Winter ‘04’05 2 Agenda 3 Krista’s column 4 De Wellertaart 5 Kom maar op met die winter 9 Frans’ herinnering 10 De taal van de mam 11 Vroeger 14 Koken met de buren 16 Zomaar van Weller 18 Weller in de buurt 20 Wie sjoen os Parkstad is 22 Oma’s tips 23 De Buitenboel 24 Samen gaat het beter 26 Erop uit met de kids 27 Wellerhebbes 28 Smukstuk 30 Zin in een leuk uitstapje? 32 Wellerkids & Co.
Beleef de winter!
winter 04/05 wellermagazine 02
Adressen Leven in de Wellerij
Weller
Bij de Wellerij kunt u met al uw vragen en (woon)wensen terecht. We hebben een
Postbus 2, 6400 AA Heerlen
actueel zicht op de Wellerwoningen, maar kunnen u ook helpen met al uw vragen die
telefoon 045 - 404 86 00
te maken hebben met uw woonplezier. Bovendien is er in de Wellerij altijd van alles te
www.wellernet.nl
beleven en te doen. Kijk maar eens naar de agenda hieronder. De workshops zijn in het groen aangegeven. Weller inspireert u graag. En het kost u niets.
Wellerij Geerstraat 320, Heerlen
Onze inspiratie kost u niets
Dorpstraat 121, Brunssum
Deze herfst maakten we het extra gezellig. Zo was er een workshop herfstkransen
Telefoon 045 - 404 86 00
maken met Jean-Pierre Stoelinga en de workshop koekjes bakken en wild bereiden met een topkok. Heerlijk. Deze winter gaan we lekkker stamppotjes maken, nagelstylen
Openingstijden
en grimeren. Handig, zo vlak voor carnaval. Wilt u erbij zijn? Stuur een kaartje naar
Maandag t/m vrijdag van 09.00 uur
Debby Bosch of mail haar (
[email protected]). Plaatsen zijn beperkt, dus
tot 18.00 uur, donderdagavond
uiteraard geldt hier: wie het eerste komt… Tot snel bij Weller!
tot 20.00 uur en zaterdag van 10.00 uur tot 14.00 uur. Klus of reparatie?
Een winter vol activiteiten!
Bel de GRATIS Wellerlijn.
Gratis workshops!
Volg op uw telefoontoestel de
December
20
Workshop Grimeren
19
Koopzondag Brunssum, Heerlen-
20
Islamitisch Offerfeest
centrum, Woonboulevard en
31
Koningin Beatrix jarig
Heerlerbaan
toetsen 0800 - BEL WELLER of kies 0800 - 235 935537
Colofon Weller magazine is een uitgave van Weller en verschijnt vier maal per jaar.
Gezinsnatuurdag winterspeur
Februari
Weller magazine wordt in een oplage van
tocht Brunssummerheide
4
Kinderoptocht Heerlerheide
12.000 exemplaren verspreid onder Weller-
21
Begin van de Winter (kortste dag)
5
Kinderoptocht in Brunssum,
klanten en relaties.
25
1e Kerstdag
Heerlen, Hoensbroek, Landgraaf
26
2e Kerstdag
en Kerkrade
Heeft u tips, vragen, opmerkingen of interes-
31
Oudejaarsdag
6, 7, 8
Carnaval
sante berichten voor dit magazine stuur ze
Wandelexcursie ‘de winter en
8
Lichtstoet Heerlen
dan naar Weller magazine, t.a.v. de redactie,
groen’ Brunssummerheide
9
Aswoensdag/Haringbijten
Postbus 2, 6400 AA Heerlen.
14
Valentijnsdag
17
Workshop Nagelstyling
Januari 1
Nieuwjaarsdag
6
Workshop stamppotjes maken
6
Drie Koningen
Productie, fotografie, vormgeving: Zuiderlicht Lithografie en drukwerk: Rosbeek
04/05 winter wellermagazine 03
Winter Winter, tijd van gezelligheid, warmte en familie. Jaarlijks werden wij op kerstavond verrast met een prachtig versierde boom. De twinkelende lichtjes wierpen lange schaduwen op de cadeautjes. Met verbazing keken we steeds weer naar al die presentjes. Waar kwamen ze vandaan? Hoe speelde de kerstman het keer op keer klaar om ongemerkt in ons huis te komen? Later ontdekte ik dat de kerstcadeautjes al maanden van tevoren thuis waren ‘afgeleverd’. Ze lagen in de kleerkast van mijn ouders. Als er niemand in de buurt was, glipte ik er stiekem naar toe. Voor zo’n kleine muis was het natuurlijk geen probleem om in de kast te klauteren. Ik betaste met mijn grijpgrage vingertjes het prachtige papier, volgde behoedzaam de contouren en pakte de cadeaus héél voorzichtig uit. Met mijn vingers friemelde ik net zo lang tot alle geheimen blootlagen. Urenlang hielden de cadeaus mijn blik gevangen (ermee spelen durfde ik niet). Bij het uitpakken gaf ik een showtje weg, waarop zelfs Julia Roberts jaloers zou zijn. Met een onschuldig engelengezichtje bedankte ik die lieve kerstman voor alle verrassende cadeaus. Mijn moeder wist natuurlijk alles van mijn escapades. En ik maar denken dat het niet opviel. Cadeautjes heb ik nooit meer gevonden, tot op de dag van vandaag is de nieuwe locatie geheim gebleven. Tegenwoordig associeer ik kerst met het feest van verbroedering. Alhoewel ik me daarover steeds meer zorgen maak. Verbroedering kennen we het nog? Of worden we meegesleurd in wereld vol terrorisme en geweld? Wat doen we fout? Is het opvoeding? De hoge druk van onze maatschappij? Of is onze wereld gewoon veranderd sinds 11 september 2001? Kun je nog veilig in een vliegtuig stappen? Je mening geven of over straat lopen? Allemaal vragen waarop niemand het antwoord kent. Het lijkt allemaal wat ver van mijn bedshow, maar dat is het natuurlijk niet. De moord op Theo van Gogh maakte dat pijnlijk duidelijk. Maar natuurlijk niet alleen aandacht voor bekende Nederlanders. Mensen zoals u en ik worden slachtoffer van zinloos geweld. Bart Raaijmakers, Meindert Tjoelker en René Steegmans. Drie gewone namen op een helaas steeds langer wordende lijst. Tolerantie en begrip, daar ontbreekt het aan. Deze kerst zal ik stilstaan bij een soms ‘zieke’ wereld die hopelijk heel snel weer beter wordt. Ik wens u liefdevolle feestdagen en een mooi 2005! En natuurlijk veel leesplezier in ons winteravontuur. Krista Poulissen Hoofdredacteur
winter 04/05 wellermagazine 4
De Wellertaart
Vindt u dat iemand een Wellertaart verdient, schrijf ons dan. Het redactieadres vindt u vooraan in dit magazine.
Een geweldige dame Wellerklant Tinie Notermans is een
kaarten, maakt poppetjes, naait slab-
en ondernemend. Ze is vaak in de
geweldige dame die op het Cornelius-
bertjes, kortom te veel om op te
weer voor het ontmoetingscentrum in
plein woont. Ze poetste 18 jaar lang
noemen. Maar daarnaast staat Tinie
Hooghendael en is regelmatig te vin-
in de kerk, naaide heel wat jurkjes
altijd voor iedereen klaar. Haar goede
den bij het kienen.
voor de missie in elkaar, breidde voor
vriendin mevrouw Abrahams vindt dat
malariapatiënten en is al 20 jaar
Tinie daarom wel een Wellertaart
Tinie vind het heerlijk om op vakantie
vrijwilliger voor de SDOH (Stichting
verdient. Ze schreef ons een lange en
te gaan. Vorig jaar is ze samen met
Dienstverlening Ouderen Heerlen).
mooie brief en motiveerde haar voor-
haar vriendin en man naar Spanje
En of dit allemaal niet genoeg is, zit
dracht met verve.
geweest. Twee maanden geleden is ze helemaal alleen naar Malgrat de Mar
de 80-jarige Tinie al 57 jaar bij de vrouwenbond, heeft ze zelf een
Tinie Notermans is een prachtig mens,
gegaan. Voor zo’n lange busreis draait
carnavalsvereniging opgericht, organi-
ze heeft een geweldig gevoel voor
ze haar hand niet om en contacten
seerde ze uitstapjes voor de volleybal-
humor en neemt het leven met een
zijn snel en eenvoudig gemaakt. Ik
club en steelt ze de show op de
knipoog. Ze zit vol met grappen en
bewonder haar avonturisme enorm.
catwalk. Naomi Cambell heeft aan
vertelt er hele verhalen over. Haar man
Tinie is niet alleen lief en goed voor
haar geduchte concurrentie. Met flair
en de pastoor waren vaker dan eens
haar medemens, ze heeft ook nog lef!
stapt ze parmantig rond en showt
‘slachtoffer’ van haar grollen. Opvallend
mode van de laatste ‘snit’. Aan hobby’s
is ook haar energie. Ondanks haar
geen gebrek, ze maakt zelf ansicht-
‘gevorderde’ leeftijd is ze nog kwiek
04/05 winter wellermagazine 5
Het is winter. Tijd van de Kerstman en zijn rendieren.Het huis versieren. Lekker knutselen aan verrassende cadeaus, mooie ijslichten maken, de tafel gezellig dekken... En buiten valt er ook zoveel te beleven: een heerlijke winterwandeling of misschien zelfs voldoende sneeuw voor een echt sneeuwballengevecht of een heuse sneeuwpop. Lekker koud, en misschien ook wat nat, maar voor gezellig samen. Samen rond de kachel, met de kaarsjes aan en de (spruitjes)stamppot op tafel. En de beste wensen. Heerlijk. Tijd voor een warme Weller winter!
