2011
1
Biedt uitkomst
JAARVERSLAG 2011 Gemeentelijke Kredietbank
Inhoudsopgave
2
Voorwoord
3
GKB in de kern
4
De klant
Pijlers integrale schuldhulpverlening Crisisinterventie De integrale intake Klachten en geschillen Potentiële doelgroep Afwijzingsredenen Klantencontact
5 5 6 8 10 12 14 14
“In Balans helpt uitkeringsgerechtigden financieel overzicht te krijgen” Interview met Celeste Meilof, preventiemedewerker bij de GKB Kenmerken aanmelders
16
Schuldeisers Kengetallen schuldeisers Betalingsregelingen in het budgetbeheer Schuldregelingen
19 20 24 25
“Maatschappelijk verantwoord ondernemen doe je samen” Interview met Gert Boels, operationeel manager Landelijke Associatie van Gerechtsdeurwaarders
28
18
Opdrachtgevers Kengetallen opdrachtgevers
30 32
“Samenwerken in signalering en preventie van huurschulden werkt” Interview met Elles Dost, directeur/bestuurder Woonservice Westerbork
38
Intermediairs
42
“Hulp bij thuisadministratie draagt bij aan financiële zelfredzaamheid” Interview met Willem de Vries, consulent maatschappelijke activering bij district Noord van Humanitas
44
Bijlage Bestuur en organisatie Bijlage HRM Bijlage Klantkenmerken
46 47 48
3
Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2011 van de GKB. Een jaarverslag met een ander uiterlijk en een andere inhoud dan u van ons gewend bent. En dat is niet zomaar. De GKB maakt turbulente jaren door. Jaren die zich vooral kenmerken door een niet aflatende toename van de vraag naar de diensten van de GKB. Deze bijna permanente groei heeft de GKB voor enorme uitdagingen gesteld. Uitdagingen waarin de vraag ‘hoe blijven we in control’ centraal stond. Voor alle bedrijfsonderdelen van de GKB. Want ‘in control zijn’ betekent dat we onze toezeggingen aan klanten waar kunnen maken. Communicatie speelt hierin een cruciale rol. Daarom ligt niet alleen in dit jaarverslag de focus op communicatie, maar zal heel 2012 in het teken staan van communicatie. Communicatie is een kritische succesfactor. Dat is wat de afgelopen jaren ons hebben geleerd. Goede communicatie levert een bepalende bijdrage aan hoogwaardige dienstverlening. Slechte communicatie verstoort en frustreert. De eerste stappen in het optimaliseren van de communicatie zijn al gezet: zo hebben alle medewerkers kortgeleden een e-mailtraining gevolgd. Communicatie via de e-mail lijkt zo eenvoudig, maar diezelfde
eenvoud blijkt tegelijkertijd vaak een valkuil. Klantgericht communiceren is ons doel. Dit doel staat ook centraal in het herschrijven van onze standaardbriefteksten. Daarnaast gaan we in gesprek met onze klanten en hun vertegenwoordigers: wat gaat goed en wat kan beter? Verder wordt er hard gewerkt aan het realiseren van het vernieuwde Mijn GKB. Een digitaal portaal dat al onze stakeholders de mogelijkheid biedt om relevante gegevens te raadplegen. Zo zal een klant bijvoorbeeld al zijn diensten kunnen inzien en op die manier de stand van zaken van zijn schuldregeling kunnen volgen. Kortom, stakeholders worden 24 uur per dag op de hoogte gehouden van alles wat wij voor ze doen. Een zeer belangrijk onderdeel van goede communicatie, en misschien wel het belangrijkste onderdeel, is het managen van (klant)verwachtingen. Verwachtingen over wat de GKB nu precies doet, hoe ze dat doet en wat het (eind)resultaat is. We merken in gesprekken met onze stakeholders dat verwachtingen nogal uiteenlopen en niet altijd overeenkomen met de werkelijkheid. Dit jaarverslag is bedoeld als opmaat naar een dialoog met onze stakeholders, een uitnodiging om het gesprek aan te gaan over het werk van de GKB. Wat zouden we voor u kunnen of moeten betekenen?
Dit jaarverslag besteedt aandacht aan onze vier belangrijkste stakeholders: de klant, schuldeisers, opdrachtgevers en intermediairs. Personen of organisaties die ieder vanuit hun eigen perspectief belangen hebben bij het werk van de GKB. Belangen die in dit jaarverslag, waar mogelijk, zijn vertaald naar meetbare resultaten. Resultaten die zullen bevallen, maar misschien zo nu en dan ook zullen teleurstellen. Voorop staat dat de GKB graag het gesprek met u aangaat over deze resultaten. Maar dan wel een gesprek over de resultaten die de GKB over de gehele linie neerzet, zodat het gesprek niet alleen gaat over wachttijden en slagingspercentages. Want er is meer, veel meer. In dit jaarverslag hebben we ervoor gekozen om de resultaten van alle 23 gemeenten waarvoor de GKB werkzaam is, per gemeente te presenteren. Wij zijn ervan overtuigd dat u deze mogelijkheid tot benchmarking waardeert. Ik hoop u binnenkort te ontmoeten voor een gesprek! Met hartelijke groet, Jan Tingen, directeur
4
5
GKB in de kern
De klant
Het behalen van winst is geen doel van de GKB. Wij willen een bijdrage leveren aan
De klant met problematische schulden staat centraal in de dienstverlening van de GKB.
het tenietdoen van de negatieve maatschappelijke- en economische effecten van
De drie belangrijkste pijlers in de schuldhulpverlening zijn het oplossen van bestaande
problematische schulden. Wij doen dit door diensten aan te bieden die zowel gericht zijn
schulden, het voorkomen van nieuwe schulden en het bevorderen van de financiële
op het oplossen als op het voorkomen van schulden.
zelfredzaamheid van de klant. Daarnaast probeert de GKB crisissituaties als een woningontruiming of afsluiting van gas, water en elektra te voorkomen.
De GKB wil een toonaangevende regionale instelling zijn voor financiële schuldhulpverlening. De klant is daarom verzekerd van innovatieve en professionele hulp op maat. De nauwe samenwerking met partners in de schuldhulpverlening garandeert een integrale aanpak die gericht is op zowel oorzaak als gevolg van de problematische schulden. In onze werkwijze staan vier kernwaarden centraal: klantgericht, betrouwbaar, resultaatgericht en professioneel. Ze zijn een belofte: zo gaan we met elkaar om. Intern en extern, waarbij we met ‘de klant’ niet alleen onze reguliere klant bedoelen, maar ook onze opdrachtgevers, schuldeisers en intermediairs.
Klantgericht Wij stellen de vraag van de klant centraal en handelen hiernaar. We onderzoeken de wensen en behoeften van de klant en zoeken naar een gerichte oplossing die aansluit op zijn mogelijkheden. We zijn gericht op een vlotte, efficiënte en effectieve service aan de klant. Betrouwbaar Wij handelen integer: we handhaven algemeen aanvaarde sociale en ethische normen. We komen onze afspraken na. We geven inzicht in regels en procedures en zijn bereid verantwoording af te leggen over ons handelen. We behandelen de klant eerlijk en rechtvaardig.
Resultaatgericht We ondernemen concrete en gerichte acties met het oog op het behalen of overstijgen van onze doelstellingen. We weten waar we naartoe willen en stemmen op een systematische wijze acties af op het behalen van ons doel. Wij grijpen daarbij ook tijdig in bij tegenslagen of afwijkingen van het belang van de klant. Professioneel We zetten vakkennis en deskundigheid doelmatig in. We verwerven vakkennis en houden het actueel, passen het toe en delen deze met anderen. We houden rekening met andere vakgebieden en verschillende belangen.
Integrale schuldhulpverlening is er voor de klant met problematische schulden. We spreken van problematische schulden wanneer de klant zijn schulden niet meer zelfstandig kan oplossen. Problematische schulden hebben vaak grote sociale en maatschappelijke gevolgen.
Niet alleen de klant ondervindt de negatieve gevolgen van schulden, ook de mensen in zijn omgeving merken daarvan de consequenties. Vaak is dat zijn gezin of andere familie, maar het kunnen ook de buren of de werkgever zijn. Problematische schulden laten diepe sporen achter en kunnen
leiden tot langdurige en soms zelfs permanente sociale uitsluiting. Kortom, de klant heeft een groot belang bij integrale schuldhulpverlening.
Pijlers integrale schuldhulpverlening Integrale schuldhulpverlening betekent meer dan alleen het oplossen van schulden. In onze werkwijze staan de volgende pijlers centraal:
Wanneer de klant tijdelijk of langdurig niet in staat is om zijn eigen inkomsten te beheren, neemt de GKB deze taak (tijdelijk) over.
1. Stabiliseren: het in evenwicht brengen en houden van inkomsten en uitgaven van de klant, zodanig dat de bestaande schulden niet verder oplopen en er geen nieuwe schulden ontstaan waarbij de betaling van de primaire vaste lasten (huur, energie, water en ziektekosten) is gegarandeerd.
2. Schulden regelen: het oplossen of hanteerbaar maken van het totale schuldenpakket van de klant. Bijna altijd worden schulden geregeld in de vorm van een betalingsregeling of een schuldregeling. 3. Zelfredzaamheid bevorderen: gedragsverandering van de klant
stimuleren en competenties uitbreiden om de financiële zelfredzaamheid te bevorderen. Voor het bevorderen van de financiële zelfredzaamheid van de klantzet de GKB budgetcoaching in, en verwijst daarnaast naar daartoe gespecialiseerde hulpverleners of werkt ze hier nauw mee samen. 4. Crisisinterventie: het voorkomen dat een klant wordt afgesloten van gas, elektra of water, of dat een klant uit zijn huurwoning wordt gezet.
6
7
Crisisinterventie De GKB spreekt van een crisissituatie wanneer er een datum bekend is van ontruiming of afsluiting. De volgende executiemaatregelen zijn gedefinieerd als crisissituatie: • Afsluiting van gas of elektra • Afsluiting van water • Ontruiming van een huurwoning Het spreekt voor zich dat het van groot belang is dat de crisis zo
snel mogelijk wordt afgewend. Hiervoor maakt de GKB gebruik van convenantafspraken en wettelijke regelingen als een noodfonds. In 2011 was in gemiddeld 25% van de aanvragen sprake van een crisissituatie. Bij 48 dreigende ontruimingen werd het moratorium ingezet. In 39 andere situaties werd gebruik gemaakt van een voorlopige voorziening.
De situatie waarin een klant na betaling van de vaste lasten geen huishoudgeld overhoudt, valt niet onder de definitie van crisis. In die situatie onderneemt de GKB uiteraard wel actie. Bijvoorbeeld door een noodfonds in te zetten of de klant te verwijzen naar andere instanties en voorzieningen, zoals de Voedselbank.
Tabel 1: Crisisinterventies Gemeentenaam Assen
Binnen de tabellen in dit jaarverslag zijn de gemeenten binnen het werkgebied van de GKB verdeeld in drie categorieën; A, B en C. Deze verdeling is gebaseerd op het inwoneraantal per gemeente. Hierdoor kunnen gemeenten van dezelfde grootte gemakkelijker met elkaar vergeleken worden.
593
Crisis wettelijk opgelost
Crisisinterventie
(Moratorium-Voorlopige voorziening)
148
14
Crisis minnelijk opgelost 134
Hardenberg
190
48
16
32
Hoogeveen
365
91
14
77
92
23
3
20
Aa en Hunze Borger-Odoorn Dalfsen
133
33
3
30
44
11
1
10
Meppel
198
50
3
47
Midden-Drenthe
121
30
2
28
95
24
2
22
Noordenveld
Verdeling gemeenten per inwoneraantal
Aanvragen in 2011
Noordoostpolder
283
71
2
69
Raalte
121
30
0
30
Stadskanaal*
152
38
4
34
Steenwijkerland
210
53
6
47
94
24
1
23
Tynaarlo
Inwoneraantal
Categorie
50.000 en meer
A
25.000 tot 50.000
B
De Wolden
66
17
0
17
C
Haren
30
8
1
7
1 tot 25.000
Leek
79
20
1
19
Marum
51
13
4
9
105
26
4
22
Menterwolde Ommen
32
8
1
7
Staphorst
22
6
3
3
Vlagtwedde
104
26
2
24
Westerveld
45
11
0
11
3225
806
87
719
Totaal * in juli 2011 gestart
8
9
De integrale intake De integrale intake is bedoeld om het financiële probleem van de klant vast te stellen. Naast de financiële situatie van de klant is er ook aandacht voor zijn persoonlijke situatie en eventuele achterliggende problemen. Tijdens de intake kijken we naar het budget van de klant. We adviseren de klant hoe hij zijn inkomsten kan maximaliseren (onder andere door hem te wijzen op inkomensverruimende voorzieningen) en welke mogelijkheden hij heeft om zijn uitgaven te verlagen. Waar nodig verwijzen we naar andere organisaties die de klant kunnen helpen zoals het algemeen maatschappelijk werk, het Juridisch Loket of Humanitas Thuisadministratie. Als er sprake is van een dreigende ontruiming of
afsluiting van gas, elektra of water gaan we over tot een crisisinterventie. Een integrale intake bestaat uit maximaal twee gesprekken. Het resultaat van de intake is een persoonlijk plan van aanpak en een concreet hulpaanbod. Niet verschenen Ondanks dat de GKB de klant vooraf herinnert aan de integrale intake - via een uitnodigingsbrief, een herinneringstelefoontje een werkdag voor het gesprek en wanneer dat niet lukt een e-mail komt het vaak voor dat een klant (zonder afmelding) niet verschijnt op het intakegesprek. Uit tabel 2 blijkt dat zelfs 18% van het totale aantal geplande intakegesprekken in 2011 niet doorging omdat de aanvrager niet is verschenen.
