Gemeentelijke Kredietbank
Jaarverslag 2013
Biedt uitkomst
Hulp bij schulden • Schuldpreventie • Inkomensbeheer • Sociale kredietverlening
Inhoudsopgave Voorwoord 3
Kengetallen schuldeisers Budgetbeheer en beschermingsbewind Betalingsregelingen Schuldregelingen
20
GKB in de kern
4
De klant Pijlers integrale schuldhulpverlening Kengetallen klant Crisisinterventie
5
6
Kengetallen opdrachtgevers Schuldregelingen
De integrale intake
9
Intermediairs 34
Opdrachtgevers 27
Klachten en geschillen
10
28
Kengetallen intermediairs
35
BIJLAGE Bestuur en organisatie BIJLAGE HRM BIJLAGE Klantkenmerken
38 39 40
Afwijzingsredenen 12 Klantencontact 14 Sociale kredietverlening
15
Schuldeisers 18
U kunt direct naar een pagina gaan door op het kopje van de pagina in deze inhoudsopgave te klikken.
2
Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2013 van de Gemeentelijke Kredietbank (GKB). In dit jaarverslag hebben we de eerder gekozen lijn voortgezet. We besteden aandacht aan onze vier belangrijkste stakeholders: de klant, schuldeisers, opdrachtgevers en intermediairs.
Op 1 juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpver lening (Wgs) van kracht geworden. De Wgs geeft gemeen ten de verantwoordelijkheid om haar burgers integrale schuldhulpverlening aan te bieden. Dit moet gedaan worden volgens een door de gemeenteraad vastgesteld beleidsplan. In het merendeel van de gemeenten in het werkgebied van de GKB zijn in de loop van 2013 de beleidsplannen en beleidsregels vastgesteld. De effecten van de Wgs zijn in 2013 dan ook steeds meer merkbaar geworden.
contactpersonen, en de gewijzigde bereikbaarheid zijn voorbeelden van de praktische toepassing van deze transformatie. De transformatie heeft veel van de organisatie gevergd vooral omdat, zoals altijd bij veranderingen, de ‘winkel wel open blijft’.
Naast haar dagelijkse werkzaamheden heeft de GKB in 2013, net als in 2012, stevig ingezet op het verbeteren van de klantcommunicatie, het optimaliseren van de (schuld)hulptrajecten en het intensiveren van de keten samenwerking. De functie van ketenambassadeur is in 2013 voortgezet. Het aantal klachten is als gevolg van deze inzet in 2013 (ten opzichte van 2012) stabiel gebleven. Daarentegen is het aantal geschillen in 2013 (ten opzichte van 2012) afgenomen met maar liefst 16%.
Daarom past op deze plaats een woord van dank aan alle GKB-medewerkers die zich dagelijks hebben ingezet voor de burger met schulden. Ook al lukt het ons niet altijd om problemen op te lossen, we zorgen wel dat we er alles aan hebben gedaan! Tot slot daarom ook een speciaal woord van dank aan de vele, vele ketenpartners waarmee de GKB samenwerkt in het vinden van oplossingen én het voorkomen van schulden. Dit zijn professionele organisa ties zoals het Algemeen Maatschappelijk Werk, verslavings zorg en GGZ-instellingen. Maar ook de vele vrijwilligers organisaties zoals de Voedselbanken, Humanitas thuisadministraties, diaconieën en (andere) lokale initiatie ven. Zonder de samenwerking met deze organisaties was het ons niet gelukt.
Verslagjaar 2013 heeft voor de GKB vooral in het teken gestaan van de transformatie naar flexibel, resultaatgericht en resultaatverantwoordelijk werken. Huisbezoeken, vaste
Met hartelijke groet Jan Tingen, directeur
3
GKB in de kern Het behalen van winst is geen doel van de GKB. Wij willen een bijdrage leveren aan het tenietdoen van de negatieve maatschappelijke- en economische effecten van problematische schulden. Wij doen dit door diensten aan te bieden die zowel gericht zijn op het oplossen als op het voorkomen van schulden.
De GKB wil een toonaangevende regionale instelling zijn voor financiële schuldhulpverlening. De klant is zo verzekerd van innovatieve en profes sionele hulp op maat. De nauwe samenwerking met partners in de schuldhulpverlening garandeert een integrale aanpak die gericht is op zowel oorzaak als gevolg van problematische schulden.
Klantgericht
Resultaatgericht
Wij stellen de vraag van de klant centraal en handelen hiernaar. We onderzoeken de wensen en behoef ten van de klant en zoeken naar een gerichte oplossing die aansluit op zijn mogelijkheden. We zijn gericht op een vlotte, efficiënte en effectieve service aan de klant.
Wij ondernemen concrete en gerichte acties met het oog op het behalen of overstijgen van onze doelstellingen. We weten waar we naartoe willen en stemmen op een systematische wijze acties af op het behalen van ons doel. Wij grijpen daarbij ook tijdig in bij tegenslagen of afwijkingen van het belang van de klant.
Betrouwbaar Wij handelen integer: we handhaven algemeen aanvaarde sociale en ethische normen. We komen onze afspraken na. We geven inzicht in regels en procedures en zijn bereid verantwoording af te leggen over ons handelen. We behandelen de klant eerlijk en rechtvaardig.
In onze werkwijze staan vier kern waarden centraal: klantgericht, betrouwbaar, resultaatgericht en professioneel. Zij vormen een belofte: zo gaan we met elkaar om. Intern en extern, waarbij we met ‘de klant’ niet alleen onze reguliere klanten bedoe len, maar ook onze opdrachtgevers, schuldeisers en intermediairs.
4
Professioneel Wij zetten vakkennis en deskundig heid doelmatig in. We verwerven vakkennis en houden deze actueel, passen deze toe en delen deze met anderen. We houden rekening met andere vakgebieden en verschillende belangen.
De klant De klant met problematische schulden staat centraal in de dienstverlening van de GKB. De drie belangrijkste pijlers in de schuldhulpverlening zijn: het oplossen van bestaande schulden, het voorkomen van nieuwe schulden en het bevorderen van de financiële zelfredzaamheid van de klant. Daarnaast probeert de GKB crisissituaties als woningontruiming of afsluiting van gas, water en elektra te voorkomen. Pijlers integrale schuldhulpverlening
Integrale schuldhulpverlening is er voor de klant met problematische schulden. We spreken van problema tische schulden wanneer de klant zijn schulden niet meer zelfstandig kan oplossen. Problematische schulden hebben vaak grote sociale en maatschappelijke gevolgen.
Integrale schuldhulpverlening bete kent meer dan alleen het oplossen van schulden. In onze werkwijze staan de volgende doelen centraal: 1. Stabiliseren: het in evenwicht brengen en houden van inkom sten en uitgaven van de klant, zodanig dat de bestaande schul den niet verder oplopen en er geen nieuwe schulden ontstaan waarbij de betaling van de primaire vaste lasten (huur, energie, water en ziektekosten) is gegarandeerd.
Niet alleen de klant ondervindt de negatieve gevolgen van schulden, ook de mensen in zijn omgeving merken daarvan de consequenties. Vaak is dat het gezin of andere familieleden, maar het kunnen ook de buren of de werkgever zijn. Problematische schulden laten diepe sporen achter en kunnen leiden tot langdurige en soms zelfs permanente sociale uitsluiting.
Wanneer de klant tijdelijk of langdurig niet in staat is om zijn eigen inkomsten te beheren, neemt de GKB deze taak (tijdelijk) over.
Kortom, de klant heeft een groot belang bij integrale schuldhulp verlening.
2. Schulden regelen: het oplossen of hanteerbaar maken van het totale schuldenpakket van de klant.
5
Bijna altijd worden schulden geregeld in de vorm van een betalingsregeling of een schuld regeling. 3. Zelfredzaamheid bevorderen: gedragsverandering van de klant stimuleren en competenties uitbreiden om de financiële zelfredzaamheid te bevorderen. Voor het bevorderen van de financiële zelfredzaamheid van de klant zet de GKB budgetcoaching in, en verwijst daarnaast naar daartoe gespecialiseerde hulpverleners of werkt ze hier nauw mee samen. 4. Crisisinterventie: het voorkomen dat een klant wordt afgesloten van gas, elektra of water, of dat een klant uit zijn huurwoning wordt gezet.
Kengetallen klant Crisisinterventie
is het huishoudgeld van de klant niet langer de sluitpost van het budgetplan. Het kan dan dus niet meer voor komen dat de klant geen huishoud geld overhoudt. Het huishoudgeld is onderdeel van de primaire vaste lasten, oftewel de noodzakelijke vaste lasten vanuit de klant bezien. De doelstellingen van deze pilot: • Het bevorderen van het inzicht van de klant in zijn eigen uitgaven patroon. Dit wordt gedaan door samen met de klant een budget plan op te stellen. Dit budgetplan is sluitend en bestaat in ieder geval uit de primaire vaste lasten en het huishoudgeld. Waar de overige uitgaven de inkomsten te boven gaan, moet de klant keuzes maken. • Het bevorderen van de eigen verantwoordelijkheid van de klant voor de persoonlijke financiële situatie. Dit wordt gestimuleerd door de klant in een zo vroeg mogelijk stadium te prikkelen om zelf actie te ondernemen in het vergroten van zijn inkomsten. • Het zorgen voor voldoende middelen voor in elk geval de noodzakelijke basisbehoeften van een gezin. Naast de genoemde punten zal er, waar nodig, aanvul lende inkomensreparatie worden gedaan gedurende de eerste periode van het budgetbeheer.
