GEMEENSCHAPPELIJKE KREDIETBANK DRENTHE

JAARVERSLAG GEMEENSCHAPPELIJKE KREDIETBANK DRENTHE 2010

INHOUDSOPGAVE BLZ. INLEIDING HOOFDSTUK I

2 ALGEMEEN 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 1.8. 1.9. 1.10.

HOOFDSTUK II

DOELSTELLING BEHEER VAN DE BANK BEVOEGDHEDEN HUISVESTING PERSONEEL WERKGEBIED LIDMAATSCHAPPEN SAMENWERKING VOORUITBLIK BIJZONDERHEID

INHOUDELIJK 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9. 2.10. 2.11. 2.12.

3

8

INLEIDING SITUATIESCHETS KANTKENMERKEN INTEGRALE INTAKE SCHULDREGELING EN SCHULDREGELING EX-ONDERNEMERS VERZOEKSCHRIFTEN EN VERKLARING WSNP BUDGETBEHEER PLUS EN BUDGETBEHEER TOTAAL BEWINDVOERING MEERDERJARIGE NATUURLIJKE PERSONEN SOCIALE KREDIETVERLENING LOCATIEBEZOEK FLANKERENDE HULPVERLENING PREVENTIE 2.12.1 GEMEENTE NOORDOOSTPOLDER 2.12.2 GEMEENTE HOOGEVEEN 2.12.3 GEMEENTE TYNAARLO 2.12.4 GEMEENTE MEPPEL 2.12.5 GEMEENTE BORGER-ODOORN 2.12.6 GEMEENTE HARDENBERG 2.12.7 GEMEENTE MIDDEN-DRENTHE EN COEVORDEN 2.12.8 GEMEENTE AA EN HUNZE 2.12.9 GEMEENTE ASSEN

1

INLEIDING Verslagjaar 2010 heeft vooral in het teken gestaan van het (verder) terugdringen van de wachttijden door het vinden en inwerken van nieuwe medewerkers. De vraag naar de activiteiten van de GKB neemt nog dagelijks toe. Hoewel we soms dachten dat de vraag zich stabiliseerde, is het aantal nieuwe aanvragen in 2010 opnieuw toegenomen met 7%. Weliswaar een veel lager groeipercentage dan de groei van 22% in 2009, maar toch weer een toename. Al met al zien we in de afgelopen drie jaar een verdubbeling van het aantal nieuwe aanvragen. Een zeer zorgelijke ontwikkeling. Enerzijds vanuit de burger, omdat deze in toenemende mate professionele ondersteuning nodig blijkt te hebben bij het oplossen van zijn schulden. En anderzijds de zorg voor de financiering van deze hulp bij schulden. De grote vraag is nu of schuldhulpverlening onbetaalbaar dreigt te worden. Het afgelopen jaar heeft verder in het teken gestaan van ontwikkeling. Eind november heeft de GKB een intensief intern studietraject afgerond. De kennis van de medewerkers is hiermee actueel en daarnaast is de schuldhulpverlening nieuwe stijl geïmplementeerd. Op 18 november 2010 is dit studietraject feestelijk afgerond. Dezelfde dag hebben we tegelijkertijd het twintigjarig bestaan van de gemeenschappelijke regeling GKB gevierd. Een heuglijk feit dat extra is onderstreept met de invoering van de nieuwe huisstijl van de GKB, waaronder een nieuw logo. Voor de GKB was 2010 vooral een jaar van het zoeken naar nieuwe verbindingen. Met een fors aantal nieuwe medewerkers is hard gewerkt aan het creëren van een sterk ‘GKB-team’. Ik merk dat het is gelukt nieuwe verbindingen te leggen met behoud van de oude en voor de GKB zo kenmerkende, traditionele waarden. Hard werken, loyaliteit en weten waarvoor we het doen, namelijk de klant, zijn waarden die ook in 2011 beeldbepalend zullen zijn voor de GKB. Met vriendelijke groet, Assen, februari 2011 Jan Tingen Algemeen directeur

2

HOOFDSTUK I 1.1 .

ALGEMEEN

DOELSTELLINGEN

De formele, statutaire doelstellingen van de bank zijn beschreven in de gemeenschappelijke regeling. Hierna volgt de letterlijke tekst van hoofdstuk 3 artikel 4 lid 1, 2 en 3 van de gemeenschappelijke regeling. Artikel 4. 1.

2.

3.

Doelstelling en te behartigen belangen.

De bank is een gemeentelijke kredietbank als bedoeld in artikel 6 Wet Consumenten Krediet en heeft tot doel, met in achtneming van hetgeen in deze regeling is bepaald om een, zowel vanuit bedrijfseconomische alsook maatschappelijke optiek bezien, verantwoord pakket van, al dan niet, financiële dienstverlening aan te bieden aan, in het bijzonder, de ingezetenen van het werkgebied van de bank. In het licht van de omschreven doelstelling behartigt de bank de volgende belangen: 1. deelnemen aan krediettransacties; 2. treffen van schuldenregelingen; 3. budgetbeheer; 4. afgifte van verklaringen op grond van de Faillissementswet; 5. bewindvoering en curatele op grond van de Faillissementswet; 6. bewindvoering op grond van het Burgerlijk Wetboek; 7. preventie; 8. bevorderen van de spaarzin; 9. het verrichten van diensten alsmede alle verdere handelingen die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk zijn; 10. zorgdragen voor een harmonische en evenwichtige ontwikkeling van de onderneming. Het behalen van winst is geen doel van de bank.

Met deze statutaire doelstellingen maakt de GKB duidelijk welke diensten zij aanbiedt. Verder kan in algemene termen worden gesteld dat de GKB een bijdrage wil leveren aan het tenietdoen van de negatieve maatschappelijke- en economische effecten van problematische schulden. Dit doel tracht de GKB te bereiken door het aanbieden van diensten gericht op het oplossen en voorkomen van schulden. Dit uitgangspunt heeft de GKB samengevat in de volgende mission statement. De GKB wil een toonaangevende regionale instelling op het terrein van financiële schuldhulpverlening voor Noord-Nederland zijn. Zij levert een aantoonbare bijdrage aan het voorkomen en oplossen van problematische schulden. De klant is verzekerd van innovatieve en professionele hulp op maat. De GKB werkt aan een betrouwbare reputatie waarbij de hulp niet alleen van professionele kwaliteit is maar ook professioneel en efficiënt is georganiseerd. De nauwe samenwerking met partners in schuldhulpverlening garandeert een integrale aanpak gericht op zowel oorzaak als gevolg van problematische schulden. Wij onderscheiden onze ambities in vier dimensies: klantgerichtheid, betrouwbaarheid, resultaatgerichtheid en innovatie. Op basis van deze missie kiest de GKB de volgende uitgangspunten voor de strategieontwikkeling: • Financiële schuldhulpverlening: de kerncompetentie van de GKB is concrete, financiële hulpverlening. • Verzorgingsgebied: de GKB kiest duidelijk voor een regionaal verzorgingsgebied in NoordNederland. Behoud van het huidige verzorgingsgebied staat centraal. • Aantoonbare bijdrage: de GKB levert een bijdrage aan het voorkomen en oplossen van problematische schulden in de meeste brede zin. Daarbij staat het resultaat centraal en zal de GKB zich over de resultaten verantwoorden. • Innovatie: de GKB beschikt over actuele kennis van ontwikkelingen, wetgeving en methodieken en voert deze kennis door in het dienstverleningsconcept.

•

Professionaliteit: de dienstverlening van de GKB is efficiënt, economisch, effectief en elegant georganiseerd.

•

Samenwerking: de GKB kiest voor intensieve samenwerking met partners in de hulpverlening en richt zich daarmee op oorzaak en gevolg van problematische schulden.

3

1.2. BEHEER VAN DE BANK Het beheer van de bank wordt gevoerd door het bestuur van de gemeenschappelijke regeling “Gemeentelijke Kredietbank Drenthe”. De dagelijkse leiding berust bij de directeur. Het algemeen- en dagelijks bestuur waren in 2007 als volgt samengesteld J. Kuin K. Smid

K. Scheele tot april 2010 M. Jansen vanaf april 2010 Aan het algemeen en dagelijks bestuur is ambtshalve toegevoegd: J. Tingen

wethouder gemeente Assen; lid algemeen en dagelijks bestuur wethouder gemeente Hoogeveen; lid algemeen en dagelijks bestuur; voorzitter algemeen en dagelijks bestuur; wethouder gemeente Meppel; lid algemeen en dagelijks bestuur. wethouder gemeente Meppel; lid algemeen en dagelijks bestuur

secretaris/directeur GKB

1.3. BEVOEGDHEDEN De dagelijkse leiding, in de meest brede zin van het woord, berust bij de directeur. De taken en bevoegdheden van de directeur zijn vastgelegd in het directiestatuut.

