Buurtzorg Jong Buurtzorg Nederland

Buurtzorg Jong Buurtzorg Nederland Almelo, juli 2012

1

Inleiding Buurtzorg Nederland is in 2007 gestart.Wijkverpleegkundigen en wijkziekenverzorgenden uit de ruim 480 teams verspreid over heel Nederland helpen mensen om bij (chronisch) ziekte en/of ouderdom zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Samen met de cliënt en zijn omgeving wordt gezocht naar wat er nodig is. Buurtzorg Nederland biedt een persoonlijk begeleider, levert zorg door hoog opgeleide professionals, levert betere zorg tegen lagere kosten en geeft zorg die is toegespitst op de persoonlijke situatie van mensen. Buurtzorg Nederland is begin 2012 gestart met Buurtzorg Jong. De gemeente Putten heeft aangegeven interesse te hebben in de werkwijze van Buurtzorg Jong. Op dit moment onderzoekt zij de mogelijkheden om vanaf 2013 een team in de gemeente in te zetten. In bijgaande notitie staat de werkwijze van Buurtzorg Jong beschreven. Wij geven tevens een raming van de kosten voor een team van Buurtzorg Jong. De uiteindelijke kosten zijn uiteraard afhankelijk van de inzet die de gemeente voorstaat.

Buurtzorg Jong 1. Eerstelijns hulp voor gezinnen Buurtzorg Jong helpt gezinnen die problemen ervaren en waar zorgen zijn over de kinderen. Deze zorgen zijn vaak het gevolg van de omstandigheden waarin het gezin verkeert. Als er problemen zijn in een gezin, kan het moeilijk worden voor ouders om een goede basis te bieden voor hun kinderen. Soms zijn er veel problemen tegelijk. Het kan gaan om (een combinatie van) problemen als gevolg van ziekte in het gezin, onzekerheid en onwetendheid over verzorgen en opvoeden, laagopgeleide ouder(s), financiën, huisvesting, tienermoeder zijn, problemen op school, opleidingen of werk, ouders met een psychiatrische stoornis, ontwikkelings-en gedragsproblemen van de kinderen, taalproblemen, culturele problemen, geïsoleerd zijn. Over het algemeen hebben deze gezinnen gemeen dat er grote zorgen zijn over de kinderen, dat de regie en structuur (nagenoeg) ontbreekt en dat er werk- en inkomen gerelateerde problemen zijn. Niet zelden veroorzaakt het ene probleem een volgend probleem zodat het steeds moeilijk wordt om eruit te komen. Hierdoor zijn de gezinnen kwetsbaar. Buurtzorg Jong kan door haar werkwijze, organisatievorm en haar laagdrempelige aanwezigheid in de wijk veel betekenen voor deze gezinnen. Wij kunnen brede opvoedingsondersteuning geven en op vele terreinen praktische hulp thuis bieden. Het gezin en haar omgeving staan bij ons centraal en de veiligheid van kinderen voorop. Wij bouwen eerst aan een wederzijds vertrouwen, dat is altijd de sleutel voor goede hulp. Naast hulp en ondersteuning voor kwetsbare gezinnen kan een team van Buurtzorg Jong ook educatieve en preventieve taken vervullen bijvoorbeeld in de frontoffice van het CJG, op scholen en tijdens cursussen en voorlichtingsbijeenkomsten.

2. Een multidisciplinair, zelfsturend team op maat dat efficiënt ondersteund wordt Buurtzorg Jong onderscheidt zich door haar multidisciplinaire en zelfsturende teams op maat die vanuit één organisatie werken. De teams zijn verankerd in de wijk. De ondersteuning van de teams is zeer efficiënt en staat geheel ten dienste van het primaire proces. Op maat in de wijk Omdat de problemen, vraagstukken én kansen in wijken niet overal hetzelfde zijn, worden de teams specifiek op maat voor de wijk samengesteld, zowel naar grootte als naar expertise.

