The multi-utility company DELTA Jaarverslag 2006
DELTA N.V. The multi-utility company Jaarverslag 2006
Colofon Jaarverslag 2006 ‘Betrouwbaar, ondernemend & vernuftig’ is een uitgave van DELTA N.V. Het jaarverslag wordt verspreid onder klanten, relaties en andere betrokkenen bij DELTA
Redactie Mr. F.A.M. van den Heuvel
Eindredactie, concept en realisatie Ambitions Creative Communication©, ‘s-Hertogenbosch
Fotografie Koenders Workhouse, Best
Voor vragen, opmerkingen of suggesties kunt u contact opnemen met de afdeling communicatie van DELTA N.V. via telefoonnummer 0118 - 88 34 35 of
[email protected]
DELTA N.V. Afdeling Communicatie Poelendaelesingel 10 4335 JA Middelburg
DELTA N.V. The multi-utility company Jaarverslag 2006
delta jaarverslag 2006 • 1
71
DELTA, the multi-utility company
DELTA is een bedrijf met een breed pakket multi-utility-diensten en -producten. Onze belangrijkste producten en diensten zijn de levering van elektriciteit, gas en water, waterzuivering, afvalverwerking, radioen televisiesignalen, internet via de kabel en digitale telefonie. De basis van DELTA ligt in Zeeland, maar we ondernemen ook steeds meer buiten onze provincie, vooral nationaal.
Betrouwbaarheid staat voorop: onze klanten kunnen vertrouwen op de kwaliteit van onze producten en diensten en op de bereikbaarheid van onze organisatie. In de contacten met onze klanten zijn we servicegericht, nuchter en reëel. DELTA is een compacte organisatie. Daardoor zijn we in staat om maatwerk te leveren. Dat maatwerk gaat vergezeld van een optimale prijs/ kwaliteitverhouding. Door het niveau van onze service en de flexibiliteit van onze organisatie kiezen veel ondernemers om klant van DELTA te worden en – wat zeker zo belangrijk is – klant te blijven. Ook de consument waardeert ons. Uit onderzoek en uit de praktijk weten we dat DELTA het in de ogen van de klant goed doet. Onze klanten zijn tevreden en blijven ons trouw. Onze organisatie staat midden in de samenleving en neemt zijn verantwoordelijkheid. Dat doen we bijvoorbeeld door steeds slimme en duurzame oplossingen te zoeken voor de verwerking van afval en het opwekken van energie. Ook doen we dit door op veel terreinen maatschappelijk betrokken te zijn. En door een aantrekkelijke werkgever te zijn, waar medewerkers en hun persoonlijke ontwikkeling centraal staan.
delta jaarverslag 2006 • 2
‘Afspraak is afspraak’. Dat is ons ‘Zeeuwse’ motto, al vanaf 1991. In dat jaar werd de fusie tussen de Watermaatschappij Zuid West Nederland en de Provinciale Zeeuwse Energie Maatschappij een feit. Sinds die tijd is er veel veranderd. DELTA is gegroeid. Een aantal afvalverwerkende bedrijven heeft de weg naar DELTA gevonden. Ook de internetprovider ZeelandNet is sinds begin 2004 voor honderd procent eigendom van DELTA. In dat jaar is ook Evides ontstaan uit de fusie tussen DELTA Water Bedrijf en Waterbedrijf Europoort (WBE). Begin 2007 hebben we een meerderheid van de aandelen in het Belgische Indaver verworven. Met die grote stap op de internationale markt van afvalmanagement hebben we weer een belangrijke toevoeging aan onze multi-utilitystrategie gedaan. Daarnaast betekent de overname van Solland, begin 2007, een forse stap van DELTA in de ontwikkeling van duurzame zonne-energie. DELTA blijft zich verder ontwikkelen. In het belang van het bedrijf én in het belang van onze stakeholders.
inhoud 1
DELTA, the multi-utility company
2
2
Kerncijfers
4
3
Kernwaarden: betrouwbaar, ondernemend & vernuftig
6
4
Chronologisch overzicht ontwikkelingen in 2006
7
5
Voorwoord
8
6
Missie, visie, doelstelling en strategie van DELTA
10
7
Divisies & Producten
13
Energie Milieu Development & Water Infra Comfort
15 17 19 21 23
8
Corporate beleid
27
9
Corporate issues
39
10 DELTA in de Maatschappij
47
11 Verslag van de Raad van Commissarissen
53
12 Gegevens
61
13 Financiële gang van zaken
69
79
14 Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde balans Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening Geconsolideerd kasstroomoverzicht Mutatieoverzicht van het eigen vermogen Grondslagen voor de financiële verslaglegging Eerste toepassing IFRS Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening Toelichting op het kasstroomoverzicht Gebeurtenissen na balansdatum Overige toelichtingen Gesegmenteerde informatie Specificatie van bijzondere posten Niet geconsolideerde deelnemingen Geconsolideerde deelnemingen
80 81 82 83 84 94 102 117 123 124 125 125 128 129 130
133
15 Vennootschappelijke jaarrekening Vennootschappelijke balans Vennootschappelijke Winst- en Verliesrekening Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening Financiële vaste activa Mutatieoverzicht van het Eigen Vermogen Winstbestemming Accountantsverklaring DELTA in cijfers, geconsolideerd DELTA in kwantiteiten DELTA kengetallen Berekeningswijze financiële ratio’s
134 135 135 135 136 137 138 140 141 142 143
delta jaarverslag 2006 • 3
2
Kerncijfers
Brandstofmix 2006 Leveringen consumenten en zakelijke klanten
48% 26% Aardgas •
19%
Nucleaire energie •
Wind
1,8%
Zon
0,0%
Waterkracht
1,7%
Biomassa
2% Overig •
1,6%
Overig
Kolen •
5%
Hernieuwbare energie •
0,0%
Brandstofmix 2006 Leveringen consumenten
36% 19% Aardgas •
14%
2% 29%
Nucleaire energie •
Wind
13,4%
Zon
delta jaarverslag 2006 • 4
0,0%
Waterkracht
4,0%
Biomassa
Kolen •
Overig •
11,9%
Overig
0,0%
Hernieuwbare energie •
Totale omzet naar categorie 2006 (bedragen x 1 mln)
Elektriciteit •
622,6
Gas •
490,1
Operationeel resultaat (bedragen x 1 mln)
Kabel •
50,9
Milieu •
103,2
Overig •
45,0
145,1
2005 •
2006 •
105,3
Totale omzet naar categorie 2005 (bedragen x 1 mln)
Elektriciteit •
513,9
Gas •
331,6
Nettowinst (bedragen x 1 mln)
Milieu •
103,8
Overig •
36,0
169,1 126,7
2005 •
49,1
2006 •
Kabel •
delta jaarverslag 2006 • 5
3
Kernwaarden: betrouwbaar, ondernemend & vernuftig
De kernwaarde ‘betrouwbaar’ geeft aan waar DELTA voor staat en wat we nastreven: duurzame relaties met klanten, medewerkers en maatschappij. DELTA levert al vele decennia een groot aantal diensten en producten die essentieel zijn voor onze samenleving. Dit doen we voor de huishoudelijke en de zakelijke markt. In Zeeland betekent betrouwbaar dat er binding is tussen DELTA en de Zeeuwse gemeenschap. Ook is DELTA een betrouwbare partner. We hebben solide relaties met klanten en partners in de zakelijke markt. Bovendien is betrouwbaar een belangrijk begrip in de relatie met de politiek en de overheid. DELTA moet kunnen uitgaan van consistente en consequente wet- en regelgeving. Het afgelopen jaar is, na de factureringsproblemen in de jaren daarvoor, het vertrouwen tussen DELTA en de Zeeuwse huishoudelijke klant hersteld.
De kernwaarde ‘ondernemend’ geeft aan dat DELTA verder durft te kijken dan de bestaande activiteiten. Zoals in de jaren ‘70 mensen in Zeeland de moed hadden te investeren in een kerncentrale, in de jaren ’80 schaalvergroting is gerealiseerd en in de jaren ’90 geïnvesteerd is in multi-utility, zo wil DELTA nu weer stappen zetten en het bedrijf verder uitbouwen. Dat betekent dat DELTA zal blijven kijken naar mogelijkheden binnen en buiten de Zeeuwse grenzen. De gedurfde stappen zullen we op een verantwoorde manier doen, zodat de onderneming ook de komende jaren robuust en winstgevend is.
De kernwaarde ‘vernuftig’ past bij de multi-utility-benadering. Hiermee onderscheidt DELTA zich, want andere ondernemingen kiezen slechts voor water of energie of milieu. DELTA heeft daarentegen de drie speerpunten water, energie en milieu, slim en vernuftig gekoppeld. Een vernuftige onderneming zoals DELTA richt bestaande concepten en projecten net iets slimmer in dan anderen. Ook zullen onze nieuwe investeringen op het juiste moment plaatsvinden en een zeker innovatief karakter hebben. Vernuftige ontwikkelingen in de nabije toekomst zijn de nieuwe stappen in kernenergie en duurzame energie die DELTA zal zetten.
delta jaarverslag 2006 • 6
Chronologisch overzicht ontwikkelingen in 2006
januari
juli
Gedurende de eerste vier maanden van 2006 heeft DELTA te maken met de ongeplande uitval van de kolencentrale van EPZ. Deze uitval heeft forse impact op het operationeel resultaat.
• DELTA Milieu verwerft een deel van de activa van Watco Industrieel Services, waardoor de business unit Industriële Reiniging wordt versterkt. • DELTA komt met het Franse EdF tot overeenstemming en de partijen sluiten een Joint Development Agreement, waarin de samenwerking tussen beide bedrijven voor de Sloecentrale is vastgelegd.
februari • De lancering van Digitale Telefonie, een nieuwe dienst van ZeelandNet, leidt direct tot een groot aantal inschrijvingen. • DELTA start de afdeling Technologie & Innovatie om ontwikkelingen op het gebied van kernenergie en duurzame energie vorm te geven en daarin een rol op te eisen.
augustus Het kabinet schaft met onmiddellijke ingang de MEP-subsidie (voor duurzame energieprojecten) af, waardoor investeren in duurzame energie minder aantrekkelijk wordt.
maart • De aanleg van de infrastructuur in het kader van het ZIEN-project, een grootschalig internetproject ten behoeve van de onderwijsinstellingen in Zeeland, gaat van start. • DELTA investeert in MBR-installaties (MembraanBioReactoren), waardoor DELTA haar milieu- en waterkennis kan inzetten bij industriewaterprojecten. • Peter Boerma treedt toe tot het Statutair Bestuur.
april • De Tweede Kamer gaat na lange debatten akkoord met de Splitsingswet, waarbij de minister van Economische Zaken het distributienetwerk wil afsplitsen van het productie- en leveringsbedrijf. • DELTA verwerft een 65%-belang in Biovalue, de eerste producent van biodiesel in Nederland. • DELTA verwerft een 95%-belang in Triqua B.V., een specialist in de behandeling van water.
mei • Start van de bouw van het project BioMassaCentrale Moerdijk, de kippenmestverbrandingscentrale die een energieopwekkingscapaciteit van 35 MW heeft. • De Taskforce Energietransitie presenteert zijn rapport over verduurzaming van de energievoorziening.
oktober DELTA Milieu verwerft het slibontwateringsbedrijf Stellchem in Stellendam en wordt hiermee in dit segment marktleider in Nederland.
november • De Eerste Kamer gaat akkoord met de Splitsingswet (inmiddels Wet Onafhankelijk Netbeheer genoemd), maar neemt ook een motie aan waardoor de gedwongen splitsing van de baan is. • Grote storing op het gasnet in Oost-Zeeuws-Vlaanderen, ontstaan door een storing in een overslagstation van de Gasunie. Binnen 24 uur wordt deze storing verholpen. • DELTA beslist over een nieuwe corporate identity met de kernwaarden betrouwbaar, ondernemend en vernuftig.
december • De aandeelhouders van DELTA gaan akkoord met de verruiming van het mandaat voor de bouw van de gasgestookte energiecentrale in het Sloegebied van Vlissingen. • De Vlaamse Milieuholding kiest DELTA voor de overname van het Vlaamse milieubedrijf Indaver. • Overname van Stercompost, een GFT-verwerker in Alphen aan de Rijn.
juni • Peter Boerma volgt David Luteijn op als Algemeen directeur van DELTA. • In Goes ondertekenen de directeuren van DELTA, EPZ en Essent en Staatssecretaris Van Geel namens de Nederlandse staat het Borssele-convenant, waardoor de kerncentrale tot 2034 openblijft en de bedrijven en de Staat een verplichting ten aanzien van duurzame energie-opwekking op zich nemen. • DELTA lanceert ten behoeve van de huishoudelijke en kleinzakelijke markt het Pluspuntenmodel, waarbij klanten een grotere premie ontvangen naarmate ze langer klant zijn bij DELTA en/ of meer producten afnemen. • DELTA en Laarakker ondertekenen de overeenkomst voor een nieuwe afvalvergistinginstallatie in Limburg.
delta jaarverslag 2006 • 7
4
5
Voorwoord
Vernuftig zaaien en oogsten DELTA timmert aan de weg. Met recente aankopen zoals Indaver manifesteren we ons steeds meer. Maar, we vervreemden niet van onze wortels. We zijn en blijven een Zeeuws bedrijf, een bedrijf dat nauw is verbonden met de Zeeuwse gemeenschap.
Voor DELTA was 2006 een jaar van zaaien en oogsten. In de jaren die achter ons liggen, heeft DELTA de koers uitgezet en invulling gegeven aan haar strategie. Randvoorwaarden voor de strategie zijn zelfstandig, multi-utility en Zeeland. We richten ons op drie speerpunten: milieu (waste management), energie en water. Deze drie activiteiten vormen op de zakelijke markt onze toekomst en we investeren hierin om tot verdere winstgevende groei te komen. Bovendien hebben we in het jaar dat achter ons ligt, met verschillende aankopen binnen deze drie speerpunten onze positie versterkt.
Nieuwe bedrijven verstevigen basis Een goed voorbeeld is Indaver in Vlaanderen, waarvan we een meerderheid van de aandelen hebben verworven. Dit bedrijf is een solide aanvulling op onze divisie Milieu en brengt ons een stap dichter
delta jaarverslag 2006 • 8
bij het beheren van de totale afvalketen. De acquisitie van het bedrijf Solland begin 2007 is een logische volgende stap in de door DELTA ontwikkelde strategie in zonne-energie. Met de Sloecentrale maken we ook een stap voorwaards. De voorbereidingen heeft DELTA in 2006 gemaakt waardoor in 2007 met de bouw kan worden gestart. Zodra deze gasgestookte centrale in 2009 operationeel is, realiseren we een deel van onze ambitie om te groeien in energieproductie. De komende jaren geven we verder vorm en inhoud aan onze multi-utilitystrategie. Een mooi voorbeeld hiervan is de BioMassaCentrale Moerdijk, een centrale die elektriciteit opwekt door verbranding van kippenmest. Energie en milieu vinden elkaar hier. Bij onze strategie past ook een verdere invulling
van de positionering van DELTA. Onze kernwaarden en identiteit als één bedrijf hebben geleid tot een nieuwe, eenduidige visuele uitstraling. Dit jaarverslag laat dat in al zijn facetten zien.
Betrouwbaar In 2006 hebben we niet alleen een nadere invulling gegeven aan onze strategie. Het was ook het jaar waarin DELTA zich teweer moest stellen tegen de splitsing van de energiebedrijven. De Eerste Kamer heeft de zogenoemde splitsingswet aangenomen. Daarmee is de gedwongen splitsing van de baan. In 2007 richten we ons op de toekomst van de energievoorziening in Nederland. Wij vinden het een gezamenlijke verantwoordelijkheid om samen met de overheid te zorgen dat Nederland voorzien blijft van energie. Wat ons betreft is dat een verantwoorde mix van brandstoffen, waarin duurzame energie en kernenergie voor de CO2uitstootbeperking zorgen.
Gezamenlijk De zorg voor een betrouwbare levering van energie staat hoog op de agenda van DELTA en zijn netwerkbedrijf. Het netwerk voor elektriciteit, gas, water en kabel krijgt voortdurend de aandacht die het verdient. We zijn ons bewust van de verplichting om te blijven investeren in ons netwerk. Daarnaast investeren we ook in kennis, kunde en motivatie van de medewerkers, én in onze organisatie die verantwoordelijk is voor het vlekkeloos functioneren van de netwerken. Onderzoeken van onze toezichthouder DTe naar een goed netbeheer zien wij dan ook met vertrouwen tegemoet. Kijkend naar de cijfers van de storingsduur in 2006 kunnen we ook die toets doorstaan. Betrouwbare levering is vanzelfsprekend voor ons één van de wezenlijke voorwaarden voor ons bestaan.
Peter Boerma Algemeen directeur
Onze thuismarkt, de consumentenmarkt in Zeeland, blijft belangrijk voor DELTA. Hoewel de discussie over prijzen af en toe oplaait in de media, zijn onze prijzen begin 2007 minder verhoogd dan op grond van de grondstofprijsontwikkeling was te verwachten. Daarmee blijven we tot de goedkopere aanbieders van elektriciteit, gas en water behoren. De ontwikkeling van de digitale producten heeft een enorme vlucht genomen. Hierin heeft DELTA samen met ZeelandNet een goede positie op de Zeeuwse markt veroverd.
delta jaarverslag 2006 • 9
6
Missie, visie, doelstelling en strategie van DELTA
Missie
meer vernuftige en duurzame oplossingen waarbij Nederland voorop zal lopen.
DELTA biedt het gemak van duurzame multi-utility-oplossingen gericht op innovatie en toekomstvastheid. Als solide aanbieder staat the multi-utility company DELTA garant voor continuïteit in aanbod en relatie. We zijn de vanzelfsprekende partner voor het aanbieden van utilities op kleine én grote schaal.
De enorme hoeveelheid informatie, die via verschillende bronnen verspreid wordt, maakt de wereld elke dag complexer. Hierdoor ontstaat een behoefte aan eenvoud en gemak en op maat gemaakte producten en diensten. Door integratie van die producten en diensten kan DELTA inspelen op deze behoefte en het noodzakelijke vanzelfsprekend maken.
Visie DELTA weet dat utilities, met de daaraan verbonden infrastructuur, onlosmakelijk verbonden zijn met het welzijn van de mens en de groei van de economie. Maar DELTA ziet ook de eindigheid van de traditionele bronnen en technieken. Op gebied van afvalverwerking, water en energie is het noodzakelijk om te komen tot betaalbare, duurzame alternatieven en oplossingen. In het transitieproces naar een duurzame toekomst op genoemde gebieden, voorziet DELTA technologische doorbraken. Het moment van implementatie op voldoende schaal is echter nog onvoorspelbaar. Wat DELTA wel weet, is dat het transitieproces van oude naar nieuwe bronnen en oplossingen geleidelijk zal gaan. Daarom weerhoudt de transitie DELTA er niet van te investeren in bestaande energieopwekkers, in bestaande afvalverwerkingtechnieken, in waterzuivering en de waterinstallaties van nu. DELTA verwacht dat de verdere globalisering van alle markten op gebied van onze drie speerpunten leidt tot een behoefte aan onafhankelijke energievoorziening en tot duurzame afvalverwerking. Op die manier sluit de keten van waste to energy. Ook op gebied van waterzuivering ontstaan steeds
Doelstelling van DELTA DELTA heeft zich de afgelopen jaren sterk ontwikkeld als multi-utility-onderneming. De activiteiten energie, water en kabel zijn uitgebreid met een divisie Milieu en de digitale dienstverlenende activiteiten van ZeelandNet. Hiermee kan DELTA zich met recht het enige multi-utility-bedrijf van Nederland noemen. De komende jaren is de doelstelling van DELTA verdere winstgevende groei. De nadruk zal liggen op de zakelijke markt, met als speerpunten: energie, water, milieu.
Strategie van DELTA Kansen om aan te pakken DELTA ziet voldoende mogelijkheden om zelfstandig, met behoud van onze Zeeuwse identiteit te groeien. Om deze zelfstandigheid vorm te geven, zal DELTA zijn sterke punten moeten gebruiken: een stabiele thuismarkt, een unieke multiutility-benadering, een stevige vermogenspositie en de goede
DELTA Netwerkbedrijf DELTA Netwerkbedrijf is de netbeheerder van het regionale elektriciteitsnet en het net voor hoog- en laagcalorisch gas in Zeeland. Het netwerkbedrijf verzorgt het transport van elektriciteit en gas. Ook realiseert het netwerkbedrijf nieuwe aansluitingen, kan het bestaande aansluitingen wijzigen en stelt het meters, transformatoren en gasdrukregelstations beschikbaar. Dit alles op een deskundige manier, zodat energieleveringsbedrijven op gelijke wijze en onder dezelfde voorwaarden toegang krijgen tot de netten. Het netwerkbedrijf staat garant voor een betrouwbare, kwalitatief hoogwaardige en efficiënte elektriciteit- en gastransportvoorziening en voldoet aan de eisen van wet- en regelgeving, vastgelegd in de Elektriciteitswet 1998 en Gaswet 2000 en de daaruit voortvloeiende regelingen. DELTA Netwerkbedrijf werkt samen met alle netbeheerders in Nederland binnen de sectie elektriciteits- en gasnetbeheerders van EnergieNed.
delta jaarverslag 2006 • 10
Naast de beheerzaken voor de netwerken is ook de schakel- en regelfunctie van het Regionaal Centrum ondergebracht bij het netwerkbedrijf.
Wet Onafhankelijk Netbeheer
positionering in de zakelijke markt. DELTA richt zich op het zijn van een open en marktgericht bedrijf dat op een professionele en adequate manier onderneemt. DELTA wil dit doen als zelfstandig bedrijf. Dit wil uiteraard niet zeggen dat DELTA altijd alles alleen doet. We willen juist interessante coalities vormen, gericht op de langetermijnbelangen van onze stakeholders. DELTA beheert en onderhoudt de netten voor de verschillende activiteiten: elektriciteit, gas, water en kabel. Een tweede belangrijke activiteit van DELTA is de bediening van de particuliere klanten, de 200.000 huishoudens, in met name Zeeland op de terreinen elektriciteit, gas, water, kabeldiensten en internet. DELTA blijft deze twee kernactiviteiten in de toekomst doen, met operational excellence als uitgangspunt. De derde activiteit van DELTA is de bediening van de zakelijke markt in de speerpunten energie, (industrie)water en milieu, die ook onderling een samenhang hebben. DELTA beschouwt hierbij heel Nederland en zijn buuranden daarbij als marktgebied. Op de middellange en lange termijn liggen hier de groeimogelijkheden.
In november 2006 is de Eerste Kamer akkoord gegaan met de Splitsingswet die inmiddels omgedoopt is tot de Wet Onafhankelijk Netbeheer. Met deze nieuwe wetsnaam wil het Ministerie van Economische Zaken aangeven dat het doel niet zozeer om splitsing gaat als wel om het feit dat de netten verantwoord worden beheerd en onderhouden. Ook geeft de naam aan dat het wetsdoel is dat er transparantie is over de scheiding van de netwerken van de rest van het bedrijf. In dat kader zal ook DELTA een aantal organisatorische aanpassingen doorvoeren. Hierbij zullen activiteiten toegevoegd worden aan DELTA Netwerkbedrijf, waardoor dit een volwaardige netbeheerder wordt. Tevens zal DELTA de hoogspanningsnetwerken (150 kV) moeten overdragen aan TenneT.
DTe De toezichthouder DTe houdt de ontwikkelingen nog scherp in de gaten en voert regelmatig audits uit. DELTA scoort prima bij deze metingen en andere onderzoeken. Een punt van aandacht is de forse additionele regelgeving van DTe, waar ook in 2006 weer sprake van was. Deze regelgeving is niet altijd praktisch en leidt tot ingewikkelde processen, ook in relatie tot de klanten.
Winstgevende groei Een groeistrategie is noodzakelijk om de belangen van de stakeholders te realiseren. Aandeelhouders verwachten een voorspelbaar en groeiend dividend, dat een adequate vergoeding biedt voor het in de onderneming geïnvesteerd vermogen. Afnemers verwachten een goede service voor een redelijke prijs en werknemers verwachten naast een goed salaris voldoende ontplooiingmogelijkheden om hun eigen doelstellingen te realiseren. Tot slot verwacht de maatschappelijke omgeving dat DELTA een verantwoordelijke rol speelt, waarbij economische, sociale en ecologische belangen in evenwicht worden gehouden. De komende jaren heeft DELTA, gezien zijn vermogenspositie, mogelijkheden om te investeren in energie(productie), milieu en (industrie)water. Hiermee kan DELTA winstgevende groei realiseren. DELTA kan deze investeringen en acquisities zelfstandig of met anderen doen
• Uitbreiding van de milieuactiviteiten met een focus op verwerkingsactiviteiten; • Versterking van de positie in water door uitbreiding van de activiteiten op met name de gebieden industrie- en afvalwater, waterbehandelingsapparatuur en waterengineering. Daarnaast blijft DELTA ook in de toekomst voor 100% gecommitteerd aan: • Het verzorgen van de Zeeuwse huishouding met een breed pakket van utility-diensten tegen een concurrerende prijs; • Het zo efficiënt mogelijk beheren en waar nodig uitbreiden van de netwerkinfrastructuur in het voorzieningsgebied.
Samenvattend kan de groeistrategie van DELTA als volgt worden omschreven: • Uitbreiding van de elektriciteitsproductiecapaciteit, zowel op duurzaam (zonne-energie, biodiesel) als conventioneel gebied, tot circa 2500 MW;
delta jaarverslag 2006 • 11
delta jaarverslag 2006 • 12
Divisies & Producten
“Met innovatieve ontwikkelingen dragen wij bij aan het beperken van strooilicht overlast en het vergroten van de verkeersveiligheid”
delta jaarverslag 2006 • 13
7
Het aanleggen van LED-verlichting in Renesse
delta jaarverslag 2006 • 14
7
Divisies & Producten
Divisie Energie Voorop in de bouw van centrales Betrouwbaar, ondernemend en vernuftig. DELTA heeft in 2006 belangrijke stappen gezet op weg naar nieuwe elektriciteitscentrales. In april werden de handtekeningen gezet voor de bouw van de BioMassaCentrale Moerdijk (BMC), terwijl de samenwerking met EdF leidde tot het begin 2007 geëffectueerde besluit om gezamenlijk de Sloecentrale te gaan bouwen. DELTA loopt hiermee voorop in de nieuwbouw van centrales en levert een belangrijke bijdrage aan de CO2reductie door met efficiënte concepten te werken. Dit beleid wordt naar de toekomst voortgezet en versterkt. De nieuwbouw van centrales levert een bijdrage aan de betrouwbaarheid van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening. De divisie Energie is actief in de gehele keten. Vanaf de productie van elektriciteit en de inkoop van de benodigde brandstoffen tot en met de verkoop aan de zakelijke markt. Daarnaast heeft de divisie een professionele tradefloor die handelt in elektriciteit en brandstoffen op de groothandelsmarkt. Met deze verticaal geïntegreerde mix van activiteiten is de divisie Energie goed gepositioneerd in een zich ontwikkelende markt. Hierin streeft de divisie naar meer en nog betere producten. DELTA is wat betreft de brandstofmix in Nederland het meest gediversifieerde energiebedrijf. Energie wordt opgewekt met behulp van steenkool, gas, windmolens, biomassa en kernenergie. Gasgestookte warmtekracht-
Tekst volgt
koppeling (WKK) levert daarnaast een aanzienlijke bijdrage aan de energie-efficiëntie. De beschikking over een mix aan brandstoffen draagt er toe bij dat DELTA op een evenwichtige wijze bestand is tegen schommelingen op de internationale brandstofmarkt. Hoewel zich een groot aantal beloftevolle vormen van duurzame energie aandient, kunnen we er niet op vertrouwen dat deze mogelijkheden op korte termijn de rol van fossiele energieopwekking kunnen overnemen. Uiteraard zal CO2-reductie een permanent punt van aandacht zijn bij de bespreking van investeringsvoornemens. Vanuit het oogpunt van CO2-reductie wil DELTA de mogelijkheden voor de bouw van een nieuwe kerncentrale serieus onderzoeken. De ongeplande uitval van de kolencentrale was in 2006 de grootste tegenvaller. Hierdoor werd DELTA onverwachts geconfronteerd met een fors productietekort voor een periode van vier maanden terwijl natuurlijk wel geleverd moest worden aan de klanten. Dit productietekort moest op de markt ingekocht worden en resulteerde in een forse tegenvaller. Er is een onderzoek uitgevoord naar de exacte oorzaken en wat de lessen voor de toekomst zijn.
Levensduurverlenging kerncentrale Borssele Verheugend is de levensduurverlenging van de kerncentrale in Borssele. Nu de kerncentrale tot 2034 open mag blijven, is er zekerheid en bovendien de mogelijkheid om additionele investeringen te doen in deze centrale. De afspraken met de overheid impliceren dat Nederland kan blijven beschikken over
delta jaarverslag 2006 • 15
7
Divisies & Producten
milieuvriendelijke CO2-vrije elektriciteit uit een veilige centrale. De nieuwe kernenergiewet, samen met de randvoorwaardennotitie bieden een positief startpunt voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van kernenergie. DELTA heeft aangegeven bij te willen dragen aan het maatschappelijk debat over mogelijke uitbreiding van het aantal kerncentrales. Het draagvlak hiervoor in de politiek en bij het publiek neemt toe, vanwege bewezen veiligheid, schaarste aan fossiele brandstoffen en de zorg over CO2-uitstoot. DELTA heeft zich in het kader van de met de overheid gemaakte afspraken over levensduurverlenging van Borssele bereid verklaard de komende jaren aanzienlijk te investeren in CO2-arme vormen van energieproductie.
De Sloecentrale ligt op schema In 2006 zijn belangrijke stappen gezet voor de bouw van de Sloecentrale, een gasgestookte centrale met een capaciteit van 860 MW. In april 2006 werd, na een bezwaarprocedure van de milieubeweging bij de Raad van State, de vergunning verleend en kon de aanbestedingsprocedure starten. Deze zal begin 2007 worden afgerond. DELTA heeft in de eerste helft van 2006 een partner gevonden in het Franse EdF, die op basis van 50:50 meedoet in het project. In juli 2006 hebben DELTA en EdF hiervoor een joint development agreement gesloten, waarin de belangrijkste afspraken zijn vastgelegd. DELTA heeft voor het Sloeproject in 2006 een nieuw, ruimer mandaat gekregen van zijn aandeelhouders. Dit was nodig doordat door de vertraging de kosten nu hoger ingeschat zijn en omdat is gekozen voor een andere financieringsstructuur. Van alle energieproductieinitiatieven die de afgelopen jaren in Nederland zijn afgekondigd, ligt de Sloecentrale vooraan. De activiteiten voor de aanleg van de ZuidBevelandleiding, voor de gastoevoer voor de Sloecentrale, liggen ook op schema.
Windenergie In 2006 heeft DELTA ook verder geïnvesteerd in duurzame energie. Eindelijk, na ruim negen jaar,
delta jaarverslag 2006 • 16
zijn alle vergunningen verkregen om windmolens te bouwen in de Annamariapolder. Het windmolenproject Distridam op de Maasvlakte is sinds september operationeel.
Bouw BioMassaCentrale van start Verder is in 2006 de bouw gestart van het project BioMassaCentrale Moerdijk, een kippenmestcentrale van 35 MW (voldoende voor 90.000 huishoudens). Deze centrale zal in 2008 operationeel zijn. Deze in Nederland unieke BioMassaCentrale wordt gebouwd en geëxploiteerd met verschillende partners, waaronder de leveranciers van kippenmest.
Marktontwikkelingen De tradefloor van DELTA is ook het afgelopen jaar weer uitgebreid en speelt op gestructureerde wijze in op de toenemende (internationale) mogelijkheden. Deze ontstaan door onder meer de marktkoppeling tussen Nederland, België en Frankrijk, de clearingmogelijkheden geboden door Endex en de CO2-handel. Besluiten in EUkader zijn steeds meer van belang, en zullen dit ook blijven, met betrekking tot de prijsvorming. Er worden, onder andere door allerlei (toezichts)instanties, steeds hogere eisen gesteld aan de handel. Naast de hoogte van de prijs, is ook de volatiliteit nadrukkelijk een punt om rekening mee te houden. Deze volatiliteit speelt, met name in de eerste helft van 2006, zeker ook bij de handel in CO2-emissierechten. De CO2-handel wordt behalve door allerlei ontwikkelingen als markt, productie en schaarste, zeker ook sterk beïnvloed door politieke besluiten. Ook in 2006 is het marktaandeel in de verschillende segmenten gegroeid. Zowel in de midden- als in de grootzakelijke markt heeft DELTA een goede positie en een afgewogen klantenportefeuille. De divisie Energie heeft veel buitenlandse klanten in Nederland. Steeds vaker is DELTA succesvol bij grotere inkoopcombinaties en clusters van afnemers. In samenwerking met andere divisies is in 2006 progressie geboekt op het gebied van multi-utility-projecten.
Divisie Milieu Sterker en groter de toekomst in Betrouwbaar, ondernemend en vernuftig betekent voor de divisie Milieu dat veiligheid en duurzame ontwikkeling steeds randvoorwaarden zijn. Ondernemerschap is in 2006 op veel punten getoond bij het gericht doen van acquisities en investeringen in de sector. De divisie Milieu laat zich leiden door veiligheid, resultaat en duurzaamheid en heeft een breed pakket aan milieudiensten. De meeste diensten richten zich op de zakelijke markt. De divisie is actief op veel terreinen: in de verwerking met afvalbergingen, compostering en verbranding. Verder is de divisie actief in recycling, industriële reiniging, gevaarlijk afval, afvalwaterbehandeling en slibontwatering. Daarnaast opereert de divisie Milieu een publiek-private samenwerking met gemeenten.
Verruiming van verwerkingscapaciteit De markt voor verbranden en storten van afval, die in 2005 fors was verbeterd, is ook in 2006 nog gunstig voor zowel verbrandingsinstallaties als voor de afvalbergingen in Nederland. De afvalberging maakte zelfs een topjaar mee. De verbrandingsoven AZN in Moerdijk en de afvalbergingen in Zeeland en Dordrecht profiteren hiervan. Eind 2006 besloten Essent en DELTA, de aandeelhouders van AZN, tot het bouwen van een vierde verbrandingsovenlijn. Zo spelen we in op de behoefte aan extra verbrandingscapaciteit. De grote stap in 2007 op het gebied van verwerking is natuurlijk dat DELTA de succesvolle bieder was op het Vlaamse milieubedrijf Indaver. Hierdoor verwerft DELTA een forse extra verbrandingscapaciteit, die prima past in de nagestreefde optimalisering van de verwerkingsmix. In de eerste maanden van 2007 is de transactie afgerond.
Groencompostering is een groeiende activiteit. Na een aantal acquisities in de afgelopen jaren is DELTA nu één van de leidende verwerkers van groente-, fruit- en tuinafval (GFT) en groenafval in Zuid-West Nederland. DELTA Milieu beschikt over verscheidene composteerinstallaties waar GFT wordt bewerkt. Door kwaliteitsborging en voortdurende investeringen in het verwerkingsproces slagen wij erin om van GFT-afval een hoogwaardig product te maken: compost. Deze compost voldoet aan de strenge milieuhygiënische eisen van het ‘Besluit kwaliteit en gebruik overige organische meststoffen’ (BOOM). In 2006 is DELTA, samen met het Limburgse Laarakker, (inmiddels is deze joint venture omgedoopt in Ecofuels) gestart met de bouw van een vergistingsinstallatie in Limburg. Deze installatie wint groene stroom (voor de verwarming van de kassen) uit snij- en groenteafval en uit andere reststoffen van de voedings- en genotsmiddelenindustrie en is een baanbrekend voorbeeld van een multi-utility toepassing. Tot slot werd in 2006 ook Stercompost met de activiteiten in Alphen aan den Rijn overgenomen.
Schaalvergroting met Watco en Stellchem In 2005, een lastig jaar, werd schaalvergroting als één van de speerpunten voor 2006 geagendeerd. Schaalgrootte is, zeker in deze sector, belangrijk voor het verwerven van grote opdrachten. In juli heeft DELTA Milieu een deel van de activa van het in Rotterdam gevestigde WATCO Industrial Services b.v. (dochter van Fabricom-GTI/ SUEZ) verworven. Deze activatransactie omvat de overname van materieel, een deel van het personeel en klanten. Hiermee heeft de industriële reiniging van DELTA de mogelijkheid om zijn basis in ZuidwestNederland uit te breiden en om een betere dekking van materieel en van de overhead te bewerkstelligen. Ook creëert deze overname ruimte om verder te professionaliseren. Het
delta jaarverslag 2006 • 17
7
Divisies & Producten
betreft ongeveer 70 productiemedewerkers en de locaties Rotterdam en Bergen op Zoom, welke prima aansluiten op de Zeeland-locaties. De overname betekent ongeveer een verdubbeling van de activiteiten op het gebied van industriële reiniging. De activiteiten sluiten naadloos aan bij de bestaande activiteiten van DELTA. In september heeft DELTA het bedrijf Stellchem in Stellendam verworven. Stellchem houdt zich bezig met: • De behandeling van vervuild water en ontwatering van slib door middel van mobiele installaties. • Het verhuren van installaties met personeel, en eventuele verkoop, zoals kamerfilterpersen, zeefbandpersen, centrifuges en slibdrogers. • Advisering en uitvoering van milieuprojecten, cleaning en afvalbeheer. Stellchem sluit aan bij de milieu- en afvalactiviteiten van DELTA Impex, waardoor DELTA nu marktleider in de Benelux is op dit gebied.