1.4. HUISVESTING De GKB werkt vanuit een centraal kantoor in Assen. Naast het kantoor in Assen verzorgt de GKB zittingen in de gemeenten Steenwijkerland, Dalfsen, Midden-Drenthe, Vlagtwedde, De Wolden, Noordenveld, Leek, Raalte, Hardenberg, Borger-Odoorn, Hoogeveen, Ommen, Meppel, Menterwolde en Noordoostpolder. De zittingen worden gehouden in een door de gemeente beschikbaar gestelde ruimte. Sinds begin 2006 verzorgt de GKB ook spreekuren en zittingen vanuit de woonwinkel van Woonconcept in Hoogeveen. In Hardenberg, Steenwijkerland, Noordenveld en Hoogeveen heeft de GKB tevens zitting op het Werkplein. Alle vormen van dienstverlening van de GKB worden op deze zittingen aangeboden. Hoewel zeer arbeidsintensief en kostbaar worden de zittingen op locatie als zeer prettig en zinvol ervaren.

1.5. PERSONEEL Als gevolg van de toename van de vraag naar de dienstverlening van de GKB is het personeelsbestand opnieuw gewijzigd en toegenomen. Op 31 december 2010 waren er, inclusief de tijdelijke krachten, ruim 125 (in 2009 100) mensen bij de GKB werkzaam. De uitbreiding van het aantal medewerkers is vooral het gevolg van de toename van de vraag naar de activiteiten van de GKB en de uitbreiding van het dienstverleningspakket. Deze brede groei heeft tevens zijn uitwerking gehad op het aantal ondersteunende medewerkers. Zo is onder andere extra capaciteit gerealiseerd voor personeelszaken. Per 31 december 2010 is de formatie als volgt te specificeren: Dienstverband voor onbepaalde tijd 68 Dienstverband voor bepaalde tijd 43 Uitzendkrachten 14 De GKB kent vanaf 1 december 2010 de norm dat minimaal 30% van de totale formatie (ad 125) een dienstverband voor bepaalde tijd moet hebben. Uit bovenstaande cijfers blijkt dat 46% van de medewerkers een tijdelijk dienstverband heeft waarmee ruimschoots aan de norm wordt voldaan. In juni 2006 is de OR geïnstalleerd. De OR bestaat uit vijf door medewerkers gevormde vertegenwoordigers. In 2010 hebben vanwege het vertrek van een OR lid opnieuw OR verkiezingen plaatsgevonden. Het is goed om daaruit te kunnen constateren dat er onder de medewerkers ruime interesse bestaat om deel uit te maken van de OR.

4

1.6. WERKGEBIED Het werkgebied van de bank is in 2010 gewijzigd en omvat de volgende gemeenten, verdeeld over 3 regioteams: Team 1

Team 2

Team 3

Assen Aa Hunze Tynaarlo Vlagtwedde Haren

Borger-Odoorn Hoogeveen Midden Drenthe Dalfsen Raalte De Wolden Hardenberg Leek Marum Noordenveld Menterwolde

Noordoostpolder Steenwijkerland Westerveld Meppel Staphorst Ommen

In dit werkgebied is ook het ‘Financieel zorgpakket voor werkgevers’ ingezet. Deze dienst, voorlopig in de vorm van een project, biedt werkgevers de mogelijkheid de GKB in te huren bij financiële problemen van werknemers. De vraag naar deze nieuwe dienst groeit gestaag. De GKB heeft een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met het Maatschappelijk Werk voor de schuldhulpverlening aan Rijksambtenaren.

In de gemeenten Assen, Tynaarlo, Aa Hunze, Leek, Marum, Noordenveld, Westerveld en Steenwijkerland is het project ‘Aan het werk zonder schuld’ actief. In dit project wordt via nieuwe methodieken getracht om schulden, als belemmering bij het vinden van werk, weg te nemen. Dit project wordt gefinancierd vanuit het IPW-budget van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Eind 2010 is de instroom van nieuwe aanmeldingen voor dit project gestopt, het aantal beschikbare trajecten is benut. Het project zal nog enkele jaren doorlopen voor de begeleiding van de trajecten met een gemiddelde looptijd van drie jaar. Een deel van het beschikbare IPW-subsidiebudget heeft met toestemming van het Ministerie een herbestemming gevonden. Deze middelen zullen ingezet worden voor het project ‘Turbosanering’. In dit project wordt een aantal nieuwe toepassingen uitgetest die tijdwinst in een schuldregelingstraject moeten opleveren. De uitvoering van ‘Turbosanering’ start begin 2011.

1.7. LIDMAATSCHAPPEN De bank is lid van de Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren (NVVK). Binnen deze vereniging maakt zij deel uit van de Kring Noord-Oost. Lidmaatschap van de NVVK is zeer belangrijk voor de bank. Vooral op landelijk niveau speelt de NVVK een belangrijke rol als het gaat om belangenbehartiging, verantwoording, innovatie en kennisoverdracht. De GKB levert een actieve bijdrage aan het werk van de NVVK en de Kring Noord-Oost. Naast het secretariaat en voorzitterschap van de Kring had de directeur tot 1 mei 2010 zitting in het algemeen bestuur van de NVVK. Daarnaast participeert de GKB in diverse commissies en werkgroepen. Deze functies verschaffen de GKB een enorm netwerk en kennis van de nieuwste ontwikkelingen. Daarnaast kan de GKB haar bijdrage en invloed inzetten bij het maken van nieuw beleid. In 2004 is ‘Beschermingsbewind’ tot een structurele dienst van de GKB bepaald. Om zorg te dragen voor optimale kwaliteit en deskundigheid van de medewerkers is de GKB lid van de Branchevereniging van Professionele Bewindvoerders en Inkomensbeheerders (BPBI). Voor de sociale kredietverlening is de GKB aangesloten bij het Bureau Kredietregistratie (BKR) te Tiel. Alle krediet- en schuldregelingsaanvragen worden bij dit bureau getoetst. Door de GKB afgesloten krediet- en schuldregelingsovereenkomsten worden tevens bij het BKR aangemeld.

5

1.8. SAMENWERKING Integrale schuldhulpverlening De GKB gaat bij schuldregelingen uit van de integrale benadering. Schulden moeten geregeld worden, maar ook de oorzaken moeten worden aangepakt. Rode draad hierin is het voorkomen van schulden. Deze benadering is duidelijk terug te vinden in de verschillende diensten van de GKB. De integrale benadering is doorgaans vastgelegd in samenwerkingsovereenkomsten met het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW). Zo zijn met de volgende instellingen overeenkomsten getekend: • NoorderMaat: Algemeen Maatschappelijk Werk voor Noord- en Midden-Drenthe • ICARE Algemeen Maatschappelijk Werk Zuidwest-Drenthe • Carinova: Algemeen Maatschappelijk Werk Noord-Overijssel • SWW: Algemeen Maatschappelijk Werk Hoogeveen • RT-ONL: Regionale Thuiszorg Oude en Nieuwe Land • SWBO: Stichting Welzijnswerk Borger-Odoorn • Stichting Welzijn de Wolden • MDO Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Oldambt In deze overeenkomsten is ook altijd de betreffende gemeentelijke partij, maar dan in de rol van beleidsverantwoordelijke, regisseur en financier. Vanuit de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB) heeft de gemeente vooral een signalerende en verwijzende functie.

1.9. VOORUITBLIK De schuldhulpverlening staat voor een aantal belangrijke ontwikkelingen die in 2008 zijn gestart en die in 2010 hun beslag hebben gekregen of hadden kunnen krijgen. In deze paragraaf een overzicht van de mogelijke gevolgen van deze ontwikkelingen. De lezer dient daarbij rekening te houden met feit dat het hier de mening van de GKB betreft én dat de ontwikkelingen rond de economische crisis alles kunnen veranderen en niets meer zeker is. Ten eerste gaat hem om de invoering van de certificering. De normen voor de certificering zijn voor zowel de organisatie als de personen werkzaam in de schuldhulpverlening bekend. De GKB heeft in 2010 een intensief opleidingstraject opgezet om daarmee voorbereid te zijn op de certificering. Tot op heden is echter nog steeds onduidelijk of een feitelijke certificering nuttig en noodzakelijk is. Het opleidingstraject is echter zeer zinvol gebleken en heeft in ieder geval een forse bijdrage geleverd aan de invoering van Schuldhulpverlening nieuwe stijl. Met de nieuwe stijl is de uitvoering van integrale schuldhulpverlening meer klant- en resultaatgericht dan voorheen. Overigens zijn in de Schuldhulpverlening nieuwe stijl alle voorwaarden van de certificering opgenomen. De voorstellen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om te komen tot een wettelijke zorgplicht voor schuldhulpverlening vormen de tweede belangrijke ontwikkeling. In het werkgebied van de GKB zal dit feit op zich niet zoveel impact hebben. Alle 22 gemeenten zijn reeds zeer doordrongen van de noodzaak van schuldhulpverlening en investeren daar al jaren in. De eisen die in de zorgplicht zullen worden gesteld aan de schuldhulpverlening zijn wel van groot belang. Nieuwe toelatingscriteria, normen voor wachttijden en doorlooptijden zullen fors in het proces van schuldhulpverlening ingrijpen. Deze eisen zullen een positieve uitwerking hebben op het resultaat, maar zullen ook forse financiële gevolgen hebben. Daarnaast moeten we ons afvragen of een zorgplicht ook het betaalgedrag van de burgers positief zal beïnvloeden. Schuldhulpverlening als recht werkt wanbetaling misschien wel juist in de hand. Inmiddels zijn de eerste voorbereidingen op de implementatie van de wet begonnen. In GR-verband is daartoe eerder al een werkgroep van start gegaan. Deze werkgroep heeft zijn werkzaamheden medio juli 2010 afgerond. De resultaten zijn echter voorlopig aangehouden omdat nog altijd onzeker is óf de wet en zo ja in welke vorm deze zal worden ingevoerd. De derde ontwikkeling die zijn impact op de schuldhulpverlening niet zal missen, is de invoering van regelingen voor wanbetalers. In 2010 hebben we de effecten gemerkt van regelingen waarbij de schuldhulpverlening het verschil moet gaan maken. In de leidraad invordering van de belastingdienst, wet wanbetaling zorgverzekering en regeling afsluiten energievoorzieningen is een prominente plaats ingeruimd voor de schuldhulpverlening. Het inschakelen van de schuldhulpverlening schort al die incassomaatregelen op. Deze regelingen zijn mede de oorzaak van het feit dat de instroom van nieuwe hulpvragen aanhoudend hoog is.