Kom maar op met die winter Een echt feestmaal!
Tip 1: Met steekvormpjes in verschil-
druk goed aan en draai het geheel
Vindt u het ook zo heerlijk om naar
lende maten steekt u niet alleen deeg
samen om. Verwijder het kommetje
een prachtig gedekte tafel te kijken?
uit, maar kunt u ook vormpjes uit
en zie het resultaat! Mooi hè.
En vindt het niet nog mooier als er
groente en fruit steken. Zoals wortel,
Tip 3: Laat (chocolade)saus van een
ook nog eens een heerlijk diner
paprika of meloen. Leuk voor in de
lepel op het bord lopen en ‘teken' er
geserveerd wordt? Ja, het oog wil
soep of salade. Gebruik de vormpjes
kunstige vormen op (cirkeltjes of
ook wat. Liefde gaat wel door de
ook om met poedersuiker of cacao-
hartjes door met een prikkertje een
maag van een man... maar toch.
poeder ‘figuren’ op bijvoorbeeld pan-
extra verticaal streepje in het cirkel-
Weller helpt u dan ook graag met
nenkoeken te maken.
tje te trekken). Deze truc werkt
een paar simpele tips waarmee uw
Tip 2: Rijst of aardappelpuree ziet er
trouwens ook met room in soepen.
gerechten in een handomdraai extra
prachtig uit door een rond kommetje
Tip 4: Sprankelende sterretjes in het
lekker worden.
af te vullen. Leg het bord er boven op,
toetje maken het totaal feestelijk af.
winter 04/05 wellermagazine 6
Eigengemaakte glühwein
O dennenboom, O dennenboom Dit bekende kerstliedje is eigenlijk niet helemaal waar. Want de boom die we ieder jaar in huis halen is in de meeste gevallen een spar en geen dennenboom. Veel tuincentra bieden een ruime keus. Ziet u door de bomen het bos niet meer? Weller helpt u
voor 6 personen
U kent het vast van de kerstmarkt of de wintersport: Glühwein. Wilt u het ook een keertje thuis
op weg met aantal tips en een overzicht van de meest voorkomende soorten.
De kerstboom top 5:
zelf maken? Probeer dit recept
1
Groene fijnspar Picea abies
2
Servische spar Picea omorika
3
Blauwspar Picea pungens 'Glauca'
4
Nordmann Abies nordmanniana
5
Nobele spar Abies nobilis
dan eens. Tip bij het uitkiezen van een kerstboom Wat u nodig heeft:
Wrijf met uw duim en wijsvinger langs een takje. Vallen er veel naalden? Dan kunt
4 liter rode wijn
u beter uitkijken naar een andere boom. De beste zijn in potten gekweekt of hebben
1/4 liter brandewijn
op z'n minst een stevige, compacte kluit. Dit zorgt namelijk voor voldoende haar-
3 citroenen
worteltjes voor de wateropname. Bomen met één grote hoofdwortel, zonder grond
2 sinaasappels
of afgezaagd hebben niet voldoende water kunnen opnemen en verliezen sneller hun
6 kaneelstokjes
naalden. Echter, het ontwikkelen van een goed wortelstelsel kost tijd en arbeid en
kruidnagel
daardoor is de prijs van een boom met kluit of pot ook aanzienlijk hoger.
suiker Was de citroenen en sinaasappels met schil en al. Houdt één citroen apart. In de andere steekt u gezellig verdeeld 10 kruidnagels per vrucht.
Inpakken maar!
Vervolgens doet u de citroenen en sinaasappels in een pan, samen met
December, tijd voor pakjes onder de kerstboom. Een hele mooie verpakking kan een
de wijn, de brandewijn en de kaneel-
simpel cadeautje heel bijzonder maken. En dat hoeft helemaal niet duur te zijn. Denk
stokjes. Doe de deksel erop en zet
daarom tijdens het inpakken eens aan de volgende tips...
het geheel op een vuurtje. Als het
• Koop gewoon wit papier, schrijf hier een persoonlijke boodschap op, laat de kinderen
warm is, laat u het zo’n 10 minuten
erop tekenen, of werk met stempels. Stempels zijn makkelijk zelf te maken door een
pruttelen. Voeg 12 afgestreken lepels
vorm uit een aardappel te snijden. En die aardappelstempel smeert u dan in met
suiker toe. En laat het geheel nog
inkt, en stempelen maar.
eens lekker 15 minuten doorpruttelen. Maar, let op: laat het mengsel niet koken, want dan verdampt de
• Je kunt leuke effecten creëren met stukjes linten, transparante stof of kant. Tip hier bij: reststukken zijn op de markt vaak goedkoper verkrijgbaar. • Heeft u meerdere cadeautjes die bij elkaar horen? Pak ze allemaal apart in, maar
alcohol. En dat is zonde van de
doe ze samen in transparant cellofaan (verkopen ze onder andere bij de Hema).
smaak. Schep voor het inschenken
Bind het cellofaan samen met een grote strik en een mooi naametiket.
alle ingrediënten uit het vocht.
• Gebruik gekleurd golfkarton als inpakpapier.
Serveer de glühwein in een leuk glas
• Rijg kralen aan inpaktouw en wikkel dit om het pakje.
met een schijfje citroen erin.
• Beplak papier met allerlei vormpjes van gekleurd papier, plaatjes en stickers.
Proost! Op de winter!
04/05 winter wellermagazine 7
Witte winterpracht in Parkstad Een wit besneeuwd Limburgs landschap geeft een prachtige sprookjesachtige aanblik. Maar hoe ontstaat sneeuw nou eigenlijk? In elke wolk bevinden zich altijd piepkleine waterdruppeltjes, wanneer de
Gezellig samen tafelen
temperatuur plotseling onder het vriespunt daalt veranderen die in hele fijne ‘ijsnaaldjes’. Deze blijven op hun weg naar beneden aan zwevende deeltjes in de lucht hangen, denk aan as-, rook-, of stofdeeltjes. Hier vormen ze ‘sneeuwsterren’. Sneeuwsterren kunnen veel vormen hebben maar zijn altijd zespuntig. Deze sneeuwsterren klitten weer
Het buitenleven van picknicken en barbecuen verdwijnt en het binnenleven
samen tot vlokken. En die sneeuw-
van gezellig samen tafelen begint. Zaak dus om de tafel zo feestelijk moge-
vlokken dwarrelen verder naar bene-
lijk te maken. Geen ideeën? Weller heeft er genoeg!
den om ons prachtige Parkstad van een wit jasje te voorzien!
Persoonlijke placemat
Servettenpret
Koop een mooie stof en knip daar
Een mooi gevouwen servet maakt een
lapjes van ongeveer 40 x 60 cm uit.
feestelijke tafel net ietsje meer af.
Even omzomen, klaar. De randen
Gebruik hiervoor een goed gestreken
kunt u extra versieren door linten en
servet. Papieren servetten kunnen
kralen erop te naaien. U geeft er een
natuurlijk ook. Let er wel op dat de
persoonlijk tintje aan door de naam
servetten vierkant zijn. Hier een voor-
of de initialen van uw kinderen,
beeld van hoe je in simpele stappen
broers, zuster, andere familie of
een ‘envelop’ vouwt, waar je het
vrienden erop te zetten. Of koop een
bestek zo in kunt schuiven.
dikke, witte, katoenen stof en laat de (klein)kinderen er met textielstiften
1) 1
2)
3)
4)
5)
2
een mooi wintertafereel op maken. 5
Guirlande van kralen
3
6
4
Simpele tip om de voet van een kan-
Stap 1 Vouw de 4 hoeken naar het midden.
delaar te versieren. Rijg kleine kraal-
Stap 2 Leg het servet met één punt naar beneden.
tjes aan een stuk metaaldraad. Die
Stap 3 Vouw de onderste punt net boven het midden omhoog.
kunt u dan om de kandelaar heen
Stap 4 Keer het gevouwen servet om, vouw de punten 5 en 6 voorbij het midden naar binnen.
buigen voor een feestelijk effect.
