NOTA VOOR DE RAAD
RV.0008021
^ o
2 m
1 ü T3
-
S
—>
o.
'5. t /*\
1•
ID
UUdlC;i
nuui
M?y is/v/0^ "-
•
UJ
zaak nr.
oesfuurfijke Informatie
gemeente
r\ •t
Datum: 20 maart 2008 Nummer raadsnota: Onderwerp: Actieprogramma Jong 'ortefeuillehouder: Bode
Bijlagen: 1 . actieprogramma
0 U U 8 0 <£ 1
Ter inzage: 1 . verslagen consultaties
/oorstel: 1 . Het actieprogramma Jong vast te stellen, ' Verkennend te discussiereïn over de wijze waarop de wensen van de jonge Oosterhouters in de toeko mst een rol kunnen blijven spelen in de beleidsvorming. Wat willen we bereiken? In het kader van Oosterhout Familiestad vindt het gemeentebestuur het belangrijk dat ondanks de sterke vergrijzing - de stad aantrekkelijk blijft voor jonge inwoners. Het doel dat we willen bereiken is dus een stad waar ook jonge mensen zich thuis voelen. Dat vraagt volgens ons in eerste instantie om een uitvoeringsgericht actieprogramma, waarin jonge mensen vooral ook zelf snel voor de nodige actie kunnen zorgen. Dit actieprogramma is dan ook niet alleen bedoeld om een aantal maatregelen voor jongeren in de stad te realiseren, maar ook als een impuls richting de jonge inwoners om zelf het klimaat in de stad aan te pakken. Het programma Jong is één van de drie bijzondere programma's van de gemeente Oosterhout. De aanpak van een dergelijk programma is 'bijzonder' in die zin dat we nadrukkelijk afwijken van de traditionele manier van beleidsvorming. Beleid wordt in dit geval niet in eerste instantie op het gemeentehuis gevormd, maar er wordt eerst samenwerking gezocht met de doelgroep en met alle andere relevante partijen in de stad. Samen - in allianties - ontwerpen we het beleid. In het geval van Jong hebben we er dus ook bewust er voor gekozen om bij de jeugd zelf te beginnen. Ons belangrijkste uitgangspunt is hier geweest dat de jonge inwoners van de stad zelf eerst moeten formuleren wat een 'aantrekkelijke stad voor jonge mensen' nu eigenlijk inhoudt. In 2007 hebben we daarom een groot aantal groepen jongeren geraadpleegd. Door de resultaten daarvan serieus te nemen heeft de jeugd grote zeggenschap gekregen over het jeugdbeleid in de stad. Jeugdbeleid kan ook worden benaderd vanuit de jeugdproblematiek. De 'bijzondere' methode die we gehanteerd hebben impliceert dat we die route niet gekozen hebben. De meeste kinderen en jongeren verkeren immer niet in een problematische situaties. Als je naar de jonge mensen van de stad toe stapt, kom je gewone mensen tegen, die gewoon jong zijn. Daarmee willen we niet zeggen dat er in Oosterhout geen jeugdproblematiek bestaat, maar we willen die problematiek wel relativeren. Wij gaan er van uit dat er met negentig procent van de jongeren namelijk niets of nauwelijks iets aan de hand is. Dit actieprogramma Jong geeft - in samenhang met alle acties die leiden tot een Centrum voor Jeugd en Gezin - een gebalanceerd beeld over hoe het gemeentebestuur denkt met zijn jonge inwoners om te moeten gaan. Het doel dat we willen bereiken is - kort samengevat - een stad, waarin jonge Oosterhouters zelf zo veel mogelijk de ruimte krijgen om deze voor hen aantrekkelijk te maken.
uitdraai van: 19-03-08 15:59
pagina: 1
WW
BESLUIT VAN DE RAAD
w
gemeente
Nummer:
0008021
DE RAAD VAN DE GEMEENTE OOSTERHOUT; gelezen het voorstel van het college van 20 maart 2008;
BESLUIT: 1. Het actieprogramma Jong vast te stellen. 2. Verkennend te discussiëren over de wijze waarop de wensen van de jonge Oosterhouters in de toekomst een rol kunnen blijven spelen in de beleidsvorming. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 15 april 2008.
S VOORNOEMD,
"-" , griffier.
uitdraai van: 18-03-08 9:31
pagina:4
WW
w
gemeente
Wat gaan we er voor doen? In het actieprogramma Jong dat hier voorligt staan zestien op uitvoering gerichte actiepunten beschreven die deze doelen dichterbij brengen. Er staan actiepunten in die vooral op de raadpleging van jonge inwoners zijn gericht, zoals de jeugdraad, website, consultatie en zapbudgetten. Andere actiepunten laten zien dat het gemeentebestuur de wensen van de jeugd serieus neemt en dat er goed geluisterd is naar hun behoeften. Voorbeelden daarvan zijn de bioscoop, de discotheek, vakantie-activiteiten en starterswoningen. Als in 2010 al deze actiepunten zijn gerealiseerd is de stad voor veel jonge inwoners een stuk aantrekkelijker geworden, wat overigens niet wil zeggen dat er dan bij de jeugd geen wensen meer over blijven. Om realisatie van het programma mogelijk te maken zullen veel samenwerkingen tussen verschillende afdelingen van het gemeentehuis en partijen in de samenleving nodig zijn. Het alliantieprogramma Jong zet deze samenwerkingen op en brengt ze tot bloei. Wat gaat het kosten? Het programma Jong beschikt tot en met 2010 over een eigen budget van 100.000 euro per jaar. Dat budget wordt vooral gebruikt om er voor te zorgen dat het 'geluid van jong Oosterhout' voortdurend door het gemeentebestuur gehoord kan worden, maar ook om 'jonge initiatieven' in de samenleving op gang te helpen. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat alle, door het programma Jong geïnitieerde, activiteiten en voorzieningen na enige tijd op eigen benen komen te staan. Een tweede financiële bron voor het programma Jong zijn budgetten in de staande organisatie van de gemeente Oosterhout, die besteed worden aan doelen uit het programma Jong. Dat geldt bijvoorbeeld voor de vestiging van het mbo-onderwijs en het speelbeleid. Ten derde zoeken we ook in de samenleving naar partners uit de samenleving die dezelfde doelen nastreven en daarin ook financieel willen deelnemen. Goede voorbeelden van reeds gerealiseerde samenwerkingen daarin zijn die met woningbouwstichting Cires en de Rabobank (Stroomversnellingsfonds). Wij sluiten vanzelfsprekend andere toekomstige partners niet uit. Rol van de raad Hoewel de uitvoering van het programma Jong formeel des colleges is, willen we de gemeenteraad graag betrekken bij dit onderwerp. De aantrekkelijkheid van de stad voor jonge inwoners is immers een speerpunt uit het college-akkoord. Een breed draagvlak in de gemeenteraad en in de stad zal ons zeker helpen de doelen van het programma te verwezenlijken. Ook van de gemeenteraad wordt verlangd dat zij ruimte beschikbaar stelt voor de jeugd en blijft luisteren naar de opvattingen van de jongeren over hun stad. Het college wil de raad daarom graag uitnodigen om het actieprogramma Jong vast te stellen.
uitdraai van: 18-03-08 9:31
pagina:2
WW
w
gemeente
Een tweede reden om het actieprogramma in de gemeenteraad te behandelen betreft de vraag wat de toekomst zou moeten zijn van de consultatie van de jeugd. Wij willen dus graag weten hoe de raad denkt over de vorm waarin de wensen en behoeften van jonge inwoners ook na 2010 deel uit kunnen maken van de beleidsvorming in deze familiestad.
HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN OOSTERHOUT,
W.H. HUIJBREGTS-SCHIEDON
, burgemeester.
W.P.H. Redert
, secretaris
uitdraai van: 18-03-08 9:31
pagina:3
CONCEPT ACTIEPROGRAMMA
JCKG
OPZET ACTIEPROGRAMMA JONG 2008-2010 1 2 3 4
B. en W over het actieprogramma JONG Chatten met wethouder Bode Het programma JONG in tien steekwoorden HetACTIEPROGRAMMA
PROUD 2B JONG 1 2 3 4
Wat zou jij verbeteren? JONG FM Jeugdraad Zapbudgetten
SCHOOL's OUT 1 2 3 4
Mbo/hbo Centrum Jeugd en Gezin Voor- en naschoolse opvang Maatschappelijke stage
UITGAAN en ANDER VERMAAK 1 2 3 4
Discotheek Bioscoop De avond en nachtbus naar Oosterhout Vakantie-activiteiten
JONGEREN IN SPACE 1 2 3 4
Starterswoningen Oud en Jong Buiten Spelen Stoffering van de stad 5 6 7
Financieel De JONG-matrix
Burgemeester en wethouders presenteren actieprogramma JONG Met goede busverbindingen in avond en nacht moeten we hier nog veel meer jongeren naartoe kunnen halen.
JONG is actie en snel en zo hoort het ook!
Door samen te sporten, leren jongeren elkaar als vanzelf kennen
Het geeft ons extra doorzettingsvermogen om voor de jeugd mooie voorzieningen zoals discotheken en bioscopen te realiseren.
Datje met zo'n beperkt budget zo veel goeie dingen voor de Oosterhoutse jeugd kunt doen!
