord functies Digibord lessen ontwikkelen Verkennen van online hulpbronnen Gebruik van een virtuele leeromgeving (ELO) /uitwisselingsplatform voor docenten
INHOUD
De digibord Beginnerfuncties De opnamefunctie Smart Exchange en Promethean Planet (of equivalent) Online hulpbronnen en virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice Presentaties
RESULTAAT
Lessen die drie digibord pagina’s bevatten. Lessen met online hulpbronnen. Online enquête. DUUR: 1 OF 2 DAGEN. VERVOLGTRAINING DOELEN
Inventarisatie van gebruik van het digibord. Stimuleren van collegiale samenwerking en community vorming Uitwisseling van ervaringen van docenten op het digibord. Introductie van geavanceerde functies. Lesmateriaal ontwikkelen en delen
INHOUD
Digibord materiaal ontwerpen voor lessen met een specifieke focus: docentgecentreerd, multimedia, interactie en samenwerkend leren. Presentatie voorbeelden van activiteiten van docenten. Problemen oplossen Actief oefenen met geavanceerde functies. Resultaten presenteren en collegiale feedback delen
RESULTAAT
Onderwijsactiviteiten met digiborden. Lessen met geavanceerde functies. Online enquête. DUUR: 1 DAG
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
12
EEN SUCCESVOLLE ‘BOOTCAMP’ TRAINING IN 10 STAPPEN
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
13
1. LEIDERSCHAP Zorgen ervoor dat de school- en instellingshoofden zich bewust zijn van het doel van het project, de middelen hebben om de relevante apparatuur te leveren en te zorgen voor het positief aanmoedigen van docenten om deel te nemen.
2. KIES HET MODEL Bepaal welke versie van het model het beste werkt voor uw instelling. In een kleine school of opleidingsinstelling, het vinden van een Champion. Het ‘Bootcamp’ model houdt in het leveren van snelle, energieke trainingen en dit vereist een gemotiveerde docent(en) om de rol van de Champion op zich te nemen. In een grotere organisatie, het kiezen van een strategische aanpak en het creëren van een team met ‘Champions’.
Structuur voor Implementatie
3. VIND UW CHAMPION(S) Nodig docenten uit om deel te nemen aan een selectieprocedure of identificeer gepassioneerde vroege gebruikers en nodig ze uit om op te treden als Champions. Het is hun taak om de innovatieoverdracht aan te moedigen, de rol van coach en mentor voor andere docenten op zich te nemen en samen te werken in het ontwerp en de implementatie van leermiddelen voor trainingssessies. Elke Champion zal een groep collega's binnen de eigen school of instelling beheren, hun leren ondersteunen en het delen van kennis en ervaringen stimuleren. Kortom, ze zullen trainingsbijeenkomsten en workshops leiden, om het gebruik van digiborden als een hulpmiddel voor het onderwijzen en leren, te ondersteunen. Wij adviseren: Twee champions per school of instelling Full time medewerkers die beschikbaar zijn voor probleemoplossing Personeel dat bereid is om hun expertise te delen met anderen Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
14
Zelfverzekerd op het gebied van ICT Technische kennis van digiborden is een pre
Landelijke trainingsbijeenkomsten ook wel bekend als 'train de trainer' trainingen zullen plaatsvinden in onderwijscentra. Details zijn te vinden op www.smartvetproject.eu of op de NING Community of Practice. Voor advies kan contact opgenomen worden met Champions van het vorige project in Wicklow via de community of practice, zij zijn beschikbaar voor digibord training op scholen in Ierland.
4. PLAN DE TRAININGSBIJEENKOMSTEN De versie van de training, die als meest positief werd ervaren, werd geleverd in een periode van twee dagen, waardoor er veel tijd was voor de docenten om vertrouwd te raken met de software en om ervaring op te doen, zowel actief aan het bord als met elkaar samenwerkend. Overweeg het maken van roosters en bekijk de hulpmiddelen die in uw school of instelling beschikbaar zijn. Hebben docenten toegang tot de digiborden en wat is de beste tijd om trainingen te organiseren? Adverteer de trainingsbijeenkomst(en) in de nieuwsbrief van uw school, op personeelsbijeenkomsten, via email en op mededelingenborden.