Stap 5 Schuif de linkerpunt tussen de twee lagen van de rechterpunt.
winter 04/05 wellermagazine 8
Een warm welkom voor visite In deze feestelijke maanden zijn huizen en tuinen vaak prachtig versierd. Daarom twee decoratietips die erg geschikt zijn voor buiten. Erg leuk om bij de ingang van uw tuin of entree van uw woning te plaatsen.
Spannend ijslicht Water, een paar kaarsen en wat geduld, meer heeft u niet nodig voor dit ijzige sfeerlicht. De grote is afhankelijk van de ruimte in uw vriezer. Neem bakjes die u in de keuken gebruikt, een oud boterkuipje of een emmertje, het kan allemaal dienst doen als vorm voor het ijslicht. Vul de vorm voor tweederde met water, laat dit eerst helemaal bevriezen. Haal de vorm uit de vriezer. Plaats een voorwerp in het midden, vul dit met iets zwaars (bijvoor-
Echte lampionnelichtjes
beeld zand) om het op zijn plaats te houden. Bij grotere ijslichten kan dit een plastic bakje zijn, bij kleine ijslichten het
Wat heeft u nodig?
metalen cupje van een waxinelichtje.
Zaaddoosjes van een lampionplant (physalis)
Controleer na 1 of 2 uur of het voorwerp
verkrijgbaar in het tuincentrum of uit eigen tuin.
nog steeds in het midden staat. Is dit niet
Hobbymesje
het geval kunt u het nu nog verschuiven.
Snoer kerstverlichting
Laat het geheel daarna helemaal bevriezen. Verwijder het voorwerp. Dit gaat het
Neem een zaaddoosje, verwijder het steeltje en snij een kleine opening naast
beste als u eerst het zand vervangt door
de steelaanzet. Schuif het zaaddoosje over een lampje en ga zo door totdat
warm water. Ook de vorm rond het ijslicht
alle lampjes bekleed zijn. De meeste kerstlampjes produceren geen warmte,
verwijdert u makkelijker als u het geheel
dus brand is uitgesloten. Vertrouwt u het toch niet? Behandel dan de lampion-
even in een bak met warm water plaatst.
netjes met brandvertragende spray. De slinger kunt u gebruiken om uw
In het gat dat ontstaat kunt u een bran-
voordeur mee te versieren of u hangt hem in een windlicht. Ook heel gezellig!
dende kaars of waxinelichtje plaatsen.
04/05 winter wellermagazine 9
Waar is de winter? Waar zijn de strenge winters uit mijn
Na het spelen kwamen we thuis met
met wintersport en geven handenvol
jeugd gebleven? Die lange koude
avontuurlijke verhalen, natte kleren,
geld uit voor Tiroler sneeuwpret.
winters toen alle kinderen elke vrije
rode wangen en gloeiende handen.
Maar thuis? Nee, thuis moeten we er
minuut gingen sleeën, glijbaantjes
De kleren werden gedroogd op de
niets meer van hebben.
trokken of op oude botte Friese
kachel. ‘s Avonds gingen we met een
doorlopers schaatsten op de plaatse-
warme kruik naar bed en droomden
Volgens mij hebben de kwakkelwin-
lijke vijvers. Na school, dik ingepakt
weer van de volgende dag. Toen was
ters van tegenwoordig en het weg-
en met twee paar geitenwollen sok-
de winter nog leuk.
blijven van de lange strenge winters helemaal niets te maken met het
ken aan lekker naar buiten. Spelen in de vrieskou totdat het donker werd.
En hoe gaat het tegenwoordig? Als
broeikaseffect. Ik denk dat Koning
Iedereen deed mee, niemand bleef
het al eens écht winter wordt, blijven
Winter er gewoon geen zin meer in
thuis. Hoe koud het ook was. Winter
de vijvers veel te lang gesloten. Op
heeft. Hij voelt zich vast niet meer
was feest en echte ouderwetse
straat mogen geen glijbaantjes meer
welkom in Nederland. Begrijpelijk
gezelligheid. Hele straten werden
gemaakt worden omdat het te gevaar-
omdat iedereen alleen maar klaagt
afgezet zodat we, zonder ouderlijk
lijk is voor voetgangers. Sleeën en
en sneeuw en ijspret niet meer leuk
toezicht, heerlijk konden spelen. Als
sneeuwballen gooien is uit den boze
vindt.
we ruzie kregen dan vochten we het
omdat er ongelukken kunnen gebeu-
onderling uit zonder tussenkomst
ren. Sterker nog, iedereen is verplicht
En wat is het resultaat? Dat er van
van advocaten. En een uurtje later
om zijn eigen stoep sneeuwvrij te
die vervelende mensen zijn die voort-
waren we weer de beste vrienden en
maken vanwege veiligheid en aan-
durend vertellen dat het vroeger veel
zoefden we met onze sleetjes weer
sprakelijkheid.
leuker was.
De meeste mensen vinden de winter
Frans
de berg af. En hoe spannend was het niet om
gewoon niet meer leuk, alleen nog
op de vijver met de hele groep op
maar lastig. De kinderen kunnen ner-
het ijs te springen totdat het kraak-
gens meer spelen en je gaat alleen
te? Ach, af en toe zakte er wel
maar naar buiten als het echt nodig is.
iemand door het ijs, maar behalve
Heel Nederland zeurt. We doen ons
een nat pak gebeurde er nooit iets.
uiterste best om sneeuw en ijs zo snel
Het was spannend en we hadden
mogelijk te laten verdwijnen. En wat
dikke pret.
doen we dan? Vervolgens gaan we
winter 04/05 wellermagazine 10
De taal van de mam WINKTER Kaod kil en kaal,
De taal van de mam wordt geschreven in onze moedertaal: het dialect. We spreken over ‘taal’ omdat het Limburgs een echte en erkende taal is, die in niets onderdoet voor het Nederlands. Ten opzichte van onze standaardtaal – het Nederlands – is het Limburgs een dialect, zoals het Nederlands een dialect is ten opzichte van het handels- en diplomatiek Engels.
heë good genog vóng....En noe dizze
foei foei ! En neet ins ee paar den-
sjeve sjrankel hat heë zich in de heng
netek vuur d’r radiator gezat, ojee
loate duje. Foei foei foei !
neë. De dreikuëninge sjtónt regelrech vuur de thermostaatverwerming te
lang nachte, vöal duuster
Zónger de mam is d’r pap nurges.Heë
koekeloere. ’T mos zoeë ”natuurlik”
rónk ’t leeg
hat de balle versjtank va krisböl en ’t
meugelik tussje de figure gesjtruid.
va Krismes.
ingelehoar liek mieë óp ’ne haof
Good bedoeld, mè ’t is nieks en ’t
oeteree gerieëte knot witte wol. Foei
sjpegelke as drinkplaatsj vuur de
foei foei! En woeë is ’t ege geheëkelde
dere ligk och nog vol d’r mit. Sorry
ingelke van de mam geblieëve ?
pap, och bereëkende ónversjilligheed
Krismesverrassing
Achter in d’r boom woeë ginne hónk ’t
mót gekind zieë.
Heem gekoame van sjoeël, wis ich
kós zieë hange ! ’T eekketske dat heë
neet wat mich uëverkoam.....
óp de hobby-sjoeël zelf houw gemak,
Neë d’r pap kin kinne wat e kint, mè
Óngerwiel dat de mam noa de sjtad
dat hóng vure aa óp de blink. Wie heë
dit kint e nit. Foei foei foei ! Boete ’t
woar um ’t zoeëvöalste aasjleepwerk
zich vuursjtelt wie de klinge van hei
Jeseke sjeet al mar get plompverlo-
te doeë vuur de Krismes, houw d’r
neëve an de klöksjkes kinne kómme, is
are erum. De mam hat ee vöal beëter
pap d’r ee haof ATV’tje teëgenaa
mich och ee roadsel.
geveul vuur zoeëget. Juus wie ich an höar dink, doa kump de mam...de
geworpe um ós te verrasse: heë woar Noe pas zieën ich de krib....neet te
doeëdvermuidheed is höar aa te
filme ! Wie ónwies sjtóm. Ee zootje
zieë. Ofsjoeën ’t pas veer oer is,
Ich zoog ’t al dierek...heë bedoelde
verfroemeld papier mós rotse vuur-
hingt höar kapsel óp haof elf.