6

Vierde en laatste relevante belangrijke ontwikkeling is de recessie. De recessie heeft meer burgers in financiële nood gebracht en de GKB verwacht dat dit effect ook in 2011 nog merkbaar zal zijn. Daarnaast vinden deze burgers steeds beter de weg naar de schuldhulpverlening. De impact van de recessie op de financiële middelen voor integrale schuldhulpverlening van de lokale overheid is in 2010 onduidelijk gebleven. Het dilemma tussen meer burgers met schulden en minder middelen om hen te helpen is echter een dominant onderwerp van gesprek tussen de opdrachtgevers van de GKB en de GKB.

1.10. Bijzonderheid Voor de GKB was 2010 het twintigste jaar van bestaan als zelfstandige organisatie in de vorm van een gemeenschappelijke regeling. Het bestuur, directie en medewerkers van de GKB kijken met genoegen terug op de afgelopen twintig jaar. De GKB is uitgegroeid tot een degelijke, financieel gezonde partner voor vele burgers met schulden. De GKB is een gevestigde naam in Integrale Schuldhulpverlening met een stevige reputatie. De afgelopen jaren heeft de GKB echter ook een kleine metamorfose doorgemaakt. De GKB is fors gegroeid, heeft haar dienstverleningsconcept verder uitgebouwd en werkt intensief aan het uitbouwen van haar reputatie als ketenpartner. Om deze metamorfose kracht bij te zetten en om klaar te zijn voor nog eens twintig jaar is de huisstijl van de GKB geheel vernieuwd. Een mooi, aansprekend nieuw logo en een moderne, klantgerichte nieuwe website zijn daarvan voorbeelden. En hoewel er altijd verbeteringen mogelijk zijn, er altijd innovatie noodzakelijk zal zijn, kijkt de GKB met gepaste trots terug op twintig jaar GKB. Tegelijkertijd is de GKB springlevend en gaat met veel passie, plezier en energie op naar de volgende twintig jaar.

7

HOOFDSTUK II

INHOUDELIJK

2.1. Inleiding De GKB is, haar voorlopers meegerekend, reeds 59 jaar actief op het terrein van sociaal bankieren, inkomstenbeheer en schuldregelingen. Voorheen als de GKB Assen, Hoogeveen en Meppel en nu, sinds 20 jaar, als de gemeenschappelijke regeling GKB Drenthe. Inmiddels is het werkgebied van de GKB uitgegroeid tot 22 gemeenten met in totaal bijna 650.000 inwoners. In 2010 is de gemeente Menterwolde een overeenkomst met de GKB aangegaan. Met alle 22 gemeenten is een meerjaren raam- en uitvoeringsovereenkomst afgesloten als basis voor de integrale schuldhulpverlening. De GKB kon in 2010 in opdracht alle diensten zoals beschreven in het basisdienstenboek 2010 aan de inwoners van de 22 gemeenten aanbieden. In dit hoofdstuk wordt verslag gedaan van onze activiteiten en de resultaten daarvan. Leeswijzer: de basisdiensten zoals beschreven in het basisdienstenboek 2010 dienen als leidraad voor het verslag. Per dienst is een beschrijvend deel, een deel met statistische gegevens en een conclusie opgenomen. 2.2. Situatieschets Hoewel de GKB al heel wat jaren actief is, is zij nog geen begrip in alle gemeenten als het gaat om geldproblemen en schulden. De burgers met financiële problemen weten de GKB wel te vinden en zijn redelijk bekend met de dienstverlening van de GKB. Op dit punt valt echter nog veel terrein te winnen. De GKB werkt daarom bewust aan het bevorderen van haar naamsbekendheid en bekendheid van haar activiteiten. In 2010 is regelmatig contact gezocht met de pers. Maar anders dan voorgaande jaren heeft de pers minder belangstelling getoond voor de berichtgeving van de GKB. De GKB heeft in het voorjaar vier regionale informatiebijeenkomsten georganiseerd. Met bijna 250 bezoekers bleken deze bijeenkomsten in een behoefte te voorzien. En begin december 2010 is de nieuwe huisstijl, folderlijn en website gelanceerd. Via deze vernieuwde middelen kan de GKB haar (potentiële) doelgroepen beter informeren. Met een aantal instellingen voor Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) heeft de GKB een stevig samenwerkingsverband. Voor een deel van de nieuwe aanmeldingen roept de GKB de flankerende hulp in van het AMW. Zij begeleiden de klant bij het loodzware schuldregelings- en budgetteringstraject. In 2008 zijn verkennende gesprekken gestart over modernisering van de samenwerking. De modernisering moet het hoofd bieden aan de steeds complexer geworden schuldenproblematiek. In 2010 heeft in dit kader het Maatschappelijk Werk Noordermaat haar diensten bij integrale schuldhulpverlening vanuit het kantoor van de GKB aangeboden. Deze werkwijze is een groot succes gebleken. Verbindingen en de communicatie zijn zeer goed. De samenwerking tussen de GKB en de sociale diensten is niet geformaliseerd in de vorm van een uitvoeringsprotocol. De GKB en verschillende sociale diensten zijn redelijk bekend met elkaar en weten elkaar op casusniveau goed te vinden. De GKB is van mening dat de bestaande samenwerking nog niet volledig wordt benut, met name op het terrein van doorverwijzing en kennis van elkaars klanten valt nog winst te behalen. In 2010 zijn de banden met diverse sociale diensten aangehaald. Een goed voorbeeld hiervan is de aanwezigheid van de GKB op het Werkplein in Hoogeveen. De GKB zal ook in 2011 blijven inzetten op het verbeteren van de samenwerking. Zo liggen er concrete plannen klaar voor verdere samenwerking tussen de GKB en Werkplein Baanzicht in Assen. De samenwerking met Wsw-bedrijven wordt steeds meer vormgegeven. Met ALESCON en NovaWork zijn formele samenwerkingsovereenkomsten getekend. Deze samenwerking wordt door alle betrokkenen als zeer zinvol ervaren. Een kanttekening hierbij is dat het aantal medewerkers van beide Wsw-bedrijven dat gebruik maakt van de diensten van de GKB lager is dan verwacht. Men zou dit ook als een positief signaal kunnen beschouwen. Schijnbaar hebben er minder werknemers financiële problemen dan aangenomen. Armoedeproblematiek en schulden in het bijzonder krijgen de laatste jaren veel aandacht. Deze aandacht heeft vele vrijwilligers gestimuleerd om de medeburger met geldproblemen en schulden te helpen. De GKB staat open voor samenwerking met vrijwilligersorganisaties. Een voorbeeld hiervan is de intensieve samenwerking met Budgetsupport, Stichting ONE, Humanitas Thuisadministratie, de Kerken, en andere cliëntenvertegenwoordigers.

