ontdek nl
3
Slingerend over rivierdijken, langs boomgaarden, weilanden, stukjes bos en brede sloten, en af en toe een charmant dorp of eeuwenoude boerderij. Het is paradijselijk fietsen en wandelen in de Betuwe – zeker in de bloesemtijd. Tekst Kees Verplanke Foto’s RBT Rivierenland
routes getest
©
Ontdek de
Betuwe
Culemborg
36 Reisgids
| april/mei 2016
G
elegen tussen de drukbevaren Waal, de Nederrijn/Lek en daartussenin nog eens de Linge, is de Betuwe rivierenland bij uitstek. Toch is het vooral bekend als de nationale boomgaard, met fruitmannetje Flipje als mascotte. Er is veel veranderd sinds de hoogtijdagen van de fruitteelt, toen het nog één grote boomgaard was, maar fruitbomen zijn er nog volop, in alle soorten en maten. Appels en peren vormen de hoofdmoot, maar je ziet ook kersen en pruimen. En wat zo mooi is: elke soort heeft zijn eigen bloeitijd. Zo bloeien de kers en de pruim al in april, terwijl de witte appel- en perenbloesems pas in mei de takken sieren. Op bloesem.info wordt aangegeven wanneer het tijd is voor een bloesemtocht. Wie van drukte houdt, kan zich inschrijven voor de nationale bloesemtocht van het Rode Kruis: dan gaan ruim 30.000 wandelaars na betaling van €7 of €8 op pad voor een bloesemwandeling van 8 tot 40 kilometer.
©
Tussen hoogstam en laagstam Lang niet alle boomgaarden zijn hetzelfde. Het mooist zijn de vaak oude hoogstamboomgaarden; begroeid met mos en met hun takken als vangarmen zijn hoogstambomen zelfs in de winter mooi. Omdat het plukken met een ladder veel werk was, stapten de boeren over op laagstambomen. De fraaie hoogstammen vind je gelukkig nog wel, maar dan voor de sier, zoals bij landhuizen en rondom boerderijen, of soms bij een camping. Bij de jonge boomgaarden draait alles om zo veel mogelijk appels of peren: de takken zijn er geleid en boven de boompjes zie je uitklapbare zeilen en beregeningsinstallaties. Onderweg zie je boerderijwinkels met zelfgemaakte jam, chutneys en tokkelroom: een advocaat-achtig drankje dat prima bij de koffie smaakt. Willemien Eetwaar in Culemborg en de Stapelbakker op Mariënwaerdt hebben ook een ruim assortiment.
Charmante stadjes We vielen als een blok voor de even bescheiden als charmante stadjes Culemborg en Buren. Culemborg is nog deels omwald en heeft een verrassend grote Markt, met het 16e-eeuwse stadhuis als blikvanger. In de straatjes eromheen kom je langs historische panden, zoals het Drostenhuis, het geboortehuis van Jan van Riebeeck – de stichter van Kaapstad – en het Elisabeth Weeshuis, dat nu dienst doet als museum. Maak ook even een ommetje door de fraaie Binnenpoort, en loop via het hyper moderne stadskantoor weer terug de Markt op. Het nog volledig omwalde oranjestadje Buren
Het pontje bij Enspijk
vonden we zo mogelijk nog leuker. Bij de opvallend rode toren van de Sint-Lambertuskerk staat een beeldengroep met de bekendste inwoner: Anna van Buren, samen met Willem van Oranje en hun kinderen: een mooi stel, ook in brons. Even verderop zit in het prachtige voormalige Koninklijke Weeshuis met de gekleurde luiken het Marechausseemuseum. Hoogtepunt is een wandeling over de wallen.
Kerkjes, molens en boerderijen De meeste dorpen zijn overwegend modern, maar vaak hebben ze een sfeervol, eeuwenoud kerkje en een voornaam landhuis, meestal aan de rand, zoals Keizershoff bij Buurmalsen. Buiten de dorpen vind je knusse oude boerderijtjes, soms op een terp, zoals B&B de Noest, maar ook mooi gelegen herenboerderijen met de allure van een landhuis, zoals ’t Hanennest tussen Asch en Buren. Een aantal daarvan is – gemoderniseerd – in gebruik als luxe B&B, of als locatie voor groepstrainingen. Ook molens, hoe kan het ook anders met zo veel water, zijn allerminst zeldzaam. Ze staan zowel in en bij de stadjes als aan waterlopen. Met voorsprong de mooiste is de witte molen De Vlinder aan de Linge, tussen Deil en Enspijk.