5. WERF DOCENTEN Geef de training aan alle docenten in de school of instelling, of nodig docenten uit om zich aan te melden om mee te doen. Moedig leerkrachten aan om samen te werken en gedurende de dag te communiceren op uw virtuele leeromgeving (ELO). Als u er geen heeft, raden we het opzetten van een SharePoint Space, Moodle, Google Docs, Edmodo or Wiki aan bij de start van het project. Meld u aan bij de SmartVET NING en gebruik de middelen die door Wicklow Champions en docenten gecreëerd zijn.
6. VEEG HET STOF VAN DE APPARATUUR Zorg ervoor dat alle apparatuur goed werkt, dat alle computers van te voren voorzien zijn van bordspecifieke software, en dat er sterke internetaansluitingen zijn in de kamer(s) die worden gebruikt. Bied versnaperingen aan om de energieniveaus, die tijdens de trainingsbijeenkomsten worden gegenereerd, hoog te houden! Er zijn controlelijsten voor de apparatuur in Bijlage F.
7. GEEF DE TRAININGEN De trainingen worden gegeven met behulp van ervaringsgericht leren. Bied tal van mogelijkheden om mee te doen aan actieve spelletjes en activiteiten. De inhoud van de training is ontworpen om te worden gegeven op een snelle manier. Docenten voltooien taken en activiteiten in korte tijd om de sessies in beweging te houden. Champions geven ondersteuning aan docenten, terwijl ze de taken uitvoeren, en lossen individuele problemen op. Docenten worden aangemoedigd om elkaar te helpen om problemen op een samenwerkende manier op te lossen, hetzij in tweetallen, hetzij in kleine groepjes. Het geven van presentaties geeft docenten de mogelijkheid om te beschrijven hoe zij problemen opgelost hebben en wat ze geleerd hebben. Het uitgangspunt van het trainingsmodel is voorbereiding op wederzijdse collegiale ondersteuning na afloop van de training.
8. VOLG DE VORDERINGEN VAN DE DOCENTEN Leerkrachten moeten worden aangemoedigd om wat ze geleerd hebben toe te passen in de klas en verslag te doen over hun ervaring. Champion(s) accorderen en identificeren met de leerkracht(en) een aspect van het curriculum waarop ze zich zouden willen richten en Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
15
ontwikkelen hulpmiddelen voor dit gebied met gebruik van de digibord software. Het is belangrijk op te merken dat leraren geen compleet nieuwe lessen hoeven te creëren, maar alleen maar bestaande werkbladen en activiteiten hoeven te bewerken om ze interactiever te maken. Maak een online enquête of vragenlijst om feedback te verzamelen, gebruik makend van http://surveymonkey.com. Zie Appendix E voor een voorbeeld terugkoppelingsformulier. Tijdens deze fase kan de Champion ook korte workshops geven om leerkrachten te ondersteunen. Deze kunnen één-op-één zijn om morele ondersteuning te geven en de docent aan te moedigen.
9. BOUW HET TEAM OP Maak het werk van de leraren beschikbaar en prijs ze als ze boeiende lessen creëren, en vraag hen om voorbeelden van de lessen te tonen, hetzij via de Community of Practice/ virtuele leeromgeving (ELO), hetzij op teamvergaderingen.
10. GEEF HET STOKJE DOOR Het kiezen van een gezamenlijke aanpak bevordert de uitwisseling en discussie over hoe technologie werkt in de klas, en over de vraag of het ervaring van de leerling verbetert. Als docenten meer vertrouwen krijgen, zal hun gebruik van het digibord en aanverwante technologieën toenemen, en de vraag naar gebruik van digitale schoolborden zal ook toenemen.
