De Nederlandse Landgeit

De Nederlandse Landgeit Jaargang 29, nr. 1, Maart 2013 1

Landelijke Fokkersclub Nederlandse Landgeiten De "Nederlandse Landgeit” is het officiële orgaan van de LFNL.

Abonnementen en adreswijzigingen: Wilna Boink, Mortel 4, 5071 NA Udenhout "De Nederlandse Landgeit” verschijnt 4 keer Tel: (013) 511 23 98 per jaar in de maanden maart, juni, september E-mail: [email protected] en december. Lidmaatschap LFNL per jaar: Oplage: 480 stuks - € 30,- voor leden - € 15,- voor jeugdleden - € 22,50,- voor (gezins)leden excl. “De In dit nummer: Nederlandse Landgeit 2 Colofon en LFNL - € 10,- voor jeugd(gezins)leden excl. “De 5 Van de voorzitter Nederlandse Landgeit” 6 Van de ledenadministratie - Eenmalig inschrijfgeld per aanmelding: 7 Redacteur gezocht € 10,8 In memoriam: Jannes Kuipers In geval van automatische incasso: € 8,10 Van het stamboekbeheer 12 Evaluatie keuringen 2012 Opgave beëindiging van het lidmaatschap 15 Errata PopRep voor 1 november bij de ledenadministratie. 15 Luis voelt hete geitenadem Automatische incasso van de contributie de GEIT in het Midden vindt plaats in januari. 16 Vanuit de regio 17 Au bain-Marieke Leden zonder incasso voldoen voor 21 19 Ledenvergadering en stallentocht januari de nota die met het 4e nummer wordt meegestuurd. 20 Diversiteit, de standaard en Eng.vs. Ned. 23 Knoeperd Redactie: 24 Diversigeit Gijsbert Six 26 Waar een klein geitje groot in kan zijn Almaatsweg 5 28 Een balans tussen het beeld en de genen 7856 TJ Benneveld 31 Troeltje Tel: (0591) 372696 32 Landgeit rulez! E-mail: [email protected] 33 Nieuwsgrazer 34 Agenda Drukkerij: 34 Cursus SMEK De Printfarm, 35 Papieren en dieren Postbus 1026, 3900 BA Veenendaal www.printfarm.nl Sluiting kopij voor volgende DNL: 1 juni 2013

voorpagina: lammeren aan de Noordkamp (foto: Gijsbert Six)

2

Bestuur - Stamboek Bestuur LFNL:

Ledenadministratie: Wilna Boink, Mortel 4, 5071 NA Udenhout Tel: (013) 5112398 E-mail: [email protected]

Voorzitter: Johannes Tigchelaar Rijpsterdijk 45, 9034 XA Marssum Tel:(058)2542321 E-mail: [email protected]

Stamboekadministratie: Johan en Tiny Vennedunker Tuinbouwstraat 14 9571 TA 2e Exloërmond Tel: (0599) 639775 E-mail: [email protected]

Secretaris: Francine Sieders-Cremers Verlengde Hoogeveensevaart 48 7861 TB Oosterhesselen Tel: (0524)582826 E-mail: [email protected]

Bank: ING-rekeningnummer: 838994 t.n.v. Landelijke Fokkersclub Nederlandse Landgeiten Mortel 4, 5071 NA Udenhout

Penningmeester: Wilna Boink, Mortel 4, 5071 NA Udenhout Tel: (013) 5112398 E-mail: [email protected]

Info voor betalen buitenlandse leden: IBAN: NL15INGB0000838994 BIC: INGNL2A Kosten opdrachtgever

Regiovertegenwoordiger Noord: Jan Ritsma, Houtwal 19, 9363 XA Marum, Tel: (0594) 642482, E-mail: [email protected]

Kamer van Koophandel KvK-nummer: 40480648

Regiovertegenwoordiger West: Hans Loor, Noorderweg 101, 1456 NK Wijdewormer Tel: (0299) 416020 E-mail: [email protected]

Website: www.landgeit.nl

Regiovertegenwoordiger Midden: Arno Bertens Halteweg 8, 7122 MB Aalten Tel: (0543) 461686 E-mail: [email protected] Regiovertegenwoordiger Zuid: Wietse Velthuijs, Vijverweg 16, 5482 ZN Schijndel Tel: (073) 5498034 E-mail: [email protected]

3

Regionale clubs – Advies – Fokcentra- Commissies Regionale fokkersclubs: Groningen Secretaris: Jan Ritsma Houtwal 19, 9363 XA Marum, Tel: (0594) 642482, E-mail: [email protected] Friesland Secretaris: Albert Thalen Zevenhuisterweg 7, 9291 MG Kollum Tel:(0511) 451520, E-mail: [email protected] Drenthe Secretaris: Pauline de Vree Zuiderdiep 104, 7876 AE Valthermond Tel:(06) 41894804 E-mail: [email protected] West-Nederland Secretaris: Joke Spijker Noorderweg 21, 1757 PD Oude Sluis Tel: (0224) 221687 E-mail: [email protected] Midden-Nederland Secretaris: Hans Scheltinga Poggebeltweg 7, 8112 PN Nieuw-Heeten Tel:(0572) 321154 E-mail: [email protected] Zuid-Nederland Secretaris: Anneke van den Heuvel – Visser Halvemaanweg 17, 5754 RB Deurne Tel: (0493) 321198 E-mail: [email protected]

Commissies: Commissie Fokbeleid fok- & stamboekreg., standaard , populatiebeheer, foktechnische aspecten, dierenonderzoek en inzet onderzoek. voorzitter: Johannes Tigchelaar (0582542321) leden: Leo Witteman, Edgar de Poel, Karel Fentsahn, Geert Boink. Commissie Stamboekbeheer Stamboekadministratie, keurmeesterscorps / keuringen, (digitaal) archief voorzitter: Wietse Velthuijs (073-5498034) leden: Johan en Tiny Vennedunker, Joost Boer, Anja van Noord, Doeke Nicolaï Commissie PR & communicatie algemeen, clubblad DNL, www.landgeit.nl en dieruitwisseling voorzitter: Jan Ritsma (0594-642482) leden: Jans Kelder, Gijsbert Six, Gerard van der Horst Commissie Onderzoek regelgeving en bestuurszaken voorzitter: Francine Cremers (0524-582826) leden: Gijsbert Six, Frans Buis Ereleden: Johan Wesselink Ed Hazebroek Antoinette Kooper-Nelemans Annelies de Heer Jon de Heer Rinze Dijkstra Wietse Velthuijs Leo Witteman

Informatiepunten: Kinderboerderijen - CAE/CL vrij: Myra Buursema: KB "De Warande”, Weegbree 34, 1273 AR Huizen (035) 5257461 Natuurbeheer / begrazing: Henk.Warners, De Fledders 1, 9335 TH Zuidvelde, (0592) 613751 / 06-22608389 Fokcentra: Zie www.szh.nl

4

Van de voorzitter door: Johannes Tigchelaar Dat de lammerij volop bezig is kunnen we zien in het online stamboekprogramma. Dagelijks worden nieuwe m’etjes toegevoegd. Terwijl bij de ene fokker de geiten nog moeten beginnen, heeft de andere het allemaal achter de rug. Ook bij ons hebben ze, net als vorig jaar, binnen 10 dagen gelammerd. Er zijn twee geiten met drie lammeren, twee met 1 lam en de rest heeft keurig twee lammeren gebracht, alles in een fiftyfifty verhouding wat bokjes en geitjes betreft. Alle dieren zijn gezond en er zitten alle kleurnuances en aftekeningen bij. Met andere woorden aan diversiteit geen gebrek! Wat wel weer opviel was dat er een aantal lammeren werd geboren met de eerste dagen poten die alle kanten op kunnen buigen. De speling op de gewrichten komt door slappe pezen en/of gemakkelijk rekbare gewrichtsbanden. Het lijkt wel elastiek. De afgelopen jaren werd mij al duidelijk dat de verklaring hiervoor niet gezocht moet worden bij inteelt. Gelukkig ben ik daar dit jaar opnieuw in bevestigd, een hele opluchting. We weten dat geitlammeren, net als herten, nestblijvers zijn dit in tegenstelling tot schaaplammeren. Keurig “verstopt” weet de moeder haar jongen te vinden om te zogen. Eigenlijk duurt het drie tot vijf dagen voordat de lammeren echt met de moeder meegaan het weiland in en dan staan de pootjes correct onder het lijf. Wel heb ik voor het eerst bij de lammeren van 10 à 14 dagen leeftijd een ‘winter- of buik- griep’ meegemaakt. Het verantwoordelijke Rota of Corona virus geeft hoge koorts en flinke stinkende diarree met bloedbijmenging. De besmette lammeren zijn duidelijk ziek, sloom, spelen niet en liggen veel. Het gevolg is dat ze minder drinken, waardoor hun moeder met een te vol, pijnlijk uier rondlopen en daardoor de lammeren niet meer toelaat. Deze vicieuze cirkel wordt gelukkig doorbroken als de lammeren na 2 à 3 dagen weer opkappen en nadat ik sommige geiten een keer heb moeten melken. Alle lammeren zijn aan de beurt geweest waarbij de lichtere lammeren meer moeite hadden te herstellen. Gelukkig is er na een week zorgen niet één gesneuveld. Het verdriet van moeders kan dagen indringend hoorbaar zijn. De lammeren zijn nu 4 weken en de gele keuteldropjes beginnen zwart te kleuren, ten teken dat ze ook duidelijk ruwvoer opnemen. Het kleinste is er al weer af. De lammertijd is en blijft een mooie maar ook spannende tijd.