Voor de GKB is dit erg vervelend. Het betekent tijdverlies en er had iemand anders geholpen kunnen worden op dit tijdstip. Uiteraard heeft dit invloed op de wachttijd. Wachttijd Onder wachttijd verstaan we de tijd tussen de aanmelding en de feitelijke integrale intake bij de GKB. Anders dan voorgaande jaren laat de wachttijd in 2011 een redelijk stabiel beeld zien. De gemiddelde wachttijd bleef daarnaast, met een enkele uitzondering, binnen de streeftermijn van vier weken. In tabel 2 ontbreken de wachttijden voor de diensten beschermingsbewind en schuldregelingen voor exondernemers. Voor deze diensten bedroeg de gemiddelde wachttijd acht weken.
Tabel 2: Geplande en werkelijke integrale intakes en wachttijd Gemeentenaam
Geplande Aanvragen 2011
Niet verschenen 2011
Niet verschenen in %
Aanvragen in 2011
Gemiddelde wachttijd in weken
Assen
745
152
20%
593
4
Hardenberg
240
50
21%
190
4
Hoogeveen
451
86
19%
365
5
Aa en Hunze
114
22
19%
92
4
Borger-Odoorn
149
16
11%
133
5
Dalfsen
53
9
17%
44
3
Meppel
237
39
16%
198
4
Midden-Drenthe
147
26
18%
121
4
Noordenveld
121
26
21%
95
5
Noordoostpolder
341
58
17%
283
3
Raalte
132
11
8%
121
3
Stadskanaal*
182
30
16%
152
1
Steenwijkerland
259
49
19%
210
4
Tynaarlo
119
25
21%
94
4
De Wolden
78
12
15%
66
4
Haren
41
11
27%
30
4
Leek
97
18
19%
79
4
Marum
60
9
15%
51
4
126
21
17%
105
4
35
3
9%
32
2
Menterwolde Ommen Staphorst
26
4
15%
22
4
Vlagtwedde
124
20
16%
104
3
Westerveld
53
8
15%
45
4
3930
705
18%
3225
4
Totaal * In juli 2011 aangesloten bij de GKB
10
11
Klachten en geschillen De GKB heeft een formeel klachtenreglement en geschillenreglement. Van een geschil is sprake wanneer een klant het niet eens is met een besluit van de GKB, bijvoorbeeld een afwijzing. De klant kan in dat geval een heroverwegingsverzoek doen, waarna eventueel nog bezwaar mogelijk is. Bij een klacht over de dienstverlening is het klachtenreglement van toepassing. Om de klachten- en geschillenprocedure te verbeteren, is in april 2010 een klachtencoördinator aangesteld en een nieuw reglement opgesteld. De klachtencoördinator is verantwoordelijk voor de afhandeling van zowel de klachten als geschillen. Deze verandering heeft duidelijk zijn vruchten afgeworpen:
• Klachten worden in 76% van het aantal gevallen binnen de normtijd van zes weken afgehandeld. In 2010 was dit percentage nog 60%. Wanneer de normtijd toch werd overschreden, was er slechts sprake van een geringe tijdsoverschrijding van gemiddeld één tot twee weken. Uiteraard blijft het uitgangspunt om alle klachten binnen de normtijd af te handelen. • De registratie van klachten en geschillen is sterk verbeterd, waardoor de kwaliteit van de dienstverlening nog gerichter verbeterd kan worden. Omdat klachten volgens de GKB een kans zijn om de dienstverlening te verbeteren, heeft de GKB bewust gekozen voor een laagdrempelige klachtenprocedure. Zo kunnen
klanten sinds 2011 zeer eenvoudig digitaal (via de website) een klacht indienen. Hier wordt veelvuldig gebruik van gemaakt (36%). Helaas heeft de laagdrempeligheid van het klachtenbeleid ook een keerzijde: klachten worden door de klant vaker minder goed voorbereid. Dit resulteert in veel ongegronde klachten; 75% van het totale aantal klachten in 2011 bleek ongegrond. De verbeterde registratie van klachten is in combinatie met de laagdrempeligheid van indienen, terug te zien in de resultaten over 2011. Waar in 2010 48 klachten werden geregistreerd, waren er in 2011 127 klachten. Daar staat tegenover dat de klachtenregistratie over 2010 slechts acht maanden telt.
Tabel 3: Klachten en geschillen per gemeente Gemeentenaam
Assen
Aantal klanten die een klacht indienden
Beoordeling klachten Gegrond
Deels gegrond
Niet gegrond
Klacht in behandeling
Klacht ingetrokken
15
2
2
10
1
0
Hardenberg
7
0
0
7
0
0
Hoogeveen
12
1
1
10
0
0
Aa en Hunze
4
0
2
2
0
0
Borger-Odoorn
5
1
1
3
0
0
Dalfsen
2
1
0
1
0
0
Meppel
4
1
0
3
0
0
Midden-Drenthe
9
2
1
6
0
0
Noordenveld
4
1
1
2
0
0
Noordoostpolder
9
3
0
6
0
0
Raalte
6
0
1
4
0
1
Stadskanaal*
2
1
0
1
0
0
Steenwijkerland
6
0
1
5
0
0
Tynaarlo
6
2
2
2
0
0
De Wolden
1
0
0
1
0
0
Leek
2
0
0
1
0
1
Menterwolde
1
1
0
0
0
0
Ommen
1
0
1
0
0
0
Staphorst
1
0
0
1
0
0
Vlagtwedde
2
0
0
2
0
0
Westerveld
2
1
0
1
0
0
Buiten werkgebied
2
0
0
1
1
0
103
17
13
69
2
2
Totaal * In juli 2011 aangesloten bij de GKB
12
13
Potentiële doelgroep
Tabel 4: Potentiële doelgroep per gemeente A
Uit onderzoek van Panteia genaamd ‘Huishoudens in de rode cijfers’ blijkt dat ruim 10% van de huishoudens in Nederland (een risico op) problematische schulden heeft (2009: 33). In totaal hebben de 23 gemeenten uit het werkgebied van de GKB 701.524 inwoners (gebaseerd op inwonertallen per 1-1-2011, bron CBS) verdeeld over 350.762 huishoudens. In het werkgebied
gaat het dus om een potentiële doelgroep van 35.076 huishoudens. Van deze doelgroep maakt momenteel slechts 9% gebruik van de diensten van de GKB. Groot potentieel Er bestaat dus een enorm potentieel aan huishoudens die gebaat zouden zijn bij hulp van de GKB. Het aantal aanvragen in 2011 is ten opzichte van 2010 gestegen met ruim 13%. Deze
toename heeft gedeeltelijk te maken met de toevoeging van de gemeente Stadskanaal aan het werkgebied van de GKB. Tellen we deze toevoeging niet mee, dan resteert nog steeds een toename van 7,5% ten opzichte van 2010. Het enorme potentieel aan huishoudens dat gebaat zou zijn bij hulp van de GKB, maar hier nog geen gebruik van maakt, toont aan dat deze stijgende trend zich zal voortzetten.
Kolom D van tabel 4 toont het aantal nieuwe aanvragen dat volgens de uitkomsten van het onderzoek van Panteia in 2011 verwacht hadden kunnen worden. De kolommen E en F tonen de werkelijke aantallen nieuwe aanvragen in 2010 en 2011. Hieruit blijkt dat in 2010 8% en in 2011 9% van de doelgroep zich bij de GKB gemeld heeft voor hulp.
B
C
D
E
F
Inwoneraantal
Aantal huishoudens
Theoretisch aantal huishoudens met schulden
Aanvragen in 2010
Aanvragen in 2011
Assen
66177
33089
3309
476
593
Hardenberg
59283
29642
2964
198
190
Hoogeveen
54844
27422
2742
308
365
Aa en Hunze
25785
12893
1289
83
92
Borger-Odoorn
25941
12971
1297
117
133
Dalfsen
27313
13657
1366
37
44
Meppel
32511
16256
1626
150
198
Midden-Drenthe
33581
16791
1679
134
121
Noordenveld
30794
15397
1540
102
95
Noordoostpolder
46253
23127
2313
293
283
Raalte
36688
18344
1834
97
121
Stadskanaal*
33122
16561
1656
-
152
Steenwijkerland
43281
21641
2164
206
210
Tynaarlo
32450
16225
1623
90
94
De Wolden
23637
11819
1182
37
66
Haren
18515
9258
926
21
30
Leek
19333
9667
967
75
79
Marum
10471
5236
524
37
51
Menterwolde
12385
6193
619
152
105
Ommen
17329
8665
866
40
32
Staphorst
16179
8090
809
22
22
Vlagtwedde
16290
8145
815
113
104
Westerveld
19362
9681
968
60
45
701524
350762
35076
2848
3225
Gemeentenaam
Totaal
* In juli 2011 aangesloten bij de GKB
14
15
Tabel 5: Afwijzingsredenen per gemeente Cliënt woont buiten het werkgebied
Afwijzingsredenen In principe kan elke meerderjarige inwoner van een gemeente, behorende tot het werkgebied van de GKB, een aanmelding voor hulp indienen. Er moet sprake zijn van een problematische schuldsituatie. In het algemeen verwacht de GKB dat de:
1. klant behoort tot de doelgroep van de GKB; 2. klant meewerkt om de hulpverlening tot een succes te maken door: a. volledige openheid van zaken te geven; b. afspraken voortvloeiend uit overeenkomsten na te komen; c. wijzigingen tijdig door te geven.
Wanneer de klant hier niet aan voldoet wordt deze afgewezen. Daarnaast kan de klant zelf de hulpverlening stopzetten. In tabel 5 staan per gemeente de afwijzingsredenen voor 2011 weergegeven.
Klantencontact Telefonische bereikbaarheid In 2011 heeft de GKB in totaal ruim 168.000 telefoongesprekken gevoerd, oftewel 14.000 telefoongesprekken per maand. De gemiddelde wachttijd van een telefoongesprek was 1 minuut en 30 seconden. De gemiddelde duur van een telefoongesprek was 2 minuten. In de loop van 2012 zal de GKB streeftermijnen voor de gemiddelde wachttijd en de gemiddelde gespreksduur definiëren.
Post De GKB werd tot voor kort (met afkorting) twee keer vermeld in De Telefoongids. Eén vermelding verwijst naar een particulier persoon. Door deze dubbele vermelding is het herhaaldelijk voorgekomen dat cliënten een foutief postadres
hebben gebruikt om post naar de GKB te sturen. Hierdoor is post zoekgeraakt. De officiële vermelding van de GKB is inmiddels aangepast naar de volledige naam. Ook is contact gezocht met de betreffende particulier en is aangegeven hoe deze de vermelding kan wijzigen.
Uitbreiding Mijn GKB voor klanten in 2012 De GKB ontwikkelt op dit moment een digitaal klantenportaal. Konden klanten in 2011 via Mijn GKB alleen hun budgetbeheerrekening digitaal inzien, in de loop van 2012 kan een klant ook zijn andere producten inzien, zoals de stand van zaken van zijn schuldregeling. Kortom, klanten worden 24 uur per dag op de hoogte gehouden van alles wat wij voor ze doen.