Chat met de wethouder
Het programma JONG probeert Oosterhout sinds 2006 aantrekkelijker te maken voor zijn jonge inwoners. Voor kinderen, jongeren en jonge ouders dus. Wethouder Carla Bode legt uit waarom: Is Oosterhout onaantrekkelijk voor jongeren? Nee, maar het kan wel veel beter. Nu de stad vergrijst wordt dat steeds belangrijker. Is die vergrijzing zo erg? De vergrijzing is op zich niet erg. Maar als daar ook nog ontgroening bij komt - waarmee we bedoelen dat jongeren de stad verlaten - dan komt er een moment waarop de jeugdigheid uit de stad verdwijnt. Wat is er nodig om jonge mensen voor de stad te behouden? Dat er allereerst voldoende huizen beschikbaar zijn voor deze groep. Goedkope koop- en huurwoningen dus. De gemeente Oosterhout moet er voor zorgen dat er niet alleen appartementen voor ouderen gebouwd worden, maar ook speciale starterswoningen. Kwestie van flink gaan bouwen dus! Ja, maar dat niet alleen. Je moet er ook voor zorgen dat jonge mensen in Oosterhout willen wonen. Als Oosterhout een stad is waar voor jonge mensen niks te beleven valt, dan maak je het jonge mensen gemakkelijk om voor een andere stad te kiezen. En dat willen we niet.
Hoe maak je de stad voor jonge mensen aantrekkelijk? Daar hebben wij natuurlijk wel gedachten over, maar misschien kloppen die niet helemaal. Wij hebben die wijsheid niet in pacht. Daarom vragen wij het de jeugd zelf. We vragen jongeren en kinderen of zij zelf aan kunnen geven hoe 'hun' stad er uit moet komen te zien. Op welke manier vraagje dat dan? We zoeken de jeugd op, waar ze zich verzamelt. Op scholen, bij verenigingen, op straat en bij evenementen als het Parkfeest. En natuurlijk op internet. Vrijwel elke jongere communiceert via de computer. Wij vinden dat Oosterhoutse jongeren via internet ook met de gemeente Oosterhout moeten kunnen communiceren. Ik zie een jongere nog niet naar de website van de gemeente gaan om met ambtenaren, de burgemeester en de wethouders te communiceren. Daarom hebben we ook een hele spannende website laten ontwikkelen, waarvan we denken dat hij wel aanslaat bij jongeren. Heel interactief en voorzien van een Oosterhoutse game. Sommige gemeente hebben een jeugdgemeenteraad. Is dat niet iets voor Oosterhout? Ja, maar ik vind dat zo'n 'raad' dan wel iets te doen moet hebben. Wij willen de Oosterhoutse jeugd graag een plek geven, waar ze zelf de stad kunnen veranderen. Het moet wat mij betreft geen vrijblijvende debatclub worden, maar een actieve club jonge mensen die over geld beschikt om dingen te kunnen bereiken. Wat zou deze 'raad'in Oosterhout kunnen doen dan? We hopen dat ze er voor kunnen zorgen dat er in Oosterhout nooit meer door jongeren geklaagd wordt 'dat er niks te doen valt' en 'dat er niks aan is'.
Het programma JONG in tien steekwoorden Familiestad Het programma JONG is door het gemeentebestuur van Oosterhout in het leven geroepen om de gemeente Oosterhout aantrekkelijker te maken voor inwoners van O tot 23 jaar. Het programma is gekoppeld aan de bestuursperiode 2006-2010 en is een uitwerking van het concept Oosterhout Familiestad. Allianties JONG is een alliantieprogramma. De programmamanager zorgt er voor dat zaken die door de plaatselijke jongeren op de agenda worden gezet bij de juiste mensen in Oosterhout terechtkomen. Samenwerkingen tussen verschillende partijen worden door de programmamanager georganiseerd. Contact Oosterhoutse jongeren hebben in de programmamanager JONG (Frank Lambregts) en zijn kernploeg een duidelijk herkenbaar en gemakkelijk toegankelijk aanspreekpunt op het gemeentehuis. De programmamanager heeft veel contact met jongeren, scholen, jongerenwerkers en andere jongerenorganisaties. Positief Het programma JONG richt zich op alle jongeren en niet speciaal op groepen jongeren die overlast veroorzaken of extra aandacht nodig hebben. JONG wil vooral het positieve in de jeugd versterken en belonen. Raadpleging In 2007 zijn enkele honderden Oosterhoutse basisschoolkinderen en scholieren van het voortgezet onderwijs om hun mening gevraagd. Centraal stond daarbij de vraag: wat zou jij verbeteren aan de stad als jij de baas was? De resultaten daarvan zijn samengevat in rapportages. Ze vormen de basis voor dit actieprogramma. Actieprogramma In dit actieprogramma staan zestien acties beschreven die we de komende jaren gaan uitvoeren. Elk actiepunt moet nog nader worden uitgewerkt op punten als: personele inzet, financiën, tijdplanning en borging in de organisatie of samenleving. Soms zijn we al voorzichtig met uitvoering begonnen. Wonen Een belangrijke strategische opgave van JONG is dat jonge mensen in Oosterhout kunnen wonen. Vandaar de nadruk op het realiseren van een breed aanbod aan betaalbare huuren koopwoningen in de stad. Meetellen Jonge mensen moeten ook in Oosterhout willen wonen. Ze moeten zich een volwaardig inwoner van deze stad voelen; een inwoner die zich er thuis voelt en meetelt. Eindig De horizon van dit actieprogramma JONG ligt in het jaar 2010. Maar dat wil niet zeggen dat aandacht voor jonge mensen in de stad daarna niet meer nodig zal zijn.
Proud 2b JONG Je bent jong en je wilt gehoord worden. Je bent er tenslotte niet voor niets. Je hebt een stem.
1 2 3 4
Wat zoujij verbeteren? JONG FM Jeugdraad Zapbudgetten
Wat zou jij verbeteren aan de stad? Elk jaar gaat de gemeente naar een Oosterhoutse school met de vraag wat de leerlingen aan de stad zouden willen verbeteren. Vervolgens gaan we samen met deze groep proberen deze doelen te verwezenlijken. Daarnaast wordt internet ingezet als medium om de jonge inwoners te betrekken bij de stad. In het jaar 2007 zijn medewerkers van de gemeente, onder de vlag van het programma JONG naar de jonge inwoners van de stad toe gestapt met vragen als: heeft de stad jou voldoende te bieden? en wat zou jij aan de stad verbeteren als jij het voor het zeggen had? Natuurlijk is het onmogelijk om in één jaar alle jonge mensen van de stad te spreken te krijgen. We hebben in 2007 daarom gekozen voor peilingen in een aantal subgroepen. We noemen: de jonge bezoekers van het parkfeest (6 tot 23 jaar) de deelnemers aan de straatspeeldag (4 -12 jaar) ouders van jonge kinderen (20+) derdeklassers van het Florijn College (15/16 jaar) derdeklassers van het Mgr. Frencken College (15-16 jaar) groep 7/8 van De Touwbaan (12 jaar) een groep schoolverlaters via internetvragenlijst (17+) De verslagen van die peilingen zijn te lezen in het tweede deel van dit actieprogramma. De steekproeven die we hier noemen zijn heel nuttig geweest. Ze hebben heel veel kwalitatieve informatie opgeleverd over hoe de jonge inwoners van Oosterhout over de stad denken. De belangrijkste conclusie is misschien wel dat als je jonge mensen vraagt om mee te denken over een betere stad, ze dat graag en enthousiast doen. Verder was het van belang dat kinderen en jongeren kennis maakten met de mensen van het gemeentehuis. We hebben daarmee 'het Slotjesveld' een persoonlijker gezicht gegeven. We kunnen er niet mee volstaan, vinden wij, om de consultatie van jonge inwoners te beperken tot één jaar. Het is namelijk niet alleen belangrijk voor de gemeente om te weten wat de verschillende subgroepen jongeren van Oosterhout van de stad verwachten.
Het is zeker zo belangrijk om samen met de Oosterhoutse jongeren de stad vorm te geven, zodat zij zich er ook thuisvoelen. Jongeren willen dat ook. Ze willen 'iets' doen, maar moeten daar wel de kans voor krijgen. Daarom wil het programma Jong elk jaar op een school een consultatieprogramma uitvoeren zoals we dat in 2007 op het Florijn College hebben gedaan. De bedoeling ervan is jongeren te betrekken bij de stad, maar ook om een eerste informatiestroom te onderhouden, waardoor we het programma op-to-date te houden. De principes waarop dit consultatieprogramma zich baseert zijn: 1 kinderen ontwerpen in groepjes zelf een 'politiek' programma 2 de resultaten worden gejureerd door leden van de gemeenteraad 3 (een onderdeel van) het beste idee wordt uitgevoerd Vanzelfsprekend zal voor elke school een aangepast programma moeten worden geschreven. Internet De tweede informatiestroom zal via internet lopen. Via internet is het mogelijk om continue de 'gevoelstemperatuur' van de plaatselijke jeugd te meten. Via discussies op onze eigen jongerensite willen we ze permanent raadplegen over hun standpunten. Dat is een behoorlijke uitdaging, want internet heeft voor jongeren al veel te bieden en de gemeente zal daarmee moeten concurreren (zie website JONG FM).
