Toelichting behorende bij het voorstel Pilot Buurtzorg Jong (2013-2014) Toelichting Vanaf april 2010 is het CJG Putten operationeel en in de afgelopen twee jaar is ervaring opgedaan met de werkwijze van het CJG. Vanuit de evaluatie die door de stuurgroep CJG is opgesteld is naar voren gekomen dat de huidige werkwijze herijking behoeft: de rol van de stuurgroep CJG is niet helder. Het gaat hier niet om een zelfstandige juridische entiteit, maar om een samenwerkingsrelatie die door een samenwerkingsovereenkomst is geregeld. Niet duidelijk is wie nou eigenlijk waar over gaat. Zijn gemeenten of de stuurgroeppartners verantwoordelijk voor visie en beleid? Communicatie vanuit de stuurgroep naar de coördinatoren gaat niet duidelijk en niet snel genoeg. Regie wordt gemist. De agenda's zijn vol en veel onderwerpen zijn operationeel van aard. Centraal in de oude afspraken staat dat de gemeenten de beleidsregie voeren en de gezamenlijke kernpartners van het CJG zijn verantwoordelijk voor de uitvoeringsregie. Zowel het uitvoeren van de beleidsregie als van de uitvoeringsregie blijkt diffuus. Ook blijkt het in regioverband lastig om lokale ingrediënten te verwerken in de aanpak. Gezien de behoefte aan herijking en gezien de geconstateerde knelpunten is de noodzaak aanwezig om voor het jaar 2013 duidelijke afspraken te maken over regie en uitvoering jeugdbeleid binnen het CJG. Zoals in de samenwerkingsovereenkomst zelf wordt benoemd kunnen nieuwe ontwikkelingen leiden tot aangepaste werkwijzen. Dat is voor de gemeente Putten aan de orde. Daarom heeft de gemeente Putten gekozen voor eenjarige contracten met de huidige zorgaanbieders en is de coördinator CJG in dienst van de gemeente Putten. In dit proces van visievorming ('hulp dichtbij, hulp direct, zonder teveel bureaucratie en inclusief nazorg') en rondkijkend naar goede voorbeelden zijn we in contact gekomen met Buurtzorg Jong. Buurtzorg Jong In het kader van de Transitie Jeugdzorg heeft zich een nieuwe 'speler' op de markt gepresenteerd, namelijk Buurtzorg Jong. In het kader van het gemeentelijk oriëntatietraject op de transitie heeft er samen met de portefeuillehouder kort vóór de zomervakantie 2012 een constructief gesprek plaatsgevonden met Buurtzorg Jong. Dit gesprek gaf een doorkijk naar een nieuwe, innoverende manier van werken in jeugdzorgland. Daarom is aan Buurtzorg Jong verzocht om een voorstel in te dienen hoe zij in een pilotvorm hun mogelijke hulpverlening per 1 januari 2013 in Putten zouden kunnen vormgeven. Hiervoor heeft Buurtzorg Jong een notitie opgesteld (zie bijlage 1). Buurtzorg Jong versus Buurtzorg Nederland Buurtzorg Jong is een zusje van Buurtzorg Nederland. Buurtzorg Nederland is genomineerd voor de titel 'Slimste organisatie van Nederland' en de Dutch Business Intelligence Award 2012 en heeft een vernieuwend concept voor verpleging en verzorging aan huis ontwikkeld. Zorgverlening waarbij wordt gestreefd naar betere oplossingen voor de cliënt, duurzaam en effectief. Door de zorgverlening volledig door hoog opgeleide wijkverpleegkundigen en wijkziekenver-
zorgenden in kleine autonome 'Buurtzorgteams' in te laten vullen wordt het oplossend vermogen en de professionaliteit van medewerkers ten volle benut. De Buurtzorgteams worden ondersteund door een landelijke organisatie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van moderne ICT-toepassingen waardoor de administratieve kosten tot een minimum worden beperkt. Tevens worden de kosten van overhead zo beperkt mogelijk gehouden. Waar andere / grotere organisaties al gauw te maken hebben met een overhead van 20 tot 25% is bij Buurtzorg sprake van een overhead van 7%. Kortom: betere zorg tegen lagere kosten; een aantrekkelijk perspectief voor cliënt, professional en verzekeraar. Met de diverse zorgkantoren zijn over de inzet van hun zorg sluitende afspraken gemaakt. Inmiddels zijn er meer dan 470 teams werkzaam, verspreid over het hele land. Cliënten van Buurtzorg Nederland hebben een hoge diënttevredenheid van maar liefst een 9,1. Reden van oprichting Buurtzorg Jong Buurtzorg Jong is ontstaan vanuit de behoefte van ouders, professionals en de politiek