Betrouwbaar De Zeeuwse ReinigingsDienst (ZRD) is een samenwerking van DELTA Milieu en de Zeeuwse gemeenten. In alle Zeeuwse gemeenten beheert de ZRD milieustraten. De dertiende milieustraat, in Hulst, werd in mei 2006 geopend. Bij een milieustraat kunnen inwoners hun afval gescheiden aanleveren. Daardoor is het mogelijk de verwerkingskosten te beperken en afvalstoffen zoveel mogelijk te hergebruiken. Hout, metaal, puin, witgoed en nog veel meer wordt weer nuttig hergebruikt, verwerkt of gerecycled. De milieustraten leveren een belangrijke bijdrage aan de landelijke milieudoelstellingen. In een aantal Zeeuwse gemeenten verzorgt de ZRD ook de huis-aan-huisafvalinzameling. Ieder jaar breidt het aantal diensten die de ZRD verricht verder uit. Het bedrijf is een goed voorbeeld van intergemeentelijke samenwerking, op een moment dat gemeenten scherp kijken naar de kosten en zich beraden op hun kernactiviteiten. De uitkomst van deze gemeentelijke discussies biedt mogelijkheden voor de gemeenten en voor de ZRD.
Gezamenlijk Na de acquisities in de afgelopen jaren, zeker in 2006, zal 2007 voor een belangrijk deel het jaar van integratie en consolidatie zijn, zodat we vervolgens de meerwaarde en de synergie kunnen benutten.
delta jaarverslag 2006 • 18
Divisie Development & Water
tarieven samengingen. Evides zal de komende vijf jaar de tarieven voor drinkwater niet verhogen.
Groeikern Betrouwbaar, ondernemend en vernuftig betekent voor de divisie Development & Water dat een betrouwbare energievoorziening, leveringszekerheid, leidt tot investeren in nieuwe duurzame oplossingen. De divisie Development & Water wil groei realiseren door gerichte investeringen en acquisities te doen in het verlengde van de bestaande activiteiten van DELTA. De divisie heeft hiermee het karakter van een nucleus, op enige afstand van de conventionele activiteiten, als de kraamkamer voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van energie-opwekking en waterontwikkelingen: ondernemend en vernuftig tegelijk. De aandacht gaat uit naar technieken en technologieën die op doorbreken staan. Nadrukkelijk zoekt Development & Water naar vormen van samenwerking. Dit kan met vergelijkbare bedrijven als DELTA, maar ook via of met investeringsmaatschappijen, venture capitalists en kennisinstituten. Development & Water pioniert en ontwikkelt en het zoekt samenwerking met andere divisies van DELTA. Zo komt de multi-utility-strategie in deze divisie tot zijn recht.
Naast drinkwater is de divisie Development & Water actief op het gebied van afvalwaterbehandeling en andere industriewateractiviteiten. Steeds vaker investeert DELTA in MBR-installaties (MembraanBioReactoren) bij zakelijke klanten. Zowel in de technologie als in de projectbegeleiding biedt MBR maatwerkoplossingen. Deze investeringen, die een samenwerking zijn tussen de divisies Milieu en Development & Water liggen op het snijvlak van water/milieu. DELTA heeft een aanzienlijk belang (95%) genomen in Triqua B.V., een specialist in de behandeling van water. Triqua levert hoogwaardige oplossingen en installaties op het gebied van waterbehandeling en is met name actief in de industrie, de off shore, de scheepvaart en de communale markt. Triqua levert ook adviesdiensten en heeft een goed relatienetwerk. Met deze overname heeft DELTA een belangrijke stap gezet in het versterken van zijn positie als belangrijke Nederlandse speler op de markt van waterbehandeling. Een markt die naar verwachting, mede als gevolg van de Europese wetgeving, de komende jaren sterk zal groeien.
De divisie Development & Water is een jonge divisie van DELTA die al enkele interessante overnames en investeringen op zijn naam heeft staan. De divisie Development & Water heeft naast de ontwikkelingsactiviteiten op het gebied van energie als belangrijk aandachtspunt de deelneming in Evides. In het verlengde hiervan ontwikkelt de divisie zelf ook activiteiten op het gebied van water(technologie). Water blijft immers één van de speerpunten van DELTA.
Duurzaam initiatieven ontwikkelen
Belangrijke speler in waterbehandeling
Van zand naar zon
DELTA heeft een vijftig procent belang in Evides. Dit waterbedrijf is met meer dan één miljoen huishoudelijke en zakelijke klanten het tweede waterbedrijf in Nederland. Evides heeft in 2006 weer een uitstekend jaar gerealiseerd, waarbij efficiency binnen de onderneming en stabiele
In 2006 gaat het om investeringen in zonne-energie door een belang in Sunergy Investco. Dit bedrijf investeert in nieuwe productiemethoden voor zonnepanelen. Sunergy Investco vormt de spil van de zonne-energieactiviteiten van DELTA, waarbij technologie-ontwikkeling centraal staat.
DELTA voorziet dat de komende jaren energieopwekking met fossiele brandstoffen nodig blijft. DELTA ziet ook dat de komende decennia investeringen nodig zijn in duurzame toepassingen van energie om alternatieven te hebben in de toekomst. DELTA wil zijn rol spelen in deze ontwikkelingen en heeft in 2006 belangrijke activiteiten ondernomen in de duurzame energieopwekking: zonne-energie en biodiesel.
delta jaarverslag 2006 • 19
7
Divisies & Producten
Biodiesel
‘DELTA ziet ook dat de komende decennia investeringen nodig zijn in duurzame toepassingen van energie om alternatieven te hebben in de toekomst.’
Sunergy Investco is in 2006 verder ontwikkeld en er heeft een herschikking van de aandelen plaatsgevonden. DELTA heeft nu een meerderheidsbelang. In 2006 zijn investeringen gedaan in de ontwikkeling van de productie van solar grade silicium, de basisgrondstof voor de zonnepanelen. In het verlengde daarvan is Natec, een handels- en installatiebedrijf voor deze zonnepanelen, verworven. Eind 2006 is een finaal bod gedaan op het Limburgse zonneenergiebedrijf Solland. Begin 2007 is deze transactie gegund aan DELTA/Sunergy Investco en afgerond.
Een andere fundamentele stap is de verwerving van een meerderheidsbelang (65%) in Biovalue in Groningen. Biovalue is bezig met de bouw van de eerste biodieselfabriek in Nederland. De biodiesel wordt gegenereerd uit plantaardige oliën die Biovalue zelf produceert. Een groot deel van de biodiesel wordt gehaald uit koolzaad. Biovalue heeft een uniek productieproces, dat geen afval oplevert en weinig energie voor de productie nodig heeft. De geproduceerde hoeveelheid biodiesel voorkomt jaarlijks 115.000 ton CO2-uitstoot. De geproduceerde biodiesel kan concurreren met conventionele diesel.
Gezamenlijk Samen met DELTA Milieu kijkt Development & Water naar verwerkingsmogelijkheden van afvalstromen waarbij energie en warmte vrijkomen. Dat past prima in de strategie van integratie van energie en milieu, zoals de bijstook van biomassa in de kolencentrale. Verder zal DELTA ook in het kader van het Borssele-convenant de komende jaren nadrukkelijk investeren in CO2-verlagende energieopwekking.
Betrouwbare partner De divisie Development & Water heeft een intensieve relatie met onderwijs- en kennisinstellingen. Deze instellingen, universiteiten, hogescholen en ECN en TNO, spelen een cruciale rol op het gebied van scholing, onderzoek en ontwikkeling. DELTA wil de komende jaren deze relaties intensiveren en verder toepassen binnen de DELTA-activiteiten.
delta jaarverslag 2006 • 20
Divisie Infra De klant verdient nog betere kwaliteit Betrouwbaar betekent voor de divisie Infra dat de huishoudelijke en zakelijke klanten er op kunnen vertrouwen dat de cruciale netwerken goed worden beheerd, onderhouden en zonodig gerepareerd, zodat de levering van gas, water, elektriciteit en internetdiensten goed verloopt. Ondernemend betekent dat de wijze van onderhoud gebeurt op een moderne manier met de nieuwste technieken. DELTA is vernuftig in zijn multi-utility-benadering waardoor werkzaamheden aan netwerken slim worden gebundeld. De divisie Infra is dienstverlenend aan de andere divisies van DELTA en daarmee aan alle klanten. De focus is gericht op aanleg en onderhoud van de infrastructuur van de verschillende netwerken voor elektriciteit, gas, water, warmte en telecommunicatie. Hierbij zijn duurzaamheid, betrouwbaarheid en state-of-the-art-techniek leidend. De investeringen zijn gericht op de lange termijn, waarbij we ook snel kunnen reageren op incidentele voorvallen. Naast de aanleg en het onderhoud van netwerken is DELTA Infra verantwoordelijk voor het meten van verbruiksdata. In het streven naar operational excellence is het beheer van data een steeds belangrijker element. Met de zorg voor netwerken en het meten van verbruiksdata heeft DELTA in 2006 de goede lijn van de afgelopen jaren voortgezet.
Investeren in verbeteringen is het parool De divisie Infra is de laatste jaren sterk in verandering. Evenals op andere plaatsen binnen DELTA wordt het werk, in plaats van taakgericht, meer en vaker uitgevoerd volgens de ketenbenadering. Dit speelt binnen de divisie Infra bijvoorbeeld bij de afdeling Distributie. De activiteiten werkvoorbereiding, materiaalvoorziening en werkuitvoering komen meer in één proces: vanaf de aanvraag van de klant/ opdrachtgever tot en met het opleveren van het werk en de administratieve afsluiting van de
werkopdracht. In 2006 zijn stappen gezet om de dienstverlening verder te verbeteren. Er is een Customer Service Desk opgezet en ingericht: een technisch eerstelijns hulporganisatie en één aanspreekpunt voor de klant. Verder is fors geïnvesteerd in verdere digitalisering van allerlei activiteiten omtrent de meteropname en andere apparatuur.
Zes speerpunten: Netwerkbeschikbaarheid Klanttevredenheid Efficiency Medewerkertevredenheid Veiligheid Groei
Vernuftig omgaan met slimme meters In Nederland zijn diverse pilots voor kleinverbruik in voorbereiding en zijn alle energiebedrijven bezig met deze nieuwe ontwikkeling. In de eerste helft van 2006 heeft de minister van Economische Zaken zijn beleidsvoornemen voor het toekomstige nieuwe marktmodel kleinverbruikers in de energiemarkt kenbaar gemaakt. Hiermee heeft hij een mogelijk geforceerde introductie van slimme meters in Nederland in een stroomversnelling gebracht. Binnen DELTA is een projectgroep samengesteld uit medewerkers van de divisies Comfort en Infra en het netwerkbedrijf die als opdracht heeft meegekregen om een plan te maken voor de invoering van slimme meters in het verzorgingsgebied van DELTA. Hierbij zijn nadrukkelijk de consequenties bij grootschalige invoering onderzocht. Het multi-utility-concept (ook de watermeter) is hierin meegenomen. In 2007 gaan de eerste pilots van start, waarbij we techniek, datacommunicatie en impact op organisatie en systemen zullen testen.
Veilig werken Verbetering van processen en apparatuur betekent ook verbetering van de veiligheid voor medewerkers en anderen. In 2006 heeft de divisie Infra een mijlpaal bereikt omdat er 250 dagen geen absentie was als gevolg van ongevallen. Deze veiligheid is niet alleen van belang voor eigen medewerkers, maar uiteraard ook voor inleenkrachten en derden (onderaannemers). In 2007 zal hier verder de nadruk op komen te liggen.
Openbare verlichting De business unit Openbare Verlichting (OV) is van de divisie Energie overgegaan naar de divisie
delta jaarverslag 2006 • 21
Divisies & Producten
Infra. Hiermee zijn alle afdelingen die met OV te maken hebben binnen één divisie ondergebracht. De hoofdactiviteit van OV is het verzorgen van de dienstverlening op het gebied van verlichting aan de overheden in de volle breedte. OV zal een verdere focus hebben op commerciële diensten, waarbij ook milieu-aspecten, gebruik, veiligheid en esthetische aspecten een rol spelen. OV gaat in 2007 samenwerken met Philips op het gebied van LED-verlichting.
Betrouwbaar bij calamiteiten Doorgaans functioneren de netwerken goed en vindt ongestoorde levering plaats. De missie van de mensen van de divisie Infra is leveringszekerheid. Tijdens de gasstoring, ontstaan door een storing in een Gasuniestation eind november in OostZeeuws-Vlaanderen, hebben onze medewerkers samen met het DELTA Netwerkbedrijf snel gehandeld om de storing te verhelpen. Ook de samenwerking met andere onderdelen van DELTA (callcenter, communicatie, management) verliep goed. Dit geldt ook voor de samenwerking met de overheden. Enkele kleinere storingen (o.a. hoogspanningsnet bij Hansweert) hebben we eveneens adequaat opgelost.
Jaarlijkse uitvalduur Laag- en Middenspanningsnet NJOVUFOWFSCSVJLFS
delta jaarverslag 2006 • 22
%&-5"
/-
%&-5"
/-
7
Gezamenlijk In 2007 zal ook weer de focus liggen op het sneller bedienen van de klant zonder afbreuk te doen aan betrouwbaarheid of klanttevredenheid. Verder zullen naast de reguliere investeringen enkele speciale projecten, zoals de aanleg van de ZBL, op de rol staan. De divisie Infra zal bovendien onderzoeken welke aanvullende commerciële activiteiten mogelijk zijn.
Divisie Comfort Multi-utility: nog meer plussen voor de klant Betrouwbaar, ondernemend en vernuftig betekent voor de divisie Comfort dat de huishoudelijke en kleinzakelijke klanten kunnen blijven vertrouwen op concurrerende prijzen en goede dienstverlening. De divisie Comfort is in Zeeland het gezicht naar de markt. Deze divisie zorgt voor de levering van de multi-utility producten elektriciteit, gas, radio- en televisiesignalen en telefonie via de kabel en internet (ZeelandNet) aan de huishoudelijke en kleinzakelijke markt. Ook in 2006 zijn weer goede stappen gezet in verbetering van de dienstverlening naar deze klantengroepen. Steeds zal de divisie Comfort zoeken naar nieuwe mogelijkheden om multi-utility juist ook voor de huishoudelijke klant interessant te laten zijn. Vernuftig zijn de nieuwe producten en diensten van ZeelandNet, die kunnen concurreren met die van andere aanbieders. De Europese Commissie gaf begin 2007 aan dat de marktwerking in Nederland een voorbeeld is voor de rest van Europa. In Nederland is de liberalisering daadwerkelijk goed doorgevoerd. Dat betekent niet dat iedereen veel switcht van leverancier, maar wel dat de mogelijkheid van keuze prima te doen is en er transparantie is. Gelukkig heeft DELTA ook in 2006 het aantal klanten dat voor een andere leverancier koos, weten te beperken. Anders gezegd: veel eerdere switchers kwamen terug bij DELTA. Belangrijk punt is dat de factureringsproblemen, waarmee DELTA in 2004 en 2005 te maken had, achter de rug zijn. In 2006 speelden nog enkele naweeën zoals de na-incasso (achterstallige betalingen), maar de oorzaken van de problemen van destijds zijn opgelost. Wel vergen de facturering en de andere aspecten rond de bediening van de klanten voortdurend de aandacht. In dat kader worden sectorbreed afspraken gemaakt die de transparantie en afhandeling van administratieve processen verbeteren.
In juni 2006 is, als opvolger van de pakkettenstructuur, het DELTA Pluspuntenmodel gelanceerd. In dit programma, waarbij afnemers hun eigen pakket met producten en diensten kunnen samenstellen, krijgen alle producten en diensten een bepaalde waarde. DELTA geeft hier punten voor. Ook kijken we naar het aantal jaren waarvoor de klant producten vastlegt. Het programma is bestemd voor de huishoudelijke markt en streeft ernaar de loyale klant nog meer te binden aan DELTA. Deelnemers krijgen in december, op basis van hun deelname, een premie uitgekeerd. De deelname is groot. Mensen kiezen voor zekerheid en voordeel. Meer en vaker onderscheidt DELTA Comfort verschillende doelgroepen (jongeren, ouderen, scholen, winkels), waardoor we producten en diensten gerichter kunnen aanbieden.
Multi-utility Voordelen van multi-utility voor de zakelijke markt: • Ontzorgen van klanten zodat zij hun focus op de core business kunnen richten; • Een hechtere relatie tussen de klant en leverancier; • Verschuiving van producten naar service; • Combineren en integreren van producten en diensten; • Exploitatie van complete utility-voorziening op industriële sites. Voorbeelden van multi-utility voor de zakelijke markt: • Afvalwaterbehandeling; • Vergistingsinstallatie die groene stroom levert. Voordelen van multi-utility voor de huishoudelijke markt: • Gemak, omdat alle producten van één leverancier komen; • Kosten-, dus prijsvoordeel; • Loyaliteitsprogramma (DELTA Pluspuntenmodel). Voorbeelden van multi-utility voor de huishoudelijke markt: • Compleet pakket met alle voorzieningen op het gebied van energie, water en kabel; • Triple play-pakketten.
delta jaarverslag 2006 • 23
7
Divisies & Producten
De service wordt beter
Kostenbewustzijn en snelheid In 2006 is het programma Comfort Able opgezet. Dit programma is noodzakelijk omdat de concurrentie op de verschillende deelmarkten heviger wordt. Kostenbewustzijn en snel kunnen handelen blijken randvoorwaarden om te overleven. Het centrale doel is om één organisatie neer te zetten met één focus vanuit alle betrokken disciplines om de dienstverlening aan de klant zo optimaal mogelijk in te vullen.
Betrouwbaar zonder zorgen Ook in 2006 blijkt ZeelandNet, de internetprovider van DELTA, een sterk onderdeel van de divisie Comfort te zijn. ZeelandNet levert producten en diensten aan de consumentenmarkt en aan de kleinzakelijke markt. In 2006 is het aantal klanten van ZeelandNet weer toegenomen. Er is in deze sector nog duidelijk sprake van een groeimarkt. Duizenden mensen bezoeken de open dagen van ZeelandNet en de relatie tussen klanten en ZeelandNet is veelzijdig. ‘Intensieve gebruikers’ hebben nieuwe mogelijkheden en extra pakketten en modules zoals ‘Internetten zonder zorgen’. Dus naast verbreding van het aantal klanten verdiept ZeelandNet de klantrelatie door meer producten per klant te bieden. Voor senioren zijn speciale internetproducten en -diensten gelanceerd. Nadat in 2005 digitale televisie, met sinds kort weer veel nieuwe themazenders, was gelanceerd, kwam ZeelandNet
delta jaarverslag 2006 • 24
begin 2006 met digitale telefonie. Veel klanten tekenden in voor deze optie met veel extra mogelijkheden. Om ook de komende jaren het aanbod te diversifiëren met high tech digitale producten is het zogenaamde Eurodocsis netwerk verder uitgebreid. Met dit platform kan ZeelandNet nieuwe diensten nu en in de toekomst met de gewenste snelheid aanbieden. Triple play is inmiddels realiteit. In 2005 heeft ZeelandNet het omvangrijke zogenaamde ZIEN-project verworven. ZIEN staat voor Zeeuws Initiatief Educatief Netwerk. In 2006 is deze infrastructuur gebouwd en vanaf 1 april 2006 kunnen alle scholen (primair, voortgezet en beroepsonderwijs) en bibliotheken in Zeeland gebruikmaken van snelle infrastructuur en internetverbindingen. Daarmee krijgen zij onder andere toegang tot de breedbanddiensten van SURFnet en Kennisnet, specifiek op onderwijs gerichte internettoepassingen. De eerste ervaringen met ZIEN zijn prima.
Gezamenlijk In 2007 zal ZeelandNet de producten en diensten verder ontwikkelen. De divisie Comfort zal verder onderzoeken wat interessante additionele producten en diensten kunnen zijn voor de huishoudelijke klant in Zeeland. In 2007 vinden belangrijke stappen inzake het Comfort Able-project plaats. Verdere vereenvoudiging van administratieve processen en het terugdringen van de cost-toserve blijven de aandacht vragen.
Technologie & Innovatie Begin 2006 heeft DELTA, met het oog op de toekomst, de afdeling Technologie & Innovatie opgericht. Deze kleine stafafdeling richt zich, vanuit de toepasbare technologie gedacht, op nieuwe ontwikkelingen in met name de energiesector. Voor deze afdeling is CO2-reductie een belangrijke drijfveer. De technische ontwikkelingen zijn gericht op de vier oplossingen voor CO2-reductie: • Besparing van energie; • Schoon fossiel; • Duurzame energie; • Kernenergie. Het in juni 2006 gesloten Borssele-convenant is opgesteld in dezelfde lijn: investeren in CO2reducerende ontwikkelingen. In dat kader gaat DELTA uit van vijf paden: • Groene grondstoffen (bijv. torrefactie); • Duurzame mobiliteit (bijv. rijden op aardgas); • Schoon fossiel (bijv. groen gas uit reststromen); • Duurzame elektriciteit (bijv. upgrading windparken en getijdenenergie); • Ketenefficiency (bijv. gebruik van restwarmte). Op alle genoemde paden zet DELTA nu stappen. Ook de komende decennia gaat DELTA uit van de noodzaak van een energiemix van fossiel, duurzaam en nucleair. De afdeling Technologie & Innovatie heeft de eerste acties genomen om de afspraken in het Borsseleconvenant uit te voeren. Het gaat hier om het contracteren van een externe partij voor het beheren van het Innovatiefonds (2x EUR 25 mln.) en initiatieven van DELTA betreffende de EUR 100 mln. Ook onderhoudt de afdeling contacten met de overheid over energietransitie en met universiteiten en onderzoeksinstituten als ECN, TNO en Kema.
Customer Service Center DELTA zoekt steeds naar mogelijkheden van servicepunten voor de huishoudelijke en kleinzakelijke klanten. Fijnmazigheid en maatwerk zijn sleutelwoorden. Het Customer Service Center (CSC), dat in 2005 is opgezet voor met name klanten van de divisie Comfort en dat vanuit een ketenbenadering de klanten bedient, is verder geprofessionaliseerd. Inmiddels draait het CSC als een bedrijfsbreed shared service center. Activiteiten: • Begin 2006: het verwerken van de laatste achterstanden van nota’s en klantreacties; • Het na-incasso-traject (achterstallige betalingen, afbetalingsregelingen) afhandelen; • Het opstellen en beheren van convenanten met sociale diensten van gemeenten en kredietbanken; • Contacten over het DELTA Pluspunten-programma; • In het geval van calamiteiten treedt het callcenter van het CSC op als nood callcenter van de provincie Zeeland; • DTe-rapportages verzorgen.
delta jaarverslag 2006 • 25
delta jaarverslag 2006 • 26
Corporate Tekstbeleid volgt
“Betrouwbare levering is voor ons één van de wezenlijke voorwaarden voor ons bestaan in Zeeland”
delta jaarverslag 2006 • 27
8
Titelcontroleert hoofdstuk volgt!!! jaarlijks de gaspompstations DELTA
delta jaarverslag 2006 • 28
8
Corporate beleid
Corporate Identity Eind 2006 heeft DELTA besloten de corporate identity op een nieuwe manier te presenteren. De huisstijl is aangepast, er komt een nieuwe slogan en zowel binnen als buiten DELTA dragen we drie nieuwe kernwaarden uit: betrouwbaar, ondernemend en vernuftig. Dit alles is het resultaat van een corporate identity-proces, dat we het afgelopen jaar hebben doorlopen. DELTA zal de drie kernwaarden intern en extern invullen en uitdragen en optreden als één DELTA. “Je identiteit is je kompas”. Dat betekent dat doelgroepen (aandeelhouders, klanten, medewerkers) bepalen wat we gaan uitdragen. De huisstijl is ook onder de loep genomen. Conclusie: een nieuw logo is niet nodig. Het bestaande logo krijgt wel een opener, eigentijdse uitstraling. Vanaf 2007 zet DELTA het nieuw ontwikkelde merk-communicatieconcept DELTA-breed in. In alle klantencontacten, de communicatie naar medewerkers en in alle andere manieren waarop ons bedrijf communiceert, zullende kernwaarden betrouwbaar, ondernemend en vernuftig op één of andere manier doorklinken.
Corporate governance In onderstaande tekst staat een samenvatting van de aard en wijze waarop DELTA NV aan de diverse elementen van de zogenaamde Code Tabaksblat invulling geeft en waar DELTA, als niet-beursgenoteerde vennootschap, gemeend heeft af te moeten wijken van de Code om pragmatische/organisatorische redenen.
Elementen die gelet op het karakter van DELTA niet relevant zijn (bijvoorbeeld optieregelingen etc.) komen hieronder verder niet aan de orde.
Naleving en handhaving Code In het reglement van de Raad van Commissarissen (RvC) is de verantwoordelijkheid van de RvC voor de corporate governance-structuur en de naleving van de Code vormgegeven. Substantiële wijzigingen in deze structuur zullen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) worden voorgelegd.
Bestuur en Raad van Commissarissen (RvC), taak en werkwijze Leden van het statutair bestuur worden voor vier jaar door de RvC benoemd. Bezoldiging vindt plaats conform het bezoldigingsbeleid dat de Remuneratiecommissie van de RvC heeft geformuleerd. Het bestuur legt verantwoording af voor het gevoerde beleid aan de RvC (o.a. doelstellingen, strategie en randvoorwaarden). Interne risicobeheersings- en controlesystemen zijn adequaat en over de werking hiervan wordt gerapporteerd. Het van kracht zijnde directiereglement legt de verplichtingen van leden van de directie vast over het niet in concurrentie treden met de vennootschap, het aannemen van substantiële geschenken e.d. De regeling van de best practice-bepalingen II.3.2 tot en met II.3.4. is dan ook nageleefd, gelijk die van III.6.1. tot en met III.6.3., die overigens ook nadrukkelijk een plaats hebben gekregen in het reglement van de RvC (art. 19 Regl. RvC). Jaarlijks evalueert de RvC het functioneren van de RvC en haar leden, zonder de aanwezigheid van de leden van de directie.
delta jaarverslag 2006 • 29
Corporate beleid
taken conform de daartoe vastgestelde reglementen. DELTA heeft uitdrukkelijk niet gekozen voor een permanente selectie- en benoemingscommissie.
Bij herbenoemingen wordt onder meer gekeken naar de voorbije zittingsduur en continuïteit. Bij DELTA is verder gekozen voor de figuur waarbij één van de leden, namelijk het door de Provincie Zeeland voorgedragen lid, van de RvC, als nietonafhankelijk is te kwalificeren. De door de RvC opgestelde en met de aandeelhouders bespoken profielschets voor leden van de RvC garandeert een evenwichtige samenstelling die de uitoefening van de taken waarborgt. In het vastgestelde rooster van aftreden is voorzien dat continuïteit van ervaring en kennis op voldoende wijze is gewaarborgd. Het Statutair Bestuur en directie krijgen ondersteuning van de directiesecretaris wiens positie is omschreven in het directiereglement. Het geïnstalleerde Audit Committee en de Remuneratiecommissie verrichten hun
Algemene vergadering van aandeelhouders De huidige statuten van DELTA N.V., in werking getreden op 30 maart 2005, geven de aandeelhouders de positie die hen krachtens de meest recente wetswijziging over zogenaamde structuurvennootschappen toekomt. Op enkele bijzondere onderwerpen, bijvoorbeeld voorgenomen investeringsbesluiten, hebben de aandeelhouders een zelfs nog grotere rol gekregen dan hen rechtens toekomt. De algemene vergadering van aandeelhouders (AvA) krijgt van directie en RvC de informatie die zij nodig heeft voor een volwaardige
Aandeelhouders DELTA N.V. Aandelen per aandeelhouder per 1 januari 2003 Besluit AvA 21 december 1992: één aandeel: recht op één stem Totaal 15.280
1SPWJODJF;VJE)PMMBOE
(PFEFSFFEF
%JSLTMBOE
1SPWJODJF/PPSE#SBCBOU
delta jaarverslag 2006 • 30
1SPWJODJF;FFMBOE
8PFOTESFDIU
7MJTTJOHFO
7FFSF
5IPMFO
5FSOFV[FO
4MVJT
4DIPVXFO%VJWFMBOE
3FJNFSTXBBM
0PTUGMBLLFF
/PPSE#FWFMBOE
.JEEFMIBSOJT
.JEEFMCVSH
,BQFMMF
)VMTU
(PFT
#PSTFMF
#FSHFOPQ;PPN
8
Risicomanagement
uitoefening van de haar toekomende taak. De discussie tussen AvA, RvC en directie tijdens de invoering van de hernieuwde corporate governance-structuur binnen DELTA N.V. heeft het beeld gegeven van overeenstemming tussen de vennootschappelijke factoren over de applicaties alsmede over de bewuste afwijkingen van de ‘best pratices’ waardoor de verleiding van het ‘cherry picking’ weerlegbaar is weerstaan.
Actueel Gedurende het verslagjaar heeft de wisselwerking in de driehoek ‘directie-RvC-AvA’ intensief vorm gekregen. Daar waar het ging om majeure strategische keuzes en hieruit volgende investeringen of acquisities, werd, geïnitieerd door directie en RvC, de dialoog met de aandeelhouders tijdig op gang gebracht om volwaardig inhoud te geven aan de rol van de algemene vergadering van aandeelhouders. Pregnant kwam dit tot uitdrukking in de besluitvorming rond de verwerving van de aandelen in het bedrijf Indaver NV en bij de verruiming van het mandaat voor de bouw van de Sloecentrale. Ook op andere strategische beleidsterreinen trokken de verschillende geledingen gezamenlijk op om tot een verantwoorde besluitvorming te komen. Terugkijkend kunnen we constateren dat de DELTA-specifieke inrichting van de gedachten over corporate governance blijkt te werken.
Integraal risicomanagement is een belangrijk onderdeel van het besturingsmodel van de DELTA Groep. Nadat in 2005 is gewerkt aan opstellen van een risicobeheersplan per geïdentificeerde risicocategorie, is dit beleid in 2006 verder vorm gegeven. Ook is dit beleid zoveel mogelijk geïmplementeerd. De rapportage over de voorgang van de in de risicobeheersplannen opgenomen maatregelen wordt aangesloten bij de planning & controlcyclus van de Groep. Dit houdt onder meer in dat in het opgestelde ondernemingsplan een uitgebreide risico-analyse is opgenomen, waaraan door alle divisies, shared service centres en afdelingen is bijgedragen. Deze bedrijfsonderdelen geven hierin ook aan hoe groot zij de kans achten dat het risico zich voordoet en de eventuele gevolgen. Op grond van deze risicoeffectrapportage worden vervolgens beheersmaatregelen voorgesteld. Per kwartaal volgt een rapportage over de voortgang van de implementatie van de beheersmaatregelen en de gevolgen daarvan voor de effect-inschatting. Ook over eventuele nieuwe risico’s die in de loop van het kwartaal zijn geïdentificeerd verschijnen rapportages. De centrale stafafdeling Risicomanagement coördineert het proces. Deze afdeling zorgt ook in nauw overleg met het verantwoordelijke lijnmanagement voor de volledigheid en de consistentie van de rapportages.
Strategische risico’s Strategische risico’s vloeien voort uit de ondernemingsactiviteiten van de Groep. DELTA heeft ervoor gekozen een multi-utility-onderneming te zijn, die in zowel de zakelijke als de huishoudelijke markt een reeks van producten en diensten aan haar klanten aanbiedt. Dit betekent dat DELTA actief is in zowel de energie-, water- en milieumarkten als in de markt voor kabeldiensten en in het onderhoud en beheer van netwerken. Uit al deze activiteiten vloeien risico’s voort die inherent zijn aan het ondernemen in deze markten. DELTA heeft haar strategische risico’s echter gemitigeerd enerzijds door haar activiteiten te spreiden (‘multi-utility’) en anderzijds door deze te
delta jaarverslag 2006 • 31
8
Corporate beleid
baseren op activa (‘assets based’). Daarbij bestaat de activaportefeuille van de Groep uit zowel productiemiddelen als uit langlopende in- en verkoopcontracten. Door het gericht inzetten van deze activa beheerst DELTA de risico’s zo veel mogelijk. Hoe kwetsbaar DELTA is, bleek toen gedurende het eerste half jaar van 2006 de kolencentrale van EPZ langdurig ongepland uitviel. In een aantal markten heeft DELTA bewust gekozen voor een geografische beperking. Zo richt de onderneming zich voor levering van multi-utilitydiensten aan de huishoudelijke markt op dit moment uitsluitend op de provincie Zeeland en enkele aangrenzende gebieden. Ook voor het beheer van netten is voor een dergelijk geografische inperking gekozen. Een specifiek strategisch risico waarmee de onderneming de afgelopen jaren werd geconfronteerd betrof de discussie over een gedwongen splitsing van de onderneming in een ‘netwerkbedrijf’ en een ‘commercieel bedrijf’. Uiteindelijk is door besluitvorming in de Eerste Kamer de gedwongen splitsing afgewezen.
Marktrisico’s Marktrisico’s vloeien voort uit prijsbewegingen in de inkoop- en verkoopmarkten waarin DELTA actief is. Deze risico’s worden systematisch beheerst waarbij DELTA afhankelijk van de verwachte prijsontwikkelingen activa inzet en positie inneemt. Deze posities worden op dagelijkse basis gevolgd. Handelsrisico’s worden beperkt door strikte toepassing van een stelsel van limieten. DELTA hanteert in de commoditymarkten waarin zij opereert – gas, kolen, olie, elektriciteit, emissierechten, valuta, transportcapaciteit, import/exportcapaciteit, etc. – de Value-at-Risk-methodiek (VaR) om de marktrisico’s te beoordelen. De VaR geeft met een betrouwbaarheid van 95% het maximale
delta jaarverslag 2006 • 32
verlies als gevolg van prijsveranderingen aan. De berekende VaR is gedurende het jaar 2006 beneden de vastgestelde risicolimiet gebleven. Behalve marktrisico’s die voortvloeien uit prijsveranderingen zijn er marktrisico’s die het gevolg zijn van het eventueel niet nakomen van verplichtingen door afnemers en leveranciers. Deze kredietrisico’s worden eveneens gemitigeerd met behulp van een stelsel van limieten. Een intern kredietbeoordelingssysteem stelt voor elke tegenpartij een kredietlimiet vast. Dit interne beoordelingssysteem is enerzijds gebaseerd op beschikbare, gepubliceerde informatie over de betreffende ondernemingen (jaarverslagen, credit ratings, etc.) en anderzijds op interne analyses. Voor afnemers waarmee DELTA al eerder zaken heeft gedaan, speelt bij de vaststelling van de limieten het historische betaalgedrag een belangrijke rol.
Operationele risico’s Operationele risico’s hebben betrekking op alle activiteiten die tot doel hebben om te komen tot een betrouwbare en kwalitatief goede levering van producten en diensten. Het beheersen van de operationele risico’s, waar het ging om de productie van tijdige en juiste facturen aan de afnemers, heeft in het afgelopen jaar veel aandacht gevergd. DELTA maakt een onderscheid tussen procesrisico’s, projectrisico’s en overige operationele risico’s. De processen die een goede werking van de interne organisatie en de ondersteunende informatievoorzieningsystemen moeten waarborgen, worden voortdurend geanalyseerd en daar waar nodig bijgesteld. Dit heeft ertoe geleid dat de dienstverlening aan de klant permanent verbetert, waardoor in 2006 geen nieuwe achterstanden in de facturering en de verwerking van klantreacties, zijn ontstaan. Daarnaast brengt DELTA van alle grotere
projecten (investeringen, acquisities) de risico’s in beeld, analyseert DELTA de risico’s en, mitigeert deze waar mogelijk. Op deze manier wordt de kwaliteit van de besluitvorming gewaarborgd. Overige operationele risico’s hebben onder meer betrekking op veiligheid. Dit onderwerp heeft bij DELTA permanent de aandacht van het lijnmanagement, waarbij een centrale staffunctionaris ondersteunende en coördinerende taken verricht en toeziet op uitvoering en naleving van genomen maatregelen. De onderneming acht het van groot belang dat zowel de eigen medewerkers als het personeel van derden de hoogste maatstaven op het gebied van ‘veilig werken’ in acht nemen. Opleiding en toezicht vormen belangrijke elementen bij het beheersen van de risico’s op dit terrein. Naast veiligheid is er ook de nodige aandacht besteed aan de beveiliging van zowel kantoor- als bedrijfsgebouwen als van systemen en processen.