De website JONG FM De gemeente Oosterhout wil internet inzetten als een belangrijk communicatiemiddel met de plaatselijke jeugd. Daarom wordt een gemeentelijke jongerenwebsite ingericht die de jongeren door vorm en inhoud enorm aanspreekt. Op deze site - JONG FM gedoopt - kunnen zij belangrijke informatie vinden, hun mening geven en horen en zien wat er in Oosterhout aan de hand is. JONG FM levert de gemeente belangrijke informatie op over hoe jongeren tegen de stad aan kijken.
Dat een belangrijk deel van het leven van een eigentijdse jongere zich afspeelt op de digitale snelweg is een open deur. Jongeren communiceren via mobieltjes en computers en informatie halen ze via internet. Het is een gegeven, ook in Oosterhout. Van dat gegeven gaan we ook als gemeente gebruik maken. We willen de Oosterhoutse jongeren via internet, in hun eigen taal, informatie leveren over elk onderwerp waarop de gemeente een relatie met jongeren heeft. Te denken valt dan aan onderwerpen als: - Wonen - Werken - Scholing - Gezondheidszorg - Participatie - Subsidies -enz. Maar als je dit zo leest, dan weet je eigenlijk al dat het hopeloos wordt. Jongeren gaan dat echt niet uit zichzelf lezen. Ook als het nuttig voor hen is, het boeit hen niet. Het is saai. Vandaar dat we de uitdaging zijn aangegaan om een website voor Oosterhoutse jongeren te maken die hen wel degelijk boeit. Daarom maken we een website die niet enkel bestaat uit droge tekstvlakken, maar ook uit foto's, audio en video. Daarom maken we een website die ze zelf kunnen vullen met Oosterhoutse tekst, foto's, audio en video. Daarom maken we een website waarop ze hun mening kunnen geven.
10
Daarom maken we een website waarop ze een typisch Oosterhoutse game kunnen spelen. Om bij dat laatste te beginnen. In deze Oosterhoutse game zijn de spelers de baas. Het is een middel om te laten weten wat zij met Oosterhout zouden doen als zij het voor het zeggen hadden. En de gemeente hoeft de resultaten alleen maar uit te lezen om informatie te vergaren. Dat is echter niet de enige manier waarop we willen communiceren met onze jonge inwoners. We willen hen via de website ook laten reageren op allerlei thema's waar we als gemeente iets aan kunnen hebben. We willen de thema's onder de aandacht brengen via 'streaming radio', filmpjes en tekst! De website krijgt gedeeltelijk de functie van een radiostation, waarop elke week een nieuw Oosterhouts radioprogramma wordt 'uitgezonden'. Dat programma wordt gemaakt voor en door Oosterhoutse jongeren. We zouden bijna vergeten dat je op de website ook alle, voor Oosterhoutse jongeren, relevante serieuze informatie kunt vinden. Van bioscoopprogramma tot zapbudget; van starterswoningen tot jeugdraad.
11
Jeugdraad Begin 2008 wordt gestart met een Oosterhoutse groep jongeren die op den duur uitgroeit tot een jongerenraad. Daarvoor worden in eerste instantie vijftien tot twintig jongeren van Oosterhoutse scholen voor voortgezet onderwijs uitgenodigd. De jongeren bepalen zelf de vorm waarin ze mee willen participeren in Oosterhout. Aan deze 'raad' kunnen wel eigen verantwoordelijkheden en budgetten worden toegekend.
Voordat ze achttien jaar worden kunnen jongeren in Oosterhout hun stem nergens kwijt. Er gebeurt natuurlijk best veel voor kinderen en jongeren in de stad. Maar dat gebeurt niet omdat we zo veel naar hen luisteren. De voorzieningen voor jongeren zijn meestal niet door jongeren totstandgekomen. Dat kan tot gevolg hebben dat de dingen die we voor hen doen, niet in goede aarde vallen. We kunnen de verkeerde keuzes maken. De betrokkenheid van jonge inwoners met de stad wordt bovendien vergroot als ze ook daadwerkelijke invloed hebben op de dingen die in de stad gebeuren. In onze rondgang langs de scholen is gebleken dat er in Oosterhout veel creatieve, actieve en enthousiaste jongeren wonen, die graag gevolg geven aan de oproep 'Jij maakt de stad!'. De vraag is alleen: welke vorm kiezen we daarvoor? In verschillende Nederlandse gemeenten zijn jeugdgemeenteraden geïnstalleerd. Doorgaans zijn het kopieën van de volwassenengemeenteraad, inclusief verkiezingen op scholen. In sommige van die gemeenten wordt gewerkt met een partijenstelsel. Ook de werkwijze van zo'n jeugdgemeenteraad is vaak van de volwassenenwereld gekopieerd. Tot werkbezoeken aan het Provinciehuis in Den Bosch aan toe. Je kunt het bestaande gemeenteraadsmodel voor volwassenen kunnen kopiëren naar een 'light versie' voor jongeren. Het risico daarvan is dat het te veel gaat lijken op een praktijkles staatsinrichting. Er moet een manier zijn die beter past bij kinderen en jongeren. Wij willen die vorm samen met de jongeren uitvinden. Daarom gaat JONG de komende maanden met Oosterhoutse jongeren aan de slag om tot een Oosterhouts model te komen. Een groeimodel. We beginnen met een groep van vijftien tot twintig jonge mensen van de Oosterhoutse scholen, die daarvoor uitgenodigd worden. En we groeien in de richting die deze club wil.
12
We zijn daarbij niet in eerste instantie op zoek naar een debatclub, maar naar een club met een eigen programma, een eigen budget en werkkracht. Wie er bij wil, kan erbij. De term 'jeugdraad' is wat ons betreft ook een werktitel. Deze groep jeugdvertegenwoordigers, ambassadeurs of idolen gaat zelf aangeven hoe het best gewerkt kan worden, welke organisatie en welke naam daarbij hoort. We willen wel zorgdragen voor nauwe verbindingen met het politieke vasteland (de gemeenteraad, de ambtenaren, de rest van de stad). Voor de begeleiding van de jeugdraad vanuit het gemeentehuis valt bijvoorbeeld te denken aan de functie van een gemeentelijke jeugdraadgriffier. Als plek van bijeenkomst stellen we ons de Outflow als 'Het Huis van de Jongeren' voor. Als de 'jeugdraad' dat wenst, is het programma Jong bereid om een deel van het programmabudget in beheer geven aan deze raad. Zo zou de raad ingezet kunnen worden om de de aanvragen voor zapbudgetten toe te kennen. Daarnaast zou deze raad zelf de leiding kunnen nemen over het aanbod van vakantie-activiteiten in de stad. Met een eigen budget kunnen zij zelf sturing geven aan zomer- en winteractiviteiten en festivals. Vanzelfsprekend met deskundige begeleiding vanuit het gemeentehuis. Het werkkapitaal van de jeugdraad kan vervolgens over talloze manieren uitgebreid worden met gemeentebudgetten, subsidies en sponsoring. De Oosterhoutse jeugdraad moet wat JONG betreft doorgroeien richting een orgaan dat gevraagd en ongevraagd advies geeft op terreinen als speelbeleid, inrichting openbare ruimte, cultuur, sport en andere zaken die jongeren aangaan.
13
Zapbudgetten Elk kalenderjaar wordt voor een bedrag van tienduizend euro aan zapbudgetten uitgekeerd. Omdat een zapbudget maximaal 1000 euro bedraagt, kunnen minimaal tien initiatieven van jongeren gehonoreerd worden.
Een zapbudget is een klein subsidiebedrag van maximaal 1000 euro, dat zonder al te veel drempels verstrekt kan worden aan initiatieven van jongeren. Het bedrag is niet alleen bedoeld om Oosterhout aantrekkelijker te maken voor jongeren. Het is met name bedoeld om jongeren te stimuleren om zelf dingen te ondernemen. In de praktijk is gebleken dat het verstrekken van een zapbudget in Oosterhout nog niet meevalt. In veel gevallen wordt het budget namelijk aangevraagd door een volwassene die iets voor kinderen doet. Hoewel dat natuurlijk zeer te prijzen valt, beogen we met zapbudgetten iets anders. We willen met het zapbudget een einde maken aan het fenomeen dat kinderen en jongeren van alles willen, maar geen middelen hebben om het te realiseren. Zapbudgetten worden dus rechtstreeks aan de jeugd ter beschikking gesteld. Belangrijkste toegangsroute tot een zapbudget is een formulier op de website van JONG FM. Hoewel er niet veel inhoudelijke eisen gesteld worden aan de activiteit waarvoor het zapbudget is bedoeld, geeft het programma JONG de zapbudgetten ook niet zomaar weg. Plannen van jongeren moeten dus helder zijn en er moet ook een reële kans op uitvoering zijn. Het programma Jong levert als dat nodig is begeleiding daarin. In de nabije toekomst zou de Oosterhoutse jeugdraad een rol kunnen spelen in de toekenning van zapbudgetten en de begeleiding van de jongeren die dit aangevraagd hebben. De administratieve afhandeling van de zapbudgetten zal uiteindelijk neergelegd moeten worden bij een reguliere afdeling op het gemeentehuis.