Klant is verhuisd buiten werkgebied
Klant heeft geen vaste woon- of verblijfplaats
Klant is ondernemer
Er is al een lopend faillisement of WSNP
Hulpverlening is gestopt op initiatief klant
Klant is overleden
Klant is niet verschenen op afspraak
Hulpverlening gestopt: klant voldeed niet aan de voorwaarden
Schuldeisers niet akkoord (klant heeft geen verzoek WSNP gedaan)
Structureel lager inkomen dan VTLB / structueel instabiele situatie
Overig
TOTAAL per afwijzingsreden
1,13%
2,21%
0,05%
0,19%
0,24%
11,52%
0,19%
1,83%
51,08%
1,51%
4,94%
25,12%
Assen
0,71%
1,89%
0,00%
0,71%
0,00%
10,14%
0,24%
2,83%
52,36%
0,71%
5,19%
25,24%
Hardenberg
0,00%
6,36%
0,00%
0,00%
0,00%
8,18%
0,00%
0,00%
62,73%
0,00%
8,18%
14,55%
Hoogeveen
0,00%
1,35%
0,00%
0,00%
0,90%
11,26%
0,45%
3,15%
40,99%
0,90%
9,46%
31,53%
Aa en Hunze
1,22%
3,66%
0,00%
0,00%
1,22%
7,32%
0,00%
1,22%
62,20%
1,22%
4,88%
17,07%
Borger-Odoorn
1,18%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
7,06%
0,00%
0,00%
68,24%
0,00%
2,35%
21,18%
Dalfsen
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
9,09%
3,03%
0,00%
57,58%
0,00%
3,03%
27,27%
Meppel
1,00%
1,00%
0,00%
1,00%
0,00%
32,00%
0,00%
3,00%
32,00%
1,00%
4,00%
25,00%
Midden-Drenthe
0,00%
2,74%
0,00%
0,00%
0,00%
4,11%
0,00%
0,00%
68,49%
0,00%
6,85%
17,81%
Noordenveld
0,00%
5,41%
0,00%
0,00%
0,00%
16,22%
0,00%
5,41%
43,24%
1,35%
2,70%
25,68%
Noordoostpolder
2,06%
1,03%
0,52%
0,00%
0,52%
10,82%
0,00%
1,55%
42,78%
3,61%
3,61%
33,51%
Raalte
1,18%
2,35%
0,00%
0,00%
0,00%
8,24%
0,00%
0,00%
50,59%
1,18%
5,88%
30,59%
Stadskanaal*
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
14,81%
0,00%
3,70%
59,26%
1,85%
9,26%
11,11%
Steenwijkerland
0,70%
1,40%
0,00%
0,00%
0,00%
7,69%
0,00%
0,00%
58,04%
2,80%
2,80%
26,57%
Tynaarlo
8,24%
2,35%
0,00%
0,00%
0,00%
17,65%
0,00%
5,88%
30,59%
0,00%
5,88%
29,41%
De Wolden
0,00%
3,23%
0,00%
0,00%
0,00%
35,48%
3,23%
0,00%
35,48%
0,00%
0,00%
22,58%
Haren
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
28,00%
0,00%
4,00%
52,00%
4,00%
4,00%
8,00%
Leek
3,92%
3,92%
0,00%
0,00%
0,00%
5,88%
0,00%
0,00%
47,06%
5,88%
1,96%
31,37%
Marum
2,22%
6,67%
0,00%
0,00%
0,00%
4,44%
0,00%
0,00%
64,44%
2,22%
0,00%
20,00%
Menterwolde
0,00%
4,62%
0,00%
0,00%
0,00%
7,69%
0,00%
0,00%
69,23%
0,00%
1,54%
16,92%
Ommen
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
5,26%
0,00%
0,00%
0,00%
73,68%
5,26%
5,26%
10,53%
Staphorst
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
54,55%
0,00%
0,00%
18,18%
0,00%
0,00%
27,27%
Vlagtwedde
1,20%
2,41%
0,00%
0,00%
0,00%
9,64%
0,00%
1,20%
55,42%
2,41%
3,61%
24,10%
Westerveld
3,13%
0,00%
0,00%
0,00%
0,00%
6,25%
0,00%
0,00%
34,38%
9,38%
6,25%
40,63%
* In juli 2011 aangesloten bij de GKB
16
17
In Balans Uitkeringsgerechtigden zijn een kwetsbare doelgroep als het gaat om schuldenproblematiek. Deze huishoudens lopen een grotere kans op het op het ontstaan van problematische schulden.
Celeste Meilof, preventiemedewerker bij de GKB, leidde het project In Balans in de gemeente Noordoostpolder. Meilof: ‘Voor het project hebben we alle uitkeringsgerechtigden van Werkplein Emmeloord in de gemeente Noordoostpolder persoonlijk uitgenodigd voor een gratis budgetadviesgesprek. Via een antwoordbon konden ze zich hiervoor aanmelden. Van de 632 mensen die we hebben aangeschreven, hebben zich 49 mensen aangemeld.’
Als er net voldoende inkomen is om iedere maand rond te komen, kan één onvoorziene rekening het begin van een schuldsituatie inluiden. Daar komt bij dat mensen met een uitkering én schulden minder makkelijk uitstromen. Juist voor deze doelgroep is het dus belangrijk om zich goed bewust te zijn van het beschikbare budget. In Balans, een preventieproject van de GKB, helpt uitkeringsgerechtigden financieel overzicht te krijgen om schulden te voorkomen.
Drie doelgroepen Het project In Balans richt zich op drie doelgroepen. Meilof: ‘Mensen die nieuw in een uitkeringssituatie terechtkomen, zodat ze voorbereid zijn op een inkomensverandering. Mensen met een uitkering die moeite hebben met het omgaan met een minimumbudget, zodat ze inzicht hebben in hun mogelijkheden en onmogelijkheden om schulden en achterstanden te voorkomen. En mensen met een uitkering die te maken hebben met (beginnende) schulden zodat ze stappen kunnen ondernemen om verergering van de schulden te voorkomen.’
Maandbegroting als eyeopener De twee belangrijkste redenen voor mensen om zich aan te melden voor het budgetadviesgesprek waren ‘meer overzicht krijgen over hun financiën’ en ‘weten op welke regelingen en voorzieningen er mogelijk nog recht is’. ‘Voorafgaand aan het gesprek hebben we de mensen gevraagd een maandbegroting te maken. Voor veel mensen was dit alleen al een eyeopener. Op basis van het overzicht dat mensen door de maandbegroting krijgen, kunnen ze beter bekijken of bepaalde financiële keuzes in hun situatie mogelijk zijn. Een aantal mensen maakte nog geen gebruik van bepaalde voorzieningen in de gemeente. Bijkomend voordeel: de gesprekken vonden plaats op het gemeentehuis waardoor deze mensen ter plekke de formulieren konden invullen voor het aanvragen van de ontbrekende voorzieningen’, aldus Meilof. Aanpakken (beginnende) schulden Bij meer dan de helft van de mensen die zich hadden aangemeld, bleek sprake van (beginnende) schulden. Meilof: ’Voor deze mensen was het budgetadviesgesprek het moment
om deze schulden aan te pakken. Zo bleek voor sommigen al uit de maandbegroting dat ze nog konden besparen op bijvoorbeeld de huishoudelijke uitgaven of dure abonnementen. Schulden konden zo sneller afgelost worden. Anderen, die de problemen niet meer zelfstandig konden oplossen, hebben we doorverwezen naar de GKB voor een schuldregeling.’ Positief resultaat Alle mensen die een budgetadviesgesprek hebben gehad, waren enthousiast. ‘Het heeft iedereen iets opgeleverd. Vooral het maken van een maandbegroting werd door velen als zeer waardevol gezien. Mensen hebben daardoor meer inzicht gekregen in hun financiële situatie. En voor de mensen met schulden is er tijdig hulp gekomen. Vaak wachten mensen te lang en melden ze zich bijvoorbeeld pas voor schuldhulpverlening aan als er wordt gedreigd met huisuitzetting of afsluiting. Dit geldt niet voor de mensen met wie we een budgetadviesgesprek hebben, waardoor meer en hogere schulden konden worden voorkomen.’
18
Schuldeisers
Kenmerken aanmelders In Balans Geslacht
Burgerlijke staat
19
In de integrale schuldhulpverlening speelt de schuldeiser een belangrijke rol. De
Soort uitkering
GKB hecht daarom veel waarde aan een goede samenwerking met schuldeisers. Het
Man 10
Gehuwd/ samenwonend met kinderen 5 Gehuwd/ samenwonend 5
Overig 3
uitgangspunt van de GKB is dat alle schulden worden afbetaald en nieuwe schulden UWV-uitkering 12
Alleenstaand 17
AOW-uitkering 9
Vrouw 27 Alleenstaande ouder 10
WWB-uitkering 13
Resultaten In Balans Informatie gegeven over regelingen en voorzieningen gemeente Noordoostpolder (o.a. Mee®doenregelingen en kwijtschelding)
23
Informatie gegeven over regelingen en voorzieningen overig (o.a. Stichting Leergeld en Belastingdienst)
14
Informatie gegeven over aanvraag krediet GKB
10
Informatie gegeven over dienstverlening GKB overig (o.a. schuldregeling en budgetbeheer)
10
Instrumenten verstrekt voor overzicht en inzicht financiën (o.a. budgetweekplanner en jaarbegroting)
24
Doorverwezen naar Humanitas
3
Doorverwezen naar AMW
2
Doorverwezen naar Voedselbank
2
Doorverwezen naar budgetcursus
4
Maandbegroting ingevuld
37
Advies gegeven over zelfstandig oplossen schulden (zonder schuldhulpverlening)
1
Advies gegeven over lopende lening
2
Informatie gegeven over kostgeld en financiële opvoeding
1
Informatie gegeven over communicatie met schuldeisers (voorbeeldbrief)
1
worden voorkomen. Daarbij staat gelijkberechtiging van schuldeisers voorop. De GKB heeft te maken met schuldeisers van uiteenlopende aard en grootte. Zo zijn er bijvoorbeeld schuldeisers van de overheid als de Belastingdienst, het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) of het Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen (UWV). Ook heeft de GKB veel te maken met woningbouwcorporaties, leveranciers van gas, elektra en water, zorgverzekeraars en telecommunicatiebedrijven. Uiteraard zijn er ook veel contacten met financiers als banken, creditcardmaatschappijen en thuiswinkelbedrijven. Maar ook kleinere schuldeisers als bijvoorbeeld de dierenarts of de fysiotherapeut komen voor. Schuldeisers hebben een groot belang bij betrouwbare schuldhulpverlening. Dit belang bestaat enerzijds uit het betaald krijgen van (een of meerdere) openstaande vorderingen, anderzijds kan het ook gaan om een correcte betaling van (nieuwe) verplichtingen.
Intermediaire rol incassobureau en gerechtsdeurwaarder Vaak worden schuldeisers vertegenwoordigd door een incassobureau of gerechtsdeurwaarder, of in sommige gevallen door een eigen incassoafdeling. Deze vertegenwoordigers hebben vaak een intermediaire rol in de schuldhulpverlening. Naast de belangen van de opdrachtgever spelen ook (soms commerciële) eigen belangen van deze vertegenwoordigers een rol in dit proces. Deze belangen kunnen de samenwerking in de integrale schuldhulpverlening bemoeilijken. Maatschappelijk verantwoord ondernemen De GKB ziet een positieve ontwikkeling in de samenwerking tussen de GKB en schuldeisers en hun intermediairs. Dankzij het maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is de samenwerking versterkt. Een goed voorbeeld hiervan is de samenwerkingsovereenkomst tussen de GKB, BOS Incasso, de Landelijke
Associatie van Gerechtsdeurwaarders (LAVG) en de Groningse Kredietbank. Het gezamenlijke doel van deze overeenkomst is voorkomen dat de klanten van de kredietbank dieper in de financiële problemen komen of dat ze in crisissituaties te maken krijgen met huisuitzetting of afsluiting van gas, water en elektra. Volledige afbetaling en het voorkomen van nieuwe schulden De GKB streeft er in de integrale schuldhulpverlening naar om de vordering(en) van de schuldeiser volledig betaald te krijgen. Is volledige betaling niet mogelijk, dan probeert de GKB de schulden op te lossen of hanteerbaar te maken door een eerlijke betalingsregeling of schuldregeling te treffen. Uitgangspunt is daarbij dat alle schuldeisers op een gelijke manier berechtigd worden. Daarnaast biedt de GKB de klant met problematische schulden ondersteuning in het correct en op tijd betalen van de vaste lasten als bijvoorbeeld de huur. Instrumenten die de GKB hiervoor kan inzetten zijn onder andere budgetbeheer en beschermingsbewind.
20
21
Kengetallen schuldeisers Budgetbeheer en beschermingsbewind De GKB beheert voor bijna 5000 huishoudens het huishoudbudget met behulp van budgetbeheer of beschermingsbewind. Van het inkomen van de klant worden eerst de vaste
lasten betaald. Het bedrag dat resteert is het huishoudgeld. Veel huishoudens ontvangen het huishoudgeld in wekelijkse porties. Wijzigen de inkomsten of de vaste lasten van een huishouden, dan heeft dit invloed op de hoogte van het huishoudgeld; het
huishoudgeld wordt bij een daling van de inkomsten of een verhoging van de vaste lasten lager. De GKB adviseert klanten waar mogelijk over de mogelijkheden om de inkomsten te verhogen of de uitgaven te verlagen, maar vult niet zelf het inkomen aan.
Tabel 6: Budgetbeheer Gemeentenaam
Aantal actieve BBRT per 1.1.2011
Aantal BBRT geopende in 2011
Aantal BBRT afgesloten in 2011
Aantal actieve BBRT per 31.12.2011
Percentueel verschil tussen 1.1. en 31.12.
Assen
713
291
269
735
3%
Hardenberg
212
105
79
238
12%
Hoogeveen
431
165
142
454
5%
Aa en Hunze
135
52
49
138
3%
Borger-Odoorn
152
72
63
161
6%
Dalfsen
53
24
24
53
0%
Meppel
218
92
67
243
11%
Midden-Drenthe
152
64
44
172
13%
Noordenveld
117
60
49
128
9%
Noordoostpolder
362
136
124
374
3%
Raalte
123
65
48
140
14%
0
28
12
275
0%
Steenwijkerland
298
125
91
332
11%
Tynaarlo
111
61
46
126
-14%
De Wolden
50
29
22
57
14%
Haren
31
13
15
29
-6%
138
52
44
146
6%
51
26
25
52
2% 27%
Stadskanaal*
Leek Marum Menterwolde
110
67
37
140
Ommen
40
19
22
37
-8%
Staphorst
26
16
8
34
31%
Vlagtwedde
129
52
64
117
-9%
Westerveld
79
287
30
76
-4%
Zelfbetalers
109
116
83
142
33%
3840
2017
1457
4399
15%
Totaal * In juli 2011 aangesloten bij de GKB
Tabel 7: Beschermingsbewind Gemeentenaam
Actieve OBS per 1.1.2011
OBS geopende in 2011
OBS afgesloten in 2011
Actieve OBS per 31.12.2011
Percentueel verschil tussen 1.1. en 31.12.
Percentueel verschil tussen 1.1. en 31.12.