De GKB spreekt van een crisissituatie wanneer er een datum bekend is van de volgende executiemaatregelen: • Afsluiting van gas of elektra • Afsluiting van water • Ontruiming van een huurwoning Het spreekt voor zich dat het van groot belang is dat de crisis zo snel mogelijk wordt afgewend. Hiervoor maakt de GKB gebruik van convenant afspraken, wettelijke regelingen of een noodfonds. In 2013 was in gemiddeld 23% van de aanvragen sprake van een crisissituatie, dat is 2% minder dan vorig jaar. In 81% van de gevallen is de crisis minnelijk opgelost. De situatie waarin een klant na betaling van de vaste lasten geen huishoudgeld overhoudt, valt niet onder de definitie van crisis. In die situatie onderneemt de GKB uiter aard wel actie. Bijvoorbeeld door een noodfonds in te zetten of de klant te verwijzen naar andere instanties of voorzieningen, zoals de Voedselbank. Pilot budgetbeheer nieuwe stijl In september 2012 is de GKB in samenwerking met de gemeente Tynaarlo de pilot Budgetbeheer nieuwe stijl gestart. Binnen deze pilot
6
In 2013 is deze pilot beëindigd en geëvalueerd. Alle partijen waren zeer tevreden over de resultaten, waarbij met name het huishoudgeld als vaste last aanmerken goed heeft gewerkt. Deze werkwijze zal in 2014 navolging krijgen. Opvallend was dat in de gemeente Tynaarlo in 2013 de uitstroom budgetbeheer 50 procent hoger lag dan de instroom. Hierdoor is de doorlopende caseload budget beheer in de gemeente Tynaarlo substantieel afgenomen. Deze hoge uitstroom wordt mede in relatie gebracht met de effecten van de pilot.
Verdeling gemeenten per inwoneraantal In de tabellen in dit jaarverslag zijn de gemeenten in het werkgebied van de GKB in drie categorieën ingedeeld: A, B of C. Deze verdeling is gebaseerd op het inwoneraantal per gemeente. Zo kunt u gemeenten van dezelfde grootte gemakkelijker met elkaar vergelijken. Inwoneraantal
Categorie
50.000 en meer
A
25.000 tot 50.000
B
1 tot 25.000
C
Tabel 1 Crisisinterventies Gemeentenaam
Gerealiseerde intake in 2013
Crisisinterventie
Crisis wettelijk opgelost
Crisis minnelijk opgelost
Assen
642
45
22
23
Hardenberg
260
27
18
9
Hoogeveen
448
41
30
11
Aa en Hunze
121
10
1
9
Borger-Odoorn*
86
12
6
6
Dalfsen*
12
1
1
0
Meppel
255
21
10
11
Midden-Drenthe
155
12
3
9
Noordenveld
100
10
3
7
Noordoostpolder
301
48
3
45
Raalte
155
9
4
5
Stadskanaal
334
23
23
0
Steenwijkerland
238
19
6
13
Tynaarlo
136
16
14
2
De Wolden*
33
0
0
0
Haren
56
12
2
10
Leek
81
14
8
6
Marum
56
6
4
2
Menterwolde
76
14
11
3
Ommen
63
3
3
0
Staphorst
28
6
0
6
Vlagtwedde
142
10
6
4
Westerveld
80
3
3
0
3858
362
181
181
Totaal
* Geheel 2013 of in de loop van 2013 is de uitvoering van de integrale intake overgenomen door de gemeente of een andere organisatie
7
Tabel 2 Geplande, gerealiseerde integrale intakes en wachttijd Gemeentenaam
Geplande aanvragen 2013
Werkelijke intakes
Niet verschenen 2013
Niet verschenen in %
Gemiddelde wachttijd in weken
Assen
725
642
83
13%
3
Hardenberg
296
260
36
14%
3
Hoogeveen
511
448
63
14%
3
Aa en Hunze
127
121
6
5%
5
Borger-Odoorn*
86
86
0
0%
0
Dalfsen*
12
12
0
0%
0
Meppel
281
255
26
10%
4
Midden-Drenthe
161
155
6
4%
5
Noordenveld
113
100
13
13%
4
Noordoostpolder
337
301
36
12%
3
Raalte
163
155
8
5%
3
Stadskanaal **
371
334
37
11%
4
Steenwijkerland
274
238
36
15%
3
Tynaarlo
161
136
25
18%
4
De Wolden*
33
33
0
0%
0
Haren
62
56
6
10%
5
Leek
82
81
1
1%
4
Marum
60
56
4
7%
4
Menterwolde
78
76
2
3%
4
Ommen
65
63
2
3%
5
Staphorst
28
28
0
0%
5
Vlagtwedde
156
142
14
10%
8
Westerveld
83
80
3
3%
4
4265
3858
407
10%
4
Totaal
* Geheel 2013 of in de loop van 2013 is de uitvoering van de integrale intake overgenomen door de gemeente of een andere organisatie ** Begin 2013 is er een inhaalactie uitgevoerd
8
De integrale intake De integrale intake is bedoeld om het financiële probleem van de klant vast te stellen. Naast de financiële situatie van de klant is er ook aandacht voor zijn persoonlijke situatie en eventuele achterliggende problemen.
Niet verschenen
Tijdens de intake kijken we naar het budget van de klant. We adviseren de klant hoe hij zijn inkomsten kan maximaliseren (onder andere door hem te wijzen op inkomensverruimende voorzieningen) en welke mogelijkheden hij heeft om zijn uitgaven te verlagen. Waar nodig verwijzen we naar andere organisaties die de klant kunnen helpen, zoals het algemeen maat schappelijk werk, het Juridisch Loket of Humanitas Thuisadministratie. Als er sprake is van een dreigende ontruiming of afsluiting van gas, elektra of water gaan we over tot een crisisinterventie.
Ondanks dat de GKB de klant vooraf herinnert aan de integrale intake - via een uitnodigingsbrief, een herinnerings telefoontje een werkdag voor het gesprek en wanneer dat niet lukt een e-mail en wanneer mogelijk een voicemailbericht - komt het vaak voor dat een klant (zonder afmelding) niet verschijnt op het intakegesprek. Uit tabel 2 blijkt dat gemiddeld 10% van het totale aantal geplande intakegesprekken in 2013 niet doorging omdat de aanvrager niet is verschenen. Dit is 7% minder dan vorig jaar. Deze daling is een gemid delde, de verschillen per gemeente zijn groot, dus enige nuancering is wel op zijn plaats. De daling is echter direct terug te voeren op het invoeren van het huisbezoek (het thuis bezoe ken van klanten voor een intake gesprek).
Een integrale intake bestaat uit maximaal twee gesprekken. Het resultaat van de intake is een per soonlijk plan van aanpak en een concreet hulpaanbod.
9
Zowel de klant, de ketenpartners als de medewerkers van de GKB zijn zeer te spreken over de inzet van het huisbezoek. Vanwege de zeer goede resultaten wordt het huisbezoek daarom in 2014 in alle gemeenten in het werkgebied van de GKB ingezet. Overigens niet alleen bij een intake, maar ook voor voortgangsgesprekken bij schuldregeling, beschermingsbe wind of budgetbeheer.
Wachttijd Onder wachttijd verstaan we de tijd tussen de aanmelding en de feitelijke integrale intake bij de GKB. De gemiddelde wachttijd bedroeg in 2013 vier weken. Hiermee is in zo goed als alle gemeenten in 2013 voldaan aan de wettelijke norm van vier weken.
Klachten en geschillen De GKB heeft een formeel klachtenreglement en geschillenreglement. Van een geschil is sprake als een klant het niet eens is met een besluit van de GKB, bijvoorbeeld een afwijzing. De klant kan in dat geval een heroverwegingsverzoek doen, waarna eventueel nog bezwaar mogelijk is. Bij een klacht over de dienstverlening is het klachtenreglement van toepassing.
In 2013 werden er bij de GKB 77 klachten ingediend, in 2012 waren dat er 79. De in totaal 77 klachten werden ingediend door 73 klagers. 59% van deze klachten bleek ongegrond, 26% deels gegrond en 15% gegrond. Alle klachten werden binnen de normtijd van zes weken afgehandeld. Klanten kunnen op veel verschillende manieren een klacht indienen bij de GKB. De GKB kiest bewust voor een laagdrempelige klachtenprocedure. Bij het indienen van klachten wordt veelvuldig gebruik gemaakt van het klachtenformulier op de website. 56% van de klachten werd op deze wijze ontvangen.
10
Tabel 3 Klachten en geschillen Aantal klanten die een klacht indienden
Beoordeling klachten
Gemeentenaam
Gegrond
Deels gegrond
Niet gegrond
Assen
9
2
4
3
Hardenberg
5
1
1
3
Hoogeveen
8
0
2
6
Aa en Hunze
1
0
0
1
Borger-Odoorn
1
0
1
0
Dalfsen
2
0
1
1
Meppel
3
1
1
1
Midden-Drenthe
3
0
1
2
Noordenveld
1
0
1
0
Noordoostpolder
7
1
2
4
Raalte
2
1
0
1
Stadskanaal
6
0
1
5
Steenwijkerland
6
2
1
3
Tynaarlo
5
2
0
3
De Wolden
2
0
1
1
Haren
1
0
1
0
Leek
2
0
0
2
Marum
1
0
0
1
Menterwolde
1
1
0
0
Ommen
1
0
0
1
Staphorst
0
0
0
0
Vlagtwedde
1
0
0
1
Westerveld
1
0
1
0
Buiten werkgebied
4
0
0
4
73
11
19
43
Totaal
11
Afwijzingsredenen In principe kan elke meerderjarige inwoner van een gemeente behoren de tot het werkgebied van de GKB een aanmelding voor hulp indienen. Er moet sprake zijn van een proble matische schuldsituatie. In het algemeen verwacht de GKB dat de:
Wanneer de klant hier niet aan voldoet, wordt de aanmelding afgewezen of de hulp stopgezet. Daarnaast kan de klant zelf de hulpverlening stopzetten. In de onderstaande tabel staan per gemeente de afwijzingsredenen voor 2013 weergegeven.