’t good, mè ’t woar in éé woad: kap-
sjtelle...Rotse die vanoet ’t nieks begóste
Aafgetoaperd sjteet ze mit tesje en
pes! Wat zouwe mam en ich verras
zoeëget 30 sentemeter van gen eëd en
tuute in de heng, kiekt de kamer in
zieë en dat woar och zoeë: knudde.
dronger oet sjtoke de sjmaal koeëpere
en.... bliet sjtok sjtief sjtoa. ”Foei foei
Foei foei foei wat ee gehoddel ! De
puëtjes van ’t beizettöafelke....Kan ‘t
foei.......... wat bin ich mui” zeët ze
lempkes in d’r boom branke, mè doa
nog viezer? ’T roeëd lempke in ’t sjtelke
flot drachter aa um d’r pap neet
woar och alles mit gezag. Ging
kan ich nog goodkure, mè zoeë vlak
teleur te sjtelle. Mè höar blikke
fetsuunliche verdeling, sjots en sjeef
boave de aagekleëfde naas van d’r
sjpreëke vuur zich..... Later hat ze ee
as of heë ze zoeë mar drin houw
Joeësef ? Mót dat zoeë ópzichtig in ‘t
en anger sjtiekem verplaatsjt en
gesjmieëte. D’r boom idem dito, och
oog valle ? ’T liek wal ee soat bruikas-
verhange went d’r pap effe neet in
sjots en sjeef. Neet te geleuve, gee
effek in d’r ieskouwe sjtal.
de kamer woar. Mè ’t eekketske leet
d’r boom en de krib ’nt ópzette.......
ze vanaaf zieng prominente plaatsj
gezich. Wie woar dat te rijme mit anger joare wie v’r mit de ganse
Uëver d’r éé-ermige herder hat e noa-
de kamer in sjtare ”want ’t geet um
siepsjaf óp d’r maat zoeëget alle
gedach, mè doa sjteet teëgenuëver dat
d’r gouwe wil mit Krismes” zag de
beum in de heng houwe gehad vúúr
’t groeëtste deel van ‘t anger gezelsjap
mam.
dat d’r pap endlich inne houw deë
mit d’r rugk noa de kamer sjteet. Foei
Ger Prickaerts Heëlesj
04/05 winter wellermagazine 11
door Roelof Braad Roelof Braad is stadshistoricus van Heerlen en bereikbaar bij het Heerlense Stadsarchief.
Met dank aan de Heemkundevereniging ‘Bron van Brunsham' Foto’s: Heemkundevereniging ‘Bron van
‘De Egge’
Brunsham', Peter Trompetter.
Van mijnwerkerskolonie Vroeger
tot moderne wijk Op 24 november 2000 was er hoog
Een eeuw daarvoor bestond De Egge
bezoek in de tachtig jaar oude
nog niet. De naam kwam in de oude
wijk ‘De Egge’ in Brunssum.
archieven slechts als veldnaam voor.
De gouverneur van Limburg, baron
Een van de oudste vermeldingen van
Van Voorst tot Voorst was in de
de veldnaam stamt uit 1470 toen
oude mijnwerkerskolonie met tal
Jan van Weerst als bezitter van 4
van hoogwaardigheidsbekleders
morgen land ‘op die Eygen’ of ‘op
voor de officiële oplevering van de
die Eggen’ wordt genoemd. Bij deze
herstructurering van de wijk. Zo´n
akkers moet toen ook een boerderij
kwart eeuw na de sluiting van de
hebben gestaan, de Pyrinxhof, waar
mijnen in Zuid-Limburg was met
Herman Rynckens een tijdlang
een facelift van de wijk het stof
gewoond moet hebben. Een aantal
van de mijnbouwperiode afgewas-
van de akkers op ‘die Eygen’ lever-
sen en kreeg de wijk weer een
den tot ongeveer 1800 een deel van
frisse en modernere aanblik. Maar
het salaris van de pastoor van
de sfeer van de twintigste-eeuwse
Brunssum. Al deze gegevens wijzen
mijnbouwperiode is bij een wan-
erop dat ‘De Eggen’ een laatmiddel-
deling door de wijk nog steeds
eeuwse ontginning is.
voelbaar… Tot in de twintigste eeuw bleef het agrarische karakter overeind. Oude kaartjes van de plek waar nu de Luchtfoto van de Staatsmijn Hendrik,
bebouwing van een hechte wijk is,
waar vele mannelijke buurtbewoners hun
laten geen bebouwing zien, alleen
kost verdienden.
een verkaveling omgeven door
winter 04/05 wellermagazine 12
van boven naar beneden:
Plattegrond Brunssum, 1867
De Voorstraat in de Egge kort na het gereedkomen van de woningen. De bekende huisarchitect van ‘Ons Limburg’, Jan Stuyt, zorgde voor de hoogwaardige karakteristiek van deze arbeiderswoningen.
De Voorstraat in het voorjaar van 1921 met op de achtergrond de inmiddels eerste bewoonde huizen rond het Eggeplein. Het gebouw rechts op de voorgrond was jarenlang depot voor de woningvereniging.
heidegebied en bos. Een ideale uitvalsbasis dus voor de jacht op klein en misschien ook wat groter wild. Brunssum was tot de twintigste eeuw een dorp met nog geen 1250 inwoners, met in het verleden wel al enige nijverheid van formaat. Vermeldenswaard is rond 1200 de pottenbakkersindustrie bij Oeloven langs de Rode Beek en korte tijd rond 1800 de bloeiende metaalnijverheid in het dorp waar zo’n 100.000 kilo ijzer werd verwerkt tot wijzerplaten van klokken, scharnieren en deurbeslag, kaarsensnuiters, lampen, suikertangen en passers. Het aanzien van de velden ‘Op den Eygen’ zou snel na 1911 veranderen. Toen begon men met de aanleg van de Staatsmijn Hendrik. In Rumpen waren daarvoor 23 percelen gekocht met een aaneengesloten oppervlakte van ongeveer 24 ha. Daarop verrezen boortorens en allerlei gebouwen
04/05 winter wellermagazine 13
De Egge werd recent nog een bedevaartsoord. De wenende madonna van de Voorstraat trok van heinde en verre mensen die op zoek waren naar genezing Zo landelijk was 'De Egge' ooit.
of een wonder.
voor de steenkolenwinning. Toen de
240 woningen van ‘De Egge’
kersrampen uit de Nederlandse mijn-
schachten in 1918 op een diepte van
gebouwd. In het voorjaar van 1921
bouwgeschiedenis, waarbij beide keren
422 meter de eerste ontginbare
konden de eerste bewoners er gaan
13 koempels om het leven kwamen.
steenkoollaag bereikten, konden vele
wonen. In de Voorstraat was het kan-
mijnwerkers het ondergrondse werk
toortje van de woningvereniging waar
De saamhorigheid was ook merk-
beginnen. Door de toenemende
in de begintijd maandelijks de huur
baar in het verenigingsleven in de
productie groeit Brunssum al gauw
van rond de 22 gulden moest worden
wijk. ‘De Egge’ had zijn eigen voet-
uit tot een heus mijnwerkersstadje
betaald. Voor de vrijgezelle mijnwer-
balclub en ook de carnavalsvereni-
met in 1920 al bijna 10.000 inwo-
kers verrees in De Egge nog een gezel-
ging ‘De Streupers’ zag in 1954 het
ners en in 1930 zo’n 16.000.
lenhuis. De wijk werd eerst ver na de
levenslicht in café Bus op de Egge.
Enkele boerderijtjes en enkele wat
Tweede Wereldoorlog uitgebreid met
De (mannelijke) inwoners van ‘De
grotere bedrijfjes moesten het veld
nieuwe eensgezinswoningen en gale-
Egge’ stroopten nu niet meer op
ruimen voor de woningbouw voor de
rijwoningen in de Mettebos.
wild, maar ‘streupten’ nu de cafés
huisvesting van de vele mijnwerkers.