Politieke risico’s Een politiek risico is het risico dat DELTA loopt doordat het onderhevig is aan politieke besluitvorming op alle niveaus en in relatie tot alle activiteiten. Wet- en regelgeving op nationaal niveau bepaalt voor een belangrijk deel de activiteiten op het gebied van water, energie, milieu en kabel. Een deel van deze wet- en regelgeving komt weer voort uit Europese richtlijnen en andere afspraken. Naast directe wet- en regelgeving van het parlement heeft DELTA te maken met, sterk toenemende, regelgeving van de toezichthouders: DTe, NMA en OPTA. Het zijn de laatste jaren met name deze snel groeiende toezichthouders geweest die met veel additionele, materiële (pseudo-)wetgeving kwamen met grote, operationele gevolgen (en ook weer risico’s) voor DELTA. Dit geeft aan dat bepaalde wet- en regelgeving, onderdeel van het politiek risico, weer andere risico’s tot gevolg kunnen hebben. Bepaalde andere wetgeving en besluiten, in bijvoorbeeld de milieusector (open grenzen of juist niet), hebben direct gevolgen voor de markt en vormen als zodanig dus ook een marktrisico. Landelijk belangrijke wet- en
regelgeving op het gebied van bijvoorbeeld mededinging en aanbesteding hebben eveneens direct gevolgen voor DELTA, zowel operationeel als commercieel. Het meest evidente politieke risico gedurende de afgelopen jaren was het wetsvoorstel van Economische Zaken om de energiebedrijven te splitsen. Trajecten als liberalisering en privatisering worden eveneens op nationaal niveau beslist, zijn politiek gevoelig en hebben majeure gevolgen voor de bedrijven. Een politiek risico dat jaren boven het hoofd hing, was de (vroegtijdige) sluiting van de kerncentrale. Behalve dat het hier om een politiek risico (iedere kabinetsformatie weer) ging, heeft dat ook direct een marktrisico voor DELTA, omdat bij sluiting alternatieven gezocht moeten worden. Op landelijk niveau speelt de politiek een belangrijke rol op (MEP)subsidie- en fiscaal gebied. Afschaffing van de MEP in augustus 2006 toont weer evident deze grilligheid. Naast Europese en nationale wetgeving heeft DELTA van doen met lokale en provinciale wet- en regelgeving en dus met politieke risico’s. Op dit gebied spelen vooral zaken als vergunningen, verordeningen en andere regelgeving, vaak gelegen op het terrein van de ruimtelijke ordening. Een voorbeeld is ook het al dan niet goedkeuren door gemeenteraden van windmolenprojecten in Zeeland. Projecten van DELTA die in de vorm van een publiek-private samenwerking plaatsvinden kennen, vanwege de publieke poot in de PPS, ook een politiek risico. Kennis van en communiceren met de politiek is voortdurend van belang.
‘Naast directe wet- en regelgeving van het parlement heeft DELTA te maken met, sterk toenemende, regelgeving van de toezichthouders: DTe, NMA en OPTA.’
delta jaarverslag 2006 • 33
8
Corporate beleid
Om politieke trajecten te volgen en snel te kunnen reageren, worden op centraal niveau, in afstemming met en door de inzet van de divisies, de public affairs gecoördineerd: hoe moet DELTA omgaan met de politiek. DELTA zal bij de meeste projecten steeds het politiek risico, maar ook de politieke mogelijkheden, inschatten. Vaak juist om markt- en operationele risico’s te voorkomen of af te zwakken.
Overige risico’s Naast de strategische risico’s, de marktgerelateerde en operationele risico’s zijn er nogal een aantal risico’s die in de categorie ‘overige risico’s’ passen, hoewel ze ook zeker weer een politiek risico als startpunt hebben. Denk bijvoorbeeld aan belastingrisico’s. In 2006 is dit risico verminderd nadat met de Belastingdienst overeenstemming is bereikt over de waarde van de netwerkactiva en overige activa op de fiscale openingsbalans. Een andere risicocategorie betreft de reguleringsrisico’s. DTe stelt de tarieven van het netwerkbedrijf vast waarbij rekening wordt gehouden met aan de ene kant het effect van inflatie en aan de andere kant normatief opgelegde efficiencyverbeteringdoelstellingen. Bij dat laatste bestaat het risico dat onvoldoende rekening wordt gehouden met specifieke aspecten van de netwerkconfiguratie in het Zeeuwse deltagebied (onder meer kostbare waterkruisingen) of met bijzondere demografische aspecten (bijvoorbeeld aansluitdichtheid). DELTA tracht deze risico’s zoveel mogelijk te beperken door DTe van objectieve, verifieerbare informatie te voorzien. Daarnaast vormt het veelvuldig wijzigen van de spelregels van het toezicht door DTe voor DELTA – evenals voor de rest van de sector – een niet te onderschatten risicofactor. Een derde categorie is het reputatierisico. DELTA laat regelmatig onderzoek verrichten naar haar imago bij ‘stakeholders’. Een goede reputatie hangt niet alleen nauw samen met de kwaliteit van de geleverde producten en diensten, maar ook met de wijze waarop met de klanten wordt
delta jaarverslag 2006 • 34
omgegaan. Het luisteren naar de wensen van de klant en het toegankelijk zijn voor de klant zijn daarbij cruciale elementen.
Human Resources De binding van medewerkers met het bedrijf en de binding tussen afdelingen en mensen onderling wordt zakelijker. Als werkgever vraagt DELTA flexibiliteit van zijn medewerkers. Medewerkers mogen dan ook iets verwachten van DELTA: reciprociteit. DELTA heeft dat vertaald in drie speerpunten: management development, competentiemanagement en het aanscherpen van het arbeidsvoorwaardenbeleid. Management development betekent het voortdurend scholen van medewerkers, het opleiden van trainees en het oormerken van high potentials. Daarmee kan DELTA zich ook in de toekomst verzekeren van goede managers. DELTA heeft eind 2006 een zevental trainees geworven, die begin 2007 bij DELTA zijn gestart. Goede stappen zijn gezet op het gebied van competentiemanagement door het beter laten aansluiten van de kwaliteiten van medewerkers op de behoeften van de organisatie. Meer en meer neemt DELTA hier, naast kwantitatieve aspecten ook kwalitatieve aspecten mee. Dit beleid is strakker neergezet in 2006. Om nog beter de juiste mensen in de juiste functies te plaatsen, is in de tweede helft van 2006 gestart met een herziening van de functiebeschrijvingen en -wegingen. Hierbij kreeg DELTA ondersteuning van de Hay Group. Dit project loopt door tot in 2007. Op het gebied van arbeidsvoorwaarden is het steeds gebruikelijker te werken met variabele componenten. Hierover is ook binnen DELTA succesvol overleg geweest met de vakverenigingen. Met de vakverenigingen is overeenstemming bereikt over het implementeren van een nieuwe loonschaal die in de plaats komt van de
bestaande F- en G-schaal. Hierin is voor iedereen een koppeling gemaakt tussen functioneren en belonen.
Diverse projecten In 2006 speelde een aantal trajecten die ook van de afdeling HRM aandacht vroegen. Enkele interne (re)organisatieprojecten hadden en hebben duidelijke personele aspecten. Het gaat hier om majeure operaties als de outsourcing van I&A, het Podium-project binnen de divisie Infra en Comfort Able binnen de divisie Comfort. De medezeggenschap speelde nadrukkelijk ook een rol in deze trajecten. Verder heeft HRM ook altijd een taak bij (mogelijke) acquisities. Tijdens het due diligence-traject kijken HRM-mensen mee naar de personele consequenties. Dit is ook nodig vanwege lopende CAO- en contractsafspraken. Steeds meer worden personeelsgerelateerde zaken zo ingericht dat ze robuust zijn en ook toegepast kunnen worden op nieuwe bedrijven die DELTA overneemt. In 2007 zullen we kijken naar een nieuw sociaal plan voor DELTA.
Werving en selectie In 2005 speelden verschillende ontwikkelingen op het gebied van werving en selectie. Enkele stafdiensten hadden nieuwe mensen nodig. Veel aandacht vroegen nog de shared service centers.
Nog altijd werken de shared service centers en ook andere DELTA-onderdelen veel met inleenkrachten. Dit aantal moet fors terug; of omdat het werk vervalt en weer door de staande organisatie wordt ingevuld of omdat de inleenkracht op een formatieplaats komt. De werkgelegenheid bij de afdeling Trade is enorm toegenomen. De inspanningen van DELTA op de arbeidsmarkt zijn succesvol afgerond. DELTA heeft goede mensen aan zich weten te binden.
Ontwikkelingstraject In 2006 heeft DELTA voor het senior management een zogenaamd ontwikkelings- en cultuurtraject opgezet. Dit traject past bij de cultuurverandering die intern en extern nodig is nu de utility-bedrijven meer marktgericht en transparant moeten opereren. Gedurende het ontwikkelingstraject zijn we gekomen tot de formulering van de drie kernwaarden: betrouwbaar, ondernemend, vernuftig.
Outsourcing ICT In het streven naar operational excellence is tijdens eerdere efficiency-onderzoeken gesignaleerd dat het outsourcen van de afdeling IT-Services & Applicatiebeheer (I&A) mogelijk tot voordeel van de organisatie kan leiden. In 2004 hebben enkele onderzoeken plaatsgevonden onder klanten en zijn diverse scenario’s uitgewerkt die zouden kunnen leiden tot een goed beheer van de ITinfrastructuur. Na consultatie van en overleg met de ondernemingsraad en nog enkele additionele onderzoeken is in juli 2005 besloten over te gaan tot outsourcing, zodat geprofiteerd kan worden van de schaalvoordelen en innovatiekracht van een externe partij. In december 2005 is de tenderprocedure via Europese aanbesteding gestart. Dit heeft in juli 2006 geresulteerd in de selectie van Atos Origin als leverancier voor de IT-activiteiten. Bij de overgang van de IT-activiteiten zijn 22 DELTA I&A-medewerkers betrokken. De startdatum
delta jaarverslag 2006 • 35
8
Corporate beleid
door Atos Origin en overdracht van activiteiten hebben eind 2006 plaatsgevonden. De transitieperiode beslaat de eerste helft van 2007. Met deze outsourcing heeft de afdeling I&A een metamorfose, zeker ook voor de medewerkers, ondergaan doordat ze minder in de uitvoerende en meer in de regierol zit. Hiermee wordt een aantal vooraf gedefinieerde doelstellingen zoals flexibiliteit, continuïteit en kostenbeheersing gerealiseerd.
nul te reduceren. In september 2006 werd de mijlpaal bereikt: 250 dagen verzuimvrij naar aanleiding van ongevallen. De divisies Infra, Energy, Comfort en Development & Water hebben deze prestatie geleverd.
Hoogtepunten op veiligheidsgebied in 2006 De hiervoor gepresenteerde positieve ontwikkelingen zijn het resultaat van aanhoudende inspanningen om veiligheid een vaste plaats te geven in het dagelijkse werk van de medewerkers bij DELTA. De doelstelling ‘Elke dag iedereen weer gezond naar huis’ lijkt daarmee daadwerkelijk dichterbij te komen.
Veiligheid
In 2006 waren specifieke inspanningen op veiligheidsgebied: 1. De introductie van de Bedrijfsvoering Elektrische Installaties en Branche Supplement (BEI-BS). 2. Hercertificering VCA** voor 3 jaar bij de divisies Infra en Energy. 3. Update van beleidsverklaring veiligheid door directie. 4.Update en nieuwe RI&E’s uitgevoerd en opgesteld. 5. Aanschaf van automated external defibrillator (AED) (na opleiding BedrijfsHulpVerlening worden deze op de locaties geplaatst).
Werken brengt bij DELTA, net als alle andere activiteiten, een zeker risico voor de gezondheid met zich mee. Het spreekt vanzelf dat het risico voor medewerkers om door hun werk bij DELTA een ongeval te krijgen of arbeidsongeschikt te worden, zo klein mogelijk moet zijn. DELTA is ervan overtuigd dat we, als er gewerkt wordt volgens afspraken, procedures en opgestelde werkinstructies, ongevallen kunnen voorkomen. In 2006 heeft DELTA de prestatie geleverd om binnen vier divisies ongevallen met verzuim tot
20 15 10 5 0
jan • Incidenten Infra • Incidenten aannemer Infra • Incidenten Energy • Incidenten aannemer Energy • BHV optreden • Incidenten Milieu • Incidenten aannemer Milieu • Ongevallen Milieu • Ongevallen aannemer Milieu
delta jaarverslag 2006 • 36
2
feb 1 1 2
1
mrt
2 1 3 1
5 2 2
apr 1 1 2 1 1
mei 1 3
jun
jul
1 1
2
1 1
aug
2 1
sep 1 1 1 2
okt 1
2
2
nov
dec
1 1 2
1 3 1
1 2 1 2 2
totaal 5 10 10 11 3 18 7 5 00
6. Informatieavond aannemerij Infra. 7. Certificering bij de divisie Milieu.
Kwaliteit- en Procesmanagement
De incidenten die hebben plaatsgevonden, zijn incidenten met EHBO-verzorging of materiële schade. Deze incidenten hebben niet geleid tot verzuim.
De afdeling Kwaliteits- en Procesmanagement heeft in 2006 een aantal belangrijke thema’s gekend: • Verbetering van de InformatieVoorzieningsOrganisatie (Project VIVO); • Certificering van DELTA NV en DELTA Netwerkbedrijf (DNWB); • Diverse projecten om in de markt en technisch bij te blijven (upgrade van onze klantsystemen voor retail) en in te spelen op veranderingen in de sectorprocessen voor Elektriciteit en Gas.
Helaas werd de divisie Milieu wel geconfronteerd met vijf ongevallen in 2006. Het letsel dat medewerkers opliepen waren vier ongevallen met een enkelblessure en één beknelling bij een transportband.
delta jaarverslag 2006 • 37
delta jaarverslag 2006 • 38
Corporate Issues
“DELTA levert maatwerk. Daarom gaan we naar klanten toe. Consumenten waarderen dit, zijn tevreden en blijven ons trouw”
delta jaarverslag 2006 • 39
9
7 Klanten bezoeken Titel hoofdstuk volgt!!!
delta jaarverslag 2006 • 40
de InfoMobiel in Hulst
9
Corporate Issues
Splitsingsdebat In 2006 was het wetsvoorstel van de minister van Economische Zaken om de Nederlandse energiebedrijven te splitsen in een netwerkbedrijf en een productie- en leveringsbedrijf een fors punt van discussie tussen de energiesector en de minister. Nadat in de jaren 2004 en 2005 al uitvoerige discussies over het wetsvoorstel waren gevoerd en vele onderzoeken en rapporten over het onderwerp waren gepubliceerd, zou 2006 het jaar van de duidelijkheid worden. Tijdens een wetgevingsoverleg in februari uitten alle fracties in de Tweede Kamer hun bezorgdheid over de dreigende kosten bij invoering van deze wet. De minister zag zich genoodzaakt een zogenaamde ‘validatiecommissie’ aan te stellen. Deze Commissie-Kist moest de minister en de Tweede Kamer voorzien van een nieuwe kosten/ batenanalyse. Inmiddels tekende zich wel een kamermeerderheid af. Kort nadat deze commissie haar resultaten presenteerde, vond het finale debat in de Tweede Kamer plaats. Alle partijen dienden nog moties en amendementen in, waarbij het privatiseringsverbod voor het netwerk het meest vergaande is. Uiteindelijk stemde een meerderheid van de Tweede Kamer in met de Splitsingswet. Na instemming door de Tweede Kamer heeft de directie van DELTA een brief naar de minister gestuurd dat, wanneer ook de Eerste Kamer het wetsvoorstel in de huidige vorm zou aannemen, DELTA de kosten voortkomend uit implementatie van deze wet, zou claimen bij de Nederlandse Staat. Eind juni, dus nog voor de behandeling in de Eerste Kamer, stapte D66 uit het kabinet en werd minister Brinkhorst vervangen door minister Wijn. Deze gaf aan in de lijn van
zijn voorganger door te gaan. Inmiddels kwamen er in de politiek, onder andere in verkiezingsprogramma’s, geluiden die gingen richting ‘voorwaardelijke splitsing’ in plaats van ‘gedwongen splitsing’. Vervolgens wijzigde de nieuwe minister de naam van het wetsvoorstel in ‘Wetsvoorstel Onafhankelijk Netbeheer’ waarmee het ministerie van Economische Zaken wilde aangeven waar het werkelijk om gaat. En toen was de Eerste Kamer aan zet. Het meest opmerkelijke van de behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer is dat, voordat het wetsvoorstel in stemming gebracht werd, de Eerste Kamer akkoord ging met een verstrekkende motie. Deze motie bevat de passages dat netten niet hoeven afgesplitst tenzij er dwingende Europese regelgeving (Richtlijn) komt die deze splitsing verplicht of het publiek en onafhankelijk netbeheer in gevaar komt of het energiebedrijf niet transparant en marktgericht omgaat met de netwerken. Deze motie is unaniem aangenomen. In wezen kunnen we, terugkijkend, zeggen dat het wetsvoorstel goedgekeurd is door de Tweede Kamer en ook door de Eerste Kamer, maar dat de effectuering van de wet sterk geconditioneerd is.
Tweede Kamerverkiezingen/kabinet Balkenende IV Op 22 november 2006 vonden de vervroegde Tweede Kamerverkiezingen plaats. Inmiddels is het kabinet Balkenende IV geïnstalleerd en ligt er een regeerakkoord, waarin energie en CO2-reductie veel aandacht krijgen. In dat kader is de minister van VROM tevens coördinerend minister voor CO2-reductie. In het regeerakkoord sluit het kabinet aan bij de ambitieuze doelstellingen betreffende CO2-reductie van de Europese Commissie.
delta jaarverslag 2006 • 41
9
Corperate Issues
Het kabinet wil fors inzetten op energiebesparing, duurzame energieopwekking en steun aan innovaties. Binnen het Innovatieplatform krijgen onder andere energie en waterbeheer extra aandacht. Ten aanzien van kernenergie lijkt het kabinet terughoudend door te stellen dat gedurende de komende kabinetsperiode geen nieuwe kerncentrales worden gebouwd. De realiteit is echter ook dat eerst veel andere stappen gezet moeten worden, voordat überhaupt een nieuwe kerncentrale kan worden gebouwd.
Kernenergie Kerncentrale Borssele/Convenant Vanaf het moment dat in het Hoofdlijnenakkoord van het kabinet Balkenende II de frase opgenomen was dat de kerncentrale in Borssele in 2013
delta jaarverslag 2006 • 42
gesloten moest worden, heerste er onzekerheid bij DELTA, EPZ en de medewerkers. In het voorjaar van 2005 wordt, onder andere in het kader van de CO2-discussie en de groeiende afhankelijkheid van Rusland en van landen in het Midden-Oosten, kernenergie weer actueel. Omdat de kerncentrale een eeuwigdurende vergunning heeft, blijkt vroegtijdige sluiting zonder medewerking van de aandeelhouders van EPZ, lastig en kostbaar. Staatssecretaris Van Geel van VROM ging vervolgens met de betrokken partijen, DELTA, EPZ en Essent, op zoek naar een oplossing. Dit resulteerde in het zogenaamde Borssele-convenant, dat op 16 juni 2006 werd getekend in Goes. Eindelijk, na vele jaren onduidelijkheid, onzekerheid en wisselende standpunten, weten ondernemingen en mensen waar ze aan toe zijn. De kerncentrale in Borssele
mag tot 2034 openblijven. De betrokken bedrijven en de overheid hebben een aantal verplichtingen op zich genomen. In het Convenant zijn, samengevat, de volgende afspraken opgenomen: • De kerncentrale Borssele blijft open tot 2034 met hoge veiligheidseisen. Dit houdt in dat de centrale gedurende deze periode tot de 25% veiligste kerncentrales in de Westerse wereld blijft behoren; • De eigenaren DELTA en Essent investeren gezamenlijk voor EUR 250 mln. in projecten op het terrein van duurzame (CO2-reducerende) energie. De bedrijven investeren ieder voor EUR 100 mln. in eigen projecten en ieder EUR 25 mln. in een zogenaamd Innovation (revolving) Fund, waaruit innovatieve duurzame energieprojecten worden gefinancierd; • De overheid investeert eveneens voor EUR 250 mln. in duurzame energieprojecten; • In 2034 wordt de kerncentrale onverbiddelijk gesloten en volgt directe ontmanteling. De centrale moet dan met alle bijbehorende kosten duurzaam zijn opgeruimd. De winst van dit traject is ook dat het prima mogelijk blijkt te zijn dat bewindslieden toekomstgerichte afspraken maken met het bedrijfsleven. Deze niet-Haagse aanpak verdient navolging. Continuering van de kerncentrale betekent dat de praktische kennis van kernenergie gewaarborgd is in Nederland. Dat is van belang voor het terugdringen van de CO2-uitstoot en voor het ontwikkelen van nieuwe kernenergieinitiatieven in Nederland. Kernenergiewet/Randvoorwaardennotitie De discussie over kernenergie gaat voort en het draagvlak lijkt toe te nemen. Staatssecretaris Van Geel heeft medio 2006 een aangepaste Kernenergiewet naar de Tweede Kamer gestuurd en eind september zijn Randvoorwaardennotitie. Inmiddels hebben de kamerfracties een eerste reactie gegeven op deze Randvoorwaardennotitie. In de loop van 2007 zullen beide stukken verder besproken en afgehandeld worden.
‘De continuering van de kerncentrale Borssele biedt een goede basis voor een eventuele tweede kerncentrale in Zeeland.’
Kerncentrale 2 De continuering van de kerncentrale Borssele biedt een goede basis voor een eventuele tweede kerncentrale in Zeeland. DELTA is de laatste jaren volstrekt open geweest over kernenergie en dus ook over eventuele nieuwe initiatieven. Het is de intentie van DELTA om in 2016 een tweede kerncentrale operationeel te hebben. Hiervoor moeten nu stappen worden gezet op de terreinen politiek, vergunningen, techniek en financiën. De eerste jaren zullen nodig zijn om de politieke, bestuurlijke en administratieve zaken te organiseren, vervolgens is een aantal jaren nodig voor de bouw.
MEP-subsidie, EIA, MIA & Vamil Het kabinet heeft op 18 augustus, op voorstel van de minister van Economische Zaken, met onmiddellijke ingang de MEP-subsidie (voor duurzame energieprojecten) afgeschaft. De reden is dat de doelstelling van 9% duurzame elektriciteit in 2010 naar verwachting met de bestaande projecten wordt gehaald. Het is aan een volgend kabinet te besluiten of er een vervolg komt, bijvoorbeeld vanwege hogere doelstellingen. Dit zal dan ingekaderd worden in een breder Actieplan Energietransitie. Verzoeken voor MEPsubsidie die vóór 18 augustus zijn aangevraagd, worden nog behandeld volgens de oude regeling. Vorig jaar had minister Brinkhorst de MEPsubsidie al stopgezet voor wind-op-zeeprojecten. Na veel protesten is er een overgangsregeling gekomen met name gericht op de boeren en kleine ondernemers. Inmiddels wordt in politiek
delta jaarverslag 2006 • 43
9
Corperate Issues
Den Haag nagedacht over een opvolger van de MEP, waarin meer R&D zit dan daadwerkelijk het subsidiëren van exploitatie. Ook heeft het kabinet op voorstel van de minister van Financiën de fiscale incentives EIA en MIA met onmiddellijke ingang afgeschaft. DELTA heeft beide regelingen in het verleden ook toegepast. Op dit moment heeft DELTA enkele projecten lopen die nadeel zullen ondervinden van deze wijziging in regelgeving. Het ziet er nu naar uit dat de regeling in de loop van 2007 weer van kracht wordt en dat deze regelingen dan ook weer voor onze projecten geldt. Overigens valt de fiscale regeling Vamil geheel buiten genoemde sluiting. Het is de verwachting dat het nieuwe kabinet met nieuwe prikkels voor duurzame energie zal komen.
Acquisitie Indaver
‘Met diverse aquisities kan DELTA het multiutility-concept in de zakelijke markt verder uitwerken.’
delta jaarverslag 2006 • 44
Nadat het bod dat DELTA N.V. eind 2005 samen met Suez Environnement had uitgebracht op de aandelen AVR was afgewezen, hebben directie en Raad van Commissarissen direct aangegeven dat de versterking van de divisie Milieu van DELTA noodzakelijk blijft. Daarom is DELTA verder gegaan met het bekijken en onderzoeken van de mogelijkheden in deze sector, daarbij nadrukkelijk uitgaand van de Benelux-schaal. In mei 2006 werd Indaver, een Vlaams milieubedrijf, deels te koop aangeboden door de bank DeGroof Corporate Finance NV uit naam van Vlaamse Milieuholding NV. Indaver is actief in de marktsegmenten industriële afvalservices, behandeling van gemeentelijk vast afval, logistieke activiteiten, waste-to-energy installaties en marktleider in België in deze sector. Het bedrijf is met name actief in het Antwerpse havengebied, maar heeft ook activiteiten in andere landen in Europa zoals Polen en Ierland. Naast de verkopende aandeelhouder, de Vlaamse overheid, zijn de andere
aandeelhouders hoofdzakelijk industriële partijen die actief zijn in het genoemde havengebied. Deze partijen zullen hun deelneming continueren. Gezien de eerder besproken noodzakelijke wenselijkheid van schaalvergroting voor de divisie Milieu, past onderzoek naar Indaver in de strategie. Na onderzoek, afweging en consultatie heeft DELTA een zogenaamd ‘niet bindend bod’ gedaan. Dit bod is beoordeeld door de begeleidende bank en heeft erin geresulteerd dat DELTA gevraagd werd om een definitief bod uit te brengen. Uiteindelijk besloot de Vlaamse overheid half december in te gaan op het bod van DELTA. Door deze overname is DELTA van het zesde milieubedrijf in Nederland geworden tot het vierde milieubedrijf in de Benelux. De komende jaren zullen beide ondernemingen nadrukkelijk de synergie zoeken in de verwerking van afval. Ook de aansluitende werkgebieden bieden mogelijkheden. In combinatie met andere geacquireerde activiteiten en bestaande onderdelen van DELTA kan het multi-utilityconcept in de zakelijke markt verder worden uitgewerkt.
Gasstoring Eind november vond in Oost-Zeeuws-Vlaanderen door omstandigheden, waarvan de oorzaak lag in een gasoverslagstation van de Gasunie, een omvangrijke storing in het gasnetwerk plaats. Hierdoor waren Hulst en omgeving gedurende ruim 24 uur verstoken van de toevoer van gas. Tijdens deze calamiteit werkten medewerkers van de divisie Infra en van het netwerkbedrijf van DELTA prima samen met de overheden (provincie en gemeenten) en andere betrokkenen, zodat de problemen snel opgelost werden. Ook het DELTAcallcenter werkte goed. Zowel organisatorisch als operationeel werden de problemen adequaat opgelost. De communicatie met de media en richting de bevolking verliep goed. Voor enkele activiteiten zijn onderdelen van de Nationale Reserve ingezet.
delta jaarverslag 2006 • 45
delta jaarverslag 2006 • 46
DELTA in de Maatschappij
“DELTA kan zich met recht het enige multi-utility-bedrijf van Nederland noemen”
delta jaarverslag 2006 • 47
10
Het succes van de digitale diensten vergt zorgvuldige planning en monitoring
delta jaarverslag 2006 • 48
10
DELTA in de Maatschappij
Communicatie met onze stakeholders DELTA staat midden in de maatschappij en heeft daarom met allerlei stakeholders te maken, die elk weer hun eigen belangen hebben:
Aandeelhouder Goed dividend Zeeuws bedrijf Waardegroei Economische en sociale infrastructuur
Medewerkers
Maatschappelijke omgeving
DELTA
Uitdagend werk Continuïteit Goede arbeidsvoorwaarden Bedrijfstrots
Op allerlei manieren zijn we steeds in contact met deze stakeholders, die, bewust en onbewust, DELTA en zijn beleid beïnvloeden. Ook de komende jaren zal DELTA ondernemend, maar ook met vertrouwen en binding, communiceren met de stakeholders binnen en buiten Zeeland, waarbij steeds oog zal zijn voor ieders belang. Eind 2006 heeft het adviesbureau Berenschot een onderzoek gedaan onder de Zeeuwse stakeholders, waaruit blijkt dat er nog altijd een sterke binding is tussen DELTA en de Zeeuwen.
Samenwerking met Kredietbanken in Zeeland In Zeeland kwamen de afgelopen jaren mensen in financiële problemen doordat, onder andere door de forse stijging van de olie- en gasprijzen, de prijzen van de energienota stegen. Ook kwamen mensen in betalingsproblemen doordat
Duurzame energie-, water- en milieuactiviteiten Sociaal verantwoord in de omgeving Trots op ‘hun’ Zeeuws bedrijf
Klanten Leveringszekerheid Concurrerende prijzen Één aanspreekpunt voor multi-utility
ze na de factureringscrisis in 2004 te maken kregen met forse uitgestelde energienota’s. In navolging van de woningcorporaties heeft DELTA in 2006 met de verschillende kredietbanken in Zeeland convenanten gesloten om mensen met betalingsproblemen te helpen. Verder werkt DELTA op dit gebied samen met de sociale diensten van gemeenten.
Imago en klanttevredenheid Ieder half jaar meet DELTA wat de stakeholders, de omgeving, klanten en aandeelhouders van DELTA vinden. Naast klantenpanels, klanttevredenheidonderzoek en nog vele andere scans in de markt, is dit imago-onderzoek belangrijk om de performance van DELTA te volgen. De ontwikkeling van het imago is sinds het begin van de metingen, bijna vier jaar geleden, constant goed geweest, behalve de
delta jaarverslag 2006 • 49
DELTA in de Maatschappij
meting die rond de factuurproblemen werd gehouden. De meting laat echter sinds anderhalf jaar weer een opgaande lijn zien, waarbij vooral opvalt dat de statements die passen bij de kernwaarden van DELTA ook door de respondenten steeds beter worden gewaardeerd.
Gemeten imagoaspecten
#FXVTUWBOEFWFSBOUXPPSEFMJKLF QPTJUJFBMTFOFSHJFMFWFSBODJFS
(BBUHPFENFULSJUJFLPN
%JDIUCJK;FFVXTF TBNFOMFWJOH
,PNUBGTQSBLFOOB
%VJEFMJKL
0QFO
#FUSPVXCBBS
10
FNFUJOH
FNFUJOH
FNFUJOH
FNFUJOH
heeft stabiel tot licht
FNFUJOH
FNFUJOH
verbeterd. Hoewel geen
FNFUJOH
FNFUJOH
significante verschillen met de vorige metingen zijn waar te nemen is er op vijf van de punten een stijging te zien. Met name op stellingen ‘komt afspraken na’, ‘duidelijk’ en ‘dichtbij de Zeeuwse samenleving’ is dit zichtbaar.
delta jaarverslag 2006 • 50
In Zeeland zijn veel onderwijsinstellingen. Met veel van deze instellingen heeft DELTA een relatie waarvan beide partijen beter kunnen worden. Voor DELTA zijn scholen zakelijk en maatschappelijk relevant. Ook in deze volgorde. Onze verschillende relaties met het onderwijs: • Onderwijsinstellingen zijn klant bij DELTA; • Onderwijsinstellingen leiden nieuwe medewerkers van DELTA op en scholen huidige medewerkers bij; • Onderwijsinstellingen kunnen nog meer een rol spelen als betrokken partij op het gebied van onderzoek en ontwikkeling; • Onderwijsinstellingen en DELTA zijn beide maatschappelijke spelers in de samenleving. Voor DELTA is het van belang dat de activiteiten van de school aansluiten bij één van de kernactiviteiten van DELTA. Hierin kunnen zeker de ROC’s en de hogescholen een rol spelen, maar dit geldt ook voor een Roosevelt Academy of kennisinstituten buiten Zeeland: TU Delft, ECN, TNO, etc. De interessante beleidsterreinen zijn (duurzame) energie, kernenergie, water(technologie), afvalverwerking en ook de producten en diensten van ZeelandNet. DELTA werkt samen met het onderwijs, de overheid en andere ondernemingen bij onderwerpen als het Akkoord Zeeuwse Kenniseconomie, Kenniswerf en andere initiatieven. Belangrijk blijft dat het duidelijk moet zijn dat DELTA primair om zakelijke redenen investeert.
Klantenadviesraad
Overall bekeken is het beeld dat men van DELTA
Onderwijs
FNFUJOH FNFUJOH
Ook in 2006 is de in 2005 opgerichte Klantenadviesraad bijeengekomen. In deze raad, die gevraagd en ongevraagd advies geeft aan de directie van DELTA, komen onderwerpen in relatie tot de huishoudelijke en kleinzakelijke klanten aan de orde. In 2006 heeft de raad gesproken over de activiteiten van de divisie Comfort en specifiek over het DELTA Pluspuntenmodel, de nieuwe diensten van ZeelandNet, de toegankelijkheid van DELTA, cv-ketels, bekabeling in Zeeland en het duurzame karakter van de opgewekte energie van DELTA.
Aansluiting ‘Aansluiting’ is een in 2005 gestart kwartaalblad dat de verschillende stakeholders van DELTA informeert over relevante actuele onderwerpen. De onderwerpen hebben betrekking op de zakelijke activiteiten van DELTA en op bestuurlijke en politieke issues. De ontvangers van deze kwartaaluitgave zijn vertegenwoordigers in het openbaar bestuur (wethouders, gedeputeerden, statenleden, raadsleden), maatschappelijke organisaties, grote onderwijsinstellingen, belangenorganisaties en grotere klanten in de zakelijke markt. Waarom dit nieuwe blad? DELTA wil deze doelgroep informeren over waar we mee bezig zijn. In 2006 kwamen onder andere de volgende onderwerpen aan de orde: politieke onderwerpen als splitsingsdebat, kernenergie en de Tweede Kamerverkiezingen, DELTAactiviteiten in het onderwijs, grote projecten, lange termijnstrategie, veiligheidsbeleid en duurzame energie. Goede informatieoverdracht van de kant van DELTA is dan belangrijk. Niet opiniërend, maar feitelijk. Geen reclamefolder, maar objectief. ‘Aansluiting’ moet de ontvangers informeren en helpen bij de meningsvorm binnen de fora waar ze zelf weer actief zijn. ‘Aansluiting’ is ook te lezen op www.delta.nl.
‘De meting naar de klanttevredenheid laat echter sinds anderhalf jaar weer een opgaande lijn zien.’
Zeeland, World Cup Driebanden. Hieraan verbindt DELTA zichtbaar zijn naam. Klanten krijgen vaak de gelegenheid om via relatiemarketing aanwezig te zijn bij deze evenementen. Ten slotte gaan uit het maatschappelijk fonds bedragen naar instellingen die voor Zeeland veel betekenen, maar die er zonder sponsoring niet komen. Een eigen Truckroll voor gehandicapten op Noord-Beveland en Walcheren, steun aan de Palazolli-huizen voor mensen en hun omgeving die te maken krijgen met kanker. Maar ook de Stichting Zeelandboek, het Zeeuws Orkest en vele anderen.