om de zorg- en hulpverlening aan gezinnen en jeugd logischer te organiseren. Buurtzorg Jong richt zich op het ondersteunen van gezinnen die problemen ervaren bij het opgroeien en opvoeden van kinderen tussen de 0-23 jaar. Er kunnen omstandigheden zijn in een gezin die de dagelijkse zorg voor kinderen extra moeilijk maken, zoals een (chronische) ziekte, gedragsproblematiek van een kind, problemen op school, jong moeder worden/zijn, financiële problemen, een overleden ouder, gescheiden ouders, huilbaby's, problemen met overgewicht of pesten. Buurtzorg Jong biedt in die situaties hulp en ondersteuning (dus op een breed terrein) en doet wat nodig is zodat de kinderen gezond en veilig kunnen opgroeien. Het kan gaan om preventie, gezondheid, opvoedingsondersteuning en begeleiding van het gezin. Men helpt ook bij allerlei praktische zaken zoals het op orde brengen van de financiën, structuur aanbrengen thuis en het omgaan met instanties. Analoog aan Buurtzorg Nederland werkt men met kleine zelfsturende, multidisciplinaire teams die op een breed terrein opvoedingsondersteuning en praktische hulp bieden. Thuis in het gezin. Daar helpt men om het netwerk en de contacten te versterken. Daarbij koppelt men ook de vraag en het vrijwillig hulpaanbod in de wijk aan elkaar. Waarom Buurtzorg Jong in Putten? Om verder toe te lichten waarom de wens bestaat om met Buurtzorg Jong een pilot te starten schets ik kort de werkwijze van het huidige CJG, de diverse overlegvormen én de daarbij geconstateerde knelpunten. Met onze nieuwe CJG-coördinator hebben we hier nog meer zicht op. 1. In het CJG wordt er gewerkt met een front- en een backofficie. Op dit moment wordt in de frontoffice (2 uur per middag) samengewerkt door vier partijen die om beurten het loket bemensen: Op maandag MEE Veluwe, op dinsdag Icare, op woensdag MD Veluwe en op donderdag de GGD. In de backoffice wordt met vijf partijen intensief samengewerkt. Op zich is er sprake van een positieve samenwerking welke in de backoffice kan worden voortgezet, maar in de praktijk geeft de manier van werken in de frontoffice altijd fricties. Wat we merken is dat de ene keer een cliënt wordt geholpen door MD Veluwe, dan door MEE Veluwe en weer een andere keer door Icare Jeugdzorg. Bij specifieke problemen wordt er doorverwezen.
2 van 6
2. Daarnaast kennen we het schoolmaatschappelijk werk (SMW), als partner in het CJG, voor 0,6 fte. Onder het algemeen maatschappelijk werk valt 0,4 fte die specifiek aan jeugd wordt besteed, is de ervaring (landelijke cijfers). Dit zit nu in één budget. Op dit punt constateren we steeds druk, waarbij we ons afvragen of de structuur wel optimaal is. Bij de diverse overlegvormen hulpverlening zitten veel partijen aan tafel. Daarbij komt dat SMW altijd kortdurende hulp betreft: vier of zes sessies. Daarna wordt een jongere c.q. het gezin overgedragen naar het algemeen maatschappelijk werk. 3. Nog een ander punt is het sociaal vangnetoverleg. Elf partijen (Bureau Jeugdzorg, GGD, GGZ-centraal, Jeugd-Punt, MD Veluwe, Mee, politie. Stichting Welzijn, Tactus, gemeente Putten en woningstichting) zitten bij elkaar en ook hier constateren we dat dit er niet altijd toe leidt dat één van de partijen de regie neemt en de klant helpt in wat hij/zij nodig heeft. Recentelijk zijn enkele voorbeelden te noemen dat er per saldo geen hulp werd verstrekt. Dit samen bij elkaar zitten geeft aan dat we op zoek zijn naar een model om de klant bij binnenkomst in de frontoffice direct te helpen, dus aan één partij te koppelen, die met die klant aan de slag gaat. Daarbij is de backoffice achter de hand. Op het punt van de backoffice dient de samenwerking dan ook volledig voortgezet te worden c.q. we willen die samenwerking graag voortzetten (denk bijv. aan indicatiestelling bij specifieke problematiek). Dit maakt dat het 'wijkzuster-model', zoals die in de pilot van Buurtzorg Jong wordt aangeboden precies voorziet in deze behoefte en manier van werken. In de pilot wordt de hulp beperkt tot hulp aan jeugdigen en hun gezin(systeem) en niet de volle breedte van hulp zoals Buurtzorg Nederland die biedt. Gevolgen voor bestaande samenwerkingsrelaties