INSIDER Martijn Copier vrijwilliger
‘In de Kasteeltuin Culemborg zijn de opgravingen van een waterkasteel te zien. De tuin wordt onderhouden door vrijwilligers die nauw betrokken waren bij de opgravingen. De bijzonderste vondst is het beeldje ‘De Monnik’. De Kasteeltuin is open van april tot oktober op zater dagen van 11-17 uur.’
april/mei 2016 | Reisgids
37
ontdek nl Route 2 - 43 km
Open land en dijken ✶✶✶✶✶ Route 1 - 40 km
Betuwe ten voeten uit ✶✶✶✶✶ Eigenlijk willen we van start, maar Culemborg verleidt ons meteen tot een stadswandeling met koffie. Buiten de stad gaat het direct de dijk op, met mooie vergezichten over de Lek en de uiterwaarden met de vele vogels en de pontjes: het verveelt geen moment. De markt van Beusichem is ook een prettige verrassing. Tot Buren is het over de veelal rechte wegen doortrappen, al zorgen mooie landhuizen geregeld voor afwisseling. In het onweerstaanbare Buren gaat de fiets op slot voor een stadswandeling door de hoofdstraat en over de wallen. Daarna wordt het weer echt mooi voorbij Geldermalsen, langs de kronkelende Linge en over Landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt. Als het pontje bij Enspijk niet vaart, neem dan de brug 1 kilometer verderop. Daarna gaat het over lange, rechte wegen terug naar Culemborg.
Vanuit Buren is Erichem de eerste stop, voor een kijkje bij de meer dan 12 eeuwen oude St. Joriskerk aan de rand van het langgerekte dorp. Volgens de routebordjes moeten we voor Kerk-Avezaath linksaf, maar het witte landhuis Teisterbant willen we even van dichtbij zien. Voor Zoelen komen we in de verleiding een wandeling te maken bij Kasteel Soelen. Het landgoed is een mix van
©
over de route u soort weg overwegend smalle asfaltwegen, soms enkele kilometers fietspad langs een doorgaande weg u algemeen beeld over rivier dijken en door een gevarieerd boerenland u cafés in stadjes en in sommige dorpen u bewegwijzering knooppunten u landschap boomgaarden, weilanden, stukjes bos, landgoed, verspreide boerderijen en dorpen, rivieren en brede sloten
38 Reisgids
| april/mei 2016
de Engelse landschapsstijl en de formele Franse parkaanleg. Anders dan op Mariënwaerdt huist op Soelen geen baron; het kasteel is opgedeeld in appartementen. Tot de Lek is het doortrappen tussen de weilanden – en om golfterrein De Batouwe. Een wat eentonig stuk, en dus negeren we in Eck en Wiel het bordje naar knooppunt 75 en rijden we rechtdoor naar het pontje bij Amerongen. Daar zien we een wegwijzer naar 74. Heerlijk pendelen over de dijk, die met rivier en uiterwaarden meekronkelt. Bij het schilderachtige Rijswijk maken de brug en sluizen bij de kruising Lek - Amsterdam- Rijnkanaal indruk.
over de route
Kasteeltuin en museum De Groene Schuur, Culemborg
De Betuwe-routes
u soort weg smalle asfaltwegen en deels fietspad langs een doorgaande weg u algemeen beeld door weilanden en over en langs dijken u cafés in Buren en sommige dorpen u bewegwijzering knooppunten u landschap weilanden, landgoed, verspreide boerderijen en dorpen, rivieren en brede sloten
Van onze expert Kees Verplanke
Onze tips ETEN EN DRINKEN Behalve bij De Prins (1) en ’t Veerhuys (4) is het ook hier goed bijkomen:
Kijk voor de 3 routes en de beschrijving van een extra route op reisgidsplus.nl.