Sponsoring DELTA steunt door sponsoring vele activiteiten en initiatieven in Zeeland. Spreiding van sponsoring is vorm gegeven via drie fondsen: het maatschappelijk fonds, evenementenfonds en het donatiefonds. Het donatiefonds is bedoeld voor kleinere donaties aan goede doelen zonder dat DELTA daar veel voor terug vraagt. Zo zijn inmiddels veel kleinere doelen geholpen; zoals de ijsbanen die in de winter in de grote gemeenten zijn gemaakt en de hulp aan een project voor blinden die zonder hulp van het bedrijfsleven niet over gesproken teksten kunnen beschikken. Het evenementenfonds sponsort evenementen zoals Film by the Sea, Zeeuws Nazomerfestival, DELTA Profronde, Zeeuwse Kustmarathon, Indoor
delta jaarverslag 2006 • 51
delta jaarverslag 2006 • 52
Verslag van de Raad van Commissarissen
“DELTA heeft een professionele trade floor die handelt in elektriciteit en brandstoffen op de groothandelsmarkt”
delta jaarverslag 2006 • 53
11
Titel hoofdstuk De trade floorvolgt!!! 24 uur in bedrijf
delta jaarverslag 2006 • 54
11
Verslag van de Raad van Commissarissen
Multi-utility & multi-politics Ook in 2006 bleek weer dat DELTA, hoewel een structuurvennootschap en hoewel met veel geliberaliseerde activiteiten, sterk met de politiek van doen heeft. Geen enkele divisie uitgezonderd. Het op een goede manier omgaan met de politiek en op de juiste manieren optrekken met de politieke geledingen is van belang voor DELTA. En met de politiek bedoelen we hier zowel de decentrale als de centrale overheid. Hierbij is het van belang dat iedere geleding, aandeelhouders, Raad van Commissarissen, directie en landelijke en Europese politiek haar eigen verantwoordelijkheid heeft. In 2005 bleek al dat de milieusector sterk wordt beïnvloed door politieke besluiten. Toen in juni 2005 in Duitsland het stortverbod voor brandbaar afval van kracht werd, betekende dat bijna direct een omkering van de afvalstroom. Afvalwagens reden niet meer naar Duitsland, maar bleven in Nederland en er ging zelfs afval van Duitsland naar Nederland. Nederlandse milieubedrijven, ook DELTA, profiteerden van het groeiend aanbod voor verbrandingsovens en stortplaatsen. Momenteel zijn er ook Europese regels in de maak, waarbij afval als vrij kapitaalgoed door Europa kan gaan. In de watersector zien we bewegingen bij de centrale overheid, specifiek bij het ministerie van VROM. Kritiek was er in 2006 omdat waterbedrijven zoveel winst maken. Zeker ons eigen waterbedrijf, Evides, had prima resultaten geboekt. Van waar deze kritiek? De watersector heeft de afgelopen jaren een schaalvergroting gekend, opereert vele malen efficiënter dan vroeger en synergie van
allianties en allerlei vormen van samenwerking werpen vruchten af. Kortom: betere resultaten. Prima voor de publieke aandeelhouders. De waterprijzen van Evides zijn de laagste van de oppervlaktewaterbedrijven en worden jaarlijks getoetst (benchmark). In de energiesector hebben we in 2006 veel politieke discussies meegemaakt. Verlenging van de levensduur van de kerncentrale Borssele, splitsingswet annex motie en discussies over slimme meters, MEP-subsidies, afsluitbeleid en steun aan de grote energieverbruikers domineerden de politiek. Daarbij komen nog onderwerpen zoals de afhankelijkheid van instabiele olie- en gasproducerende landen, de wereldwijd groeiende vraag naar energie en de hieraan gekoppelde schaarste. Kortom, het is logisch dat energie hoog op de Europese en G7-agenda’s staat. Dat betekent op zijn minst dat we als DELTA in een interessante en relevante tak van sport zitten. Het is duidelijk: de activiteiten van DELTA hebben de aandacht van de mensen en dus van de politiek. Het is onze taak en verantwoordelijkheid om hier goed mee om te gaan. Dat is het gezamenlijk streven van directie en Raad van Commissarissen, waar we ook een duidelijke rol zien voor onze aandeelhouders.
Bijeenkomsten Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen is in 2006 elf maal bij elkaar geweest in aanwezigheid van het Statutair Bestuur. Vier vergaderingen hiervan waren speciaal belegd in het kader van respectievelijk besluitvorming over de benoeming van de
delta jaarverslag 2006 • 55
11
Verslag van de Raad van Commissarissen
nieuwe algemeen directeur en de acquisitietrajecten Indaver (twee vergaderingen) en Solland. Tijdens deze vergaderingen van de Raad van Commissarissen met het Statutair Bestuur zijn de volgende onderwerpen behandeld: • Strategie en de hieruit voortkomende concrete stappen; • Financiële onderwerpen, zoals kwartaalrapportages en jaarrekening; • Groepsplan met de operationele en financiële doelstellingen van de vennootschap; • Acquisities, (des)investeringen, samenwerking met andere partijen; • Dividendbeleid; • Investeringsbeleid; • Risicomanagement; • Procuratieregeling; • Corporate governance (hoe om te gaan met
delta jaarverslag 2006 • 56
zeggenschap en benoemingen e.d. binnen deelnemingen, waarover dient welke geleding te besluiten, etc.); • Compliance-beleid; • Ontwikkelingen omtrent de governance in de sector: liberalisering, marktwerking en splitsingsplannen; • Grote projecten, zoals de Sloecentrale, de verlenging van de levensduur van de kerncentrale, het acquisitietraject Indaver, vierde lijn AZN en de acquisitie van Solland; • Nieuwe ontwikkelingen zoals slimme meters, zonne-energie, biofuels en triple play. Ook is de Raad van Commissarissen tweemaal bijeengeweest buiten aanwezigheid van het Statutair Bestuur. Tijdens één van deze bijeenkomsten heeft de Raad van Commissarissen
haar eigen functioneren geëvalueerd, haar relatie met het Statutair Bestuur besproken en actie- en verbeterpunten geformuleerd. In het verslagjaar hebben twee reguliere aandeelhoudersvergaderingen en één extra aandeelhoudersvergadering over de acquisitie van Indaver plaatsgevonden. Daarnaast hebben in aanwezigheid van enkele leden van de Raad van Commissarissen twee informele aandeelhoudersbijeenkomsten plaatsgevonden. Deze bijeenkomsten werden georganiseerd om de strategie & investeringen van DELTA en de plannen voor mogelijke acquisities toe te lichten. Ook zijn er informatiebijeenkomsten georganiseerd voor ambtelijke en politieke vertegenwoordigers van de aandeelhouders om de investeringen in de Sloecentrale en Indaver toe te lichten.
Relatie tot het Statutair Bestuur Zowel binnen als buiten de reguliere vergaderingen, zowel formeel als materieel, was de Raad van Commissarissen steeds een gespreks- en sparringpartner voor de leden van het Statutair Bestuur. Regelmatig waren er bilaterale gesprekken over actuele onderwerpen tussen individuele leden van de Raad en het Statutair Bestuur. De leden van de Raad en het Statutair Bestuur maakten gebruik van elkaars specifieke deskundigheden en managementervaring om de onderneming verder te ontwikkelen. Deze acties passen prima bij de hoofdrol van de Raad: toezicht houden. Zeker in een dynamische omgeving waar macht en beweging steeds van allerlei kanten komen, blijkt het nuttig de verschillende disciplines in te zetten en te gebruiken. Zeker wanneer complexe trajecten als acquisities en grote investeringsprojecten spelen.
‘De leden van de Raad van Commissarissen en het Statutair Bestuur maken gebruik van elkaars specifieke deskundigheden en managementervaring om de onderneming verder te ontwikkelen.’
Het Audit Committee is in de loop van het verslagjaar zesmaal bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: Management Letter, groepsplan, kwartaalrapportages, halfjaarbericht, jaarrekening, financiële uitkomsten van projecten en investeringen, risicomanagement, IFRS, fiscale issues, het bod op Indaver, het bod op Solland en enkele andere investeringsvoorstellen.
Remuneratiecommissie De Remuneatiecommissie bestaat uit de heren E.J. Gelok en ing. J.I. Hennekeij (voorzitter) en mevrouw C.J.M. ter Bekke-Heijboer. Laatstgenoemde heeft de plaats van mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman, die de Raad van Commissarissen in mei verlaten heeft, ingenomen. De heer drs. W.F van der Grinten is per 1 juli 2006 de heer mr. F.A.M. van den Heuvel als secretaris van de Remuneratiecommissie opgevolgd. De Remuneratiecommissie is in de loop van het verslagjaar driemaal bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: beloningsbeleid en beloning Statutair Bestuur, honoreringsbeleid Raad van Commissarissen, arbeidsovereenkomsten leden Statutair Bestuur, doelstellingen Statutair Bestuur en DELTA-gerelateerde commissariaten.
Audit Committee
Samenstelling Raad van Commissarissen
Het Audit Committee bestaat uit de heren J.G. van der Werf (voorzitter), prof. drs. C. Izeboud en G.K. van der Peijl. Ook wonen de heren ir. D. Luteijn (tot 1/6/06), ir. P.G. Boerma (vanaf 1/6/06), drs. W.A. Keus (secretaris) en drs. W.A. de Leeuw RA (Deloitte) de bijeenkomsten bij.
In 2006 heeft mevrouw G.W. van MontfransHartman afscheid genomen als lid van de Raad van Commissarissen. Zij is opgevolgd door mevrouw C.J.M. ter Bekke-Heijboer (op aanbeveling van de ondernemingsraad). De heren E.J. Gelok en ing. J.I. Hennekeij zijn
delta jaarverslag 2006 • 57
11
Verslag van de Raad van Commissarissen
‘De Raad van Commissarissen bedankt de medewerkers van DELTA voor hun inspanningen en inzet in het afgelopen jaar.’
herbenoemd in de Raad. De directiesecretaris, de heer mr. F.A.M. van den Heuvel, is tevens secretaris voor de Raad van Commissarissen en ondersteunt in die hoedanigheid de Raad in de meest brede zin.
Samenstelling Statutair Bestuur In 2006 bestond het Statutair Bestuur uit de heren ir. D.Luteijn (voorzitter, tot 1/6/06), ir. P.G. Boerma (vanaf 1/6/06) en drs. W.A.Keus. Op 1 juni is de heer ir. D. Luteijn afgetreden als voorzitter van het Statutair Bestuur en is in die hoedanigheid opgevolgd door de heer ir. P.G. Boerma.
Jaarrekening De Raad van Commissarissen heeft kennisgenomen van het door het Statutair Bestuur voorgelegde jaarverslag over het boekjaar 2006, de jaarrekening en de toelichting daarop. Verder heeft zij kennis genomen van de Management Letter, het verslag van de jaarrekeningcontrole en de accountantsverklaring van Deloitte Accountants. Op grond daarvan heeft zij de jaarrekening 2006 vastgesteld en stelt zij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor deze zonder voorbehoud goed te keuren.
delta jaarverslag 2006 • 58
Slotwoord Tot slot wil de Raad van Commissarissen de medewerkers van DELTA danken voor hun inspanningen en inzet in het afgelopen jaar. In alle divisies waren goede ontwikkelingen: uitbreiding van de diensten van ZeelandNet, belangrijke stappen op het gebied van energieproductie, acquisities in de afvalwaterbehandeling, interne herstructureringen en goede uitbreidingen in de milieusector. Allemaal stappen in lijn met de in eerdere jaren besproken en opgestelde strategie. Op veel punten hebben medewerkers, directie, Raad van Commissarissen en aandeelhouders prima samengewerkt. DELTA en zijn medewerkers doen dit alles in een open maatschappij, waar voortdurende interactie is met de stakeholders: klanten, aandeelhouders, overheden, partners, maatschappelijke organisaties, de Zeeuwse samenleving. In het afgelopen jaren heeft de onderneming belangrijke stappen gezet om meer rekening te houden met de omgeving
zonder dat dit geresulteerd heeft in het verlaten van de afgesproken en ingeslagen koers. In de komende jaren zullen de in gang gezette strategie, ontwikkelingen en projecten verder ingepast moeten worden binnen de multi-utility-visie. Voor alle betrokkenen is DELTA een mooi bedrijf gebaseerd op betrouwbare relaties, ondernemende acties en vernuftige projecten. Wij zijn van mening dat het jaarverslag van DELTA op een transparante en toegankelijke wijze de ontwikkelingen en onderwerpen die in 2006 aan de orde waren, weergeeft. Namens de Raad van Commissarissen van DELTA N.V.
Ing. J.I. Hennekeij, Voorzitter
delta jaarverslag 2006 • 59
delta jaarverslag 2006 • 60
Gegevens Statutair Bestuur, Groepsdirectie, RvC en Centrale Ondernemingsraad
“DELTA hecht groot belang aan ‘duurzaamheid’. De aankoop van Indaver past dan ook goed in de
multi-utility-strategie”
delta jaarverslag 2006 • 61
12
Zorgvuldige controle bij afvalverwerker Indaver
delta jaarverslag 2006 • 62
12
Gegevens Statutair Bestuur, Groepsdirectie, RvC en Centrale Ondernemingsraad
Raad van Commissarissen
Ing. J.I. Hennekeij, voorzitter (1948, Nederlandse nationaliteit)
Personalia Eerste benoeming 1993 tot commissaris en in 1995 tot voorzitter. Lopende termijn tot medio 2010 Beroep/hoofdfucntie (Project)adviseur / voormalig lid Gedeputeerde Staten van Zeeland Nevenfuncties Voorzitter Raad van Advies Rothuizen van Doorn ’t Hooft, architecten en stedenbouwkundigen in Goes / Voorzitter Contingent Groep DELTA Zuid te Breskens / Voorzitter Stichting Zeelandboek / Adviseur Sluis aan Zee BV
E.J. Gelok, secretaris (1951, Nederlandse nationaliteit)
Personalia Eerste benoeming 2002. Lopende termijn tot medio 2010 Beroep/hoofdfunctie Burgemeester van Borsele Nevenfuncties Lid Aanpassings- en Inrichtingscommissie Borssele / Voorzitter Stichting Zeeuwse Schaapskudde / Voorzitter RvC Sportfondsen Borsele / Voorzitter facilitair bureau brandweer Goes/Borsele / Voorzitter Klankbordgroep RMPK / Lid Raad van Toezicht ROC Zeeland / Voorzitter RvC Woongoed Middelburg De heer Gelok is voormalig burgemeester van de gemeente Strijen. delta jaarverslag 2006 • 63
12
Gegevens Statutair Bestuur, Groepsdirectie, RvC en Centrale Ondernemingsraad
C.J.M. ter Bekke-Heijboer (vanaf 1/6/06)
G.W. van Montfrans-Hartman (tot 1/6/06)
(1959, Nederlandse nationaliteit)
(1941, Nederlandse nationaliteit)
Personalia Eerste benoeming 2006. Lopende termijn tot medio 2010 Beroep/hoofdfunctie Zelfstandig organisatie adviseur Mens Mentis Consultancy Nevenfuncties Lid RvT Ziekenhuis de Lievensberg / Commissaris Rabobank Het Markiezaat / Bestuurssecretaris Stichting Leergeld Bergen op Zoom
Personalia Eerste benoeming in 1999. Lopende termijn tot medio 2006 Beroep/hoofdfunctie Organisatieadviseur Nevenfuncties Voorzitter Stichting i.o. Nationaal Landschap Laag-Holland / Voorzitter RvC Rabobank Waterland en Omstreken / Voorzitter Zeeuws Archief
Prof.drs. C. Izeboud
Mevrouw Van Montfrans is voormalig burgemeester van de gemeenten Katwijk en Veere.
(1946, Nederlandse nationaliteit)
G.K. van der Peijl Personalia Eerste benoeming in 2002. Lopende termijn tot medio 2009 Beroep/hoofdfunctie Zelfstandig organisatieadviseur / Hoogleraar Fundamentele Analyse en Ondernemingwaardering Vrije Universiteit Amsterdam Nevenfuncties Lid Bestuur Stichting DOEN / Lid RvT Zorgstroom / Lid RvC ING Nederland N.V. / Voorzitter RvC Kruidenier Groep B.V. / Voorzitter RvT Stichting Triodos-DOEN / Lid RvT Hivos / Voorzitter RvT Omroep Zeeland
(1939, Nederlandse nationaliteit)
Personalia Eerste benoeming in 2000. Lopende termijn tot medio 2007 Beroep/hoofdfunctie Voormalig voorzitter RvB De Hoop Terneuzen B.V. Nevenfuncties Commissaris Holding De Vier Ambachten / RvT Stichting voor Regionale Zorgverlening (SVRZ) / Voorzitter RvB Ready Beton Hasselt / Voorzitter RvB Minera Antwerpen / Lid RvC Transport Mij. Terneuzen / Lid RvC De Hoop Terneuzen BV
C.H.J. van der Luijt RA (1964, Nederlandse nationaliteit)
Mr.drs. A.J.G. Poppelaars (1959, Nederlandse nationaliteit)
Personalia Eerste benoeming in 2005. Lopende termijn tot medio 2009 Beroep/hoofdfunctie Lid RvB en CFO Inter Access Groep (Informatietechnologie) Nevenfuncties CFO Syfact International BV / Adviseur Mavotrans B.V. / Commissaris woningcorporatie Vidomes / Adviseur Arendhorst Informatica Opleidingen / Voorzitter Stichting Beheer Tas Pers. opties
delta jaarverslag 2006 • 64
Personalia Eerste benoeming in 2003. Lopende termijn tot medio 2009 Beroep/hoofdfunctie Lid Gedeputeerde Staten van Zeeland Nevenfuncties Commissaris Evides N.V. / Commissaris N.V. Westerscheldetunnel / Bestuurslid Interprovinciaal Overleg / Vicevoorzitter comité Tour de France Zeeland / Voorzitter Bestuurlijk consortium Vitaal Platteland / Voorzitter Landbouwcontact in Zeeland / Voorzitter Portefeuillehouders Verkeer en Vervoer in Zeeland / Voorzitter Regionaal Overleg Verkeersveiligheid Zeeland / Voorzitter Stichting Minas Middelen Meester / Voorzitter Stuurgroep Duurzaam Veilig West-ZeeuwsVlaanderen
J.G. van der Werf, vice-voorzitter (1952, Nederlandse nationaliteit)
Personalia Eerste benoeming in 2001. Lopende termijn tot medio 2007 Beroep/hoofdfunctie Voorzitter Directie AEGON Nederland N.V. en lid RvB AEGON N.V. Nevenfuncties Voorzitter RvC Meeùs Groep / Lid RvC ONVZ/ Vice-voorzitter Hoofdbestuur Verbond van Verzekeraars/ Lid Dagelijks Bestuur VNO/NCW / Bestuurslid Right to Play / Bestuurslid Nederlands Dans Theater
Mr. W.C.T.F. de Zeeuw
Statutair Bestuur Ir. D. Luteijn (voorzitter tot 1/6/06) (1943, Nederlandse nationaliteit)
David Luteijn is sinds april 2003 Algemeen directeur van DELTA. Hij heeft ruime ervaring in allerlei bestuurlijke functies. Zo heeft hij bestuurlijke en toezichthoudende functies gehad bij Arcadis, Cebeco en Rabobank Nederland. Bovendien was David Luteijn tijdelijk Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland en lid van de Eerste Kamer.
(1952, Nederlandse nationaliteit)
Personalia Eerste benoeming in 2001. Lopende termijn tot medio 2007 Beroep/hoofdfunctie Directeur Nieuwe Markten Bouwfonds MAB Ontwikkeling B.V. Nevenfuncties Praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft / Lid RvC Movares / Commissaris Spring Architecten bv / Lid RvT Zuiderzeemuseum / Penningmeester Nederlands Instituut voor Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting (NIROV) / Lid Dagelijks Bestuur Instituut voor Bouwrecht / Lid Bestuur Economisch Instituut Bouwnijverheid (EIB) / Lid RvT Connekt, innovatienetwerk mobiliteit / Adviseur Neprom / Voorzitter Stichting DDR-collectie / Voorzitter Meezingkoor Waterland
Opleiding Landbouwuniversiteit Wageningen (agrarische economie en agrarisch recht) Huidige functie Algemeen directeur DELTA N.V. Nevenfuncties Voorzitter Nederlandse Algemene Keuringsdienst (N.A.K.) Voorzitter Vereniging Frisdranken Industrie (tot 1/5/06) Lid Bestuur EnergieNed (tot 1/6/06) Lid Algemeen Bestuur VNO-NCW Voorzitter Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging Zeeland (vanaf 1/10/06) Penningmeester Brabant-Zeeuwse Werkgeversvereniging (Vanaf 1/11/06)
delta jaarverslag 2006 • 65
12
Gegevens Statutair Bestuur, Groepsdirectie, RvC en Centrale Ondernemingsraad
Ir. P.G. Boerma (voorzitter vanaf 1/6/06)
Groepsdirectie
(1954, Nederlandse nationaliteit)
Peter Boerma is sinds 1 maart 2006 lid van het Statutair Bestuur van DELTA en sinds 1 juni 2006 voorzitter. Voorheen was hij werkzaam bij Shell en Stork waarbij hij verschillende managementfuncties heeft bekleed. Tevens heeft hij ruime ervaring in het leiden van operaties en projecten. Opleiding Technische Universiteit Delft (mijnbouwkunde) Huidige functie Algemeen directeur DELTA N.V. Voormalige functies 1978 – 1991: diverse functies bij Koninklijke Shell 1991 – 2005: diverse functies bij Stork Nevenfuncties Lid Bestuur EnergieNed (vanaf 1/6/06) Lid bestuur Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging Zeeland (vanaf 1/10/06) Lid Raad van Commissarissen Evides (vanaf 1/6/06)
Drs. W.A. Keus RA (1954, Nederlandse nationaliteit)
Willem Keus werkt sinds 2002 als directeur Financiën & Control bij DELTA. Hij heeft ruime ervaring in de energiewereld. Zo werkte hij voor Essent, PNEM-MEGA Groep en MEGA Limburg (de beide laatste zijn inmiddels opgegaan in Essent). Daarvoor was hij in verschillende functies werkzaam bij Unilever. Opleiding Erasmus Universiteit Rotterdam (bedrijfseconomie en accountancy) Huidige functie Directeur Financiën & Control DELTA N.V. (tevens vice-voorzitter Statutair Bestuur) Nevenfuncties Geen commissariaten buiten de sector
delta jaarverslag 2006 • 66
Ir. D. Luteijn Voorzitter tot 1/6/06, Algemeen directeur/ Statutair Bestuur Ir. P.G. Boerma Lid vanaf 1/3/06 en Voorzitter vanaf 1/6/06, Algemeen directeur/ Statutair Bestuur Drs. W.A. Keus RA Directeur Financiën & Control / Statutair Bestuur Ir. C. de Korver Directeur Infra (vanaf 1/3/06) Drs. Th.J.B. van der Klaauw Directeur Energie Drs. P. Prop Directeur Comfort Drs. J.E. Haarlem MBA Directeur Development & Water Ing. P. Louwman MBA Directeur Milieu Ir. P.J. Buijs MBA Directeur Technologie & Innovatie (vanaf 1/3/06) Drs. W.F. van der Grinten Directeur Human Resources
Centrale Ondernemingsraad
Organigram
Dagelijks Bestuur W. I. de Waal OR Stafdiensten / SSC’s (voorzitter) J.M. de Feijter OR divisie Milieu (secretaris) J. Joosse OR divisie Infra (vice-voorzitter) A. Nonnekes OR divisie Energie (vice-secretaris)
DELTA NV
Overige leden K. Aspeslagh OR divisie Milieu L. Boer OR divisie Infra J.B. Coenen OR CSC A.J. van Hees OR divisie Energie J.H. Heijnsdijk OR divisie Infra C. Joosse OR Stafdiensten / SSC’s E.A. Maranus OR Zeelandnet H.A.M. Martens OR divisie Infra P. Stillebroer OR divisie Milieu P.J. Telussa OR divisie Infra A.C.M. Verhoeven OR divisie Comfort P.I. Verhulst OR divisie Infra P.C. Vogel OR CSC
Directie Secretariaat
Stafafdelingen
Infra
Energy
Comfort
DELTA Netwerkbedrijf B.V.
Shared Service Centers
Development & Water
Milieu
delta jaarverslag 2006 • 67
delta jaarverslag 2006 • 68
Financiële gang van zaken
“DELTA investeert in nieuwe duurzame oplossingen om alternatieven te hebben in de toekomst”
delta jaarverslag 2006 • 69
13
De ontwikkeling van innovatieve zonnecellen bij Solland in Heerlen
delta jaarverslag 2006 • 70
13
Financiële gang van zaken
Rapporterings- en waarderingsgrondslagen DELTA baseert de verslaggeving over haar resultaten en vermogenspositie met ingang van het boekjaar 2006 op de International Financial Reporting Standards (IFRS). Dit betekent onder meer dat ook de vergelijkende cijfers over het boekjaar 2005 zijn opgesteld op basis van de International Financial Reporting Standards, zoals die in 2006 van toepassing waren. De vergelijkende cijfers over 2005 gebaseerd op IFRS, zijn in het jaarverslag over 2005 als additionele informatie opgenomen. De in dit jaarverslag opgenomen 2005 cijfers wijken op sommige punten af van de eerder gepubliceerde cijfers omdat deze laatste een voorlopig karakter hadden. Verder past DELTA met betrekking tot financiële instrumenten IAS 32 en IAS 39 vanaf 1 januari 2005 toe. In 2006 bedroeg de (negatieve) waardemutatie in de contractenportefeuille van die contracten die onder deze Standards als derivaten worden geclassificeerd, EUR 75,0 mln. Een gedeelte van deze contracten kon administratief worden gekoppeld (‘ge-hedged’) waardoor de waardemutatie rechtstreeks in het eigen vermogen – in de ‘hedge-reserve’ – kon worden opgenomen (EUR 43,9 mln.). Het resterende deel van de waardemutatie (EUR 31,1 mln.) is via de resultatenrekening verwerkt.
Omzet De netto omzet van de DELTA Groep is in 2006 met 26.8% gestegen en bedraagt nu EUR 1.312 mln. Evenals in 2005 is de omzetstijging voor een belangrijk deel het gevolg van de ontwikkelingen op de energiecommoditymarkten. Met name in de eerste drie kwartalen van 2006 vertoonden de olie-, gas- en elektriciteitsprijzen een opwaartse tendens. Vanaf midden september is er echter – onder invloed van dalende olieprijzen – een neerwaartse prijstendens. De inkoop-en verkoopprijzen van elektriciteit en gas stegen in 2006 met gemiddeld 33%. De afzet van elektriciteit aan de zakelijke markt nam met bijna 15% toe. Daartegenover stond een lichte daling in de afzet aan de retailmarkt (2,6%). De verkochte hoeveelheid gas aan zakelijke eindafnemers daalde in 2006 scherp als gevolg van de gedurende een deel van het jaar uiteenlopende prijsontwikkelingen op de TTFen NBP-markten. Daar stond een forse toename in het handelsvolume tegenover. De afzet in het retailsegment liep in 2006 met 5,1% terug, vooral als gevolg van het zachte weer in het vierde kwartaal. Het aantal huishoudelijke en kleinzakelijke klanten dat in 2006 voor een andere leverancier opteerde, was ook in 2006 weer zeer gering. Voor elektriciteit ging het om 0,3% van het klantenbestand en voor gas koos 0,9% een
delta jaarverslag 2006 • 71
13
Financiële gang van zaken
andere leverancier. De lage ‘switching rates’ bewijzen nog eens het succes van DELTA’s multiutility-concept in het retailsegment van de markt. De opbrengst uit kabelgerelateerde diensten – internettoegang, analoge en digitale tv en digitale telefonie – is in 2006 vrijwel constant gebleven. Het aantal digitale kabel tv abonnees verdrievoudigde in het afgelopen jaar, terwijl het aantal abonnees voor digitale telefonie aanzienlijk hoger uitkwam dan verwacht. Deze in februari 2006 gelanceerde dienst werd zeer goed in de markt ontvangen, ondanks enkele, met de onstuimige groei samenhangende, storingen. Het aantal internetabonnees bleef stabiel. De scherpe concurrentie met de leveranciers van internet toegang via het ADSL-platform zorgde echter voor druk op omzet en marges. De opbrengst uit afvalverwerking en milieudiensten is in 2006 vrijwel onveranderd gebleven. Ook in het afgelopen jaar was het aanbod van volume op de stortplaatsen van DELTA Milieu hoog, vooral als gevolg van de in 2005 gewijzigde wetgeving in Duitsland. Daarnaast nam de omzet bij industriële reiniging, slibontwatering en compostering toe als gevolg van acquisities. De omzet in de business unit gevaarlijk afval bleef echter achter bij het voorgaande jaar.
Operationeel resultaat Het operationeel resultaat over 2006 bedroeg EUR 105,3 mln. (2005: EUR 145,1 mln.). Het lagere resultaat is met name het gevolg van de via de resultatenrekening verwerkte ongerealiseerde waardemutatie in de contractenportefeuille. In 2006 bedroeg deze mutatie EUR (31,1) mln., terwijl in 2005 de mutatie op EUR 3,9 mln. uitkwam. Laat men deze mutaties buiten beschouwing dan is het operationeel resultaat over 2006 3,5% lager uitgekomen dan in het voorgaande verslagjaar. Een belangrijke oorzaak van het lagere operationele resultaat is gelegen in de
delta jaarverslag 2006 • 72
langdurige ongeplande stilstand van de kolencentrale in Borssele, waardoor reeds verkochte elektriciteit op de groothandelsmarkt moest worden ingekocht. Het negatieve effect op de brutomarge – na saldering met de opbrengst uit de verkoop van overtollige CO2-certificaten – bedroeg EUR 17,2 mln. De brutomarge, uitgedrukt als percentage van de omzet, bedroeg in 2006 19,7% (2005: 27,1%). Het hogere prijsniveau, dat er voor zorgde dat zowel omzet als inkoopkosten fors stegen, is de voornaamste oorzaak van deze ontwikkeling. Daarnaast speelde de reële waardemutatie in de handelsportefeuille een (negatieve) rol. De netto bedrijfslasten stegen in 2006 tot EUR 223,2 mln., een toename van bijna 10% ten opzichte van 2005. Hogere personeelskosten, afschrijvingskosten en hogere kosten voor IT-ondersteuning waren de voornaamste oorzaken. De kosten vanwege inhuur van tijdelijk personeel, die zich in het eerste halfjaar nog op een relatief hoog niveau bevonden, liepen in de tweede halfjaar scherp terug. Verder werden de cijfers voor 2005 positief beïnvloed door de vrijval van enkele voorzieningen. Het resultaat uit deelnemingen kwam uit op EUR 70,4 mln. (2005: EUR 67,6 mln.). Het goede resultaat van EPZ is met name het gevolg van enkele éénmalige bijzondere baten. Ook waterleverancier Evides profiteerde van enkele éénmalige baten, zoals de vrijval van een in het verleden gevormde voorziening. Daarnaast realiseerde Evides ook een uitstekend operationeel resultaat, mede dankzij de realisatie van het volle effect van de synergievoordelen die zijn voortgevloeid uit het samengaan van DELTA Water en Waterbedrijf Europoort in 2004.
Netto resultaat Tegenover het lagere operationeel resultaat staat een hoger resultaat uit financiële baten en lasten. Hogere rentebaten en lagere rentedotaties aan tegen de netto contante waarde opgenomen voorzieningen zorgden voor deze positieve ontwikkeling. Daarnaast is de vennootschapsbelastingdruk aanzienlijk lager dan in 2005 doordat een groter gedeelte van het resultaat voor belasting afkomstig is van deelnemingen en derhalve onder de deelnemingsvrijstelling valt. Aangezien ook in 2006 weer aanzienlijke investeringen in duurzame energie-opwekking zijn gedaan die zich kwalificeren voor Energie Investeringsaftrek (EIA) dan wel VAMILregelingen, is de effectieve acute belastingdruk in 2006 slechts 3,3% (in 2005: 10,1%). Ten slotte worden de resultaten over 2006 gunstig beïnvloed door een eenmalige bijzondere fiscale bate ten bedrage van EUR 62,1 mln. Deze bate is het resultaat van het bereiken van overeenstemming met de Belastingdienst over de fiscale openingsbalans per 1-1-1998 van de DELTA Groep. In de resultatenrekening is de actuele verschuldigde vennootschapsbelasting (EUR 3,7 mln.) met de bovengenoemde bijzondere fiscale bate gesaldeerd, hetgeen resulteert in een (positieve) vennootschapsbelastingpost van EUR 58,4 mln. Als gevolg hiervan komt het geconsolideerde nettoresultaat over 2006 uit op EUR 169,1 mln. (2005: EUR 126,7 mln.)
Fiscale openingsbalans DELTA is sinds 1 januari 1998 vennootschapsbelastingplichtig. Gedurende de eerste vier jaren (1998 t/m 2001) is echter het nultarief van toepassing geweest. Vanaf 1 januari 2002 geldt het normale vennootschapsbelastingtarief. Bij het opstellen van de fiscale openingsbalans per 1 januari 1998 dienen alle activa en passiva te
worden opgenomen tegen de ‘waarde in het economisch verkeer’. Over de interpretatie van dit begrip is overleg gevoerd met de Belastingdienst, zowel in sectoraal verband als door de bedrijven op individuele basis. Dit overleg heeft zich met name gericht op het vaststellen van de waarde van de netwerkactiva.
‘Het aantal abonnees van digitale kabel tv verdrievoudigde in het afgelopen jaar, terwijl het aantal abonnees voor digitale telefonie aanzienlijk hoger uitkwam dan verwacht.’
In het najaar van 2006 heeft DELTA overeenstemming bereikt over de waarde in het economische verkeer van alle activa en passiva zoals die op de fiscale openingsbalans zijn opgenomen. Deze overeenstemming is vastgelegd in een zogenaamde vaststellingsovereenkomst, die de basis zal vormen voor de definitieve vennootschapsbelastingaangiftes van de DELTA Groep vanaf 1998. De uitkomst van de onderhandelingen heeft geleid tot fiscale waarden voor met name de netwerkactiva die aanzienlijk hoger liggen dan de financiële boekwaarden, zoals die zijn opgenomen in de balans van de DELTA Groep. Als gevolg daarvan zijn de fiscale afschrijvingen op deze netwerkactiva hoger dan de financiële afschrijvingen en is de belastbare winst lager dan de gerapporteerde financiële winst. DELTA heeft op basis van de vaststellingsovereenkomst een berekening gemaakt van het belastingeffect dat voortvloeit uit dit verschil. Daarbij is rekening gehouden met de in de jaarrekeningen 2002 t/m 2005 gemaakte schattingen van de fiscale activa- en passivawaarden en de fiscale afschrijvingstermijnen, de berekende fiscale winst over 2006, de
delta jaarverslag 2006 • 73
13
Financiële gang van zaken
verwachting ten aanzien van toekomstige resultaatontwikkeling en de ontwikkeling van het vennootschapsbelastingtarief, dat is gedaald van 34,5% (2002) naar 25,5% (2007). Voor toekomstige jaren is verondersteld dat het vigerende vennootschapsbelastingtarief van kracht blijft. Deze berekeningen hebben erin geresulteerd dat DELTA in haar balans per ultimo 2006 een actieve belastinglatentie – in feite een toekomstige vordering op de fiscus – heeft opgenomen ter waarde van EUR 71,8 mln. Hiervan is – op grond van IFRS-voorschriften – een bedrag van EUR 62,1 mln. verwerkt via de resultatenrekening over 2006. Het resterende bedrag heeft geleid tot een rechtstreekse mutatie in het eigen vermogen.
Kasstroom en investeringen De kasstroom uit operationele activiteiten is in 2006 uitgekomen op EUR 66,3 mln. (2005: EUR 114,6 mln.). De lagere operationele kasstroom werd onder meer veroorzaakt door het lagere bedrijfsresultaat en een lager bedrag aan ontvangen dividenden uit deelnemingen. Daartegenover stonden hogere afschrijvingen en een lager bedrag aan verschuldigde vennootschapsbelasting. Het saldo van handelsvorderingen, handelsschulden en voorraden nam in 2006 met EUR 24,2 mln. toe. Dit was met name het gevolg van de sterke prijsstijgingen van elektriciteit en gas. Dit effect compenseerde de afname in het uitstaande debiteurensaldo bij huishoudelijke en kleinzakelijke afnemers. De tijdens de factureringsproblematiek in de tweede helft van 2004 en de eerste helft van 2005 bij deze klantengroep ontstane betalingsachterstanden zijn inmiddels grotendeels weggewerkt. Met een kleine groep afnemers worden nog betalingsregelingen afgewikkeld. De kasstroom uit investeringsactiviteiten bedroeg EUR (117,7) mln. en was daarmee aanzienlijk
delta jaarverslag 2006 • 74
hoger dan in 2005: EUR (37,0) mln. Dit was onder meer het gevolg van hogere investeringen in materiële en immateriële vaste activa. Na aftrek van de opbrengsten uit desinvesteringen en de bijdrage van derden bedroegen deze in 2006 EUR 89,2 mln. (2005: EUR: 56,3 mln.). Naast de reguliere investeringen in de verschillende netwerken en in de ICT-systemen werden in 2006 met name uitgaven gedaan ten behoeve van de bouw van een biodieselfabriek in Eemshaven, de ‘upgrading’ van het kabelnetwerk en de vernieuwing van kabelmodems vanwege de introductie van digitale telefonie en digitale tv, de gedeeltelijke vervanging van de hoogspanningslijnen op het traject WestdorpeHulst door elektriciteitskabels en de uitbreiding van het 150/10 kV transformatorstation in Middelburg. De uitgaven voor acquisities bedroegen EUR 28,2 mln. en hadden onder meer betrekking op de overname van onderdelen van Watco Industrial Services en de verwerving van aandelenbelangen in Biovalue (biodiesel), Triqua (waterzuiveringsinstallaties), Sunergy Investco (zonne-energie), Stellchem (slibontwatering) en Stercompost (compostering). Ten slotte werden leningen verstrekt aan BioMassaCentrale Moerdijk voor de bouw van een centrale waar de elektriciteit wordt gewonnen uit de verbranding van kippenmest.
Vermogenspositie en rentabiliteit Het groepsvermogen per ultimo 2006 – vóór winstverdeling – bedraagt bijna EUR 1,3 miljard. De solvabiliteit van de groep komt daarmee uit op 74,1% (2005: 73,7%). DELTA beschikt daarmee over een sterke vermogenspositie, die zowel de basis vormt voor de strategische ontwikkeling van de onderneming – winstgevende groei in de gedefinieerde speerpunten – als voor het opvangen van onverwachte financiële tegenvallers.
Financiering De rentabiliteit – exclusief bijzondere posten – op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen bedroeg in 2006 9,1% en was daarmee 2,0% lager dan in 2005 (11,1%). De rentabiliteit op het gemiddeld groepsvermogen kwam uit op 8,5% (2005: 8,3%).