Bovenstaand concept is geen CtrI/A/Delete-model waarbij rücksichtslos afscheid wordt genomen van huidige aanbieders. Buurtzorg Jong is een goede aanvulling en een serieuze samenwerkingspartner. Door de inzet van sociale teams die in de wijk hun diensten organiseren staat de klant meer dan ooit centraal en niet het aanbod (van meerdere organisaties c.q. spelers op de zorgmarkt). Multiprobleemhuishoudens, jongeren met psychische en gedragsproblemen en zwakbegaafden die vanwege de stapelingseffecten van de drie transities nog kwetsbaarder lijken te worden kunnen met deze werkwijze vanuit één team en vanuit één organisatie goed bediend worden. Juist vanwege de inzet van het (buurt)netwerk stimuleert men burger- en buurtkracht. Er is sprake van maatwerk, waarbij niet procedures en methodieken centraal staan, maar bevlogenheid en betrokkenheid. Nazorg, ouderbetrokkenheid, snelle signalering en vinger aan de pols worden de standaard. Op dit moment (september 2012) draait Buurtzorg Jong twee pilots, namelijk in Amersfoort en Enschede. De eerste resultaten zijn bemoedigend. Met name huisartsen, die nu vaak nog niet actief betrokken zijn in CJG's blijken de korte lijn en de directe hulpverlening te waarderen. Ook blijkt dat een bureau Jeugdzorg cliënten overdraagt aan Buurtzorg Jong.
3 van 6
Inmiddels is er met meerdere gemeenten al contact gelegd en bijvoorbeeld Stichtse Vecht (gemeente Maarssenbroek) heeft besloten om vanaf 1 januari 2013 Buurtzorg Jong als partner te betrekken in de jeugdhulpverlening. Met deze aanpak zal het CJG sterker gemaakt worden en vernieuwing is nodig om hierop in te kunnen spelen. Samenvattend zet ik de voordelen van deze pilot op een rijtje: -
Een betere zorgstructuur, o.a. door korte lijnen met de huisartsen
-
Er wordt gewerkt vanuit één team, vanuit één organisatie en op deze wijze worden de coördinatie- en afstemmingsproblemen voorkomen die vaak ontstaan als hulpverlening vanuit meerdere organisaties plaatsvindt. Dat scheelt veel tijd, intakes, administratieve rompslomp en met name frustraties bij gezinnen. Dus: waar de CJG-coördinator nu telkens met vijf organisaties moet afstemmen om het loket bemenst te krijgen, kan dat nu binnen één team
-
Een CJG-registratiesysteem waar geen extra kosten voor betaalt hoeven te worden.
-
Er kan indicatievrij worden gewerkt
-
Voor minder geld verwachten we meer resultaat
-
Het Zorgadviesteam 12- (waarin nu nog meerdere partijen participeren) kan komen te vervallen. Vanuit Buurtzorg Jong wordt een professional gekoppeld aan de intern begeleiders van de scholen en zo kan binnen de scholen de zorgleerlingen begeleid worden, zowel op school als thuis, met leerkracht en ouders.
-
De CJG-coördinator kan meer tijd en aandacht besteden aan verdere profilering van het CJG en de verwijsindex en meer tijd om afspraken te maken met relevante organisaties zoals Humanitas, Stichting Welzijn en het Steunpunt vrijwilligers.
-
Een verschuiving naar de voorkant is niet alleen kostenbesparend, het is een waarde op zich om zich aandienende problemen zoveel mogelijk op eigen kracht en 'dicht bij huis', in de eigen leefwereld op te lossen. Dus: wijkgericht geboden en georganiseerd, niet aanbod-, maar vraaggericht
Financiën Buurtzorg Jong kan het bovengenoemde concept neerzetten voor € 120.000,=. Dit betreft een minimumconcept bestaande uit minimaal drie medewerkers (een team van 1,5 fte): een ambulant begeleider/jeugdwijkverpleegkundige, een pedagoog en een maatschappelijk werker. Dit team is minimaal nodig om de problematiek op de schaalgrootte van Putten adequaat op te pakken. Het gaat hier niet om extra kosten omdat de inzet van Buurtzorg Jong een aantal bestaande activiteiten vervangt, zoals de maatwerkactiviteiten van de huidige zorgaanbieder, het schoolmaatschappelijk werk (0,6 fte) en een deel van het Algemeen maatschappelijk werk (0,4 fte). Deze werkzaamheden worden overgenomen door Buurtzorg Jong. Daarnaast kan de praktische thuisbegeleiding, die nu nog via de Wmo geïndiceerd en geleverd, wordt vanaf 1 januari 2013 door Buurtzorg Jong worden opgepakt. => Per saldo kan de inzet van Buurtzorg Jong budgetneutraal verlopen.