1. klant behoort tot de doelgroep van de GKB; 2. klant meewerkt om de hulp verlening tot een succes te maken door: a. volledige openheid van zaken te geven; b. afspraken voortvloeiend uit overeenkomsten na te komen; c. wijzigingen tijdig door te geven.
12
Tabel 4 Afwijzingsredenen
Gemeentenaam
Hulpverlening gestopt: klant voldeed niet aan de voorwaarden
Klant is niet verschenen op afspraak
Klant is ondernemer
Klant is verhuisd buiten gemeente
Schuldeisers niet akkoord (klant heeft geen verzoek WSNP gedaan)
Structureel lager inkomen dan VTLB/Structureel instabiele situatie
Overig
Assen
54%
23%
2%
5%
2%
6%
8%
Hardenberg
50%
28%
3%
5%
3%
1%
10%
Hoogeveen
59%
19%
1%
5%
2%
8%
6%
Aa en Hunze
77%
9%
2%
7%
0%
0%
5%
Borger-Odoorn
50%
0%
0%
6%
0%
11%
33%
Dalfsen
67%
0%
0%
0%
0%
0%
33%
Meppel
72%
8%
1%
1%
1%
5%
11%
Midden-Drenthe
63%
4%
0%
9%
4%
12%
9%
Noordenveld
51%
17%
0%
5%
2%
10%
15%
Noordoostpolder
60%
22%
0%
4%
3%
3%
9%
Raalte
68%
9%
0%
9%
2%
2%
9%
Stadskanaal
53%
23%
1%
6%
1%
7%
9%
Steenwijkerland
46%
26%
1%
5%
0%
0%
22%
Tynaarlo
51%
16%
0%
18%
2%
9%
4%
De Wolden
75%
0%
0%
0%
0%
13%
13%
Haren
65%
12%
0%
18%
0%
0%
6%
Leek
82%
4%
0%
4%
4%
0%
7%
Marum
85%
10%
5%
0%
0%
0%
0%
Menterwolde
48%
4%
0%
17%
0%
13%
17%
Ommen
65%
5%
5%
0%
5%
5%
15%
Staphorst
83%
0%
0%
17%
0%
0%
0%
Vlagtwedde
51%
18%
0%
2%
0%
24%
4%
Westerveld
76%
3%
0%
7%
3%
7%
3%
Totaal
59%
17%
1%
6%
2%
6%
9%
13
Klantencontact De GKB hecht veel waarde aan persoonlijk contact en het kennen van onze klanten. Daarom heeft de GKB in oktober 2013 haar bereikbaarheid gewijzigd. Al onze klanten (dus ook stakeholders of belangenorganisaties) bellen nu rechtstreeks met hun vaste contactpersoon. Elke medewerker is rechtreeks te bereiken op een telefonisch spreekuur en via het persoonlijke e-mailadres.
Spoedlijn
Maakt een klant gebruik van verschil lende diensten van de GKB? Dan betekent dit dat de klant voor elke dienst een vaste contactpersoon heeft. Heeft de klant bijvoorbeeld een schuldregeling? Dan heeft deze een vaste consulent die alles van de schuldregeling weet. Heeft de klant daarnaast ook budgetbeheer? Dan heeft de klant ook een vaste inkomensbeheerder. Zo zorgen we ervoor dat de klant altijd advies op maat krijgt.
Voor spoedgevallen is er een speciaal spoednummer in werking gesteld. Klanten kunnen dit nummer op werkdagen bereiken van 09.00 12.00 en van 13.00 - 16.00 uur. Daarnaast is de GKB elke werkdag bereikbaar via de e-mail, met een maximale antwoordtijd van 3 werk dagen. Verder kan de klant 24 uur per dag zijn gegevens inzien via het digitale klantenportaal Mijn GKB.
14
Sociale kredietverlening Sociale kredietverlening stelt de klant in staat te kunnen werken aan behoud of verbetering van zijn maatschappelijke positie. Hierbij kan gedacht worden aan het verstrekken van een krediet voor een auto die nodig is voor woon-werkverkeer of een krediet voor inrichtingskosten.
Een lening op maat
Daarnaast kan de GKB ook aan klanten met een hoger inkomen een krediet verstrekken als voldaan wordt aan één van de volgende voorwaarden: • de aanvrager heeft een achter standsmelding bij het BKR (Bureau Krediet) en/of • de aanvrager heeft problematische schulden en/of • de aanvrager kan zonder extra zekerheden geen krediet krijgen en/of • de aanvrager heeft een tijdelijke verblijfsvergunning.
Bij het verstrekken van een lening houdt de GKB rekening met de totale maatschappelijke en financiële context van de klant. Alle uitgaven worden meegenomen in de beoor deling van de aanvraag. Dit heeft als doel om ervoor te zorgen dat de klant naast de aflossing van het krediet nog voldoende bestedings ruimte heeft. Het uitgangspunt is daarom dat het krediet altijd moet voldoen aan de behoefte van de klant. Het is een lening op maat.
Voor wie?
In 2013 werden door de GKB in totaal 1106 kredieten verstrekt. Hiervan ging het in 722 gevallen om een persoonlijke lening, in 72 gevallen om een doorlopend krediet en om 312 saneringskredieten.
Op grond van de Wet op het Consumentenkrediet en de wet Financiering Decentrale Overheden (FIDO), mag de GKB alleen leningen verstrekken aan inwoners die een inkomen hebben tot maximaal 130% van het wettelijk minimumloon (bruto).
15
Kredietvorm
Aantal
Persoonlijke lening
722
Doorlopend krediet
72
Saneringskrediet Totaal Tabel 5 verstrekte kredieten
312 1106
Bij het verstrekken van een krediet is het van essentieel belang dat de klant voldoende zekerheden kan bieden in het terugbetalen van het krediet. Soms kan een klant hier niet aan voldoen, bijvoorbeeld nieuw komers (volgens Wet inburgering nieuwkomers) met een tijdelijke verblijfsvergunning. Met een borg stelling van de gemeente kunnen deze aanvragen toch goedgekeurd worden. Voorwaarde hierbij is dat het krediet noodzakelijk is.
Van de 1106 verstrekte kredieten werden er 151 kredieten verstrekt met borgstelling. Deze kredieten zijn als volgt onder te verdelen:
Samenwerkingsafspraak voor nieuwkomers
Ook een klein bedrag lenen is mogelijk
Met de gemeente Hoogeveen heeft de GKB samenwerkingsafspraken gemaakt over de doorlooptijd van kredietaanvragen voor nieuwkomers. Vaak moet er in korte tijd veel georganiseerd worden om nieuw komers onder te brengen in een sociale huurwoning. Daarnaast ontbreekt het de nieuwkomers meestal ook aan middelen om de woning in te richten. De GKB zorgt ervoor dat de aanvraag binnen drie dagen is behandeld en het krediet zo snel mogelijk wordt uitbetaald.
In principe kan elk bedrag geleend worden bij de GKB, vaak al vanaf € 500. Voor deze lening betaalt de klant een vergoeding in de vorm van rente. De rente is afhankelijk van de hoogte van het bedrag en de looptijd van de lening. De GKB kent een maximale looptijd van 60 maanden. In de volgende tabel is het gemid deld verstrekte bedrag per krediet vorm over 2013 weergegeven.
Krediet
Aantal 117
Borgstelling gemeente Borgstelling instelling
9
Persoonlijke borgstelling
5
Totaal
151
Tabel 6 Kredieten met borgstelling
Kredietvorm
Gemiddeld verstrekte bedrag 2013
Persoonlijke lening
€ 3.928,-
Doorlopend krediet
€ 5.942,-
Saneringskrediet
€ 3.428,-
Tabel 7 Gemiddeld verstrekte bedrag per kredietvorm
16
Budgetcursus ‘Weet wat u besteedt’
Budgetadviesgesprek
Veel mensen kunnen wel wat hulp gebruiken om weer overzicht te krijgen over hun financiën en om te leren wat nu eigenlijk precies hun financiële mogelijkheden zijn. De cursus Weet wat u besteedt helpt daarbij. De cursus bestaat uit vijf wekelijkse groepsbijeenkomsten en een terugkombijeenkomst na ongeveer twee maanden. Het programma van de cursus bevat de volgende onder werpen:
Het budgetadviesgesprek is bedoeld om klanten een gedetailleerd advies te geven over hun dagelijkse financiële mogelijkheden. Hierbij kan gedacht worden aan advies over inkomsten en uitgaven. Ook bekijken we samen met de klant of hij recht heeft op bepaalde regelingen en voor zieningen. Na dit gesprek weet de klant of hij zijn financiën op orde heeft.