Assen
86
22
6
102
19%
11%
Hardenberg
30
8
2
36
20%
19%
Hoogeveen
45
8
4
49
9%
50% 22%
Aa en Hunze
9
2
1
10
11%
Borger-Odoorn
7
5
0
12
71%
-7%
Dalfsen
2
2
0
4
100%
71% 100%
Meppel
22
7
4
25
14%
Midden-Drenthe
18
2
4
16
-11%
-7%
Noordenveld
10
1
0
11
10%
20%
Noordoostpolder
15
9
2
22
47%
9%
Raalte
10
5
0
15
50%
-11%
1
0
0
1
0%
0%
Steenwijkerland
Stadskanaal*
22
2
0
24
9%
0%
Tynaarlo
18
6
2
22
22%
50%
De Wolden
200%
14
1
2
13
-7%
Haren
2
1
0
3
50%
0%
Leek
1
2
0
3
200%
14%
Marum
0
1
0
1
0%
10%
Menterwolde
0
1
0
1
0%
47%
Ommen
1
0
0
1
0%
0%
Staphorst
1
0
0
1
0%
9%
Vlagtwedde
14
1
2
13
-7%
40%
Westerveld
10
4
0
14
40%
0%
Overigen**
36
6
4
38
6%
6%
374
96
33
437
17%
17%
Totaal
* In juli 2011 aangesloten bij de GKB ** Verhuizingen buiten buitenwerkgebied waarbij de GKB wel bewindvoerder blijft
22
23
Kostenbesparing door budgetbeheer en beschermingsbewind Het economisch effect van budgetbeheer en beschermingsbewind voor schuldeisers is enorm. Uit het onderzoek ‘Schuldhulpverlening loont’ komt naar voren dat 77 procent van de klanten van kredietbanken in een sociale huurwoning woont (Hogeschool Utrecht en Regioplan 2011: 29). Meer dan de helft van deze personen heeft aanzienlijke huurachterstanden. Budgetbeheer en beschermingsbewind zorgen ervoor dat de periodieke betalingsverplichtingen van de klant worden nagekomen en er geen (nieuwe) achterstanden ontstaan. Afsluiten en ontruimen is dan niet nodig. Het voorkomen van één huisuitzetting bespaart een woningbouwcorporatie ongeveer 5000 tot 7000 euro aan kosten. Een energiebedrijf
bespaart gemiddeld 790 euro aan kosten wanneer een afsluiting wordt voorkomen (Hogeschool Utrecht en Regioplan 2011: 29 en 30).Veel woningbouwcorporaties zien het belang van de hulp die de GKB biedt in, en investeren daarom in preventieprojecten. Voorbeelden hiervan zijn Actium, Beter Wonen Hardenberg, Mercatus en Woonservice Drenthe. Zij (co) financieren preventieprojecten zoals Erop Af! en de budgetcursus Weet wat u besteedt. 25 miljoen euro aan betalingen In 2011 is via budgetbeheer en beschermingsbewind in totaal voor ruim 25 miljoen euro aan betalingen aan vaste lasten gedaan aan schuldeisers. Betalingen aan deurwaarders en incassobureaus zijn hier nog niet in meegenomen. In onderstaande tabel staan de bedrijven waaraan de grootste bedragen aan vaste lasten zijn betaald.
Tabel 8: Betalingen Nutsbedrijf
Bedrag
Achmea
€ 3.800.000
Menzis
€ 1.200.000
Essent
€ 2.300.000
Elektrabel
€ 1.000.000
Actium
€ 2.700.000
Woonconcept
€ 2.500.000
Budgetcursus ‘Weet wat u besteedt’ Veel mensen kunnen wel wat hulp gebruiken om weer overzicht te krijgen over hun financiën en om te leren wat nu eigenlijk precies hun financiële mogelijkheden zijn. De cursus Weet wat u besteedt helpt daarbij. De cursus bestaat uit vijf wekelijkse groepsbijeenkomsten en een terugkombijeenkomst na ongeveer twee maanden. Het programma van de cursus bevat de volgende onderwerpen:
• ordenen van de administratie • inkomsten & uitgaven • budgetteren • maand- en jaarbegroting maken • kasboek bijhouden Gemeente
• verzekeringen • aanvullende inkomensondersteunende voorzieningen • (bespaar)tips Cursussen
Deelnemers totaal
Aa en Hunze
1
7
Assen
2
23
Meppel
1
13
Noordoostpolder*
4
54
Stadskanaal
1
14
* cofinanciering gemeente Noordoostpolder en woningbouwcorporatie Mercatus
Budgetadviesgesprek Het budgetadviesgesprek is bedoeld om klanten een gedetailleerd advies te geven over hun dagelijkse financiële mogelijkheden. Hierbij kan gedacht worden aan advies over inkomsten en uitgaven. Ook bekijken we samen met de klant of hij recht heeft op bepaalde
regelingen en voorzieningen. Na dit gesprek weet de klant of hij zijn financiën op orde heeft. De klant hoeft voor een budgetadviesgesprek nog geen financiële problemen te hebben. Het adviesgesprek is zowel gericht
op het voorkomen van financiële problemen als op het onder controle krijgen van financiële problemen. Adviesgesprekken Assen
12
Hoogeveen
14
24
25
Betalingsregelingen in het budgetbeheer
Schuldregelingen
In 2011 zijn via budgetbeheer en beschermingsbewind 2.269 betalingsregelingen getroffen, voor een totaalbedrag van bijna 2,5 miljoen
De GKB heeft te maken met duizenden verschillende schuldeisers. Gemiddeld heeft een klant 12 verschillende schuldeisers, en een gemiddelde schuldenlast van € 42.434. In 2010 lag de gemiddelde schuldenlast 8.245 euro lager op € 34.189 bij een gelijkblijvend aantal
euro. Deze betalingsregelingen zijn gericht op volledige betaling van de achterstanden. In sommige gevallen is er sprake van meerdere
betalingsregelingen per huishouden. De GKB hecht veel waarde aan het afspreken en correct nakomen van betalingsregelingen.
Tabel 9: Betalingsregelingen Gemeentenaam
Budgetbeheer totaal per 31-12-2011
Beschermingsbewind per 31-12-2011
Betalingsregelingen
Assen
735
102
313
Hardenberg
238
36
76
Hoogeveen
454
49
225
Aa en Hunze
138
10
59
Borger-Odoorn
161
12
51
53
4
25
Dalfsen Meppel
243
25
98
Midden-Drenthe
172
16
54
Noordenveld
128
11
51
Noordoostpolder
374
22
253
Raalte
140
15
40
Stadskanaal*
275
1
114
Steenwijkerland
332
24
190
Tynaarlo
126
22
50
De Wolden
57
13
17
Haren
29
3
9
Leek Marum Menterwolde
146
3
87
52
1
31 53
140
1
Ommen
37
1
9
Staphorst
34
1
9
Vlagtwedde
117
13
57
Westerveld
76
14
35
Zelfbetalers
142
38
167
Overig
Totaal * In juli 2011 aangesloten bij de GKB
196 4399
437
2269
gemiddelde schuldeisers. Dit geeft een indicatie van de complexiteit van een schuldregeling en de problematische schuldsituatie van de klant. In tabel 11 en 12 staan de schuldeisers en gerechtsdeurwaarders
en/of incassobureaus waarmee de GKB 2011 het meest te maken had. Deurwaarders en incassobureaus kunnen vorderingen van verschillende opdrachtgevers in behandeling hebben.
26
27
Tabel 11: Top 5 gerechtsdeurwaarder of incassobureau
Tabel 10: Gemiddeld aantal schuldeisers en gemiddeld schulbedrag Gemeentenaam
Top 5 Gerechtsdeurwaarders incassobureaus
Aantal
Gemiddeld aantal schuldeisers
Gemiddeld schuldbedrag per traject
Assen
13
€ 29.000
LAVG/Bos
2491
Hardenberg
14
€ 78.000
Intrum Justitia
1177
Hoogeveen
11
€ 30.000
GGN Tijhuis
920
Inkasso Unie
497
Lindorff
475
Aa en Hunze
12
€ 33.000
Borger-Odoorn
12
€ 34.000
Dalfsen
9
€ 47.000
Meppel
11
€ 37.000
Midden-Drenthe
12
€ 72.000
Top 5 schuldeisers
Noordenveld
12
€ 31.000
Belastingen
Noordoostpolder
12
€ 46.000
CJIB
660
Raalte
10
€ 40.000
Achmea
619
Stadskanaal*
14
€ 45.000
Essent
437
Steenwijkerland
12
€ 38.000
Waterleiding Drenthe
362
Tynaarlo
14
€ 47.000
9
€ 32.000
Haren
16
€ 9.000
Leek
16
€ 31.000
Marum
14
€ 27.000
Menterwolde
12
€ 41.000
Ommen
17
€ 49.000
De Wolden
Staphorst
18
€ 115.000
Vlagtwedde
14
€ 41.000
Westerveld
14
€ 28.000
Totaal
13
€ 42.434
* In juli 2011 aangesloten bij de GKB
Tabel 12: Top 5 schuldeisers Aantal 2134
Digitaal portaal voor schuldeisers in 2012 De GKB ontwikkelt op dit moment een digitaal schuldeisersportaal. Via Mijn GKB kunnen schuldeisers in de loop van 2012 relevante gegevens met betrekking tot budgetbeheer en schuldregelingen raadplegen. Zo kan een schuldeiser informatie vinden over de stand van zaken van een schuldregeling of aan hen geplande betalingsopdrachten bekijken. Kortom, schuldeisers kunnen 24 uur per dag gegevens raadplegen.
28
29
“Maatschappelijk verantwoord ondernemen doe je samen” Tot voor kort zag de GKB bij veel incassobureaus en gerechtdeurwaarders een keihard incassobeleid. Zo laat mogelijk reageren op verzoeken of voorstellen van de kredietbank om zodoende nog zo veel mogelijk geld te innen via bestaande betalingsregelingen, was eerder regel dan uitzondering. Daar-
LAVG is een landelijk opererende incasso- en gerechtsdeurwaarderorganisatie. Kort gezegd, zij int vorderingen van mensen met schulden. Gert Boels, operationeel manager bij LAVG (vestiging Groningen), signaleert een omslag in het incassobeleid bij haar opdrachtgevers. ‘Waar voorheen een faillissement of schuldregeling niet geschuwd werd, wordt de schuldenaar nu door bijvoorbeeld incasso-uitstel veel meer ruimte geboden om orde op zaken te stellen. Zo is de kans groter dat financiële problemen sneller een duurzame oplossing krijgen.’
door duurde het soms maanden voor een schuldregeling opgestart kon worden. Het tij lijkt nu te keren; er wordt vaker een sociaal incassobeleid gevoerd. De Landelijke Associatie van Gerechtsdeurwaarders (LAVG) vervult hierin een voortrekkersol.
Convenant LAVG en Bos Incasso met de GKB en de Groningse Kredietbank LAVG vindt Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) belangrijk en heeft daarom de samenwerking gezocht met de Gemeentelijke Kredietbank en de Groningse Kredietbank. Dit heeft in juli 2011 geresulteerd in een convenant. Het gezamenlijke doel van deze samenwerkingsovereenkomst
is te voorkomen dat klanten van de kredietbanken nog verder in de financiële problemen komen of in crisissituaties te maken krijgen met afsluiting van gas, water en elektra. ‘Binnen het convenant hebben we concrete werkafspraken gemaakt. Zo schorten we incassomaatregelen op wanneer de kredietbanken daarom vragen. Daarnaast werken we in principe mee aan voorstellen die door de kredietbanken in het kader van schuldhulpverlening worden gedaan. De kredietbanken op hun beurt zoeken zo snel mogelijk uit of er een betalingsregeling mogelijk is, aldus Boels. Efficiënte samenwerking De samenwerking heeft niet alleen voordelen voor de klant en de kredietbanken, maar ook voor LAVG en haar opdrachtgevers. Boels: ‘We maken nu geen onnodige kosten meer in het incassotraject wanneer een klant zich heeft aangemeld bij de kredietbank. Vaak zijn deze kosten toch niet meer inbaar. Daarnaast beschikken onze opdrachtgevers zo
sneller over hun geld.’ Er wordt tijd bespaard doordat de lijnen met de kredietbanken kort zijn. ‘We hebben de directe telefoonnummers van vaste contactpersonen bij de kredietbanken. Dit werkt niet alleen snel, maar geeft ook vertrouwen. Doordat je elkaar kent, weet je wat je aan elkaar hebt.’ Behoefte aan wettelijke richtlijnen LAVG is zeer tevreden over de samenwerking, maar mist een wettelijke norm. Wanneer er maar één partij is die niet snel reageert, moet de rest noodgedwongen wachten. LAVG pleit daarom voor wettelijke regels en toezicht. Deze moeten ervoor zorgen dat zowel incassobureaus en gerechtsdeurwaarders als kredietbanken zich houden aan de gestelde norm voor respectievelijk de reactietijd op verzoeken van de kredietbank als het aanleveren van een plan van aanpak voor het regelen van de schulden. Boels: ‘Het is immers in ieders belang dat deze afspraken worden nageleefd.’