Dividend In 2001 is tussen DELTA en haar aandeelhouders afgesproken dat gedurende de periode 2001-2005 jaarlijks een bedrag van minimaal EUR 30,0 mln. als dividend zal worden uitgekeerd. Deze afspraak is in 2003 nog met één jaar verlengd en omvat daarmee tevens het verslagjaar 2006. Uitkering vindt plaats in het jaar volgend op het jaar waarin de nettowinst is gerealiseerd en na besluitvorming hierover in de algemene vergadering van aandeelhouders.
DELTA heeft in 2006 geen gebruikgemaakt van de in 2004 met een vijftal banken afgesloten bilaterale standby-kredietfaciliteiten ter grootte van EUR 500 mln. Ook zijn er geen schuldtitels uitgegeven, noch onder het in 2005 opgezette schulduitgifteprogramma ter grootte van EUR 1,0 miljard, noch anderszins. In het eerste kwartaal van 2007 heeft DELTA de verwerving van het 60% belang in de Belgische afvalonderneming Indaver en het direct en indirect verworven belang in de Nederlandse zonnecellenfabrikant Solland gefinancierd. Hiervoor is in eerste instantie gebruikgemaakt van de bestaande liquide middelenpositie. Voor het resterende deel is een beroep gedaan op de standby-faciliteiten met de banken.
DELTA heeft zich ten doel gesteld haar aandeelhouders een marktconform dividend uit te keren waarbij rekening wordt gehouden met het veranderende risicoprofiel van de onderneming. Daarbij wordt uitgegaan van een uitkering van 40-50% van de netto winst, voor zover die wordt gerealiseerd uit de normale bedrijfsuitoefening. Tevens worden ongerealiseerde resultaten die voortvloeien uit de toepassing van IAS 32 en 39 buiten beschouwing gelaten. Op grond hiervan stellen Directie en Raad van Commissarissen voor om over 2006 een dividend van EUR 52,5 mln., dat is 49,7% van de netto winst exclusief exceptionele posten en exclusief de genoemde IFRS-effecten, aan de aandeelhouders uit te betalen. Over 2005 is een dividend van EUR 50,0 mln. uitgekeerd.
delta jaarverslag 2006 • 75
13
Financiële gang van zaken
Vooruitzichten 2007 In het jaar 2007 zal DELTA invulling moeten geven aan een aantal aspecten die voortvloeien uit het aannemen van de Wet Onafhankelijk Netbeheer door de Eerste Kamer. Weliswaar heeft de met deze wet aangenomen motie er voor gezorgd dat de dreigende verplichting voor energiebedrijven om zich op te splitsten in een gereguleerde netbeheerder en een onderneming waarin de commerciële activiteiten – productie, handel en verkoop van energie – zijn ondergebracht, van de baan is, maar desalniettemin zullen er een aantal consequenties zijn die in 2007 en 2008 moeten worden doorgevoerd. Zo zal DELTA vóór 1 januari 2008 ook het beheer over haar 150 kV hoogspanningsnetten moeten overdragen aan de beheerder van het nationale hoogspanningsnet (TenneT), die – sinds 2000 – het totale beheer heeft over DELTA’s 380 kV net. Inmiddels zijn gesprekken met TenneT gestart over de wijze waarop de beheersoverdracht het beste plaats kan vinden. Daarnaast zal DELTA vóór 1 juli 2008 het economisch eigendom met betrekking tot haar elektriciteits- en gasnetten dienen onder te brengen bij DELTA Netwerkbedrijf (DNWB). Momenteel ligt het eigendom van deze netten nog bij DELTA N.V. Met deze overdracht van activa en met het overhevelen van een aantal gedefinieerde strategische netbeheertaken wordt DNWB een zogenaamde ‘volwaardige netbeheerder’ die aan alle vereisten van de Wet Onafhankelijk Netbeheer voldoet. Daarbij is het voor DELTA in het bijzonder van belang dat de bestaande synergie die voortvloeit uit de multi-utility-strategie zoveel mogelijk gehandhaafd kan worden. Hier ligt vooral een uitdaging voor DELTA Infra, de dochteronderneming die zich bezighoudt met onder meer de aanleg, het onderhoud en beheer van de elektriciteits-, gas-, water- en kabelnetten in Zeeland.
delta jaarverslag 2006 • 76
De divisie Comfort zal zich ook in 2007 weer richten op het aanbieden van een alternatief pakket van producten en diensten aan de huishoudelijke en kleinzakelijke segmenten van de markt. Daarnaast blijft de divisie werken aan een zo goed mogelijke dienstverlening aan haar klanten. Met name voor de kleinzakelijke afnemers worden steeds meer op maat gesneden producten en diensten ontwikkeld. De divisie Energie heeft voor 2007 reeds een groot aantal leveringscontracten met afnemers in de groot- en middenzakelijke markt afgesloten. Ook in deze marktsegmenten worden steeds vaker specifiek op de klant afgestemde producten aangeboden. Op het gebied van de productie van energie zal in 2007 een aanvang worden gemaakt met de bouw van de Sloecentrale. Ook ten aanzien van de productie van duurzame energie zullen in 2007 stappen voorwaarts worden gezet (BioMassaCentrale in Moerdijk, windpark Anna Maria Polder, etc.)
Reporting Standards (IFRS). Met de invoering van deze regels worden mutaties in de marktwaarde van handelscontracten als gevolg van prijsontwikkelingen op de elektricitiets-, gas- en brandstofmarkten meegenomen bij de bepaling van het resultaat van de onderneming. Als gevolg hiervan wordt het resultaat medebepaald door een aantal niet-gerealiseerde componenten. Tegen deze achtergrond acht de directie het niet mogelijk om een voorspelling van het netto resultaat over 2007 af te geven.
De divisie Milieu heeft zich voor 2007 ten doel gesteld haar activiteiten op het gebied van industriële reiniging verder te integreren. Verder zal in 2007 een nauwe samenwerking tot stand komen met Indaver. Deze Belgische afvalverwerkingsonderneming met hoofdkantoor in Mechelen zal vanaf medio maart 2007 deel uitmaken van de DELTA Groep. Vanaf die datum verwerft DELTA namelijk ca. 60% van de aandelen van Indaver. DELTA Milieu en Indaver zullen gezamenlijk de koers uitzetten voor DELTA’s strategie in de verschillende segmenten van de afvalverwerkingsmarkt. De divisie Development & Water heeft in februari 2007 direct en indirect een belang van 90% verworven in de zonnecellenproducent Solland B.V. De acquisitie van Solland is een belangrijke stap in DELTA’s streven posities in te nemen in de verschillende segmenten van de zonneenergieproductieketen. In 2007 zal worden gewerkt aan integratie van de productieactiviteiten van Solland met de ontwikkelingsactiviteiten die via Sunergy Investco zijn geëntameerd. Ook op het gebied van productie via biodiesel verwacht de divisie in 2007 een belangrijke stap te zetten met de ingebruikname van de biodieselfabriek in Eemshaven. De verdere ontwikkeling van de waterzuiveringsactiviteiten op basis van membraantechnologie vormen een derde belangrijk speerpunt voor deze divisie in 2007.
‘De acquisitie van Solland is een belangrijke stap in DELTA’s streven posities in te nemen in de verschillende segmenten van de zonne-energie-productieketen.’
DELTA heeft met ingang van 2006 haar verslaggeving gebaseerd op de International Financial
delta jaarverslag 2006 • 77
delta jaarverslag 2006 • 78
Geconsolideerde jaarrekening
14
delta jaarverslag 2006 • 79
14
Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde balans per 31 december (voor resultaat verdeling) (bedragen x EUR 1.000)
Referentienr.
31-12-2006
31-12-2005
Immateriële vaste activa
1
91.580
48.138
Materiële vaste activa
2
502.049
497.786
Joint ventures, deelnemingen en financiële instrumenten Leningen u/g overige deelnemingen Uitgestelde belastingvorderingen Overige financiële activa Derivaten Totaal financiële activa Totaal vaste activa
3 4 4 4 5
379.278 18.286 82.701 56.113 10.977 547.355 1.140.984
347.314 9.330 8.744 59.260 6.620 431.268 977.192
7.677
5.092
242.610 35.297 40.863 57.404 376.174 383.851
220.830 25.220 106.669 20.913 373.632 378.724
196.091 1.720.926
280.335 1.636.251
1.115.249 169.068 1.284.317 4.124 1.288.441
1.071.772 126.710 1.198.482 (66) 1.198.416
Activa Vaste activa
Vlottende activa Voorraden Handelsvorderingen Belastingvorderingen en sociale lasten Derivaten Overige vorderingen Totaal vorderingen Totaal vlottende activa Liquide middelen Totaal activa
5 6
7
Passiva Groepsvermogen Eigen vermogen Netto resultaat Vermogen toekomend aan de aandeelhouders Minderheidsbelang derden Groepsvermogen Voorzieningen
8
72.436
101.187
Langlopende financiële verplichtingen Derivaten Langlopende schulden
9 5
35.097 23.886 58.983
22.133 11.866 33.999
116.058 18.888 84.759 81.361 301.066 1.720.926
116.572 24.105 83.219 78.753 302.649 1.636.251
Handelscrediteuren Belastingen en sociale lasten Derivaten Overige schulden Kortlopende schulden Totaal passiva delta jaarverslag 2006 • 80
5 10
Geconsolideerde winst- en verliesrekening (bedragen x EUR 1.000)
Referentienr.
2006
2005
Netto-omzet
11
1.311.749
1.034.342
Inkoopwaarde netto-omzet
12
(1.022.565)
(757.685)
289.184
276.657
(31.140)
3.919
258.044
280.576
Operationele brutomarge Reële waardemutatie handelsportefeuille
13
Brutomarge Diensten van derden, materiaal en andere externe kosten Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Overige opbrengsten
14 15 16 17 18
Totale netto bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen
19
Operationeel resultaat Saldo van de financiële baten en lasten
20
Resultaat voor belastingen Vennootschapsbelasting Resultaat na belasting Aandeel derden Resultaat toe te rekenen aan de aandeelhouders
21
112.541 81.907 60.342 (4.948) (26.622)
101.611 76.538 52.563 (2.597) (25.004) 223.220
203.111
34.824
77.465
70.434
67.602
105.258
145.067
5.075
4.018
110.333
149.085
58.437
(22.427)
168.770
126.658
298
52
169.068
126.710
delta jaarverslag 2006 • 81
14
Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerd kasstroomoverzicht (bedragen x EUR 1.000)
2006
2005
34.824 31.140 60.342 (28.751) (2.336) (21.369) (474) (49.636) 6.220 29.960
77.465 (2.170) 52.563 (28.559) 231 (46.661) 31.721 (24.100) 9.133 69.623
34.690 5.075 (3.677) 298 66.346
56.764 4.018 (15.830) 114.575
(89.179) (28.188) (377) (117.744)
(56.255) (4.254) 23.472 (37.037)
(51.398)
77.538
Mutatie rentedragende schulden Mutatie minderheidsbelang derden Uitgekeerde dividenden Kasstroom uit financieringsactiviteiten
12.964 4.190 (50.000) (32.846)
(2.565) (22) (45.000) (47.587)
Kasstroomontwikkeling in het jaar
(84.244)
29.951
Saldo liquide middelen begin boekjaar
280.335
250.384
Saldo liquide middelen ultimo jaar
196.091
280.335
Uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Reële waardemutaties handelsportefeuille Afschrijvingen en waardeverminderingen Mutatie voorzieningen Mutatie voorraden Mutatie handelsvorderingen Mutatie handelsschulden Mutatie overige vorderingen/schulden Overige mutaties Uit bedrijfsactiviteiten Ontvangen dividenden uit deelnemingen Saldo financiële baten en lasten Actuele vennootschapsbelasting verplichting Belang derden in resultaat Kasstroom uit operationele activiteiten
Uit investeringsactiviteiten Investeringen en desinvesteringen in (im)materiële vaste activa Investeringen in groepsmaatschappijen en deelnemingen Mutatie overige financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten Vrije kasstroom
Uit financieringsactiviteiten
delta jaarverslag 2006 • 82
Mutatieoverzicht van het eigen vermogen (bedragen x EUR 1.000)
Totaal
Gestort
Wettelijke
Hedge
Overige
Onverdeelde
Aandeel
aandelen-
reserve
reserve
reserve
winst
derden
22.702
-
950.384
99.327
(39)
13.666
22.779
13.666
973.163
99.327 (99.327)
kapitaal
Stand per 31 december 2004
1.079.311
6.937
36.440
-
Stand per 1 januari 2005 IFRS
1.115.751
6.937
22.702
Winstverdeling 2004
(45.000)
-
30.777
23.550
3.214
143
Effect van de eerste toepassing nieuwe IFRS standaarden per 1 januari 2005
Overige mutaties Mutatie hedge-reserve Bij: uitgestelde vpb-vordering Netto resultaat 2005 Boekwaarde per 31 december 2005 Wijziging consolidatiekring Winstverdeling 2005 Overige mutaties Mutaties in hedge-reserve Bij: uitgestelde vpb-vordering Netto resultaat 2006 Boekwaarde per 31 december 2006
3.387 (3.916)
(3.916)
1.536
1.536
126.658 1.198.416
6.937
56.693
11.286
996.856
(5)
30
126.710
(52)
126.710
(66)
4.488
4.488
(50.000)
21.071
55.639
(1.209)
(1.463)
254
(43.867)
(43.867)
11.843
11.843
168.770 1.288.441
(44)
6.937
76.301
(20.738)
1.052.749
(126.710)
169.068
(298)
169.068
4.124
De wettelijke reserve betreft de niet uitgekeerde winsten uit deelnemingen. De wettelijke reserve en de hedgereserve zijn niet vrij uitkeerbaar. De wijziging in de consolidatiekring betreft de minderheidsbelangen van derden in de nieuwe groepsmaatschappijen Triqua BV, Biovalue BV en Sunergy Investco BV. Onder de overige mutaties worden verwerkt de rechtstreekse vermogensmutaties bij joint ventures. delta jaarverslag 2006 • 83
14
Geconsolideerde jaarrekening
Grondslagen voor de financiële verslaglegging Algemene grondslagen DELTA N.V. is een naar Nederlands recht opgerichte naamloze vennootschap en is de moedermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen die zich bezig houden met het opwekken, transporteren en leveren van energie, alsmede het verrichten van milieu- en kabeldiensten en wateractiviteiten. Daarnaast heeft de groep belangen in een aantal joint ventures en geassocieerde deelnemingen. DELTA N.V. is statutair gevestigd in Middelburg aan de Poelendaelesingel 10. In 2006 is de DELTA groep uitgebreid met de groepsmaatschappijen Triqua B.V., Biovalue Holding B.V. en Sunergy Investco B.V. bij de Divisie Development & Water; Stelchem Holding B.V. en Stercompost B.V. bij de Divisie Milieu; DELTA Investeringsmaatschappij B.V. bij DELTA N.V. Daarnaast heeft DELTA haar positie in duurzame energie verder versterkt middels participaties in BMC Moerdijk B.V. en Ecofuels B.V. De functionele valuta is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in duizenden Euro’s. Deze jaarrekening 2006 is op 12 maart 2007 ondertekend en vrijgegeven voor publicatie door de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen zal de jaarrekening ter vaststelling voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 21 mei 2007.
Overeenstemmingsverklaring IFRS De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), uitgegeven door de International Accounting Standards Board (IASB), en met de interpretaties uitgegeven door het International Financial Reporting Interpretation Committee (IFRIC) van de IASB die door de Europese Commissie zijn goedgekeurd tot en met 31 december 2006. Alle standaarden die nog niet van kracht waren per balansdatum zijn niet vervroegd toegepast. Het betreft de volgende standaarden, welke met ingang van 1 januari 2007 van toepassing zijn: • IFRS 7 ‘Financiële instrumenten’. In deze standaard worden nieuwe voorschriften vastgesteld voor de te verstrekken informatie over financiële instrumenten. • Aanvulling op IAS 1 ‘Presentatie van de jaarrekening’. Deze aanvulling is bedoeld om informatie te verstrekken die gebruikers van de jaarrekening in staat stelt de doelstellingen, het beleid en de procedures op het gebied van kapitaalbeheer te beoordelen. • IFRIC 9 ‘Reassessment of Embedded Derivatives’. Deze richtlijn betreft de initiële beoordeling van de basiscontracten naar ‘contracten voor eigen gebruik’ dan wel ‘handelscontracten’ Het niet vervroegd toepassen van deze nieuwe en gewijzigde standaarden is naar de mening van het bestuur niet nadelig voor het beeld van de financiële positie van DELTA.
Wijzigingen in de presentatie DELTA stelt vanaf 1 januari 2006 zijn financiële rapportages op basis van de International Financial Reporting Standards (IFRS) op. De vergelijkende cijfers over 2005 zijn in overeenstemming gebracht met de IFRS waarderingsregels. Voor de eerste toepassing van IFRS worden niet alle standaarden retrospectief toegepast. Door DELTA is naast de verplichte uitzonderingen gebruik gemaakt van de optionele uitzondering met betrekking tot Bedrijfscombinaties van vóór de IFRS transitiedatum (IFRS 3): de in het verleden direct ten laste van het vermogen verantwoorde goodwill is niet gecorrigeerd in de openingsbalans per 1 januari 2005. In de paragraaf ‘Eerste toepassing IFRS’ wordt nadere informatie
delta jaarverslag 2006 • 84
verstrekt omtrent de effecten van de overgang op IFRS en de effecten van de door DELTA onder IFRS 1 ‘First-time Adoption of International Financial Reporting Standards’ toegepaste opties.
Schattingen en veronderstellingen Het opstellen van een jaarrekening brengt met zich mee dat gebruik wordt gemaakt van schattingen en veronderstellingen die zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op factoren die naar het oordeel van het management aanvaard zijn. Deze schattingen hebben voornamelijk betrekking op de opbrengsten uit levering en transport van elektriciteit en gas aan kleinverbruikers in verband met gespreide meteropname, de uitgestelde belastingvorderingen en de hoogte van de voorzieningen. Deze schattingen hebben invloed op de jaarrekeninggegevens waarbij de werkelijke gegevens kunnen afwijken. De effecten van schattingswijzigingen worden prospectief verwerkt in de winst- en verliesrekening. Schattingswijzigingen kunnen eveneens leiden tot wijzigingen in activa en verplichtingen of in een component van het eigen vermogen. Dergelijk schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin een dergelijke schattingswijziging heeft plaatsgevonden door de boekwaarde van het betreffende actief, verplichting of component van het eigen vermogen te wijzigen.
Gesegmenteerde informatie Er wordt nadere informatie verstrekt per bedrijfssegment. Bedrijfssegmenten worden onderscheiden overeenkomstig de bestuurlijke en interne rapportagestructuur van DELTA. Levering tussen segmenten worden tegen marktconforme prijzen verrekend. Een nadere secundaire geografische segmentatie wordt niet gegeven, omdat binnen DELTA geen van belang zijnde onderdelen zijn te onderscheiden die zich richten op andere economische gebieden.
Grondslagen voor de consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van DELTA en haar groepsmaatschappijen. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin beslissende zeggenschap ter zake van het bestuur en het operationele en financiële beleid wordt uitgeoefend. Bij de bepaling of er sprake is van beslissende zeggenschap worden de bestaande en potentiële stemrechten die momenteel uitoefenbaar of converteerbaar zijn meegewogen. Daarnaast wordt hierbij beoordeeld in hoeverre andere overeenkomsten aanwezig zijn die DELTA de mogelijkheid geeft het operationele en financiële beleid te bepalen. Groepsmaatschappijen worden in de consolidatie betrokken vanaf het moment waarop van beslissende zeggenschap sprake is. Vanaf de datum waarop van beslissende zeggenschap geen sprake meer is, wordt de consolidatie beëindigd. De groepsmaatschappijen zijn geconsolideerd volgens de integrale methode, waarbij vermogen en resultaat voor 100% in de consolidatie worden opgenomen. In het geval dat het belang in een groepsmaatschappij minder bedraagt dan 100% wordt het aandeel van derden afzonderlijk in de balans en de winst- en verliesrekening tot uiting gebracht. Purchase accounting wordt toegepast bij de verwerking van overnames van groepsmaatschappijen. De kostprijs van de overname wordt bepaald door op de datum van overname de reële waarde van de verkregen activa, de uitgegeven eigen vermogens instrumenten en de schulden te bepalen. De kostprijs wordt hierbij verhoogd met de rechtstreeks aan de overname toe te rekenen kosten. De waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen worden indien nodig aangepast teneinde een uniforme toepassing binnen DELTA te realiseren.
delta jaarverslag 2006 • 85
14
Geconsolideerde jaarrekening
Grondslagen voor de waardering De jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten, met uitzondering van de waardering op reële waarde van derivaten (financiële instrumenten). Alle transacties in financiële instrumenten worden verantwoord op transactiedatum.
Vreemde valuta De activa en passiva welke in vreemde valuta worden gehouden, worden omgerekend tegen de valutakoersen welke gelden aan het einde van de verslagperiode. De verschillen die verband houden met de wijziging van valutakoersen worden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover deze geen betrekking hebben op de netto investering in buitenlandse deelnemingen; deze laatste wordt rechtstreeks in het eigen vermogen gemuteerd. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten en opbrengsten, luidend in vreemde valuta omgerekend in Euro’s tegen de koers op het moment van de transactie.
Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben betrekking op betaalde goodwill, ontwikkelkosten & patenten, gekochte transportrechten, alsmede geactiveerde software en CO2- en NOx-emissierechten. Goodwill De goodwill vertegenwoordigt het positieve verschil tussen verwervingsprijs van groepsmaatschappijen ten opzichte van de reële waarde van de verwerving. Goodwill betaald bij de overname van groepsmaatschappijen wordt verantwoord onder de post immateriële vaste activa. Goodwill betaald bij de overname van een joint venture resp. geassocieerde deelneming wordt begrepen in de verkrijgingprijs van de betrokken deelnemingen. Indien de overnameprijs lager is dan de reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen (negatieve goodwill), dan wordt dit verschil direct in het resultaat verwerkt. De boekwaarde van goodwill omvat de historische kostprijs verminderd met de cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Op goodwill wordt niet afgeschreven. Jaarlijks wordt door middel van impairment tests vastgesteld of sprake is van een bijzondere waardevermindering van goodwill. Bij het uitvoeren van de impairment tests wordt goodwill toegewezen aan kasstroomgenererende eenheden. Ontwikkelkosten en patenten Ontwikkelkosten en patenten worden gewaardeerd tegen historische kostprijs. Afschrijving vindt plaats in relatie tot de looptijd van het betreffende activum. IT-Software De geactiveerde software is gewaardeerd tegen historische kostprijs onder aftrek van afschrijvingen. Zij wordt in beginsel over een periode van 5 jaar lineair afgeschreven. De gebruiksduur wordt jaarlijks beoordeeld. Eventuele aanpassingen worden prospectief verwerkt. Transportrechten De transportrechten zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs en worden lineair afgeschreven over een periode van 20 jaar. CO2- en NOx-emissierechten Voor de verwerking van emissierechten heeft de (IASB) interpretatie IFRIC 3 uitgevaardigd. Deze interpretatie is echter op 12 juli 2005 ingetrokken, zodat voor de waardering van emissierechten onder IFRS geen specifieke richtlijn bestaat. DELTA heeft zowel CO2- en NOx-emissierechten voor het eigen gebruik als ook voor handelsdoeleinden. De rechten bestemd voor eigen gebruik en verkregen van de overheid worden gewaardeerd tegen nihil, daar deze om niet zijn verkregen.
delta jaarverslag 2006 • 86
Aangekochte rechten voor eigen gebruik worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. Op het moment dat de werkelijke CO2- en NOx-uitstoot de hoeveelheid beschikbare rechten overschrijdt, wordt voor het tekort een verplichting gevormd ten laste van het resultaat tegen de waarde van de CO2- en NOx-emissierechten op balansdatum. Ten aanzien van de emissierechten die gehouden worden voor handelsdoeleinden geldt dat de rechten in de handelsportefeuille worden gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij de ‘fair-value’ mutaties in het resultaat zullen worden verwerkt.
Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs, onder aftrek van gecumuleerde lineaire afschrijvingen op basis van een geschatte levensduur, welke op technisch-economische maatstaven wordt bepaald, rekening houdend met een geschatte restwaarde en onder aftrek van (eventuele) gecumuleerde bijzondere waardeverminderingsverliezen. De materiële vaste activa in uitvoering zijn in de balans opgenomen tegen de per balansdatum daaraan bestede kosten van materiaal en diensten, kosten van directe manuren en een passend gedeelte van de direct toerekenbare overheadkosten. De bijdragen van derden in aanlegkosten van vaste bedrijfsmiddelen zijn in mindering gebracht op de waarde van de activa. Onder de materiële vaste activa is ook een post opgenomen voor een contant gemaakte schatting van het bedrag dat naar verwachting benodigd is voor eindafdichting van de stortplaatsen aan het einde van het gebruik. De afschrijving is gebaseerd op de werkelijk in de periode verbruikte stortcapaciteit. Wijzigingen in de eindwaarde en gevolgen van hantering van een gewijzigde disconteringsvoet worden gemuteerd onder de vaste activa en worden via de afschrijvingen in de toekomstige jaren ten laste van het resultaat gebracht. Indien het activum is afgeschreven, wordt het verschil direct in het resultaat verantwoord. Kosten van externe financiering van activa (bouwrente) worden in de kostprijs opgenomen. Als een actief uit meerdere componenten met verschillende afschrijvingstermijnen en restwaarden bestaat, worden deze componenten afzonderlijk verantwoord. Componenten die worden vervangen om de activa op de beoogde wijze te kunnen presteren, worden geactiveerd onder gelijktijdige verwijdering van het vervangen component. De geschatte levensduur en de geschatte restwaarde wordt jaarlijks beoordeeld; indien op basis van impairment berekeningen sprake is van een bijzondere waardevermindering, wordt de waardering aangepast. In 1998 en 2000 heeft DELTA cross border lease transacties met betrekking tot de infrastructuur van gas en elektriciteit afgesloten met Amerikaanse beleggers. In deze transacties is het juridisch en economisch eigendom aan de vennootschap voorbehouden gebleven. Derhalve zijn deze activa in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen overeenkomstig de waarderingsgrondslagen die worden toegepast voor de materiële vaste activa.
Joint Ventures, geassocieerde deelnemingen en financiële instrumenten Joint ventures zijn contractuele overeenkomsten waarbij DELTA tezamen met één of meerdere partijen activiteiten uitvoert waarbij alle partijen gezamenlijk de zeggenschap uitoefenen. Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin DELTA direct of indirect invloed van betekenis heeft maar geen beslissende zeggenschap. In het algemeen is hiervan sprake indien DELTA tussen 20% en 50% van de stemrechten kan uitoefenen. Investeringen in joint ventures en geassocieerde deelnemingen worden in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt volgens de ‘equity methode’. Volgens deze methode vindt de initiële waardering plaats tegen kostprijs, waarbij derhalve ook de betaalde goodwill in dit bedrag is opgenomen; de goodwill vertegenwoordigt het positieve verschil tussen verwervingsprijs van minderheidsdeelnemingen ten opzichte van de reële waarde van de verwerving. Jaarlijks wordt het aandeel in het resultaat bij- of afgeboekt en worden dividenduitkeringen op de waardering in mindering gebracht. Indien de (gecumuleerde) verliezen van de joint venture en/of delta jaarverslag 2006 • 87
14
Geconsolideerde jaarrekening
deelneming de boekwaarde overstijgen, worden deze verliezen niet meer verwerkt, tenzij DELTA de verplichting heeft of betalingen heeft gedaan om deze verliezen aan te zuiveren. Op goodwill wordt niet afgeschreven. Na toerekening aan een kasstroomgenererende eenheid vindt jaarlijks toetsing plaats op een mogelijk bijzondere waardevermindering. Financiële instrumenten zijn deelnemingen waarin DELTA een belang heeft dat kleiner is dan 20%. In de geconsolideerde jaarrekening worden deze gewaardeerd tegen net equity waarde tenzij onvoldoende informatie beschikbaar is. Waardering vindt dan plaats tegen kostprijs.
Overige financiële activa Verstrekte leningen aan deelnemingen of aan externe partijen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, hetgeen overeenkomt met de geamortiseerde kostprijs. Waar nodig, wordt een voorziening getroffen in verband met mogelijk oninbaarheid, die in mindering wordt gebracht op de boekwaarde.
Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen Onder financiële activa zijn ook uitgestelde belastingvorderingen opgenomen. Deze zijn een gevolg van het verschil in commerciële en fiscale waardering, alsmede verrekenbare verliezen en zijn opgenomen tegen nominale waarde tegen het nominaal geldende belastingtarief per 31 december 2006. Met ingang van 1 januari 1998 zijn de ondernemingen in de Nederlandse energiesector integraal belastingplichtig voor de heffing van vennootschapsbelasting. Na een overgangsperiode van 4 jaren – waarin het 0%tarief van toepassing was – is de onderneming op basis van de thans geldende wetgeving met ingang van 2002 vennootschapsbelasting verschuldigd over het berekende belastbare bedrag tegen het vigerende tarief. Omdat het tot en met 2005 niet mogelijk was een betrouwbare schatting te maken van het verschil tussen de fiscale en commerciële waardering van de materiële vaste activa resp. een aantal voorzieningen, werd geen uitgestelde belastingvordering dan wel verplichting opgenomen op de balans. In 2006 is overeenstemming bereikt met de belastingdienst over de fiscale waardering van de materiële vaste activa en voorzieningen op de balans per 1 januari 1998, waardoor zowel de over de afgelopen jaren vanaf 2002 verschuldigde belasting herrekend is, alsmede een uitgestelde belastingvordering met betrekking tot de in de toekomst te realiseren tijdelijke verschillen tussen fiscale en commerciële waardering van materiële vaste activa en voorzieningen is berekend, welke ten gunste van het resultaat over 2006 is gebracht. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen, voortvloeiend uit verschillen tussen fiscale en commerciële waardering, alsmede in de toekomst te verrekenen verliezen, worden tegen nominale waarde gewaardeerd op basis van vennootschapsbelastingtarieven, waarvan het wetgevingsproces materieel is afgesloten per balansdatum. Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen als redelijkerwijs kan worden aangenomen dat verrekening kan plaatsvinden met toekomstige fiscale resultaten. Vennootschapsbelasting over het resultaat wordt berekend door toepassing van het nominaal geldende tarief op het in de jaarrekening getoonde resultaat voor belasting, rekening houdend met permanente verschillen tussen dit resultaat en het resultaat op basis van fiscale grondslagen.
Bijzondere waardevermindering van activa Gedurende het verslagjaar wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering van activa. Indien dit het geval is, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief. Voor de activa is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogste van de reële waarde minus verkoopkosten (fair value less costs to sell) of de bedrijfswaarde (value in use). De bedrijfswaarde wordt bepaald door de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. Ten aanzien van verantwoorde goodwill wordt jaarlijks een impairmentberekening opgemaakt.
delta jaarverslag 2006 • 88
Een bijzondere waardevermindering wordt verwerkt indien de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingen van aan kasstroomgenererende eenheden toegewezen activa worden eerst in mindering gebracht op de boekwaarde van eventueel aan kasstroomgenererende eenheden (of groepen van eenheden) toegerekende goodwill en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de eenheid (groep van eenheden). De betreffende activa worden niet lager gewaardeerd dan de eigen (individuele) realiseerbare waarde. Een bijzondere waardevermindering wordt eventueel teruggenomen indien vastgesteld wordt dat de uitgangspunten zijn veranderd op basis waarvan in het verleden de realiseerbare waarde is bepaald. Een bijzondere waardevermindering wordt alleen teruggenomen voor zover de resterende boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde die zou zijn bepaald, na aftrek van afschrijvingen, in de veronderstelling dat geen bijzondere waardevermindering had plaatsgevonden. Bijzondere waardeverminderingen van goodwill worden niet teruggenomen. Een bijzondere waardevermindering of terugname ervan wordt ten laste of ten gunste van het resultaat gebracht.
Voorraden Materialen, bestemd voor aanleg en onderhoud, worden gewaardeerd tegen een kostprijs, gebaseerd op basis van de FIFO-methode (first in first out) of tegen de netto opbrengstwaarde als deze lager is, onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. De waardeverminderingen op voorraden worden ten laste van het resultaat geboekt en afzonderlijk vermeld.
Vorderingen Handelsvorderingen, overige vorderingen en overlopende activa worden in verband met de veelal korte looptijd gewaardeerd tegen reële waarde, onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. Bijzondere waardeverminderingsverliezen worden in het resultaat verwerkt indien objectief is vast te stellen dat bedragen oninbaar zijn.
Onderhanden projecten in opdracht van derden DELTA hanteert de methode ‘percentage of completion’ voor de onderhanden projecten in opdracht van derden om de kosten en opbrengsten te bepalen die in het resultaat van de verslagperiode worden verwerkt. Onderhanden projecten in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van een voorziening voor waarschijnlijke verliezen en reeds gefactureerde termijnen. Indien de gerealiseerde winst naar rato van de voortgang van het project betrouwbaar kan worden vastgesteld, wordt deze opgenomen in de waardering.
Liquide middelen Onder de liquide middelen worden niet alleen de geldmiddelen opgenomen maar ook kasequivalenten, die zonder materieel risico van waardeverandering in liquide middelen kunnen worden omgezet. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen reële waarde.
Eigen vermogen In het geconsolideerd mutatie overzicht Eigen Vermogen is het verloop van het Eigen Vermogen toegelicht. Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 9.080.000, verdeeld in 20 duizend aandelen met een nominale waarde van elk EUR 454. Per 31 december 2006 is EUR 6.937.120 geplaatst en volgestort. Gedurende 2006 is hierin geen wijziging opgetreden.
delta jaarverslag 2006 • 89
14
Geconsolideerde jaarrekening
Voorzieningen Algemeen De voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare feitelijke verplichtingen welke samenhangen met de bedrijfsactiviteiten. De voorzieningen worden opgenomen tegen de contante waarde van de te verwachten uitgaven. De contante waarde wordt berekend met behulp van een disconteringsvoet vóór belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt. De verwachte uitgaven binnen een jaar na balansdatum worden opgenomen onder de kortlopende verplichtingen. Daar waar deze voorzieningen betrekking hebben op pensioenverplichtingen en ziektekosten, zijn deze berekend op basis van actuariële grondslag. Milieuherstelkosten In verband met de eindafdichting en recreatieve inrichting van de afvalberging Derde Merwedehaven (2022) en de bovenafdichting en nazorg voor de afvalbergingen van Noord- en Midden Zeeland en Koegorspolder (vanaf 2007) is een voorziening gevormd. Verlieslatende contracten Inzake de niet marktconforme kosten van productiecontracten die als een gevolg van de liberalisering van de elektriciteits- en gasmarkten dan wel als gevolg van gewijzigd subsidie beleid verlieslatend zijn geworden (‘Onrendabele top’ van geïnstalleerde productiecapaciteit), is een voorziening getroffen. Daarnaast is een voorziening gevormd voor enkele niet marktconforme langjarige energie in-/ verkoopcontracten welke in het kader van de liberalisering van de energiemarkt en mede in het licht van de huidige ontwikkelingen van de marktprijzen verlieslatend zijn. Personeelsvoorzieningen De personeelsvoorzieningen hebben met name betrekking op uitgestelde personeelsbeloningen, niet zijnde pensioenvoorzieningen en bestaan uit de contante waarde van de toegerekende rechten. DELTA heeft de pensioenverplichting voor het merendeel van haar werknemers ondergebracht bij pensioenfondsen in Nederland en vooral bij het ABP. De pensioenpremies die DELTA afdraagt aan het ABP (en andere van belang zijnde pensioenfondsen), zijn gebaseerd op verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling van inflatie, de stijging van salarissen, de vergrijzing van het personeelsbestand, de sterftekansen en de rendementen van de beleggingsportefeuille van het pensioenfonds. Door het ABP branchepensioenfonds is aangegeven dat er geen consistente en betrouwbare basis is om de pensioenverplichting, fondsbeleggingen en kosten toe te rekenen aan de separate deelnemende partijen. Dientengevolge maakt DELTA gebruik van de vrijstelling onder IAS 19 om de toegezegde pensioenregeling te behandelen als een toegezegde bijdrageregeling.
Langlopende schulden De langlopende schulden worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieve rentemethode. De binnen een jaar vervallende aflossingsverplichtingen op langlopende verplichtingen worden opgenomen onder de kortlopende schulden.