5

Van de ledenadministratie door: Wilna Boink Af en toe wordt een nieuwsbrief verstuurd naar de leden waarvan een E-mail adres bekend is. Wie deze nieuwsbrieven niet heeft ontvangen kan het juiste E-mail adres doorgeven aan de ledenadministratie: [email protected] Het ledenbestand is in te zien in ZooEasy online. Leden kunnen de ledenlijst op papier opvragen bij de ledenadministratie middels telefoon, post of E-mail met volledige naam en adres of naam en lidcode. Nieuwe leden per december 2012: OV098 Miriam van der Laan (gezinslid) Poggebeltweg 7, 8112 PN Nieuw Heeten, 0572-321154, [email protected] GE197 Dinie Bloemendaal Zomerweg 60, 6996 DT Drempt GR081 Karst Bosklopper Peebos 39, 9863 TH Doezum, 0594-658353, [email protected] Adreswijziging: DR193 J. Reitsema Vreding 49, 9468 GM Annen NB133 M.C. van Briemen Deelenstraat 35, 5256 JA Oudheusden, 06-50950359 NB095 St. KB Breda Noord, Parkhoeve Breda Noord t.a.v. Stephanie Raming, Tussen de Dijken 101, 4826 GW Breda 076-5716449 of 06-21662343 www.parkhoevebredanoord.nl, [email protected] DR138 Johan Vennedunker en DR185 Tiny Vennedunker Tuinbouwstraat 14, 9571 TA 2e Exloërmond, 0599-639775 Ander e-mail adres: GE106 Inez Kooij: [email protected] DR145 A.Hoving: [email protected] NH111 H.Kooij: [email protected]

6

Wijziging lidmaatschap: GE102 Het lidmaatschap van Laura Wouters wordt overgenomen door Ben Wouters. Wijziging naam: GR020 C.B.Pelsmaeker wordt C.B.Dispa [email protected] Afzeggingen: DR162 Anne Weesies, Tiendeveen DR177 Marjan Cornelis, Gees GE172 Jan Westerink, Elburg NH041 W. van Vuure-Meyn, Oostzaan NH119 Paul Bijl, Schoorl, Paul Bijl is helaas overleden in januari UT 027 Dierenweide Vleuten, De Meern

Redacteur gezocht door: Gerard van der Horst Wie leest als eerste het clubblad? De redacteur!! Wil jij als eerste het clubblad lezen? Dat kan. Onze huidige redacteur Gijsbert Six zoekt na 9 jaar de redactie verzorgd te hebben een vervanger. Als redacteur ben je verantwoordelijk voor het samenstellen van het clubblad. Je verzamelt de artikelen die door verschillende schrijvers wordt aangeleverd. Vervolgens maak je er een mooi geheel van. Dat betekent wel dat je handig moet zijn met het tekstverwerkingsprogramma. Met een fotobewerkingsprogramma moet je eenvoudige bewerkingen aan foto's kunnen uitvoeren. Volgens onze huidige redacteur is dit niet zo moeilijk ... en hij wil je helpen om het te leren. De redactie van het clubblad kost ongeveer 16 uur per uitgave van het blad. De redacteur is lid van de Commissie PR & Communicatie. Wil je eerst meer weten: Informeer dan bij Gijsbert Six (0591-372696) of [email protected]. Je kan je aanmelden bij Jan Ritsma: Voorzitter van de Commissie PR & Communicatie. 7

In memoriam: Jannes Kuipers door: Jans Kelder

“Het is hier zo stil en prachtig, natuur wat ben je toch mooi en machtig” Op 21 januari bereikte ons het droevige bericht dat ons trouwe lid Jannes Kuipers overleden is. Jannes, een man die rustig, maar wel degelijk aanwezig, zijn weg zocht en vond binnen onze geitenclub. Ruim 12 jaar geleden kreeg ik een telefoontje van hem om eens te praten over “ die bijzundere geit’n”. Hij deed er wat lacherig over en leek het niet zo serieus te nemen. Hij vertelde dat hij een paar geiten had gekocht van ons oud-leden Frank en Margreet Bierenbroodspot, die emigreerden. En hij had gehoord dat er een club van die geiten bestond. Al doorpratende bleek al gauw dat hij zich al flink in het ras verdiept had. Een goede reden om bij elkaar te gaan kijken en uit dat contact ontstond een hechte band, die uitmondde in een intensieve samenwerking. Jannes hield aanvankelijk de geiten zoals hij zijn vee had gehouden: op het grasland rondom het huis om dat wat kort te houden. Toen hij op het natuurgebied bij Mantinge en op het Klenckerveld geiten zag, raakte hij helemaal verslingerd aan de landgeit. Dieren houden in hun eigen natuurlijke omgeving: een droom. Wat hebben we vaak het veld doorgezworven, samen constaterend welke struiken wel of niet aangepakt werden, wat hebben we gezocht naar dieren, die zoek waren en wat hebben we veel afgepraat over goede of minder goede combinaties als de bok bij de kudde geplaatst was. En wat hebben we elkaar de loef afgestoken met voorspellingen over kwaliteit of garanties op een aalstreep. Samen de opslag onder de afrastering wegmaaien, zodat Jannes met zijn digitale metertje trots kon constateren dat de stroomvoorziening perfect was. “ Mooi, da’w dat nog doen kunt en dat nog wal in dizze natuur” zei hij dan uit de grond van zijn hart. En vaak fietste hij nog even door “zijn” natuur om te genieten van de vogels, de dassenholen, de reeën, de weilanden, de bossen en de heide. 8

Jannes had zo’n passie voor de geiten dat hij in 2002-2003 een opleiding volgde tot keurmeester. “Ik verwonder mij er over dat iemand, die altijd bezig is geweest met de rundveehouderij zo geboeid kan worden door dit mekkerende dier; het zijn echte maatjes”, zo sprak hij in een interview met een krant. Als keurmeester was hij rechtlijnig en vastberaden: “Goed is goed” zei hij eens en schroomde dan ook niet 10 punten voor de kop te geven. Gedurfd, maar terecht. Jannes was altijd op onze vergadering en had dan een positieve inbreng, vaak met een kwinkslag. Jannes wist als geen ander dat zijn einde naderde, maar met een bewonderenswaardige wilskracht, gepaard gaande aan een ongebreideld optimisme, heeft hij het uiterste er uit gehaald. Gelukkig heeft hij nog de eerste lammeren van dit jaar kunnen aanschouwen. En het zal hem ook rust hebben gegeven, toen hij wist dat de geiten van “De Noordkamp” zullen blijven. Zoon Gert neemt de kudde over. Zijn uitvaart, geleid door zijn 4 zoons, was indrukwekkend. Het was goed dat velen uit onze hechte geitenclub; keurmeesters, bestuurders en leden daar waren om afscheid van hem te nemen. Ik weet zeker dat ik namens velen spreek als ik zeg dat we Jannes als club heel veel dank verschuldigd zijn. We wensen zijn vrouw Tiny, zijn kinderen en kleinkinderen heel veel sterkte met dit zware verlies. 9

Van het stamboekbeheer door: Johan en Tiny Vennedunker Het stamboekbeheer is verhuisd. Het nieuwe adres is: Tuinbouwstraat 14 9571TA 2e Exloërmond Telefoon: 0599 639775 ZooEasy Online Leden van de LFNL kunnen een account krijgen voor het online programma van ZooEasy waarin de LFNL de stamboekadministratie bijhoudt. Hierin kan men zijn eigen stallijst bekijken en aanpassen. Ook kan men stambomen bekijken en afdrukken of de keuringsuitslagen raadplegen. Er kunnen proefdekkingen worden uitgevoerd, om vervolgens de verwantschap te berekenen en een proefstamboom van het fictieve dier te maken. Wilt u zich aanmelden stuur dan een mail naar [email protected] en geef aan of u een lees- of fokkersaccount wilt. Op 1 februari 2013 hebben 240 leden een account voor ZooEasy. Voorportaal ZooEasy online op de site van de LFNL Op de site van de LFNL www.landgeit.nl is een aparte pagina ingericht voor ZooEasy. Wij adviseren om via deze pagina in te loggen. Hierop houden wij u op de hoogte van ontwikkelingen en aanpassingen aan het programma en kunt u de meest actuele gebruikershandleiding vinden. Heeft u vragen over het programma dan kunt u daarvoor contact opnemen met de stamboekbeheerder. Invoer van dekkingen Voer alleen de datum van de dekking in als deze bekend is. Is de datum niet bekend, bijvoorbeeld bij inscharen/samenweiden, dan geen datum invullen. Alleen op deze wijze krijgen we betrouwbare informatie over de draagtijd van de landgeit. Een fout die eenvoudig gemaakt kan worden bij het invoeren van dekkingen is het wijzigen van de moeder bij de dekking in plaats een nieuwe dekking toe te voegen. Als alleen de moeder wordt aangepast in de dekking komen de lammeren in de administratie bij de verkeerde ouders. Aandachtspunten bij invoer van lammeren Het registratienummer moet in totaal 14 karakters bevatten, zonder spaties en streepjes. Dus NL101631940607 en niet NL 1016319-40607. De naam dient in HOOFDLETTERS te worden ingevoerd. Te laat aanmelden van lammeren Volgens het Fok- en stamboekreglement dienen lammeren binnen 30 dagen aangemeld te worden voor het Geboorteboek. Het programma houdt zelf bij of 10

lammeren voldoen aan de voorwaarden voor inschrijving in het Geboorteboek. Niet tijdig opgeven heeft tot gevolg dat lammeren in het Hulpboek komen. Nieuw in het programma In februari is een update van het programma geweest. Daarbij zijn de volgende wijzigingen in het programma gekomen. •