In 1955 werd de wijk ingedeeld bij de
en dancings af naar vrouwen en
In de nabijheid van de Hendrik
St. Jozephparochie en kreeg De Egge
vermaak.
wordt tussen 1918 en 1920 het
een kerk op haar grondgebied. Als één van de weinige wijken van
‘Schuttersveld’ met 421 woningen volgebouwd, overigens met instand-
De bewoners van de wijk, of beter
Brunssum haalt ‘De Egge’ in 1995
houding van het bos als park, dat bij
gezegd de ‘mijnkolonie’, deelden in de
het landelijke nieuws. Een beeld van
gelegenheid van het gouden jubi-
loop van de jaren lief en leed. Het
O.L. Vrouwe Fatima van de familie
leum van de Staatsmijnen is gemo-
harde mijnwerkersbestaan eiste zijn
Coumans in de Voorstraat heeft
derniseerd tot een echt stadspark
tol van de mannen. En men stond
bloed gehuild. Daardoor is het
met roeivijver en kabelbaan. In
elkaar vooral bij toen de Hendrik op
kapelletje, waar het beeldje nu
1920, werden door Woningvereniging
13 juli 1926 en 27 maart 1947 werd
staat, voor sommige mensen een
Brunssum (voorloper Weller) ook de
getroffen door de grootste mijnwer-
bedevaartsoord geworden.
winter 04/05 wellermagazine 14
Koken bij de buren
Het is weer winter! De kou doet zijn intrede en de stampotten ook. Nederlanders zijn er dol op! Of het nu gaat om hutspot, boerenkoolstampot, of zuurkoolstamppot, we
Oer-Hollandse stampotten met een exotisch tintje
vinden het allemaal even heerlijk. Daarom onthult Wellerklant Mia Keydener een paar lekkere oer-
Een keer in de vier weken heeft Mia
Hollandse stamppotrecepten.
een ‘atv-dag’. Dan gaat ze lekker met
Zuurkoolschotel met banaan
vriendinnen treinen door heel
1 pond zuurkool
Een vlotte babbel, actief voor de
Nederland. Een futuristisch museum,
1 kilo kruimige aardappelen
gemeenschap, een hartelijke vrouw
een oude Hanzestad of een knus res-
3 rijpe bananen
en een liefdevolle moeder. Dat is Mia
taurantje, gewoon een gezellig dagje
1 pond half om half gehakt
Keydener. Samen met haar man
uit. Meneer Keydener neemt op deze
1 scheutje melk
woont ze al 32 jaar op de Keerweg
dagen de honneurs waar. Hij kookt
Peper en zout
(Heerlerbaan). Eigenlijk wonen haar
eenvoudige gerechten, maar doet het
twee zonen er ook nog een beetje.
met net zoveel zorg.
Nou ja, tijdens het avondeten dan.
Schil de aardappelen en kook ze gaar. Maak hier puree van en voeg
Iedere avond bereidt moeders name-
Haar grootste hobby is reizen. Samen
zout, peper en melk naar smaak toe.
lijk een heerlijke maaltijd voor het
met haar man bezoekt ze exotische
Kook de zuurkool in een klein beetje
hele gezin. Ze vindt het leuk dat
oorden. Rhodos, Gran Canaria, Tenerife
water. Als de zuurkool gaar is, het
haar zonen komen eten. Zolang ze
en Turkije, als het er maar warm is. Met
water afgieten. Doe een klontje
het nog kan, kookt ze met liefde.
haar vlotte babbel verovert ze snel het
boter in dezelfde pan en stoof de
hart van vele vakantiegangers. Ook na
zuurkool in 30 minuten gaar op een
Dit bezige bijtje is een voorbeeld
vakantie onderhoudt ze de contacten.
klein vuur. Bak ondertussen het
voor de samenleving. Want ondanks
En zo wordt de lijst met vrienden en
gehakt rul en vet een vuurvaste
haar drukke huishouden doet ze een
bekenden alleen maar langer.
schaal in met boter. Voeg één laag
heleboel vrijwilligerswerk. Ze helpt
puree, één laag gehakt, één laag
in de St. Jozefkerk, poetst er en runt
Nieuwsgierig naar de gerechten van
zuurkool, één laag banaan in stukjes
het huishouden van de pastoor. Ook
Mevrouw Keydener? Probeer ze maar
en tenslotte nog een laag puree toe.
bij het inpakken voor de missie laat
snel uit. Alle recepten zijn voor vier
Besprenkel het geheel met paneer-
zij geen verstek gaan.
personen.
meel en botervlokken. Zet de schaal
04/05 winter wellermagazine 15
Spruitjes stampot 1,5 kilo aardappelen 2 uien 1 kilo spruitjes 1 scheut melk Peper Zout Nootmuskaat Maak de spruitjes schoon en kook ze gaar. Schil de aardappelen en 20 minuten op 200 graden in de
Schil de aardappelen en kook ze gaar.
kook ze in water met een beetje
oven. De bovenkant heeft nu een
Maak de kool schoon en snijd deze in
zout. Maak puree van de aardappe-
mooie bruine kleur.
kleine stukjes. Snipper de ui en fruit
len en voeg wat melk, peper, zout
deze in een beetje boter of olie.
en nootmuskaat toe. Snipper de ui
Roerbak de kool en de hamblokjes
en fruit hem in een beetje boter. Giet
5 minuten in een wok. Maak puree
de spruitjes af en schep ze samen
1 kilo aardappelen
van de aardappelen en voeg wat melk,
met de ui door de aardappelpuree.
1 kilo savooiekool
peper en zout en mosterd toe. Schep
1 flinke ui
het koolmengsel door de puree.
Savooienkool stampot
1 scheut melk 2 ons hamblokjes Beetje boter of olie Flinke theelepel mosterd
Smakelijk eten!
winter 04/05 wellermagazine 16
Weller workshops Weller nodigt u uit! Een avondje wijnproeven, koken met asperges of bloemschikken bij een woningcorporatie? Het zal u wellicht verbazen maar bij Weller kan dat. Wij doen namelijk véél meer dan alleen het verhuren van woningen. Onder de naam Wellerworkshops organiseert Weller regelmatig een paar gezellige uur-
Zomaar van Weller
tjes voor klanten. Waarom? Wij zijn nieuwsgierig, willen u graag ontmoeten
Een informele ontmoeting
Als een volleerd entertainer zorgde hij
Stampotjes koken
De vrolijke Jean-Pierre Stoelinga,
voor hilariteit en een onvergetelijke
Heeft u het verhaal van Thijs
eigenaar van een tuincentrum in
avond.
Offermans in het vorige magazine
en nader kennismaken.
Landgraaf, gaf in de Wellerij een
gelezen? Deze jonge talentvolle kok
workshop herfstkransen maken.
Door het succes van deze en andere
uit Brunssum heeft het koken tot
Hij maakte echte kunstenaars van
workshops staan er voor de winter
kunst verheven.
de aanwezigen. De meest schitteren-
weer drie geweldige workshops op het
Of het nu gaat om het fileren van
de creaties waren het eindresultaat.
programma. Zit er een bij die u aan-
vis, het bakken van vlees, het blan-
Maar de workshop was niet alleen
spreekt? Aarzel dan niet en schrijf u
cheren van groente of het creëren
herfstkrans-technisch verantwoord.
direct en zonder kosten in!
van een spectaculair nagerecht, hij
04/05 winter wellermagazine 17
ontmoeten ouderwets en modern
Nagelstyling
elkaar als Thijs heerlijke stampotjes
Zijn mooie, sterke en lange glanzen-
gaat bereiden.
de nagels ook uw droom? Mis de workshop nagelstyling dan zeker
Grimeren
niet. Professionele nagelstylisten
Het carnavalsseizoen is al ingeluid,
zullen uw nagels vertroetelen, ver-
maar het échte feest moet nog begin-
zorgen en lakken. En natuurlijk krijgt
nen. Een paar dagen ongestraft gek
u ook heel veel handige tips. Laat
doen, kijken naar de verklede mensen,
deze kans niet voorbijgaan en ben
genieten van de optocht en met hese
er bij op 17 februari.
stem lekker mee blèren op ’Sjeng oan de geng’. Carnaval is voor de meeste
Onze workshops zijn geheel gratis.
doet het met passie en overgave.
Limburgers echte nostalgie en er
Maar wees er snel bij want wie het
Daarom was de workshop koekjes
wordt dan ook veel aandacht aan het
eerst komt, het eerst maalt. Klanten
bakken wel aan hem besteed. De
uiterlijk besteed. Bent u ook zo jaloers
die nog niet eerder hebben deel-
Wellerij rook heerlijk zoet en het
op mensen die er zo mooi uitzien en
genomen aan een van onze work-
resultaat mocht er zijn. In chocolade
de meest indrukwekkende patronen
shops hebben voorrang. Is uw
gedoopte bokkenpootjes, knapperige
op hun gezicht hebben? Geen nood
interesse gewekt? Stuur dan een
oblies, romige soesjes en warme
want bij Weller kunt u dit leren. Een
kaartje of e-mail naar Debby Bosch
kokosmakrons. Om je vingers bij
echte grimeur brengt u op 20 januari
(
[email protected]).
af te likken... Nieuwsgierig naar de
in sneltreinvaart de fijne kneepjes van
kookkunsten van Thijs? Op 6 januari
het vak bij. Dit jaar steelt u de show!