2

In een team is altijd de combinatie aanwezig van opvoedingsondersteuning, praktische hulp thuis, sociaal maatschappelijke en brede hulpverlening, financiële hulpverlening en opbouwwerk. Teamleden hebben daarnaast capaciteiten voor een collectieve aanpak van problemen in de wijk. Wij zijn lokaal verankerd in de wijk, wij kennen de wijk en zorgen ervoor dat de bewoners ons kennen. Multidisciplinair De teams van Buurtzorg Jong zijn multidisciplinair samengesteld. Wij werken met HBO opgeleide, vakbekwame professionals die generalist zijn. Het zijn ‘doeners’ die aanpakken en zien wat er moet gebeuren. Professionals die passen in een team van Buurtzorg Jong zijn o.a. jeugdwijkverpleegkundigen, maatschappelijk werkers, pedagogen, ambulant begeleiders, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen en jeugdzorgwerkers. Indien nodig worden gespecialiseerde professionals uit de wijk, uit de tweede lijn of uit de jeugdbescherming per situatie geraadpleegd en/of ingezet. Zelfsturend Professionals van Buurtzorg Jong werken in een zelfsturend team. Er zijn geen managers en coördinatoren. Het team handelt vanuit haar eigen professionaliteit en verantwoordelijkheid. Hierdoor kunnen we doen wat nodig is en zijn niet het aanbod, de producten, of de (bedrijfs)doelen van een organisatie de uitgangspunten van oplossingen in een gezin. Ook de regelgeving rondom indicaties en financiën, de taakopvatting van individuele professionals en privacyreglementen werken doorgaans belemmerend op het vinden van de goede oplossingen. Vanuit de principes van zelfsturing bepalen professionals van Buurtzorg Jong zelf, samen met hun gezinnen, de prioriteiten. Een team van Buurtzorg Jong heeft geen last van bureaucratie, trage communicatie en afstemmingsvraagstukken zoals veel andere multidisciplinaire teams. Gezinnen, huisartsen, scholen, andere hulpverleners in de wijk en gemeenten hebben te maken met een klein vast team dat zelf verantwoordelijk is en snel kan handelen. Ondersteuning van het team Buurtzorg Jong maakt gebruik van de efficiënte BackOffice en de slimme ICT ondersteuning van Buurtzorg. De medewerkers zijn zo weinig mogelijk belast met administratieve werkzaamheden. Dat bespaart veel tijd. Het team van Buurtzorg Jong wordt ondersteund door een coach die, als dat nodig is, kan meedenken over problemen die worden ervaren bij het uitvoeren van het werk.

3. Ieder gezin heeft één vertrouwde hulpverlener Ieder gezin heeft een eigen hulpverlener die generalistisch werkt, altijd thuis in het gezin of in de omgeving zoals op school, de kinderopvang of op de sportclub. . Deze hulpverlener, de coach voor het gezin, zoekt samen met het gezin naar oplossingen die passen binnen de mogelijkheden. Zij is de contactpersoon voor het gezin naar de woningbouwvereniging, gemeentelijk diensten zoals de sociale dienst of leerplicht, scholen, welzijn-en vrijwilligersorganisaties, hulpverleners uit de tweede lijn, jeugdzorg, gezinsvoogd. Als het nodig is, gaat zij mee naar instanties. De vaste hulpverlener maakt gebruik van de expertise in haar team. Op deze wijze kan vanuit één klein team, brede hulp worden verleend. Dit voorkomt de complexiteit van meerdere intakes en formulieren en van samenwerkings-en afstemmingsproblemen die ontstaan als gezinnen met meerdere organisaties en hulpverleners te maken krijgen. (Uit een onderzoek van de gemeente

3

Woerden, blijkt dat gemiddeld 13 organisaties en een veelvoud aan hulpverleners waren betrokken bij multiproblemgezinnen, Stade, 2012)

4. Zelfstandigheid van het gezin bevorderen door formele- en informele zorg te verbinden Buurtzorg Jong is erop gericht om een gezin zo snel en compleet mogelijk te helpen zodat het zelfstandig verder kan. Het team zoekt naar wat de leden van het gezin zelf kunnen. Dat is vaak meer dan menig hulpverlener denkt. Over het algemeen wil een gezin zelf de regie hebben en meepraten over de beste aanpak. Als men bij die regie hulp krijgt vanuit de naaste omgeving, vergroot dat de zelfstandigheid. Het team van Buurtzorg Jong is daarom altijd op zoek naar mensen die iets kunnen betekenen voor een gezin. We doen dat praktisch door contact te leggen in de buurt met naaste bewoners en met andere ouders op school of in de omgeving. We vragen gewoon of men iets kan en wil doen voor het gezin. We gaan ook op zoek naar vrijwilligers om hen (al dan niet tijdelijk) te koppelen aan het gezin. We ondersteunen de mantelzorgers, vrijwilligers en andere mensen die het gezin helpen zodat zij de goede dingen kunnen doen en het langer vol kunnen houden. Daarbij is wederkerigheid heel belangrijk: ook in een problematische- of achterstandssituatie kunnen gezinsleden voor anderen of voor bijvoorbeld een school iets betekenen. Dit draagt bij aan hun eigenwaarde die in probleemsituaties vaak maar beperkt wordt ervaren. Soms gaat het vergroten van de zelfstandigheid van een gezin ook over het leren accepteren en het leren omgaan met beperkingen. We laten een gezin pas ‘los’ als het weer zelf verder kan. Loslaten betekent soms ook dat we een vinger aan de pols blijven houden door er af en toe langs te gaan om poolshoogte te nemen. Deze aanpak van Buurtzorg Jong is gericht op zorgonafhankelijkheid en leidt tot duurzame oplossingen.