• ordenen van de administratie • inkomsten & uitgaven • budgetteren • maand- en jaarbegroting maken • kasboek bijhouden • verzekeringen • aanvullende inkomensondersteunende voorzieningen • (bespaar)tips Aantal cursussen
Aantal deelnemers
Assen
1
8
Meppel*
3
34
Noordoostpolder**
4***
49
* in samenwerking met Welzijn MensenWerk ** cofinanciering gemeente Noordoostpolder en woning corporatie Mercatus, in samenwerking met Zorggroep Oude en Nieuwe Land *** één van de cursussen was voor klanten van de Sociale Dienst van de gemeente Noordoostpolder
17
Budgetadviesgesprekken zijn niet uitsluitend bedoeld voor de klant met financiële problemen. Het adviesgesprek is zowel gericht op het voorkomen van financiële problemen als op het onder controle krijgen van financiële problemen. Aantal adviesgesprekken Assen
3
Meppel
4
Schuldeisers In de integrale schuldhulpverlening speelt de schuldeiser een belangrijke rol. De GKB hecht daarom veel waarde aan een goede samenwerking met schuldeisers. Het uitgangspunt van de GKB is dat alle schulden worden afbetaald en nieuwe schulden worden voorkomen. Daarbij staat gelijkberechtiging van schuldeisers voorop.
De GKB heeft te maken met schuld eisers van uiteenlopende aard en grootte. Zo zijn er bijvoorbeeld schuld eisers die invorderen voor de overheid, zoals de Belastingdienst, het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) of het Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen (UWV). Ook heeft de GKB veel te maken met woningbouw corporaties, leveranciers van gas, elektra en water, zorgverzekeraars en tele communicatiebedrijven. Uiteraard zijn er ook veel contacten met financiers als banken, creditcardmaatschappijen en thuiswinkelbedrijven. Maar ook kleinere schuldeisers - bijvoorbeeld de dieren arts of de fysiotherapeut - komen voor.
Intermediaire rol incassobureau en gerechts deurwaarder
Schuldeisers hebben een groot belang bij betrouwbare schuldhulp verlening. Dit belang bestaat enerzijds uit het betaald krijgen van (een of meerdere) openstaande vorderingen, anderzijds kan het ook gaan om een correcte betaling van (nieuwe) verplichtingen.
Samenwerkings overeenkomst Kredietbanken en BOS Incasso en LAVG
Vaak worden schuldeisers vertegen woordigd door een incassobureau of gerechtsdeurwaarder, of in sommige gevallen door een eigen incasso afdeling. Deze vertegenwoordigers hebben vaak een intermediaire rol in de schuldhulpverlening. Naast de belangen van de opdrachtgever spelen ook (soms commerciële) eigen belangen van deze vertegen woordigers een rol in dit proces. Deze belangen kunnen de samen werking in de integrale schuldhulp verlening bemoeilijken.
De GKB ziet een positieve ontwikkeling in de samenwerking tussen de GKB en schuldeisers en hun intermediairs. Een goed voorbeeld hiervan is de
18
samenwerkingsovereenkomst tussen de GKB, Kredietbank Nederland, BOS Incasso, de Landelijke Associatie van Gerechtsdeurwaarders (LAVG ) en de Groningse Kredietbank. Het gezamenlijke doel van deze overeenkomst is te voorkomen dat de klanten van de kredietbank dieper in de financiële problemen komen of dat ze in crisissituaties te maken krijgen met huisuitzetting of afsluiting van gas, water en elektra.
Nieuw digitaal informatieportaal voor schuldeisers: DICOS Om samenwerking met schuldeisers zo efficiënt mogelijk te laten verlopen is de GKB in 2012 met een digitaal webportaal voor schuldeisers (DICOS) gestart. Dit portaal zorgt ervoor dat alle informatie-uitwisseling tussen de partijen digitaal kan plaatsvinden. Het portaal zorgt er onder andere voor dat er geen brieven meer op de post hoeven, waardoor veel tijd en geld wordt bespaard. Verder kunnen schuldeisers relevante gegevens met betrekking
Volledige afbetaling en het voorkomen van nieuwe schulden
tot budgetbeheer en schuldregelingen raadplegen. Zo kan een schuldeiser informatie vinden over de stand van zaken van een schuldregeling en voor hem gereserveerde bedragen bekijken. In 2013 is hard gewerkt aan het doorontwikkelen van het portaal. Het is de bedoeling dat in de toekomst alle Krediet banken en schuldeisers via dit portaal gaan communiceren.
Daarnaast biedt de GKB de klant met problematische schulden ondersteu ning in het correct en op tijd betalen van de vaste lasten als bijvoorbeeld de huur. Instrumenten die de GKB hiervoor kan inzetten zijn onder andere budgetbeheer en bescher mingsbewind.
De GKB streeft er in de integrale schuldhulpverlening naar om de vordering(en) van de schuldeiser volledig betaald te krijgen. Is volledige betaling niet mogelijk, dan probeert de GKB de schulden op te lossen of hanteerbaar te maken door een eerlijke betalingsregeling of schuld regeling te treffen. Uitgangspunt is daarbij dat alle schuldeisers op een gelijke manier berechtigd worden.
19
Kengetallen schuldeisers Budgetbeheer en beschermingsbewind De GKB beheert voor bijna 5000 huishoudens het huishoudbudget met behulp van budgetbeheer of beschermingsbewind. Van het inkomen van de klant worden eerst de vaste lasten betaald. Het bedrag dat resteert is het huishoudgeld. Veel huishoudens ontvangen het huishoudgeld iedere week. Wijzigen de inkomsten of de vaste lasten van een huishouden, dan heeft dit invloed op de hoogte van het huishoudgeld; het huishoudgeld wordt minder bij een daling van de inkomsten of een verhoging van de vaste lasten. De GKB adviseert klanten waar mogelijk over de mogelijkheden om de inkomsten te verhogen of de uitgaven te verlagen, maar vult niet zelf het inkomen aan.
Veel woningbouwcorporaties zien het belang van de hulp die de GKB biedt in, en investeren daarom in preventie projecten. Voorbeelden hiervan zijn Actium, Beter Wonen Vechtdal, Mercatus en Woonservice Drenthe. Zij (co)financieren preventieprojecten zoals Erop Af! en de budgetcursus Weet wat u besteedt.
andere dan de klassieke schuld regeling. Deze betalingsregelingen zijn gericht op volledige betaling van de achterstanden. In sommige gevallen is er sprake van meerdere betalingsregelingen per huishouden. De GKB hecht veel waarde aan het vaststellen en correct nakomen van betalingsregelingen.
52 miljoen euro aan betalingen
Schuldregelingen
In 2013 is via budgetbeheer en beschermingsbewind in totaal voor ruim 52 (46 in 2012) miljoen euro aan betalingen aan schuldeisers gedaan. Hierin zijn ook de betalingen aan deurwaarders en incassobureaus meegenomen. In tabel 11 staan de bedrijven waaraan de grootste bedragen aan vaste lasten zijn betaald.
Betalingsregelingen In 2013 zijn via budgetbeheer en beschermingsbewind 2.879 betalingsregelingen getroffen, voor iets meer dan 3,5 miljoen euro. Deze getallen zijn fors hoger met de 2.214 betalingsregelingen tegen een bedrag van bijna 2,6 miljoen euro in 2012. Het betreft hier betalingsregelingen
Budgetbeheer en beschermings bewind zorgen ervoor dat de perio dieke betalingsverplichtingen van de klant worden nagekomen en er geen (nieuwe) achterstanden ontstaan. Afsluiten en ontruimen is dan niet nodig.
20
De GKB heeft te maken met duizen den verschillende schuldeisers. Gemiddeld heeft een klant in 2013 14 verschillende schuldeisers, dit aantal lag in 2012 nog op 13. De gemiddelde schuldenlast is ook iets gestegen, van € 41.400 in 2012 naar € 42.322 in 2013. Deze cijfers geven een indicatie van de complexiteit van een schuldregeling en de problema tische schuldsituatie van de klant. In tabel 14 staat de top vijf van schuld eisers waarmee de GKB in 2013 het meest te maken heeft gehad. In tabel 15 de top vijf van gerechtsdeurwaar ders en incassobureaus. Deurwaarders en incassobureaus kunnen vorderin gen van verschillende opdrachtgevers in behandeling hebben.
Tabel 9 Budgetbeheer Gemeentenaam
Aantal actieve BBRT per 01.01.2013
Aantal BBRT geopend in 2013
Aantal BBRT gesloten in 2013
Aantal actieve BBRT per 31.12.2013
Percentueel verschil 01.01 en 31.12
Assen
672
273
264
681
1%
Hardenberg
247
73
98
222
-10%
Hoogeveen
407
171
142
436
7%
Aa en Hunze
122
49
60
111
-9%
Borger-Odoorn
167
49
68
148
-11%
Dalfsen
40
8
13
35
-13%
Meppel
251
123
100
274
9%
Midden-Drenthe
177
68
67
178
1%
Noordenveld
129
36
48
117
-9%
Noordoostpolder
337
110
141
306
-9%
Raalte
133
57
34
156
17%
Stadskanaal
210
107
81
236
12%
Steenwijkerland
367
88
124
331
-10%
Tynaarlo
114
49
69
94
-18%
De Wolden
69
22
37
54
-22%
Haren
34
15
15
34
0%
149
31
52
128
-14%
52
17
15
54
4%
159
36
42
153
-4%
Ommen
32
22
16
38
19%
Staphorst
27
15
11
31
15%
Vlagtwedde
119
43
65
97
-18%
Westerveld
73
31
25
79
8%
255
87
112
230
-10%
4342
1580
1699
4223
-3%
Leek Marum Menterwolde
Zelfbetalers Totaal
21
Tabel 10 Beschermingsbewind Gemeentenaam
Actieve OBS per 01.01.2013
OBS gestart in 2013
OBS afgesloten in 2013
Actieve OBS per 31.12.2013
Percentueel verschil tussen 1.1. en 31.12.