14
School's Out School neemt een prominente plek in je leven in. Maar wat doe je buiten school? Of wat doe je als je klaar bent met school?
1 2 3 4
15
Mbo/Hbo Centrum voor Jeugd en Gezin Voor- en naschoolse opvang Maatschappelijke stage
Mbo/hbo Het initiatief van het Florijn College om een mbo-opleiding te vestigen in het centrum van de stad, wordt door de gemeente Oosterhout actief en financieel ondersteund. De gemeente Oosterhout blijft daarnaast actief op zoek naar onderwijsinstituten die in de stad hoger beroepsonderwijs kunnen verzorgen.
Vrijwel iedere Oosterhoutse jongere moet na het voortgezet onderwijs de stad uit. In bussen en op brommers verdwijnen ze elke ochtend naar Breda, Tilburg of nog verder. Als ze zich al niet permanent in een studentenstad hebben gevestigd. De gemeente Oosterhout wil deze jongeren aan deze stad binden door binnen de stad middelbaar of hoger beroepsonderwijs aan te bieden. Door vestiging van mbo- en hbo-onderwijs in de stad kan de uittocht van jonge Oosterhouters naar elders gedeeltelijk tegengegaan worden. Om die reden is de gemeente Oosterhout in gesprek gegaan met grote regionale instellingen voor middelbaar en hoger onderwijs over de vestiging van dependances in Oosterhout. Het belang van Oosterhout gaat daarbij verder dan de vestiging van de onderwijsinstelling op zich. De aanwezigheid van middelbaar en hoger onderwijs heeft immers ook directe gevolgen voor het bedrijfsleven en andere sectoren in de stad. Waarbij bijvoorbeeld te denken valt aan stages en werkgelegenheid. De aanwezigheid van een kennisinstituut kan zelfs een belangrijke randvoorwaarde zijn voor de vestiging van (kennisinnovatieve) bedrijven in Oosterhout. Recentelijk zijn er belangrijke stappen gezet op dit pad. Het ROC West-Brabant heeft aangegeven een mbo-opleiding te willen starten in Oosterhout. In augustus 2008 start het ROC met een administratieve opleiding in een vernieuwend onderwijsconcept. In het eerste leerjaar worden 75 tot 90 leerlingen verwacht. Het aantal kan in de loop der jaren uitgroeien naar 400. Daarvoor zal elders in de stad een nieuw schoolgebouw moeten worden gerealiseerd. De gemeente Oosterhout doet alles wat in haar mogelijkheden ligt om dit initiatief te steunen en te faciliteren. De financiële bijdrage van de gemeente Oosterhout in 2008 en 2009 bedraagt jaarlijks 135.000 euro. Ook initiatieven die leiden tot de vestiging van hbo-onderwijs in de stad mogen op de warme belangstelling en medewerking van het Oosterhoutse gemeentebestuur rekenen.
16
Centrum voor Jeugd en Gezin Uiterlijk in 2010 staat er in Oosterhout een basismodel van een Centrum voor Jeugd en Gezin. Het is een herkenbaar en laagdrempelig centrum voor alle kinderen van O tot 23 jaar, hun ouders en professionals. Daar kunnen zij met al hun vragen over opvoeden en opgroeien terecht. Ze worden er geleid naar oplossingen, behandeling of doorverwijzing.
'Met de Nederlandse jeugd en gezinnen gaat het over het algemeen goed en er zijn goede basisvoorzieningen aanwezig om jongeren in hun gezondheid en ontwikkeling te stimuleren, om ouders te ondersteunen bij de opvoeding en om problemen te voorkomen, signaleren en aan te pakken. Toch vallen er jongeren tussen wal en schip, kan er meer worden gedaan om vroegtijdig problemen te signaleren en werken instanties nog onvoldoende samen. Het kabinet wil met de ontwikkeling van een CvJG dat snel, goed en gecoördineerd advies en hulp op maat vanzelfsprekend wordt (één gezin, één plan). Centra voor Jeugd en Gezin moet een nieuwe laagdrempelige voorziening worden waar ouders, jongeren en professionals terecht kunnen met al hun vragen over opvoeden en opgroeien. Goede opvoedingsondersteuning voorkomt dat lichte opvoedingsproblemen verergeren, waardoor later zwaardere en duurdere vormen van hulp nodig zijn. Voorwaarde voor succes is dat de centra zich ontwikkelen tot dé ondersteuners van het gezin en ook daadwerkelijk hulp bieden. Stand van zaken regio West-Brabant De West-Brabantse gemeenten werken samen aan het Centrum Jeugd en Gezin. Het basisconcept heeft de volgende kenmerken: - Het Centrum voor Jeugd en Gezin biedt ondersteuning en informatie aan alle kinderen van O tot 23 jaar en hun ouders. - Het Centrum voor Jeugd en Gezin is de verbindende schakel tussen alle organisaties die zich richten op ondersteuning bij opgroeien en opvoeden. - De belangrijkste partners zijn: de GGD, thuiszorgorganisatie, algemeen maatschappelijk werk en Bureau Jeugdzorg. - Het Centrum voor Jeugd en Gezin is een zichtbare voorziening met een frontoffice en één of meer spreekkamers. - Het Centrum voor Jeugd en Gezin moet leiden tot effectief overleg tussen instellingen.
17
Stand van zaken Oosterhout In 2008 wordt een start gemaakt met de ontwikkeling van een Centrum voor Jeugd en Gezin in Oosterhout. Het beleidsteam preventief jeugdbeleid adviseert hierover het gemeentebestuur. Streven is dat er uiterlijk in 2010 een basismodel voor een Centrum voor Jeugd en Gezin is gerealiseerd. Ter voorbereiding zijn al enkele acties gestart: - In 2008 t/m 2010 wordt door de GGD de pilot ketencoördinatie uitgevoerd. Daarbij gaat het om het coördineren van zorg in complexe situaties waar meerdere hulpverleners en instanties zorg verlenen. - In 2008 wordt het signaleringssysteem Zorg voor Jeugd door de gemeente ingevoerd. Met dit systeem wordt de samenwerking in de jeugdzorg actief bevorderd waardoor problemen bij jeugdigen van 0-23 jaar tijdig gesignaleerd worden om risico's te voorkomen. - In 2008 worden afspraken met het onderwijs en andere voorzieningen gemaakt over een dekkende zorgstructuur op het primair en voortgezet onderwijs.
18
Buitenschoolse opvang Actie: De naschoolse opvang van kinderen op de school en in de buurt moeten uitgebreid worden door mensen en middelen beter met elkaar te combineren. Zo kunnen speelplaatsen van scholen, sportaccommodaties en sportbegeleiders van verenigingen ingezet worden in de kinderopvang.
In de afgelopen jaren is veel energie gestoken in het regelen van goede opvang van de Oosterhoutse kinderen buiten de schooltijden. De komende jaren zullen de mogelijkheden in Oosterhout verder worden uitgebreid. In de gemeente Oosterhout is een groot aantal dagverblijven beschikbaar voor opvang van kinderen. Daarnaast kunnen sinds 2007 veel kinderen op hun eigen school, na schooltijd, blijven spelen. Vijf Oosterhoutse scholen in Dommelbergen en Vrachelen doen aan die pilot mee. Het is de bedoeling dat alle Oosterhoutse kinderen in de nabije toekomst die mogelijkheid krijgen. Op sommige scholen gebeurt dat in een ruimte van de school zelf, op andere scholen zijn daartoe speciale speellokalen (bos-units) geplaatst. Deze adequate manier van buitenschoolse opvang is mogelijk door de samenwerking tussen schoolbestuur Delta Onderwijs, Stichting Kinderopvang Oosterhout en de gemeente Oosterhout. De mogelijkheden voor de toekomst zijn echter breder. Zo leeft momenteel de gedachte om ook Oosterhoutse sportaccommodaties en sportverenigingen in te zetten in de naschoolse opvang. Het gegeven is namelijk dat veel van die sportaccommodaties nu vooral in de avonduren worden gebruikt en er overdag vaak verlaten bij liggen. Datzelfde geldt overigens voor veel speelplaatsen bij scholen na schooltijd. In dat verband zouden bij (nieuwe) schoolgebouwen maatregelen genomen kunnen worden, die er voor zorgen dat het speelplein ook na school optimaal gebruikt wordt. Voor sportverenigingen kan het interessant worden om actief te zijn in de kinderopvang. Ze kunnen er bijvoorbeeld jonge leden mee binden. Daarnaast kan de professionaliteit van het lesgevend personeel van die verenigingen optimaler worden gebruikt en verder worden uitgebreid. Tot slot wordt er door meer te sporten ook aan algemene gezondheidsdoelstellingen gewerkt, zoals het bestrijden van overgewicht
19
De gemeente Oosterhout doet daarom mee aan een onderzoek van Sportservice Noord-Brabant naar de mogelijkheden om kinderopvang en sport met elkaar te verbinden. Daarop vooruitlopend is er inmiddels een concrete samenwerking op gang gekomen tussen hockeyclub De Warande en Stichting Kinderopvang Oosterhout. De rijksoverheid gaat vanaf 1 januari 2009 gelden beschikbaar te stellen voor de aanstelling van zogeheten combifunctionarissen. Dit zijn mensen die in verschillende sectoren (onderwijs, sport, cultuur) werken, maar in dienst zijn van één werkgever. Het zijn mensen die de verbindingen kunnen leggen tussen scholen en verenigingen. Het geld wordt beschikbaar gesteld middels de 'impuls brede school', op basis van een overeenkomst tussen de staatssecretaris van VWS, de VNG, onderwijsorganisaties en NOC*NSF.