Lease Bij financiële lease (alle aan het eigendom verbonden voordelen en risico’s zijn voor rekening van de lessee) wordt bij aanvang van een leaseperiode de financiële lease als activa en verplichting onder de passiva opgenomen tegen de reële waarde. De afschrijving van het actief wordt bepaald conform de geldende regels voor materiële vaste activa. Bij operationele lease (alle aan het eigendom verbonden voordelen en risico’s zijn voor rekening van de lessor) worden de leasebetalingen op tijdsevenredige basis in de winst- en verliesrekening opgenomen. Bij de overgang naar IFRS zijn de lease overeenkomsten beoordeeld, hetgeen niet heeft geleid tot gewijzigde classificaties.
delta jaarverslag 2006 • 90
Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden opgenomen zodra het redelijkerwijs zeker is dat aan de voorwaarden voor verkrijging is of wordt voldaan en dat de subsidies zijn of zullen worden ontvangen. Bij activering van investeringsprojecten worden ontvangen subsidies, evenals ontvangen bijdragen in de aanlegkosten, in mindering gebracht op de aanschafwaarde van de activa. Exploitatiesubsidies worden veelal in mindering gebracht op de inkoopkosten. Fiscale subsidieregelingen worden opgenomen bij de berekening van het belastbaar bedrag.
Grondslagen voor de resultaatbepaling Netto-omzet Onder de netto-omzet zijn begrepen de direct toerekenbare opbrengsten van aan derden geleverde goederen en diensten, onder aftrek van kortingen en over de omzet geheven en af te dragen belastingen zoals de omzetbelasting en regulerende energiebelasting. Opbrengsten uit projecten in opdracht van derden worden in het resultaat verwerkt volgens de methode van winstneming naar rato van de verrichte prestaties. De verantwoording van de opbrengsten uit hoofde van transportdiensten en levering van elektriciteit en gas is gebaseerd op de verrichte leveringen in het kalenderjaar. De opbrengst van leveringen aan kleinverbruikers is voor een deel geraamd in verband met de over het jaar gespreide meteropname. Voor de verantwoording van de omzet van elektriciteit wordt er van uit gegaan dat de geproduceerde elektriciteit uit de eigen productiemiddelen (incl. joint ventures) aan derden wordt geleverd, terwijl de aan eindverbruikers geleverde elektriciteit volledig bij derden wordt ingekocht. De omzet welke wordt verantwoord onder Telecommunicatie betreft naast de abonnementsgelden uit signaal-levering ook de opbrengsten uit internetdiensten en overige datatransmissieactiviteiten. De baten en de daarmee rechtstreeks samenhangende lasten van Milieudiensten worden toegerekend aan de periode waarin de prestatie plaatsvindt.
Netto bedrijfslasten De netto bedrijfslasten worden bepaald op basis van aangegane verplichtingen en op basis van de hiervoor reeds gememoreerde grondslagen met betrekking tot waardering en afschrijving. De kosten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin zij daadwerkelijk worden geëffectueerd; verliezen worden genomen in het jaar waarin zij voorzienbaar zijn.
Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben volgens de effectieve rente methode. Kosten van externe financiering (bouwrente) wordt door DELTA in voorkomende gevallen geactiveerd.
Financiële instrumenten (Derivaten) DELTA maakt gebruik van financiële instrumenten om de normale marktrisico’s, die samenhangen met haar energie- en valutaposities te beheersen en te optimaliseren. Met ingang van 1 januari 2005 past DELTA de richtlijnen IAS 32 ‘Financial Instruments: Disclosure and Presentation’ en IAS 39 ‘Financial Instruments: Recognition and Measurement’ toe. Op grond van deze richtlijnen worden derivaten (afgeleide financiële instrumenten) gewaardeerd tegen reële waarde (fairvalue). De waarde van derivaten is afhankelijk van veranderingen in de prijs of koers van een ander financieel instrument, een index of een andere variabele.
delta jaarverslag 2006 • 91
14
Geconsolideerde jaarrekening
Definiëring Een derivaat is een financieel instrument of ander contract dat binnen het toepassingsgebied van IAS 39 valt en dat de drie volgende kenmerken bezit: • de waarde verandert als gevolg van veranderingen in een bepaalde rentevoet, prijs van een financieel instrument, commodityprijs, valutakoers, index van prijzen of rentevoeten, of andere variabele, mits, in geval van een niet financiële variabele, de variabele niet specifiek voor een contractpartij is (soms ‘de onderliggende waarde’ genoemd); • er is geen netto aanvangsinvestering benodigd of een geringe netto aanvangsinvestering in verhouding tot andere soorten contracten die op vergelijkbare wijze reageren op veranderingen in marktfactoren; • de afwikkeling vindt in de toekomst plaats. Rubricering en saldering Derivaten worden onder de kortlopende, respectievelijk langlopende activa geclassificeerd indien de reële waarde positief is en onder de kort-, respectievelijk langlopende verplichtingen indien de reële waarde negatief is. Vorderingen en verplichtingen uit hoofde van derivaten voor verschillende transacties met dezelfde tegenpartij worden gesaldeerd indien er een contractueel of juridisch recht tot saldering bestaat en DELTA de desbetreffende kasstromen eveneens op gesaldeerde basis verrekent. Verwerking reële waarde mutaties (fair-value) Onder IAS 32 en 39 worden alle derivaten vanaf eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde. Onder IAS 39 worden energie commodity-contracten (olie, gas, kolen en elektriciteit, alsmede de daaraan gerelateerde posities in vreemde valuta) als derivaat aangemerkt. Aanpassingen in de reële waarde (fair-value mutaties) van derivaten worden in het resultaat verwerkt. Op het algemene principe dat alle mutaties in de fair-value in het resultaat moeten worden verwerkt bestaan twee uitzonderingen: 1. Own use behandeling: voor commodity-contracten die bestemd zijn voor eigen gebruik past DELTA accrual accounting toe, hetgeen impliceert dat tussentijdse waardestijgingen niet in het resultaat worden verwerkt. Dergelijke transacties worden op het moment van effectuering tegen de dan geldende prijzen verwerkt als aan- of verkoop; 2. Hedge-Accounting: dit biedt de mogelijkheid om het effect van fair-value mutaties op het resultaat te beperken, doordat bij hedge-accounting rekening wordt gehouden met tegengestelde effecten op het resultaat van fair-value mutaties van de hedge-transacties en van de afgedekte positie; de fair-value mutaties van derivaten worden in dit geval in het eigen vermogen verwerkt tot het moment dat de afgedekte positie/transactie plaatsvindt. Hedge-Accounting DELTA maakt gebruik van derivaten om prijs- en valutarisico’s die voortvloeien uit energie commoditycontracten (olie, kolen, gas) af te dekken. DELTA past hiervoor cash flow hedging (kasstroomafdekking) toe, waarbij door middel van hedge-transacties het risico van schommelingen in (toekomstige) kasstromen die het resultaat kunnen beïnvloeden, worden afgedekt. De hedges zijn toewijsbaar aan een specifiek risico dat is gerelateerd aan een balanspost of een toekomstige transactie die hoogst waarschijnlijk is. Het effectieve deel van de wijzigingen in de reële waarde van de hedge-reserve wordt in het eigen vermogen onder de reserves verwerkt. Het niet-effectieve deel wordt verwerkt in het resultaat. De cumulatieve bedragen die in het eigen vermogen zijn verwerkt, worden overgeheveld naar het resultaat in dezelfde periode waarin de afgedekte transactie in het resultaat wordt verwerkt.
delta jaarverslag 2006 • 92
Criteria voor toepassing van hedge-accounting Voor het toepassen van hedge-accounting gelden strikte regels ten aanzien van documentatie en effectiviteit-meting. Een derivaat kan onder hedge-accounting worden gebracht indien het voldoet aan de volgende criteria: 1. bij het aangaan van de transactie dient het derivaat formeel als hedge te worden aangemerkt en moeten de hedge-relatie, de doelstellingen van de hedge en de risicomanagementstrategie worden gedocumenteerd; 2. de hedge-transactie is naar verwachting in hoge mate effectief; 3. voor cash flow hedges geldt, dat ingedekte, verwachte, toekomstige transacties hoogst waarschijnlijk dienen te zijn en dat voornoemde verwachte toekomstige transacties de onderneming blootstellen aan schommelingen in (toekomstige) kasstromen die invloed op het resultaat kunnen hebben; 4. de effectiviteit van de hedge-transactie kan betrouwbaar worden vastgesteld; 5. de hedge-transactie wordt periodiek beoordeeld op effectiviteit. Effectiviteitmeting van hedges DELTA beoordeelt formeel, zowel bij het aangaan van de hedge-relatie als gedurende de looptijd daarvan, of de derivaten waarvan gebruik is gemaakt ten behoeve van hedge-transacties zeer effectief zijn geweest voor het opvangen van veranderingen in de reële waarde of kasstromen van de afgedekte positie. Hiertoe beoordeelt en bepaalt DELTA of veranderingen in de reële waarde of de kasstromen van de afgedekte positie worden gecompenseerd door veranderingen in de reële waarde of kasstromen van het hedge-instrument, binnen een bandbreedte van 80% tot 125%. Het ineffectieve deel van een hedgerelatie is de mate waarin de veranderingen in de reële waarde van het derivaat verschillen van de veranderingen in de reële waarde van de afgedekte positie in een reële waarde hedge of de mate waarin veranderingen in de reële waarde van het derivaat uitstijgen boven de reële waardeverandering van de verwachte kasstroom in een kasstroom hedge. Ineffectieve hedges en winsten en verliezen op componenten van een derivaat die bij de beoordeling van de effectiviteit van de hedge-transactie buiten beschouwing worden gelaten, worden direct in het resultaat verwerkt. DELTA beëindigt hedgeaccounting indien de hedge-relatie niet langer effectief is of indien niet langer verwacht wordt dat deze effectief zal blijven. Waardering van de reële waarde bij FTA DELTA heeft verder gebruik gemaakt van de mogelijkheid om, in het kader van de First Time Adoption, per 1 januari 2005 onder Nederlandse verslagleggingregels, via de toegepaste open positie hedge, de opgebouwde resultaten op kasstroomafdekkingen van verwachte transacties per 1 januari uit te stellen. De hieraan verbonden voorwaarde is dat de transacties in redelijke mate verwacht mogen worden. Deze uitgestelde resultaten ad EUR 19,950 mln. zijn per 31-12-2004 opgenomen in het Eigen Vermogen en worden overgeboekt naar het resultaat als de verwachte transactie zich effectueert.
Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Onderscheid is aangebracht tussen de operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De mutatie van het kortlopend deel van de langlopende schulden en voorzieningen is als onderdeel van de overige (kortlopende) schulden verantwoord bij mutaties overige vorderingen/schulden onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
delta jaarverslag 2006 • 93
14
Geconsolideerde jaarrekening
Eerste toepassing International Financial Reporting Standards (IFRS) Inleiding DELTA stelt haar financiële verslaglegging met ingang van 1 januari 2006 op volgens de International Financial Reporting Standards (IFRS). De IFRS richtlijnen zijn met ingang van 2005 verplicht voor alle beursgenoteerde ondernemingen. Hoewel DELTA op basis van deze regel niet verplicht is de IFRS richtlijnen te implementeren, heeft zij hiertoe toch besloten om zodoende informatieverstrekking voor haar aandeelhouders, financiële instellingen en andere belanghebbenden inzichtelijker en beter vergelijkbaar te maken. Bij toepassing van de IFRS richtlijnen in de financiële verslaglegging over 2006 dienen de vergelijkende cijfers van het boekjaar 2005 te zijn opgesteld volgens diezelfde richtlijnen. Dit betekent dat de effecten van implementatie van deze richtlijnen moet worden bepaald op de balans per 1 januari 2005 (‘First Time Adoption’) evenals de gevolgen voor het resultaat over 2005 en de hieruit resulterende eindbalans 2005. Deze effecten zijn weergegeven in de volgende overzichten. Hierin zijn per richtlijn, voor zover sprake is van een materieel financieel effect, de mutaties aangegeven ten opzichte van de financiële verslaglegging onder NL GAAP. Bij de financiële overzichten wordt opgemerkt, dat daarbij is uitgegaan van de IFRS richtlijnen zoals die per 31 december 2006 door de EU waren bekrachtigd en de interpretatie daarvan naar beste weten en vermogen van DELTA op dit moment. In het jaarverslag 2005 en in het halfjaarbericht 2006 zijn de voornaamste gevolgen van de overgang van NL GAAP naar IFRS reeds toegelicht op basis van de inzichten en interpretaties die bestonden tijdens het opstellen hiervan. Hierbij is opgemerkt dat de IFRS cijfers op dat moment een voorlopig karakter hadden. Om die reden wijken de gegevens in deze paragraaf af van de eerder gepubliceerde cijfers.
Belangrijke presentatiewijzigingen in de balans De IFRS richtlijnen kennen enige verschillen met betrekking tot de presentatie van een aantal posten in de balans. Deze verschillen hebben met name betrekking op: • De verwerking van enkele specifiek geactiveerde posten als immateriële vaste activa in plaats van materiële vaste activa. • De presentatie van het kortlopende deel van de voorzieningen onder niet-rentedragende kortlopende schulden als onderdeel van het werkkapitaal. • De opname van de bij aankoop betaalde goodwill bij de waardering van joint ventures en geassocieerde deelnemingen onder de financiële activa. • De verwerking van het deposito in het kader van de Letter of Credit (L/C) ten behoeve van de cross border leases onder de overige vorderingen in plaats van onder liquiditeiten. • De verwerking van de voorzieningen, welke zijn gevormd in het licht van de verplichtingen in het kader van de cross border leases tot het aangaan van L/C overeenkomsten, onder de langlopende schulden.
delta jaarverslag 2006 • 94
Belangrijke waarderingswijzigingen balans Als gevolg van de overgang van NL GAAP naar IFRS is de inhoud en samenstelling van diverse componenten gewijzigd. Een toelichting en specificatie bij de belangrijkste wijzigingen volgen hierbij:
Immateriële vaste activa Met name ten aanzien van betaalde goodwill verschillen de IFRS richtlijnen van de NL-GAAP richtlijnen. In plaats van een jaarlijks (vast) afschrijvingsbedrag dient jaarlijks de werkelijke waarde van de goodwill bepaald te worden op basis van een impairment test. Negatieve afwijkingen ten opzichte van de balanswaarde dienen rechtstreeks ten laste van het resultaat te worden gebracht. Onder de immateriële vaste activa zijn tevens de CO2 en NOx-emissierechten opgenomen. Deze zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs of lagere marktwaarde.
Materiële Vaste Activa De belangrijkste wijzigingen zijn een gevolg van: • De opsplitsing van de materiële vaste activa in componenten met verschillende levensduurverwachting en dientengevolge aanpassing van afschrijvingstermijnen voor enkele componenten. • De opname van de post voor groot onderhoud als onderdeel van de materiële vaste activa en het prospectief afschrijven daarvan, in plaats van de dotatie aan een onderhoudsvoorziening en afboeking van de werkelijke kosten daarop. • De opvoering van de contante waarde van de kosten, benodigd voor amovering van een activum aan het einde van de levensduur direct bij ingebruikname van vaste activa als onderdeel van het vaste actief. De afschrijving dient plaats te vinden over de normatieve looptijd van het betreffende actief. • De eenmalige activering van de contante waarde van het doelvermogen voor de afdichting van stortplaatsen en gelijktijdige vorming van een voorziening. Jaarlijks vindt afschrijving plaats van de opgenomen activapost en rentedotatie aan de voorziening, beide ten laste van de winst en verliesrekening. • De activering van de externe financieringskosten met betrekking tot vervaardiging of modificatie van activa als onderdeel van de materiële vaste activa (activeringsmodel).
Joint Ventures en geassocieerde deelnemingen De waardering van de (resultaten uit) deelnemingen in verbonden partijen (o.a. EPZ, Evides en Elsta) en van de overige deelnemingen naar net equity waarde, incl. de bij aanschaf betaalde goodwill zijn aangepast op basis van de IFRS accounting principles zoals die voor DELTA gelden.
Uitgestelde belastingvordering Tot en met 2005 werd geen uitgestelde belastingvordering verwerkt in de balans in verband met de onzekerheid over de omvang van de op te nemen post, op grond waarvan geen betrouwbare inschatting was te maken voor het overgrote gedeelte van de post. In 2006 is overeenstemming bereikt met de fiscale autoriteiten omtrent de fiscale waardering, waardoor een inschatting van de uitgestelde belastingvordering is te maken. Een deel van de uitgestelde belastingvordering kon echter al per 1 januari 2005 op grond van de toen bekende informatie worden bepaald. Dit bedrag is gecorrigeerd in de openingsbalans volgens IFRS, evenals een aantal beperkte correcties in de fiscale winstberekening tot en met 31 december 2004, hetgeen saldeert in een positieve belastinglatentie ten bedrage van EUR 24,2 mln. Daarnaast zijn aanpassingen in de belastingpositie het gevolg van de overgang op IFRS. Deze per saldo (uitgestelde) belastingverplichting is in mindering gebracht op de (uitgestelde) belastingvordering.
delta jaarverslag 2006 • 95
14
Geconsolideerde jaarrekening
Vlottende Activa en Passiva DELTA past met ingang van 1 januari 2005 de richtlijnen IAS 32 en 39 toe met betrekking tot de financiële instrumenten (derivaten). De handelsportefeuille met betrekking tot de inkoop-, productieen verkoopcontracten voor elektriciteit, gas en kolen wordt op basis van marktprijzen gewaardeerd. Positieve resp. negatieve mutaties tussen contract- en marktprijzen (MtM waardering) worden onder overige vorderingen resp. overige schulden opgenomen op de balans. Op basis van al dan niet toepassing van hedging leidt het verschil tot een mutatie van de hedge-reserve (groepsvermogen) dan wel een mutatie in het resultaat. DELTA heeft verder gebruik gemaakt van de mogelijkheid om, in het kader van de First Time Adoption, per 1 januari 2005 onder Nederlandse verslagleggingsregels, via de toegepaste open positie hedge, de opgebouwde resultaten op kasstroomafdekkingen van verwachte transacties per 1 januari uit te stellen. De hieraan verbonden voorwaarde is dat de transacties in redelijke mate verwacht mogen worden. Deze uitgestelde resultaten ad EUR 19,950 mln. zijn per 31-12-2004 opgenomen in het Eigen Vermogen en worden overgeboekt naar het resultaat als de verwachte transactie zich effectueert. De toepassing van deze mogelijkheid heeft in 2005 geleid tot een positief effect op het fair-value resultaat van EUR 3,9 mln.
Voorzieningen De mutaties hebben betrekking op wijziging in: • Behandeling van de voorziening voor groot onderhoud en van de voorziening voor de afdichting van de stortplaatsen. Indien de noodzaak tot de vorming van een voorziening bestaat, dient de contante waarde van de toekomstige uitgaven te worden geactiveerd als onderdeel van de betreffende vaste activa en dient afschrijving plaats te vinden conform het betreffende activum. • De voorziening voor diensttijd gebonden (vanuit de CAO verplichte) uitkeringen. Deze uitkeringen zijn ultimo 2005 onder NL GAAP (RJ 271) opgenomen in een voorziening. Onder IFRS is deze post per 1 januari 2005 alsnog verwerkt.
Belangrijke waarderingswijzigingen in Winst- en Verliesrekening 2005 De gewijzigde behandeling van met name goodwill en voorzieningen heeft ook direct invloed op een aantal posten in de resultatenrekening. Dit geldt met name voor de afschrijvingen, de dotaties aan voorzieningen, de waardering van het resultaat uit deelnemingen (EPZ, Evides) en de financiële baten/ lasten (discontering) en belastingen. De waardering van de handelsportefeuille naar reële waarde (op basis van actuele marktprijzen) heeft directe gevolgen voor het resultaat, ondanks het feit dat geen sprake is van realisatie van dit resultaat. Dit verhoogt de volatiliteit van de winst(prognose). Impliciet hebben genoemde wijzigingen eveneens invloed op de hoogte van de te betalen vennootschapsbelasting c.q. de uitgestelde belastingvordering.
delta jaarverslag 2006 • 96
Invloed op het groepsvermogen 1 januari 2005 (bedragen x EUR mln)
Stand groepsvermogen per 31 december 2004 op basis NL GAAP
1.079,311
Wijzigingen als gevolg van toepassing IFRS
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
IAS 16 Materiële vaste activa IAS 31 Belangen in joint ventures IAS 28 Investeringen in geassocieerde deelnemingen IAS 39 Waardering financiële instrumenten IAS 37 Voorzieningen IAS 19 Personeelsbeloningen IAS 12 Winstbelastingen Diversen
A. Totaal mutaties Eigen Vermogen B. Minderheidsbelang derden Stand groepsvermogen per 1 januari 2005 op basis IFRS
(1,160) 9,099 (7,534) 19,950 2,797 (3,675) 16,439 0,529 36,445 (0,005) 1.115,751
Toelichting bij de invloed van belangrijke aanpassingen op het groepsvermogen per 1 januari 2005 1.
2. 3. 4. 5. 6. 7.
8.
Een correctie op de afschrijvingstermijnen van activa bij Gevaarlijk Afval heeft geresulteerd in een afwaardering met ca. EUR 4,0 mln. Tezamen met de aanpassing van afschrijvingstermijnen op basis van de componenten benadering en het opvoeren van een component groot onderhoud en amovering stortplaatsen heeft dit per saldo geresulteerd in een daling van de waarde van de vaste activa. De waardering van Joint Ventures (EPZ, Evides) op basis van IFRS in plaats van op NL GAAP heeft geleid tot een opwaartse bijstelling van de waardering van deze deelnemingen. De neerwaartse bijstelling van de waardering van geassocieerde deelnemingen op basis van IFRS in plaats van op NL GAAP is met name een gevolg van de aanpassing van de waardering van AZN. De waardering van de handelsportefeuille naar reële waarde heeft een positieve waardemutatie tot gevolg, welke is opgenomen onder de hedge-reserve. Toepassing van IFRS heeft geleid tot vrijval en aanpassing van enkele voorzieningen (met name met betrekking tot groot onderhoud resp. amovering stortplaatsen). In het kader van IFRS is de vorming van een voorziening voor (verplichte) uitgestelde personeelsbeloningen vereist. Dit betreft de uitgestelde belastingvordering ad EUR 24,2 mln., gecorrigeerd voor de gevolgen van de aanpassingen naar aanleiding van de First Time Adoption. De belangrijkste aanpassing betreft de belastingverplichting ad EUR 6,3 mln. welke voortvloeit uit de positieve waardemutatie van de handelsportefeuille zoals genoemd onder punt 4. Betreft overige mutaties, kleiner dan EUR 1,0 mln.
delta jaarverslag 2006 • 97
14
Geconsolideerde jaarrekening
Invloed op de balans per 1 januari 2005 (First Time Adoption) (bedragen x EUR mln)
NL GAAP
AANPASSINGEN
IFRS
Activa 8, 9, 10, 11 Immateriële vaste activa 1, 9 Materiële vaste activa 2, 3, 4, 7, 8, 11 Financiële activa Totaal vaste activa 8 Voorraden 4, 7,10, 12 Vorderingen Totaal vlottende activa 12 Liquide middelen Totaal activa
1 januari 2005
presentatie
137,069 506,580 329,496 973,145 5,298 230,914 236,212 250,928 1.460,285
(94,933) (2,295) 95,965 (1,263)
NL GAAP
Passiva A
B 5, 6, 13, 14 8, 13 8, 14
Eigen Vermogen Netto resultaat Vermogen toekomend aan aandeelhouders Minderheidsbelang derden Totaal groepsvermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
1 januari 2005
1,807 1,807 (0,544) 0,000
waardering 1 januari 2005
(0,016) (1,205) 15,354 14,133 0,025 22,586 22,611 36,744
AANPASSINGEN presentatie
42,120 503,080 440,815 986,015 5,323 255,307 260,630 250,384 1.497,029
IFRS
waardering 1 januari 2005
980,023 99,327 1.079,350
36,445 0,000
36,445
1.016,468 99,327 1.115,795
(0,039) 1.079,311 164,180 24,070 192,724 1.460,285
0,000 (19,181) 4,181 15,000 0,000
(0,005) 36,440 0,745 (0,646) 0,205 36,744
(0,044) 1.115,751 145,744 27,605 207,929 1.497,029
Toelichting bij invloed op de balans per 1 januari 2005 Naast de onder 1 tot en met 8 genoemde punten is een aantal presentatiewijzigingen verwerkt: 9. Presentatie van enkele specifieke activa (o.a. geactiveerde ontwikkelingskosten) onder immateriële vaste activa in plaats van materiële vaste activa. 10. Presentatie van enkele specifieke activa onder vorderingen in plaats van immateriële vaste activa. 11. Presentatie van goodwill met betrekking tot joint ventures en geassocieerde deelnemingen onder financiële activa in plaats van onder immateriële vaste activa. 12. Presentatie van een deposito in relatie tot L/C verplichtingen in verband met cross border leases onder vorderingen in plaats van liquide middelen. 13. Presentatie van L/C verplichtingen inzake cross border lease onder langlopende schulden in plaats van onder voorzieningen. 14. Presentatie van het kortlopende deel van de voorzieningen onder kortlopende schulden. De derivaten zijn niet uitgesplitst naar vaste en vlottende activa, resp. kort- en langlopende schulden vanwege het ontbreken van de informatie.
delta jaarverslag 2006 • 98
Invloed op het resultaat 2005 (bedragen x EUR mln)
Netto resultaat 2005 op basis NL GAAP
108,689
Mutaties als gevolg van toepassing IFRS:
15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.
IAS 39 Waardering financiële instrumenten IAS 38 Immateriële activa (Goodwill) IAS 16 Materiële vaste activa IAS 37 Voorzieningen IAS 19 Personeelsbeloningen IAS 31 Belangen in Joint Ventures IAS 12 Winstbelastingen Diversen
C
IFRS wijzigingen op NL GAAP resultaat Netto resultaat 2005 op basis IFRS
4,000 11,848 (2,164) (2,704) 3,347 10,125 (5,384) (1,047) 18,021 126,710
Toelichting bij de invloed van belangrijke aanpassingen op het resultaat 2005 15. Betreft aanpassingen van de reële waarde van de handelsportefeuille. 16. Dit betreft met name het ongedaan maken van afschrijvingen over goodwill (onder IFRS geen afschrijving op goodwill, maar jaarlijks een impairmentberekening) welke is opgenomen zowel onder de immateriële vaste activa (groepsmaatschappijen) als onder de financiële activa (joint ventures en geassocieerde deelnemingen). 17. De aanpassing van afschrijvingstermijnen, de bijzondere afwaardering van activa bij Gevaarlijk Afval en additionele afschrijving van de amoveringscomponent onder materiële vaste activa hebben per saldo een negatieve impact op het resultaat. 18. De aanpassing (c.q. gedeeltelijke vrijval) van het doelvermogen voor amovering van de stortplaatsen en het opheffen van de voorziening voor groot onderhoud zijn reeds in de FTA balans verwerkt. 19. Dit betreft met name het ongedaan maken van de dotatie aan de voorziening voor uitgestelde personeelsvoorzieningen; deze voorziening is reeds opgenomen in de FTA balans. 20. Aanpassingen van het resultaat van joint ventures als gevolg van toepassing van IFRS heeft geresulteerd in een toename van de equity waarde onder de financiële activa. 21. Aanpassingen in het resultaat leiden impliciet tot aanpassing van de belastinglatenties. 22. Betreft o.a. de aanpassing van de verplichtingen cross border leases.
delta jaarverslag 2006 • 99
14
Geconsolideerde jaarrekening
Invloed op de Winst- en Verliesrekening 2005 (bedragen x EUR mln)
NL GAAP
AANPASSINGEN
IFRS 2005
Netto-omzet Inkoopwaarde netto-omzet
15
19 16, 17 18, 22
16, 19
20
18, 21
21
Operationele brutomarge Reële waardemutatie handelsportefeuille Brutomarge
waardering
2005
1.036,090 (759,514)
(1,748) 1,829
1.034,342 (757,685)
276,576 276,576
0,081 3,919 4,000
276,657 3,919 280,576
(0,128) 0,128
(3,347) (6,619) (5,476)
101,611 76,538 52,563 (2,597) (25,004)
-
6,432 (9,010)
203,111 77,465 67,602 145,067
Diensten van derden, materiaal en andere externe kosten 101,611 Personeelskosten 79,885 Afschrijvingen 59,310 Overige bedrijfskosten 2,751 Overige opbrengsten, incl. (25,004) geactiveerde kosten Exceptionele posten c.q. waardeveranderingen (6,432) Totaal netto bedrijfslasten 212,121
presentatie
Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen Operationeel resultaat
64,455 57,477 121,932
-
13,010 10,125 23,135
Saldo financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen
3,748 125,680
-
0,270 23,405
4,018 149,085
Vennootschapsbelasting
(17,043)
(5,384)
(22,427)
Aandeel derden Resultaat na belasting
-
0,052 108,689
0,052 -
18,021
De nummering voor de verschillende posten verwijst naar de toelichtingen zoals gegeven op pagina 99.
delta jaarverslag 2006 • 100
126,710
Invloed op de balans per 31 december 2005 (bedragen x EUR mln)
NL GAAP
Activa 8, 9, 10, 11, 16 Immateriële vaste activa 1, 9, 17 Materiële vaste activa 2, 3, 4, 7, 8, 11, 16, 20, 21, 23 Financiële activa Totaal vaste activa
AANPASSINGEN presentatie
waardering
31-12-2005
131,636 502,102
(90,408) (0,921)
6,910 (3,395)
48,138 497,786
305,554 939,292
97,120 5,791
28,594 32,109
431,268 977,192
0,025
5,092
21,845 21,870
373,632 378,724
8 4, 7,10, 12, 15, 21, 23
Voorraden Vorderingen Totaal vlottende activa
261,664 266,731
90,123 90,123
12
Liquide middelen
280,856
(0,521)
Totaal activa
1.486,879
95,393
Passiva
31-12-2005
5,067
NL GAAP
A C B 24 5, 6, 13, 14, 18, 19
280,335 53,979
AANPASSINGEN
1.636,251 IFRS
presentatie
waardering
31-12-2005
0,000 0,000
37,279 18,021 55,300 (0,005) 55,295
1.071,772 126,710 1.198,482 (0,066) 1.198,416
119,922
(18,875)
0,140
101,187
Eigen vermogen 1.034,493 Netto resultaat 108,689 Vermogen toekomend aan aandeelhouders 1.143,182 Minderheidsbelang derden (0,061) Totaal groepsvermogen 1.143,121 Voorzieningen
IFRS
31-12-2005
8, 13, 22, 23
Langlopende schulden
17,571
16,047
0,381
33,999
8, 14, 15, 23
Kortlopende schulden
206,265
98,221
(1,837)
302,649
1.486,879
95,393
53,979
1.636,251
Totaal passiva
Toelichting bij invloed IFRS op de balans per 31 december 2005. Alle voorgaande informatie, vermeld onder de punten 1 tot en met 22, is verwerkt. 23. Daarnaast is de presentatie van de derivaten (reële waarde mutatie handelsportefeuille) gesplitst naar financiële activa (langlopende handelscontracten) en vorderingen (binnen één jaar aflopende handelscontracten), resp. naar langlopende en kortlopende schulden. 24. Naast de mutaties in het groepsvermogen als gevolg van de FTA aanpassingen (EUR 36,4 mln.) en de IFRS consequenties voor het resultaat 2005 (EUR 18,0 mln.) is verder nog sprake van een vermogensmutatie als gevolg van een negatieve mutatie van de hedge-reserve (EUR 2,3 mln.) en een rechtstreekse mutatie in het eigen vermogen van een joint venture (EUR 3,2 mln.). Zodoende resulteert een totale vermogensmutatie ad EUR 55,3 mln.
Toelichting bij invloed IFRS op de kasstroom per 31 december 2005 Daar de mutaties als gevolg van de implementatie van IFRS vooral betrekking hebben op verschillen in de presentatie en in de behandeling van immateriële, materiële en financiële vaste activa en de daaraan gekoppelde hoogte van de afschrijvingen, is de impact op de kasstroom beperkt. Per saldo is sprake van een afname van de liquide middelen met ca. EUR 0,5 mln. ten gunste van de financiële activa. delta jaarverslag 2006 • 101
14
Geconsolideerde jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde balans 1. Immateriële vaste activa (bedragen x EUR 1.000)
Totaal
Goodwill
Research &
Software
Development
Emissie
rechten
rechten
Boekwaarde per 31 december 2004
137.069
108.020
Effect van eerste toepassing nieuwe IFRS standaarden
(94.949)
(97.228)
Boekwaarde per 1 januari 2005
42.120
10.792
-
31.328
-
Wijziging consolidatiekring Investeringen
2.842 11.315
2.842
-
11.026
-
Afschrijvingen Desinvesteringen Herrubricering
(9.738) (208) 1.807
(25)
Boekwaarde per 1 januari 2006
48.138
13.609
-
34.240
-
289
Wijziging consolidatiekring Investeringen 2006
3.458 46.673
19.813
3.317 338
141 22.198
4.324
-
Afschrijving Desinvestering Herrubricering
(11.941) (289) 5.541
-
(61)
(11.192)
(688)
901
507
(4.861)
8.994
(289) -
Boekwaarde per 31 december 2006
91.580
34.323
4.101
40.526
12.630
-
Cumulatieve afschrijvingen en impairment
63.003
8.623
153
44.741
9.486
-
154.583
42.946
4.254
85.267
22.116
-
5
5
20
Aanschafwaarde per 31 december 2006 Afschrijvingstermijnen in jaren
-
Transport
29.049
-
2.279
289
(9.738) (208) 1.832
De investeringen hebben met name betrekking op • Goodwill in het kader van de verwerving van de groepsmaatschappijen Sunergy, Triqua en Biovalue • Gekochte transportrechten • Uitbreiding en vervanging van IT-software Op goodwill wordt niet afgeschreven. Immateriële activa met betrekking tot IT-software en geactiveerde ontwikkelingskosten worden normaliter afgeschreven over een periode van 5 jaar. De emissierechten zijn gewaardeerd op verkrijgingprijs; de waarde wordt geamortiseerd conform gebruik. Voor immateriële vaste activa is in 2006 geen bijzondere waardevermindering doorgevoerd.
delta jaarverslag 2006 • 102
-
2. Materiële vaste activa (bedragen x EUR 1.000)
Totaal
Gebouwen
Machines en
Andere vaste
Activa in
Bijdrage
en terreinen
installaties
bedrijfsmid.
aanbouw
van derden
506.580
84.694
469.183
22.502
52.051
(121.850)
(3.500)
5.656
(6.861)
(2.295)
-
-
Boekwaarde per 1 januari 2005
503.080
90.350
462.322
20.207
52.051
(121.850)
Wijziging consolidatiekring Investeringen 2005 Afschrijvingen 2005 Desinvesteringen 2005 Herrubricering
802 43.263 (42.825) (2.742) (3.791)
4.355 (5.595) (1.801) (2.760)
802 34.319 (36.648) (427) (745)
13.739 (6.373) (514) 1.057
11.015
(20.165) 5.791
(758)
(585)
Boekwaarde per 1 januari 2006
497.787
84.549
459.623
28.116
62.308
(136.809)
Wijziging consolidatiekring Investeringen 2006 Afschrijvingen 2006 Desinvesteringen 2006 Bijzondere waardeverminderingen Herrubricering
1.239 58.708 (41.316) (5.968) (7.085) (1.316)
10.414 (6.009) (21) (1.051)
1.192 55.470 (34.634) (3.473) (7.085) (587)
47 8.107 (6.467) (2.474) 2.204
1.701 (676)
(16.984) 5.794 (1.206)
Boekwaarde per 31 december 2006
502.049
87.882
470.506
29.533
63.333
(149.205)
Boekwaarde voor aftrek bijdragen
651.254
87.882
470.506
29.533
63.333
Cumulatieve afschrijvingen
752.250
100.489
589.337
62.424
-
1.403.504
188.371
1.059.843
91.957
63.333
10 - 40
7 - 40
5 - 15
Boekwaarde per 31 december 2004 Effect van eerste toepassing nieuwe IFRS standaarden
Aanschafwaarde per 31 december 2006 Afschrijvingstermijnen in jaren
Onder de gebouwen en terreinen is een post opgenomen voor de amoveringskosten per 31 december 2006; in 2006 is de eindwaarde voor de afdekking van de stortplaatsen aangepast in verband met de herijking van het doelvermogen voor de eindafdichting en de recreatieve inrichting van de afvalberging Derde Merwedehaven en de uitbreiding van de stortplaats Noord- en Midden Zeeland. Mede als gevolg van de aanpassing van de disconteringsvoet van 4,5 % per 31 december 2006 t.o.v. 4,0 % per 31 december 2005 heeft dit geresulteerd in een verlaging van de boekwaarde van de activering. In 2006 zijn externe financieringskosten geactiveerd bij de bouw van de Biovalue fabriek in de Eemshaven. In 2006 is een bijzondere waardevermindering doorgevoerd op de boekwaarde van het meterbestand voor elektriciteits- en gasmeters. In verband met de geplande uitrol van slimme meters, heeft het huidige meterpark nog slechts een beperkte levensduur. Op grond van thans beschikbare informatie is de toekomstige resterende kasstroom contant gemaakt tegen een disconteringsvoet van 8,0%. Vergelijking met de boekwaarde heeft geleid tot een bijzondere afwaardering van EUR 7,1 mln.
delta jaarverslag 2006 • 103
14
Geconsolideerde jaarrekening
3. Joint ventures, geassocieerde deelnemingen en financiële instrumenten (bedragen x EUR 1.000)
Totaal
Boekwaarde per 31 december 2004
Joint ventures
Geassocieerde
Financiële
deelnemingen
instrumenten
228.809
206.772
16.401
5.635
Effect van eerste toepassing nieuwe IFRS standaarden
104.821
105.068
(285)
38
Boekwaarde per 1 januari 2005
333.630
311.840
16.115
5.673
Wijziging consolidatiekring Aankoop/verkoop Ontvangen dividenden Resultaat Herrubricering
747 1.091 (56.764) 67.602 1.008
747 (638) (55.406) 65.484 1.008
1.750 (1.354) 1.281
(21) (5) 838
Boekwaarde per 1 januari 2006
347.314
323.035
17.793
6.484
Wijziging consolidatiekring cq aankoop Ontvangen dividenden Resultaat Uitkeringen kapitaal Elsta Groepsmutaties Herrubricering
4.328 (34.690) 70.433 (3.863) (1.034) (3.210)
3.995 (33.423) 66.329 (3.863) (813) -
743 (1.221) 3.137 (221) (3.210)
(410) (46) 969 -
Boekwaarde per 31 december 2006
379.278
355.260
17.022
6.998
Onder de Joint Ventures zijn met name begrepen de participaties in EPZ, Elsta en Evides. Samenvattende balansinformatie met betrekking tot deze joint ventures: 31-12-2006
31-12-2005
Materiële activa Financiële activa Vlottende activa Liquide middelen Totaal activa
1.267.784 153.091 152.787 184.535 1.758.197
1.232.010 130.397 155.574 232.977 1.750.958
Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
511.276 418.215 533.211 295.495 1.758.197
454.189 430.191 528.478 338.100 1.750.958
De baten en lasten van deze joint ventures over 2006 en 2005 zijn als volgt: Totale baten Totale lasten Saldo
delta jaarverslag 2006 • 104
2006
2005
513.473 376.685 136.788
525.480 364.300 161.180
Tot de belangrijkste geassocieerde deelnemingen behoren AZN, Verbrugge Terminals en enkele windparken. Samenvattende balansinformatie met betrekking tot de belangrijkste geassocieerde deelnemingen: 31-12-2006
31-12-2005
Materiële activa Financiële activa Vlottende activa Liquide middelen Totaal activa
375.023 21.987 32.754 25.042 454.806
395.513 22.586 31.881 16.456 466.436
Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
46.333 18.302 338.119 52.052 454.806
46.064 12.370 358.326 49.676 466.436
Onder de financiële instrumenten zijn opgenomen de participaties in KEMA en Synergia. De wijziging in de consolidatiekring betreft de aankoop van een participatie in de Joint Ventures Biomassacentrale Moerdijk B.V. en Ecofuels B.V. De groepsmutaties hebben betrekking op de omzetting van Sunergy Investco B.V. en Stercompost B.V. naar een groepsmaatschappij. Daarnaast is sprake van mutaties in het eigen vermogen bij EPZ als gevolg van de opvoering van een hedge-reserve en bij Elsta als gevolg van een terugbetaling op het eigen vermogen.