5. Direct en persoonlijk bereikbaar: 06 en @ Teamleden van Buurtzorg Jong zijn direct en persoonlijk bereikbaar. Huisartsen, de JGZ en het CJG kunnen ons makkelijk bereiken om hun zorgen te bespreken. Signalen vanuit de kinderopvang, scholen, politie, buren, wijkbewoners of vanuit teams van Buurtzorg en Buurtdiensten kunnen snel worden opgepakt. Gezinnen kunnen ook zelf om hulp vragen bij ons. Indien een beroep gedaan wordt op het team, gaan we er op af en zullen we in principe altijd helpen. Als dat niet mogelijk is, wordt passende hulp geregeld.

6. Helpen zonder indicatiestelling Buurtzorg Jong adviseert om, vooruitlopend op de transities, zonder indicatiestelling te werken. We kunnen dan sneller starten en vooral datgene doen wat nodig is. De eigen hulpverlener en het gezin, zo nodig met de huisarts, de school en mogelijk anderen, bepalen met elkaar welke hulp nodig is en hoelang deze nodig is. Uiteraard zal het team dat regelmatig kritisch evalueren en indien nodig bijstellen.

7. Huisartsen Huisartsen zijn voor Buurtzorg Jong belangrijke partners. Buurtzorg Jong werkt net als de Buurtzorg teams in de thuiszorg nauw samen met de huisartsen. In veel situaties zullen huisartsen het eerst geconfronteerd worden met gezinnen of leden van het gezin waarmee het niet goed gaat. Door

4

snelle inzet van Buurtzorg Jong en terugkoppeling naar de huisarts streven wij ernaar om met huisartsen vanuit één wijk of dorp samen te werken.

8. Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en de (voor)scholen. Met de Centra voor Jeugd en Gezin en de (voor)scholen maken wij per gezin afspraken die gericht zijn op het elkaar aanvullen. De invulling en taakopvatting van CJG’s is verschillend. Over het algemeen zijn de preventieve en adviserende taken van de frontoffice van een CJG goed belegd. Het wordt ingewikkelder als meer intensieve hulpverlening ingezet moet worden. Kernpartners uit het CJG en ketenpartners van het CJG willen dan vaak allemaal betrokken zijn zodat een gezin per definitie met meerdere instanties te maken heeft. In plaats daarvan kan Buurtzorg Jong als onafhankelijke team ingezet worden zowel in de frontoffice als in de backoffice. Er is dan daadwerkelijk sprake van brede en praktische hulp vanuit één organisatie, vanuit één team door één vaste hulpverlener. Op deze wijze voorkomen we de coördinatie- en afstemmingsproblemen die vaak ontstaan als hulpverlening vanuit meerdere organisaties c.q. CJG partners plaatsvindt. Dat scheelt veel tijd, intakes, administratieve rompslomp en vooral frustraties bij gezinnen en hulpverleners. Deze onafhankelijkheid is er ook als specialistische hulp nodig is. We kunnen de meest geschikte hulp inzetten die past bij het gezin of de jongere en zijn niet gebonden aan specifieke organisaties. In veel gevallen zal ook de (voor)school betrokken worden bij de hulpverlening in een gezin. Voor de scholen zal een professional vanuit Buurtzorg Jong aan de intern begeleider van de scholen worden gekoppeld om op die manier binnen de scholen de zorgleerlingen te kunnen begeleiden, zowel op school als thuis, met leerkrachten en ouders. Indien nodig wordt een kind op school geobserveerd en/of wordt met de leerkracht en de ouders gezamenlijk overlegd over de aanpak.