20
Maatschappelijke stage De gemeentelijke organisatie stelt zich breed open voor de maatschappelijke stage van Oosterhoutse scholieren.
In Oosterhout doen het Hanze College en het Mgr. Frencken College al enkele jaren mee aan het fenomeen maatschappelijke stage. Leerlingen van deze twee scholen lopen in het vierde of vijfde leerjaar vijftien uur stage bij een organisatie die maatschappelijke doelen dient. Dat kunnen bijvoorbeeld sportverenigingen zijn, maar ook zorginstellingen of culturele organisaties. Deze twee middelbare scholen lopen daarmee vooruit op landelijke beleid waarin maatschappelijke stage een verplicht onderdeel van het curriculum wordt. Volgens het regeerakkoord speelt de maatschappelijke stage namelijk een belangrijke rol in de versterking van de sociale samenhang. "Door bekendheid met andere groepen in de samenleving neemt het begrip voor elkaar toe. Dat versterkt de maatschappelijke samenhang en zorgt voor meer wederzijds respect." De komende jaren zullen er bijna duizend maatschappelijke stagiaires per leerjaar op de markt komen. In het kader van hun opleiding zoeken ze allemaal een stageplaats in Oosterhout. De organisatie van de maatschappelijke stage in Oosterhout is in handen van het VIP (vrijwilligers informatie- en servicepunt), een onderdeel van Merites. De gemeente heeft tot nu toe mondjesmaat meegedaan als aanbieder van maatschappelijke stages. Vier leerlingen van 'het Frencken1 hebben eind 2007 enthousiast meegebouwd aan de jongerenwebsite van de gemeente (JONG FM). En één leerling van het Hanze College heeft stage gelopen bij de bodes van het gemeentehuis. Om meer dan één reden zou het goed zijn als het gemeentehuis zich in bredere zin openstelt voor de maatschappelijke stage. Oosterhoutse jongeren kunnen kennis maken met al die maatschappelijke taken die de gemeente vervult en daar een positieve bijdrage aan leveren. De gemeente krijgt jonge, aan Oosterhout gebonden, mensen binnen, die een frisse kijk hebben, enthousiast zijn en iets willen leren. Het imago van de gemeente als overheidsinstantie en als werkgever zou er op kunnen verbeteren. Uit onderzoek blijkt namelijk dat jongeren er nu geen realistisch beeld van 'de gemeente' op na houden.
21
Het eerste wat de gemeente Oosterhout in dit verband te doen staat is een inventarisatie te maken op welke plekken in de organisatie maatschappelijke stagiaires welkom zijn en welke werkzaamheden zij daar zouden kunnen verrichten. Dat hoeft overigens niet per se binnen de muren van het gemeentehuis te zijn. Stagiaires kunnen ook ingezet worden in uitvoerend werk in de milieustraat en andere Oosterhoutse straten (buurtwerk). Vervolgens kan de gemeente zich met een aantal vacatures presenteren op de maatschappelijke-stagemarkt die elk jaar gehouden wordt. Leerlingen kunnen zich daar inschrijven op een stageplek.
22
Uitgaan en Ander Vermaak De Oosterhoutse jeugd heeft maar één klacht: 'Er is zo weinig te doen; in het weekend, in de vakantie, 's avonds...'
1 2 3 4
23
Discotheek Bioscoop Avond- en nachtbus Vakantie- activiteiten
De discotheek Ondernemers die plannen hebben om Oosterhout te verrijken met horecavoorzieningen waaraan de stad behoefte heeft (zoals een 'discotheek'), worden actief begeleid en gestimuleerd. Het maakt niet uit aan welke jongere je de vraag stelt. Het antwoord op de vraag 'waaraan hebben jonge Oosterhouters behoefte' luidt steevast: een discotheek en een bioscoop. Oosterhout mist deze voorzieningen inmiddels sinds mensenheugenis en de tand des tijds heeft kennelijk geen enkele grip gekregen op deze behoeften. Ondanks het ontbreken van die 'eeuwige discotheek' mag gezegd worden dat Oosterhout een heel behoorlijk uitgaansleven heeft. In het centrum zijn veel verschillende 'clubs' en 'cafés' en in het weekend zijn ze goed gevuld. Outflow Voor de 12-plussers die hun eerste schreden op het uitgaanspad zetten is in 2006 Outflow in het leven geroepen. Outflow is niet in eerste instantie bedoeld als uitgaansgelegenheid, maar als 'cultural hangout', als een broedplaats voor ambitieuze jongeren, jong talent en nieuwsgierige wereldverkenners in de leeftijd van 12 tot en met 24 jaar. Eigentijdse cultuur en actieve cultuurbeleving staan bij Outflow voorop. Qua programmering is alles er denkbaar, niets is onmogelijk. Essentieel daarbij is dat Outflow niet alleen voor jongeren is, maar ook door jongeren. Ze bepalen zelf voor een belangrijk deel het programma. De directie bestaat uit studenten van de NHTV. Vooral voor de groep 12- tot 16-jarigen speelt Outflow een belangrijke rol in het uitgaansleven. In het weekend worden er dan ook feesten georganiseerd, die gericht zijn op deze groep. Daarvoor wordt in de praktijk een steeds fijnmaziger leeftijdsonderscheid aangehouden, omdat 15-jarigen in de praktijk niet graag tussen de 13-jarigen staan en andersom. Op feestavonden in Outflow krijgen alleen bezoekers boven de 16 jaar een 'alcoholbandje'. 'De Klappeij' Vanaf 16/17 jaar kunnen Oosterhoutse jongeren ook terecht in het uitgaansgebied dat voor het gemak 'De Klappeij' wordt genoemd. Dat uitgaansgebied voldoet heel behoorlijk aan de wensen van deze groep jonge Oosterhouters. Als je er op een bepaalde manier tegenaan kijkt is dit gebied eigenlijk één grote discotheek met verschillende themazalen. Van jong tot heel oud is er veel diversiteit in het gebied Klappeijstraat/Markt/Leijsenhoek te vinden en er zijn dan ook Oosterhouters die het daar op uitgaansgebied tientallen jaren uithouden.
24
Leemte Maar uit gesprekken met twintigers maken we op dat Oosterhout voor deze groep toch te weinig te bieden heeft. Velen van hen geven aan dat ze zich niet meer thuis voelen tussen de 16-/17-jarigen in de Klappeijstraat en hebben bovendien de mogelijkheid om naar Breda, Tilburg of nog verder weg te gaan en doen dat ook. Ze geven ook vaak aan dat als er in Oosterhout iets voor hen was, ze liever hier zouden blijven. Mede in verband met het gebruik van alcohol. In onze gesprekken met jongeren worden meer minpunten van het Oosterhoutse uitgaansleven aangegeven: in het muziekaanbod ligt de nadruk op 'jolige feestmuziek', daardoor wordt uit het uitgaanspubliek slechts een klein segment geselecteerd, jongeren willen tussen leeftijdsgenoten staan (twee jaar verschil is al te veel), veel jongeren onder de 16 vinden in Outflow nog niet wat ze zoeken, vanaf hun 18e gaan velen op zoek naar leven buiten Oosterhout, vooral omdat ze hier niet vinden waaraan ze behoefte hebben. Onze voorzichtige conclusie uit die gesprekken is dat vooral in de groepen onder de 16 jaar en boven de 18 jaar de behoefte bestaat aan ruimere uitgaansmogelijkheden. Voor de eerste groep - die commercieel niet zo interessant lijkt omdat ze weinig besteden - wordt binnen Outflow-verband hard gewerkt om een passender aanbod te creëren. In opdracht van de gemeenteraad (motie D66) zijn we op daarnaast op zoek gegaan naar een exploitant die het uitgaansleven van Oosterhout kan verrijken voorde groep 18-plussers. Die opdracht hebben we breed geïnterpreteerd. Waar het ons om gaat is dat de leemten in het Oosterhoutse uitgaansaanbod worden gevuld. We willen immers graag dat de Oosterhoutse jeugd in Oosterhout uit kan gaan en niet naar elders hoeft. We zijn dus niet per definitie op zoek gegaan naar een 'klassieke grootschalige discotheek', omdat een dergelijke concepten grote risicovolle investeringen behoeven en ook nog eens trendonderhevig zijn.