Tot ziens in onze Wellerij!
winter 04/05 wellermagazine 18
Uniek in Nederland: het Gregoriushuis Weller in de buurt In de toekomstplannen van Weller neemt de zorg voor ouderen een speciale plek in. Dit is niet ‘zomaar een keuze’. De bevolkingscijfers in Parkstad wijzen op vergrijzing. Dit betekent dat er steeds meer behoefte ontstaat aan ouderenhuisvesting. Een groot maatschappelijk probleem dat alleen maar opgelost kan worden als alle betrokken partijen daadwerkelijk willen samenwerken en creatief met de beschikbare middelen omgaan.
04/05 winter wellermagazine 19
Een goed voorbeeld van zo’n
ciale woonvorm voor dementerenden.
pleegkliniek wordt in het Gregorius-
samenwerking is het Gregoriushuis,
Weller nam de bouw van het woon-
huis iedere dag een maximaal appèl
een bijzonder initiatief van Weller en
huis met acht kamers voor haar reke-
gedaan op zelfredzaamheid. De
de stichting Gezondheidszorg Ooste-
ning en G.O.Z.L. draagt zorg voor de
bewoners worden betrokken bij alle
lijk Zuid-Limburg Ouderenzorg.
begeleiding.
dagelijkse zaken. Samen boodschappen doen, samen koken en het
Vlak in de buurt van de prachtige
In het Gregoriushuis vinden op dit
samen gezellig hebben. Familieleden
Gregoriuskerk is onlangs het
moment acht ouderen een (t)huis
worden eveneens betrokken bij de
Gregoriushuis geopend door heuse
waar zij onder begeleiding nog zelf-
begeleiding.
Argentijnse dansgroep. Een unieke
standig kunnen wonen. Het credo van
woonvorm die werkelijk alle aan-
het Gregoriushuis: laat de bewoners
De bewoners zijn unaniem enthou-
dacht verdient. Weller en de G.O.Z.L.
zo veel mogelijk zelfstandig doen. In
siast over deze unieke woonvorm en
Ouderenzorg ontwikkelden deze spe-
tegenstelling tot bijvoorbeeld een ver-
inmiddels tevreden Wellerklanten.
winter 04/05 wellermagazine 20
Een klomp vol rode bloemen op een witte vakwerkwand. Met nieuwe ogen de simpele schoonheid te ontdekken van oude motieven.
Vakwerk! Wie sjoën os Parkstad is
Zo maar vlak in de buurt midden in de
en hellingbossen lijken ze achteloos
golvende dalen van Geul en Gulp zie
te zijn uitgestrooid maar toch opval-
je een onvervalst natuurdecor voor
lend door hun heldere kleur en
prachtig witte vakwerkboerderijen.
karakteristieke constructie.
Half verscholen tussen boomgaarden
Ze vormen een harmonieus geheel
04/05 winter wellermagazine 21
met hun omgeving, meidoornhagen,
De vloeren in deze woningen werden
primitieve charme van het oude
knotwilgen en holle landwegen, weg-
gemaakt van leem waaraan o.a. run-
handwerk.
kruisen en kapellen, prachtig mooi.
derbloed was toegevoegd.
De Limburgse vakwerkboerderij ken-
Het vakwerkhuis, een fenomeen dat
merkt zich door soberheid. De boeren
Wilt u ze zien? In Mechelen, Epen en
zichzelf heeft overleefd. U hoef
waren hun eigen bouwmeester en zij
Wittem zijn ze nog volop te bewonde-
maar een klein stapje terug te zet-
gebruikten geen andere bouwstoffen
ren. Geen zin in een autoritje? Of zoekt
ten in de tijd om de verrassende
dan hout, klei en stro.
u het liever dichterbij? Wandel dan
ontdekking te doen dat dit nù nog
door het gehuchtje Terstraten, verbaas
bestaat!
De vakken tussen het houten raam-
u in Benzenrade of geniet in Hommert.
werk bestaan uit een vlechtwerk van
Ze klinken als exotische bestemmingen
stevige takken en buigzame twijgen,
maar zijn écht vlakbij. Lof van de een-
aan weerskanten bepleisterd met
voud, product van ambachtelijke
een mengsel van klei en gehakt stro.
vormgeving uit vroegere tijden,
winter 04/05 wellermagazine 22
Oma’s tips Sommige dingen van vroeger zijn helemaal niet achterhaald. Hooguit vergeten. Weller praat u even bij met slimme tips van weleer die vaak verrassend actueel zijn.
Weg met wintertenen Wintervoeten of wintertenen hebt of krijgt u door een abnormale ontstekingsreactie die ontstaat door
Prijsjes weghalen met lampenolie
slechte doorbloeding bij kou en vocht. Vaak zijn wintervoeten erfelijk. Ze komen voor op elke leeftijd.
Wilt u nooit meer verkouden worden?
Prijsstickertjes op nieuwe kerstballen
Wintervoeten kunt u behandelen
Spoel dan uw neus wekelijks met lauw
of cadeautjes zijn soms moeilijk te
met rauwe eidooier. Smeer ze iedere
water. Neem een beetje in uw hand en
verwijderen. U kunt er een föhn op
avond ermee in. Even laten drogen,
inhaleer dit door de neus. Het is
zetten. Van warmte laat de lijmlaag
sokken aantrekken en naar bed.
onprettig, maar het went en houdt de
los, u kunt het stickertje er dan zo
Goed inwrijven met kamferspiritus
de boel bacterievrij.
vanaf trekken. Wasbenzine kan ook
(van bij de drogist) is trouwens ook
een uitkomst zijn, hoewel het op
goed. En wisselbaden natuurlijk:
Als u verkouden bent, biedt dit zelfge-
roestvrij staal of kunststof nogal
afwisselend 2 á 3 minuten in koud
maakte drankje een uitkomst. Doe een
eens vlekken achterlaat. In dat geval
of warm water bevorderen de door-
halve gesneden ui in een klein kom-
kunt u het beste wat lampenolie
bloeding. Verder is het belangrijk om
metje en vul het kommetje af met
gebruiken. Een kleine hoeveelheid
voeten en handen droog en warm te
bruine suiker. Laten staan tot het
op een oude doek, even wrijven en
houden, en vooral geen te kleine
mengsel goed vochtig is. Neem er af
de sticker verdwijnt als sneeuw voor
schoenen en handschoenen te dra-
en toe een lepeltje van.
de zon.
Om vrijer te ademen in uw slaap legt
Een groene kerst
Verkoudheid te lijf
u een ui (in stukken gesneden) naast
Uw mooi versierde kerstboom wilt u
Als het koud en nat is, is de kans op
het bed. Bij een verstopte neus snuift
natuurlijk zo lang mogelijk groen
een fikse verkoudheid groot. Daarom
u met een lepel zout met afgekoeld
houden. Geef de boom regelmatig
kunt u in deze tijd van het jaar de
gekookt water op: 1 theelepel zout op
water en doe er wat glycerine bij, dan
volgende tips vast gebruiken:
1 beker heet water.
houdt de boom langer zijn naalden.
gen. Want die belemmeren de doorbloeding.
04/05 winter wellermagazine 23
De Buitenboel
Het menu
Tuinvogel top 5
Er zijn vogels die alles lusten, vogels
Deze vogels zijn de meest frequente
die alleen insecten willen en vogels
bezoekers van Nederlandse achter-
die bijna alleen maar zaden en vruch-
tuinen en balkons. Kunt u de
ten eten. Wit u iedereen tevreden stel-
verschillende vogels aan de juiste
len? Stel een menu samen uit: appel,
foto’s koppelen?
vruchtvlees van een kokosnoot, vogelzaad voor buitenvogels, voer voor
1 Koolmees
Help vogeltjes de winter door
insecteneters, ongebrande pinda’s,
2 Mus
zonnebloempitten, ongekookte haver-
3 Kauw
Als de vorst zijn intrede doet, krijgen
mout, brood, rozenbottels en bessen.
4 Spreeuw
vogeltje die overwinteren in
Voer waar zout in zit is niet geschikt.
5 Merel
Zijn sloten en vijvers dicht gevroren?
A
namelijk een probleem zijn om voldoende voedsel bij elkaar te scharre-
Vergruis enkele ijsblokjes en biedt die
len. Bent u een echte vogelfan? Help
aan in een bakje dat afgedekt is met
ze dan een handje.
gaas. Zo voorkom je dat de vogels erin
Nederland het zwaar te voorduren. In de winter kan het voor vogels,
baden en hun veertjes bevriezen.