112
26
12
126
13%
Hardenberg
42
15
5
52
24%
Hoogeveen
58
18
6
70
21%
Aa en Hunze
16
8
2
22
38%
Borger-Odoorn
20
7
1
26
30%
Dalfsen
6
1
1
6
0%
Meppel
33
9
1
41
24%
Midden-Drenthe
27
6
4
29
7%
Noordenveld
12
2
0
14
17%
Noordoostpolder
27
11
3
35
30%
Raalte
17
2
0
19
12%
Stadskanaal
17
11
3
25
47%
Steenwijkerland
26
12
2
36
38%
Tynaarlo
26
10
3
33
27%
De Wolden
13
7
2
18
38%
Haren
5
0
1
4
-20%
Leek
5
5
0
10
100%
Marum
1
2
0
3
200%
Menterwolde
2
1
1
2
0%
Ommen
4
1
0
5
25%
Staphorst
4
2
1
5
25%
Vlagtwedde
26
14
1
39
50%
Westerveld
15
4
0
19
27%
Overigen*
22
5
12
15
-32%
536
179
61
654
22%
Assen
Totaal
* Verhuizingen buiten werkgebied waarbij de GKB wel bewindvoerder blijft
22
Tabel 11 Top 6 betalingen Schuldeisers
Bedrag
Zilveren Kruis Achmea
€ 4.161.501
Menzis
€ 1.729.143
Essent Electrabel
Tabel 12 Betalingsregelingen Gemeentenaam
Aantal actieve BBRT per 31-12-2013
Aantal actieve OBS per 31-12-2013
Totaal betalingsregelin gen via BBRT of OBS
Assen
681
126
532
Hardenberg
222
52
140
€ 273.507
Hoogeveen
436
70
263
€ 986.783
Aa en Hunze
111
22
40
Borger-Odoorn
148
26
90
Dalfsen
35
6
12
Meppel
274
41
176
Midden-Drenthe
178
29
159
Noordenveld
117
14
56
Noordoostpolder
306
35
264
Raalte
156
19
76
Stadskanaal
236
25
137
Steenwijkerland
331
36
226
Tynaarlo
94
33
38
De Wolden
54
18
32
Haren
34
4
20
128
10
136
54
3
51
153
2
77
Ommen
38
5
10
Staphorst
31
5
26
Vlagtwedde
97
39
57
Westerveld
79
19
51
Overig
230
15
210
Totaal
4.223
654
2.879
Woonconcept
€ 3.021.466
Actium
€ 3.314.279
Leek Marum Menterwolde
23
Tabel 13 Gemiddeld aantal schuldeisers en gemiddeld schuldbedrag Gemeentenaam
Gemiddeld aantal schuldeisers
Tabel 14 Top 5 schuldeisers Top 5 schuldeisers *
Gemiddeld schuld bedrag per traject
Aantal vorderingen 4209
Belastingdienst
Assen
14
€ 32.911
Zilveren Kruis Achmea
926
Hardenberg
14
€ 48.508
Essent
601
Hoogeveen
13
€ 34.992
Menzis
526
Aa en Hunze
12
€ 27.405
Waterleidingmaatschappij Drenthe
494
Borger-Odoorn
12
€ 34.432
Dalfsen
24
€ 52.978
Meppel
10
€ 33.237
Midden-Drenthe
12
€ 42.777
Noordenveld
13
€ 41.100
Noordoostpolder
14
€ 47.481
Raalte
13
€ 38.741
Top 5 Gerechtsdeurwaarder of in cassobureau
Stadskanaal
16
€ 39.940
BOS/LAVG
2693
Steenwijkerland
12
€ 29.624
Intrum Justitia
1581
Tynaarlo
14
€ 35.875
Tijhuis & Partners GGN
1563
De Wolden
12
€ 43.277
Centraal Justitieel Incasso Bureau
1336
Haren
13
€ 56.656
Lindorff
Leek
14
€ 42.583
Marum
12
€ 54.097
Menterwolde
15
€ 47.511
Ommen
13
€ 68.661
Staphorst
14
€ 40.738
Vlagtwedde
14
€ 49.029
Westerveld
12
€ 30.846
Totaal
14
€ 42.322
* aantallen exclusief vorderingen die via een derde worden geïncasseerd
Tabel 15 Top 5 gerechtsdeurwaarder of incassobureau
24
Aantal vorderingen
815
Erop Af! Het aantal huisuitzettingen van mensen met een huurschuld neemt nog steeds toe. Het project Erop af! is erop gericht huisuitzettingen te voorkomen door samen met de huurder te werken aan een financiële stabiele situatie.
De hulpverlening vindt plaats in de vorm van huisbezoeken. Vervolgge sprekken kunnen eventueel plaatsvin den bij de woningbouwcorporatie of de GKB.
Doelstellingen De doelstellingen van het project zijn:
Wat is Erop af! ? Op initiatief van de woningbouwver eniging legt een projectmedewerker van de GKB (bij het eerste contact samen met een woonconsulent van de woningbouwvereniging) contact met de huurder met een problema tische huurachterstand. Tijdens het eerste contact wordt geprobeerd de huurder te interesseren voor het hulpverleningstraject in de vorm van het project Erop af!
• de huurder motiveren en onder steunen in het werken aan een stabiele financiële situatie; • het initiëren van een leerproces in het voeren van een overzichtelijke financiële thuisadministratie; • het creëren van een (professioneel) hulpverleningsnetwerk rondom de huurder (indien nodig). Woningcorporaties Actium, Beter Wonen Vechtdal en Woonservice Drenthe nemen deel in het project Erop Af.! In 2013 heeft dit de vol gende resultaten opgeleverd:
De dan volgende hulpverlening vindt plaats over een periode van maxi maal zes maanden. In het hulp verleningsproces is ruim aandacht voor achterliggende problematiek.
25
Woonservice Drenthe In totaal zijn er tien huurders aan gemeld voor Erop af!, waarvan 7 huurders hebben deelgenomen aan het project. Twee huurders wilden geen hulp van de GKB en bij één huurder is de coaching halver wege stopgezet vanwege te weinig motivatie van de huurder.
Actium In 2013 zijn er vijftien huurders aangemeld, waarvan dertien huurders daadwerkelijk hebben deelgenomen aan het project. Eén huurder is kort na de aanmelding verhuisd naar een andere gemeente. Een andere huurder wilde niet deelnemen aan het project en gaf aan de problemen zelf te kunnen oplossen.
De hulp in het project Erop Af! heeft ervoor gezorgd dat zes huurders hun huur nu weer regelmatig en op tijd betalen.
De hulp in het project Erop Af! heeft ervoor gezorgd dat dertien huurders de huur nu weer regelmatig en op tijd betalen. Daarnaast hebben vijf huurders hun huurachterstand volledig afgelost, voor drie huurders loopt hier nog een betalingsregeling voor en voor de resterende vijf huurders is een aanvraag schuld regeling ingediend.
Actium
4
10
Huurders die geen hulp wensten
1
0
2
Hulp tussentijds stopgezet
1
0
1
13
3
6
Huurders die na hulp weer op tijd de huur betalen
Beter Wonen Vechtdal In totaal zijn er vier huurders aan gemeld voor Erop af!. Alle vier zijn gestart met het project. De hulp die is geboden vanuit de GKB heeft erin geresulteerd dat drie huurders hun huur weer regelmatig betalen en de huurachterstand is ingelopen. Eén huurder betaalt nog niet regelmatig vanwege een instabiele inkomens situatie.
26
Woonservice Drenthe
15
Huurders aangemeld
Door het project is er vorig jaar, naast de lopende huren, in totaal ongeveer € 8.000 aan achterstallige huur betaald.
Beter Wonen Vechtdal
Opdrachtgevers De GKB ondersteunt haar 23 gemeentelijke opdrachtgevers in het wegnemen van drempels die (arbeids)participatie van de burger in de weg staan. Daarbij worden kosten bespaard door het inkorten en verkorten van bijstands- en WW-uitkeringen, en het voorkomen van huisuitzettingen en dakloosheid. De GKB ontwikkelt zich hierin steeds meer tot een netwerkorganisatie voor hulp op maat.
GKB randvoorwaarde in participatiebeleid De afgelopen jaren wordt schuldhulp verlening steeds vaker genoemd in beleidsplannen die gericht zijn op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Participatie van de burger is hierin een belangrijk uitgangspunt. Drempels die de participatie van burgers belemmeren, moeten voor komen dan wel weggenomen worden. Financiële problemen vormen zo’n belemmering. Om maatschappelijke participatie én werk te bevorderen, wordt de GKB steeds vaker als noodzakelijke randvoorwaarde gezien.
Het oplossen van de schulden is in het bereiken van de beleidsdoel stellingen geen doel op zich, het gaat veel meer om het wegnemen van belemmeringen om participatie en werk mogelijk te maken. Dit heeft stevigere samenwerkingsverbanden tussen UWV-werkbedrijven (Werk pleinen), Werkvoorzieningschappen en geestelijke gezondheidszorg instellingen tot gevolg gehad. Ook in 2013 heeft de GKB zich steeds verder ontwikkeld tot een netwerk organisatie die openstaat voor samenwerking in hulp op maat.
27
Kengetallen opdrachtgevers Schuldregelingen
De klant tekent een schuldregelings overeenkomst en moet vanaf dat moment geld reserveren voor het aflossen van zijn schulden. In deze fase worden de schuldeisers ge vraagd het saldo van hun vorderingen door te geven, en eventuele incasso maatregelen op te schorten.