25
De bioscoop De gemeente Oosterhout blijft er alles aan doen om de vestiging van een 'servicebioscoop' in de stad mogelijk en aantrekkelijk te maken. Voor vrijwel iedere jongere behoort een bioscoop tot de top-3 van gemiste voorzieningen in Oosterhout. Overal waar het programma Jong op de scholen verschijnt wordt de vraag gesteld: er zou toch een bioscoop komen? Waar blijft ie dan? De Oosterhoutse jongeren zien dus de komst van een bioscoop in het leisurepark aan de Statendamweg als een belofte van het gemeentebestuur richting de jongeren. Helaas moeten we het antwoord op de vraag waar de bioscoop blijft voorlopig nog even schuldig blijven. De gemeente Oosterhout heeft aan de ontwikkelaar van een terrein aan de Statendamweg (voorheen Snijders) de voorwaarde gesteld dat er een bioscoop in het plan opgenomen wordt. De ontwikkelaar heeft ook plannen in die richting, maar begin 2008 is er nog niets vastgelegd. Er heeft zich ook een bioscoopexploitant aangediend die op deze plek dolgraag een bioscoop wil vestigen. Het gaat daarbij om de formule van een 'servicebioscoop' met een hoog serviceniveau, intieme sfeer en een kleinschalige opzet; een familiestadbioscoop. De gemeente Oosterhout ziet zo'n bioscoop graag komen, omdat het een zeer welkome aanvulling zou zijn op het voorzieningenniveau voor ieder lid van de familie. Het gemeentebestuur doet er alles aan om vestiging mogelijk te maken, maar is in deze afhankelijk van marktpartijen. Ondertussen gaan de ontwikkelingen in de regio snel. In Breda verschijnen in 2008 en 2009 maar liefst twee mega-bioscopen: eentje op het Turfschipterrein en eentje bij het NAC-stadion. De verwachting is dat de Minerva-bioscoop in het centrum van Breda ruim 300.000 bezoekers per jaar gaat trekken en de bioscoop bij NAC ruim 400.000. De Minervabioscoop trekt vooral bezoekers uit de stad Breda en de regio daar omheen. De megabioscoop bij NAC haalt zijn bezoekers uit de regio van Roosendaal tot aan Tilburg. Tot beide categorieën bezoekers behoren de Oosterhouters.
26
De avond- en nachtbus Oosterhout gaat bij de provincie pleiten voor betere busverbindingen tussen Oosterhout en omliggende gemeenten in de avond en nacht. Oosterhout moet aangesloten worden op een regionaal avond- en nachtnet. De Oosterhoutse jeugd zit met een openbaarvervoersprobleem. Ook de plaatselijke jongeren hebben zich al neergelegd bij de omstandigheid dat Oosterhout geen treinstation heeft. Maar ook over het busvervoer van en naar Oosterhout wordt door jongeren veel geklaagd. In het kort komt het er op neer dat er wel bussen rijden, maar niet als je ze het hardst nodig hebt: 's avonds en 's nachts. Om te beginnen is dat een probleem voor de jeugd die in Oosterhout woont. Zo rijden er 's nachts geen bussen terug uit Breda en Tilburg. De Oosterhouters die daar willen uitgaan zijn aangewezen op fiets, brommer of auto. Gezien de centrumfunctie die Oosterhout voor omliggende gemeenten op onderwijsgebied heeft, is het merkwaardig dat je vanuit de omliggende gemeenten in de avonduren maar moeizaam met de bus van en naar Oosterhout komt. Als je bijvoorbeeld in Rijen woont en je zit in Oosterhout op school. Hoe ga je dan in Oosterhout stappen of naar een schoolfeest en hoe kom je terug? Met de bus is het onmogelijk en maar weinig kinderen zullen er voor kiezen om langs de aardedonkere Vijf Eikenweg naar huis te fietsen. Qua sociale veiligheid is die lange rit door het bos ook niet aan te raden. Dat er geen nachtelijke busverbinding tussen Oosterhout en Rijen bestaat, is temeer een gemis omdat via Rijen ook de spoorverbinding met Breda en Tilburg voor de Oosterhouters open staat. Oosterhout ziet graag dat haar jeugd in Oosterhout blijft om uit te gaan. Maar zolang Oosterhout niet voor iedereen iets te bieden heeft, zou een lijn met de studentensteden in de omtrek niet misstaan. Het voorkomt dat jonge mensen 's avonds de auto kiezen om te gaan stappen. In de regio is inmiddels wel een goed voorbeeld gesteld door openbaarvervoerbedrijf Veolia. Zo rijdt er op zaterdagavond vanuit Breda tot 4.00 uur 's nachts een bus naar Wagenberg, Terheijden en Made. De gemeente zou graag zien dat Oosterhout wordt aangesloten op een regionaal avond- en nachtnet en zal daarover het gesprek met de provincie (als concessieverlener) aangaan.
27
Zomer- en winteractiviteiten Het probleem dat er tijdens de vakanties in Oosterhout zo weinig te doen is, gaan we oplossen door de jeugd zelf te activeren. Zij worden zelf verantwoordelijk gemaakt voor activiteiten in de stad. De beste manier om dat te doen is via de nog op te richten jeugdraad.
Juist als er iets te doen moet zijn, is er niets te doen. Tijdens de schoolvakanties lijkt het wel alsof Oosterhout plat ligt. Veel jeugd heeft dan weinig andere keuze dan achter de computer te zitten. Naast de Warande is er in de zomer in Oosterhout nauwelijks vermaak. Misschien omdat we er van uitgaan dat iedereen op vakantie is, maar dat is natuurlijk niet zo. Wie gaat er zeven weken op vakantie? Ook in de kerstvakantie ligt de verveling op de loer. Hoewel veel kinderen dan de straat op gaan om tweedehands vuurwerk af te steken. Wat we met z'n allen dan weer niet zo'n goed idee vinden. In de gesprekken die we met jonge Oosterhouters hebben gehad, klagen ze volop dat er in Oosterhout in de vakantie 'zo weinig te doen is'. In de zomer van 2007 hebben we voor het eerst geprobeerd dat gat in de programmering te dichten. In samenwerking met het jongerenwerk (Merites) en Oosterhout in Beweging (OiB) ervaring opgedaan met wekelijkse sportactiviteiten in vier Oosterhoutse wijken en op de Markt in Oosterhout; van pannavoetbal tot skaten, van volleybal tot abseilen vanaf de Sint Jantoren. De deelname was gratis. De gemeente Oosterhout trakteerde. De conclusie na een zomer vol sportactiviteiten is dat er zeker behoefte is aan georganiseerde sportactiviteiten in deze periode. In de winter van 2007/2008 gaan we ervaring opdoen met culturele activiteiten voor jongeren op het mooiste plein van Oosterhout: De Heuvel. De stichting Cultief, opgericht door een groep jonge Oosterhouters, zet in de tweede week van de kerstvakantie een spannende tent neer op de Heuvel. Binnen gebeurt van alles op cultureel gebied. De toegang voor de meeste activiteiten is gratis. De gemeente trakteert. Het is echter niet de bedoeling dat de gemeente blijft trakteren. Voor het programma Jong is dit een investering. We willen graag laten zien dat jongeren wel actief en positief zijn, als er iets georganiseerd wordt. De volgende stap moet echter zijn dat alle partijen in Oosterhout, inclusief de jongeren zelf, het initiatief gaan nemen tot dergelijke activiteiten.
28
Het programma Jong ziet zichzelf in dit verband het liefst als overbodig. De komende jaren willen we hard gaan werken om de jeugd op dit punt zelf aan de slag te krijgen. We zouden de verantwoordelijkheid voorde programmering van de stad dan ook het liefst wegleggen bij de nog op te richten jeugdraad. Als zij de beschikking krijgen over de bijbehorende budgetten kunnen zij zelf de uitvoering regelen.
29
Jongeren in Space Kinderen en jongeren hebben ruimte nodig. Ze hebben recht op ruimte. De stad moet ze die ruimte geven.
1 2 3 4
30
Starterswoningen Oud versus Jong Buiten Spelen Stoffering van de Stad
Woningen voor starters In de nieuwe wijken Vrachelen 4/5 wordt een uitdagende kans voor starters op de woningmarkt gecreëerd. Een aantal woningen kan daar worden gebouwd in (collectief) particulier opdrachtgeverschap. Een deel hiervan is uitermate geschikt voor jonge Oosterhouters. Burgemeester en wethouders wijzen verder in Oosterhout een aantal woningbouw-locaties specifiek als starterswoning aan. Geschikte bouwlocaties daarvoor zijn: het Textapterrein, het Intergasterrein, Dija-terrein, Vrachelen 4/5, Zwaaikom en Antoniusstraat. Met Cires worden prestatie-afspraken gemaakt over de realisering van goedkope huurwoningen voor starters in Slotjes-Midden en elders in de stad. Via het programma JONG zorgen we er voor dat de doelgroep wegwijs wordt gemaakt in alle mogelijkheden van starters op de woningmarkt.
De gemeente Oosterhout ziet graag dat jonge Oosterhouters in Oosterhout blijven wonen. Met het oog op de vergrijzing is de aanwezigheid van jonge mensen van vitaal belang. Het probleem is echter dat koopwoningen te duur zijn voor jonge mensen die net gestart zijn met hun carrière. Bovendien vinden ze vooral onderdak op de wachtlijst voor een huurwoning van Cires. Het gevolg is dat jonge Oosterhouters hun heil en hun woning vaak elders gaan zoeken. Om te stimuleren dat de jeugd in Oosterhouter gemakkelijker aan een woning komt, zijn door de gemeente twee regelingen in het leven geroepen: de starterslening de starterswoning De starterslening is een lening die jonge Oosterhouters helpt om een bestaande woning te kopen. Als je niet genoeg geld hebt om een bepaalde woning te kunnen betalen, kun je extra geld lenen bij de gemeente, tegen gunstiger voorwaarden dan bij de bank. Een andere stimulans ligt in de nieuwbouw van een grote hoeveelheid betaalbare koop- en huurwoningen, onder meer voor jongeren. Het gemeentebestuur heeft vastgesteld dat dertig procent van de nieuwbouwwoningen in Oosterhout tot die categorie moet behoren. Deze betaalbare woningen worden onderverdeeld in: een helft goedkope koop (maximaal 168.100 €) en een helft goedkope huur (maximaal 500 € per maand). Deze bedragen worden jaarlijks aangepast aan het heersende prijspeil. Deze woningen zullen de komende jaren worden gebouwd in een aantal projecten.