30
31
Opdrachtgevers
Schuldhulpverlening loont
De GKB ondersteunt haar 23 gemeentelijke opdrachtgevers in het wegnemen van drempels die (arbeids)participatie van de burger in de weg staan. Daarbij worden kosten bespaard door het inkorten en verkorten van bijstands- en WW-uitkeringen, en het voorkomen van huisuitzettingen en dakloosheid. De GKB ontwikkelt zich hierin steeds meer tot een netwerkorganisatie voor hulp op maat. In 2011 is het aantal gemeentelijke opdrachtgevers uitgebreid van 22 naar 23 gemeenten. Sinds 1 juli 2011 maakt ook de gemeente Stadskanaal gebruik van de diensten van de GKB. GKB randvoorwaarde in participatiebeleid De afgelopen jaren wordt schuldhulpverlening steeds vaker genoemd in beleidsplannen die gericht zijn op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Participatie is hierin een belangrijk uitgangspunt. Drempels die de participatie van burgers belemmeren, moeten voorkomen dan
wel weggenomen worden. Financiële problemen vormen zo’n belemmering. Om de maatschappelijke participatie én werk te bevorderen, wordt de GKB steeds vaker als noodzakelijke randvoorwaarde gezien. Het oplossen van de schulden is in het bereiken van de beleidsdoelstellingen geen doel op zich, het gaat veel meer om het wegnemen van belemmeringen om participatie en werk mogelijk te maken. Dit heeft stevigere samenwerkingsverbanden tussen UWV-werkbedrijven (Werkpleinen), Werkvoorzieningschappen
en geestelijke gezondheidszorginstellingen tot gevolg gehad. De GKB ontwikkelt zich steeds meer tot een netwerkorganisatie die openstaat voor samenwerking in hulp op maat. Een kenmerkend voorbeeld van deze samenwerking is het €uropunt bij Werkplein Baanzicht in Assen. Het €uropunt ondersteunt mensen bij het op orde brengen van de administratie, geeft advies over inkomensondersteuning en biedt hulp bij schulden.
De meerwaarde van de GKB voor haar opdrachtgevers vertaalt zich sinds kort in een kostenbatenanalyse. Onderzoeksbureau Regioplan en de Hogeschool Utrecht hebben onderzoek verricht naar de kosten en baten van schuldhulpverlening. In juli 2011 presenteerden zij hun eindrapport ‘Schuldhulpverlening loont’ waaruit blijkt dat door het uitvoeren van schuldhulpverlening gemeenten hoge kosten voorkomen op andere terreinen. Elke euro die gemeenten besteden aan schuldhulpverlening,
leidt tot gemiddeld twee euro aan kostenbesparing op andere terreinen. De onderzoekers van het rapport hebben in de zomer van 2011 een rekentool ontwikkeld waarmee gemeenten lokaal de eigen kosten-batenverhouding van hun schuldhulpverlening kunnen berekenen. Het berekenen van de kostenbatenverhouding kan op twee manieren. De snelste methode werkt met gemiddelden uit
vijf onderzoeksgemeenten. In onderstaand schema staan de globale uitkomsten. De tweede rekenmogelijkheid werkt met exacte cijfers en kengetallen uit de gemeente zelf. Deze rekenwijze is bewerkelijk, maar levert zeer accurate cijfers. Beide rekenmethoden maken in elk geval duidelijk dat investeren in schuldhulpverlening rendement oplevert.
Tabel 13: Schuldhulpverlening loont Totalen GKB 2011
De 5 Onderzoeksgemeenten Totaal
Per 100.000 inw.
gemiddelde
min
max
Kosten
€ 6.000.000
€ 944.000
€ 1.405.000
€ 1.169.000
€ 1.591.000
Baten
€ 10.116.000
€ 1.592.000
€ 3.265.000
€ 2.732.000
€ 3.867.000
€ 5.639.000
€ 887.000
€ 1.285.000
€ 1.014.000
€ 1.606.000
€ 509.000
€ 80.000
€ 142.000
€ 107.000
€ 163.000
€ 2.019.000
€ 318.000
€ 563.000
€ 417.000
€ 638.000
Bespaarde kosten WWB uitstroom Bespaarde kosten WWB voorkomen instroom Bespaarde kosten WW Bespaarde kosten WWB trajecten
€ 54.000
€ 8.000
€ 15.000
€ 12.000
€ 17.000
Bespaarde kosten WW trajecten
€ 83.000
€ 13.000
€ 23.000
€ 17.000
€ 26.000
Bespaarde kosten betalingsregelingen
€ 12.000
€ 2.000
€ 9.000
€ 5.000
€ 12.000
Bespaarde kosten huisuitzettingen
€ 477.000
€ 75.000
€ 396.000
€ 215.000
€ 811.000
Bespaarde kosten maatschappelijk werk
€ 153.000
€ 24.000
€ 31.000
€ 18.000
€ 47.000
Bespaarde kosten GGZ
€ 113.000
€ 18.000
€ 24.000
€ 15.000
€ 39.000
Bespaarde kosten MO Bespaarde kosten zorg en veiligheid door voorkomen dakloosheid Bespaarde kosten afsluiten gwl
€ 208.000
€ 33.000
€ 169.000
€ 92.000
€ 317.000
€ 633.000
€ 100.000
€ 509.000
€ 279.000
€ 913.000
€ 216.000
€ 35.000
€ 94.000
€ 47.000
€ 179.000
32
33
Kengetallen opdrachtgevers Schuldregelingen Het schuldregelingstraject bestaat uit twee fasen:
Fase 1
Fase 2
Voorbereiding schuldregeling In de eerste fase wordt de daadwerkelijke schuldregeling voorbereid. Alle activiteiten zijn gericht op het geschikt maken van de aanvraag voor de daadwerkelijke schuldregeling. Zo moet er duidelijkheid komen over het totale schuldenpakket van de klant en de oorzaken van de schulden. Daarnaast moet in de meeste gevallen de reguliere betaling van de vaste lasten hervat worden, zodat geen nieuwe schulden ontstaan. Vaak wordt hiervoor budgetbeheer ingezet. Waar nodig vindt crisisinterventie plaats, en wordt verwezen naar andere organisaties voor begeleiding.
Schulden regelen De tweede fase volgt wanneer er duidelijkheid is over alle schulden, en er sprake is van evenwicht in inkomsten en uitgaven zodat er geen nieuwe schulden ontstaan. Alleen dan kan een schuldregeling een duurzame oplossing bieden. De klant tekent een schuldregelingsovereenkomst en moet vanaf dat moment geld reserveren voor het aflossen van zijn schulden. In deze fase worden de schuldeisers gevraagd het saldo van hun vorderingen door te geven, en eventuele incassomaatregelen op te schorten. Vervolgens wordt er een schuldenoverzicht opgesteld, dat de klant voor akkoord moet ondertekenen, waarna de schuldeisers een betalingsvoorstel ontvangen. De schuldregeling duurt maximaal 36 maanden, gerekend vanaf het tekenen van de overeenkomst. Als de schulden niet 100% voldaan kunnen worden binnen 36 maanden, ontvangen de schuldeisers een afkoopvoorstel en worden zij gevraagd finale kwijting te verlenen voor het restant van hun vorderingen. Als alle schuldeisers akkoord gaan met het voorstel is de schuldregeling geslaagd.
Wettelijke instrumenten voor medewerking aan schuldregeling Ter ondersteuning van het schuldregelingstraject heeft de GKB een aantal wettelijke instrumenten om de medewerking van schuldeisers te krijgen: 1 Moratorium: opschorting incassomaatregelen voor maximaal zes maanden bij een dreigende afsluiting van gas, elektra en water, dreigende woningontruiming of dreigende ontbinding van de ziektekostenverzekering. 2 Dwangakkoord: de rechter kan weigerende schuldeisers dwingen alsnog akkoord te gaan met de voorgestelde schuldregeling. 3 Wettelijke schuldsanering (WSNP): als een minnelijke schuldregeling niet is geslaagd, kan de klant een verzoek indienen om toegelaten te worden tot de WSNP. Dit is een wettelijke schuldregeling waaraan schuldeisers verplicht moeten meewerken.
De GKB ondersteunt de klant bij het opstellen van de benodigde verzoekschriften en is gemandateerd om de bijbehorende gemeentelijke verklaring af te geven. Het dwangakkoord in cijfers In 2011 heeft de GKB 100 dwangakkoordtrajecten afgerond, waarvan bij 73 trajecten de tussenkomst van de rechtbank uiteindelijk niet meer nodig was. De gemiddelde doorlooptijd van een dwangakkoordtraject is 26 dagen.
Dwangakkoordtrajecten Aantal Afgehandelde zaken
100
Mislukte interventie
10
Geslaagde interventie
90
Geslaagd zonder tussenkomst van rechter
73
Geslaagd met tussenkomst van rechter
17
Van de zeventien ter beoordeling aangeboden dossiers aan de rechtbank, is er in negen gevallen overgegaan tot kostenveroordeling. Dit betekent dat de schuldeiser de kosten van de dwangakkoordprocedure moet betalen. Deze door de rechter vastgestelde kosten variëren van 235 tot 1.788 euro.
34
35
Tabel 14: Resultaten Schuldregeling Gemeentenaam
Nieuwe Trajecten 2011
In behandeling 1.1.2011
In behandeling 31.12.2011
Ingetrokken door klant
Afgehandeld in 2011
Naar de WSNP
Geslaagd met saneringskrediet
Geslaagd met schuldbemiddeling
Geslaagd met betalingsregeling
Totaal geslaagd
Totaal geslaagd in %
Afgewezen
Afgewezen in %
Assen
491
277
268
58
442
80
55
60
41
236
53,39%
206
46,61%
Hardenberg
155
92
101
4
142
50
7
8
12
77
54,23%
65
45,77%
Hoogeveen
295
136
153
21
257
52
32
38
23
145
56,42%
112
43,58%
76
63
45
7
87
17
9
6
8
40
45,98%
47
54,02%
104
75
68
6
105
29
9
11
9
58
55,24%
47
44,76%
Dalfsen
36
28
19
2
43
15
3
5
4
27
62,79%
16
37,21%
Meppel
151
76
80
8
139
42
10
19
12
83
59,71%
56
40,29%
Midden-Drenthe
90
62
56
1
95
23
6
11
8
48
50,53%
47
49,47%
Noordenveld
72
61
41
8
84
18
11
13
8
50
59,52%
34
40,48%
213
167
121
26
233
48
22
37
21
128
54,94%
105
45,06%
90
60
54
5
91
8
16
8
8
40
43,96%
51
56,04%
177
126
127
9
167
37
15
23
15
90
53,89%
77
46,11%
Tynaarlo
76
64
48
15
77
10
11
13
8
42
54,55%
35
45,45%
De Wolden
52
18
27
7
36
5
5
5
4
19
52,78%
17
47,22%
Haren
24
13
9
7
21
8
1
1
3
13
61,90%
8
38,10%
Leek
63
61
49
6
69
22
6
10
7
45
65,22%
24
34,78%
Marum
46
27
19
4
50
10
1
9
4
24
48,00%
26
52,00%
Menterwolde
86
52
69
3
66
17
4
6
5
32
48,48%
34
51,52%
Ommen
20
17
12
1
24
7
1
1
3
12
50,00%
12
50,00%
Staphorst
17
12
14
0
15
6
1
2
1
10
66,67%
5
33,33%
Vlagtwedde
81
64
42
9
94
26
8
11
8
53
56,38%
41
43,62%
Westerveld
35
41
28
1
47
13
6
8
4
31
65,96%
16
34,04%
2450
1592
1450
208
2384
543
239
305
216
1303
54,66%
1081
45,34%
Aa en Hunze Borger-odoorn
Noordoostpolder Raalte Steenwijkerland
Totaal
Stadskanaal: Niet meegenomen vanwege start per 1.7.2011
36
37
Digitaal portaal voor opdrachtgevers in 2012
De Klasse!kas
De GKB ontwikkelt op dit moment een digitaal opdrachtgeversportaal. Via Mijn GKB kunnen klantmanagers van gemeenten relevante gegevens met betrekking tot budgetbeheer en schuldregelingen van eigen burgers raadplegen. Daarnaast kunnen beleidsmedewerkers diverse (financiële) rapportages en overzichten bekijken. Kortom, opdrachtgevers kunnen hiermee 24 uur per dag gegevens raadplegen.
Voorlichtingsles voortgezet onderwijs Jongeren komen op grote schaal in financiële problemen. Ook gebeurt dit op steeds jongere leeftijd. Uit onderzoek van het Nibud blijkt dat veel scholieren in het voortgezet onderwijs al schulden hebben, hoe klein ook.
begroten en inkomsten en uitgaven. Ook is de les erop gericht scholieren bewust te maken van hun eigen geldgedrag en dat van hun leeftijdsgenoten met de boodschap: geld uitgeven heeft gevolgen. Tijdens een les krijgen de scholieren
Wat is de voorlichtingsles? De voorlichtingsles is erop gericht scholieren bekend te maken met financiële begrippen als budgetteren,
Scholen
Aantal bereikte scholieren
Assen
AOC Terra, Nassau College
208
Hoogeveen
Roelof van Echten College
150
Drenthe College
21
Meppel
op een interactieve wijze diverse thema’s aangeboden zoals kopen op afbetaling, lenen en sparen. Door middel van diverse filmpjes en (klassikale) opdrachten worden de scholieren zich bewust van de risico’s van geld uitgeven.
Met de Klasse!Kas heeft een groep leerlingen van de basisschool de beschikking over een bepaald geldbedrag. Ze kunnen dit bijvoorbeeld gebruiken om hun klas in te richten, (speel)materiaal aan te schaffen of feestjes en uitstapjes te organiseren. Alle beslissingen worden gezamenlijk door de klas genomen. Zo leren kinderen antwoord te geven op vragen als: Kunnen we het wel betalen? Hoe komen we aan voldoende geld? Kunnen we sparen? En: kunnen we besparen? Hierdoor oefenen en leren kinderen om te gaan met geld. Vorm In het geldkistje wordt het geld geordend en veilig bewaard. Inkomsten en uitgaven worden in het Klasse!kasboek opgeschreven.