Elke club kan nu zelf bepalen welke kolommen voor de gebruiker zichtbaar zijn in de lijst met geiten. De LFNL heeft gekozen voor de volgorde Registratienummer, Naam, Geboortedatum, Man/vrouwsymbool, Kleur, Moeder en Vader.

•

Het zoeken naar dieren met diakrieten (Ë, À, Â, enz.) in de naam is gemakkelijker geworden. Bijvoorbeeld: zoeken naar faeton* leverde geen resultaten op, maar in de nieuwe versie levert dat Faëton vd Sinnichheid als resultaat.

•

Als de eigenaar van een geit wijzigt nadat een dekking is ingevoerd, dan blijft de vorige eigenaar bij de dekking staan.

•

Bij de fokadviesmatrix is het nu mogelijk om bepaalde dieren te kiezen uit een lijst in plaats van alle dieren van de lijst. Hiervoor is wel enige handigheid vereist: Het selecteren van dieren kan alleen gedaan worden door naast tekst te klikken. Als met de CTRL toets ingedrukt een regel van een dier geselecteerd wordt, waarbij er bijvoorbeeld op het nummer van het dier geklikt wordt, dan opent de lijst met dieren in een nieuw tabblad. Dit is standaard browser functionaliteit waar niets aan te doen is. Klik met de CTRL toets ingedrukt dus naast de tekst om een dier op te nemen in de selectie. Het is ook mogelijk om eerst 1 dier uit de lijst te selecteren en vervolgens nogmaals op de 3 puntjes te drukken om nog een dier uit de lijst te selecteren. Als er dieren op een ander tabblad/andere pagina van de lijst staan die ook geselecteerd moeten worden, moet dat in 2 of meerdere keren gedaan worden

•

In het menu Dekkingen kan gezocht worden naar de eigen dekkingen. Daarbij werd in de oude situatie alleen gekeken naar de eigenaar van de geit. Nu wordt ook gekeken naar de eigenaar van de bok. Zodoende worden na het kiezen van deze zoekoptie de dekkingen getoond waarbij de ingelogde persoon de eigenaar is van de geit en bok.

11

Evaluatie keuringen 2012 door: Doeke Nicolai Aantekeningen evaluatie van het keuring seizoen 2012, gehouden op 3 november 2012 te Huizen. Met kennisgeving afwezig: Jannes Kuipers, Zus en Wietse Velthuijs en Leo Witteman. Zonder kennisgeving afwezig: Johan Wesselink en Edgar de Poel. Opening door voorzitter Joost Boer, Direct een woord van dank aan Myra voor de gastvrijheid voor de vergader ruimte en de goede verzorging. Ingekomen stukken Ekelijn geeft aan te stoppen met keuren. Ze is als keurmeester actief geweest vanaf 1997, Jammer, maar zaken als werk en gezin vragen veel aandacht en dan moet je keuzes maken. Alle keurmeesters respecteren Ekelijn haar besluit. Ekelijn vervolgens bedankt iedereen voor de jarenlange samenwerking. Ze krijgt een cadeau aangeboden namens alle keurmeesters. Terugblik seizoen 2012 Aantal dieren op de prevaluatie? , meer of juist minder?, lammeren wel of niet op de prevaluatie?. Op de afgelopen prevaluatie stonden een aantal dieren in een kooi. Dat was niet optimaal. De lammeren zijn nog erg jong op de prevaluatie en voegen op dat moment weinig toe. 24 Dieren was erg veel, het keuren duurt dan te lang en de voorzitter moet steeds tot spoed manen zodat we niet in een avondkeuring terecht komen. Het juist invullen van de formulieren is een kwestie van routine. We gaan administratief oefenen, zonder dieren. Voor de prevaluatie gaat elke keurmeester een aantal formulieren invullen en deze naar Joost mailen. Joost zal de formulieren checken en op de prevaluatie terugkoppelen. Voorstel Rinse, minder volwassen dieren, en dan meer in de diepte gaan op onderdelen. Hij zou graag 16 dieren laten komen en hiervan 4 dieren dieper gaan bespreken. Albert v.d. Streek zou graag zien dat we in kleinere groepen willen discussiëren. We blijven vasthouden aan individueel en per koppel (twee keurmeesters) keuren tijdens de prevaluatie. Tevens is afgesproken dat we blijven keuren volgens de bestaande standaard en de individuele voorkeur (zo veel mogelijk) ter zijde zetten. Prevaluatie 2013 Is in het midden van het land, bij Hans en Miriam Scheltinga op 25 mei a.s. De uitnodiging volgt t.z.t. Keuringen 2012 België Mooie genoeglijke keuring, met knappe dieren. Het kost moeite om dieren naar 12

België te krijgen i.v.m. strenge regelgeving. Verder was alles prima geregeld. Gemert Mooie relaxte keuring, alles goed geregeld. Harkema Poeh, wat was het warm. De organisatie had alles goed geregeld voor mens en dier. Het viel op dat enkele dieren door jeugd werden voorgebracht. De jeugd kan de dieren fysiek niet aan en dit kan leiden tot ongelukken. Wij adviseren hierover een regel opnemen in catalogus, de voorbrenger moet het dier onder controle hebben. Nieuw Heeten De de warmste dag van het jaar en dan een keuring. De organisatie is hier is goed mee om gegaan. Alles was prima georganiseerd. Complimenten voor de mooie locatie. Orvelte Prima keuring en organisatie. Goede verzorging voor mens en dier. De locatie is prachtig. Het hoogte punt van de dag was dat Jannes ’s middags heeft kunnen keuren. Jannes wilde graag nog eens keuren en was erg blij dat dit gerealiseerd kon worden. Hij genoot zichtbaar. (naschrift: het was Jannes zijn laatste keuring, hij is inmiddels helaas overleden. Wij zullen hem missen als keurmeester.) Enkhuizen Een mooie locatie en een goede keuring. Helaas ontstond een discussie tussen een keurmeester en een deelnemer (zelf ook keurmeester maar niet op deze keuring) over de mening van de keurmeesters over enkele dieren. Wij vinden dat kerumeesters, ook als ze niet keuren, een voorbeeldfunctie hebben en de vereniging vertegenwoordigen. Naar aanleiding van de keuring in Enkhuizen merkt Albert Thalen op dat hij vindt het niet de goede kant opgaat met de Engelse invloed. Dit is een discussie die niet op deze vergadering gevoerd moet worden, wij keuren volgens de standaard en zonder persoonlijke voorkeur. Huizen Myra was weer aanwezig. Het was een gemoedelijke keuring. De catalogus volgorde werd niet altijd gevolgd. Maar dat is geen probleem bij een kleine keuring. Nordhorn Een kleine maar mooie keuring. We moeten proberen deze locatie te behouden. De regels zijn in Duitsland echter anders dan in Nederland. Het is echter te doen. Geffen Een kleine maar gezellige keuring. Alles onder het toeziend oog van Geert. De keurmeesters konden zich geen fouten permitteren. Mariapeel hetzelfde verhaal, verslag is al gedaan in DNL. 13