Het schuldregelingstraject bestaat uit twee fasen: Fase 1 Voorbereiding schuld regeling In de eerste fase wordt de daad werkelijke schuldregeling voorbereid. Alle activiteiten zijn gericht op het geschikt maken van de aanvraag voor de daadwerkelijke schuldregeling. Zo moet er duidelijkheid komen over het totale schuldenpakket van de klant en de oorzaken van de schulden. Daarnaast moet in de meeste gevallen de reguliere betaling van de vaste lasten hervat worden, zodat geen nieuwe schulden ontstaan. Vaak wordt hiervoor budgetbeheer ingezet. Waar nodig vindt crisisinterventie plaats, en wordt verwezen naar andere organisaties voor begeleiding.
Vervolgens wordt er een schulden overzicht opgesteld, dat de klant voor akkoord moet ondertekenen, waarna de schuldeisers een betalingsvoorstel ontvangen. De schuldregeling duurt maximaal 36 maanden, gerekend vanaf het tekenen van de overeen komst. Als de schulden niet 100% voldaan kunnen worden binnen 36 maanden, ontvangen de schuldeisers een afkoopvoorstel en worden zij gevraagd finale kwijting te verlenen voor het restant van hun vorderingen. Als alle schuldeisers akkoord gaan met het voorstel is de schuldregeling geslaagd.
Fase 2 Schulden regelen De tweede fase volgt wanneer er duidelijkheid is over alle schulden, en er sprake is van evenwicht in inkom sten en uitgaven zodat er geen nieuwe schulden ontstaan. Alleen dan kan een schuldregeling een duurzame oplossing bieden.
Wettelijke instrumenten voor medewerking aan schuldregeling Ter ondersteuning van het schuld regelingstraject heeft de GKB een
28
aantal wettelijke instrumenten om de medewerking van schuldeisers te krijgen: 1 Moratorium: opschorting incassomaatregelen voor maximaal zes maanden bij een dreigende afsluiting van gas, elektra en water, dreigende woningontruiming of dreigende ontbinding van de ziektekostenverzekering. 2 Dwangakkoord: de rechter kan weigerende schuldeisers dwingen alsnog akkoord te gaan met de voorgestelde schuldregeling. 3 Wettelijke schuldsanering (WSNP): als een minnelijke schuldregeling niet is geslaagd, kan de klant een verzoek indienen om toegelaten te worden tot de WSNP. Dit is een wettelijke schuldregeling waaraan schuldeisers verplicht moeten meewerken. De GKB ondersteunt de klant bij het opstellen van de benodigde verzoek schriften en is gemandateerd om de bijbehorende gemeentelijke verklaring af te geven.
Het dwangakkoord in cijfers In 2013 heeft de GKB 115 dwang akkoordtrajecten afgerond. In totaal zijn hiervan 104 trajecten geslaagd, waarbij in 89 gevallen de tussen komst van de rechtbank uiteindelijk niet meer nodig was. Hiermee ligt het percentage geslaagde interventies op 90%. Wanneer we naar de resultaten kijken in tabel 17 zien we dat het aantal geslaagde schuldregelingen in 2013 met 60% iets hoger is dan in 2012 (55%). In de resultaten is nu ook ‘ingetrokken door aanvrager’ als totaal in beeld gebracht. De GKB beoordeelt deze 4% als een neutraal resultaat.
Tabel 16 Dwangakkoordtrajecten Afgehandelde zaken
115
Mislukte interventie
11 104
Geslaagde interventie Geslaagd zonder tussenkomst van rechter
89
Geslaagd met tussenkomst van rechter
15
29
To ta al af ge we ze n Af ge we ze n in %
To ta in al in % ge tro kk en
In ge do trok or ke kla n nt
Ge s ad laag vie d m s et
To ta in al g % es af laa ge gd ha nd eld Ge sla sa ag ne d rin me gs t kr ed iet Ge sla sc ag hu d ld me be t m id de Ge lin sla g be ag d ta lin me gs t re ge lin Na g ar de W SN P
To ta al ge sla ag d
Af ge in han 20 de 13 ld
Ge m ee nt en aa m
Tabel 17 Resultaten Schuldregeling
Assen
563
313
56%
62
40
47
75
89
27
4%
223
40%
Hardenberg
223
137
61%
16
8
20
51
42
12
6%
74
33%
Hoogeveen
407
226
56%
38
21
38
72
57
18
4%
163
40%
Aa en Hunze
123
68
55%
16
8
20
11
13
8
7%
47
38%
Borger-Odoorn
98
64
65%
20
7
6
27
4
3
3%
31
32%
Dalfsen
30
21
70%
8
4
4
5
0
0
0%
9
30%
Meppel
261
159
61%
19
24
31
62
23
7
3%
95
36%
Midden-Drenthe
160
92
58%
17
11
13
28
23
1
0%
67
42%
Noordenveld
108
41
38%
4
14
5
5
13
1
0%
66
61%
Noordoostpolder
257
137
53%
25
13
23
22
54
11
5%
109
42%
Raalte
131
74
56%
16
14
7
19
18
5
4%
52
40%
Stadskanaal
272
184
68%
38
12
16
96
22
5
1%
83
31%
Steenwijkerland
231
131
57%
21
18
19
34
39
5
2%
95
41%
Tynaarlo
109
62
57%
9
9
4
21
19
3
3%
44
40%
De Wolden
44
32
73%
4
9
4
11
4
1
2%
11
25%
Haren
51
23
45%
3
4
5
6
5
9
18%
19
37%
Leek
97
56
58%
11
7
2
18
18
8
8%
33
34%
Marum
63
34
54%
5
4
5
8
12
0
0%
29
46%
Menterwolde
113
61
54%
13
9
4
28
7
2
2%
50
44%
Ommen
103
38
37%
2
3
10
13
10
4
4%
61
59%
Staphorst
28
17
61%
2
10
1
2
2
3
10%
8
29%
Vlagtwedde
122
58
48%
11
3
3
23
18
1
0%
63
52%
Westerveld
77
39
51%
10
7
4
9
9
5
6%
33
43%
3671
2067
56%
370
259
291
646
501
139
4%
1465
40%
Totaal
30
In Balans Uitkeringsgerechtigden zijn een kwetsbare doelgroep als het gaat om schuldenproblematiek. Deze huishoudens lopen een grotere kans op het ontstaan van problematische schulden. Als er net voldoende inkomen is om iedere maand rond te komen, kan één onvoorziene rekening het begin van een schuldsituatie inluiden. Daar komt bij dat mensen met een uitkering én schulden minder makkelijk uitstromen. Juist voor deze doelgroep is het dus belangrijk om zich goed bewust te zijn van het beschikbare budget. In Balans, een preventieproject van de GKB, helpt uit keringsgerechtigden financieel overzicht te krijgen om schulden te voorkomen.
Drie doelgroepen Het project In Balans richt zich op drie doelgroepen: 1 Mensen die nieuw in een uitkeringssituatie terecht komen, zodat ze voorbereid zijn op een inkomens verandering. 2 Mensen met een uitkering die moeite hebben met het omgaan met een minimumbudget, zodat ze inzicht hebben in hun mogelijkheden en onmogelijkheden om schulden en achterstanden te voorkomen. 3 Mensen met een uitkering die te maken hebben met (beginnende) schulden zodat ze stappen kunnen ondernemen om verergering van de schulden te voor komen.
31
Instrumenten Uitkeringsgerechtigden worden uitgenodigd voor een gratis budgetadviesgesprek. Voorafgaand aan dit gesprek wordt deelnemers gevraagd een maandbegroting in te vullen. Deze maandbegroting vormt de basis voor het gesprek. Op basis van het overzicht dat mensen door de maand begroting krijgen, kunnen ze beter inschatten of bepaalde financiële keuzes in hun situatie mogelijk zijn. Ook wordt er samen met de klant bekeken of hij recht heeft op bepaalde regelingen en voorzieningen. Wanneer er sprake is van (beginnende) schulden wordt ten eerste bekeken of er nog bespaard kan worden op bepaalde posten uit de maandbegroting. Schulden kun nen zo sneller afgelost worden. Wanneer problemen niet meer zelfstandig door de klant op te lossen zijn, wordt doorverwezen naar de GKB voor een schuldregeling.
De Klasse!kas Met de Klasse!kas heeft een groep leerlingen van de basisschool de beschikking over een bepaald geldbedrag. Ze kunnen dit bijvoorbeeld gebruiken om hun klas in te richten, (speel)materiaal aan te schaffen of feestjes en uitstapjes te organiseren. Alle beslissingen worden gezamenlijk door de klas genomen. Zo leren kinderen antwoord te geven op vragen als: Kunnen we het wel betalen? Hoe komen we aan voldoen de geld? Kunnen we sparen? En kunnen we besparen?. Hierdoor leren kinderen om te gaan met geld.
Vorm In het geldkistje wordt het geld geordend en v eilig bewaard. Inkomsten en uitgaven worden in het Klasse!kasboek op geschreven. Tevens wordt daarin een logboek bijgehouden en worden er bonnetjes bewaard. Ook bevat dit boek ideeën, tips en nuttige informatie voor de kinderen over omgaan met geld: de Klasse!kastips.
Penningmeester Het geldkistje en het Klasse!kasboek worden beheerd door een penningmeester. De penningmeester is een leerling uit de groep, die eerst onder begeleiding van de docent, maar steeds meer zelfstandig, het Klasse!kasboek bijhoudt. Er zijn ook gesprekken met de groep. Tijdens deze gesprek ken leren de kinderen verantwoord om te gaan met hun geld en de besteding ervan. Het daagt kinderen uit tot het maken en beargumenteren van hun keuzes.
32
Geld verdienen De basis van het startkapitaal van de klas wordt gevormd door het startgeld van bijvoorbeeld de ouderraad of de school. Geld kan de klas natuurlijk ook zelf verdienen. De leerlingen worden zich bewust van het feit dat er in komsten nodig zijn om geld te kunnen uitgeven. Ze zullen ondernemend moeten zijn en verschillende activiteiten moeten organiseren.