Tevens wordt daarin een logboek bijgehouden en worden er bonnetjes bewaard. Ook bevat dit boek ideeën, tips en nuttige informatie voor de kinderen over omgaan met geld: de Klasse!kastips. Penningmeester Het geldkistje en het Klasse!kasboek worden beheerd door een penningmeester. De penningmeester is een leerling uit de groep, die eerst onder begeleiding van de docent, maar steeds meer zelfstandig, het Klasse!kasboek bijhoudt. Er zijn ook gesprekken met de groep. Tijdens deze gesprekken leren de kinderen verantwoord om te gaan met hun geld en de besteding ervan. Het daagt kinderen uit tot het maken en beargumenteren van hun keuzes. Geld verdienen De basis van het startkapitaal van de klas wordt gevormd door
het startgeld van bijvoorbeeld de ouderraad of de school. Geld kan de klas natuurlijk ook zelf verdienen. De leerlingen worden zich bewust van het feit dat er inkomsten nodig zijn om geld te kunnen uitgeven. Ze zullen ondernemend moeten zijn en verschillende activiteiten moeten organiseren. Materiaal De Klasse!kas bestaat uit een geldkistje (de Klasse!kas) met een docentenhandleiding en een werkboekje voor de leerlingen. Daarnaast kunnen zowel docenten, ouders als leerlingen gebruik maken van de website www.klasse-kas.nl. 2011: Klasse!kas in Hardenberg en Hoogeveen In 2011 is de Klasse!kas geïntroduceerd in de gemeente Hardenberg en Hoogeveen. Vele gemeenten gingen hen al voor.
38
39
Samenwerken in signalering en preventie van huurschulden werkt Steeds meer mensen kunnen moeilijk rondkomen. Bij Woonservice Drenthe nemen de huurachterstanden en het aantal huisuitzettingen toe. Woonservice hecht veel waarde aan preventie van problematische (huur) schulden en werkt daarom nauw samen met de GKB om schulden en huisuitzettingen te voorkomen.
40
41
Elles Dost is directeur-bestuurder van Woonservice Westerbork, een regionale woningcorporatie met 4800 woningen verspreid over vijf gemeenten in de regio Midden- en Zuidoost-Drenthe. Dost ziet een significant verschil in het aantal huurachterstanden vergeleken met het aantal in eerdere jaren: ‘Er is duidelijk een toename. Daarbij lijken huurachterstanden ook steeds meer voor te komen bij de hogere inkomens. Voorheen zagen we vooral huurachterstanden in de zogeheten veengebieden, van oudsher de gebieden in ons werkgebied met lagere inkomens. Nu zien we ook steeds meer achterstanden in de zandgebieden, de gebieden met de hogere inkomens.’ Strakker incassobeleid is klantvriendelijk Kortgeleden heeft Woonservice haar incassobeleid aangescherpt. Huurders ontvangen sneller betalingsherinneringen en aanmaningen. ‘Dit lijkt misschien minder klantvriendelijk, maar het tegendeel blijkt waar. Door huurders eerder te wijzen op een betalingsachterstand geef je ze meer tijd om problemen op te lossen. Ook draagt dit bij aan het voorkomen van hogere schulden, omdat de
problemen al opgelost kunnen worden voordat de volgende huur betaald moet worden. Persoonlijk contact stellen we hierbij centraal. Hoe eerder je deze huurders bereikt, hoe sneller gezamenlijk gezocht kan worden naar een oplossing. Wanneer achterstanden problematisch zijn, kunnen we de huurder nu sneller doorverwijzen naar de GKB. Hiermee worden extra kosten voorkomen’, aldus Dost.
beter te motiveren is voor een passend hulpverleningstraject. Zo voorkom je grotere problemen als een huisuitzetting en is de kans op een goede oplossing groter. Daarnaast merken we het nu ook sneller wanneer een huurder juist niet geholpen wil worden. Dit zorgt ervoor dat we niet onnodig veel energie stoppen in het helpen van zo’n huurder. We hervatten dan de standaard incassoprocedure’.
Erop af! voorkomt huisuitzettingen Woonservice vindt preventie van schulden belangrijk. Door samenwerking met de GKB in het project Erop af! geeft Woonservice invulling aan haar maatschappelijke betrokkenheid. Dost: ‘Ondanks dat het betalen van de huur natuurlijk het uitgangspunt is, vinden we het belangrijk zorg te dragen voor huurders in een kwetsbare positie. Erop af! maakt beide mogelijk.’
Korte lijnen versnellen hulp Klanten in het algemeen werken graag met vaste contactpersonen, hetzelfde geldt voor Woonservice zelf. Dost: ‘Sinds kort werken we met een vast contactpersoon bij de GKB. We zijn hier erg blij mee. Voorheen hadden we, met name door de grootte en de groei van de GKB, te maken met veel en wisselende contactpersonen. We moesten toen eerst goed nadenken bij wie we met welke vraag terecht konden. Nu, met één vast contactpersoon, zijn de lijnen kort en verloopt de samenwerking efficiënter. Uiteindelijk geldt dat hoe eerder de huurder met problematische schulden bereikt wordt én passende hulp krijgt, hoe groter de kans op een goede oplossing voor alle betrokken partijen’.
Bij Erop af! bezoekt een preventiemedewerker van de GKB op aanwijzen van Woonservice de huurder met een problematische huurachterstand. Dost: ‘Door thuis te komen bij de mensen krijgen we sneller inzicht in de achterliggende problematiek. Ook merken we dat de huurder vaak
Erop Af! Het aantal huisuitzettingen van mensen met een huurschuld neemt steeds verder toe. Het project Erop af! is erop gericht huisuitzettingen te voorkomen door samen met de huurder te werken aan een financiële stabiele situatie. Wat is Erop af! ? Op initiatief van de woningbouwvereniging legt een projectmedewerker van de GKB, in eerste instantie samen met een woonconsulent van de woningbouwvereniging, contact met de huurder met een problematische huurachterstand. Tijdens het eerste contact wordt geprobeerd de huurder te interesseren voor het hulpverleningstraject in de vorm van het project Erop af! De dan volgende hulpverlening vindt plaats over een periode van maximaal zes maanden. In het hulpverleningsproces is ruim
Beter Wonen Hardenberg In totaal zijn er vier huurders aangemeld, waarvan drie huurders daadwerkelijk hebben deelgenomen. Eén huurder wilde geen hulp. De hulp in het project Erop Af! heeft ervoor gezorgd dat drie huurders hun huur nu weer regelmatig en op tijd betalen.
aandacht voor achterliggende problematiek. De hulpverlening vindt plaats in de vorm van huisbezoeken. Vervolggesprekken kunnen eventueel plaatsvinden bij de woningbouwcorporatie of de GKB. Doelstellingen De doelstellingen van het project zijn: • de huurder motiveren en ondersteunen in het werken aan een stabiele financiële situatie; • het initiëren van een leerproces in het voeren van een overzichtelijke financiële thuisadministratie; • het creëren van een (professioneel) hulpverleningsnetwerk rondom de huurder (indien nodig). • Woonservice Drenthe en Beter Wonen Hardenberg nemen deel in het project Erop Af! In 2011 heeft dit de volgende resultaten opgeleverd:
Woonservice Drenthe In totaal zijn er dertien huurders met een problematische huurachterstand aangemeld, waarvan uiteindelijk negen huurders hebben deelgenomen. Drie huurders wilden geen hulp en voor één huurder is de hulpverlening stopgezet op verzoek van Woonservice Drenthe vanwege onvoldoende medewerking. De hulp in het project Erop Af! heeft ervoor gezorgd dat acht huurders hun huur nu weer regelmatig en op tijd betalen.
Beter Wonen Hardenberg
Woonservice Drenthe
Huurders aangemeld
4
12
Huurders die geen hulp wilden
1
3
Huurders hulp tussentijds stopgezet
0
1
Huurders die na hulp weer op tijd de huur betalen
3
8
42
43
Intermediairs Succesvolle integrale schuldhulpverlening valt of staat met een goede samenwerking met professionele en vrijwilligersorganisaties in de keten. Een goede samenwerking is voorwaarde voor een efficiënte en duurzame oplossing voor de klant. Ook in 2012 zet de GKB zich volledig in om vooral de lokale samenwerking nog verder te verbeteren. Samenwerking noodzakelijk voor effectieve aanpak schulden Bij problematische schulden zien we vaak dat financiële, psychosociale en maatschappelijke oorzaken en gevolgen verweven zijn. Samenwerking met ketenpartners zorgt ervoor dat er niet alleen een financiële oplossing wordt geboden voor de gemaakte schulden, maar dat er ook aandacht is voor de psychosociale factoren en mogelijkheden voor gedragsverandering. Daarnaast ervaren de ketenpartners de effecten van problematische schulden vaak als een belemmering bij het oplossen van psychosociale en andere problemen, en hebben zij er groot belang bij dat er aan de schulden wordt gewerkt. Zo wordt gezamenlijk, maar ieder vanuit de eigen deskundigheid en invalshoek, gewerkt aan een efficiënte en duurzame oplossing voor de klant. De GKB werkt samen met een grote groep uiteenlopende organisaties.
Een voorzichtige telling leert ons dat we samenwerken met ruim honderd organisaties. Meestal is dit met welzijnsinstanties als het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) of Verslavingszorg, maar ook wordt er veel samengewerkt met vrijwilligersorganisaties als Humanitas of andere lokale vrijwilligersorganisaties als Stichting Budgetsupport Assen. De samenwerking varieert hierin van verwijzen tot een volledig geïntegreerd plan van aanpak. Soms zijn samenwerkingsafspraken formeel vastgelegd in convenanten. Doetank Om een impuls te geven aan de kwaliteit van samenwerking in de schuldhulpverlening is in vijf gemeenten een Doetank opgezet. De Doetank is een uitgebreide sociale kaart die ketenorganisaties en hun hulpaanbod in kaart brengt. Op deze manier hoopt de GKB op een betere afstemming van de onderlinge hulpverlening.
Doorlooptijden en wachttijden knelpunten Intermediairs ervaren de lengte van de doorlooptijden van het schuldhulpverleningstraject en de wachttijden van de schuldhulpverlening als knelpunten in het hulpverleningsproces naar de klant. De wachttijd in dit kader betekent de tijd tussen de aanmelding en de feitelijke intake bij de GKB. Knelpunten die vanuit het perspectief van de klant volstrekt begrijpelijk zijn, maar vanuit de GKB niet altijd (voldoende) te beïnvloeden zijn. In 2011 ontstonden soms langere doorlooptijden. Vaak had dit te maken met een tekort aan arbeidskrachten. De vraag naar de diensten van de GKB laat zich moeilijk voorspellen en reguleren. De GKB werkt daarom permanent aan een bestand van flexibele arbeidskrachten om pieken in de vraag op te kunnen vangen. Daarnaast is het ‘managen van de klantverwachtingen ‘ een belangrijk
speerpunt in de communicatie van de GKB. Het helder en duidelijk communiceren van wat de klant en intermediair van de GKB kan verwachten moet ervoor zorgen
dat er meer begrip ontstaat voor de gemiddelde doorlooptijden. De GKB streeft naar een maximale wachttijd van vier weken en bij
een crisissituatie naar drie dagen. De gemiddelde wachttijd van een reguliere integrale intake bleef in 2011, met een enkele uitzondering, binnen de streeftermijn van vier weken.
Digitaal portaal voor intermediairs in 2012 De GKB ontwikkelt op dit moment een digitaal portaal voor intermediairs. Via Mijn GKB kunnen intermediairs zoals maatschappelijk werkers relevante gegevens met betrekking tot budgetbeheer en schuldregelingen van eigen klanten raadplegen. Daarnaast kunnen ze overzichten van verwijzingen bekijken.
Training Eerste Hulp Bij Schulden (EHBS) Vrijwilligers en professionals die te maken hebben met huishoudens met financiële problemen (bijvoorbeeld klantmanagers, jongerenwerkers, vrijwilligers bij cliëntenraden, diaconieën) hebben een belangrijke functie op het gebied van (vroeg)signaleren, hulpverlenen en doorverwijzen bij schuldenproblematiek. Vroegsignaleren en vroegtijdig aanpakken van financiële problemen vermindert de kans op het ontstaan en verergeren van (problematische) schulden. Inhoud training De doelstelling van de training is de deelnemers informatie en handreikingen te bieden om financiële
problemen en schulden zo vroeg mogelijk te kunnen signaleren. Daarnaast wordt er informatie gegeven over hoe deelnemers mensen zo adequaat mogelijk kunnen begeleiden bij het oplossen van deze problemen. Na de training kan de deelnemer: 1. de oorzaken van schulden benoemen; 2. de signalen van schulden herkennen; 3. bij eenvoudige schuldenproblematiek: gericht actie ondernemen door middel van een stappenplan; 4. bij complexe schuldenproblematiek: gericht doorverwijzen naar instanties op het gebied van schuldhulpverlening (bijvoorbeeld de GKB).