8

De samenwerking is zeer waardevol gebleken, met name voor het vinden van de burger met schulden en het kunnen aanbieden van hulp. Vrijwilligersorganisaties spelen ook een belangrijke rol in de ondersteuning van burgers als deze eenmaal in een schuldregelings- en/of budgetteringstraject zijn opgenomen. Vanuit de GKB bestaat echter ook een zorg over de continuïteit en belastbaarheid van vrijwilligersorganisaties: het is en blijft mensenwerk en daarmee kwetsbaar. Schuldeisers spelen een belangrijke rol in de activiteiten van de GKB. Het wel of niet meewerken van schuldeisers aan trajecten van de GKB bepaalt in grote mate het succes van onze activiteiten. Schuldeisers zijn op drie momenten van groot belang voor de GKB: 1e moment: uitstel van gestarte incassotrajecten, zoals het leggen van loonbeslag, afsluiten van nutsvoorzieningen en woningontruimingen. 2e moment: bepalen van de schuldpositie en het niet verhogen van de schulden door het toerekenen van incassokosten. 3e moment: afspreken van een verantwoorde betalingsregeling, soms voor de volledige schuld, maar in veel gevallen ook met een afkoopsom tegen finale kwijting. De samenwerking tussen de GKB en schuldeisers is over het algemeen goed te noemen, maar verschilt sterk per individuele schuldeiser. Tussen de GKB en lokale schuldeisers, zoals de gerechtsdeurwaarders en woningcorporaties, bestaat een goede samenwerking. Helaas beperkt deze samenwerking zich vaak tot informatie-uitwisseling in plaats van het gewenste akkoord gaan met uitstel of een regeling. Veelal verlenen de schuldeisers hun medewerking niet. Soms gemotiveerd, maar vaak ook niet. In dit kader is begin 2010 een convenant met Actium ondertekend. Dit convenant heeft per direct een positieve invloed gehad op de samenwerking. Met Woonconcept verwachten we begin 2011 een samenwerkingsconvenant te kunnen tekenen. De wetswijziging WSNP heeft de positie van de GKB als neutrale bemiddelaar tussen burger en schuldeisers versterkt. Schuldeisers en de GKB zijn meer gelijkwaardige gesprekspartners geworden en dit brengt ons vaker dan voorheen aan de onderhandelingstafel. De GKB geeft de voorkeur aan een minnelijke regeling boven de wettelijke regeling, en het blijkt dat de schuldeisers dezelfde voorkeur ontwikkelen. De GKB houdt zich sinds vier jaar intensief bezig met het ontwikkelen van verschillende preventieprojecten. In opdracht van een aantal gemeenten voert de GKB verschillende preventieactiviteiten uit zoals budgetcursussen, voorlichting voor intermediairs en voorlichting op scholen. Door de enorme verscheidenheid van de preventieprojecten is het te lastig om hiervan een korte samenvatting te geven. De GKB steekt veel energie in het ontwikkelen van preventieactiviteiten. Helaas merken we daarnaast dat we onevenredig veel energie moeten steken in het “aan de man” brengen van deze projecten. Het is niet altijd eenvoudig om andere stakeholders te bewegen hun medewerking te verlenen aan deze projecten. Soms vanwege budgettaire argumenten, maar vaak ook vanwege tijdsgebrek of de veelheid aan aandachtsgebieden. Denk bij de laatstgenoemde argumenten vooral aan het onderwijs. Het onderwerp financiële educatie vormt slechts één van de vele tientallen maatschappelijke onderwerpen of problemen waarover scholen zich (moeten) buigen. De Klasse!Kas is het kroonjuweel van preventie van de GKB. Inmiddels wordt deze Klasse!Kas door meer dan honderd basisscholen in Nederland gebruikt en dat aantal neemt gestaag toe. In 2010 heeft de GKB wederom intensief campagne gevoerd voor de Klasse!Kas. Hoogtepunt in deze campagne was de presentatie van de Klasse!Kas bij de Nederlandse Bank in de ‘Week van het geld’. Ook in 2011 zet de GKB stevig in op de promotie van de Klasse!Kas. Niet alleen vanwege de enorme kwaliteit van de Klasse!Kas, maar de Klasse!Kas blijkt ook een goede opening te bieden voor gesprekken over preventie in het algemeen. 2.3. Klantkenmerken In deze paragraaf wordt aan de hand van een aantal statistieken een beeld geschetst van de burger met schulden. De beschrijving van de klanten van de GKB kan als summier worden beschouwd. De mogelijkheden van de GKB tot het genereren van dergelijke statistische gegevens zijn tot op heden beperkt. De softwarepakketten geven enkel de beschikking over geringe data. In de loop van 2010 zou er veel verbetering komen in deze situatie. De leden van de NVVK hebben zich gecommitteerd aan de zogenoemde “schuldhulpverleningsmonitor”. Deze monitor voorziet in een omvangrijke databank van de klanten en trajecten van de NVVK-leden. De GKB heeft zich ook aangesloten bij deze monitor en de verwachting was dat deze monitor in 2010 een schat aan informatie zou opleveren. Tot onze grote spijt blijkt dat niet zo te zijn. Er is slechts een klein deel van de NVVK-leden dat gegevens aanlevert voor de monitor. Daarnaast hebben een paar

9

technische problemen voor nieuwe vertragingen gezorgd. Voor nu moeten we volstaan met de volgende gegevens. Grafiek 1 Leeftijdsopbouw

100

leeftijdsopbouw in %

90 80 70 60 50 40

31 25

30

25

20 10

14 3

2

0 < 21 jr

21 - 30 jr

31 - 40 jr

41 - 50 jr

51 - 65 jr

65+

Opmerking: de verdeling in leeftijdsopbouw is nauwelijks gewijzigd ten opzichte van 2009. Grafiek 2 Inkomstenbron 100

inkomstenbron in %

90 80 70

64

60 50 40

36

30 20 10 0 werk

uitkering

Opmerking: de verdeling in inkomstenbron is eveneens nauwelijks gewijzigd ten opzichte van 2009. Het aantal mensen met werk is met 1% toegenomen.

10

Grafiek 3 Inkomstenklassen

100 90

inkomstenklassen in %

84

80 70 60 50 40 30 20 8

10

3

3

1

1

0 €0-€ 1250

€ 1250 - € € 1500 - € € 1750 - € € 2000 - € € 2500 - > 1500 1750 2000 2500

Opmerking: in verhouding tot 2009 zijn er wel verschuivingen te zien in de inkomstenverdeling. Burgers aan de onderkant van het loongebouw vormen de belangrijkste doelgroep van de GKB; de groep met een inkomen tot netto 1250 euro is met 6% toegenomen. Grafiek 4 Gezinssamenstelling

100

gezinssamenstelling in %

90 80 70 60

51

50 40 30

19

20

14

16

gehuwden

gehuwden met kind

10 0 alleenstaand

alleenstaande ouder

Opmerking: het beeld over 2010 is vergelijkbaar met 2009. De belangrijkste groep is, gemeten op het moment van de registratie van de nieuwe aanvraag, de groep alleenstaanden. Belangrijk om te melden is dat vooral de status alleenstaanden gedurende de trajecten bij de GKB substantieel veranderd. De GKB kan nu (nog) enkel data leveren van de start van het traject.

11

2.4. Integrale Intake Doelgroep De doelgroep betreft alle meerderjarige natuurlijke personen, woonachtig in de gemeente die de desbetreffende dienst van de GKB afneemt, die te maken hebben of dreigen te maken te krijgen met een problematische schuldsituatie die zij zonder hulp van derden niet kunnen oplossen. Doelstelling De integrale intake dient ten eerste om de financiële problematiek inzichtelijk te maken en een duiding van de oorzaken van deze problemen te geven. Daarnaast moet worden vastgesteld of er sprake is van een crisissituatie waarin directe interventie nodig is. Het tweede doel van de intake is het informeren van de aanvrager over de eisen, de voorwaarden, werkwijze, gevolgen en (on)mogelijkheden van de bemiddeling door de GKB. Omschrijving activiteit In maximaal twee gesprekken wordt de situatie van de aanvrager via een inlichtingenformulier in kaart gebracht. Naast de aandacht voor de schulden wordt ook beoordeeld in hoeverre de klant gebruik maakt van de inkomensverruimende maatregelen. De GKB signaleert en volgt, met het oog op het in balans brengen van inkomsten en uitgaven, in hoeverre de klant erin slaagt de inkomensverruimende maatregelen te verwerven. Zonodig wordt verwezen naar organisaties die de klant daarbij kunnen ondersteunen, zoals maatschappelijk werk, bureau sociaal raadslieden of rechtshulp. Er wordt een dossier van alle relevante stukken gevormd en een rapportage opgesteld. Aan de hand hiervan doet de GKB de aanvrager een hulpaanbod. Vervolgens wordt de aanvrager uitvoerig geïnformeerd over het aanbod en zonodig wordt het aanbod aangepast tot een aanbod op maat. In voorkomende situaties kan het aanbod ook een verwijzing bevatten naar een flankerende hulporganisatie als het maatschappelijk werk. In situaties waarbij sprake is van een dreigende ontruiming of dreigende afsluiting van energievoorzieningen wordt crisisinterventie ingezet ter afwending van de dreiging.

3500

intake overzicht 2848

3000 2500

2193

2000 1500

1811 1455

1000 500 0 2007

2008

2009

2010

Opmerking: Uit deze grafiek kan worden geconcludeerd dat het aantal intakegesprekken met 30% is toegenomen. Voor een klein deel is deze toename ook te verklaren vanuit het feit dat de GKB vanaf juli 2010 de schuldhulpverlening in de gemeente Menterwolde is gaan uitvoeren.

Wachttijden in weken* Aantal nieuwe aanvragen

1e kwartaal 8

2e kwartaal 5

3e kwartaal 4

4e kwartaal 4

725

684

723

716

* betreft het aantal weken tussen het moment van aanmelding en het intakegesprek. Opmerking: Uit bovenstaande tabel kan worden afgeleid dat de gemiddelde wachttijd over 2010 5,3 weken bedroeg. De wachttijd bedroeg in 2009 nog 6,8 weken. In het tweede halfjaar van 2010 zijn 152 intakes uitgevoerd in de gemeente Menterwolde. Wanneer hier geen sprake van was geweest, was het aantal intakes in de overige gemeenten in het tweede halfjaar ten opzichte van het eerste halfjaar iets gedaald. De totale stijging exclusief Menterwolde zou dan zijn uitgekomen op 23%.