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
16
Literatuur Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. New York: General Learning Press. Barber, M., & Mourshed, M. (2007). How the world’s best performing schools systems come out on top. Available at: http://www.mckinsey.com/clientservice/Social_Sector/our_practices/Education/Knowledge_Highlights/Best_per forming_school.aspx
BECTA (2007). Research report: Impact of ICT in schools: a landscape review. Available at: http://www.teachfind.com/becta/becta-research-research-reports-and-publications-impact-ict-schoolslandscape-review
Biehler & Snowman (1997). Psychology applied to teaching, Houghton Mifflin Co. Brown, J.S., Collins, A. and Duguid, P. (1989). Situated cognition and the culture of learning. Educational Researcher, 18(1), 32-41. Available at http://www.exploratorium.edu/IFI/resources/museumeducation/situated.html
Brown J.S., Duguid P. (19919. Organizational Learning and Communities-of-practice: Toward a Unified View of Working, Learning and Innovation. Organization Science, Vol.2, n.1. Brown, J. S., Gray, E. S. (1995), The People Are the Company How to build your company around your people, Fast Company Magazine, 1, p.78. Calvani, A. (1999). Ricerca azione online: nuovi modelli per l'innovazione e la sperimentazione educativa. Laboratorio di tecnologie dell'educazione, Università degli Studi di Firenze. Collins, A., Brown, J.S., & Newman, S.E. (1989). Cognitive apprenticeship: Teaching the crafts of reading, writing, and mathematics. In L. B. Resnick (Ed.) Knowing, learning, and instruction: Essays in honor of Robert Glaser (pp. 453-494). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Dick, B. (2002). Action research. Available at http://www.aral.com.au Ferrance, E. (2010). Action research. Northeast and Islands Regional Educational Laboratory at Brown University. Available at http://www.lab.brown.edu/pubs/themes_ed/act_research.pdf Glover, D., Miller, D., Averis, D., & Door, V. (2007). The evolution of an effective pedagogy for teachers using the interactive whiteboard in mathematics and modern languages: An empirical analysis from the secondary sector. Learning, Media and Technology, 32(1), 5-20. nd
Hall, G., & Hord, S. (2006). Implementing change: Patterns, principles and potholes (2 Ed.). Boston: Allyn and Bacon. Higgins, S., Beauchamp, G. & Miller, D. (2007). Reviewing the literature on interactive whiteboards. Learning, Media and Technology, 32(3), 213-235. NEA - National Education Association, (2013). Professional Development. Available at http://www.keysonline.org/about/csi/professional_development.html
Sweeney, T. (2008). Transforming learning with interactive whiteboards: Towards a developmental framework. Australian Educational Computing, 23(2), 24-31. Wenger E. (1998). Communities of practices: learning, meaning and identity, Cambridge University Press, London.
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
17
Bijlage A Driedaagse training voor de Champions
Champions Training Functies/ontwikkelde Vaardigheden
Dag Een 9.30 – 9.50
9.50 – 11.20
11.20 12.00
Welkom en een kort overzicht van trainingsprogramma en community of practice Activiteiten op het digibord: Pictionary/Dream House/Stick Man Giant Word Search (zie materialen voor deskundigheidsbevordering) Introductie van Beginnerfuncties. Een interactieve cloze-activiteit creëren met behulp van pennen, lijnen, camera en markeerstiften. Introductie tekstherkenning. Invoegen foto's en tekst met behulp van de camerafunctie.
Lid worden van de Community of Practice Pennen/wissers/lijnen/ vormen/timer/afbeeldingen/selecteren, draaien, afmetingen veranderen van objecten/achtergronden toevoegen
Pennen/lijnen/camera/bijsnijden/ Markeerstiften/tekstherkenning/ knippen en plakken/afmetingen veranderen/eigenschappen veranderen
12.00 – 12.30
Champions demonstreren activiteiten op het digibord
Het geven van lessen
12.30 13.00
Introductie van de onderwijskundige aanpak. (Zie het Studieboek, hoofdstuk 2)
Het ontwerpen van digibord lessen
13.00 – 13.40
Werklunch
13.40 – 15.00
Het opbouwen van een les Lesschema’s creëren met meerdere onderwijskundige benaderingen. Pagina's creëren met spelletjes en activiteiten dwz. anagrammen, multiple choice, paren, dobbelstenen, spinners…. Taken: Het creëren van een lesproject die twee of meer leerstrategieën bevat (zie het Studieboek); Het creëren van een les die drie digibordpagina’s bevat (zie materialen voor
Het ontwerpen van digibord lessen Hulpmiddelen zoeken en aanpassen/objecten in lagen plaatsen/sorteren/ zoeken/opslaan
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
18
deskundigheidsbevordering)
15.40 – 16.00
Champions demonstreren de lessen op het digibord
16.00 – 16.30
Actief Oefenen (groepswerk) Actieve Praktijk (groepswerk) Zelf oefenen op het digibord en oefenen met de software – Champions kiezen een bepaald aandachtsgebied waarop geconcentreerd wordt.