Oldebroek Prima keuring op een mooie locatie, maar weinig dieren. Dit heeft tot gevolg dat NW. Heeten en Oldebroek weer samenvoegen. Leek Fijne keuring op een prachtige locatie. Volgend jaar graag iets meer aandacht van de ringmeesters. De keuring kan dan wat vlotter verlopen. Lustrum keuring Een geweldige dag, voor herhaling vatbaar. Om de twee jaar? De geluidskwaliteit was niet altijd even goed en de groepen keuring werd niet door iedereen begrepen. Dit terwijl het goed in het vraag programma stond. Volgens Geert moeten we goed weten wat we willen keuren bij de beoordeling van een groep, vooruitgang of uniformiteit. Eind keuring met bordjes was verrassend, maar is goed bevallen. Voor betere beoordeling met zoveel dieren in de ring, mogen de ringen wel groter, de ruimte was er voor. Stamboekbeheer De commissie Stamboekbeheer had geen punten ter vergadering gebracht, dus we gaan er vanuit dat alles redelijk goed is verlopen. De leden van de commissie Stamboekbeheer verzetten een hoop werk, dat we willen belonen met een attentie, Wilna neemt dit voor haar rekening. Pauze Na de pauze kreeg Jos de gelegenheid zijn ingebrachte brief uit te leggen. Hierin staan veel zaken die meer bij de Fok Technische Commissie thuis horen dan op de evaluatie keuringen. Geert heeft hierover contact met de commissie gehad. Wil Jos zaken veranderd zien, dan zal hij daar moeten zijn. Aan de orde komen, vette dieren, kortharige geiten. Jos heeft de indruk dat daar niet altijd goed mee wordt omgegaan. Albert v.d. Streek vindt dat we beter kunnen letten op de diversiteit. Albert Thalen geeft aan dat er in 20 jaar veel ten goed is verbeterd. Geert merkt nog op dat we met maar 0,25 % inteelt zeer goed bezig zijn, ook ten opzichte van andere dierenrassen. Rondvraag Jan Ritsma, declaratie kilometers, via de mail opgeven is goed, graag voor 1 december. Jos bedankt de vergadering dat hij de ruimte heeft gekregen voor zijn standpunten en mening. Wilna geeft aan dat er met bokken van ongeveer 80 punten, net zo veel, of meer resultaat behalen valt dan met een heel hoog scorende bok Sluiting Voorzitter Joost sluit de vergadering, en bedankt een ieder voor zijn aanwezigheid en wenst ons een wel thuis.

14

Errata PopRep door: Frans Buis Uitgave 2012 van de LFNL: Fok & Stamboekreglement, Standaard Nederlandse Landgeit, Statuten, Huishoudelijk Reglement, Samenvatting Populatie Rapportage. Gelieve in de Samenvatting Populatie Rapportage de volgende aanpassingen aan te brengen: PopRep blz. 12: 3. De effectieve populatie grootten. -- 3e/4e regel: na „tussen” „gelijke aantallen” verwijderen. -- Onder „Voorbeelden”, 3e voorbeeld, na geeft „ in dit geval “ toevoegen. PopRep blz. 13: 1. Het aantal voor de fokkerij gebruikte bokken en geiten per dekkingsjaar. -- 4e regel : na „tussen” „ een gelijk aantal ” verwijderen

Luis voelt hete geitenadem bron: NRC Handelsblad Het is een van de vele verborgen drama's van het dierenrijk: perfect gecamoufleerd zijn en dan toch worden opgegeten. Per ongeluk. Door een planteneter. Dat overkomt ontelbare insecten die op bladeren leven. Maar volstrekt weerloos zijn ze ook weer niet, zo ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Haifa (Israël). Bladluizen blijken zich massaal op de grond te laten vallen als er een herbivoor nadert. Hoe ze dat weten? Ze bemerken de warmte en vochtigheid in de adem van de planteneter. Dat schrijven de onderzoekers deze week in Naturwissenschaften. Eerst stelden ze vast dat 76 procent van de bladluizen zich pardoes van zijn distel af laat vallen als er een geit nadert. Vervolgens onderzochten ze wat daarvoor verantwoordelijk is: de beweging van de plant als die wordt aangeraakt, de schaduw van de herbivoor, of de adem van de herbivoor. Die laatste factor bleek de trigger. De bladluizen vielen ook naar beneden als een van de onderzoekers de distels beademde. Bij een hogere omgevingstemperatuur bleven de bladluizen echter op hun plek. Ze kunnen de adem dan minder goed opmerken, speculeren de onderzoekers. Of misschien vermijden de insecten zo een wisse dood op de hete, droge grond. 15

de GEIT in het midden Vanuit de regio door: Arno Bertens Het lammerenseizoen is al weer in volle gang en voor vele onder ons wellicht al weer voorbij. Vandaag is het 2 maart en rond ik de artikelen voor de DNL af. Zeven geiten hebben bij mij inmiddels gelammerd. Niet geheel probleemloos, zoals ik in een stukje elders in deze DNL nader toelicht. Er zouden nog twee geiten kunnen komen, maar dan moeten ze snel wezen, want volgens de kalender (de periode dat de bok er bij heeft gelopen) kan het nog hooguit een halve week duren. In deze DNL vindt u tevens de uitnodiging voor de algemene ledenvergadering van Midden Nederland. Deze staat gepland op zaterdag 1 juni en wordt gecombineerd met een stallentocht. Ik heb u al eerder gewezen op de belangrijke zaken die ook deze ledenvergadering weer ter tafel komen. De agenda voor deze vergadering zal ter plaatse worden uitgereikt. Van belang is nog wel te melden dat het bestuur voor de toekomstige vacature van voorzitter Ben Wouters voordraagt. We zijn erg blij dat Ben bereid is deze functie op zich te willen nemen. Indien Ben op de algemene ledenvergadering wordt benoemd als nieuwe voorzitter van Midden Nederland, zal hij vanaf dat moment het stokje van mij overnemen. Ben zal tevens contactpersoon worden als het gaat om kopij voor de regiopagina’s in de DNL en daarnaast zal hij in het najaar regiovertegenwoordiger worden en namens Midden Nederland zitting nemen in het landelijk bestuur. Wilt u 1 juni ook uw zegje doen, meepraten, meedenken en op de aansluitende stallentocht weer een paar fraaie adressen aandoen? Meldt u dan aan. We zien u graag verschijnen.

foto: Marieke en Heleen 16

de GEIT in het midden Au bain-Marieke door: Arno Bertens Soms zit ’t mee en soms zit ’t tegen. De afgelopen jaren zijn bij mij zo goed als probleemloos verlopen als het gaat om het lammeren. Ik kan me niet heugen er een dierenarts bij gehaald te hebben. De geiten regelden het allemaal zelf en als een bevalling al een iets moeilijker verloop kende, dan kende deze, mede dankzij een helpende hand van ondergetekende, een goede afloop. Hierbij wil ik overigens aantekenen dat ik in de loop der jaren heb geleerd vooral zo min mogelijk te doen. De geiten redden het over het algemeen prima zelf en ‘we’ zijn vaak geneigd te snel in te grijpen. Er ’s avonds voor uit mijn bed komen laat staan er voor thuis blijven is er dan ook niet bij. Ben ik thuis en dient een geboorte zich aan, dan houd ik vanzelfsprekend wel een vinger aan de pols. Dit jaar begon de lammerperiode zonder noemenswaardige problemen. Eind januari werden de eerste lammeren geboren. Oké, bij de tweede geit was er bijna een dierenarts bij geweest. Een één jaar oude geit kreeg, naar later bleek, een groot boklam er maar moeilijk uitgeperst. Toen het haar na een uur of vier nog niet gelukt was en het lam er onder leek te gaan lijden, heb ik om kwart over tien in de avond toch maar de dierenarts gebeld. Ik had zelf al de pootjes te pakken proberen te krijgen, dat was niet gelukt, en de tong van het lam stak uit de bek en was opgezwollen. Tijd voor actie dus. Vanzelfsprekend stond de dierenarts na mijn belletje niet direct op de stoep. Daarom in de stal nog een snelle blik geworpen en de kop leek iets verder te zijn gekomen. Om een lang verhaal kort te maken, nu kreeg ik de pootjes wel te pakken en de geboorte was een feit. Het lam bleek snel te herstellen, en moeder en zoon maken het prima. De dierenarts gebeld en hij bleek nog naar een andere moeilijke bevalling vlak bij mij in de buurt te moeten. Hij hoefde daar niet voor om te rijden en er werden verder geen kosten in rekening gebracht. Afgezien van deze kleine hobbel verliepen de bevallingen bij de eerste vijf geiten prima. Op de eerste woensdag in februari ging het helaas mis. ’s- Ochtends om kwart voor zeven had ik mijn oudste geit, de zevenjarige Fiona, de waterblaas er al uit zien werken. Dit zou haar vijfde bevalling worden, geen reden om extra bezorgd te zijn. Iets na zevenen vertrok ik naar mijn werk en was die dag reeds om tien over twee in de middag weer thuis. Op weg naar de stal hoorde ik haar mekkeren en ik wist meteen dat het niet goed was. In de stal bleek dat een lam met kop en nek er uit bungelde. Typisch genoeg was de tong niet opgezwollen, maar heel veel leven zat er niet meer in. De poten waren teruggeslagen en ik kwam er met geen mogelijkheid bij. Een zwakke poging gedaan het lam terug te duwen, maar er zat geen beweging in. Het lam was weliswaar allesbehalve actief, maar dood was het nog niet. Er was dus nog een kans het lam te redden. Snel de dierenarts gebeld die na een dikke 20 minuten voor kwam rijden. 17