12

Aantallen

Nieuwe aanvragen 2848

Afgewezen 545

In behandeling genomen 2303

Opmerking: Uit de tabel kan worden opgemaakt dat het percentage aanvragen dat in behandeling genomen kon worden 80% (in 2009 75%) bedraagt van het totale aantal ingediende aanvragen. De belangrijkste redenen tot directe afwijzing na intake zijn de volgende: - aanvrager wil niet voldoen aan de gestelde voorwaarden, zoals verkoop auto; - schuldsituatie is niet problematisch en kan met een eenmalig advies worden opgelost; - er is sprake van recidive waardoor eerst flankerende hulp moet worden ingeschakeld; - er zijn ernstige twijfels over de motivatie van aanvrager; - er is sprake van niet saneerbare boetes bij het CJIB; - er is sprake van recente forse fraudeschulden. In 2010 werd een verdere daling verwacht van het aantal uitvallers als gevolg van de wijzigingen in de werkwijze van de GKB. De werkwijze is van procesgericht naar klantgericht gewijzigd en van vraaggericht naar resultaatgericht. Kortweg; schuldhulpverlening nieuwe stijl. Deze verwachting is juist gebleken, het aantal vroegtijdige uitvallers is met 5% gedaald van 25% naar 20%.

13

2.5. Schuldregeling en Schuldregeling voor ex-ondernemers Doelgroep De doelgroep betreft alle meerderjarige natuurlijke personen, woonachtig in de gemeente die de desbetreffende dienst van de GKB afneemt, die te maken hebben of dreigen te krijgen met een schuldsituatie die zij zonder hulp van derden niet kunnen oplossen. Daarnaast moet er een integrale intake bij de GKB hebben plaatsgevonden. Doelstelling De schuldregeling moet allereerst een verantwoorde betalingsafspraak opleveren die zowel voor de aanvrager als voor zijn schuldeisers acceptabel is. De tweede doelstelling is dat de aanvrager na maximaal 36 maanden, binnen de randvoorwaarden van wet- en regelgeving, schuldenvrij is. Omschrijving activiteit schuldregeling In de eerste fase van de schuldregeling worden alle schuldeisers benaderd met het verzoek de incassomaatregelen op te schorten en opgave van de vordering(en) aan de GKB te doen. Aan de hand van deze opgave(n) wordt een schuldenlijst opgesteld die vervolgens door de aanvrager akkoord moet worden bevonden. Na definitieve vaststelling van deze schuldenlijst wordt de schuldeisers een aanbod tot afbetaling gedaan. Indien volledige afbetaling binnen 36 maanden niet mogelijk is, wordt de schuldeisers een afkoopvoorstel gedaan. Wanneer het voorstel niet door alle schuldeisers wordt aangenomen, kan in voorkomende gevallen een procedure tot dwangakkoord (als onderdeel van de schuldregeling) worden ingezet. Omschrijving activiteit schuldregeling voor ex-ondernemers In de eerste fase van de schuldregeling worden alle schuldeisers benaderd met het verzoek de incassomaatregelen op te schorten en opgaaf van de vordering(en) aan de GKB te doen. Aan de hand van deze opgave(n) wordt een schuldlijst opgesteld die vervolgens door de aanvrager akkoord moet worden bevonden. Na definitieve vaststelling van deze schuldenlijst wordt de schuldeisers een aanbod tot afbetaling gedaan. Indien volledige afbetaling binnen 36 maanden niet mogelijk is, wordt de schuldeisers een afkoopvoorstel gedaan. Wanneer het voorstel niet door alle schuldeisers wordt aangenomen, kan in voorkomende gevallen een procedure tot dwangakkoord (als onderdeel van de schuldregeling) worden ingezet. Daarnaast wordt in deze fase ook vaak aandacht besteed aan het op orde brengen van de boekhouding, de belastingsaangifte en de BTW-afdracht van de onderneming. Indien nodig wordt er ook aandacht besteed aan contractuele verplichtingen als lease- en huurcontacten. 3000

Trajecten

2700

2303

2400 2100 1645

1800 1500 1200

1236 937

900 600 300 0 2007

2008

2009

2010

Opmerking: In 2010 zijn er plusminus 250 schuldregelingstrajecten voor ex-ondernemers gestart. Hoewel deze dienst in het basisdienstenboek 2010 apart is beschreven, worden deze trajecten conform het tarief van een regulier traject gefactureerd. De cijfers van de trajecten voor ex-ondernemers zijn daarom ondergebracht bij de lange trajecten in bovenstaande grafiek en onderstaande tabel. In het jaarverslag 2011 zal de GKB de trajecten voor ex-ondernemers vanwege beleid en statistische waarde separaat in beeld brengen. Opmerking: Het aantal gestarte trajecten is in 2010 gestegen met 40%. Deze stijging is deels het gevolg van het stijgende aantal nieuwe aanvragen ad 30% en de nieuwe trajecten in de gemeente Menterwolde. Daarnaast ziet de GKB, mede dankzij de wetswijzigingen WSNP, vaker oplossingsmogelijkheden.

14

Trajecten

Afgehandelde trajecten 2010

Aantallen

1876

Resultaten Aantallen

Nog in behandeling 01-01-2010 1169

Afgewezen 1876

780

Betalings regeling 125

Nieuwe aanvragen

In behandeling genomen

2848

2303

Nog in behandeling 31-12-2010 1596

WSNP

Bemiddeling (1) 356

Saneringskrediet (2) 199

416

(1) Bemiddeling: oplossen van de schuldenlast door het gedurende drie jaar opsparen van de afbetalingscapaciteit waarmee aan het eind van de periode de schulden worden afgekocht. (2) Saneringskrediet: oplossen van de schuldlast door het voorfinancieren van de afkoopsom door middel van een saneringskrediet. Opmerking: De aanvragen met als eindresultaat WSNP, betalingsregeling, bemiddeling of saneringskrediet worden aangemerkt als positief afgesloten trajecten. Uitgedrukt in een percentage van het aantal afgehandelde trajecten, betreft dit 58%. Daarmee is het slagingspercentage ten opzichte van 2009 met 1% gestegen. Opmerking: Op basis van bovenstaande cijfers wordt 42% van het aantal afgehandelde trajecten negatief afgesloten. De belangrijkste redenen hiervan zijn: - aanvrager wenst niet aan de voorwaarden van het traject te voldoen 25% - aanvrager blijkt onjuiste informatie te hebben verstrekt 61% - aanvrager trekt de aanvraag in of laat niets meer van zich horen 14%

15

2.6. Verzoekschriften en verklaring WSNP Doelgroep De doelgroep betreft alle meerderjarige natuurlijke personen, woonachtig in de gemeente die de desbetreffende dienst van de GKB afneemt, die te maken hebben of dreigen te krijgen met een schuldsituatie die zij zonder hulp van derden niet kunnen oplossen. Daarnaast moet er een integrale intake bij de GKB hebben plaatsgevonden. Doelstelling De directe doelstelling van deze dienst is het de rechtbank mogelijk te maken een oordeel te vellen over de toepassing van de wettelijke schuldsaneringsregeling. De indirecte doelstelling van deze dienst is, via interventie van de rechtbank, het oplossen van de problematische schuldsituatie. Omschrijving activiteit De wettelijke schuldsaneringsregeling (WSNP- titel drie van de faillissementswet) kent vanaf 1 januari 2008 de volgende drie relevante verzoekschriften: 1. Voorlopige voorzieningen (moratorium): de schuldenaar kan een verzoek voor een moratorium voor de duur van zes maanden indienen als een dreiging is tot afsluiten van nutsvoorzieningen, ontbinding ziektekostenverzekering en/of gedwongen woningontruiming. 2. Gedwongen schuldregeling (dwangakkoord): de schuldenaar kan een verzoek voor een dwangakkoord indienen als naar zijn mening een kwalitatieve minderheid van de schuldeisers het aanbod in het minnelijke traject ten onrechte heeft afgewezen. 3. Toelating wettelijke schuldregeling (WSNP): de schuldenaar kan een verzoek tot toelating in de WSNP indienen als zowel het minnelijke traject als een dwangakkoord geen oplossing bieden voor zijn/haar problematische schuldsituatie. Op basis van het samengestelde dossier wordt één van de standaard verzoekschriften opgemaakt. Bij alle drie de verzoekschriften dient de verklaring ex artikel 285 Fw. als bijlage te worden toegevoegd. Deze verklaring is een wettelijke gemeentelijke taak die is doorgemandateerd aan de GKB. De activiteit kan een vervolg zijn op een schuldregeling van de GKB (zie dienst 3). Ook kan er een aanleiding zijn om de schuldregeling over te slaan en direct een WSNP aan te vragen. Dit laatste gebeurt bijvoorbeeld bij een faillissementsrekwest. Ook kan het schuldregelingstraject door een andere organisatie dan de GKB zijn uitgevoerd.