Materiaal De Klasse!kas bestaat uit een geldkistje (de Klasse!kas) met een docentenhandleiding en een werkboekje voor de leerlingen. Daarnaast kunnen zowel docenten, ouders als leerlingen gebruik maken van de website www.klasse-kas.nl.
Voorlichtingsles voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs Jongeren komen op grote schaal in financiële problemen. Ook gebeurt dit op steeds jongere leeftijd. Uit onderzoek van het Nibud blijkt dat veel scholieren in het voortgezet onderwijs al schulden hebben, hoe klein ook.
Wat is de voorlichtingsles? De voorlichtingsles is erop gericht scholieren in het voort gezet onderwijs bekend te maken met financiële begrippen als budgetteren, begroten en inkomsten en uitgaven. Ook is de les erop gericht scholieren bewust te maken van hun eigen geldgedrag en dat van hun leeftijdsgenoten, met de boodschap: geld uitgeven heeft gevolgen. De scholieren krijgen tijdens een les op een interactieve wijze diverse thema’s aangeboden, zoals kopen op afbeta ling, lenen en sparen. Door middel van diverse filmpjes en (klassikale) opdrachten worden de scholieren zich bewust van de risico’s van geld uitgeven.
School Assen
Pro-Assen
Assen
Drenthe College*
Assen
Dr. Nassau College, locatie Quintus
Assen
Gomarus College
* de voorlichtingsles is gegeven aan MBO-studenten en de inhoud is daarom aangepast aan voor hen relevante onder werpen als budgetteren, begroten, lenen en schulden, verdienen en de kosten van levensonderhoud.
Screeningsgesprek Doel
In verschillende gemeenten zijn termijnen afgesproken voor de duur van het budgetbeheer, variërend van een maximale duur van 2 tot 5 jaar. Na deze vastgestelde termijn zouden klanten moeten uitstromen uit budgetbeheer. Op initiatief van een aantal gemeenten zijn er daarom gesprekken gevoerd met deze klanten om te onderzoeken of er dringende redenen zijn waarom ze niet zouden kunnen uitstromen, zoals bijvoorbeeld een psychische of verstandelijke beperking.
Middels een persoonlijk screenings gesprek onderzoeken of er dringende redenen zijn waarom mensen niet zouden kunnen uitstromen uit budget beheer. Dit om te voorkomen dat er opnieuw problematische schulden ontstaan.
Inhoud Aan de hand van een competentie scan en een persoonlijk gesprek wordt onderzocht of mensen over voldoende competenties beschikken
33
om hun eigen financiën te kunnen beheren. Daarnaast wordt bekeken of er sprake is van een psychische of verstandelijke beperking die mensen belemmert hun eigen financiën te beheren. In 2013 zijn er in totaal 105 screeningsgesprekken gevoerd, waarvan 52 in de gemeente Leek, 11 in de gemeente Marum en 42 in de gemeente Noordenveld.
Intermediairs Succesvolle integrale schuldhulpverlening valt of staat met een goede samenwerking met professionele en vrijwilligersorganisaties in de keten. Een goede samenwerking is een voorwaarde voor een efficiënte en duurzame oplossing voor de klant. Ook in 2013 zette de GKB zich volledig in om vooral de lokale samenwerking nog verder te verbeteren.
Samenwerking noodzakelijk voor effectieve aanpak schulden
Daarnaast ervaren de ketenpartners de effecten van problematische schulden vaak als een belemmering bij het oplossen van psychosociale en andere problemen, en hebben zij er groot belang bij dat er aan de schulden wordt gewerkt. Zo wordt gezamenlijk, maar ieder vanuit de eigen deskundigheid en invalshoek, gewerkt aan een efficiënte en duurzame oplossing voor de klant.
Bij problematische schulden zijn in veel gevallen financiële, psycho sociale en maatschappelijke oorzaken en gevolgen verweven. Samenwerking met ketenpartners zorgt ervoor dat er niet alleen een financiële oplossing wordt geboden voor de gemaakte schulden, maar dat er ook aandacht is voor de psychosociale factoren en mogelijkheden voor gedragsverande ring.
34
De GKB werkt samen met een grote groep uiteenlopende organisaties. Meestal is dit met welzijnsinstanties als het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) of Verslavingszorg, maar ook wordt er veel samengewerkt met vrijwilligersorganisaties als Humanitas of andere lokale vrijwilligersorganisa ties als Stichting Budgetsupport Assen. De samenwerking varieert van een simpele verwijzing tot een volledig geïntegreerd plan van aanpak. Soms zijn samenwerkingsaf spraken formeel vastgelegd in convenanten.
Kengetallen intermediairs Voorlichting De afdeling Preventie verzorgt diverse voorlichtingsbijeenkomsten voor uiteenlopende doelgroepen. In 2013 zijn er door het team preventie in totaal drie voorlichtingen gegeven. Twee hiervan zijn verzorgd voor FNV Bondgenoten; één in Beilen en één in Vledder. Tijdens deze twee bijeenkomsten is gesproken over het voorkomen van schulden, zijn
vragen over preventie beantwoord en is verteld over de algemene dienst verlening van de GKB. Daarnaast is er eind 2013 een voorlichting gegeven bij de Rotary Club in Steenwijk. Hier waren veel plaatselijke ondernemers aanwezig die graag meer wilden weten over schuldenproblematiek en schuldhulpverlening in de gemeente Steenwijkerland.
Verder wordt er regelmatig voorlichting gegeven door consulenten en assi stenten van de gemeenteteams die aanvragen krijgen van bijvoorbeeld een lokale Humanitas-afdeling of kerkelijke organisatie. Daarbij staan de (on)mogelijkheden van de schuld hulpverlening vaak centraal.
Doetank Bij het project De Doetank wordt er ingezet op keten samenwerking rondom schuldenproblematiek. Om impuls te geven aan de samenwerking wordt er een sociale kaart gemaakt die dient als wegwijzer naar hulp op het gebied van schuldhulpverlening. Deze sociale kaart dient vervolgens als een eerste aanzet tot het vormen van een samenwerkingsverband van alle betrokken organisaties in het bestrijden én voorkomen van schuldenproblematiek. Met de versterking van de ketensamenwerking wordt
35
g etracht verdere groei van schuldenproblematiek het hoofd te kunnen bieden. In 2013 is er een sociale kaart opgesteld in de gemeente Ommen. Er zijn 12 organisaties geïnterviewd die alle maal op hun eigen manier hulp bieden aan mensen met (beginnende) schuldenproblematiek. Een verder vervolg in de vorm van ketensamenwerking loopt door in 2014.
In eigen hand De ervaring leert dat klanten die in een schuldregelings traject hebben gezeten en/of langdurig gebruik hebben gemaakt van budgetbeheer moeite hebben met het weer zelf beheren van hun financiën. Uit screeningsgesprekken, die in verschillende gemeenten hebben plaatsgevonden, blijkt dat mensen vaak kampen met angst voor het weer zelf beheren van hun financiën. Deze angst komt vaak voort uit twijfel aan de eigen competenties en angst om weer in de financiële problemen te komen. Budgetbeheer geeft ze een gevoel van rust en zekerheid. Naast deze groep is er een groep mensen die niet “leerbaar” is. Deze groep klanten zal structureel en voor langere tijd onder steund moeten worden en maakt naar verwachting voor langere tijd gebruik van budgetbeheer.
gedurende maximaal zes maanden begeleiding biedt met als doel de klant op een verantwoorde en duurzame wijze uit te laten stromen uit budgetbeheer. In de gemeente Steenwijkerland is er daarom een pilot (In eigen hand) van start gegaan waarbij 39 vrijwilligers zijn opgeleid door onder andere de GKB, het maatschappelijk werk van de Zorggroep Oude en Nieuwe Land en stichting Limor. Deze vrijwilligers zijn vervolgens gekoppeld aan klanten van de GKB met budgetbeheer, die graag willen uitstromen met begeleiding.
Doel van de pilot
Nazorg
• Het bieden van nazorg; • Duurzame uitstroom uit budgetbeheer bevorderen; • Recidive zoveel mogelijk voorkomen.
Om klanten die al een aantal jaren gebruik maken van budgetbeheer te stimuleren om hun eigen financiën weer op te pakken, kan het goed zijn om ze een vorm van nazorg aan te bieden. Deze nazorg kan bestaan uit onder steuning door (een daarvoor opgeleide) vrijwilliger die
In navolging van de pilot in Steenwijkerland is in het najaar van 2013 ook in het Noordenkwartier (gemeenten Leek, Marum en Noordenveld) het project In eigen hand van start gegaan.
36
Financieel Zorgpakket voor Werkgevers Steeds meer werkgevers hebben te maken met werk nemers met schulden. De GKB heeft speciaal hiervoor het Financieel Zorgpakket voor Werkgevers ontwikkeld. Het zorgpakket bestaat uit verschillende diensten, te weten: budgetcoaching, schuldhulpverlening en voorlichtings activiteiten. In 2013 zijn er 8 trajecten uitgevoerd in opdracht van verschillende werkgevers. De GKB heeft verder in samen werking met Randstad een netwerkbijeenkomst georga
niseerd voor werkgevers. Het doel van deze bijeenkomst was werkgevers te informeren over het thema schulden op de werkvloer en hen ruimte te bieden om onderling ervaringen uit te wisselen. Daarnaast is er door Nadja Jungmann (Lector rechten, schulden en incasso Hogeschool Utrecht) een toelichting gegeven op de achtergrond van schuldenproblematiek en de gevolgen in de praktijk voor werkgevers. De bijeenkomst is positief ontvangen. In totaal waren er 40 werkgevers aanwezig.