16.30
Einde
Het geven van lessen
Gedurende de hele dag samenwerking en interactie op de virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
19
Champions Training Functies/ontwikkelde vaardigheden
Dag Twee 9.30 – 10.15
10.15 – 12.00
Bootcamp Quiz (zie materialen voor deskundigheidsbevordering) Videorecorder 1. Champions maken een vakspecifieke video bijv. Een stapvoor-staphandleiding om een hoek te meten 2. Champions creëren ondersteunende video’s voor docenttrainingen
Quiz om software- en digibordvaardigheden te toetsen
Videorecorder
12.00 -12.45
Champions laten video’s zien over het digibord
Het geven van lessen
12.45 – 13.45
Champions melden zich aan bij YouTube en creëren een trainingsruimte voor trainingen Video’s uploaden Instellingen aanpassen
Webfuncties Werken met video’s
13.45 – 14.30
Werklunch
14.30 – 16.30
16.30
Miniworkshops ‘Hulpmiddelen Verkennen’ 1. Introductie van Smart Exchange en Promethean Planet (of equivalent) 2. Socratives 3. Mentimeter 4. Triptico Einde Huiswerk: Creëer een lesactiviteit die een of meer online hulpbronnen bevat die gedurende dag twee gedemonstreerd zijn.
Online hulpbronnen Webapplicaties/webfuncties om quizzen en polls te creëren en kant-en-klare lessen te vinden.
Gedurende de hele dag samenwerking en interactie op de virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
20
Champions Training Functies/ontwikkelde vaardigheden
Dag Drie 9.30 – 10.15
10.15 – 12.00
12.00 -13.00
13.00 – 13.45
13.45 – 14.45
14.45 – 16.00
16.00 – 16.30
16.30
Huiswerk presenteren Champions demonstreren online hulpbronnen /activiteiten Aanmaken van blog of virtuele leeromgeving (ELO) Champions creëren een ruimte waar hun docenten kunnen uitwisselen, bijv. Google Drive/Edmodo/Weebly/ Wiki of passen een bestaande SharePoint or Moodle site aan Uploaden van hulpbronnen en handige links Oplossen van digibord problemen Digibord technische checklist Het kalibreren van het bord Bedrading Gebruik van projectors Vinden van oplossingen
Het geven van lessen
Bloggen Samenwerken
Oplossen van technische problemen
Werklunch Demonstratie Mouse Mischief Benodigd: USB Poort Draadloze muis voor iedere champion Zelf oefenen (groepswerk) Zelf oefenen op het digibord en oefenen met de software – Champions bereiden bootcamp materiaal voor. Terugkoppeling & Conclusies Champions vullen een online enquête in (bijv. www.surveymonkey.com) Conclusies verzamelen op het bord
Mouse Mischief als een interactieve tool
online enquêtes maken
Einde
Gedurende de hele dag samenwerking en interactie op de virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
21
Bijlage B Inleidende Tweedaagse Training (Docenten) Inleidende Tweedaagse Training (Docenten) Dag Een 9.30 – 9.50
9.50 – 10.30
10.30 – 11.00
Welkom en een kort overzicht van training en virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice Zelf oefenen op het digibord: Pictionary Dream House (zie materialen voor deskundigheidsbevordering) Zelf oefenen met de software Stick Man (zie materialen voor deskundigheidsbevordering)
11.00 – 11.15
Optionele Koffiepauze
11.15 -12.00
Introductie van Beginnerfuncties. Een interactieve cloze-activiteit creëren met behulp van pennen, lijnen, camera en markeerstiften.
12.00 – 12.30
Docenten demonstreren de hulpmiddelen op het digibord
12.30 – 13.15
Werklunch
13.15 – 13.45
Technische Probleemoplossing & Kalibreren van het bord – Alles uitzetten en demonstreren hoe kabels moeten worden aangesloten, open de software en kalibreer het bord.
