Ouderenmis(be)handeling Zwijgen biedt geen uitkomst
Wat is ouderenmis(be)handeling ?
Definitie ‘Onder mishandeling van een ouder persoon (iemand vanaf 55 jaar) verstaan we al het handelen of nalaten van handelen van al degenen die in een persoonlijke en/of professionele relatie met de oudere staan, waardoor de oudere persoon (herhaaldelijk) lichamelijke en/of psychische en/of materiële schade lijdt dan wel vermoedelijk zal lijden en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid’ (COMIJS e.a. 1996, pag. 18)
De definitie ontleed :
55 jaar handelen of nalaten van handelen opzet is geen vereiste afhankelijkheid éénmalig of herhaaldelijk ervaring van het slachtoffer thuissituatie
Vormen van ouderenmis(be)handeling
Lichamelijke of fysieke mis(be)handeling Psychische mis(be)handeling Financieel of materieel misbruik Seksueel misbruik Verwaarlozing Verzorging laat te wensen over Schending van de rechten Multiple problem situatie
Lichamelijke mis(be)handeling
Lichamelijke letsels bij de oudere Slaan, knijpen, duwen, trekken, vastgrijpen, …
Signalen
Sporen van slagen: blauwe plekken, drukwonden,… Striemen op de armen of benen Krabwonden ( dit kan door huisdieren veroorzaakt zijn)
Psychische mis(be)handeling
Vernederen, kleineren, verbaal geweld, emotioneel chanteren, isolatie, pesterijen,negeren
Signalen
Op te vangen in de interactie tussen verzorger en oudere Zichtbaar in het gedrag van de verzorger (bijv. verkleinwoordjes gebruiken)
Financieel misbruik
Verkoop huis, volmachten rekening, leningen, inhouden gelden
Signalen: Waardevolle voorwerpen uit het huis zijn plots verdwenen Verdachte activiteiten rond kredietkaartverrichtingen Oudere kan niets zelf betalen
Seksueel misbruik
Ernstig grensoverschrijdend gedrag met geweld of dwang Aanranding, verkrachting, ongewenst blootstellen aan pornografie, zich moeten uitkleden, …
Signalen: Onverklaarbare vaginale of anale bloedingen Zich ongevraagd uitkleden in het bijzijn van hulpverleners Schichtig gedrag bij aanrakingen
Verwaarlozing
Behoeften noodzakelijk aan het bestaan (onthouden van voedsel en medicatie, verkrotting, vervuiling) Opgelet! zelfverwaarlozing
Signalen De oudere draagt steeds dezelfde vuile kledij Er is geen eten in huis Doorligwonden of verzorgingsmaterialen hangen vast aan de wonde
Verzorging laat te wensen over
Basisbehoeften wel voldaan Verzorging loopt niet zoals het ‘zou moeten’ Eigen waarden en normen
Signalen
Luiers worden niet tijdig ververst Het eten is niet aangepast aan het dieet van de oudere De oudere wordt ‘s morgens niet tijdig uit bed gehaald
Schending van de rechten Rechten van oudere worden ingeperkt Signalen: Verzorgende loopt ongevraagd en zonder kloppen de kamer van de oudere binnen Bezoek wordt weggestuurd en de oudere wordt verhinderd het huis te verlaten Schending privacy, openen briefwisseling, …
Multiple problem situatie 3 vormen ouderenmis(be)handeling
Ve rz or gin g
vorm
te
el
l
le
O
lem
ke nd
pr ob
nb e
er
en
ov
re ch t
we ns en
din g
M ul tip
la at
Se ks ue
el /m at er ie e
Ve rw aa rlo zin g
nc ie
Sc he n
Fi na
k
yc hi sc h
Ps
Fy sie
frequency
vormen mishandelingsvormen
350
300
250
200
150
100
50
0
Risicofactoren bij slachtoffer
Toegenomen afhankelijkheid Ingrijpende gebeurtenissen Loyaliteitsgevoelens Isolement Kwetsbare financiële toestand van de ouder
Risicofactoren bij pleger
Verslavingsproblematiek Psychiatrisch ziektebeeld of ontwikkelingsstoornis De balans van zorgkracht/zorglast is uit evenwicht Onwetendheid of onkunde Wederzijdse afhankelijkheid Negatieve jeugdervaring/ familiale geschiedenis normvervaging
Wat kan of moet ik doen ?
Noteer wat je hoort of ziet niet wat je denkt dat er scheelt Probeer het sociaal netwerk van het slachtoffer in kaart te brengen Bespreek je vermoedens met je verantwoordelijke Beloof niets aan de oudere ook niet wanneer de oudere je in vertrouwen neemt In gevaarsituaties : zorg in de eerste plaats voor je eigen veiligheid en contacteer dan de bevoegde diensten
Grenzen
Weet je eigen grens te respecteren Oudere = volwassene= zelf beslissen Wees je bewust van jouw belang in het leven van de oudere. Jij bent misschien diegene die het verschil maakt, de vertrouwenspersoon. Het is van belang dat die rol behouden blijft Maak geen valse beloften
Enkele juridisch mogelijkheden
Vrederechter (bemiddeling, voorlopige bewindvoering, uithuiszetting) Art. 442 SW: misbruik zwakke toestand personen strafbaar, bescherming kwetsbare personen Art. 458 SW : Beroepsgeheim Referentieambtenaar IFG (Politie) Referentiemagistraat IFG (OM)
Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling
Preventieve taken Deskundigheidsbevordering en expertiseontwikkeling Ondersteuning hulpverleners Vlaanderen en Brussel (informatie, advies, registratie en interventie) Wetenschappelijke ondersteuning : RITI Beleidsvoorbereidend werk
Vragen?
Contactgegevens Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling Grotenbergestraat 24-26 9620 Zottegem 078/15 15 70
[email protected]