31
Lokatie Textapterrein 2 Intergasterrein 3 Slotjes-Midden
1
4 Dija-terrein 5 Vrachelen 4/5
6 Zwaaikom 7 Antoniusstraat 8 Torenschouw
Aantal betaalbare woningen Nog onbekend 15 grondgebonden koop Cires ontwikkelt er 900 woningen 22 koop woningen in collectief particulier opdrachtgeverschap 1 50 koop/1 50 huur 30 huur Cires wil op die locatie starterswoningen bouwen
Voor starters op de woningmarkt heeft de nabije toekomst een aantal kansen te bieden. Met name het idee om in Vrachelen 4/5 een aantal woningen in (collectief) particulier opdrachtgeverschap te bouwen, biedt jongeren de kans om zelf eigenzinnige en betaalbare woningbouwprojectjes te realiseren. Daarbij wordt gedacht aan kleine groepjes initiatiefnemers, die zelf een architect, een adviseur en een aannemer in de arm nemen. De bouwkosten van een woning vallen daarbij gemiddeld aanzienlijk lager uit. Bovendien trekt minister Vogelaar er extra geld voor uit. De gemeente Oosterhout heeft met woningbouwstichting Cires prestatie-afspraken gemaakt over de toewijzing van huurwoningen aan starters. Twintig procent van het woningbezit van Cires moet volgens die afspraak toegewezen worden aan starters. Dat houdt in dat straks ook in Slotjes-Midden veel woonruimte zal ontstaan voor starters op de woningmarkt. Om de doelgroep van de verschillende mogelijkheden op de hoogte te stellen en jonge mensen te motiveren om voor Oosterhout te kiezen, houden we in het vroege voorjaar van 2008 een Oosterhoutse starterswoningmarkt. Voor deze 'Houseparty' worden alle potentiële jonge starters in Oosterhout uitgenodigd. Op deze woningmarkt wordt volop aandacht besteed aan kopen, huren, starterslening, starterswoning, (collectief) particulier opdrachtgeverschap en financiering. We willen er ook graag te weten komen hoe jonge mensen tegen wonen en woonomgeving aan kijken. In de organisatie van De Houseparty hebben we een samenwerking gevonden met de plaatselijke Rabobank Amerstreek. Een starterswoningen is juridisch gezien geen houdbaar begrip. In principe kan iedereen in een starterswoning wonen. Een starterswoning wordt pas exclusief bereikbaar voor starters op de woningmarkt als burgemeester en wethouders een bepaalde locatie (nieuwbouw) voor deze doelgroep aanwijzen.
32
Oud en jong Na een videoproject waarin Oosterhoutse hangjongeren en ouderen via de camera kennis met elkaar maken, wordt een grootse première gehouden waarin alle betrokken groepen groepen nader tot elkaar kunnen komen. Dit videoproject is het begin van een permanent proces waarin we de Oosterhoutse jeugd en de ouderen bij elkaar brengen. Het doel daarvan is elkaar allereerst leren kennen, maar ook om gebruik te maken van eikaars expertise. Het programma Jong is in 2006 allereerst in het leven geroepen om - ondanks de sterke vergrijzing van de stad - de stad aantrekkelijk te houden voor jongeren. Nu lijkt het alsof de ouderen en de jongeren lijnrecht tegenover elkaar zijn komen te staan; dat zij een gevecht zijn aangegaan om de ruimte, de voorzieningen en de macht. Soms is dat ook zo. Jongeren komen er op de woningmarkt bijvoorbeeld nauwelijks aan te pas, omdat ouderen nu eenmaal meer geld te besteden hebben. Voor een projectontwikkelaar ligt het dan ook voor de hand om te bouwen voor ouderen. Voorts zorgen de jongeren op geheel eigen wijze voor een bepaalde sfeer in de stad. Dat daar soms veel kabaal, rommel en onbezonnen gedrag bij vrij komt is des jeugds. Zonder het altijd goed te praten, overigens. De jeugd heeft het recht op een eigen levenswijze, maar daar zijn ook grenzen aan. Volwassenen en ouderen kunnen zich er soms mateloos aan storen. Er zijn volop voorbeelden - ook in Oosterhout - waar de tegenstelling tussen oud en jong tot wederzijds onbegrip heeft geleid. De oudere inwoners ergeren zich aan het gedrag van de jeugd: aan brommers zonder uitlaat; aan vandalisme; aan het kabaal en de rommel die ze veroorzaken; aan hun respectloze gedrag. Soms leidt het tot meldingen bij de politie, soms tot directe confrontaties in de buurt waarbij het begrip 'respect' in twee richtingen nauwelijks nog een rol speelt. Maar het is natuurlijk heel wat anders of je een groep anonieme jongeren aanspreekt op hun gedrag of een aantal individuen, waarvan je de namen kent. En andersom werkt dat ook zo. Oud en jong vertegenwoordigen het verleden en de toekomst, maar we willen ze graag in het heden bij elkaar brengen. Ze kunnen van eikaars expertise gebruik maken. Er zijn tientallen voorbeelden te verzinnen waarin jongeren en ouderen elkaar kunnen helpen. Dat past het naadloos in het wmo-beleid: zinvolle relaties tot stand brengen tussen jong en oud. En het past in Oosterhout familiestad, waar je als jongere soms meer hebt aan een relaxte opa en oma dan aan je drukbezette ouders.
33
Hangjongeren hebben het slechtste imago. Veel volwassenen vinden dat jongeren zich al schuldig maken aan ongewenst gedrag als ze alleen maar ergens 'rondhangen'. We willen deze Oosterhoutse hangjongeren en ouderen bij elkaar brengen met een video-project. De kern daarvan is dat we Oosterhoutse jongeren via de camera het gesprek aan laten gaan met ouderen de ouderen in de buurt. De camera is een medium om deze groepen met elkaar in contact te brengen. Het project resulteert uiteindelijk in een dvd-documentaire die de jongeren (en de ouderen) zelf gemaakt hebben. Samen komen ze naar de feestelijke première van de film. En dat is meteen het begin van het gesprek. We zien dit videoproject nadrukkelijk als de start van een proces waarin jongeren en ouderen elkaar leren kennen en voordeel halen uit eikaars aanwezigheid in de stad. Na deze start zal er van alles georganiseerd moeten worden om dat te bereiken. Maar dat is altijd de moeite waard. Het videoproject is een samenwerkingsproject tussen de gemeente Oosterhout (programma Jong), Cires, Merites. Het project is mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Stroomversnellingsfonds van de Rabobank. Uitvoerder is de stichting Shoot.
34
Buiten spelen Verspreid over de stad wordt gezorgd voor goede skatebanen en andere sporiveldjes, zodat jongeren uit de wijken daar bijeen kunnen komen rondom activiteiten zoals skaten, pannavoetbal, basketbal enz. Een voldoende aanbod van sportactiviteiten, verspreid in de stad, kan voorkomen dat jongeren zich gaan vervelen en overlast gaan veroorzaken. "Het buiten spelen van kinderen is door ons lang doodgeregeld, waardoor kinderen zich soms doodven/elen... Maar omdat we de nadruk gaan leggen op het avontuurlijk inrichten van de ruimte wordt buiten spelen in Oosterhout weer een feest." Dat belooft de gemeente Oosterhout in de nota Buiten Spelen van september 2007, waarin het speelbeleid van de gemeente Oosterhout tot en met 2010 is geformuleerd. In de nota wordt onderscheid gemaakt in twee groepen buitenspelende kinderen. Voor de groep van 6 tot 12 jaar heeft de gemeente Oosterhout het volgende in de aanbieding: Het verbeteren, samenvoegen of opnieuw inrichten van speelplaatsen en het aanduiden van speelgroen. Daarbij valt ook te denken aan natuurlijke speelplaatsen waar kinderen avonturen kunnen beleven met water, zand en takken, al dan niet in combinatie met specifieke voorzieningen. Ook initiatieven van burgers op dit terrein zullen door de gemeente worden omarmd. Het spreidingsplan zorgt ervoor dat er bij alle Oosterhoutse kinderen in de buurt een gelegenheid tot spelen is. Voor de groep 12 tot 18 jaar ligt een belangrijke taak bij het programma Jong. Omdat deze jongeren zelf goed kunnen formuleren wat hun wensen zijn, worden zij serieus betrokken bij het ontwikkelen van plannen voor hun eigen speelvoorzieningen. Daarbij zullen de kennis en ervaring van de jongerenwerkers van Merites en de deelnemers aan het 'casuïstiek overleg jongeren in de openbare ruimte' mede richtinggevend zijn. Het concrete gevolg van al deze mooie voornemens is dat jongeren die zich op het gemeentehuis melden met ideeën voor voetbalveldjes, skatebaantjes of andere sportieve ontmoetingsplekken serieus worden genomen. Wij vinden dit eigen initiatief van onze jonge inwoners zeer belangrijk en we zullen dan ook onze uiterste best doen dit opbouwende gedrag te belonen. Waarbij we er wel rekening mee houden dat ook deze jongeren-ontmoetingsplekken goed over de stad verspreid worden.