13.45 – 15.30
Het opbouwen van een les Pagina’s creëren met spelletjes en activiteiten dwz. anagrammen, multiple choice, paren, dobbelstenen, spinners…. Taak: Creëer een les die drie digibordpagina’s bevat (zie materialen voor deskundigheidsbevordering)
15.30 – 16.00
Docenten demonstreren de lessen op het digibord
16.00 – 16.30
Terugkoppeling & Conclusies Conclusies verzamelen op het bord
16.30
Einde
Gedurende de hele dag samenwerking en interactie op de virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
22
Inleidende Tweedaagse Training Dag Twee 9.30 – 10.15
Bootcamp Quiz (zie materialen voor deskundigheidsbevordering)
10.15 – 11.15
Interactieve functies voor werk in paren en groepswerk (spinners, dobbelstenen, timers, functies om uit een rij gegevens een willekeurige keuze te maken)
11.15 – 11.30
Optionele Koffiepauze
11.30 -12.40
Smart Recorder – docenten creëren een video gebaseerd op een functie die ze op de training geleerd hebben. Geavanceerde optie – Audiorecorder
12.40 – 13.00
Docenten demonstreren de opnames op het digibord
13.00 – 13.45
Werklunch
13.45 – 15.30
Miniworkshops ‘Hulpmiddelen Verkennen’ 1. Introductie van Smart Exchange en Promethean Planet 2. Socratives 3. Animoto or Glogster
Ong.30 min per sessie
15.30 – 16.00
Docenten demonstreren de lessen op het digibord
16.00 – 16.30
Terugkoppeling & Conclusies Docenten vullen een online enquête in (bijv. www.surveymonkey.com) Conclusies verzamelen op het bord
16.30
Einde
Gedurende de hele dag samenwerking en interactie op de virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
23
Bijlage C Inleidende Eendaagse Training Inleidende Eendaagse Training 9.30 – 10.00
Welkom en een kort overzicht van training en community of practice
10.00 – 11.00
Zelf oefenen: Pictionary/Dream House/ Stick Man (zie materialen voor deskundigheidsbevordering)
11.00 – 11.40
11.40 -12.40
Introductie van Beginnerfuncties. Een interactieve cloze-activiteit creëren met behulp van pennen, lijnen, camera en markeerstiften. Het opbouwen van een les Pagina’s creëren met spelletjes en activiteiten dwz. anagrammen, multiple choice, paren, dobbelstenen, spinners ... Taak: Creëer een les die drie digibordpagina’s bevat (zie materialen voor deskundigheidsbevordering)
12.40 – 13.00
Docenten demonstreren de hulpmiddelen op het digibord
13.00 – 13.40
Werklunch
13.40 – 14.45
14.45 – 15.40
15.40 – 16.00 16.00
Miniworkshops ‘Hulpmiddelen Onderzoeken’ 1. Introductie van Smart Exchange en Promethean Planet (of equivalent) 2. Socratives 3. Een les opnemen Zelf oefenen (groepswerk) Zelf oefenen op het digibord en oefenen met de software – docenten kiezen een bepaald aandachtsgebied waarop geconcentreerd wordt. Terugkoppeling & Conclusies Docenten vullen een online enquête in (bijv. www.surveymonkey.com) Conclusies verzamelen op het bord Einde
Gedurende de hele dag samenwerking en interactie op de virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
24
Bijlage D Vervolgtraining Vervolgtraining 9.30 – 10.30
Presentaties: docenten hebben een demonstratie voorbereid van een functie/activiteit die ze dit trimester met hun studenten gebruikt hebben
10.30 – 11.30
Probleemoplossingsessie Vraag & antwoordsessie geleid door de champions Docenten wisselen leerervaringen uit
11.30 – 13.00
Zelf oefenen – Geavanceerde functies (kies er 3) Widgets (grafische invoegtoepassing) Videorecorder Audiorecorder Links Wiskundige Functies Objecten in lagen plaatsen
13.00 – 13.40
Werklunch
13.40 – 14.45
Het opbouwen van een les Creëren van een les die uit 3 delen bestaat, gebruik makend van vaardigheden die in de ochtendsessie geleerd zijn.
14.45 – 15.40
Docenten demonstreren de lessen op het digibord.