Naast informatie over de bovengenoemde doelen wordt er informatie gegeven over verschillende regelingen en voorzieningen, schuldhulpverlening en gespreksvoering. Ook krijgen de deelnemers onder andere een sociale kaart en voorbeeldbrieven voor de communicatie met instanties. 2011: Twee trainingen EHBS in Hoogeveen In de gemeente Hoogeveen zijn twee trainingen gegeven. In totaal hebben 32 deelnemers de training gevolgd. De deelnemers waren onder ander afkomstig van de Bethel Pinksterkerk, Alescon, de Voedselbank, Bureau Integratie Nieuwkomers, de Protestantse Kerk Hoogeveen en Welzijnswerk Hoogeveen.
44
45
“Hulp bij thuisadministratie draagt bij aan financiële zelfredzaamheid” Veel schulden worden veroorzaakt doordat er geen overzicht meer is over de financiën. Om (nieuwe) schulden te voorkomen is het belangrijk dat mensen hun financiële administratie op orde hebben en houden. Dit is eveneens een belangrijke voorwaarde om een schuldregeling bij de GKB te laten slagen. Vaak blijkt dat mensen hier wel wat hulp bij kunnen gebruiken. De GKB werkt hiervoor regelmatig samen met Humanitas Thuisadministratie.
Willem de Vries, consulent maatschappelijke activering bij district Noord van Humanitas, ondersteunt vrijwilligers die werken voor het project Thuisadministratie. Humanitas is een vrijwilligersorganisatie die mensen ondersteunt die het even in hun eentje niet redden. De Vries: ‘Onze vrijwilligers van het project Thuisadministratie geven mensen tijdelijk een steuntje in de rug bij het op orde krijgen van de financiële administratie. Zo helpen ze bijvoorbeeld met het organiseren van de administratie in ordners, het invullen van formulieren en het maken van een maand- of jaarbegroting. Ook helpen ze bij het aanleveren van papieren aan de GKB voor bijvoorbeeld het opstarten van een schuldhulpverleningstraject.’
Gemotiveerde klant is voorwaarde voor slagen hulp Wanneer de GKB hulp bij de thuisadministratie nodig vindt, ontvangt de klant dit als advies in zijn persoonlijk plan van aanpak. De klant moet vervolgens zelf contact opnemen met Humanitas Thuisadministratie, waarop dan een intakegesprek volgt. ‘Wij vinden het erg belangrijk dat de klant zelf contact zoekt met ons. Een klant moet namelijk gemotiveerd zijn. Wanneer de motivatie ontbreekt, kun je doen wat je wilt, maar dan verandert er niets. Het is een voorwaarde voor het slagen van onze hulp’, aldus De Vries. Vergroten zelfredzaamheid De hulp van Humanitas is altijd tijdelijk. De Vries: ‘Onze
ondersteuning is gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid van de klant. Wij vinden het belangrijk dat mensen weer zelf de regie krijgen over hun leven. Daarom helpen vrijwilligers mensen maximaal één jaar met de thuisadministratie. Ons doel is dat ze daarna weer op eigen benen kunnen staan.’ Aanvulling op elkaar Humanitas werkt met vrijwilligers. De Vries vindt dat deze een goede aanvulling vormen op de diensten van de GKB: ‘Vrijwilligers zorgen voor gelijkwaardigheid en hebben veel tijd voor de klant. Zo zorgen we er als organisaties gezamenlijk, maar beide vanuit onze eigen expertise, voor dat de klant uiteindelijk weer zelfstandig zijn financiën beheert én nieuwe schulden worden voorkomen.’
46
47
BIJLAGE
Bestuur en organisatie
Bestuur Het beheer van de bank wordt gevoerd door het bestuur van de gemeenschappelijke regeling met de statutaire naam “Gemeentelijke Kredietbank Drenthe”. De dagelijkse leiding berust bij de directeur. Leden algemeen- en dagelijks bestuur van de GKB in 2011:
Bijlagen
• Klaas Smid, wethouder gemeente Hoogeveen (voorzitter) • Jaap Kuin, wethouder gemeente Assen • Myriam Jansen, wethouder gemeente Meppel • Ambtshalve toegevoegd: Jan Tingen, directeur (secretaris)
Huisvesting De GKB werkt vanuit een centraal kantoor in Assen. Voor een optimale bereikbaarheid organiseren we daarnaast spreekuren op locatie. Dit doen we in de gemeenten Borger-Odoorn, Dalfsen, De Wolden, Hardenberg, Hoogeveen, Leek, Menterwolde, Meppel, Midden-Drenthe, Noordenveld, Noordoostpolder, Ommen, Raalte, Steenwijkerland en Vlagtwedde. In veel gevallen vindt het spreekuur plaats op een door de gemeente beschikbaar gestelde ruimte. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld ook een spreekuur in de woonwinkel van Woonconcept in Hoogeveen en in vier gemeenten maken we gebruik van een ruimte op het Werkplein.
Werkgebied Het werkgebied van de bank is in 2011 gewijzigd. Vanaf juli 2011 behoort de gemeente Stadskanaal tot het werkgebied van de GKB. Daarmee bestaat het werkgebied van de GKB uit de volgende 23 gemeenten, verdeeld over vier teams: Assen
Borger-Odoorn
Meppel
Aa en Hunze
De Wolden
Noordoostpolder
Haren
Dalfsen
Ommen
Tynaarlo
Hardenberg
Staphorst
Vlagtwedde
Hoogeveen
Steenwijkerland
Leek
Westerveld
Marum Menterwolde Midden-Drenthe Noordenveld Raalte
Stadskanaal
48
49
BIJLAGE
HRM
Flexibele schil Door de sterk veranderende economische omgeving én een moeilijk te voorspellen vraag is er bij de GKB een sterke behoefte om hier flexibel op in te kunnen spelen. Vanaf 1 december 2010 geldt daarom de norm dat minimaal 30% van het totale aantal medewerkers een tijdelijke dienstverband moet hebben. Die norm is gerealiseerd. In december 2011 werkte 45%van de medewerkers met een tijdelijk contract. Ziekteverzuim Ziekteverzuim is een belangrijk aandachtspunt. Daarom is een goed verzuimbeleid erg belangrijk.
Zo is er binnen de GKB bijvoorbeeld een duidelijke procedure voor ziekmelding. Managers hebben op de eerste ziektedag persoonlijk contact met de medewerker. Zo blijven medewerkers betrokken bij het arbeidsproces. Het verzuimpercentage is iets gedaald. Het gemiddelde bruto ziekteverzuim over 2011 is 4,89%. In 2010 was dit nog 4,92%. Aantal medewerkers Het aantal medewerkers in 2011 (peildatum 31-12-2010) is 140 (inclusief uitzendkrachten en gedetacheerden). In 2010 waren dit er 138.
BIJLAGE
Klantkenmerken Gemeentecategoriëen
Inwonersaantal
Categorie
Gemeenten
A
Hardenberg
Assen 50.000 en meer
Hoogeveen
Aa en Hunze Borger-Odoorn Dalfsen Meppel Midden-Drenthe 25.000 tot 50.000
B
Noordenveld Noordoostpolder Raalte Stadskanaal Steenwijkerland Tynaarlo
De Wolden Haren Leek Marum 1 tot 25.000
C
Menterwolde Ommen Staphorst Vlagtwedde Westerveld
50
51
Inkomstenbron en uitkering
Leeftijdsklassen ABC
Ouder dan 60 jaar 6%
50 tot 60 jaar 18%
Jonger dan 30 jaar 21%
Werk 30%
28%
ABC
Combinaties en overige 20% Uitkering 50%
27%
40 tot 50 jaar 30 tot 40 jaar
Woonsituatie Inkomstenverdeling
15% Koopwoning 8%
WWB
53%
Inkomstenverdeling
Overig
Percentage
Tot 1.000
36%
1.000 - 1.500
39%
1.500 - 2.000
13%
2.000 - 2.500
7%
2.500 - 3.000
4%
3.000 - 3.500
1%
meer dan 3.500
0%
13% 5%
77%
WW
19% 10%
Wajong
Huurwoning WAO of WIA Overig (IOAZ, ZW, AOW)
52
53
Inkomstenverdeling en gezinssamenstelling
Inkomen alleenstaanden ABC
42%
Alleenstaande vrouwen (totaal 31%)
Inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
ABC
63% 37%
Inkomen hoger dan 110% van de bijstandsnorm
58%
Inkomen lager of gelijk aan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
Inkomen lager of gelijk aan 110% van de bijstandsnorm
Inkomen lager of gelijk aan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
57% Inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
Paar met kinderen 25%
43%
Paar zonder kinderen
Alleenstaande mannen (totaal 69%)
27% Alleenstaande ouder
Alleenstaand zonder kinderen
3%
Inkomen en kinderen
48%
Inkomen hoger dan 110% van de bijstandnorm zonder kinderen Alleenstaand zonder kinderen
45%
31%
23% 1% Onbekend Paar met kinderen
69%
14%
13%
Paar zonder kinderen
Alleenstaande ouder
Inkomen minder of gelijk aan 110% van de bijstandnorm én inkomen meer dan 110% van de bijstandsnorm met kinderen
54
55
Intakes
Recidive Recidive (totaal 27%)
ABC
ABC
Schuldhulpverlening afgebroken
87%
3225 2848 Schuldhulpverlening afgerond
13%
2193 1810 1455
73%
2007
Geen recidive (totaal 73%)
Inkomen en afloscapaciteit Inkomstenverdeling Tot 1.000
Gemiddelde afloscapaciteit
2009
2010
2011
Aantal intakes per gemeentecategorie Gemeentecategorie
2007
2008
2009
2010
2011
A gemeenten
571
692
820
982
1148
B gemeenten*
665
836
1033
1309
1543
C gemeenten**
219
282
340
557
543
1455
1810
2193
2848
3225
€ 71
1.000 - 1.500
€ 139
1.500 - 2.000
€ 314
2.000 - 2.500
€ 412
2.500 - 3.000
€ 529
3.000 - 3.500
€ 778
meer dan 3.500
2008
€ 1.733
Totaal
* in juli 2011 heeft de gemeente Stadskanaal zich aangesloten bij de GKB. ** in juni 2010 heeft de gemeente Menterwolde zich aangesloten bij de GKB.
56
57
Budgetbeheerrekeningen
Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) ABC
5000
4000
2000
500
4399
2615
2919
522
534
3838
3000
ABC
600
400
3301
416
300 316
200
244
1000 100
0
0
2007
2008
2009
2010
2011
2007
Aantal Budgetbeheerrekeningen per gemeentecategorie Gemeentecategorie
2007
2008
2009
2010
2011
A gemeenten
1044
1170
1232
1356
1427
B gemeenten*
C gemeenten**
Zelfbetalers
Totaal
1120
321
130
2615
1255
363
131
2919
1489
457
123
3301
1721
654
107
3838
2008*
2009
2010
2011
Aantal Wsnp verklaringen per gemeentecategorie Gemeentecategorie
2007
2008*
2009
2010
2011
A gemeenten
202
90
94
122
182
B gemeenten**
232
113
155
215
256
C gemeenten***
100
41
67
79
114
Totaal
534
244
316
416
522
2142
688
142
4399
*1 januari 2008: wijzigingen in de Wet schuldsanering natuurlijke personen, gericht op versterking minnelijk traject en het beperken van de toegang tot de Wsnp.
* in juli 2011 heeft de gemeente Stadskanaal zich aangesloten bij de GKB.
** in juli 2011 heeft de gemeente Stadskanaal zich aangesloten bij de GKB.
** in juni 2010 heeft de gemeente Menterwolde zich aangesloten bij de GKB.
*** in juni 2010 heeft de gemeente Menterwolde zich aangesloten bij de GKB.
58
59
Leeftijdsklassen
Beschermingsbewind
Ouder dan 60 jaar
ABC
500
4%
50 tot 60 jaar 21%
400
A Jonger dan 30 jaar
20%
437 374
300 321
200
280
29%
26%
40 tot 50 jaar 30 tot 40 jaar
100
Woonsituatie 0
Overig
2008
2009
2010
2011
12%
Koopwoning
Aantal onderbewindgestelden per gemeentecategorie Gemeentecategorie
8%
2008
2009
2010
2011
A gemeenten
113
138
161
187
B gemeenten*
101
115
134
162
C gemeenten**
28
33
43
50
Overige
38
35
36
38
280
321
374
437
80%
Totaal * in juli 2011 heeft de gemeente Stadskanaal zich aangesloten bij de GKB. ** in juni 2010 heeft de gemeente Menterwolde zich aangesloten bij de GKB.