De situatie geschetst en de dierenarts ging voortvarend te werk. Uiteindelijk heb ik op zijn verzoek de kruiwagen gehaald, moedergeit er met de kont naar boven ingelegd en kon de krachttraining beginnen. Het heeft een kleine 10 minuten gekost en toen was het lam terug in de baarmoeder. Als ik er achteraf aan terugdenk dan ben ik al die tijd alleen maar bezig geweest met het lam. Zou het nog op tijd zijn. Blijft het in leven. Terug in de baarmoeder kon de dierenarts de pootjes erbij gaan zoeken en toen merkte hij op dat het binnenin wel heel vreemd aanvoelde. Na enige tijd waren de poten gevonden en toen was het lam er zo uit. Kop in een emmer koud water, rond gezwierd, gecheckt, het ademde nog. De aandacht weer op moeder gericht. Misschien zat er nog een lam in. Er zat geen lam meer in. Wat er wel in zat was een groot gat in de baarmoeder en wel dusdanig dat het advies van de dierenarts was moedergeit in te laten slapen. Dit kwam hard aan. Toch ben ik ook in dergelijke situaties een nuchter mens. Als de professional er geen heil in ziet, wie ben ik om daar aan te twijfelen. Op de vraag hoe het gat was ontstaan kreeg ik een enigszins vaag antwoord. Het lam zou dit er al ingetrapt hebben terwijl het klem zat en het terugduwen van het lam had een en ander natuurlijk ook geen goed gedaan. Dit voor kennisgeving aangenomen, na de euthanasie van de geit afscheid genomen van de dierenarts en mijn aandacht gericht op het lam. Haar dode moeder snel gemolken en deze belangrijke biest later die dag gebruikt voor de eerste voedingen. Het geitlam in de woonkamer op de stenen vloer met vloerverwarming gelegd en nog een warme lamp erboven. Na enkele uren kon ik haar iets omhoog houden en er de eerste biest met een spuitje inspuiten. Een uur of vijf na de geboorte kon ze enigszins op haar poten staan, had nog een beetje steun nodig, en vanaf dat moment ging alles heel snel. De volgende ochtend dartelde ze al vrolijk rond, in een krat dat ik in de woonkamer heb gezet en was ons eerste fleslam sinds jaren een feit. Na twee dagen verhuisde ze naar de hal en nog eens een dag later stond ze in de stal tussen andere lammeren met hun moeders. Onze dochter Heleen heeft haar Marieke genoemd en geeft haar regelmatig de fles. Het aanmaken en opwarmen van de melk met poeder vraagt elke keer wat tijd, het drinken daarentegen gaat steeds sneller en is binnen een paar minuten volbracht. We zijn blij dat het met Marieke zo goed gaat en misschien was de dood van moeder niet te voorkomen. Echter, een volgende keer zal ik de dierenarts om een soort van risicoanalyse vragen. Ik realiseer me nu dat het terugduwen van een lam, zeker als dit heel moeilijk gaat, ernstige verwondingen bij moeder teweeg kan brengen. Daarom is het goed om met de dierenarts te bespreken wat de kansen van het lam zijn en aan welke gevolgen de moedergeit eventueel kan worden blootgesteld. Als dit in het geval van Marieke was gebeurd, dan weet ik nog niet zo zeker wat de afloop was geweest. Misschien hadden we voor moeder gekozen. Dat is achteraf praten, maar deze afweging heb ik gemist en dat is voor mijzelf een belangrijk leermoment.

18

de GEIT in het midden Ledenvergadering en stallentocht Midden Nederland op 1 juni 2013 door: Hans Scheltinga Het duurt nog even , maar op 1 juni 2013 willen we de jaarlijkse ledenvergadering combineren met de jaarlijkse stallentocht. Dit jaar zullen we het oosten van het land bezoeken. Het programma: 10.30 uur Start ledenvergadering LFMN Adres; Piet Enserink, Ommerweg 111, 7447 RC Hellendoorn 12.00 uur Lunch en bezoek aan de Geiten van Piet Na de lunch vertrekken we naar: Herman en Hennie Steenbergen in Wierden En we sluiten de middag af bij: Hans Scheltinga en Miriam van der Laan in Nieuw Heeten We weten graag van te voren hoeveel mensen deel zullen nemen. Je kunt je aanmelden via de mail of telefoon bij : Hans Scheltinga [email protected] 0572 321154

19

Diversiteit, de standaard en Engels vs. Nederlands door: Jos Verdonk Er zijn veel dingen die goed gaan in onze club, dit wordt vaak bejubeld door onze mensen en dat kan misschien ook niet genoeg gedaan worden. Soms gaan er ook dingen minder goed, en als je dat vindt ben je een criticus. In deze rol begeef ik mij nogal eens, het lukt mij niet de ogen te sluiten. Diversiteit en standaard van de landgeit Vanuit Midden-Nederland probeert men de diversiteit te stimuleren en zo een bijdrage te leveren aan het fokdoel van de vereniging. Is er dan behoefte aan meer diversiteit? Inderdaad heeft de vereniging een steeds eenvormiger verhaal en hanteert een standaard. En alleen met de standaard in de hand dient gekeurd te worden, daar verbindt de keurmeester zich aan. Nou, ik vrees dat dit niet gaat lukken. Het is zelfs onmogelijk een dier te vinden dat voldoet aan de standaard, zeker als het over verhoudingen gaat. Deze verhoudingen zijn de aanleiding geweest ze eens na te meten en ik ben tot de conclusie gekomen dat hier nogal wat op aan te merken valt. Ruwweg komt het erop neer dat deze een veel grover dier schetsen dan de werkelijkheid: • De kop is smaller en/of langer, de beoordeling is vaak subjectief: een wit voorhoofd noemt men breed en een bles vaak smal, maar de verhouding 1,5x1 wordt niet gehaald. • De korte of lange hals bestaat niet. Deze staat in verhouding tot de ruglengte 1:2. Bokken hebben eenzelfde verhouding. • De werkelijke hoogte van de voorhand is max. 31 cm bij 68 cm schofthoogte, de breedte ca. 17 cm. • De achterhand: de kruislengte is eerder 1/3 v.d. ruglengte, dan 1/4. Bokken hebben naar verhouding een smaller kruis. Dat is bij mensen ook zo. Je zou kunnen zeggen dat de breedte een kwart van de ruglengte is, maar dit gaat dan bij jonge dieren weer niet op. Zowel het kruis als de kop ontwikkelen met de jaren langzaam meer breedte, evenals borstkashoogte. De standaard heeft naar mijn mening geleid tot een verkeerd ideaalbeeld.

20

Dit uit zich op keuringen in de beoordeling ten gunste van de grofste geit met het meeste haar. Dit is vaak een oudere geit die niet heeft gelamd. Deze dieren zijn minder verhaard, en hebben een vollere hals en schouder. Geiten die wel zogen zijn in een andere conditie, dat wil niet zeggen slechter. Geiten met veel kort haar worden ook veel lager beoordeeld. Dit is nieuw haar dat slechts enkele weken oud is bij de keuring. Ook het haar op de poten telt ten gunste. Dieren met uitstaand haar aan de onderbenen hebben veel zwaarder beenwerk, wordt gesteld, maar bij het meten van de omtrek strak rond het dunste deel, blijkt er geen verschil te zijn. Vanwaar toch die angst voor fijn beenwerk? Op de oude prenten en schilderijen hebben alle dieren, zowel bokken als geiten, kort haar op de onderbenen. Op de laatste keurmeestersevaluatie heb ik een stuk uitgedeeld van een spreekbeurt van C. Zwagerman op het Internationaal geitencongres 1921, met maten erbij. Acht jaar studie naar de landgeit. Verrassend is, dat deze maten aardig overeen komen met die van nu. Met de kanttekening dat de overbouw ontbreekt, wat bij onze geiten op dit moment ook aan de hand is. In de negentiger jaren begon ik met geiten die een borstomvang hadden van 90 centimeter. La Maria was zelfs 94 centimeter, zij kwam van de Peel, hoogte 72 cm. (N.B. een grotere diepte hoort volgens mij niet bij de landgeit). De geiten zijn tegenwoordig kleiner geworden en ook de omvang neemt af. Als deze beweging doorzet worden ze misschien straks wel te klein. Ook wordt door Zwagerman gesproken van vroegrijpe dieren. Hiermee bedoelt hij de vruchtbaarheid op zich. Anders dan dit noemen wij de langzame groeiers laat-rijp. Engels versus Nederlands De Engelse kruislingen die ik heb, vertonen vergelijkbare maten met de Nederlandse, die ik ook nog heb. Mogelijk is de kop iets groter, wat bij dieren die dichter bij de natuur staan ook zo is: sterker ontwikkelde kaken en meer hersens. Vier jaar gelden ben ik begonnen met Engelse bokken te gebruiken omdat ik overtuigd ben van de smalle genetische basis van de landgeit. En omdat de gelegenheid zich voor deed. 21