15.40 – 16.00
16.00
Terugkoppeling & Conclusies Docenten vullen een online enquête in (bijv. www.surveymonkey.com) Conclusies verzamelen op het bord Einde
Gedurende de hele dag samenwerking en interactie op de virtuele leeromgeving (ELO)/Community of Practice
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
25
Bijlage E Terugkoppelingsformulier SmartVET – ONDERWIJS MET HET DIGIBORD - Terugkoppelingsformulier NAAM & ACHTERNAAM DOCENT: NAAM SCHOOL/ORGANISATIE: VASTGELEGDE PERIODE VAN: TOT:
DE LEERERVARINGEN
REFERENTIEPUNTEN (binnen 3 maanden)
KORTE SAMENVATTING VAN ONDERWIJS• ACTIVITEITEN: - Onderwerpen - Studenten - Leerdoelen - Voortgang van de activiteiten - Resultaten • - Methodiek
Frequentie van het gebruik van het digibord door de docent: • • •
dagelijks 2 of meer keer per week minstens een keer per week
Frequentie van het gebruik van het digibord door docent en studenten: • • •
STERKE/ZWAKKE PUNTEN
AANBEVELINGEN
Beschrijf eventuele problemen en eventuele verbeteringen, Aanbevelingen kunnen betrekking hebben op de gemeten in termen van volgende aspecten: - Leren - Logistiek - Sociale Klimaat - Methodiek - Niveaus van aandacht - Inhoud - Interesse en motivatie - Overig - Meerwaarde voor het onderwijs - Overig
dagelijks 2 of meer keer per week minstens een keer per week
•
Identificeren en gebruiken van minstens 3 interactieve websites op het digibord met studenten
•
Creëren en gebruiken van 3 interactieve lessen op het digibord
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
26
Bijlage F Jaarlijkse Digibord Controlelijst Technische Fouten/Kwesties
Vink
Opmerkingen
Digibord Geen Interactiviteit (aanraakherkenning) Digibord wil niet kalibreren Ontbrekende Pennen Gebroken Pen/Stylus Defecte Sensoren/Gebroken Knoppen Ontbrekende Kabels/Faulty Cables
Projector Lampen Waarschuwingslichten Ontbrekende Kabels Onscherp Slechte positionering
Software Is de software geactiveerd? Installatieproblemen Is de software up-to-date?
Geluid Geen Geluid Ontbrekende Geluidskabels
Diversen
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
27
Woordenlijst ACTIEONDERZOEK Actieonderzoek is een verzameling onderzoeksmethodieken die tegelijkertijd verandering en inzicht nastreeft. Het is een proces waarin deelnemers hun eigen praktijk systematisch en zorgvuldig onderzoeken, een methodiek die bijzonder nuttig is op het gebied van onderwijs, omdat het gaat om actie-leren (‘action learning’) en wordt gekenmerkt door een hoge mate van reflectie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in de context van de omgeving van de docent—dat wil zeggen, met de leerlingen en op de school waar de docent werkt. Het is gebaseerd op de veronderstelling dat leraren meer effectief worden wanneer ze worden aangemoedigd om hun eigen werk te onderzoeken en te beoordelen en dan manieren te overwegen om anders te werken, en dat het werken met collega's docenten helpt in hun professionele ontwikkeling. Actieonderzoek is typisch cyclisch en maakt gebruik van een spiraalproces, dat schommelt tussen actie en kritische reflectie (Dick, 2002). Het gaat niet om het leren waarom we bepaalde dingen doen, maar hoe we dingen beter kunnen doen, en hoe de docenten hun eigen instructie kunnen veranderen om studenten te beïnvloeden (Ferrance, 2000). Uit de verschillende beschikbare types, hebben we voor het SmartVET Trainingsmodel de pilot benadering voor actieonderzoek gekozen, dat wordt gebruikt "voornamelijk om types of operationele repertoires af te leiden, die overdraagbaar zijn naar andere situaties" (Calvani, 1999). Dit type maakt het voor ons ook mogelijk om de mogelijkheden van het gebruik van het digibord in het onderwijs te onderzoeken, terwijl ook het ruimte laat voor docenten om zelfonderzoek te doen.
BLENDED LEARNING Blended learning verwijst naar een vermenging van verschillende leeromgevingen, die het traditionele klaslokaal combineert met leren op afstand (door middel van computers). Het online leren, met modulaire leermiddelen en een online community of practice, geeft leerlingen de mogelijkheid “hun leren te personaliseren”, omdat het hen de mogelijkheid biedt hulpmiddelen te kiezen waar ze de voorkeur aan geven, met een timing, tempo en leerstijl die voor hen als individu het meest aangenaam zijn. In het bijzonder, een online community voor docenten beroepsonderwijs kan continuïteit garanderen in de communicatie tussen haar leden, wanneer ze niet in staat zijn om elkaar persoonlijk te ontmoeten; zorgen voor een betere zichtbaarheid, een snellere verspreiding en een betere circulatie van interne communicatie, aangezien één boodschap voldoende is om informatie te vragen of te verstrekken aan alle leden op hetzelfde moment; geeft de mogelijkheid om de community open te stellen voor nieuwe leden, met een bredere geografische spreiding en een groter aantal leden, in die mate dat het mensen als leden kan toelaten, die elkaar niet persoonlijk kennen. Betrokkenheid bij een professionele online community zal docenten ook in staat stellen om vertrouwd te raken, en hun ervaring te verdiepen met communicatie door middel van computers en het gebruik van sociaal netwerkfuncties en de Web 2.0 technologieën (weblogs, wikis, webinars, enz.).