Voeren Om in de koude wintermaanden hun
Tip van Weller
lichaamstemperatuur op peil te hou-
Nieuwsgierig hoe een taart voor
den hebben ze behoorlijk wat voedsel
vogels eruit ziet? Probeer ons ‘vogel-
nodig. Helaas is het een heuse strijd
taartrecept’ alleen of met de kinderen.
om hun buikjes gevuld te krijgen. De
De vogels zullen u dankbaar zijn. Ga
vogeltjes zijn dan afhankelijk van
als volgt te werk:
onze goedgevigheid. Start daarom
• Laat wat frituurvet smelten en ver-
eind november al met voeren in kleine hoeveelheden. Zo weten de vogels écht winter wordt. De noodzaak van
• Vul een bakvorm en laat het mengsel helemaal afkoelen • Haal de ‘taart’ uit de vorm, (hou de
D
vorm eerst even in heet water) • Versieren met pinda’s, zonnepitten, kokosnoot, appel en klaar!
E Oplossing
het langzaam afbouwen.
zonnepitten doorheen
A: Kauw, B: Koolmees, C: Merel, D: Mus, E: Spreeuw
meer vriest. Maar het beste kunt u
C
volgens een beetje afkoelen • Meng er vogelzaad, maanzaad en
precies waar ze moeten zijn als het het voeren stopt wanneer het niet
B
winter 04/05 wellermagazine 24
Samen gaat het beter
Het motto van dit jaar was ‘Weller
Maar liefst 150 bewoners van de
in actie’. De directie koos voor vijf
Mondriaan Zorggroep gingen naar
regionale doelen: het dagactiviteiten-
de bioscoop en genoten een hele
centrum Op de Bies in Landgraaf,
middag tijdens een ‘diner dansant’.
de afdeling langdurige zorg van de
De jongens en meisjes van Xonar
Mondriaan Zorggroep en het dagactivi-
kozen voor een dagje in de sneeuw
teitencentrum van jeugdzorginstelling
in Landgraaf.
Xonar in Heerlen, en in Brunssum waren de bewoners van bejaardenver-
Voor de bewoners van Huize Louise
zorgingstehuis Huize Louise en Radar
had Weller iets bijzonders in petto:
de gelukkigen. In nauw overleg met
een échte frietwagen verraste de
deze organisaties is besloten om het
bewoners met een ouderwetse punt-
beschikbare geld te besteden aan een
zak friet. Een kienmiddag met afslui-
‘verwendag’. In een tijd van louter
tende karaoke en polonaise maakten
bezuinigingen was het de hoogste tijd
1 oktober een onvergetelijke dag.
Op 1 oktober 2004 stond u voor
voor gezelligheid, lekker eten en samen
een gesloten deur… Neen, de
‘gewoon’ een leuke dag beleven.
De laatste gelukkigen waren bewoners van het Bexhoes (Radar), zij
Wellermedewerkers hadden geen vrij en zij namen ook niet deel
Een verwendag is het zeker geworden.
gingen shoppen op de Woon-
aan een dure cursus. Het vol-
De ruim 100 medewerkers van Weller
boulevard en werden in kasteel
tallige personeel was namelijk
werden verdeeld over de vijf goede
Hoensbroek getrakteerd op een
actief in de regio. Weller heeft
doelen en gingen de hele dag op stap.
middeleeuwse spellenmiddag. En
oog voor haar omgeving en vindt
De pupillen van Op de Bies werden
dat was nog niet alles. De directies
het belangrijk om direct in
getrakteerd op een dagje winkelen in
van deze instellingen kregen ter
contact te komen met het maat-
Maastricht en sloten af met pannen-
afsluiting een symbolische cheque
schappelijke ‘Umfelt’.
koeken en een boottochtje.
met het resterende budget.
04/05 winter wellermagazine 25
5
Weller in actie 9
winter 04/05 wellermagazine 26
Als ik aan kom lopen in de Keekstraat in Heerlerheide, wordt er vanaf het raam van Wellerklant meneer Poplawski al hartelijk naar me gezwaaid. Vol warmte word ik onthaald. De knusse huiskamer staat bol van de vazen, beeldjes, porselein, Mariaiconen en Pools kristal. Meneer Poplawski is bijna 80 jaar en runt z’n hele huishouden nog zelf, het ziet er piekfijn uit. Het gesprek met meneer Poplawski is erg gezellig. Pas anderhalf uur en vele kopje thee later hebben we het over zijn hobby: dessertwijn maken. Of het nu kersenwijn, rozebottelwijn, aalbessenwijn, rijstwijn, appelwijn of druivenwijn is, meneer Poplawski kan het allemaal.
Hoe wordt de wijn gemaakt? Een hartstochtelijk verhaal over de wijn eindigt in een ingewikkeld proces. Een korte samenvatting: Alle druiven worden zorgvuldig geplukt (in eigen tuin) en daarna tot pulp/most vermalen. Dit wordt in een 25 liter fles gedaan met suikerwater en gist. In een aparte ruimte waar het 24 graden is vindt het gistingsproces plaats. Drie keer per dag wordt de fles bewogen om te voorkomen dat er een dikke korst ontstaat van velletjes en pitten. Als de velletjes gaan zakken is de wijn bijna goed voor persing. Na 12 dagen gisten wordt de wijn geperst. Hij wordt door een speciale zak geschonken zodat velletjes en pitten achterblijven. Na twee maanden
04/05 winter wellermagazine 27
Smukstuk
Goede wijn... wordt de wijn overgeheveld zodat
schattige wijnglaasjes schenkt hij
richt ik me op het tweede glaasje,
achtergebleven velletjes verwijderd
wat van het rode vocht in. Vol ver-
waar kersenwijn in zit. Een diepe
worden. Twee maanden daarna gebeurt
wachting neem ik een eerste slokje.
robijnrode kleur siert het glas. Een
dit nog een keer. De wijn is nu klaar,
En dan? Mijn tong wordt gestreeld,
flinke slok later wordt ik een beetje
maar nog niet geschikt voor consump-
mijn smaakpapillen verwend en in
vrolijk. Hoeveel alcohol zit er eigen-
tie! De gist is namelijk nog niet
mijn neus een prachtig boeket.
lijk in? hoor ik mezelf vragen. Na
helemaal uitgewerkt. En omdat gist de
Spannende geuren, lichtjes prikkelt
een uitgebreide meting komt het
lever aantast moet de wijn nog een
het mijn lippen. In tegenstelling tot
‘schokkende antwoord: maar liefst
heel jaar lang rusten.
veel andere wijnen heeft dit godde-
20%! Gelukkig waren het maar
lijke goedje geen wrange nasmaak.
twee kleine glaasjes. Ik zou er wel
Proeven
Het is gewoon zoet en lekker. Het
een kelder mee willen vullen, maar
Meneer Poplawski pakt een van zijn
geheim? De steeltjes zijn niet mee
helaas. De wijn wordt niet verkocht,
creaties: rode dessertwijn gemaakt
geperst. Want deze zorgen voor de
het is en blijft een hobby.
van zelfgekweekte druiven. In twee
wrange smaak. Vol enthousiasme
winter 04/05 wellermagazine 28
Erop uit met de kids
Zin in een ouderwets uitje? Lekker zwieren op smalle ijzers, inktzwart krakend ijs en stiekem dromen van een glorieuze finish op de
In Nederland lijken de mensen niet wijs, Ik kan mijn ogen haast niet geloven:
Bonkevaart. Een druppende neus, tintelende
De een praat met bomen, de ander met ijs
vingers en een wankel evenwicht. Eerst een
En het Oranjegevoel zweeft erboven.
beetje bang maar daarna vol lef en keihard. Of liever plonsen in zalig warm bad, wuivende
In Nederland kijken ze nuchter en grijs
palmbomen, nippen aan een exotisch drankje?
Naar Kerstmis en de kaarsen die doven
Of toch maar liever modern en keihard raggen
Maar als het gaat vriezen dan is het weer prijs
en skaten. Dat kan vlakbij en voor een prikje!
En verlaten de mensen hun hoven.
Glanerbrook, Kummenaedestraat 45 in Geleen is het grootste recreatiecentrum in de regio.
Een Hollander schaatst hier tot aan het graf
Het sport- en recreatiecentrum bestaat uit een
In gesprek met het ijs, intens tevreden:
buitenijsbaan van 400 meter, een ijshal, een
Zonder schaatsen is het leven niet af.
wielerbaan, wedstrijdbad, subtropisch-zwembad, peuter-kleuterbad, natte speeltuin, twee
Elk volk heeft vreemde gewoonten en zeden,
sporthallen en een gezellig horecagedeelte. Het
Maar nergens ter wereld zijn ze zo maf
centrum bruist het hele jaar van gezelligheid.