4 van 6
Proces Om bovengenoemde werkwijze te implementeren is procesmatig gezien geen grote operatie. Voor Icare is de wijziging minimaal (€ 12.000,= aan subsidie vervalt). De praktische thuisbegeleiding is vooral een interne aangelegenheid. Het maatschappelijk werk, onderdeel jeugd, zal overgeheveld worden naar Buurtzorg Jong. Buurtzorg Jong is bereid om, indien gewenst, het huidige personeel (1.0 fte) van MD Veluwe over te nemen. Dit zal met MD Veluwe besproken moeten worden. Met Bureau Jeugdzorg, MEE Veluwe en de GGD wordt reeds in de backoffice samengewerkt. In de frontoffice vervalt voor hen de bemensing van het loket voor 2 uur in de week. Voor hen is dit geen grote wijziging, zeker niet gezien het feit dat de loketmedewerkers hun reguliere werkzaamheden op het CJG uitvoeren als zich geen bezoekers melden. Voor de uitvoering van Buurtzorg Jong is geen locatie nodig. Men werkt bij de mensen thuis en het (twee)wekelijkse teamoverleg kan in het bestaande CJG plaatsvinden. Verantwoording Een goede rapportage is van groot belang. Zonder dat zijn de effecten van de pilot niet goed te meten. Buurtzorg Jong implementeert een systeem om de effecten van de interventies te meten met het 'Omaha-systeem' dat ook door Buurtzorg Nederland wordt gebruikt. In het systeem worden onder andere problemen, interventies en resultaten vastgelegd om aan de gemeente te verantwoorden. De zelfstandigheid van gezinnen wordt gemeten aan de hand van dit systeem. Per kwartaal vindt een gesprek met de gemeente plaats over de voortgang van de pilot De gemeente ontvangt een halfjaar- en een jaarrapportage waarin de aantallen, de problematiek, interventies en resultaten worden beschreven. Evaluatie In principe is de pilot voor twee jaar. Om de effecten van de inzet van een Buurtzorg Jong team te kunnen meten zal in het tweede kwartaal van 2014 de werkwijze van Buurtzorg Jong geëvalueerd worden. We verwachten dat de halfjaarrapportages in 2013 al een goed beeld zullen geven of de werkwijze in deze pilot al dan niet aanslaat. Indien de resultaten positief zijn kan dit model van werken een goede opstap zijn om verder uit te bouwen naar andere vormen van jeugdzorg die per 1 januari 2015, met de transitie van de jeugdzorg, onder verantwoordelijkheid van de gemeente Putten zullen vallen. Toetsingscriteria Bij het evalueren zullen we in ieder geval onderstaande criteria betrekken: -
Er geen wachtlijsten zijn geweest van gezinnen met ondersteuningsvraag.
-
Er is afstemming met CJG-partners in de backoffice, scholen en andere hulpverleners (zoals huisartsen).
-
Korte doorlooptijd van signalering tot einde ondersteuning.
-
De civil society (eigen kracht) wordt versterkt door kwetsbare gezinnen te " ontzorgen en normaliseren".
5 van 6
-
De jeugdige en de opvoeder staan centraal (leefwereld kinderen en opvoeders is leidend)
-
Het sociale netwerk, vrijwillige inzet en mantelzorg rondom het gezin is waar mogelijk ingezet.
-
Hulp is er zoveel mogelijk op gericht om zonder die hulp verder te kunnen.
-
Vroegtijdig: ondersteuning in een zo vroeg mogelijk stadium via outreachend werken en goede signalering.
-
Effectief en efficiënt: waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van bewezen inzichten en tevens wordt pragmatisch gehandeld zonder onnodige bureaucratie en kosteneffectief.
-
Gecoördineerd samenwerken: als er hulp en steun aan jeugdigen en gezinnen nodig is, dan is deze samenhangend en goed gecoördineerd: één gezin, één plan. Zo min mogelijk gezichten.
-
Gemotiveerde en competente werkers; ze staan voor hun gezinnen: deskundig met een brede scoop.
-
Per casus wordt besloten welke hulp nodig is voor de desbetreffende problematiek, conform de wensen van de ouders.
(uit: 10 belangrijkste kwaliteitseisen Nederlands Jeugd Instituut) Voorstel Conform bijgaande voorstel Buurtzorg Jong met ingang van 1 januari 2013 de pilot jeugdzorg laten starten c.q. het Buurtzorgconcept in Putten introduceren.
6 van 6