Ook zit er nogal wat melkgeitenbloed in onze geiten. De Britse is een oorspronkelijker geit van vóór de invoer van melkgeitenrassen. Zij belooft dus zowel een verbreding van de genen, als een verbetering van oorspronkelijke eigenschappen. Bij de presentatie van het genenonderzoek suggereerde dhr. H. Lenstra ook verbetering in die richting. Ik heb gebruik gemaakt van mijn beste geiten om de zo gewenste Nederlandse eigenschappen te behouden, maar de gewenste bloedverversing zou je weer verliezen als je daarna alleen maar weer terugfokt naar Nederlands. Het was spannend om deze dieren te leren kennen op hun kwaliteiten en ik ben weer helemaal bevangen van het heilige vuur. Ontzettend vaak heb ik gestudeerd op de oude prenten en onze eigen geschiedenis. Gelukkig heb ik ook beschikking over een stukje natuurterrein en kan zo goed zien welke dieren het sterkst zijn en beter de winter door komen. Het is niet altijd makkelijk - er zijn ook nog andere gebruikers - en ’s winters kun je beleven dat ze over het ijs gaan. Deze tijd worden de eerste lammetjes geboren en opvallend is dat ze direct goed op de benen staan. Ze rennen ook heel snel mee. Voor de diversiteit is het ook goed. Andere hoornstanden en kleuren doen zich voor. En de oude Bezoar-tekening: kop en pootstrepen, lichte buik en liezen. Er doet zich soms een bijzondere beharing voor bij de lammetjes: héél dicht gekruld, lijkt heel kort, maar groeit uiteindelijk gewoon recht. Het zijn dieren die later juist goed in het haar zitten. De Engelse kruislingen hebben kleinere oortjes, plusminus 12 cm. Heel fraaie uiertjes, de onderkant van de spenen blijft wel 5 cm. boven de hak. Ze hebben een hogere weerstand tegen maag-darmworminfectie. De groei is trager. De bokken halen de maat niet op anderhalfjarige leeftijd. Dit kan ook door de sobere omstandigheden komen. De benen worden wat anders geplaatst. Dit komt trouwens niet door een andere vorm 22

kruis, dat is vierkant en hetzelfde als Nederlands. Een steil (aangetrokken) kruis komt niet voor. De hoekingen van het achterbeen zijn duidelijk zichtbaar, dit in tegenstelling tot veel Nederlandse. Wat we bij Nederlandse regelmatig zien is dat de benen van opzij gezien wat ver uit elkaar staan (voor – en achterstandig) – vaak in combinatie met een wat zwakkere rug – het dier lijkt wel lager gesteld. Dit punt wordt m.i. veronachtzaamd. Het gangwerk van de Engelsen is fantastisch, mits ze willen lopen. Het hoogtemeten wordt ondoenlijk, ze duiken, maar dat zien we ook bij onze NL-dieren. Waarom zouden we de Engelse kruislingen mettertijd niet anders noemen? Bijvoorbeeld ‘Verbeterd NL’? Laat varen die zelf ingenomenheid en wordt ook kritisch!

Knoeperd door: Wilna Boink

"Zó kan ik toch niet naar de begrazing! Ik zie niks!!"

" Hè,hè nu gaat er voor mij een wereld open! De baas heeft me de Schnauzerlook geknipt!"

23

Diversigeit door: Wimpy de Vries Hallo beste mensen, Ik had de pen gekregen van Gerard en dit heb ik er van gemaakt. Gerard bedankt dat je mij de pen hebt doorgegeven en ik zal zo goed mogelijk een uiteen zetting geven over mijn geiten, mijn fokken en mijn streven. Zo `n dikke 20 jaar geleden kreeg ik mijn eerste geitenlam. Een kadootje waar mijn vrouw mee aanzetten kwam Zij wist dat ik de Landgeit een schitterend dier vond. Terwijl zij amper wist dat zo `n dier bestond. In de Herfst begon het geitje heftig te mekken. Albert Thalen kwam en zei je moet het diertje laten dekken. De geit bracht twee gezonde zonen. Maar die zijn jammerdeerlijk in de shoarme terecht gekomen Ik liet mij door meerder kenners adviseren. En die zeiden je moet Bok Leo eens proberen En dat was een succes, 2 beste lammeren dus. Ik schaftte mij nog een geitje aan, dat was een v.d.Klus. Enkele jaren verstreken zonder doorgaand succes. De cijfers op de keuring lagen zo gemiddeld rond de 6. Hier en daar gaf men mij nog weleens wat advies. Maar op een dag dacht ik aan opa, mijn Pake Piter de Vries. Die had enkele Friese roodbonte koeien En wanneer er een koe tochtich was en begon te loeien dan bekeek Pake enkele fokstieren. Hij koos daar één van uit die zijn koe dan mocht versieren. Dat deed Pake naar zijn eigen inschatting. Zonder computer, I Pad of ander modern ding Hij was een keuterboertje en had ook nog een baan Op keuringen had hij door zijn fokresultaten een goede naam Hij had dieren van hoog niveau maar wist bij God niet hoe dat kon. En als ze hem er naar vroegen, zei hij iets dat hij terplaatse verzon. Ik doe hetzelfde als mijn Pake Piter die thans in vrede mogen rusten. Zoek een bok, het nageslacht, klopt dat, dan zal hij jouw geit ook wel lusten. s’Avonds onder een borrel bespreek ik met Sita mijn plan. Maar die denk daar meestal het hare van We hadden daar wel eens woorden over en dat is héél netjes verwoord. Want soms is ze zo boos dat ik denk, nog even dan word ik vermoord. Bij het slapen gaan keerd Sita mij dan morrend de rug toe met een verwijt. 24

En ‘s morgens zitten we dan nors samen aan het ontbijt. Op zeker ogenblik stelden we voor dat elk een eigen stal moest nemen En de resultaten zouden we op termijn dan wel vernemen. De naam Fan Witsenburg van mij die blijft, zoals die al jaren gold Op hetzelfde adres een nieuwe naam, Sita’s stal, Fan Swentibold. Sita laat zich graag door derden adviseren en is niet van ZO EASY af te slaan Terwijl ik mij in de voetsporen van mijn Pake Piter laat begaan. Sita fokt op grijs en ik fok bruin en gestippeld. Reeds heb ik 10 lammeren dat vrolijk op het erf rond tippeld Het zijn allemaal Fan Witsenburgjes van goede kwaliteit. Maar ik heb teveel, ik moet der wat van kwijt. Sita heeft er 2 onder de bok gehad daar zitten we nog op te wachten. Maar daar laat ik me niet over uit, dat zijn haar gedachten. Ik heb er een mooi, gestippeld boklam bij en daarmee ben ik in mijn nopjes en bijzonder blij. Maar ik heb teveel geiten-en bokken dieren Met horens in de vorm van sabels en lieren. Ik heb geen fokgeheim, vraag me ook niet hoe het kan. Maar ondertussen profiteer en geniet ik er heerlijk van. Groet Wimpy en ik geeft de pen door aan Henk Hoitink

25

Waar een klein geitje groot in kan zijn door: Paul de Jong Het is 11 februari 2009 als Iekje wordt geboren als jongste en kleinste van een drieling. In het voorjaar mogen de lammetjes het weiland in, zo ook de drieling. Vanuit de huiskamer hebben we mooi zicht op het jonge spul. Als ik op een morgen de gordijnen open doe, zie ik het meteen, Carla de moeder van de drieling ligt dood in de wei met de drie jongen om haar heen die nog proberen bij haar te drinken. De jongen, Iekje en haar twee broers, zes weken oud, kunnen het nog niet redden zonder melk. Er zit niets anders op dan ze zelf proberen groot te brengen met kunstmelk en kalverbrok. Voor de twee kleine bokjes ziet het er al snel slecht uit, ze worden ziek, er lijkt iets met hun coördinatie te zijn. De dierenarts kan geen uitsluitsel geven, het lijkt dat er een soort “kortsluiting” ontstaat in het aansturen van signalen naar de spieren. De medicatie die ze krijgen slaat helaas niet aan en de bokjes gaan na een paar dagen dood. Na weken van binnen blijven, kunstmelk, kalverbrok, hooi en goede zorg mag Iekje in mei weer bij de andere geiten in het weiland. Ze heeft geen steun van een moederdier en de andere dieren geven haar regelmatig een opdonder. Iekje wordt in het land nog wat bijgevoerd, je kunt zien dat ze een flessenlam is. Tijdens de lammerenkeuring in 2009 wordt ze goed gekeurd. Omdat we het aantal geiten op ongeveer negen willen houden, besluiten we geitjes te koop aan te bieden. Ook Iekje wordt te koop aangeboden maar uiteindelijk blijft ze over. Geen probleem, ze mag wat ons betreft blijven, ze is een lief, aanhankelijk en plezierig geitje. We besluiten haar te laten dekken, Fedor lijkt ons een geschikte bok, zo gezegd – zo gedaan. Voorjaar 2010, het is weer een gezellige boel met de pasgeboren lammeren. Iekje heeft twee bokjes gekregen, Jelle fân Topweer en Jitse fân Topweer. Ze is een goed moedertje, zorgt goed voor haar jonge knapen. Na 3,5 maand halen we de bokjes bij haar weg, nu kan ze weer in conditie komen. Op de keuring behaalt ze dat jaar 76 punten. 26

In het voorjaar van 2011 krijgt Iekje weer twee lammeren, Kerel fân Topweer en Karla fân Topweer, opnieuw is Fedor de vader. In 2012 wordt er één bokje geboren uit dezelfde combinatie, Lieuwe fân Topweer. In drie jaar tijd heeft Iekje dus 5 nakomelingen gekregen, op zich niet bijzonder. Maar ……van die 5 nakomelingen worden er 4 kampioen! Jelle fân Topweer 2-3-2010: 2010 ZG 2011 Kampioen anderhalf jarige bokken en dagkampioen.