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
28
COGNITIEF LEERLINGSCHAP “Cognitief leerlingschap ondersteunt het leren door leerlingen de mogelijkheid te geven cognitieve gereedschappen te verwerven, te ontwikkelen en te gebruiken in authentieke domeinactiviteit" (Brown, Collins and Duguid, 1989). In het traditionele leerlingschap, leert een "meester", die de kennis en expertise met betrekking tot een "ambacht" of beroep bezit, dit alles aan een leerling, door middel van praktische demonstraties, aanwijzingen en correcties, die geleidelijk de leerling leiden naar het voorbeeld dat gesteld wordt door de activiteiten van de meester zelf, tot het punt waar de leerling in staat is om van deze activiteiten alleen uit te voeren. Het cognitief leerlingschap geeft de meester ook de mogelijkheid gedrag in een werkelijke situatie na te bootsen met cognitieve modellering (Bandura, 1997). Deze aanpak past de voornaamste strategieën toe, die gebruikt worden om het traditionele leerlingschap te bevorderen, maar met meer aandacht voor de metacognitieve dimensie, controlekwesties, en de variatie van toepassingscontexten: modellering – betreft een deskundige (de 'champion'), die een taak uitvoert, zodat leerkrachten kunnen observeren en een conceptueel model kunnen bouwen van de processen die nodig zijn om de taak te volbrengen; coachen - de expert observeert de collega's, terwijl ze een taak uitvoeren en richt de aandacht op iets, en geeft tips, feedback, herinneringen, enz. om het werk eventueel gemakkelijker te maken; ondersteuning - de expert ondersteunt de leerlingen, biedt hen een stimulans, stelt het werk vooraf in, enz. terugtrekken - de expert onttrekt geleidelijk ondersteuning, om de leerling een steeds groter gebied van verantwoordelijkheid en zelfstandigheid te geven. Het cognitief leerlingschap introduceert ook andere strategieën, zoals articulatie (leerlingen stimuleren om te verbaliseren en te redeneren over hun ervaringen), reflectie (hun eigen probleemoplossende processen vergelijken met die van een deskundige of een andere leerling), en exploratie (ze in een modus duwen waarin ze zelf problemen oplossen). Deze aanpak maakt niet alleen het oplossen van problemen mogelijk in een trainingsomgeving die gebruik maakt van echte contexten (de lokalen) en gaat niet alleen om de leerlingen (het beroepsonderwijs docenten) met een bepaalde werkwijze, maar geeft ook beginners de mogelijkheid te assisteren en te leren van de meer ervaren docenten, hoe om te gaan met problemen en taken voor het gebruik van het digibord.