Transacties verbonden partijen (bedragen x EUR 1.000)
Verkochte goederen % Deelneming
Elsta B.V en Co C.V. Elsta B.V. Inkoopcombinatie Elsta V.O.F. Zebra Pijpleiding V.O.F. Verbrugge Terminals B.V. N.V. EPZ BMC Moerdijk B.V. Evides N.V. Totaal
24,75% 25,00% 25,00% 33,33% 37,50% 50,00% 50,00% 50,00%
Ingekochte goederen
Debiteuren
Crediteuren
2006
2005
2006
2005
31-12-2006
31-12-2005
31-12-2006
31-12-2005
56.783
24.070
77.447
45.482
5.740
7.752
1.380
6.385
1.515 434 5.623 25.097 89.452
1.174 313 2.828
75.199 1.521 154.167
85.986
19.166 47.551
1.641 133.109
49 9.509 157 2.237 17.692
2.799 5.476 16.027
6.728 1.523 9.631
3.124 3.645 13.154
delta jaarverslag 2006 • 105
14
Geconsolideerde jaarrekening
4. Financiële activa (bedragen x EUR 1.000)
Totaal
Leningen u/g
Uitgestelde
Overige
deelnemingen
Belasting
financiële
Vordering
Boekwaarde per 31 december 2004 Effect van eerste toepassing nieuwe IFRS standaarden
Boekwaarde per 1 januari 2005 Wijziging consolidatiekring Nieuwe vorderingen Ontvangen aflossingen Resultaat Ten gunste van Eigen Vermogen i.v.m. hedge-reserve Overige mutaties Boekwaarde per 1 januari 2006 Wijziging consolidatiekring Nieuwe vorderingen Ontvangen aflossingen Resultaat Ten gunste van Eigen Vermogen i.v.m. hedge-reserve Overige mutaties Boekwaarde per 31 december 2006
delta jaarverslag 2006 • 106
activa
100.687
28.084
72.603
6.498
(7.305)
13.803
-
107.185
20.779
13.803
72.603
(136) 386 (22.447) (6.597) 1.539 (2.595)
(136) 386 (11.729)
77.335
9.330
15.944 (10.396) 62.114 11.843 261
14.749 (6.030)
157.101
18.286
(10.718) (6.597) 1.539
30
(2.625) 8.745
59.260 1.195 (4.366)
62.114 11.843 237
24 82.702
56.113
De vorderingen op deelnemingen betreffen leningen u/g aan joint ventures, geassocieerde deelnemingen en financiële instrumenten. De leningen zijn gewaardeerd op nominale waarde. De gewogen gemiddelde rentevoet bedraagt 7,76%.
De uitgestelde belastingvorderingen vloeien voort uit: (Im)materiële vaste activa Voorzieningen Voorvoegingsverliezen De hedge-reserve ingevolge IAS 39 /derivaten
31-12-2006 65.169 8.085 2.350 7.098 82.701
31-12-2005 14.286 (5.542) 8.744
De uitgestelde belastingvorderingen inzake (im)materiële vaste activa alsmede een deel van de voorzieningen is ontstaan als gevolg van verschillen tussen de fiscale waardering en de bedrijfseconomische boekwaarde in de jaarrekening per 1 januari 1998. Tot en met 2005 is geen uitgestelde belastingvordering in de balans voor deze posten opgenomen, omdat de hoogte van het desbetreffende bedrag niet met voldoende betrouwbaarheid was te schatten. In 2006 is over de fiscale waardering inclusief de afschrijvingsmethodiek overeenstemming bereikt met de belastingdienst en is de uitgestelde belastingvordering berekend en verwerkt in de jaarrekening. Daarnaast zijn in de afgelopen jaren voorzieningen gevormd die eerst bij feitelijke besteding ten laste van het fiscaal resultaat kunnen worden gebracht. De hieruit voortvloeiende uitgestelde belastingvordering is in de balans tegen nominale waarde opgenomen. In 2006 is voor 3 dochterondernemingen een uitgestelde belastingvordering opgenomen inzake voorvoegingsverliezen, aangezien uit bijgestelde ramingen blijkt dat de verliezen kunnen worden gecompenseerd met fiscale winsten in de periode tot en met 2011. Tot slot vormt DELTA een hedge-reserve voor niet gerealiseerde waardemutaties op derivaten/handelscontracten ingevolge IAS 39/32. Per balansdatum is de desbetreffende hedge-reserve negatief, hetgeen resulteert in een uitgestelde belastingvordering. De belastingverplichtingen zijn zo goed mogelijk ingeschat, echter tot het moment dat de definitieve aanslagen voor de vennootschapsbelasting zijn ontvangen, is het mogelijk dat zich afwijkingen zullen voordoen in de feitelijke realisatie van deze post. De overige financiële activa betreffen met name koopsommen, ontvangen in het kader van afgesloten sale/leaseback overeenkomsten, welke als zekerheid in deposito zijn verstrekt aan de lessor.
delta jaarverslag 2006 • 107
14
Geconsolideerde jaarrekening
5. Derivaten (bedragen x EUR 1.000)
Financieel risicobeheer Het risicobeleid is erop gericht om op korte termijn de koersschommelingen te beperken en op lange termijn de vigerende marktwisselkoersen te volgen. DELTA gebruikt financiële instrumenten om fluctuaties in verwachte cash flows zoveel mogelijk te voorkomen. Om de gevolgen van toekomstige veranderingen in gas-, brandstof- en elektriciteitsprijzen, rente en wisselkoersen te beheersen, maakt DELTA gebruik van derivaten zoals valutatermijncontracten, opties en swaps. In hoofdzaak worden de genoemde financiële instrumenten gebruikt om bestaande risico’s van fysieke handelsposities in te dekken. Onder verantwoordelijkheid van het statutaire bestuur heeft het Risk Oversight Committee procedures en limieten op het gebied van risicobeheersing vastgesteld. Deze procedures omvatten zowel procedures en richtlijnen met betrekking tot het risicomanagement voor de gehele onderneming als procedures en richtlijnen die betrekking hebben op specifieke gebieden.
Risicometing en -beheersing Om het marktrisico van ingenomen posities en het verwachte maximumverlies te schatten, past DELTA een Value-at-Risk (VaR) methodologie toe. Hierbij wordt een aantal aannames voor diverse veranderingen in marktomstandigheden gehanteerd. Binnen DELTA is VaR een belangrijk instrument voor de dagelijkse toetsing van het marktrisico. Het Risk Oversight Committee stelt limieten vast voor de VaR. De VaR geeft, met een betrouwbaarheid van 95%, het maximale verlies aan als gevolg van prijsveranderingen over een periode van drie dagen (derhalve kan in 5% van de gevallen het maximale verlies de VaR overstijgen).
Valuta risico’s Valutarisico’s hebben betrekking op het prijsrisico dat samenhangt met de wijziging van wisselkoersen. DELTA gebruikt financiële instrumenten om fluctuaties in verwachte cash flows zoveel mogelijk te voorkomen. Ingenomen valutapositie welke voortvloeien uit afgesloten (commodity)contracten worden day-to-day gerapporteerd aan treasury en op groepsniveau aldaar afgedekt.
Kredietrisico Kredietrisico’s betreft het verlies dat zou kunnen ontstaan indien een tegenpartij in gebreke blijft bij het voldoen aan de contractuele verplichting. DELTA heeft kredietlimieten opgesteld met betrekking tot haar externe tegenpartijen teneinde het kredietrisico te beperken. Deze limieten zijn gebaseerd op interne beoordelingen van de kredietwaardigheid. DELTA hanteert verschillende instrumenten om kredietrisico’s te managen, waaronder het afsluiten van Master Agreements en EFETs.
delta jaarverslag 2006 • 108
Specificatie derivaten Per 31 december 2005 kunnen de derivaten als volgt worden weergegeven: Vaste
Vlottende
(bedragen x EUR 1.000)
activa
activa
Commodity contracten olie Commodity contracten gas Commodity contracten kolen Commodity contracten elektriciteit Valuta contracten Totaal
2.211 2.498 1.144 767 6.620
2.671 39.939 9.189 54.870 106.669
Langlopende
Kortlopende
verplichtingen verplichtingen
(3.131) (894) (7.844) (11.868)
(74) (38.236) (12.912) (31.997) (83.219)
Langlopende
Kortlopende
Per 31 december 2006 kunnen de derivaten als volgt worden weergegeven:
(bedragen x EUR 1.000)
Commodity contracten olie Commodity contracten gas Commodity contracten kolen Commodity contracten elektriciteit Commodity contracten overig Valuta contracten Totaal
Vaste
Vlottende
activa
activa
49 4.517 354 5.928 130 10.977
18.673 4.896 16.724 570 40.863
verplichtingen verplichtingen
(2.895) (5.453) (156) (14.476) (906) (23.886)
(1.289) (31.206) (1.767) (49.325) (1.072) (84.759)
Van de waardemutaties is een bedrag van EUR 27,8 mln. verwerkt via de hedge-reserve.
Opbouw hedge-reserve (bedragen x EUR 1.000)
Soort Commodity
Commodity contract kolen Commodity contract gas Commodity contract elektriciteit Commodity contract valuta Totaal
2007
2008
2009
Eindtotaal
3.176 9.200 (32.813) (1.088) (21.525)
148 (484) (5.989) (6.325)
16
3.324 8.716 (38.786) (1.088) (27.834)
16
delta jaarverslag 2006 • 109
14
Geconsolideerde jaarrekening
6. Vorderingen (bedragen x EUR 1.000)
Vorderingen
31-12-2006
31-12-2005
242.610
220.830
Actuele vennootschapsbelasting Actuele belastingen en sociale premies Totaal belastingvorderingen en sociale lasten
21.678 13.619 35.297
10.921 14.299 25.220
Derivaten
40.863
106.669
30.689 9.023 17.692 57.404 376.174
1.175 3.711 16.027 20.913 373.632
Handelsdebiteuren
Liquide middelen niet direct opeisbaar Overige en overlopende activa Transacties verbonden partijen Overige vorderingen Totaal
Op de vorderingen op handelsdebiteuren is een waardecorrectie in verband met oninbaarheid in mindering gebracht van EUR 22,4 mln. (2005 EUR 20,6 mln.). Deze aanvulling is opgenomen onder de overige bedrijfskosten. DELTA heeft per balansdatum een acute belastingvordering op de balans opgenomen van EUR 21,7 mln. Dit saldo bestaat uit de berekende belastingverplichting over de jaren tot en met 2006, waarop in mindering zijn gebracht de betaalde voorlopige aanslagen over deze periode. De belastingverplichting is zo goed mogelijk ingeschat, echter tot het moment dat de definitieve aanslagen voor de vennootschapsbelasting zijn ontvangen, is het mogelijk dat zich afwijkingen zullen voordoen van de feitelijke realisatie van deze post. De liquide middelen welke niet direct opeisbaar zijn, betreffen de deposito’s in het kader van de handelsactiviteiten op de Endex.
7. Liquide middelen Onder de liquide middelen zijn niet alleen de geldmiddelen opgenomen maar ook kasequivalenten, die zonder materieel risico van waardeverandering in liquide middelen kunnen worden omgezet.
delta jaarverslag 2006 • 110
8. Voorzieningen (bedragen x EUR 1.000)
Totaal
Milieu Verlieslatende herstelkosten
contracten
Personeels
Overige
kosten voorzieningen
Boekwaarde per 31 december 2004
149.180
37.336
70.340
16.797
24.707
Effect van eerste toepassing nieuwe IFRS standaarden
(3.436)
1.398
3.279
3.675
(11.788)
Boekwaarde per 1 januari 2005
145.744
38.734
73.619
20.472
12.919
Dotaties Rentedotaties Vrijval Onttrekkingen Overige mutaties
3.005 5.064 (8.968) (28.701) 44
1.415 1.617 4.549 (6.456) (86)
(1.313) 3.196 (1.750) (16.869) -
1.163 (11.767) (3.198) -
1.740 251 (2.178) 130
116.188
39.773
56.883
6.670
12.862
610 4.347 (30.160) (12.649) (127)
1.591 (649) (394) 20
2.301 (18.612) (10.890)
547 404 (1.153) (990)
63 51 (9.747) (375) (147)
Boekwaarde per 31 december 2006
78.209
40.341
29.682
5.478
2.708
Kortlopend gedeelte van voorzieningen
(5.773)
(414)
(2.346)
(1.000)
(2.013)
Boekwaarde per 31 december 2006
72.436
39.927
27.336
4.478
695
Boekwaarde per 1 januari 2006 Dotaties Rentedotaties Vrijval Onttrekkingen Overige mutaties
1)
1)
Het kortlopende deel ad EUR 5,8 mln. (2005: EUR 15,0 mln.) is opgenomen onder de kortlopende schulden.
Milieu herstelkosten Voor de eindafdichting en recreatieve inrichting van de afvalberging Derde Merwedehaven is tot 2020 circa EUR 28,1 mln. benodigd (prijspeil 2006). De onttrekkingen zullen grotendeels plaatsvinden in de periode 2017 – 2022. Evenzo is voor de bovenafdichting en nazorg voor de afvalbergingen van Noord- en Midden Zeeland en Koegorspolder circa EUR 25,4 mln. benodigd voor de jaren 2007 en later. De jaarlijkse dotatie betreft een rentedotatie, voor 2006 tegen een rekenrente van 4,5% (2005: 4,0%). Ultimo 2006 heeft een herijking van de doelvermogens van de voorzieningen plaatsgevonden welke heeft geleid tot een aanpassing van deze doelvermogens. De consequenties hiervan zijn conform IFRIC1 prospectief in de cijfers verwerkt. Als uitgangspunt is een inflatie van 1,5% gehanteerd.
Verlieslatende contracten Dit betreft een voorziening voor de niet marktconforme kosten van productiecontracten die als een gevolg van de liberalisering van de elektriciteits- en gasmarkten dan wel als gevolg van gewijzigd subsidie beleid verlieslatend zijn geworden (‘Onrendabele top’ van geïnstalleerde productiecapaciteit);
delta jaarverslag 2006 • 111
14
Geconsolideerde jaarrekening
daarnaast een voorziening voor niet marktconforme langjarige energie in-/verkoopcontracten. In het kader van de liberalisering van de energiemarkt en mede in het licht van de huidige ontwikkelingen van de marktprijzen zijn enkele energie in-/verkoopcontracten niet renderend. Daarom is ter afdekking van het onrendabele deel van deze contracten een voorziening getroffen. Deze voorzieningen zijn, in het licht van de prijsontwikkelingen op de elektriciteits- en brandstoffenmarkten, opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid, bij een disconteringsvoet van 4,5%, tot een vrijval van een belangrijk deel van deze voorzieningen.
Personeelsvoorzieningen Deze voorzieningen zijn met name gevormd om aan de toekomstig financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Als gevolg van de invoering van het nieuwe ziektekosten stelsel per 1-1-2006 zijn de verplichtingen die ten grondslag liggen aan de voorziening ziektekosten substantieel gewijzigd. De publiekrechtelijke ziektekosten verzekering van IZA/IZR, waarbij DELTA ten behoeve van een groot deel van haar Nederlandse medewerkers was aangesloten, is daarmee eveneens komen te vervallen. Volgens de publiekrechtelijke voorwaarden, welke golden vóór 2006, was DELTA als voormalig werkgever van exwerknemers verplicht tot betaling van een werkgeversbijdrage in de ziektekosten van de (gepensioneerde) medewerkers; deze verplichting is als gevolg van de nieuwe wetgeving vervallen. Uit het oogpunt van sociaal beleid zijn de sociale partners een overgangsmaatregel overeengekomen, hetgeen inhoudt dat (met ingang van 2006) gedurende een periode van 10 jaar de werkgever jaarlijks een bijdrage zal verstrekken van EUR 240,- per gepensioneerde medewerker. Van de voorziening die in het verleden is gevormd, resteert zodoende nog een bedrag van EUR 1,8 mln. Daarnaast kent DELTA als gevolg van CAO bepalingen diensttijdgebonden uitkeringen toe aan personeelsleden. Vanaf het moment van indiensttreding wordt voor deze uitkeringen een voorziening gevormd op basis van verstreken dienstjaren, verwachte prijs- en salarisstijgingen (gemiddeld 3,0%), kansen op ontslag, invaliditeit en sterfte. De desbetreffende disconteringsvoet bedraagt 4,5%. Tenslotte is hieronder ook begrepen een beperkte voorziening met betrekking tot pensioen verplichtingen en wachtgelduitkeringen voor post-actief personeel. DELTA heeft de pensioenverplichting voor het merendeel van haar werknemers ondergebracht bij pensioenfondsen in Nederland en vooral bij het ABP. De pensioenpremies die DELTA afdraagt aan het ABP (en andere van belang zijnde pensioenfondsen), zijn gebaseerd op verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling van inflatie, de stijging van salarissen, de vergrijzing van het personeelsbestand, de sterftekansen en de rendementen van de beleggingsportefeuille van het pensioenfonds. Door het ABP branchepensioenfonds is aangegeven dat er geen consistente en betrouwbare basis is om de pensioenverplichting, fondsbeleggingen en kosten toe te rekenen aan de separate deelnemende partijen. Dientengevolge maakt DELTA gebruik van de vrijstelling onder IAS 19 om de toegezegde pensioenregeling te behandelen als een toegezegde bijdrageregeling.
Overige voorzieningen Een voorziening was gevormd voor vervanging van een aantal specifieke aansluitingen en meetinrichtingen welke niet uit toekomstige tarieven kan worden gefinancierd. Als gevolg van de Wet van 23 november 2006 tot wijziging van de Elektriciteitswet 1998 en van de Gaswet in verband met nadere regels omtrent een onafhankelijk netbeheer is artikel 10 van de Elektriciteitswet 1998 gewijzigd. Op grond van deze wetswijziging is de voorziening in 2006 vrijgevallen ten gunste van het resultaat. Daarnaast betreft dit een voorziening in het kader van het Bedrijfsmilieuactieplan (BMAP); in de jaren 1991 t/m 1999 werd aan bepaalde categorieën verbruikers over de elektriciteit en gasleveringen een milieutoeslag in rekening gebrachte welke de grondslag vormt voor deze voorziening. Resterende verplichtingen, voortvloeiend uit activiteiten welke in het verleden ten laste van de BMAP zijn uitgevoerd, worden op deze voorziening in mindering gebracht.
delta jaarverslag 2006 • 112
9. Langlopende schulden (bedragen x EUR 1.000)
2006
2005
Waarde per 31 december 2004 NL GAAP
-
24.070
Effect toepassing IFRS
-
3.535
Waarde per 1 januari onder IFRS
24.582
27.605
Wijziging consolidatiekring
18.083
1.270
Aflossingen
(3.177)
(5.326)
(629)
1.033
38.859
24.582
Aflossingen in het volgend boekjaar
(3.762)
(2.449)
Langlopende financiele verplichtingen
35.097
22.133
Derivaten
23.886
11.866
Stand per 31 december
58.983
33.999
Mutaties Cross Border Leases
De schulden betreffen verplichtingen aan kredietinstellingen. De gemiddelde rentevoet van de schuld per 31 december 2006 was 3,92 % (2005: 4,25%). Van dit saldo heeft EUR 15,9 mln. een looptijd van meer dan vijf jaar. Er zijn voor deze leningen geen zekerheden gesteld. Daarnaast zijn in het verleden verplichtingen aangegaan inzake cross border leases. Met de realisatie van cross border lease contracten is ook de verplichting ontstaan tot het aangaan van L/C overeenkomsten. Deze verplichting is eveneens verwerkt onder de langlopende schulden. Jaarlijks worden de werkelijke kosten ten laste hiervan gebracht. DELTA heeft in 2004 met een consortium van banken een overeenkomst gesloten met betrekking tot een Debt Issuance Programme faciliteit. Hierdoor wordt DELTA in de gelegenheid gesteld om in voorkomende gevallen direct over benodigde liquide middelen te beschikken. In 2006 is hiervan geen gebruik gemaakt. Voor deze faciliteiten zijn geen zekerheden verstrekt.
delta jaarverslag 2006 • 113
14
Geconsolideerde jaarrekening
10. Kortlopende schulden (bedragen x EUR 1.000)
2006
2005
116.058
116.572
Belastingen en premies voor pensioenen en sociale verzekeringen
18.888
24.105
Derivaten
84.759
83.219
Kortlopend deel van de langlopende schulden
3.762
2.449
Kortlopend deel van de voorzieningen
5.772
15.000
Schulden aan verbonden partijen
9.631
13.154
Overlopende passiva
62.196
48.150
Totaal overige schulden
81.361
78.753
Stand per 31 december
301.066
302.649
Handelscrediteuren
Onder kortlopende schulden zijn naast operationele handelscrediteuren en overige kortlopende schulden en transitorische posten, ook begrepen de voor 2007 geplande aflossingen op langlopende leningen en onttrekkingen aan voorzieningen. Bovendien is het deel van de derivaten dat in 2007 zal worden geëffectueerd, eveneens hier verantwoord.
delta jaarverslag 2006 • 114
Overige niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
Investeringsverplichtingen Per 31 december 2006 is de vennootschap financiële verplichtingen aangegaan voor een bedrag van ca. EUR 30,0 mln., welke niet in de balans zijn opgenomen. Deze verplichtingen hebben nagenoeg geheel betrekking op nog uit te voeren investeringswerken.
Sale / Lease-back contracten In voorgaande jaren heeft DELTA een aantal warmtekrachtinstallaties en windparken gerealiseerd. Een aantal van deze activa is ondergebracht in sale / lease back constructies. De contante waarde van de contractuele verplichtingen bedraagt ultimo 2006 EUR 42,5 mln. Deze verplichtingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: Periode niet langer dan 1 jaar: EUR 6,3 mln. Periode langer dan 1 jaar, niet langer dan 5 jaar: EUR 22,3 mln. Periode langer dan 5 jaar: EUR 13,9 mln. Door middel van deposito van de koopsommen zijn voor een bedrag van ca. EUR 39,6 mln. zekerheden verstrekt; deze bedragen zijn als vorderingen opgenomen onder de financiële activa. In 2006 zijn verplichtingen als last genomen voor een bedrag van EUR 5,1 mln.
Cross border lease G- en E-infrastructuur De Cross border leases zijn internationale financieringstransacties. Deze lease contracten zijn aangegaan in 1998 (Gas) resp. 2000 (Elektriciteit) en hebben een looptijd van ca. 23 jaar. In verband met deze transacties bestaan contractuele verplichtingen die deels een onvoorwaardelijk en deels een voorwaardelijk karakter hebben. De verplichtingen worden gecompenseerd door rechten van dezelfde omvang. De leaseverplichtingen (in miljoenen USD) voor de komende jaren zijn als volgt verdeeld: 2007 39,6 2008 44,0 2009 34,9 2010 84,1 2011 44,0 Tot meerdere zekerheid van de nakoming van de verplichtingen uit deze transacties is het recht van eerste en tweede hypotheek verstrekt op bepaalde gasstations. DELTA staat garant voor de kosten van vervroegde beëindiging van deze lease overeenkomsten. Daarbij kunnen de aanwezige deposito’s welke ter dekking van de betalingsverplichtingen van de leasetermijnen zijn gevormd bij het aangaan van de leases,worden verrekend. Het hiermee gepaarde risico bedraagt ultimo 2006: US$ 142,0 mln.
AZN In de exploitatiefase (vanaf 1 februari 1997) worden de verplichtingen uit hoofde van de financieringsovereenkomsten volledig gedekt door inkomsten op grond van de door AZN gesloten afvalleveringscontracten met de Noord Brabantse Afvalsturingsorganisaties c.q. Openbaar Lichaam Afvalverwerking Zeeland Gemeenschappelijk Regeling (OLAZ GR). De nakoming van de verplichtingen door de afvalsturingsorganisaties kan uiteindelijk worden gevorderd
delta jaarverslag 2006 • 115
14
Geconsolideerde jaarrekening
van de daarin deelnemende gemeenten. Eerst indien de laatst genoemden de verplichtingen niet tijdig overnemen, kan een door DELTA afgegeven borgstelling van maximaal EUR 45 mln. ten behoeve van de financier worden aangesproken.
V.O.F. Als vennoot kunnen DELTA resp. tot de DELTA Groep behorende vennootschappen hoofdelijk worden aangesproken voor de schulden en verplichtingen van een aantal gelieerde vennootschappen onder firma waarin wordt deelgenomen.
Bankgaranties Met name ten behoeve van de handelsactiviteiten van DELTA Energy en enkele specifieke werkzaamheden van DELTA Milieu zijn bankgaranties afgegeven voor een totaal bedrag van EUR 5,3 mln.
Borgstelling voor eindafdichting afvalbergingen DELTA heeft zich borg gesteld ten behoeve van de provincie Zeeland voor de financiële verplichtingen welke samenhangen met de eindafdichting van de afvalbergingen Koegorspolder en Noord en Midden Zeeland; deze borgtocht bedraagt in totaliteit EUR 22,3 mln. Evenzo heeft DELTA zich ten behoeve van de provincie Zuid-Holland borg gesteld tot financiële zekerheid voor de eindafdichting van de Afvalberging Derde Merwedehaven te Dordrecht. De borgtocht bedraagt maximaal EUR 24,6 mln. De borgtocht geldt tot 1 januari 2022.
Portfolio handelscontracten DELTA Energy B.V. DELTA’s risicobeleid is erop gericht om de uit de productie-activa en lange termijn inkoopcontracten resulterende risicoposities actief te beheersen. Uit handelstransacties voortvloeiende posities worden door middel van een strikt toegepast systeem van limieten in omvang beperkt. Daarbij wordt gebruik gemaakt van zowel financiële als energiederivaten, waaronder swaps en opties. De in de portfolio opgenomen verkoopcontracten hangen samen met de energieleveringen aan eindverbruikers en handelspartijen en de daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Op balansdatum bedraagt de waarde van de verkoopcontracten in EUR 2.334 mln. De in de portfolio opgenomen inkoopcontracten hebben betrekking op de productie- en inkoopovereenkomsten met handelspartijen en daaraan gerelateerde contracten aangaande financiële instrumenten. Op balansdatum bedraagt de waarde van de inkoopcontracten EUR 1.829 mln. De waardering van de financiële instrumenten wordt in samenhang met transacties die zijn afgesloten in het kader van de fysieke goederenhandel op basis van marktwaarden vastgesteld.
delta jaarverslag 2006 • 116
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 11. Specificatie van de omzet (bedragen x EUR 1.000)
Transport en levering elektriciteit Transport en levering gas Kabel, internet en telecommunicatie Afvallogistiek en milieudiensten Overige omzet Totaal
2006
2005
622.617 490.054 50.909 103.162 45.007
513.860 331.611 49.080 103.766 36.025
1.311.749
1.034.342
De toename van de levering en het transport van elektriciteit met ruim 21% en van gas met bijna 48% is vooral toe te schrijven aan de prijsontwikkelingen van elektriciteit ( 33%) en gas ( 34%). Van de totale omzet elektriciteit en gas is een deel geraamd in verband met de over het kalenderjaar verspreide meteropneming bij de kleinverbruikers. Onder de omzet elektriciteit is een bedrag van EUR 194,0 mln. (in 2005 EUR 167,3 mln.) verantwoord vanuit de verkoop van de met eigen (incl. Joint Ventures) productiemiddelen geproduceerde elektriciteit op de groothandelsmarkt. De activiteiten met betrekking tot kabel-, internet- en telecommunicatie zijn in de loop van 2006 uitgebreid door de introductie van digitale telefonie en digitale televisie. De omzet van milieudiensten is enerzijds gestegen als gevolg van additionele omzet, welke voortvloeit uit de overname van de activiteiten van Watco en de consolidatie van de activiteiten van Stelchem B.V. en Stercompost B.V. Anderzijds staat de omzet met betrekking tot industriële reiniging en behandeling van gevaarlijk afval als gevolg van wijzigende marktomstandigheden en prijzen voortdurend onder druk.
12. Inkoopwaarde van de omzet De prijsontwikkelingen op de brandstoffenmarkt zijn debet aan de sterke stijging van de inkoopwaarde, welke met name betrekking heeft op inkoopwaarde van elektriciteit en gas. Een deel van de benodigde elektriciteit wordt ingekocht bij verbonden partijen EPZ en Elsta waarin DELTA een kapitaal belang heeft. De inkoop vindt plaats op cost-plus basis en betreft ca. 16,5% (3,4 TWh) van de totaal ingekochte/ geproduceerde hoeveelheden. De van de overheid ontvangen vergoedingen en subsidies in het kader van de productie van duurzame energie zijn in mindering gebracht op de inkoopkosten. In 2006 betreft dit een bedrag van EUR 2,9 mln. (2005: EUR 2,5 mln.).
delta jaarverslag 2006 • 117
14
Geconsolideerde jaarrekening
13. Waardering contractenportefeuille DELTA maakt gebruik van derivaten om prijs- en valutarisico’s die voortvloeien uit energie commoditycontracten (olie, kolen, gas) af te dekken. DELTA past hiervoor cash flow hedging (kasstroomafdekking) toe, waarbij door middel van hedge-transacties het risico van schommelingen in (toekomstige) kasstromen die het resultaat kunnen beïnvloeden, worden afgedekt. De hedges zijn toewijsbaar aan een specifiek risico dat is gerelateerd aan een balanspost of een toekomstige transactie die hoogst waarschijnlijk is. Het effectieve deel van de wijzigingen in de reële waarde van de hedge-reserve wordt in het eigen vermogen onder de reserves verwerkt. Het niet-effectieve deel wordt verwerkt in het resultaat. De cumulatieve bedragen die in het eigen vermogen zijn verwerkt, worden overgeheveld naar het resultaat in dezelfde periode waarin de afgedekte transactie in het resultaat wordt verwerkt. Als gevolg van de prijsontwikkelingen op de brandstofmarkten heeft dit in 2006 geleid tot een negatieve ontwikkeling op de reële waarde van de contractenportfolio van EUR 75,0 mln. waarvan ca. EUR 31,1 mln. direct ten laste van het resultaat dient te worden gebracht.
14. Diensten van derden, materiaalkosten en andere externe kosten (bedragen x EUR 1.000)
2006
2005
Materiaalverbruik Werkzaamheden en diensten van derden Andere externe kosten
21.320 83.460 7.761
20.531 72.728 8.352
Totaal
112.541
101.611
Meer activiteiten voor derden (met name Evides) zorgen voor een toename van de kosten. Dit hogere activiteitenniveau leidt aan de andere kant tot een toename van de overige bedrijfsopbrengsten.
delta jaarverslag 2006 • 118
15. Personeelskosten (bedragen x EUR 1.000)
Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Dotaties aan personeelsvoorzieningen Overige personeelskosten Personeelskosten Dekking personeelskosten i.v.m. activeringen Totaal Aantal medewerkers (FTE) per 31 december 2006 resp. 2005 Gemiddeld aantal werknemers (FTE) per 31 december 2006 resp. 2005
2006
2005
68.716 7.288 7.648 (372) 9.480 92.760
63.064 7.218 9.092 693 4.015 84.082
(10.853)
(7.544)
81.907
76.538
1.653
1.511
1.582
1.474
Bezoldiging bestuurders DELTA N.V.
Algemeen directeur
Bezoldiging Pensioenlasten Variabele beloning
2006
2006
2005
P. Boerma
D. Luteijn
D. Luteijn
208.333 49.999 258.332
129.488 18.776 98.427 1) 246.691
251.921 36.529 62.914 351.364
Financieel directeur
2006
2005
Bezoldiging Pensioenlasten Variabele beloning
200.796 31.436 52.204 284.436
195.324 43.716 48.558 287.598
1)
inclusief de variabele beloning over de betreffende periode in 2006. De bezoldiging en pensioenlasten hebben betrekking op de vaste beloning van de bestuurder in het betreffende jaar. De variabele beloning heeft betrekking op de uitbetaling van de beloning aan de bestuurder op grond van de resultaten in het voorafgaande jaar. Met betrekking tot de beloningen voor de leden van de statutaire directie als voor de leden van de Raad van Commissarissen zijn er in het boekjaar geen wijzigingen aangebracht in het beloningsbeleid. De beloningspositie en de referentiemarkt voor de vaststelling van de beloningen zijn hetzelfde gebleven. Zoals is opgenomen in het beloningsbeleid vindt driejaarlijks een herijking plaats van de totale beloning van directie en Raad van Commissarissen. Hierbij wordt beoordeeld of de ontwikkelingen binnen het bedrijf dan wel binnen de verdeling van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden aanleiding geven om het beloningspakket te herzien. Dit is eind 2006 ten behoeve van de remuneratie in 2007 gedaan.
delta jaarverslag 2006 • 119
14
Geconsolideerde jaarrekening
16. Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen (bedragen x EUR 1.000)
2006
2005
11.941
9.738
Afschrijvingen op materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen
41.316 7.085
42.825 -
Totaal
60.342
52.563
Afschrijvingen op immateriële vaste activa Materiële vaste activa
In 2006 is een bijzondere waardevermindering doorgevoerd op de boekwaarde van het meterbestand voor elektriciteits- en gasmeters. In verband met de geplande uitrol van slimme meters, heeft het huidige meterpark nog slechts een beperkte levensduur. Op grond van thans beschikbare informatie is de toekomstige resterende kasstroom contant gemaakt tegen een disconteringsvoet van 8,0%. Vergelijking hiervan met de boekwaarde heeft geleid tot een bijzondere afwaardering van EUR 7,1 mln.