35
De scholieren van 12+ zijn mobieler dan basisschoolkinderen en de spreiding van plekken mag daarom grofmaziger zijn dan bij de speeltuintjes wordt gehanteerd. Zo hebben we in de stad vier grote skatebanen. Er liggen inmiddels concrete ideeën van jongeren op tafel om de skatevoorziening aan het Slotjesveld uit te breiden, waardoor het stedelijke karakter van deze baan extra vergroot zal worden. Maar niet iedereen is een skater. Een populair tijdsverdrijf onder een heel andere groep jongeren is voetballen (panna) en basketballen. De huidige praktijk wil dat panna wordt gespeeld op verharde veldjes. Wij zijn ervan overtuigd dat deze sportieve activiteiten voorkomen dat jongeren zich gaan vervelen. En verveling leidt soms tot overlast. Daarom moet het doel volgens het programma Jong zijn om verharde sportveldjes zodanig te spreiden over de stad, dat jongeren in hun eigen buurt bijeen kunnen komen. Vanzelfsprekend gaat dat in overleg met de buurtbewoners. We willen immers niet dat een buurt onevenredige overlast krijgt van hun eigen jongeren. Maar het kan ook niet zo zijn dat een buurt z'n eigen jongeren naar een ander buurt stuurt. Of, zoals het in de nota speelbeleid staat: Andere belanghebbenden zullen via de reguliere inspraakprocedure de mogelijkheid hebben om op deze plannen te reageren, maar er zal actief op ingezet worden deze belanghebbenden in gesprek met de jeugd mede te laten bepalen welke voorzieningen waar moeten komen. Voor speelbeleid is in de periode 2007 - 2010 een bedrag van in totaal 650.000 euro beschikbaar. Voor speelplaatsen voor 6-12-jarigen is 500.000 euro gereserveerd. Voorde jeugd van 12 tot 18 jaar 150.000 euro.
36
Uitstraling van de stad Om te bevorderen dat kinderen/jongeren zich in hun stad thuis voelen, moeten ze de mogelijkheid krijgen om sommige plekken op hun manier aan te kleden. Te denken valt daarbij aan eigenwijs vormgegeven bankjes, ontmoetingsplekken, graffitimuren en andere kunstzinnige uitingen. De vlaggen en wimpels maken van Oosterhout geen familiestad, maar bewoners en bezoekers van de stad krijgen wel een bepaald gevoel als ze de stad binnen rijden. Oosterhout wordt er frisser, vrolijker en levendiger van. Zo'n voorbeeld laat weer eens zien dat de stoffering van de stad een belangrijke rol speelt bij de beleving ervan. Ook de Oosterhoutse jeugd vraagt om een dergelijke beleving. Als je de jeugd de vraag voorlegt waar ze met de stad naartoe willen, krijg je veel voorbeelden die op dit vlak liggen. De meeste jongeren zijn niet zo van de ingetogenheid; ze willen fellere kleuren en extremere vormen; kijk naar de inrichting van hun kamers. We noemen enkele voorbeelden, die we op onze eerste reis langs de Oosterhoutse jeugd tegen zijn gekomen: - Een hofje (zoals het Binnenhofje) maar dan met jongerenwinkels en horeca - Aparte bankjes in het park (niet die saaie) - Doe-parken (dat je ook dingen kunt doen in het park) - Graffiti in fietstunneltjes of op andere plekken - Kale muren in de stad vrolijk beschilderen Dat is natuurlijk nog maar het begin. Als je echt zou aansturen op jonge ideeën voor de aankleding van de stad krijg je een lijst met tientallen voorstellen. Willen we dat de jeugd zich beter thuis voelt in de stad, dan moeten we daar de beste ideeën uit pikken en ons best doen deze te realiseren. Zo moeilijk moet het niet zijn. In de stad bevinden zich voldoende muren, die schreeuwen om aandacht en vaak vallen ze nog onder het beheer van de gemeente ook. Om een zo aantrekkelijk mogelijk resultaat te behalen is het de moeite waard om er beeldende-vorming-projecten van te maken in samenwerking met Oosterhoutse scholen en/of H19. Daarnaast zijn er in Oosterhout jonge graffiti-kunstenaars actief, die dolgraag een tunnel, een viaduct of een lege muur zouden bewerken. In samenwerking met het programma Centrum+ moet het mogelijk zijn een paar plekken aan te wijzen die aantrekkelijker gemaakt kunnen worden door er jeugdige creativiteit op los te laten. Vanzelfsprekend is alles in deze creatieve wereld tijdelijk. Een nieuwe generatie jeugdigen moet kunnen beslissen of een dergelijk 'kunstwerk' zijn beste tijd gehad heeft en vervangen moet worden.
37
In het kader van het programma JONG gaan we inventariseren welke plekken zich het best lenen voor een dit project. Om te beginnen willen we alvast drie plekken, verspreid over Oosterhout, aanwijzen als pilot. De scholen in de buurt worden vervolgens uitgenodigd om met een decoratieplan te komen. In de planvorming van nieuwe buurten en wijken kan het facet vormgeving door de jeugd al in een vroeg stadium meegenomen worden, zodat zij in de buurt hun eigen plekken kunnen creëren.
38
Bijlagen
5 6 7
39
Financieel De JONG-matrix Tijdpad
FINANCIEEL Het werkbudget van het programma Jong wordt in de bestuursperiode 2006-2010 gebruikt om het actieprogramma te kunnen realiseren. Daarnaast zijn ook in de staande organisatie budgetten beschikbaar die gelabeld kunnen worden aan het programma Jong, omdat zij doelen uit het programma JONG nastreven. Tot slot worden ook externe partners betrokken bij de realisatie van het actieprogramma. Soms leidt dat er toe dat ook de financiële lasten gezamenlijk gedragen worden. In drie tabellen laten we zien hoe de komende jaren de financiële huishouding van het programma JONG geregeld is. Voor de jaren 2009 en 2010 is dat overigens nog flexibel. In de laatste kolom geven wij aan welke ondersteuningen van de afdelingen nodig zijn voor de realisatie van de doelen. 2008
Budgetten programma JONG
Consultatie JONG FM Jeugdraad Zapbudgetten Mbo/hbo Centrum J&G Buitenschoolse opvang Maatschappelijke stage Discotheek Bioscoop Avond- en nachtbus Vakantie-activiteiten Starterswoningen
5000 € 20.000 € 1 0.000 € 1 0.000 €
Oud en Jong
5000 €
Externe partners
1 35.000 €
Florijn College
20.000 €
1 5.000 € 5000 €
Buiten Spelen Stoffering stad Communicatiebudget 1 0.000 € Programma JONG TOTAAL 1 00.000 €
40
Bestaande budgetten gelabeld aan JONG
5000 Rabobank (startersmarkt) 7500 Cires 10.000 Rabobank 1 50.000 € uit speelnota
2009 Consultatie JONG FM Jeugdraad Zapbudgetten Mbo/hbo Centrum J&G Buitenschoolse opvang Maatschappelijke stage Discotheek Bioscoop Avond- en nachtbus Vakantie-activiteiten Starterswoningen Oud en Jong
Budget Programma JONG 5000 € 25.000 € 20.000 € 1 0.000 €
1 35.000 €
25.000 € 5000 € p.m.
Buiten Spelen Stoffering stad Communicatiebudget 1 0.000 € Programma JONG TOTAAL 1 00.000 €
41
Bestaande Externe budgetten partners gelabeld aan JONG
1 50.000 € uit speelnota
2010
Consultatie JONG FM Jeugdraad Zapbudgetten Mbo/hbo Centrum J&G Buitenschoolse opvang Maatschappelijke stage Discotheek Bioscoop Avond- en nachtbus Vakantie-activiteiten Starterswoningen Oud en Jong Buiten Spelen Stoffering stad Communicatiebudget Programma JONG TOTAAL
42
Programma JONG
Bestaande budgetten gelabeld aan JONG
5000 € 25.000 € 20.000 € 1 0.000 € 1 35.000 €
25.000 € 5000 € 1 50.000 € uit speelnota 1 0.000 € 1 00.000 €
Externe partners
co
(
g
f
§
TIJDPAD ACTIEPROGRAMMA JONG 2007 2008 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt novdec/an feb mrt apr meljun jul Consultatie JONG FM Jeugdraad Zapbudgetten Mbo/hbo Centrum Jeugd en Gezin Buitenschoolse opvang Maatschappelijke stage Discotheek Bioscoop De nachtbus Vakantie-activeiten Starterswoningen Oud en Jong Buiten Spelen Stoffering stad
44
2009 2010 aug sep okt novdecjan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt novdec/an feb