800 afgifte verklaring

700 600 506 500

416

400

316

300

244

200 100 0 2007

2008

2009

2010

Opmerking: De wetswijzigingen van 2008 (dwangakkoord, moratorium en toelatingseisen) hebben tot gevolg gehad dat de doorstroom vanuit het minnelijke traject naar de WSNP sterk is afgenomen. Het aantal afgegeven verklaringen is vanwege de toename van het aantal nieuwe aanvragen in absolute aantallen in 2010 verder gestegen. Van 29% in 2008 naar 19% in 2009 en naar 22% in 2010. Naast de verzoeken tot toelating tot de WSNP zijn nog de volgende verzoeken voorbereid en waar nodig in rechte aanhangig gemaakt: 164 (2009-118) dwangakkoordprocedures (van toepassing als een minderheid van de schuldeisers het aanbod van schuldregeling weigert); 28 (2009-57) moratoria (van toepassing als een woningcorporatie of energiebedrijf ontruiming of afsluiting niet wenst op te schorten); 33 (2009-13) voorlopige voorzieningen (van toepassing als een woningcorporatie of energiebedrijf ontruiming of afsluiting niet wenst op te schorten). Er is een verschuiving geweest van moratorium naar voorlopige voorziening. De belangrijkste oorzaak van de afname van het moratorium zijn de afspraken met woningcorporaties. De voorlopige voorziening wordt steeds vaker ingezet, vaak bij een dreigende inboedelverkoop.

16

2.7. Budgetbeheer Plus en Budgetbeheer Totaal Doelgroep De doelgroep betreft alle meerderjarige natuurlijke personen, woonachtig in de gemeente die de desbetreffende dienst van de GKB afneemt, die niet of tijdelijk niet in staat zijn om hun financiën zelfstandig verantwoord te beheren. Daarnaast moet er een integrale intake bij de GKB hebben plaatsgevonden. Doelstelling De inzet van budgetbeheer heeft het stabiliseren van de financiële situatie van de aanvrager tot doel. Daarnaast heeft budgetbeheer tot doel om nieuwe of verder oplopende achterstanden in de vaste lasten te voorkomen. Omschrijving activiteit Budgetbeheer Plus Budgetbeheer houdt in dat de GKB de inkomsten van de aanvrager ontvangt en de vaste lasten betaalt. Concreet betekent dit dat, na ondertekening van een overeenkomst tot budgetbeheer, een betaalplan wordt opgesteld. De vaste lasten worden in kaart gebracht en het huishoudgeld wordt berekend. Daarnaast worden reserveringen gedaan voor niet maandelijkse betalingen. Regelmatig wordt de aanvrager ondersteund bij het verkrijgen van een bankrekening, regelen van kleine schulden en het aanvragen van inkomensverruimende maatregelen. De inkomsten van de aanvrager worden via machtiging overgemaakt naar de GKB. In Budgetbeheer Plus worden ten minste de kosten voor huur of hypotheek, energie en de ziektekostenverzekering betaald. Een budgetbeheerrekening bevat gemiddeld zes betalingen per maand. Bij Budgetbeheer Plus is het wekelijks verstrekken van huishoudgeld niet mogelijk. Omschrijving activiteit Budgetbeheer Totaal Budgetbeheer houdt in dat de GKB de inkomsten van de aanvrager ontvangt en de vaste lasten betaalt. Concreet betekent dit dat, na ondertekening van een overeenkomst tot budgetbeheer, een betaalplan wordt opgesteld. De vaste lasten worden in kaart gebracht en het huishoudgeld wordt berekend. Daarnaast worden reserveringen gedaan voor niet maandelijkse betalingen. Regelmatig wordt de aanvrager ondersteund bij het verkrijgen van een bankrekening, regelen van kleine schulden en het aanvragen van inkomensverruimende maatregelen. De inkomsten van de aanvrager worden via machtiging overgemaakt naar de GKB. In Budgetbeheer Totaal worden een onbeperkt aantal betalingen verricht, maar in ieder geval de betalingen zoals deze onder Budgetbeheer Plus zijn benoemd. Daarnaast kan er sprake zijn van betalingsregelingen voor geringe huishoudelijke schulden en is het wekelijks uitbetalen van huishoudgeld mogelijk. Budgetbeheer Totaal is zowel aan de inkomsten- als uitgavenkant zeer bewerkelijk. Dit heeft vooral te maken met de vele mutaties/wijzigingen waarop het betaalplan aangepast moet worden. Deze mutaties/wijzigingen maken een intensief contact met de klant - via telefoon, post of brief - noodzakelijk. Bereikbaarheid is voor een goede uitvoering van budgetbeheer dus van groot belang. 4500

eindstanden per 31 december 2010

4000 3500 3000 2500 2000 1500

3323

3320

2008

2009

3726

2620

1000 500 0 2007

2010

Opmerking: Doordat het aantal klanten met Budgetbeheer Plus de laatste jaren fors is teruggelopen, zijn de cijfers hiervan gecombineerd met die van Budgetbeheer Totaal. Uit de grafiek kan worden opgemaakt dat het aantal budgetbeheerrekeningen is toegenomen met 12%. In het verslagjaar zijn in totaal 1450 nieuwe budgetbeheerrekeningen geopend en 1044 beëindigd. Dit betekent derhalve een netto toename van 406 budgetbeheerrekeningen.

17

2.8. Bewindvoering meerderjarige natuurlijke personen Doelgroep De doelgroep betreft alle meerderjarige natuurlijke personen, woonachtig in de gemeente die de desbetreffende dienst van de GKB afneemt, die door de rechtbank als structureel onbekwaam worden geacht tot verantwoord beheer van hun financiën. Daarnaast moet er een integrale intake bij de GKB hebben plaatsgevonden. Doelstelling Beschermingsbewind heeft het stabiliseren van de financiële situatie van de aanvrager tot doel. Daarnaast heeft beschermingsbewind tot doel om nieuwe of verder oplopende achterstanden in de vaste lasten te voorkomen. Omschrijving activiteit Beschermingsbewind kent drie fases die als volgt zijn te omschrijven: fase 1: in deze fase worden alle formaliteiten voorbereid die noodzakelijk zijn voor het indienen van een verzoek tot beschermingsbewind; fase 2: de eerste drie maanden van beschermingsbewind worden ook wel aangeduid als de beredderingsperiode; de bewindvoerder maakt in deze fase een overzicht van de boedel, maakt een beschrijving en legt dat voor aan de rechtbank; fase 3: de fase waarin de eigenlijke bewindvoering plaatsvindt waarin alle activiteiten worden uitgevoerd die te maken hebben met het vermogen van de onder bewindgestelde of daar verband mee houden. Van de activiteiten wordt jaarlijks verslag uitgebracht aan de rechtbank.

450

eindstanden obs per 31 december 381

400 350

314 280

300 250

235

200 150 100 50 0 2007

2008

2009

2010

Opmerking Het aantal dossiers beschermingsbewind is netto met 67 zaken toegenomen, dit staat gelijk aan 21%. In totaal is de GKB in 97 nieuwe zaken benoemd tot bewindvoerder en in 30 zaken is de GKB als bewindvoerder ontslag verleend. Bijzonderheid De vraag naar beschermingsbewind is aanhoudend hoog. De doelgroep kan nauwelijks terecht bij andere bewindvoerderskantoren vanwege een afwijkend profiel. De aanvraagprocedure voor beschermingsbewind is complex en vergt veel tijd.

18

2.9.

Sociale Kredietverlening

Doelgroep De doelgroep betreft alle meerderjarige natuurlijke personen, woonachtig in de gemeente die de desbetreffende dienst van de GKB afneemt, die vallen binnen de door de Wet financiering decentrale overheden beschreven publieke doelgroep. In een enkel geval heeft er een integrale intake bij de GKB plaatsgevonden. Doelstelling Het verstrekken van een verantwoord krediet dat enerzijds voldoet aan de kredietbehoefte van de aanvrager en anderzijds op een verantwoorde manier binnen de gestelde termijn terugbetaald kan worden. Omschrijving activiteit Aan de hand van een door de aanvrager ingevuld aanvraagformulier met bijlagen wordt de mogelijkheid van een krediet beoordeeld. De beoordeling kan een toekenning of een beargumenteerde afwijzing opleveren. Na een toekenning worden leencontracten opgemaakt, ondertekend en wordt het krediet betaalbaar gesteld. Looptijd De terugbetalingstermijn van het krediet is maximaal 5 jaar.

Aanvragen

Afgehandelde aanvragen

In behandeling 1.1.2010

Nieuwe aanvragen in 2010

Aantallen

1407

111

1582

Resultaten

Afgehandelde aanvragen

Aantallen

1407

Verstrekt zonder borgstelling gemeente 626

Verstrekt met borgstelling gemeente 204

Nog in behandeling 31.12.2010 286 Afgewezen aanvragen 577

Opmerking: Van het aantal kredietaanvragen heeft de GKB 41% (in 2009 44%) moeten afwijzen. De meest voorkomende redenen voor afwijzing zijn: - een onbalans tussen inkomsten en uitgaven; - eerdere kredieten die niet correct zijn afbetaald; - onzekere inkomsten; - aanvraag te hoog in verhouding tot de aflossingscapaciteit. Opmerking: De meeste gemeenten hebben er beleidsmatig voor gekozen om incidenteel borgstellingen af te geven voor sociale kredietverlening. Voorwaarde is dat het gevraagde krediet noodzakelijk is en er sprake is van een afwijkend risicoprofiel. In het algemeen is daarvan sprake als: - de aanvrager in een echtscheidingsprocedure is verwikkeld; - de aanvrager niet beschikt over een definitieve verblijfsvergunning. In 2010 is voor 204 verstrekte kredieten een borgstelling door de gemeente afgegeven.