17. Overige bedrijfskosten (bedragen x EUR 1.000)
2006
2005
Vrijval/dotatie fonds aansluitingen Dotatie voorziening debiteuren Kosten i.v.m. betaling debiteuren Overige bedrijfskosten Vrijval voorziening onrendabele top, etc. Vrijval IZA/IZR Vrijval/dotatie personeelsvoorzieningen Vrijval/dotatie overige voorzieningen
(9.747) 1.909 31 2.859 -
500 9.524 1.368 8.236 (13.982) (12.017) 3.597 177
Totaal
(4.948)
(2.597)
Deze kosten hebben voornamelijk betrekking op dotaties en onttrekkingen aan de voorzieningen. Een belangrijke component van de daling wordt gevormd door de vrijval van de in voorgaande jaren gevormde voorziening in het kader van de aansluitplicht. Daarnaast worden de honoraria welke zijn uitgekeerd aan de leden van de Raad van Commissarissen van de vennootschap hieronder verantwoord. In 2006 bedroeg de totale vergoeding EUR 152.150 (in 2005: EUR 155.000). Naast deze beloningen bestaan er geen andere transacties of balansposities met DELTA.
delta jaarverslag 2006 • 120
18. Overige bedrijfsopbrengsten
De overige opbrengsten bestaan voornamelijk uit vergoeding door derde partijen voor verleende diensten. Deze worden beschouwd als doorberekende operationele kosten.
19. Resultaat uit deelnemingen (bedragen x EUR 1.000)
2006
2005
N.V. EPZ Evides N.V. Overige deelnemingen
15.047 44.960 10.427
23.169 39.388 5.045
Totaal
70.434
67.602
20. Saldo van financiële baten en lasten (bedragen x EUR 1.000)
Rentebaten Externe financieringslasten Dotatie aan voorzieningen Koersverschillen
2006
2005
10.650 (1.343) (4.347) 388
10.682 (2.040) (5.064) 440
5.348
4.018
Geactiveerde rente
(273)
Totaal
5.075
4.018
Het rentepercentage met betrekking tot de gekapitaliseerde rente bedraagt 7,0%.
delta jaarverslag 2006 • 121
14
Geconsolideerde jaarrekening
21. Vennootschapsbelasting (bedragen x EUR 1.000)
Geconsolideerde winst- en verliesrekening Actuele belastingen Actuele verschuldigde vennootschapsbelasting Bate respectievelijk last als gevolg van tijdelijke verschillen Correctie voorgaande jaren Belastingen gerapporteerd in de winst- en verliesrekening Effectieve belastingdruk
2006
2005
(3.677) 62.114 58.437
(15.047) (6.597) (783) (22.427)
-/- 52,9%
15,0%
Actueel verschuldigde vennootschapsbelasting De Groep is nagenoeg volledig onderworpen aan winstbelasting in Nederland. De aansluiting tussen het resultaat voor belastingen en het feitelijk belastbaar bedrag met de hieruit voortvloeiende belastinglast is als volgt: Resultaat voor belastingen Deelnemingsvrijstelling EIA/VAMIL regeling Tijdelijke verschillen (excl. VAMIL) Verrekening voorvoegingsverliezen Overige verschillen Belastbaar bedrag Vigerende belastingtarief Belastinglast
110.333 (62.794) (2.833) (35.929) (1.189) 4.834 12.422
149.085 (61.588) (5.727) (28.160) (568) (5.274) 47.768
29,6%
31,5%
(3.677)
(15.047)
Effectieve belastingdruk actueel verschuldigde belasting 3,3% 10,1% De effectieve belastingdruk is in 2006 met 6,8% gedaald ten opzichte van 2005 wat voornamelijk veroorzaakt wordt door procentueel hogere resultaten uit zelfstandig belaste deelnemingen.
Bate respectievelijk last als gevolg van tijdelijke verschillen De bate vanwege tijdelijke verschillen in 2006 hangt samen met de overeenstemming die bereikt is met de belastingdienst omtrent de fiscale openingsbalans per 1 januari 1998. In verband hiermee is een latentie in de jaarrekening verwerkt van EUR 82,5 mln. (op basis van belastingtarief van 29,6%). Materiële vaste activa Voorzieningen Activering uitgestelde belastingvordering vanuit voorvoegingsverliezen Tijdelijke verschillen over het jaar Aanpassing naar actueel vpb-tarief (25,5% resp. 29,6%) Bate respectievelijk last
76.529 5.975 2.728 (10.962) (12.156) 62.114
(5.732) (865) (6.597)
11.843
1.539
Geconsolideerd overzicht Eigen Vermogen Latente belastingen gerelateerd aan posten direct verwerkt in het Eigen Vermogen: Netto herwaardering hedge-relaties (incl. aanpassing belastingpercentage)
delta jaarverslag 2006 • 122
Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Gezien het feit dat enkele posten in de Winst- en Verliesrekening en de Balans geen directe kasstroom effecten genereren, is voor deze bestanddelen de kasstroom geneutraliseerd. Dit betreft met name een drietal onderdelen:
• Behandeling derivaten De reële waarde mutatie van handelscontracten leidt enerzijds tot (langlopende en kortlopende) mutaties op zowel de activa als op de passiva zijde van de balans. Anderzijds worden deze mutaties deels verwerkt in het bedrijfsresultaat en deels in de hedge-reserve, als onderdeel van het groepsvermogen. Geen van deze wijzigingen heeft echter een directe kasstroom tot gevolg. Daarom zijn alle mutaties binnen de operationele kasstroom verwerkt, waardoor de positieve en negatieve mutaties elkaar neutraliseren.
• Resultaat uit deelnemingen Het resultaat uit deelnemingen wordt slechts gedeeltelijk uitgekeerd in de vorm van dividenden; het gedeelte dat niet wordt uitgekeerd leidt tot een toename van het eigen vermogen van de betreffende onderneming en daarmee tot een balansmutatie van de financiële activa bij DELTA. Dientengevolge is er voor gekozen om in de kasstroom alleen de werkelijke dividendontvangsten te verwerken.
• Vennootschapsbelasting In het resultaat is niet alleen rekening gehouden met de te betalen vennootschapsbelasting, gerelateerd aan het resultaat voor belasting, maar ook met de latente belastingvordering welke voortvloeit uit de overeenkomst met de belastingdienst ten aanzien van de fiscale openingsbalans. Daar deze laatste niet leidt tot een daadwerkelijke kasstroom maar in eerste instantie tot een toename van de financiële activa, is de latente belastingvordering in de kasstroom geëlimineerd. In de kasstroom zijn onder de investeringen de koopsommen met betrekking tot de acquisities van de nieuwe groepsmaatschappijen en participaties in Joint Ventures en geassocieerde deelnemingen opgenomen. Dit betreft een totaal bedrag van 28,2 mln. Het volledige bedrag is voldaan uit eigen geldmiddelen.
delta jaarverslag 2006 • 123
14
Geconsolideerde jaarrekening
Gebeurtenissen na balansdatum Indaver Op 15 februari 2007 heeft DELTA door het tekenen van een Shared Purchase Agreement met de Vlaamse Milieu Holding en een aantal industriële aandeelhouders (onder opschortende voorwaarden) een belang van 59,4% verworven in het geplaatste aandelenkapitaal van het Vlaamse afvalverwerkingsbedrijf Indaver. Na opheffing van de opschortende voorwaarden is de overeenkomst op 16 maart 2007 geëffectueerd. Op 19 maart 2007 heeft DELTA een prospectus bij de bevoegde instanties gedeponeerd waarin zij haar voornemen bekend maakt de aandelen van Indaver die in handen zijn van personeelsleden van Indaver, eveneens te verwerven. DELTA heeft via de afgesloten overeenkomsten de mogelijkheid om deze aankoop af te dwingen. Na afronding van deze transactie zal DELTA, voor een bedrag van ca. EUR 285 mln., een belang van 60% in het geplaatste kapitaal van Indaver hebben verworven.
Solland Op 16 februari 2007 heeft de closing van de transactie plaatsgevonden met betrekking tot verwerving van de meerderheid in het aandelenkapitaal van Solland Holding B.V. (waarvan 70% rechtstreeks en 20% middellijk via dochterbedrijf Sunergy Investco B.V.). Solland is werkzaam op het gebied van zonneenergie en meer in het bijzonder de productie van zonnecellen. De overname biedt DELTA de mogelijkheid tot uitbreiding van haar positie in de keten van ontwikkeling, productie en levering van duurzame energie. De overname heeft een beperkte invloed op de vermogenspositie van DELTA en zal naar verwachting positief bijdragen aan de resultaatontwikkeling de komende jaren.
DELTA Investeringsmaatschappij (DIM) In 2006 is met de landelijke overheid een convenant gesloten met betrekking tot de openstelling van de kerncentrale. In dit kader zijn ook afspraken gemaakt ten aanzien van de inspanningen welke DELTA (en Essent) zich zal getroosten om nieuwe ontwikkelingen op het gebeid van duurzame energie technisch en financieel ter hand te nemen en te ondersteunen. Hiertoe is in 2007 een commanditaire vennootschap opgericht (Sustainable Energy Technology -SET- Fund C.V.) waarin DELTA via DELTA Investeringsmaatschappij B.V. (DIM) als stille vennoot voor 50% (i.e. voor een bedrag van EUR 25,0 mln.) zal participeren. De doelstelling van de C.V. is om vanuit de door de stille vennoten ter beschikking gestelde gelden te investeren in de ontwikkeling van nieuwe technologie met betrekking tot duurzame energie, energiebesparing en CO2-reductie.
Sloecentrale De ontwikkelingen voor de bouw van een nieuwe gasgestookte energiecentrale zijn in een vergevorderd stadium. De onderhandelingen met Electricité de France (EdF) hebben geleid tot de ondertekening van de joint development agreement op 18 juli 2006. Het EPC-contract voor de bouw van de centrale door Siemens is getekend op 13 maart 2007, hetgeen leidt tot de onherroepelijke verplichting tot levering (en betaling) van de centrale. De totale investering in de centrale wordt begroot op ca. EUR 600 mln. DELTA zal hiervan 50% voor zijn rekening nemen.
delta jaarverslag 2006 • 124
Overige toelichtingen 1. Gesegmenteerde informatie De DELTA Groep onderscheidt de volgende divisies: Energie, Comfort, Infra, Milieu, Development & Water en Overige activiteiten van de Holding. De divisie Energie is actief in de gehele energieketen. Vanaf de inkoop van de benodigde brandstoffen, de productie van elektriciteit tot en met de verkoop aan de zakelijke markt. De divisie Comfort zorgt voor de levering van elektriciteit, gas, water, radio- en televisiesignalen via kabel en internet aan de consumenten en klein zakelijke markt. Tevens verhuur van warmteapparatuur en voorlichting, onderzoeken en projecten voor duurzame energie en energiebesparing. De divisie Infra verzorgt aanleg, beheer en onderhoud van de verschillende netwerken voor elektriciteit, gas, water, warmte en telecommunicatie. Daarnaast verzorgt Infra plaatsing, beheer en opname van de verbruiksmeters voor elektriciteit, gas en water. De divisie Milieu richt zich op alle activiteiten van de afvalketen. Het ophalen, recyclen, bewerken en verwerken van afval. Bovendien is zij werkzaam op het gebied van industriële reiniging. De divisie Development & Water richt zich op wateractiviteiten en nieuwe businessinitiatieven, met name investeringen in duurzame energie. Onder overige activiteiten zijn o.a. begrepen de werkzaamheden van de centrale Stafafdelingen alsmede van de Shared Service Centres, behoudens de Stafafdelingen en Shared Service Centres van de divisie Milieu. De Stafafdelingen en Shared Service Centres van de divisie Milieu zijn begrepen in de cijfers van deze divisie.
delta jaarverslag 2006 • 125
14
Geconsolideerde jaarrekening
Winst- en verliesrekening (bedragen x EUR mln)
Totaal
2006
2005
Energie
Comfort
Netten
Milieu
Development
Overig
& Water
/eliminaties
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
Aan derden 1.311,7 1.034,3 858,0 Tussen de segmenten onderling - 163,5 Totaal netto omzet 1.311,7 1.034,3 1.021,4
608,8 138,3 747,1
224,1 0,1 224,2
193,5 0,1 193,6
124,5 6,4 130,9
128,3 7,4 135,7
103,2 103,2
103,8 103,8
2,1 0,3 2,4
- (170,3) (145,8) - (170,3) (145,8)
5,6 713,9 27,6
10,7 205,5 8,0
11,1 175,9 6,6
23,6 62,4 44,9
16,1 75,8 43,7
9,2 87,4 6,5
9,3 88,2 6,3
0,2 2,7 (0,5)
11,6 10,4 0,4 (167,4) (149,8) (0,4) (14,5) (6,4)
Netto omzet
Lasten Afschrijvingen vaste activa Overige bedrijfskosten Resultaat van het segment
60,3 1.216,6 34,8
Resultaat van de niet 70,4 geconsolideerde deelnemingen Resultaat voor intrest en 105,3 vennootschapsbelasting
52,6 5,0 904,3 1.026,0 77,5 (9,7) 67,6
22,2
28,2
-
-
0,7
0,3
3,9
(0,4)
43,6
39,5
145,1
12,6
55,8
8,0
6,6
45,6
44,1
10,5
5,8
43,1
39,1
Financiële baten en lasten Resultaat voor vennootschapsbelasting
5,1 110,3
4,0 149,1
Vennootschapsbelasting Netto resultaat inclusief belang derden
58,4 168,8
(22,4) 126,7
Belang derden Netto resultaat conform de geconsolideerde jaarrekening
0,3 169,1
0,1 126,7
delta jaarverslag 2006 • 126
(14,5)
(6,4)
Balans (bedragen x EUR mln.)
Totaal
Immateriële en materiële vaste activa Minderheidsdeelnemingen Overige activa Niet verdeelde activa Totaal activa
Comfort
Netten
Milieu
Development
Overig
& Water
/eliminaties
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
593,6 379,3 469,2 278,8
545,9 347,3 453,9 289,2
68,7 62,3 281,8
63,3 47,5 303,8
95,9 30,1
89,2 47,9
307,4 1,0 44,2
313,6 0,7 26,0
78,6 0,5 51,9
73,7 (0,1) 46,1
39,7 315,5 6,5
298,3 -
3,4 54,7
6,2 0,9 30,1
191,2
195,7
5,4
3,2
17,2
5,7
19,9
17,9
13,1
-
32,1
35,4
1.720,9 1.636,3
Verplichtingen 278,8 257,9 Niet-gealloceerde verplichtingen 153,6 180,0 Niet-gealloceerde vermogen 1.288,4 1.198,4 Totaal passiva
Energie
1.720,9 1.636,3
Overige gegevens (bedragen x EUR mln.)
Totaal
Aangewende activa Investeringen in immateriële en materiële vaste activa Aantal medewerkers (FTE) per 31 december
Energie
Comfort
Netten
Milieu
Development
Overig
& Water
/eliminaties
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
105,4
54,6
11,3
9,8
9,4
7,9
21,8
14,7
8,1
7,8
34,8
-
20,0
14,4
1.653,1 1.511,2
169,7
154,6
119,2
107,8
549,7
526,4
424,6
356,0
28,5
3,0
361,4
363,4
delta jaarverslag 2006 • 127
14
Geconsolideerde jaarrekening
2. Specificatie van bijzondere posten In de Winst- en Verliesrekening is een aantal (eenmalige) baten en lasten opgenomen die niet voortvloeien uit de normale bedrijfsuitoefening. Dit betreft bijzondere waardeverminderingen, bijzondere (eenmalige) mutaties in voorzieningen en specifieke kosten welke samenhangen met eenmalige, c.q. bijzondere activiteiten. Deze post heeft vooral betrekking op de vrijval van voorzieningen als gevolg van de prijsontwikkeling op de elektriciteit- en brandstofmarkten (voorziening onrendabele top van productiecapaciteit) en gewijzigde wetgeving (aansluitvoorziening). Een tweede belangrijke post wordt gevormd door de afwaardering van de boekwaarde van het meterbestand terwijl daarnaast additionele eenmalige kosten zijn gemaakt, o.a. in het kader van de voorbereiding tot en overgang naar outsourcing van een aantal IT activiteiten, met name op het gebied van onderhoud en beheer van IT infrastructuur en applicaties. Bovendien zijn ook de resultaten uit deelnemingen in joint ventures positief beïnvloed door vrijval van voorzieningen en is een bijzonder dividend ontvangen vanuit de afwikkeling van NEA. In dit licht kan het resultaat uit normale bedrijfsuitoefening na belasting als volgt worden benaderd:
(bedragen x EUR mln.)
2006
2005
Netto Resultaat
169,1
126,1
Vrijval voorzieningen Impairment meterbestand Resultaat Joint Ventures Ontvangen NEA dividend Diverse eenmalige kosten
(25,4) 5,0 ( 7,5) ( 3,3) 7,9
(21,7)
(16,6) 4,8
Subtotaal bijzondere posten
(23,3)
(33,5)
21,9
( 2,7)
Belastinglatenties
(62,1)
5,1
Netto resultaat, excl. bijzondere posten
105,6
95,0
Reële waardemutatie handelsportefeuille
delta jaarverslag 2006 • 128
Niet geconsolideerde deelnemingen
Deelneming
Vestigingsplaats
Aandeel DELTA 31-12-2006 31-12-2005
Stemrechten
Joint Ventures Evides NV Vedis Reiniging BV Delta Mourik Industrial Services (DEMIS) vof Depmer BV Zeeuwgrond BV Stercompost BV (eind 2006: groepsdeelneming) Ecofuels BV NV EPZ Elsta BV Elsta BV & Co CV Inkoopcombinatie Elsta vof Sloewind BV Windpark Distridam vof PV Ned BV BMC Moerdijk BV Sustainable Energy Technology Fund CV
Rotterdam Terneuzen Terneuzen Dordrecht Nieuwdorp
50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00%
50,00% 50,00% nvt 50,00% 50,00%
50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00%
Well, Limburg Borssele Middelburg Middelburg Middelburg Middelburg Terneuzen Middelburg Moerdijk
50,00% 50,00% 25,00% 24,75% 25,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00%
nvt 50,00% 25,00% 24,75% 25,00% 50,00% 50,00% 50,00% nvt nvt
50,00% 50,00% 25,00% 24,75% 25,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00%
Verbrugge Terminals BV Terneuzen Sunergy Investco BV (eind 2006: groepsdeelneming) Rotterdam RGS Development BV Petten Fesil Sunergy AS Noorwegen Zebra GasNetwerk BV Middelburg NV AZN Den Bosch BV Grondbezit AVI Moerdijk Moerdijk RSK Terneuzen BV Terneuzen Zebra Pijpleiding vof Middelburg Windpark Perkpolderhaven BV Perkpolder Windpark Neeltje-Jans BV Veere Windpark Zeeland 1 BV Vlissingen/Kapelle-Schore
37,50%
37,50%
37,50%
35,00% 49,00% 33,33% 20,00% 20,00% 20,00% 33,33% 40,00% 40,00% 40,00%
nvt nvt 33,33% 20,00% 20,00% 20,00% 33,33% 40,00% 40,00% 40,00%
35,00% 49,00% 33,33% 20,00% 20,00% 20,00% 33,33% 40,00% 40,00% 40,00%
Geassocieerde deelnemingen
Transacties verbonden partijen Als verbonden partijen aan DELTA N.V. worden geclassificeerd de niet geconsolideerde Joint Ventures en geassocieerde deelnemingen alsmede bestuurders van DELTA.
delta jaarverslag 2006 • 129
14
Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde deelnemingen
Deelneming
DELTA Energy BV DELTA Ficus Holding BV DELTA Pipe BV BFE Benelux BV Deltius BV Windpark Kreekraksluis BV NV DELTA Windparken Curaçao DELTA Caribbean NV
DELTA Milieu BV
Vestigingsplaats Middelburg Middelburg Middelburg Breda Ritthem Middelburg Willemstad, Curaçao Willemstad, Curaçao
Terneuzen MTC Moerdijk BV Terneuzen Promar BV Terneuzen August Verstraeten BV Terneuzen DELTA Milieu Compost en Biomassa BV Terneuzen DELTA Milieu Biofuels BV Terneuzen DELTA Milieu Groencompost BV Terneuzen DELTA Milieu Composteren BV Terneuzen Compostering Zeeland BV Terneuzen Recept Compostering BV Terneuzen De Leeuwenakker BV Terneuzen Stercompost BV Alphen aan den Rijn DELTA Milieu Diensten BV Terneuzen DELTA Impex BV ‘s-Gravenpolder Stellchem Holding BV Stellendam Stellchem Vloeivast BV Stellendam DELTA Milieu Gevaarlijk Afval BV Terneuzen DELTA Milieu Industriële Reiniging BV Terneuzen DELTA Milieu Reiniging NV Gent, België HigH5 Recycling Group NV Antwerpen, België Zeeuwse Reinigingsdienst BV Terneuzen DELTA Milieu Verwerking BV Terneuzen DELTA Milieu Overslag BV Terneuzen DELTA Milieu Recycling BV Terneuzen Wandel Recycling BV Terneuzen Perex BV Terneuzen DELTA Milieu Afvalbergingen BV Terneuzen Derde Merwedehaven BV Terneuzen Stortplaats Koegorspolder BV Terneuzen Stortplaats Noord en Midden Zeeland BV Terneuzen Bio Thermische Conversie BV Terneuzen BTC Zoetermeer BV Terneuzen DELTA Milieu Personeel BV Terneuzen
delta jaarverslag 2006 • 130
Aandeel DELTA 31-12-2006 31-12-2005 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 75% 75% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 70% 99% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 20% 100% 100% nvt nvt 100% 100% 100% 70% 99% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Stemrechten 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 75% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 70% 99% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
DELTA Infra BV
Middelburg Middelburg Middelburg Middelburg
100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100%
Middelburg Middelburg Middelburg Kamperland Kamperland Kamperland Middelburg
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Middelburg Middelburg Wageningen Eemshaven Eemshaven
100% 100% 95% 65% 100%
100% nvt nvt nvt nvt
100% 100% 95% 65% 100%
DELTA Investerings Maatschappij BV
Middelburg
100%
nvt
Sunergy Investco BV
Rotterdam Rotterdam Noorwegen
51,25% 75% 60%
38,75% nvt nvt
DELTA Netwerkbedrijf BV DELTA Netwerk Elektriciteit BV DELTA Netwerk Gas BV
DELTA Comfort BV DELTA Kabelcomfort Netten BV DELTA Kabelcomfort BV ZeelandNet BV Internetservices Zeeland BV Internetplatform Zeeland BV DELTA Comfort Service BV
DELTA Development & Water BV DELTA MBR BV Triqua BV Biovalue Holding BV Biovalue Nederland BV
Sunergy Natec BV Solsic Development Company AS
1)
1)
100%
1) 1)
55,1% 75% 60%
aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming
delta jaarverslag 2006 • 131
14
Geconsolideerde jaarrekening
delta jaarverslag 2006 • 132
Vennootschappelijke jaarrekening
15
delta jaarverslag 2006 • 133
15
Vennootschappelijke jaarrekening 2006 IFRS
Vennootschappelijke balans per 31 december (voor resultaat verdeling) (bedragen x EUR 1.000)
31-12-2006
31-12-2005
39.623 305.055
30.299 316.305
Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Andere deelnemingen Leningen u/g overige deelnemingen Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op andere deelnemingen Belastinglatenties Financiële vaste activa Totaal vaste activa
245.535 315.658 6.715 67.822 50.266 82.701
212.759 300.134 3.611 113.794 54.259 8.744 768.697 1.113.375
693.301 1.039.905
Vlottende activa Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op verbonden partijen Overige vorderingen Totaal vlottende activa
20.209 2.262 136.840
Liquide middelen Totaal activa
58.777 4.989 123.920 159.311
187.686
158.966 1.431.652
255.440 1.483.031
Passiva Eigen Vermogen Gestort aandelenkapitaal Wettelijke reserve Overige reserve Netto Resultaat
6.937 108.166 1.000.147 169.068
Voorzieningen Langlopende schulden Schulden aan groepsmaatschappijen Schulden aan verbonden partijen Overige schulden Kortlopende schulden Totaal passiva
delta jaarverslag 2006 • 134
6.937 56.693 1.008.142 126.710 1.284.318 4.705
1.198.482 6.059
17.515
16.812
66.877 1.523 56.714
195.533 3.572 62.573 125.114 1.431.652
261.678 1.483.031
Vennootschappelijke Winst- en Verliesrekening (bedragen x EUR 1.000)
Resultaat uit eigen bedrijfsvoering Resultaat deelnemingen Resultaat
2006
2005
76.299 92.769 169.068
13.143 113.567 126.710
Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening DELTA N.V. is de naar Nederlands recht opgerichte houdstermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen die zich bezig houden met het opwekken, transporteren en leveren van energie alsmede het verrichten van milieu en kabeldiensten. De functionele valuta is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in duizenden euro’s. DELTA heeft gebruik gemaakt van de optie in Titel 9 Boek 2 BW om de vennootschappelijke jaarrekening op te stellen volgens de IFRS grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening. De vennootschappelijke Winst- en Verliesrekening is op basis van artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW in beknopte vorm weergegeven.
Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling De deelnemingen worden gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Voor zover van toepassing gelden de waarderingsgrondslagen, de grondslagen voor de bepaling van het resultaat en de overige informatie zoals omschreven in de toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening.
Financiële vaste activa (bedragen x EUR 1.000)
Totaal
Deelnemingen
Andere
Vorderingen
Vorderingen
Overige
in groeps- deelnemingen
op groeps-
op andere
vorderingen
maatschappijen
Stand per 31 december 2004 Effect als gevolg van de eerste toepassing nieuwe IFRS standaarden per 1 januari 2005 Stand per 1 januari 2005 IFRS Mutatie groepsmaatschappijen Aankoop / uitgegeven leningen Resultaat Verkoop / aflossing / dividend Overige mutaties Stand per 1 januari 2006 Mutatie groepsmaatschappijen Aankoop / uitgegeven leningen Resultaat Verkoop / aflossing / dividend Mutaties hedge-reserve Overige mutaties Stand per 31 december 2006
maatschappijen
deelnemingen
554.554 110.290
128.979 30.333
199.940 87.262
141.773 -
22.653 (7.305)
61.209 -
664.844 4.051 2.743 113.567 (101.546) 899 684.558 2.578 15.909 92.769 (63.309) (43.867) (2.640) 685.999
159.312 70.578 (18.700) 1.568 212.758 49.498 44.166 (18.000) (43.867) 980 245.535
287.202 1.620 42.989 (30.007) (1.670) 300.134 334 48.603 (30.636) (2.776) 315.659
141.773 6.818 1.027 (36.823) 1.001 113.796 2.578 (37.863) (9.801) (888) 67.823
15.348 (134) 96 (11.699)
61.209 (2.633) (4.317)
3.611 3.000
54.259 940
(591) 695 6.715
(4.281) (651) 50.266
delta jaarverslag 2006 • 135
15
Vennootschappelijke jaarrekening 2006 IFRS
Mutatieoverzicht van het Eigen Vermogen (bedragen x EUR 1.000)
Totaal
Gestort
Wettelijke
Hedge
aandelen-
reserve
reserve
reserves
Overige Oververdeelde winst
22.702
-
950.384
99.327
13.666 13.666
22.779 973.163 23.550
99.327 (99.327)
kapitaal
Stand per 31 december 2004 Effect als gevolg van de eerste toepassing nieuwe IFRS standaarden per 1 januari 2005 Stand per 1 januari 2005 Winstdeling 2004 Mutatie hedge-reserve Af: vpb-effect Overige mutaties Netto Resultaat 2005 Stand per 31 december 2005 Winstverdeling 2005 Overige mutaties Mutaties in hedge-reserve Bij: vpb-effect Netto Resultaat 2006 Stand per 31 december 2006
1.079.350
6.937
36.445 1.115.795 (45.000) (3.916) 1.536 3.357 126.710 1.198.482 (50.000) (1.209) (43.867) 11.843 169.068 1.284.317
6.937
22.702 30.777
(3.916) 1.536 3.214 6.937
56.693 21.071 (1.463)
143 11.286
996.856 55.639 254
126.710 126.710 (126.710)
(43.867) 11.843 6.937
76.301
(20.738)
1.052.749
169.068 169.068
De wettelijke reserve betreft de niet uitgekeerde winsten van deelnemingen. Dientengevolge is de wettelijke reserve niet vrij uitkeerbaar, evenmin als de hedge-reserve welke in relatie moet worden gezien met de niet gerealiseerde resultaten uit de reële waardemutatie van de handelsportefeuille.
Overige niet uit de balans blijkende verplichtingen DELTA N.V. heeft een verklaring zoals bedoeld in artikel 2:403 BW bij de Kamer van Koophandel gedeponeerd waarbij ze zich hoofdelijk aansprakelijk stelt voor de uit de rechtshandelingen van onderstaande dochterbedrijven voortvloeiende schulden. DELTA Netwerk Bedrijf B.V. DELTA MBR B.V. DELTA Netwerk Gas B.V. DELTA Ficus Holding B.V. DELTIUS B.V. ZeelandNet B.V.
DELTA Kabelcomfort Netten B.V. DELTA Development en Water B.V. DELTA Infra B.V. DELTA Netwerk Elektriciteit B.V. DELTA Energy B.V. DELTA Pipe B.V.
DELTA Comfort B.V. DELTA Kabelcomfort B.V. DELTA Comfort Services B.V. Internetservices Zeeland B.V. Internetplatform Zeeland B.V.
Op grond hiervan en van jaarlijks bij de Kamer van Koophandel te deponeren instemmingverklaringen van de aandeelhouders zijn deze vennootschappen vrijgesteld van de voorgeschreven inrichtingsvoorschriften voor de jaarrekening. DELTA N.V. vormt met een aantal dochterbedrijven een fiscale eenheid en is als zodanig hoofdelijk aansprakelijk voor de diverse belastingverplichtingen van deze bedrijven.
delta jaarverslag 2006 • 136
Winstbestemming
Statutaire bepalingen inzake de winstbestemming In artikel 39 van de statuten zijn de volgende bepalingen opgenomen inzake de winstbestemming. 1. Indien de Winst- en Verliesrekening, welke van de vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag aanwijst als verlies, zal dit verlies ten laste worden gebracht van de algemene reserve. Indien deze reserve daartoe niet toereikend is, zal het resterende verlies ten laste komen van de winsten van volgende jaren. 2. Indien de Winst- en Verliesrekening, welke van de vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag aanwijst als winst, kan de Raad van Commissarissen ten laste van die winst bedragen toevoegen aan de algemene reserves. De resterende winst staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders.
Voorstel winstverdeling (bedragen x EUR 1.000)
2006
2005
Resultaat over 2006 resp. 2005
169.068
126.710
Toevoeging aan de wettelijke reserve
(35.968)
(21.071)
Voor winstverdeling beschikbare winst
133.100
105.639
Toevoeging aan de algemene reserves
80.600
55.639
Voorgesteld dividend
52.500
50.000
delta jaarverslag 2006 • 137
15
Vennootschappelijke jaarrekening 2006 IFRS
Accountantsverklaring DELTA N.V. Postbus 5048 4330 KA MIDDELBURG Datum 12 maart 2007
Behandeld door drs. J.J.P. Poelman RA
Kenmerk
Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2006 van DELTA N.V. te Middelburg gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2006, winst-en-verliesrekening, mutatieoverzicht eigen vermogen en kasstroomoverzicht over 2006 alsmede uit een overzicht van de belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2006 en de enkelvoudige winst- enverliesrekening over 2006 met de toelichting.
Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. delta jaarverslag 2006 • 138
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van DELTA N.V. per 31 december 2006 en van het resultaat en de kasstromen over 2006 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW. Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van DELTA N.V. per 31 december 2006 en van het resultaat over 2006 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Deloitte Accountants B.V.
W.A. de Leeuw RA
delta jaarverslag 2006 • 139
15
Vennootschappelijke jaarrekening 2006 IFRS
DELTA in cijfers, geconsolideerd (bedragen x EUR mln)
IFRS
NL GAAP
2006
2005
2004
2003
2002
92 502 547 384 196 1.721
48 498 431 379 280 1.636
137 507 329 236 251 1.460
33 710 158 211 215 1.327
39 722 161 237 210 1.369
1.288 72 59 301 1.721
1.198 101 34 303 1.636
1.079 149 20 212 1.460
1.010 111 27 180 1.327
981 114 40 234 1.369
623 490 51 103 45 1.312
514 332 49 104 36 1.035
429 176 49 99 35 788
498 237 74 48 106 39 1.002
462 200 62 39 112 8 884
1.023 31 223 1.277
758 (4) 203 957
518 224 742
693 275 968
620 253 873
Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen Operationeel resultaat
35 70 105
77 68 145
46 67 113
34 22 56
11 18 29
Saldo van financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen Netto resultaat Voorgesteld dividend
5 110 169 53
4 149 127 50
3 116 99 45
5 61 58 30
7 36 36 30
Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Liquide middelen
Passiva Groepsvermogen Voorzieningen Schulden op lange termijn Schulden op korte termijn
Opbrengsten Elektriciteit Gas Water/afvalwater Telecommunicatie Afvallogistiek en milieudiensten Diversen Totaal opbrengsten
Kosten Inkoopwaarde netto omzet Reeële waardemutatie handelsportefeuille Netto bedrijfslasten Totaal operationele kosten
delta jaarverslag 2006 • 140
DELTA in kwantiteiten
2006
2005
2004
2003
2002
20.394 20.394 197.899
19.447 19.447 195.409
15.700 15.630 197.426
11.685 11.685 195.560
10.727 10.660 194.535
2.494 2.494 2.539 180.886
2.234 2.234 2.549 179.119
1.558 1.558 2.576 176.825
1.661 1.668 2.634 175.796
1.227 1.233 2.447 174.976
567.058 120.918 186.797 129.578
487.491 145.755 181.068 128.653
464.737 140.557 125.633 96.319
510.762 132.734 19.268 85.337
513.763 133.721 20.140 66.996
154.133
152.501
149.909
149.540
147.529
1.653
1.511
1.436
1.516
1.508
Elektriciteit Productie en inkoop (in GWh) Totale verkoop (in GWh) Aantal aansluitingen ultimo
Gas Inkoop gas (in 1.000.000 m3) Verkoop gas (in 1.000.000 m3) Aantal gewogen graaddagen Aantal aansluitingen ultimo
Milieu Stort op afvalbergingen (in tonnen) GFT compostering (in tonnen) Groen compostering (in tonnen) Afvaloverslag (in tonnen)
Kabeltelevisie Aantal aansluitingen ultimo
Personeel Personeel (per 31 december)
delta jaarverslag 2006 • 141
15
Vennootschappelijke jaarrekening 2006 IFRS
DELTA kengetallen (bedragen x EUR mln)
Netto-omzet waarvan: Elektriciteit Gas Kabel Milieu Overig
2006
2005
1.311,7
1.034,3
622,6 490,1 50,9 103,2 45,0
513,9 331,6 49,1 103,8 36,0
258,0 34,8 105,3 110,3 169,1 66,3 1.288,4 1.720,9
280,6 77,5 145,1 149,1 126,7 114,6 1.198,4 1.636,3
9,1% 8,5% 74,1% 47,0
11,1% 8,3% 73,7% 42,6
Financiën Brutomarge Bedrijfsresultaat Operationeel resultaat Resultaat voor Vpb Nettoresultaat Operationele cashflow Groepsvermogen (ex. dividend) Balanstotaal
Ratio’s Rentabiliteit gemiddeld geïnvesteerd vermogen (excl. bijzondere kosten) Rentabiliteit gemiddeld eigen vermogen (excl. bijzondere kosten) Solvabiliteit Interest Coverage Ratio
delta jaarverslag 2006 • 142
Berekeningswijze financiële ratio’s
Rentabiliteit van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen (ROIC) Bedrijfsresultaat exclusief bijzondere posten/waardemutaties plus rentebaten uit financiële vaste activa plus resultaat uit deelnemingen x 100%, gedeeld door het gemiddeld geïnvesteerd vermogen.
Rentabiliteit van het gemiddeld eigen vermogen (REV) Netto resultaat bijzondere netto bijzondere posten/waardemutaties x 100%, gedeeld door het gemiddeld eigen vermogen.
Solvabiliteit Gemiddeld groepsvermogen x 100%, gedeeld door het gemiddeld balanstotaal.
Interest Coverage Ratio Bedrijfsresultaat exclusief bijzondere posten/waardemutaties plus rentebaten gedeeld door de rentelasten (excl. rentedotatie aan voorzieningen).
delta jaarverslag 2006 • 143
14
Geconsolideerde jaarrekening
delta jaarverslag 2006 • 144
Colofon Jaarverslag 2006 ‘Betrouwbaar, ondernemend & vernuftig’ is een uitgave van DELTA N.V. Het jaarverslag wordt verspreid onder klanten, relaties en andere betrokkenen bij DELTA
Redactie Mr. F.A.M. van den Heuvel
Eindredactie, concept en realisatie Ambitions Creative Communication©, ‘s-Hertogenbosch
Fotografie Koenders Workhouse, Best
Voor vragen, opmerkingen of suggesties kunt u contact opnemen met de afdeling communicatie van DELTA N.V. via telefoonnummer 0118 - 88 34 35 of
[email protected]
DELTA N.V. Afdeling Communicatie Poelendaelesingel 10 4335 JA Middelburg
The multi-utility company DELTA Jaarverslag 2006
DELTA N.V. The multi-utility company Jaarverslag 2006