Kerel fân Topweer 18-2-2011: 2011 ZG 2012 Kampioen anderhalf jarige bokken.

Karla fân Topweer 18-2-2011: 2011 ZG en kampioen geitjes.

Lieuwe fân Topweer 12-2-2012: 2012 ZG en kampioen bokjes.

Het kleine geitje wat van zo ver moest komen, verbaast ons elke keer opnieuw met haar jongen. Vandaar “Waar een klein geitje groot in kan zijn!”

27

Een balans tussen het beeld en de genen door: Lucas van Diepen Basis kenmerken van de Nederlandse Landgeit: a) genetische diversiteit en genetische invloed van geiten uit andere landstreken. b) niet op productie gericht en niet gericht op veredeling. c) diversiteit en rijkdom in kleur, grootte en type i.p.v. selecteren en fokken in één lijn d) ontstaan vanuit een historisch selectie proces i.p.v. een statisch beeld of opvatting. Het zijn deze vier basis componenten waarlangs de Landgeit in Nederland zich heeft kunnen ontwikkelen, vanaf de Prehistorie en de vroege MiddelEeuwen tot 1900 en daarna opnieuw vanaf 1958 - 1971 tot nu toe. Over zee, langs rivieren en over land zijn geiten mee gevoerd en uitgewisseld binnen Europa. Vanaf 1900 worden de op dat moment sterk veredelde Zwitserse witte Saanengeiten ingevoerd, uit Rhein-Hessen. Niet lang na de introductie en de verspreiding van de Nederlandse Witte Geit verdwijnt de Nederlandse Landgeit volledig uit ons Landschap.

Nederlandse witte geit

Een Landras onder een stolp. Langdurig selecteren en fokken – het opsporen en verbeteren van defecten – binnen een beperkte groep dieren, zonder toevoeging van vers bloed, betekent per definitie de beëindiging van dit (ons) type Landras. Het is het begin of de voortzetting van veredeling. Dit komt bovenop de gevolgen van verwantschap en inteelt. In de natuur wordt anders geselecteerd dan door de mens en in vroeger tijden werd “losser” en “breder” geselecteerd dan nu. Dilemma: strak georganiseerde keuringen en uitslagen zijn onmisbaar voor de stevigheid, voor de kwaliteit en voor de samenhang binnen de LFNL. Hoeveel waarde hechten wij aan het begrip landras? 28

De LFNL is goed georganiseerd, en op diverse terreinen zeer succesvol. Je kan dus zeggen: het is een leuk verhaal, maar er klopt niets van. Na dertig jaar gericht selecteren hebben wij bokken en sinds kort ook geiten met meer dan negentig punten. Dus wat is het probleem? En dan ga je verder. Je kan ook zeggen: er zit een kern van waarheid in. Maar de mogelijke defecten kunnen wij opsporen en herstellen door kundig en precies te selecteren. Als het werkt dan staat er over vijftig jaar een Landgeit, met lange haren, laag gesteld, een korte brede kop, grote horens en kleine oortjes, zonder defecten, die is veredeld. Of de analyse is juist. Geert Boink, heeft ooit gezegd: “Je moet eerst onderzoek doen naar het genetisch materiaal van De Nederlandse Landgeit, daarna ga je opzoek naar dieren die daaraan verwant lijken. Die dieren onderwerp je ook aan een genetisch onderzoek en op basis daarvan kies je vers bloed als aanvullingen ofwel ter verbetering”. Afhankelijk van dat onderzoek, van de resultaten en van het vervolg onderzoek kan het 10 - 15 jaar duren voordat een compleet beeld zichtbaar wordt. Stelling 1: Een landras is meer dan een plaatje. Veredeling was nodig - in de jaren 1958 tot 1971 en ook nog daarna - om te komen tot een Landgeit, de Nederlandse Landgeit. Die staat er nu en kan tegen een stootje, uit Noorwegen, uit Engeland of uit andere gebieden. Stelling 2: De regionale keuringen zijn het samenbindend fundament van onze vereniging. Het succes van de keuringen – binnen strenge kaders - stimuleert veredeling en houdt onvoldoende rekening met de oorsprong, met de genetische diversiteit, het functioneren en de natuurlijkheid van de NL Landgeit, op de langere termijn. Stelling 3: De verhouding NL // niet - NL is nu: 96% Nederlands tegenover 4% niet-Nederlands. Dat kan worden: 87.5% Nederlands plus: 12.5% Noors, Engels, Schots of Bretons. De LFNL is dan nog steeds Stamboekwaardig binnen de gestelde regels. Stelling 4: Het lijkt erop dat de Nederlandse Landgeit, zoals deze zich heeft ontwikkeld vanaf de Prehistorie tot aan 1900 en daarna opnieuw vanaf 1958 - 1971 tot nu toe, ook internationaal wordt gezien als bijzonder en waardevol. In China wordt sinds een aantal jaren genetisch onderzoek gedaan naar het fenomeen Landrassen o.a. op basis van genetisch materiaal van Europese Landgeiten, waaronder de NL Landgeit. Het op een zinvolle en verantwoorde manier toevoegen van vers bloed, verbetert het 29

functioneren en de gezondheid van de Nederlandse Landgeit, verrijkt de genetische diversiteit en maakt dat wij breed kunnen selecteren en fokken vanuit een “historisch perspectief”. In de komende vijftig jaar kan de waarde van dit landras toenemen indien wij (5x) om de tien jaar vers bloed toevoegen en daarna tot 2% verdunnen met 100% NLG bokken en geiten. Stelling 5: Het “gunnen” van kwalitatief goede dieren bij beginnende (jonge) fokkers of houders met interesse en ambitie zal uiteindelijk bijdragen tot een verbreding van de genetische basis en van de continuïteit van de LFNL tenslotte: Met de Peel als voorbeeld - Een samenwerking tussen medewerkers van Staatsbosbeheer en leden van de LFNL - kunnen grootschalige projecten, in combinatie met dier welzijn, ruimte bieden en een ijkpunt zijn voor diversiteit, gezondheid en natuurlijkheid en voor het authentieke binnen de Nederlandse Landgeit. Een Landelijke presentatie van Landgeiten met Engels (ook 87.5% GB en 75% GB), Noors of 100% NL bloed kan - door het kontrast - verschillen en overeenkomsten helder maken. Natuurlijk dier gedrag: Bijvoorbeeld moeder instinct, intelligentie, vindingrijkheid, geheugen, gedrag t.a.v. andere dieren in de groep, gebruik maken van de horens. Alle dieren met horens gebruiken deze ook. Bij het bepalen van de rangorde, om lekker mee te krabben, om ergens uit puur plezier een dreun tegen te geven en om in struiken of bij boombast voedsel mee te vergaren. Het geeft extra mogelijkheden, in een zeldzaam geval ook extra risico’s en doet dus ook iets met het gedrag, het leer gedrag, van een dier. Als houders van landgeiten zijn wij bekend met leer- en ervaringsgedrag tegenover genetisch bepaald of hormoon gestuurd gedrag of een combinatie daarvan. Veredeling en het selecteren op makke dieren betekend mogelijk het uitselecteren van natuurlijk gedrag en natuurlijke eigenschappen. Een geit is van nature een intelligent vluchtdier, zelfstandig functionerend binnen een groep. Bovendien wordt bijna ieder dier mak. “Natuurlijk dier gedrag” is mogelijk net zo waardevol als “het plaatje”.

30

Troeltje van de Withaar 25-2-1997 -- 18-12-2012 door: Griet Bergsma - Hofstra Op 25 februari 1997 werd bij de Drentse fokker Smit een geitje geboren. Waarschijnlijk veel meer, maar dit geitje werd voor ons heel bijzonder. Het was het jaar van de letter T. Zullen ze lang nagedacht hebben over de namen? Dit kleintje werd Troeltje genoemd. Wij waren in die tijd verhuisd en hadden een weilandje bij ons huis. En we wilden graag een paar geiten. Van Bouman en Hoiting kregen we informatie over de Nederlandse landgeit. Deze geit leek ons heel geschikt. De heer Smit kwam helaas te overlijden en voor zijn geiten moest een nieuwe plek worden gevonden. Bouman belde ons op en ja wij wilden graag twee geiten van anderhalf jaar. Troeltje en Tsarina van de Withaar kwamen bij ons. Tsarina heeft maar kort geleefd. Troeltje groeide op tot een geweldige geit. Ze is de stammoeder van ons hele koppel geworden. Ze is één keer heel ziek geweest, maar werd weer beter. Ze bleef bij ons en werd ouder. Elk jaar dachten we, dat het misschien het laatste jaar zou zijn. 16 December 2012 hoorde ik haar plotseling heel hard schreeuwen. Ze was gevallen. We hebben haar in schoon stro gelegd, de andere geiten kwamen even kijken. Ik masseerde haar buik, die heel snel opzette. Toch weer haar kop omhoog, een vieze dikke boer en Troeltje ging weer staan en probeerde een hapje hooi. Maar 18 december ging ze binnen liggen. We kwamen bij haar en toen was ze dood. De volgende ochtend heel vroeg hebben we haar op een kruiwagen naar de weg gebracht. Het pad naar de weg is zo'n 400 meter. Dat hoopje onder het kleed zou straks worden opgehaald. Stil liepen we terug met de lege kruiwagen. Einde van het tijdperk van de stammoeder van onze geiten. Dag Troeltje van de Withaar. 31

