BACH EN VAN WASSENAER Vrijdag 6 & zaterdag 7 maart
Cécile Huijnen concertmeester Cindy Albracht viool Marjolein van Dingstee viool
Het Gelders Orkest
PROGRAMMA Unico Wilhelm van Wassenaer (1692 – 1766) Concerto Armonico nr. 4 in G • Largo • Da Capella. Non Presto • Largo. Affettuoso • Allegro
Johann Sebastian Bach (1685 – 1750) Concert voor 2 violen in d, BWV 1043 • Vivace Largo; ma non tanto • Allegro
Pauze
Unico Wilhelm van Wassenaer Concerto Armonico nr. 5 in f • Adagio. Largo • Da Capella • A tempo comodo • A tempo guisto
Johann Sebastian Bach Suite nr. 1 in C, BWV 1066 • Overture • Courante • Gavotte I & II • Forlane • Menuet I & II • Bourrée I & II • Passepied I & II
Cécile Huijnen concertmeester
Sinds 2000 is zij in dezelfde functie verbonden aan Het Gelders Orkest. Daarnaast is zij een veelgevraagd (inter)nationaal gastconcertmeester bij een groot aantal orkesten zoals het Rotterdams Philharmonisch Orkest, het Radio Filharmonisch Orkest, het Residentie Orkest, The Bergen Philharmonic Orchestra, The Sydney Symphony Orchestra, L’Orquesta de Camara de Cadaques olv Sir Neville Marriner en Symfonica Toscanini o.l.v. Lorin Maazel. Tevens leidt zij haar eigen kamerorkestprogram“Het Gelders Orkest is een allround orkest en
ma’s bij Het Gelders Orkest.
daarom is het een feest dat ook een klein en-
Ze profileerde zich als soliste met laat roman-
semble met barokmuziek tot de mogelijkheden
tische vioolconcerten zoals Strawinsky, Barber,
behoort. Waar zouden we immers zijn zonder
Gershwin, Shostakovitsj en Korngold maar
Bach? Ik weet zeker dat ook de prachtige, sub-
maakt ook graag uitstapjes naar het klassieke
tiele en tegelijk swingende Concerti Armonici
en romantische repertoire. Sinds ze veelvuldig
van Van Wassenaer tot uw verbeelding zullen
samenwerkte met choreografen als Jirí Kylián
spreken. Mijn collega’s en ik zien ernaar uit
en Paul Lightfoot toert ze regelmatig met het
u een bijzondere avond te bezorgen met dit
Nederlands Danstheater in binnen- en buiten-
prachtige programma!”
land en de samenwerking met vele barok en hedendaags georiënteerde ensembles brachten
Cécile Huijnen studeerde bij Davina van Wely en
haar over de hele wereld.
Jaap van Zweden en won op jonge leeftijd een
Sinds 2013 vormt zij een vast recitalduo met
aantal prijzen, waaronder in 1987 de hoofdprijs
accordeoniste Marieke Grotenhuis. Verder is ze
van het Oskar Back Vioolconcours samen met de
coach bij het Nationaal Jeugdorkest, jurylid van
Badingsprijs. In 1990 studeerde zij cum laude af
het Prinses Christina Concours, geeft ze indivi-
en werd ze aangesteld als eerste concertmeester
duele auditietraining en is ze gastpanellid van
van het Nederlands Balletorkest.
het programma Discotabel op radio 4.
Marjolein van Dingstee viool Marjolein van Dingstee volgde haar opleiding aan het Conservatorium van Amsterdam, bij Victor Liberman, Keiko Wataya en Alexander Kerr en aan het New England Conservatory in Boston bij James Buswell. Daarnaast volgde ze diverse cursussen, masterclasses en festivals, zowel individueel als in kamermuziekverband. Marjolein is vooral als kamermusicus een gelauwerd violiste. Regelmatig is zij te gast in verschillende ensembles. Sinds de oprichting in 1997 is zij, met haar broer en zus, lid van het Van Dingstee Kwartet, waarmee ze talrijke concerten gaf op de Nederlandse podia en tournees in Europa en de Verenigde Staten maakte. Het kwartet won prijzen op concoursen in Finland, Oostenrijk en Nederland, volgde masterclasses bij leden van onder meer het Amadeus Quartet, het Alban Berg Quartett en Juiliard String Quartet en bracht diverse cd’s uit. In 2012 richtte Marjolein met celliste Inge Grevink het Van Dingstee Grevink duo op. Diverse concerten voor duo, soms aangevuld tot een trio, staan sindsdien op hun programma. Sinds augustus 2007 is Marjolein van Dingstee als aanvoerder 2e viool in vaste dienst bij Het Gelders Orkest. Daarnaast werkt zij als remplaçante bij praktisch alle orkesten in Nederland, als aanvoerder en tutti violiste.