Zunige Kerst Op 14 december 2013 heeft er in het kader van de campagne Meppel Financieel Fit een bijeenkomst in de binnenstad van Meppel plaatsgevon den met als thema ‘Zunige (Drents voor zuinige) Kerst?!’. Het doel hier van was om inwoners te informeren over het omgaan met geld in het algemeen en in de dure december maand in het bijzonder. Daarnaast was het bedoeld om de mensen
bekend te maken met (de activiteiten uit) de campagne. Tijdens deze dag konden mensen speelgoed en/of kinderkleding ruilen. Ook waren er medewerkers van het Repair Café (landelijk initiatief voor duurzaamheid) aanwezig die ter plekke gratis reparaties aan laptop, telefoon of andere apparatuur uitvoerden. Verder werden er kerst
37
pakketten verloot onder de aanwezi gen en was er een springkussen voor de allerkleinsten. Dit alles heeft, naast dat het een zeer geslaagde dag was, geresulteerd in het volgende: • 500 verstrekte informatiepakketten • 42 gratis uitgevoerde computeren telefoonreparaties • 2 succesvolle ruilonderhandelingen
Bijlage Bestuur en organisatie Bestuur
Het werkgebied van de GKB is in 2013 niet gewijzigd. Het werkgebied van de GKB bestaat uit de volgende 23 gemeenten:
Het beheer van de bank wordt gevoerd door het bestuur van de gemeenschappelijke regeling met de statutaire naam ‘Gemeentelijke Kredietbank Drenthe’. De dagelijkse leiding berust bij de directeur.
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Leden algemeen- en dagelijks bestuur van de GKB in 2013: • Klaas Smid, wethouder gemeente Hoogeveen (voorzitter) • Jaap Kuin, wethouder gemeente Assen (vanaf augustus vervangen door Albert Smit en vervolgens door Ankie Beenen) • Myriam Jansen, wethouder gemeente Meppel Ambtshalve toegevoegd: • Jan Tingen, directeur (secretaris)
38
Aa en Hunze Assen Borger-Odoorn Dalfsen De Wolden Hardenberg Haren Hoogeveen Leek Marum Menterwolde Meppel Midden-Drenthe Noordenveld Noordoostpolder Ommen Raalte Stadskanaal Staphorst Steenwijkerland Tynaarlo Vlagtwedde Westerveld
Bijlage HRM Flexibele schil
Ziekteverzuim
Aantal medewerkers
Per 1 december 2010 is er een norm vastgesteld over de verhouding medewerkers met een vaste en flexibele aanstelling (70-30%). Ook in 2013 is deze norm weer gehaald: in december had 67% van het personeelsbestand een vaste aanstelling en werkte 33% op tijdelijke basis (tijdelijke aanstelling of uitzendcontract).
Het gemiddeld bruto ziekteverzuim percentage over 2013 was 4,62%. Ten opzichte van 2012 (4,82%) laat dit een lichte verbetering zien.
Op peildatum 31 december 2013 waren er in totaal 149 medewerkers werkzaam bij de GKB. Hiervan hadden 122 medewerkers een vaste of tijdelijke aanstelling en werkten er 27 uitzendkrachten of gedetacheerden.
39
Bijlage Tabellen en klantkenmerken
40
Klantkenmerken Gemeentecategoriëen Inwonersaantal
Categorie
Gemeenten Assen
50.000 en meer
A
Hardenberg Hoogeveen
Aa en Hunze Borger-Odoorn Dalfsen Meppel Midden Drenthe 25.000 tot 50.000
B
Noordenveld Noordoostpolder Raalte Stadskanaal Steenwijkerland Tynaarlo
De Wolden Haren Leek Marum 1 tot 25.000
C
Menterwolde Ommen Staphorst Vlagtwedde Westerveld
ABC
ABC
Leeftijdsklassen
Ouder dan 60 jaar
Jonger dan 30 jaar
17%
10%
22% 50 t/m 60 jaar
24%
27%
40 t/m 50 jaar
30 t/m 40 jaar
ABC
Inkomen
Inkomstenverdeling
Percentage
Tot €1.000
61%
€1.000 - €1.500
30%
€1.500 - €2.000
8%
€2.000 - €2.500
1%
€2.500 - €3.000
0%
€3.000 - €3.500
0%
meer dan €3.500
0%
ABC
Inkomstenbron
Werk 32%
Uitkering
62%
6%
Pensioen
IAOW Overig ZW 1% 5% 4%
WWB 46%
11% WW
4% WIA
15%
WAO
6% 2%
6%
ANW Wajong
AOW
ABC
Gezinssamenstelling
Onbekend Alleenstaande ouder
1% 15%
Alleenstaand zonder kinderen
52%
13%
19%
Paar zonder kinderen
Paar met kinderen
ABC
Woonsituatie
Overig 16% Koopwoning 6%
78%
Huurwoning
Klantkenmerken Gemeentecategoriëen Inwonersaantal
Categorie
Gemeenten Assen
50.000 en meer
A
Hardenberg Hoogeveen
Aa en Hunze Borger-Odoorn Dalfsen Meppel Midden Drenthe 25.000 tot 50.000
B
Noordenveld Noordoostpolder Raalte Stadskanaal Steenwijkerland Tynaarlo
De Wolden Haren Leek Marum 1 tot 25.000
C
Menterwolde Ommen Staphorst Vlagtwedde Westerveld
A
A
Leeftijdsklassen
Ouder dan 60 jaar
Jonger dan 30 jaar
16%
50 t/m 60 jaar
23%
12%
24% 30 t/m 40 jaar
25%
40 t/m 50 jaar
A
Inkomen
Inkomstenverdeling
Percentage
Tot €1.000
63%
€1.000 - €1.500
29%
€1.500 - €2.000
7%
€2.000 - €2.500
1%
€2.500 - €3.000
0%
€3.000 - €3.500
0%
meer dan €3.500
0%
A
Inkomstenbron
Werk 31%
Uitkering
63%
6% Pensioen
IAOW Overig ZW 1% 4% 5%
WWB 48%
10% WW
3% WIA
16%
WAO
7%
1%
5%
AOW ANW Wajong
A
Gezinssamenstelling
Onbekend
Alleenstaande ouder
1% 14%
Alleenstaand zonder kinderen
54%
13%
18%
Paar zonder kinderen
Paar met kinderen
A
Woonsituatie
Overig 16% Koopwoning 6%
78%
Huurwoning
Klantkenmerken Gemeentecategoriëen Inwonersaantal
Categorie
Gemeenten Assen
50.000 en meer
A
Hardenberg Hoogeveen
Aa en Hunze Borger-Odoorn Dalfsen Meppel Midden Drenthe 25.000 tot 50.000
B
Noordenveld Noordoostpolder Raalte Stadskanaal Steenwijkerland Tynaarlo
De Wolden Haren Leek Marum 1 tot 25.000
C
Menterwolde Ommen Staphorst Vlagtwedde Westerveld
B
B
Leeftijdsklassen
Ouder dan 60 jaar
Jonger dan 30 jaar 10%
17%
21% 50 t/m 60 jaar
30 t/m 40 jaar
24%
28%
40 t/m 50 jaar
B
Inkomen
Inkomstenverdeling
Percentage
Tot €1.000
60%
€1.000 - €1.500
30%
€1.500 - €2.000
8%
€2.000 - €2.500
2%
€2.500 - €3.000
0%
€3.000 - €3.500
0%
meer dan €3.500
0%
B
Inkomstenbron
Werk 32%
Uitkering
62%
6%
Pensioen
IAOW Overig ZW 6%
1% 4%
WWB 45%
11% WW
5% WIA
13%
WAO
6%
2%
7%
ANW Wajong
AOW
B
Gezinssamenstelling
Onbekend Alleenstaande ouder
1% 16%
Alleenstaand zonder kinderen
51%
13%
19%
Paar zonder kinderen
Paar met kinderen
B
Woonsituatie
Overig 15% Koopwoning 7%
78%
Huurwoning
Klantkenmerken Gemeentecategoriëen Inwonersaantal
Categorie
Gemeenten Assen
50.000 en meer
A
Hardenberg Hoogeveen
Aa en Hunze Borger-Odoorn Dalfsen Meppel Midden Drenthe 25.000 tot 50.000
B
Noordenveld Noordoostpolder Raalte Stadskanaal Steenwijkerland Tynaarlo
De Wolden Haren Leek Marum 1 tot 25.000
C
Menterwolde Ommen Staphorst Vlagtwedde Westerveld
C
C
Leeftijdsklassen
Jonger dan 30 jaar
Ouder dan 60 jaar 9%
18%
19% 50 t/m 60 jaar
24%
30%
40 t/m 50 jaar
30 t/m 40 jaar
C
Inkomen
Inkomstenverdeling
Percentage
Tot €1.000
59%
€1.000 - €1.500
31%
€1.500 - €2.000
9%
€2.000 - €2.500
1%
€2.500 - €3.000
0%
€3.000 - €3.500
0%
meer dan €3.500
0%
C
Inkomstenbron
Werk 31%
63%
Uitkering
5% Pensioen
IAOW 0,5%
IAOZ 0,5%
ZW
Overig
5% 2%
WWB 45%
12% WW 4% WIA
17%
WAO
6%
2%
6%
AOW ANW Wajong
C
Gezinssamenstelling
Alleenstaande ouder 15%
Alleenstaand zonder kinderen
49%
14%
22%
Paar zonder kinderen
Paar met kinderen
C
Woonsituatie
Overig 17% Koopwoning 6%
77%
Huurwoning