19

2.10. Locatiebezoek Doelgroep De doelgroep betreft alle meerderjarige natuurlijke personen, woonachtig in de gemeente die de desbetreffende dienst van de GKB afneemt, die te maken hebben of dreigen te maken te krijgen met een problematische schuldsituatie die zij zonder hulp van derden niet kunnen oplossen. De doelgroep kan bestaan uit zowel nieuwe als bestaande klanten van de GKB. Doelstelling De diensten van de GKB toegankelijk en bereikbaar te maken voor de doelgroep. Het locatiebezoek voorkomt tevens dat de doelgroep genoodzaakt is reiskosten te maken voor persoonlijke contactmomenten met de medeweker(s) van de GKB. Omschrijving activiteit Op een locatie in betreffende gemeenten ontvangt de medewerker van de GKB de doelgroep. Afhankelijk van de afspraken kan het aanbod van de GKB bestaan uit een inloopspreekuur en/of spreekuur op afspraak. De doelgroep kan op locatie terecht met vragen over de activiteiten van de GKB. Doorlooptijd N.v.t. Resultaat Het resultaat van het locatiebezoek is een voor de doelgroep toegankelijke en bereikbare GKB. Een secundair resultaat van het locatiebezoek is dat de GKB ook voor vertegenwoordigers van andere organisaties, zoals de sociale dienst en maatschappelijk werk, goed bereikbaar is. Opmerking: De GKB heeft in 2010 de volgende locatiebezoeken uitgevoerd: - Leek - Noordoostpolder - Ommen - Menterwolde - Marum - Steenwijkerland - Midden-Drenthe - Aa Hunze - Vlagtwedde - Hardenberg - Borger-Odoorn - Dalfsen - De Wolden - Raalte Inwoners van de hier niet genoemde gemeenten maken veelal gebruik van zittingen op een locatie in de dichtstbijzijnde gemeente of werkplein. De gesprekken worden gepland in het gemeentehuis en duren veelal een uur. Het gebruik van het locatiebezoek stijgt of daalt evenredig aan het aantal aanvragen schuldregeling. Er wordt echter ook veelvuldig gebruik gemaakt van het locatiebezoek voor vragen omtrent budgetbeheer, kredietverlening en beschermingsbewind.

2.11. Flankerende hulpverlening Doelgroep De doelgroep betreft alle meerderjarige natuurlijke personen, woonachtig in de gemeente die de desbetreffende dienst van de GKB afneemt, die te maken hebben of dreigen te maken te krijgen met een problematische schuldsituatie die zij zonder hulp van derden niet kunnen oplossen. Daarnaast moet er een integrale intake bij de GKB hebben plaatsgevonden. Uit de intake blijkt dat betreffende persoon flankerende hulp nodig heeft om de oorzaak van de schulden weg te nemen. Doelstelling De doelstelling van flankerende hulp is het opsporen en analyseren van de oorzaken van het ontstaan van de schulden, en het opstellen en uitvoeren van een plan van aanpak. Het wegnemen van de oorzaken van de schulden en het verkleinen van het risico op recidive vormen het beoogde eindresultaat van de flankerende hulp. Omschrijving activiteit De consulent van de GKB stelt vast of er voldoende aanwijzingen zijn om door te verwijzen naar flankerende hulp. Zo kunnen relatieproblematiek, rouwverwerking, verslaving, laaggeletterdheid of administratieve chaos bijvoorbeeld een reden voor doorverwijzing zijn. De GKB heeft voornamelijk met de drie volgende organisaties te maken als het gaat om doorverwijzing: het Algemeen Maatschappelijk Werk, psychosociale hulpverlening; Verslavingszorg, verslavingsproblematiek; vrijwilligersorganisaties, hulp bij de thuisadministratie. De hulpverlenende organisaties voeren de hulp conform hun eigen werkwijze en beleid uit. Gedurende het gehele hulptraject vindt er frequent informatie-uitwisseling plaats tussen de GKB en de flankerende hulpinstelling. Doorlooptijd Deze activiteit kent geen vaste doorlooptijden. De doorlooptijd is volledig afhankelijk van de mogelijkheden van de instelling en het probleem van de betrokken schuldenaar.

20

Resultaat Het resultaat van deze activiteit laat zich moeilijk definiëren. Voor de GKB is het van belang dat er een contact ontstaat tussen de aanvrager en de flankerende hulpinstelling en dat de hulpverlening wordt opgestart. Bij een schuldregeling kan niet altijd het eindresultaat van de hulpverlening worden afgewacht. De trajecten lopen parallel, maar eindigen niet per definitie op hetzelfde moment. We kunnen over 2010 vaststellen dat het aantal verwijzingen naar flankerende hulpinstellingen met 7% is afgenomen. Het is niet geheel duidelijk wat de oorzaak van de daling is, maar er zou een verband kunnen zijn met de alsmaar toenemende inzet van vrijwilligersorganisaties. De GKB en vrijwilligersorganisaties verwijzen over en weer naar elkaar. Vanuit de GKB verwijst men vaak naar een vrijwilligersorganisatie als uit de analyse van het probleem blijkt dat professionele hulp niet direct noodzakelijk is. Korte intensieve begeleiding van een vrijwilliger zou dan kunnen volstaan. De vrijwilligersorganisaties verwijzen naar de GKB omdat er professionele hulp nodig is voor het regelen van de schulden of beheer van het inkomen. In de loop van 2011 zal de GKB een model ontwikkelen waarmee de verwijzende of begeleidende organisatie kan worden geregistreerd. Deze gegevens kunnen interessante beleidsinformatie opleveren. De inzet van het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW) is gedefinieerd in twee opeenvolgende diensten. De diensten zijn volledig gericht op de integrale schuldhulpverlening. Daarnaast (of daarna) kan nog sprake zijn van regulier maatschappelijk werk. • Dienst 1 bestaat uit een intensief onderzoek, diagnosestelling en advies over het plan van aanpak. • Dienst 2 is het vervolg op dienst 1 en wordt ingezet indien het AMW in overleg met de GKB besluit een volledig schuldsaneringstraject in te zetten. Tijdens de eerste vier maanden van Dienst 2 begeleidt het AMW de schuldenaar en wordt het plan van aanpak van Dienst 1 uitgevoerd. Na afloop van Dienst 2 kan de begeleiding van het AMW doorlopen, dit wordt aangemerkt als regulier maatschappelijk werk.

Algemeen Maatschappelijk Werk

Dienst 1 493 (532)

Dienst 2 62 (50)

Opmerking De cijfers uit bovenstaande tabel kunnen worden afgezet tegen het aantal nieuw in behandeling genomen dossiers ad 2303 (zie paragraaf 2.6). Hieruit blijkt dat er gemiddeld 21% van de nieuwe aanvragen wordt doorverwezen naar het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW). Vervolgens gaat er slechts 13% van Dienst 1 naar Dienst 2. Opmerking In een aantal gemeenten zijn de Diensten 1 en 2 van het AMW samengevoegd onder de noemer Budgetcoaching. Hiermee worden een aantal overdrachtsmomenten tussen Dienst 1 en 2 ondervangen en inhoudelijk sluit Budgetcoaching beter aan bij de benodigde inzet. De GKB spant zich in om Budgetcoaching in haar werkgebied verder te verspreiden. Opmerking De GKB wordt zeer regelmatig benaderd door allerlei organisaties die iets doen of willen gaan doen met mensen met schulden. Soms zijn dit organisaties met een commerciële doelstelling, maar vaker zijn het vrijwilligersorganisaties. Hoewel de GKB met name de inzet van laatstgenoemde organisaties buitengewoon op prijs stelt, is er ook zorg. Zorg over de kwaliteit en de continuïteit van vrijwilligersorganisaties. Schuldhulpverlening is een zwaar en langdurig traject. Niet alle organisaties zijn zodanig ingericht dat de GKB deze kan inschakelen als flankerende hulpinstellingen. De waarde die de gemeente hecht aan een vrijwilligersorganisatie is van belang bij deze keuze voor samenwerking. In 2011 zal met de komst van de wet gemeentelijke schuldhulpverlening ook over dit onderwerp beleid moeten worden geformuleerd. De GKB werkt niet of nauwelijks samen met commerciële partijen. Alleen bij schuldhulpverlening voor actieve ondernemers wordt doorverwezen naar commerciële, maar als betrouwbaar beoordeelde, partijen. Opmerking De GKB heeft als ketenorganisatie inmiddels een breed netwerk van organisaties en instellingen die verbonden zijn aan integrale schuldhulpverleningstrajecten. Daarnaast zijn er vele schuldeisers betrokken bij deze dossiers. Al deze partijen hebben met recht tal van vragen over het verloop van de trajecten bij de GKB. Deze fors toenemende vraag naar informatie heeft eind 2010 een grens overschreden. De GKB moet inmiddels een te groot deel van haar capaciteit besteden aan het informeren van al deze partijen. Maar omdat de GKB ook van mening is dat de informatiebehoefte volstrekt gerechtvaardigd is, zoekt de GKB naar alternatieve vormen van informatieverstrekking. In 2011 zal het onderdeel “Mijn GKB” op de website van de GKB doorontwikkeld worden tot een informatieportaal voor diverse stakeholders.