9. Een sterke en verlengde eerste lijn Door de snelle, doelgerichte en praktisch aanpak zorgt Buurtzorg Jong voor een sterke en verlengde eerste lijn. Een laagdrempelige en effectieve eerste lijn voorkomt onnodige specialistische en duurdere zorg in de tweede lijn. (Het aantal jeugdzorgindicaties stijgt jaarlijks met 19%, RMO, 2012) Buurtzorg Jong sluit enerzijds aan op de preventieve zorg van de JGZ, de lichte opvoedingsondersteuning vanuit het CJG en anderzijds op de specialistische jeugdzorg vanuit de tweede lijn.

10. Rapportage en verantwoording Buurtzorg Jong werkt met een gevalideerd systeem om de effecten van de interventies te meten: het uit Minnesota afkomstige Omaha systeem dat ook in gebruik is bij Buurtzorg. In het Omaha systeem worden problemen, interventies én resultaten vastgelegd. Binnen het Omaha systeem kan o.a. de mate van zelfstandigheid van een gezin gemeten worden. Voor Buurtzorg Jong is het vergroten van zelfstandigheid van het gezin een hoofddoel. Door middel van het Omaha systeem kunnen wij op relatief eenvoudige wijze nagaan hoe wij gezinnen kunnen ondersteunen op de domeinen kennis en gedrag van thema’s zoals opvoeding, werk en inkomen, onderlinge relaties, mentale veerkracht, GGZ, huisvesting, financiën, voldoende dagelijkse verzorging, regelmatig dag- en nachtritme van ouders en kind, minimaal één vaste verzorger (hechten), nakomen van medische controles, regelmatig schoolbezoek, voldoende emotionele en affectieve aandacht voor het kind, veiligheid voor het kind en andere gezinsleden. Gegevens kunnen aan de gemeente worden verantwoord en voor onderzoek worden gebruikt.

5

11. Buurtzorg Jong is goedkoper Net als bij Buurtzorg is de zorg van Buurtzorg Jong goedkoper. Op de eerste plaats werkt het team altijd aan het versterken van de eigen mogelijkheden van het gezin en het netwerk om haar heen. Wij ondersteunen ook de mensen om het gezin heen. Dat maakt dat de oplossingen duurzaam zijn en er minder professionele inzet nodig is. Buurtzorg Jong biedt brede en integrale hulp. Een gezin gaat niet van de ene naar de andere organisatie, dat spaart tijd en geld. Het gezin is eerder zelfstandig en komt minder snel bij de duurdere specialistische voorzieningen terecht. Buurtzorg Jong werkt zonder managementlagen en dure gebouwen. Buurtzorg Jong maakt gebruik van de ondersteuning van Buurtzorg Nederland en heeft mede daardoor een lage overhead. Tenslotte is Buurtzorg Nederland een onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk.

12. De positieve effecten van Buurtzorg Jong De werkwijze van Buurtzorg Jong levert op: 1. Tevreden gezinnen die zo zelfstandig mogelijk weer verder kunnen 2. Tevreden en daadkrachtige professionals 3. Integrale en brede aanpak door één hulpverlener, vanuit één team en één organisatie 4. Sterke nadruk op het bevorderen van zorgonafhankelijkheid 5. Een sterke en verlengde eerste lijn, daardoor minder gespecialiseerde hulpverlening nodig 6. Transparante, duidelijke bekostigingssystematiek 7. Kostenbesparing 8. Door het gebruik van het OMAHA systeem krijgt de gemeente inzicht in de problematiek, oplossingen en de effecten van de interventies. 9. Buurtzorg Jong levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de maatschappelijke gezondheidszorg en de cohesie in de wijken. 10. Met een team van Buurtzorg Jong geeft de gemeente de één gezin, één plan, één team visie concreet en praktisch vorm met name omdat deze visie wordt gefaciliteerd door één organisatie, één dossier, één registratiesysteem, één kostprijs, één ICT programma.

Buurtzorg Jong wordt in het advies van de RMO als goed voorbeeld genoemd van ontzorgen en normaliseren. Volgens de RMO is de inzet van het team gericht op directe en praktische ondersteuning van het op orde brengen van het gewone leven en wordt de versnippering van de jeugdzorg tegen gegaan. Buurtzorg Jong behoorde in 2012 bij de winnaars van de Nationale Jeugdzorgprijs.

Contact: E: [email protected] T: 06-22918638

6