Landgeit rulez! Op verschillende forten van de Hollandse Waterlinie zijn initiatieven om groenbeheer te doen met behulp van landgeiten (begrazing). Dit is zowel groen/duurzaam als economisch interessant, de geiten vormen een attractie voor de bezoekers en het is ook historisch verantwoord omdat in vroeger tijden veel forten met behulp van schapen of geiten werden begraasd. Op de forten werken we voor de uitvoering veel met vrijwilligers en is het onontbeerlijk dat zij goede kennis van zaken nodig hebben. Om dit soort begrazingsprojecten tot een succes te maken is opleiding en kennisuitwisseling een voorwaarde; het werken met geiten vraagt veel inzet, zorg en zorgvuldigheid en daar is kennis voor nodig. In het project willen we experts bijeen halen om aan vrijwilligers van verschillende forten kennis en ervaringen over te dragen. We denken van een tiental forten zo'n 30 vrijwilligers bijeen te halen die de studiedag gaan volgen. Het gaat hierbij om een studiedag met mensen van de LFNL, een dierenarts, medewerkers van forten waar al geiten worden ingezet, leveranciers (van halsbanden, hekken, hokken ed.) en een begrazingsdeskundige met kennis van andere dieren. Er is een lunch met geitenkaas en een bokbiertje na afloop. De studiedag wordt georganiseerd door het Vestingmuseum Naarden in samenwerking met C-Fordt. Door een subsidie van Groen & Doen is de deelname gratis. Studiedag groenbeheer met landgeiten bij forten Plaats : Vestingmuseum Naarden Datum : woensdag 17 april 2013 Aanmelden bij Bas Kreuger: [email protected]

32

Nieuwsgrazer Vier peildata voor heffing Diergezondheidsfonds In 2013 verandert de berekeningswijze van het aantal schapen en geiten waarvoor houders een heffing betalen voor het Diergezondheidsfonds (DGF). In 2013 worden op vier peilmomenten dieren geteld in plaats van op één meetmoment. De heffing geldt alleen voor bedrijven met gemiddeld meer dan 25 schapen of geiten. Alle schapen- en geitenhouders met gemiddeld meer dan 25 schapen of meer dan 25 geiten zullen in oktober 2013 de factuur van het PVV voor het DGF ontvangen. Voor 2013 bedraagt de DGF heffing per UBN € 25,- en de heffing per schaap of geit € 0,67. Het aantal dieren wordt vastgesteld op basis van de gegevens uit het I&R systeem schapen en geiten op de volgende data: 1 november 2012, 1 februari 2013, 1 mei 2013 en 1 augustus 2013. Het aantal dieren wordt per 'kop' bepaald: alle op de peildatum aanwezige geiten, bokken en lammeren worden meegeteld. Voor het bepalen van de grens worden de aantallen schapen en geiten apart geteld. Bron: Produktschappen Vee en Vlees (PVV)

Oormerkplicht voor lammeren verruimd De wettelijk verplichte termijn waarbinnen lammeren moeten worden geoormerkt en geregistreerd in I&R Dieren bedraagt 6 maanden. Bij afvoer of verplaatsing over de openbare weg moet het oormerk eerder worden aangebracht. Daar is nu een uitzondering op gekomen. Als een lam in gezelschap van het moederdier over de openbare weg binnen het bedrijf wordt verplaatst dan geldt nog steeds de termijn van 6 maanden. Bron: Ministerie van Economische Zaken

Twee geitenfokkerijorganisaties erkend Naast de LFNL is alleen de Nederlandse Angorageiten Fokkersvereniging door de Produkschappen Vee en Vlees (PVV) erkend als fokkerijorganisatie voor geiten. Er zijn 20 fokkerijorganisaties voor schapen erkend.

foto: geit in de vensterbank in C-Fordt 33

Agenda dinsdag 9 april Ledenvergadering fokkersclub Drenthe te Beilen. woensdag 17 april Studiedag groenbeheer met landgeiten bij forten. Zie aankondiging elders in deze DNL. vrijdag 3, zaterdag 4 en zondag 5 mei Presentatie van de LFNL tijdens Animal Event in Beekse Bergen bij Hilvarenbeek. Kijk op www.animal-event.nl maandag 20 mei (2e pinksterdag) De "Woeste" Pinksterfair te Witharen (OV) met o.a. Nederlandse Landgeiten. Kijk op www.woestenhoeve.nl woensdag 25 mei Symposion fokkersclub Drenthe. Nadere gegevens volgen. zaterdag 1 juni 2013 Algemene ledenvergadering en stallentocht fokkersclub Midden Nederland Zie aankondiging elders in deze DNL Kijk op www.landgeit.nl voor de actuele agenda.

Cursus SMEK 6 en 20 april 2013 Dit voorjaar organiseert Landgeitenfokkersclub Drenthe een cursus SMEK (selecteren met een keurmeestersoog) voor leden van de LFNL, die deze cursus nog niet eerder gevolgd hebben. Er zijn nog enkele plaatsen vrij. Het doel van deze cursus is om kennis over de bouw en het exterieur van de Nederlandse landgeit en vaardigheden te verschaffen die deelnemers in staat stelt om op een verantwoorde wijze te fokken met de Nederlandse landgeit. Naast theorie worden veel praktische oefeningen gedaan met geiten onder begeleiding van enkele keurmeesters. De cursus wordt op 6 en 20 april in Dwingeloo gehouden. Het programma start op beide dagen om 10.00 uur en eindigt om 16.00 uur. De kosten voor deze tweedaagse cursus, inclusief handboek, koffie/thee en lunch zijn € 50 per persoon. Voor meer informatie of opgave kan men contact opnemen met Pauline de Vree (06 419894804 of [email protected]). 34

Papieren en dieren Dieren te koop zetten: U kunt geiten te koop aanbieden op onze website www.landgeit.nl. U kunt de dieren ook schriftelijk (bij voorkeur) of telefonisch aanmelden bij de marktmeester: Jans Kelder Brinkweg 8, 7864 TD Zwinderen telefoon: 0524 - 291220 E-mail: [email protected] Overdracht van dieren: Geef de stamboekpapieren, eventuele keuringsrapporten en de benodigde adressen mee aan de nieuwe eigenaar. Geef ook zelf de overdracht door in ZooEasy. Het kan ook schriftelijk of per E-mail aan de stamboekadministratie (contactgegevens op pagina 3 van deze DNL) Er is nog geen automatische doormelding naar de centrale I&R database van DR. De houder moet dit zelf doorgeven . Regelgeving ( I&R, etc.) De geldende regelgeving kunt u vinden in de 'Regelwijzer schapen en geiten' op onze website. (www.landgeit.nl) Voor vragen kunt u terecht bij het DRloket: Telefoon 0800-2233322 (gratis). Overlijden van dieren: De houder kan het overlijden zelf melden in ZooEasy. De datum van overlijden, het stamboeknummer en de naam van het dier kunnen ook schriftelijk of per Email worden doorgegeven aan de stamboekadministratie. Meld het overlijden ook in de centrale I&R database van DR.

Dekking en geboorte: Let op! - De fokker kan nu dekking en geboorte zelf invoeren in ZooEasy. Zie www.landgeit.nl voor de handleiding. - Meld de geboorte ook aan de centrale I&R database van DR. Het kan ook nog op de oude manier. Bestelling dekbewijzen / geboorteberichten door het bedrag over te maken op postgironummer 838994 t.n.v. Landelijke Fokkersclub Nederlandse Landgeiten te Udenhout aantal/bedrag: 4/€ 1,88 10/€ 3,82 ; 25/€ 8,00 Na ontvangst van het bedrag krijgt u de formulieren toegestuurd. Dit kan maximaal 1 maand duren omdat de girobijschrijvingen eenmaal per maand worden ontvangen. De bokhouder vult het dekbewijs / geboortebericht met daarop o.a. de gegevens van de bok in. De bokhouder geeft het dekbewijs/geboortebricht aan de geithouder. Binnen 30 dagen na de geboorte stuurt de geithouder het volledig ingevulde (schetsen hoeft niet meer) geboortebericht (witte deel) op naar Johan Vennedunker, Tuinbouwstraat 14, 9571 TA 2e Exloërmond Wordt niet aan deze termijn voldaan, dan worden de lammeren niet opgenomen in het geboortenboek. De wettelijke identificatie moet binnen 6 maanden worden aangebracht, zowel bij de levende als de overleden dieren. Uit foktechnisch oogpunt is het van belang om ook doodgeboren lammeren en andere afwijkingen op te geven. 35

36

Mortel 4 5071 NA Udenhout