Route 3 - 11 km
Mariënwaerdt: te gast bij de baron ✶✶✶✶✶
©
Op het landgoed, eigendom van baron Van Verschuer, zijn vier routes uitgezet: van 2,5 tot 12,5 kilometer over dijkjes, lanen en paden, dwars door de weilanden en stukjes bos. Pannenkoekenhuis De Stapelbakker heeft ze op de placemat gezet. Een prima uitgangspunt, maar B&B De Neust is ook een goed vertrekpunt. Wij lopen de oranjeroute (12,5 km), maar snijden die af door de Abelen laan te nemen, en even verderop de Annemariedreef. Het mooist is het stuk over de haast monumentale Appeldijk met de stokoude hoogstamappelbomen: de ChampsÉlysées van de bloesem. Ga je in oktober, neem dan een zak mee, want plukken mag! Dat mag overigens niet op de Notenlaan, maar gelukkig is die dan bezaaid met walnoten – en rapen mag wel. De route gaat voor een groot deel over onverharde paden, waar het flink modderig kan zijn. Laarzen aan dus, of wandelschoenen.
over de route u soort weg onverharde paden en smalle asfaltwegen u algemeen beeld rivierdijk, bos, weiland, brede sloten u cafés pannenkoekenhuis De Stapelbakker u bewegwijzering bordjes met gekleurde pijlen u landschap boomgaarden, rivier, bos, weilanden, boerderijen en landgoed
BUREN 1 De Prins Ligt ideaal aan de fietsroute, net binnen de vesting. Drie verzorgde kamers met mooi uitzicht. Sfeervol, eigentijds ingericht café-restaurant met overzichtelijke menukaart, smakelijke gerechten en een goede prijs-kwaliteitverhouding; gastvrije service. Restaurantdeprins.nl
De toren van de Sint-Lambertuskerk en rechtsvoor De Prins
2 Kunsthof de Heuf Net buiten de vesting, in een boerderij op een terp die aandoet als landhuis met een mooie tuin, zwemvijver en diverse zitjes; prachtig stadsgezicht. Zes met warme kleuren in plattelandsstijl ingerichte kamers en gemeenschappelijke ruimtes. kunsthofdeheuf.nl
’t Veerhuys
Mooi rivierzicht vanuit het restaurant, met onder meer een ruime keuze aan bijzondere pannenkoeken. Vijf verrassend comfortabele en eigentijdse, strak ingerichte kamers. Veerhuys.eu 5 B&B Aan de Markt Drie ruime, stijlvol ingerichte, comfortabele kamers in een 19e-eeuws herenhuis met mooie tuin en een apart huisje (2-4 pers.) aan de sfeervolle Markt. De inrichting past naadloos bij het huis. R estaurant en theater Het Heerenlogement zitten ook aan de markt. Aandemarkt.nl BEESD 6 B&B de Neust Mooi onderhouden 14e-eeuwse boerderij, rust gegarandeerd. Zes met antiek ingerichte kamers in de voormalige deel op een steenworp van de Appeldijk. Ideaal uitgangspunt voor wandelingen op Landgoed Mariënwaerdt. Deneust.nl
CULEMBORG * Willemien Eetwaar heeft – naast onder meer koffie, thee, olijfolie en verse nougat – een ruime keuze aan gebak, ook om mee te nemen. * Fijnbakkerij Bouman Een bakkie doen met uitzicht op de bakkerij beneden, met lekkere plaatcake. BUREN * LIC ijssalon, met heerlijke koffie en taart, naast de kerk. KAART Een specifieke reisgids over de Betuwe is er niet, evenmin over Gelderland. De Falke fietskaart 11 Rivierenland is handig, ook vanwege de knooppuntroutes, €9. MEER INFORMATIE rivierenland.nl/betuwe buren-toeristeninfo.nl burenstad.nl culemborgklopt.nl wandeleninrivierenland.nl rivierenland.nl/hotels vakantiehuisjesbetuwe.nl marienwaerdt.nl gelderseroutes.nl bloesem.info struinroutes.nl rodekruisbloesemtocht.nl
CULEMBORG 3 B&B de Appelgaard Aan de voet van de Lekdijk, in een hoogstamboomgaard. Vier eenvoudig ingerichte maar verzorgde kamers met kookgelegenheid in de oude koeienstal. Daarnaast is er het grotere en meer comfortabele Huisje Weltevree (2-5 pers.). Heerlijk buiten z itten op het terras of in de boomgaard. Pensiondeappelgaard.nl BEUSICHEM 4 ’t Veerhuys Prachtplek bij het veerpontje over de Lek.
De Appelgaard
april/mei 2016 | Reisgids
39
WAAR GAAT JE VOLGENDE REIS NAARTOE? Laat je inspireren door de artikelen in onze Reisgids. Kennismaken? Nu 6 nummers voor €17
©
NU MET 50% KORTING
consumentenbond.nl/kioskreis