21

2.12 Preventie Doelgroep De doelgroep betreft alle personen, woonachtig in de gemeente die desbetreffende dienst van de GKB afneemt. Sommige preventieactiviteiten zijn gericht op speciale doelgroepen. Doelstelling Primaire preventie Doel: Voorkomen dat burgers in problematische schuldensituaties geraken. Secundaire preventie Doel: Voorkomen dat schuldensituaties leiden tot escalatie: huisuitzetting, afsluiten van voorzieningen, onvoldoende voeding etc. Voorkomen dat schuldenbedragen dermate hoog oplopen dat de kans van slagen van een minnelijk schuldsaneringtraject in gevaar komt. Burgers zoeken tijdig hulp wanneer escalatie van de schuldensituatie dreigt. Tertiaire preventie Doel: Bevorderen dat de schuldenaar blijft voldoen aan de voorwaarden voor een geslaagd minnelijk traject. Recidive voorkomen: de schuldenaar maakt geen nieuwe schulden. Men is in staat evenwicht te bereiken in uitgaven en inkomsten.

In onderstaand overzicht worden de activiteiten weergegeven zoals deze door het team Preventie van de GKB in 2010 in opdracht van verschillende gemeenten is uitgevoerd. Deze activiteiten zijn aanvullend op de basisdienstverlening en veelal op incidentele basis uitgevoerd. 2.12.1 Gemeente Noordoostpolder Budgetcursus • Budgetcursus maart 2010: 19 aanmeldingen, 13 daadwerkelijke deelnemers. Er hebben gemiddeld 10,4 deelnemers de gehele cursus gevolgd. Er heeft een terugkombijeenkomst plaatsgevonden op 30 juni 2010. Hier waren 7 deelnemers aanwezig. • Budgetcursus juni 2010: 21 aanmeldingen, 15 daadwerkelijke deelnemers. Er hebben gemiddeld 11,8 deelnemers de gehele cursus gevolgd. Bij de terugkombijeenkomst in september waren 8 mensen aanwezig. • Budgetcursus september 2010: 21 aanmeldingen, 10 daadwerkelijke deelnemers. Er hebben gemiddeld 7,4 deelnemers de gehele cursus gevolgd. Op de terugkombijeenkomst in november waren 6 mensen aanwezig. • Budgetcursus november 2010: 20 aanmeldingen, 11 daadwerkelijke deelnemers. Er hebben gemiddeld 7,6 deelnemers de gehele cursus gevolgd. Op de terugkombijeenkomst van januari 2011 waren 6 mensen aanwezig. Gastlessen en ouderavond themaweek Uitgaan kun je leren In totaal zijn er 19 gastlessen en drie theatervoorstellingen op verschillende scholen in de gemeente Noordoostpolder gegeven. Dit binnen het voortgezet onderwijs, van praktijkonderwijs tot gymnasium. Bij de theatervoorstellingen zijn ruim 300 leerlingen aanwezig geweest. In discotheek Chez in Marknesse is een ouderavond verzorgd met drie workshops voor 30 ouders per keer. Dit aansluitend op de week waarin de gastlessen werden verzorgd. Thema’s die aan de orde kwamen waren zaken kleedgeld, schulden, lenen en sparen. Voorlichting intermediairs maandag 27 september: voorlichting voor 15 mensen van de diaconie van de PKN in Nagele. Budgetadviesgesprekken 5 individuele adviesgesprekken Festival van het Leren 2 workshops ‘ Budgetteren’ voor in totaal 16 deelnemers. Eerste Hulp bij Schulden 18 en 25 februari 2010: training aan in totaal 17 intermediairs van onder andere Triade, Carrefour, Humanitas en Diaconie SOW Emmeloord.

22

2.12.2 Gemeente Hoogeveen Aftrap Hoogeveners Financieel Fit op zaterdag 29 mei: 129 inzendingen voor de budgetpuzzel op de actiedag; 750 informatiepakketjes, 200 bespaarkalenders, 200 ballonnen en 500 spaarvarkens uitgedeeld. Budgetadviesgesprekken: 14 individuele adviesgesprekken Voorlichting intermediairs: Eerste Hulp bij Schulden: twee trainingsbijeenkomsten in september waarbij 16 intermediairs aanwezig waren van onder andere Werkpro Drenthe, Humanitas Zuid-Drenthe en Woonconcept. Onderwijs: Workshops Alfa College Themadag Kritisch Consumeren op 6 april en 25 maart 2010: 50 studenten Overig: 7 oktober: aanwezig op Banenmarkt Hoogeveen Actie Starterskit: oktober- november 2010 50 aanvragen starterskit 3 aanmeldingen budgetadviesgesprek 2.12.3 Gemeente Tynaarlo -

Budgetcursus: 8 aanmeldingen, 7 deelnemers. Doetank Tynaarlo: februari – april 2010: 20 organisaties geïnterviewd, Sociale Kaart gemaakt en advies richting gemeente Tynaarlo uitgebracht. EHBS: 16 deelnemers Voorlichting Verslavingszorg Noord Nederland Hoog Hullen: maart 2010

2.12.4 Gemeente Meppel -

Aftrap Klasse!kas 10 september in Meppel, 17 scholen hebben de Klasse!kas ontvangen; Deelname aan themaweek Drenthe College Meppel in samenwerking met schoolmaatschappelijk werker Welzijn Meppel: twee workshops verzorgd.

2.12.5 Gemeente Borger-Odoorn -

Aftrap Klasse!kas in Nieuw Buinen bij basisschool Parklaan. Gastlessen bij 3 basisscholen in Tweede Exloöermond, Valthermond en Borger. Project Erop af! samenwerking met Woonservice Drenthe: 20 huurders begeleid.

2.12.6 Gemeente Hardenberg Project Erop af! samenwerking met Beter Wonen Vechtdal : 3 huurders begeleid; 2.12.7 Gemeente Midden-Drenthe en Coevorden Project Erop af! samenwerking met Woonservice Drenthe: 20 huurders begeleid. 2.12.8 Gemeente Aa en Hunze -

Budgetcursus voor jongeren in samenwerking met Welzijnswerk Aa en Hunze: 4 deelnemers; Budgetcursus: 10 deelnemers, 7 deelnemers gemiddeld aanwezig.

2.12.9 Gemeente Assen Budgetcursus • Budgetcursus 1: 16 aanmeldingen, gemiddelde aanwezigheid 12. •

Budgetcursus 2: 11 aanmeldingen, gemiddelde aanwezigheid 4.

•

Budgetcursus 3: 14 aanmeldingen, gemiddelde aanwezigheid 8.

•

Budgetcursus 4: 15 aanmeldingen, gemiddelde aanwezigheid 6.

•

Budgetcursus op maat (op individueel niveau): 1 persoon

23

Gastlessen •

Drenthe College, cluster Economie (4 groepen, 75 leerlingen);

•

Vincent van Gogh Salland (9 groepen 3e-jrs, 205 leerlingen);

•

Dr. Nassau Penta (4 groepen 2e-jrs, 91 leerlingen);

•

Pro-Assen (5 groepen bb, 46 leerlingen);

•

AOC Terra (6 groepen 3e-jrs, 100 leerlingen);

•

Gomarus (4 groepen 2e-jrs, 79 leerlingen);

•

Dr. Nassau Quintus (8 groepen 2e-jrs, 210 leerlingen)

Totaal bereik: 806 scholieren •

Deelname aan de jouw schuld=jouw schuld campagne, locatie Alfa College Sport Assen

Voorlichting intermediairs Eerste Hulp bij Schulden •

EHBS Assen: 15 aanmeldingen, 13 personen aanwezig

•

EHBS klantmanagers/coaches Werkplein Baanzicht (tweemaal): respectievelijk 15 en 14 deelnemers

Budgetadviesgesprekken •

Budgetadviesgesprekken: 28 unieke individuele gesprekken

Overig: •

Bemensing Financieel loket Perron-J (Baanzicht): per 2 november iedere dinsdagmiddag spreekuur;

•

Presentatie avondopenstelling Perron-J: +/-40 belangstellenden;

•

Boodschappen (6)- en kerstpakkettenactie (13 stuks) i.s.m. kerk en andere maatschappelijke instellingen;

•

Advertentie starterskit en budgetadviesgesprek in Gezinsblad;

•

Zadelhoezenactie station (+/- 500 stuks uitgedeeld);

•

Voorlichting allochtone ouderen over de financiële gevolgen van de WMO i.s.m. Welzo, Kleurrijk Assen en WMO-loket (+/- 20 belangstellenden)

•

Radio-interview RTV Assen;

•

Voorlichting Parochiehuis (15-20 aanwezigen);

•

Workshop Omgaan met geld in NL voor statushouders i.s.m. Vluchtelingenwerk (8 deelnemers);

•

Aanwezigheid op banenmarkt Werkplein Baanzicht;

Externe voorlichting -

Studiedag Nederlandse Vereniging voor sociaal bankieren en schuldhulpverlening Seminar workshop Preventie gegeven. Workshop preventie op de Provinciale Seniorenvoorlichtersdag te Bourtange in samenwerking met de VKB Appingedam (+/- 100 aanwezigen)

24