Van ijs en die gekke Friesche Elf Steden.
Een bezoekje aan sport- en recreatiecentrum Glanerbrook garandeert u en uw gezin een sportieve en ontspannen dag. Voor een overzicht van alle mogelijkheden in sport- en recreatiecentrum Glanerbrook bezoek de volgende site: www.laco-international.nl
IN GESPREK MET HET IJS Onno Kastelein
04/05 winter wellermagazine 29
Wellerhebbes Leuke adresjes die een bezoek meer
Een greep uit het assortiment
dan waard zijn. De lekkerste plekjes
van Visser Chocolade
Een kijkje in de ‘keuken’.
van Parkstad gespot door Weller:
Chocoladeweetjes Krijgen we van chocolade een beter gevoel? De geur van chocolade vertraagt onze hersengolven waardoor we ons kalmer voelen. En bij het snoepen van chocolade komt er endorfine (geluksstofjes) vrij, dit geeft ons een gevoel van welbehagen. Verliefd door chocolade? In chocolade zit phentyl-ethylamide (pea) dat op adrenaline lijkt. Pea stimuleert de gevoelens die we associëren met verliefd zijn. Dus als we chocolade eten voelen we ons een beetje verliefd. Chocolade gezond? Wanneer je zo nu en dan een stukje neemt, vermindert dat de kans op hart- en vaatziekte. Vooral pure chocolade heeft een gunstig effect. Alles gebeurt op ambachtelijke wijze.
Chocoladedroom…
rustig de tijd voor mij. Wat is de
temperatuur een bittere smaak het
Frank Visser, een enthousiast onder-
geschiedenis van chocolade en hoe
aroma zal bederven. Na het branden
nemer die van aanpakken weet. Hij
wordt het eigenlijk gemaakt? Frank
worden de bonen verbrijzeld,
is verantwoordelijk voor maar liefst
beantwoordt de vragen heel geduldig.
gewalst en verwerkt tot een cacaomassa. Daarna wordt er suiker en
zeven winkels met een interieur waarop zelfs de Bijenkorf jaloers is.
Geschiedenis
cacaoboter aan toegevoegd. Voor
Zijn chocoladearsenaal mag zich één
Chocolade vindt zijn oorsprong in
melkchocolade wordt er nog wat
van de grootste in Nederland noe-
Mexico. Hier werd het bittere drankje
melkpoeder gebruikt. Witte chocolade
men. Hier worden de bonbons nog
door de Azteken als geneesmiddel
bevat geen cacaopoeder maar wordt
op ambachtelijke wijze gemaakt.
gebruikt. De naam die de Azteken voor
geproduceerd op basis van cacaobo-
Visser Chocolade is een jonge club
deze drank gebruikten was Xocolatl.
ter, suiker en melkpoeder. Tenslotte
waar hard gewerkt wordt aan kwali-
Een groep Spanjaarden onder leiding
worden natuurlijke sojalecithine en
teit. Alleen de beste producten zijn
van Hernando Cortez introduceerden
vanille toegevoegd. Nu kan de
goed genoeg. Toch zijn de bonbons
de drank in Europa. Pas in de 19e
chocolade naar Visser, waar het op
en andere lekkernijen uiterst betaal-
eeuw werd de huidige vaste chocolade
ambachtelijke wijze tot één van de
baar. De kwaliteit van een bonbon
ontwikkeld.
zeven zaligheden wordtverwerkt. Blij en voldaan loop ik naar buiten.
wel snor zit, want ze smelten als
Hoe wordt chocolade gemaakt?
sneeuw voor de zon. Frank Visser
Chocolade wordt gemaakt van cacao-
goed gedaan…
levert ook aan toprestaurants, maakt
bonen. De bonen worden zorgvuldig
menu’s met cacao en geeft profes-
geselecteerd en gebrand, bij een tem-
Heeft u interesse in Visser Chocolade,
sionele workshops. Ondanks zijn
peratuur van 120 graden. Dat moet
hun winkels en workshops? Kijk dan
drukke programma neemt hij toch
heel erg precies omdat bij een te lage
snel op www.visserchocolade.nl.
wordt bepaald door het smeltgedrag in de mond. Ik constateer dat het
De endorfinen hebben hun werk
winter 04/05 wellermagazine 30
Mooiste kerstmarkt van Europa Proef de authentieke kerstsfeer bij onze oosterburen. De ‘Aachener Weihnachtsmarkt’ is een van de grootste en vooral ook mooiste van Europa. De authentieke kerstmarkt trekt jaarlijks meer dan 1,4 miljoen bezoekers
1
van over de hele wereld. Als je door de stad loopt hoor je dan ook allerlei talen spreken. Hier moet u zijn voor
Het leukste uitstapje in deze tijd van het jaar is natuurlijk de kerstmarkt. Ieder jaar zijn er in
Zin in een leuk uitstapje?
een winters vakantiegevoel en dát vlak om de hoek. Geopend van 22 november tot en met 22 december.
en stalletjes te vinden, maar wat
Wandelen door sfeervolle grotten
als u net even wat anders wil?
Kerststad Valkenburg, de Fluweelgrot
Weller ging voor u op zoek naar
en de Gemeentegrot zijn tot en met
kerstuitstapjes die er uitspringen.
21 december 2004 dé locatie voor een
Bijzondere evenementen die mis-
kerstevenement. In de grotten worden
schien net buiten de grenzen van
twee aparte kerstmarkten gehouden
onze prachtige regio vallen, maar
met elk hun eigen kenmerken. Het is
veel plaatsen gezellige kraampjes
de reis meer dan waard zijn.
2
mogelijk om met een speciale passepartout tegen één prijs beide markten
Het reuzenrad of de schaatsbaan?
te bezoeken. Wandel door de sfeervolle
Van 26 november tot en met 9 januari
cadeau of de mooiste decoratie.
vindt op het Vrijthof ‘Winterland
(foto 3,4)
grotten op zoek naar het leukste
Maastricht’ plaats. Maar liefst 6 weken lang hangt in de Maastrichtse
Levensechte kerststal
binnenstad een gezellige winterse
In de St. Martinuskerk in Weert vindt
sfeer. Wandel eens over de gezellige
3
jaarlijks een bijzonder evenement
kerstmarkt die tot en met 23 decem-
plaats van 25 december tot en met 9
ber geopend is. Geniet van heerlijke
januari. Over de hele lengte van het
poffertjes en glühwein in het Winter
rechter zijschip wordt het kersttafereel
Café. Bind de schaatsen onder voor
levensgroot nagebootst. Door vele vrij-
een rondje op de ijsbaan. Of maak
willigers is er maanden aan gebouwd.
een ritje in het metershoge reuzen-
U ziet de kerststal, het kindje Jezus en
rad voor een prachtig uitzicht over
de drie koningen compleet met hof-
de stad (foto 1,2).
houding en kamelen. Dit jaar is het
4
thema ‘Van Koning tot Kind’.
04/05 winter wellermagazine 31
Wij wensen u voor
2005 een huis vol licht, een thuis vol warmte
Namens alle Wellermensen van Brunssum, Heerlen, Schinveld december 2004
Beste klanten, Het eerste Wellerjaar zit er bijna op. De tijd is ‘gevlogen’. Voor ons een moeilijk, maar wel een fantastisch jaar. Twee organisaties zijn samengesmolten tot één dynamisch bedrijf. In het begin nog een beetje onwennig, maar nu alsof het nooit anders is geweest. Daar zijn wij trots op! Weller heeft dankzij u een gezicht gekregen: een groep trouwe klanten die begrip toonden als er eens iets mis ging. Klanten die ons op een eerlijke manier feedback gaven, waardoor we zaken konden verbeteren. En spontane klanten die ons regelmatig complimenteerden. Bedankt! In de komende maanden gaan wij verder met het verbeteren van onze service en dienstverlening. Wij nodigen u uit om dit proces kritisch te volgen en ons regelmatig van (opbouwende) kritiek te voorzien. Mede namens onze medewerkers en onze Raad van Commissarissen wensen wij u en uw familie een buitengewoon fijne kerst en een fantastisch 2005 toe! Jack Gorgels, Hans Laudy en alle andere Wellermensen
winter 04/05 wellermagazine 32
Wellerkids & Co
Deze tekening is van Sandy Driessen (9 jaar). Sandy mag een cadeautje komen halen in de Wellerij. Wil jij jouw tekening de volgende keer op de achterkant van het Weller magazine zien en ook een cadeautje kunnen ophalen in de Wellerij? Stuur je mooiste (t)huistekening dan snel naar: Weller magazine t.a.v. de redactie Postbus 2, 6400 AA Heerlen