COMMUNITY OF PRACTICE Communities of practice zijn groepen mensen die "een zorg of een passie delen voor iets wat ze doen en leren hoe ze het beter kunnen doen, terwijl ze regelmatig communiceren" (E. Wenger, 1998) of een professionele interesse delen en samenwerken met elkaar, van elkaar lerend door interactie op een gelijk niveau, met het "gemeenschappelijke inzicht dat iedereen moet weten wat de anderen weten" (Brown & Duguid, 1991; Brown & Gray, 1995). Ze functioneren als echte sociale leersystemen, waarbij het leerproces niet alleen de vorm neemt van leren óver iets, noch is het beperkt tot het aan de leden verstrekken van de mogelijkheid om een bepaalde taak op een geschikte manier uit te voeren, maar het bestaat uit een proces van het structureren en herstructureren van de eigen professionele identiteit, op basis van de eigen behoeften en de betekenissen overeengekomen binnen de groep (leren zijn). Het bestaan van verschillende niveaus van "deskundigheid" wordt de motor, die de uitwisseling en het delen van kennis, competenties en dus de mogelijkheden om afgeleid of van elkaar te leren, aandrijft. Hoe meer de deskundige leden van de community de minder ervaren leden en de "nieuwelingen" geleidelijk leiden tot de verwerving van belangrijke Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
29
kennis, des te meer ze laten zien dat het gerechtvaardigd is dat ze tot de gemeenschap behoren. Hoewel het eenvoudig is om de voordelen te begrijpen, die een minder deskundige docent kan hebben van zijn deelname aan de community of practice, en dus ook de motivatie die hem drijft om deel te nemen, is het misschien niet makkelijk om de redenen te definiëren, die verklaren waarom de meer deskundige leden deelnemen. Ten eerste, de meer deskundige leden kunnen het directe voordeel hebben van de mogelijkheid om kennis en mogelijkheden door te geven aan mensen, die dan met hen kunnen samenwerken of hen kunnen vervangen in allerlei professionele activiteiten. Ten tweede, de community biedt zelfs de meest deskundige leden de gelegenheid om in contact te treden met collega's, die even deskundig zijn of zelfs meer expertise hebben, en ze zijn dan in staat om hun meningen en twijfels te delen, en, indien nodig, te zoeken naar nieuwe oplossingen met betrekking tot werkmethoden. Tegelijkertijd stelt deelname en het tot stand brengen van relaties met andere leden, zelfs degenen die minder expertise hebben, hen in staat om hun eigen professionele identiteit te bevestigen en te versterken, ook in de zin van de eigen competentie en expertise erkend zien worden in termen van hun sociale status. Ten slotte wordt een leerkans gevormd door de eisen en verzoeken om hulp van de minder ervaren leden, en dit kan de mogelijkheid geven om te zoeken naar nieuwe oplossingen, die verschillen van de erkende oplossingen, en ook de gelegenheid geven om te reflecteren op de eigen activiteiten, waardoor de leden gedwongen worden om hun eigen werkwijze duidelijk te verwoorden, waardoor processen van bewustwording en metacognitie versterkt worden.
PEER TUTORING ´Peer learning´ is een aanpak die de kennis van de beoefenaar waardeert en een reflectieve werkwijze bevordert als een manier om kennis expliciet te maken. De nadruk ligt op het leren van elkaars werkwijze en expertise, alsook de emotionele steun die collega's elkaar kunnen bieden. Deze gezamenlijke aanpak kan inhouden dat beroepsonderwijs docenten van en met elkaar leren op een manier die gunstig is voor beide partijen, en dat kennis, ideeën en ervaringen gedeeld worden tussen de werkgroepdeelnemers. Het ´peer-to-peer learning´ kan vruchtbaarder leren bevorderen, omdat docenten een diep begrip van gemeenschappelijke uitdagingen, ervaringen en werkwijzen kunnen delen; ze kunnen kennis en innovaties meebrengen, die zij hebben ontwikkeld om nieuwe uitdagingen aan te pakken, en deze delen met anderen in vergelijkbare omstandigheden.
PEDAGOGISCHE VAARDIGHEDEN De pedagogische vaardigheden hebben betrekking op de communicatie- en onderwijsaspecten, die betrokken zijn bij het gebruik van het digibord en de toegevoegde waarde en de voordelen, die het digibord kan hebben in het onderwijs. Zij omvatten hoe het digibord te gebruiken en de lessen te ontwerpen, overschakelen van een traditionele aanpak (docentgecentreerde les) naar meer interactieve en samenwerkende benaderingen; hoe het digibord kan voldoen aan verschillende leerbehoeften en cognitieve stijlen en hoe een studentgecentreerde benadering in het ontwerpen van lessen bevorderd kan worden (zie het Studieboek in dit verband). Het is belangrijk dat zelfs de 'beginnende docenten’ meteen belang hechten aan de verbinding tussen pedagogie en technologie; zij zijn vooral belangrijk omdat ze een verschil maken in de effectiviteit van het digibord. Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
30
TECHNISCHE VAARDIGHEDEN De technische vaardigheden hebben betrekking op de mogelijkheid om de functies van het digibord te gebruiken, waaronder basisfuncties zoals het kalibreren van het digibord, pen, wisser, onderstreping en markeerstift functies, het manipuleren van teksten en beelden, het maken en opslaan van notities in digitale inkt, afdrukken, gebruik maken van de online hulpbronnen, en geavanceerde functies zoals het gebruik van videoclips en het maken van digitale lessen met multimedia, enz.
Digibord Trainingsprogramma voor Docenten Beroepsonderwijs
31