Huurwoning
60
61
Inkomstenbron en uitkering
Inkomstenverdeling en gezinssamenstelling A
Combinaties en overige 22%
A 47%
Werk 31%
Inkomen hoger dan 110% van de bijstandsnorm
Uitkering 47%
Inkomen lager of gelijk aan 110% van de bijstandsnorm
53%
Paar met kinderen
36%
WWB
51%
Paar zonder kinderen
Inkomstenverdeling Inkomstenverdeling
Alleenstaand zonder kinderen
22% Percentage
Tot 1.000
28%
1.000 - 1.500
42%
1.500 - 2.000
19%
2.000 - 2.500
8%
2.500 - 3.000
3%
3.000 - 3.500
1%
meer dan 3.500
0%
41%
Alleenstaande ouder 4%
10% WW
7%
23%
Alleenstaand zonder kinderen
38%
26%
Wajong
Alleenstaande ouder
15%
10% WAO of WIA Overig (IOAZ, ZW, AOW)
18% Paar met kinderen
Paar zonder kinderen
62
Recidive
Inkomen alleenstaanden Alleenstaande vrouwen (totaal 34%)
Inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
A
A Recidive (totaal 27%)
67% 33% Inkomen lager of gelijk aan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
63
Inkomen lager of gelijk aan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
Schuldhulpverlening afgebroken
49%
79% Inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
51%
Schuldhulpverlening afgerond
Alleenstaande mannen (totaal 66%)
21%
Inkomen en kinderen 73%
Inkomen hoger dan 110% van de bijstandnorm zonder kinderen 28%
72%
Inkomen minder of gelijk aan 110% van de bijstandnorm én inkomen meer dan 110% van de bijstandsnorm met kinderen
Geen recidive (totaal 73%)
64
65
Intakes
Budgetbeheerrekeningen A
1200
A 1500
1000
1148
1200
982
800 820
600 400
900
692 571
1232
1044
300
0 2007
2008
2009
2010
0
2011
2007
Aantal intakes gemeenten categorie A Assen
1170
1427
600
200
Gemeente
1356
2008
2009
2010
2011
Aantal Budgetbeheerrekeningen gemeenten categorie A
2007
2008
2009
2010
2011
317
363
438
476
593
Gemeente
2007
2008
2009
2010
2011
544
609
635
713
735
Hardenberg
84
124
152
198
190
Assen
Hoogeveen
170
205
230
308
365
Hardenberg
173
193
203
212
238
Hoogeveen
327
368
394
431
454
1044
1170
1232
1356
1427
Totaal
571
692
820
982
1148 Totaal
66
67
Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp)
Beschermingsbewind
A
A
200
250
200
187
150 161
202 182
150
138
100 100
113
122 90
50
94
50
0
0
2007
2008*
2009
2010
2008
2011
Aantal Wsnp verklaringen gemeenten categorie A Gemeente
2009
2011
Aantal onderbewindgestelden gemeenten categorie A
2007
2008*
2009
2010
2011
Assen
81
56
51
50
80
Assen
65
Hardenberg
35
8
23
37
50
Hardenberg
16
Hoogeveen
86
26
20
35
52
Hoogeveen
32
202
90
94
122
182
113
Totaal
2010
*1 januari 2008: wijzigingen in de Wet schuldsanering natuurlijke personen, gericht op versterking minnelijk traject en het beperken van de toegang tot de Wsnp.
Gemeente
Totaal
2008
2009
2010
2011
76
86
102
23
30
36
39
45
49
138
161
187
68
69
Leeftijdsklassen
Inkomstenbron en uitkering
Ouder dan 60 jaar 7%
50 tot 60 jaar 17%
B
B
Jonger dan 30 jaar
Combinaties en overige 21%
22%
Werk 29%
29%
Uitkering 50%
25%
40 tot 50 jaar 30 tot 40 jaar
Woonsituatie Inkomstenverdeling
Overig 17%
Koopwoning
Inkomstenverdeling
9%
WWB
51% Percentage
Tot 1.000
38%
1.000 - 1.500
38%
1.500 - 2.000
12%
2.000 - 2.500
7%
2.500 - 3.000
4%
3.000 - 3.500
0%
meer dan 3.500
0%
12% 4%
WW
74% 19%
Wajong Huurwoning
14% WAO of WIA Overig (IOAZ, ZW, AOW)
70
71
Inkomstenverdeling en gezinssamenstelling
Inkomen alleenstaanden B
Alleenstaande vrouwen (totaal 28%)
Inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
B
61%
47% Inkomen hoger dan 110% van de bijstandsnorm
53%
Inkomen lager of gelijk aan 110% van de bijstandsnorm
Inkomen lager of gelijk aan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
39% Inkomen lager of gelijk aan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
59%
Inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
Paar met kinderen 23% Paar zonder kinderen
41%
Alleenstaande mannen (totaal 72%)
29%
Alleenstaande ouder
Alleenstaand zonder kinderen
2% 49%
Inkomen en kinderen Inkomen hoger dan 110% van de bijstandnorm zonder kinderen
Alleenstaand zonder kinderen
46% 31%
23%
1%
Alleenstaande ouder
11% 15%
Onbekend Paar met kinderen
Paar zonder kinderen
69%
Inkomen minder of gelijk aan 110% van de bijstandnorm én inkomen meer dan 110% van de bijstandsnorm met kinderen
72
73
Intakes
Recidive 2000
B Recidive (totaal 23%)
B
1500 1543
Schuldhulpverlening afgebroken 86%
Schuldhulpverlening afgerond
1309
1000 1033 836
500
14%
665
0 2007
2008
2009
2010
2011
Aantal intakes gemeenten categorie B Gemeente
77%
2007
2008
Aa en Hunze
47
60
95
83
92
Borger-Odoorn
79
95
109
117
133
Dalfsen
23
34
41
37
44
Meppel
50
107
111
150
198
Midden-Drenthe
49
65
95
134
121
Noordenveld
53
49
69
102
95
128
147
172
293
283
57
71
83
97
121
Noordoostpolder
Geen recidive (totaal 77%)
Raalte Stadskanaal* Steenwijkerland Tynaarlo
Totaal
2009
2010
2011
-
-
-
-
152
118
125
188
206
210
61
83
70
90
94
665
836
1033
1309
1543
* in juli 2011 heeft de gemeente Stadskanaal zich aangesloten bij de GKB.
74
75
Budgetbeheerrekeningen
Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp)
2500
300
B
B
250
2000 2142
200
1500
1120
150
1255
155
100
500
113
50
0
0
2007
2008
2009
2010
2011
2007
2008*
2009
2010
Aantal Wsnp verklaringen gemeenten categorie B
Aantal Budgetbeheerrekeningen gemeenten categorie B Gemeente
215
1721 1489
1000
256
232
Gemeente
2007
2008*
2009
2011 2010
2011
2007
2008
2009
2010
2011
Aa en Hunze
70
83
116
135
138
Borger-Odoorn
99
132
145
152
161
Dalfsen
24
36
51
53
53
Meppel
120
140
190
218
243
Midden-Drenthe
109
122
133
152
172
Noordenveld
109
110
115
117
128
Noordoostpolder
223
234
270
362
374
85
94
106
123
140
Stadskanaal**
-
-
-
-
9
-
-
-
-
275
Steenwijkerland
42
9
29
36
37
198
207
264
298
332
Tynaarlo
18
9
7
12
10
83
97
99
111
126
232
113
155
215
256
1120
1255
1489
1721
2142
Raalte Stadskanaal* Steenwijkerland Tynaarlo
Aa en Hunze
12
7
12
20
17
Borger-Odoorn
22
14
27
27
29
Dalfsen
5
1
6
10
15
Meppel
35
16
13
37
42
Midden-Drenthe
17
6
17
16
23
Noordenveld
15
11
15
5
18
Noordoostpolder
48
32
25
33
48
Raalte
18
8
4
19
8
Totaal Totaal
* in juli 2011 heeft de gemeente Stadskanaal zich aangesloten bij de GKB.
*1 januari 2008: wijzigingen in de Wet schuldsanering natuurlijke personen, gericht op versterking minnelijk traject en het beperken van de toegang tot de Wsnp. ** in juli 2011 heeft de gemeente Stadskanaal zich aangesloten bij de GKB.
76
77
Leeftijdsklassen
Beschermingsbewind
200
Ouder dan 60 jaar
B
6%
50 tot 60 jaar
150
17%
162
C Jonger dan 30 jaar
22%
134
100 101
115 26%
50
29%
40 tot 50 jaar 30 tot 40 jaar
0
2008
2009
2010
Woonsituatie
2011
Overig
Aantal onderbewindgestelden gemeenten categorie B Gemeente
2008
2009
2010
2011
Aa en Hunze
6
8
9
10
Borger-Odoorn
5
7
7
12
Dalfsen
2
2
2
4
Meppel
10
14
22
25
Midden-Drenthe
13
13
18
16
Noordenveld
7
7
10
11
11
11
15
22
Raalte
8
10
10
15
Stadskanaal*
-
-
1
1
Steenwijkerland
19
21
22
24
Tynaarlo
20
22
18
22
101
115
134
162
Noordoostpolder
Totaal
* in juli 2011 heeft de gemeente Stadskanaal zich aangesloten bij de GKB.
14% Koopwoning
6%
80%
Huurwoning
78
79
Inkomstenverdeling en gezinssamenstelling
Inkomstenbron en uitkering C
Combinaties en overige 19%
Werk 28%
C
41% Inkomen hoger dan 110% van de bijstandsnorm
Uitkering 53%
59% Inkomen lager of gelijk aan 110% van de bijstandsnorm
Paar met kinderen 20%
Paar zonder kinderen 28%
WWB
Inkomstenverdeling Inkomstenverdeling
Alleenstaande ouder
3%
Alleenstaand zonder kinderen
57% 50%
Percentage
Tot 1.000
37%
1.000 - 1.500
28%
1.500 - 2.000
12%
2.000 - 2.500
7%
2.500 - 3.000
3%
3.000 - 3.500
1%
meer dan 3.500
0%
Alleenstaand zonder kinderen
49%
15% 24%
4%
18%
6%
1%
WW Onbekend
9%
16%
Wajong WAO of WIA Overig (IOAZ, ZW, AOW)
Paar met kinderen
Alleenstaande ouder Paar zonder kinderen
80
81
Recidive
Inkomen alleenstaanden Alleenstaande vrouwen (totaal 33%)
C
Inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
Recidive (totaal 33%)
63% 37% Inkomen lager of gelijk aan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
C
Inkomen lager of gelijk aan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
Schuldhulpverlening afgebroken 91%
58% Inkomen hoger dan 110% van de toepasselijke bijstandsnorm
Schuldhulpverlening afgerond
42%
9%
Alleenstaande mannen (totaal 67%)
Inkomen en kinderen 73% Inkomen hoger dan 110% van de bijstandnorm zonder kinderen 31%
Geen recidive (totaal 67%)
69%
Inkomen minder of gelijk aan 110% van de bijstandnorm én inkomen meer dan 110% van de bijstandsnorm met kinderen
82
83
Intakes
Budgetbeheerrekeningen
600
800
C
500
557
534
600
400
688
654
500
300 200
C
700
400
340 282
457
300
219
200
100
363
321
100
0
0 2007
2008
2009
2010
2011
2007
Aantal intakes gemeenten categorie C
2008
2009
2010
2011
Aantal Budgetbeheerrekeningen gemeenten categorie C
Gemeente
2007
2008
2009
2010
2011
Gemeente
2007
2008
2009
2010
2011
De Wolden
38
28
46
37
66
De Wolden
38
43
50
50
57
Haren
17
14
16
21
30
Haren
16
22
25
31
29
Leek
59
81
84
75
79
Leek
86
100
118
138
146
Marum
17
22
18
37
51
Marum
28
34
36
51
52
-
-
-
152
105
-
-
-
110
140
Ommen
12
21
34
40
32
Ommen
17
18
34
40
37
Staphorst
2
14
15
22
22
Staphorst
13
12
16
26
34
Vlagtwedde
54
69
79
113
104
Vlagtwedde
89
97
119
129
117
Westerveld
20
33
48
60
45
Westerveld
34
37
59
79
76
219
282
340
557
534
321
363
457
654
688
Menterwolde*
Totaal
* in juni 2010 heeft de gemeente Menterwolde zich aangesloten bij de GKB.
Menterwolde*
Totaal
* in juni 2010 heeft de gemeente Menterwolde zich aangesloten bij de GKB.
84
85
Beschermingsbewind
Wettelijke schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) 120 100 80
100
C 114
80
100
60
79
60
C
67
40
40
50 43
41
20
20 0
2008*
2009
2010
2011 2008
Aantal Wsnp verklaringen gemeenten categorie C Gemeente
2007
2008*
2009
2010
2011
De Wolden
12
2
11
8
5
6
1
6
3
8
Leek
18
8
18
21
22
Marum
12
3
7
7
10
-
-
-
-
17
14
3
4
5
7
-
4
5
3
6
Vlagtwedde
18
14
11
26
26
Westerveld
20
6
5
6
13
100
41
67
79
114
Menterwolde** Ommen Staphorst
Totaal
33
0
2007
Haren
28
* 1 januari 2008: wijzigingen in de Wet schuldsanering natuurlijke personen, gericht op versterking minnelijk traject en het beperken van de toegang tot de Wsnp. ** in juni 2010 heeft de gemeente Menterwolde zich aangesloten bij de GKB.
2009
2010
2011
Aantal onderbewindgestelden gemeenten categorie C Gemeente
2008
2009
2010
2011
De Wolden
9
12
14
13
Haren
2
2
2
3
Leek
-
-
1
3
Marum
-
-
-
1
Menterwolde*
-
-
-
1
Ommen
2
1
1
1
Staphorst
1
1
1
1
Vlagtwedde
7
9
14
13
Westerveld
7
8
10
14
28
33
43
50
Totaal * in juni 2010 heeft de gemeente Menterwolde zich aangesloten bij de GKB.
86
87
Colofon Uitgave Gemeentelijke Kredietbank (GKB), mei 2012 Redactie, Ontwerp en Vormgeving Statement, communicatie adviesbureau Tekst Manon Strijk, GKB Fotografie Manon Strijk, GKB Druk Horstman Drukkerij, Assen Gemeentelijke Kredietbank (GKB) Bezoekadres: Overcingellaan 15, Assen Postadres: Postbus 426 9400 AK Assen T 0592 366 099 E
[email protected] I www.degkb.nl
88