Cindy Albracht Cindy Albracht studeerde bij Jan Repko, Davina van Wely en Else Krieg in Amsterdam en bij Gerhard Schulz in Wenen. Zij sloot zowel haar Eerste als Tweede Fase Examen met onderscheiding af. Cindy volgde masterclasses bij o.a.Victor Liberman, Herman Krebbers, Denes Zsigmondy, Rainer Kussmaul en Thomas Brandis. Als eerste violiste van het Romeo Kwartet werkte zij onder andere met Isaac Stern, György Kurtág, en leden van het Amadeus Quartet, het Alban Berg Quartett en het Borodin Quartet. Zij won prijzen op diverse concoursen, zowel solo als met het Romeo Kwartet. Onder andere op het Oscar Back vioolconcours, en het Vriendenkrans concours van het Concertgebouw. Haar passie voor kamermuziek uitte zich als primarius van het Romeo Kwartet tussen 1997-2007, als ook o.a. in haar samenwerking met musici als Janine Jansen, Kolja Blacher, en het Faust Quartet. Sinds 2009 maakt zij deel uit van Het Gelders Strijkkwintet.Cindy is oprichtingslid van het Mahler Chamber Orchestra en het Luzern Festival Orchestra o.l.v. Claudio Abbado. Sinds 2007 is zij parttime werkzaam als aanvoerder 2e viool in Het Gelders Orkest. Cindy bespeelt een Alessandro Gagliano uit 1705.
luisterde naar de deftige naam Unico Wilhelm van Wassenaer Obdam. Een manuscript dat in 1980 werd gevonden op kasteel Twickel bij Delden (Overijssel) bewijst dat. Er staat op genoteerd: ‘Partituur van mijn concerten, gedrukt door de heer Ricciotti, gecomponeerd tussen 1725 en 1740. Ik nam ze regelmatig mee naar de concerten die in Den Haag door de heren Bentinck, mijzelf en enige buitenlandse heren waren georganiseerd. Ricciotti speelde daar eerste viool. Toen het halve dozijn compleet was, vroeg hij mijn toestemming ze te laten drukken. Na mijn herhaalde weigering riep hij de hulp in van meneer Bentinck. Omdat die zo aandrong heb ik ingestemd, maar op uitdrukkelijke voorwaarde dat mijn naam er niet op zou worden gezet. Zo werden ze, eigenlijk tegen mijn zin, gepubliceerd.’ Aldus Van Wassenaer.
Van Wassenaer
Daarmee kan aan de geschiedenis van de
In 1740 werd in Den Haag een bundel concer-
Nederlandse muziek een niet onbelangrijk
ten opgedragen aan graaf Willem Bentinck.
paragraafje worden toegevoegd, want het zijn
Uitgever was Carlo Ricciotti, een Italiaanse
werken van kwaliteit. Van Wassenaer Obdam
violist en impresario die nagenoeg zijn hele
leefde van 1692 tot 1766 en was net als zijn
leven in Den Haag werkzaam was. Hij meldde
vader diplomaat, eerst in Parijs, later in Keulen.
dat de concerten waren gecomponeerd door
Hij was een hartstochtelijk muziekliefheb-
een illustre mano, iemand met veel maatschap-
ber, zoals blijkt uit een bespreking: ‘Monsieur
pelijk aanzien. De naam gaf hij niet. Dat leidde
Van Wassenaer is een groot componist en hij
tot speculaties. In een Engelse roofdruk werd
begeleidt uitstekend op het clavecimbel. Men
Ricciotti zelf tot componist gebombardeerd. Een
heeft hier muziek van hem uitgevoerd die bijna
paar jaar later zou Willem de Fesch de maker
net zo goed is als die van Corelli.’ Dit laatste is
zijn. Weer later werden de concerten in verband
misschien wat overdreven, maar de muziek
gebracht met Vivaldi en Pergolesi. Toen Igor
heeft ontegenzeggelijk een bijzondere charme.
Strawinsky zijn Pulcinella-suite componeerde,
Het vijfde concert in f-klein spreekt wellicht
gebaseerd op barokmuziek, wist hij niet beter of
het meest tot de verbeelding. Dat vond ook Van
Pergolesi was de componist.
Wassenaer zelf al, want hij krabbelde boven de
Inmiddels weten we meer. De zes zogenoemde
partituur: ‘Dit concert prefereer ik boven alle
Concerti armonici zijn van een Nederlander die
andere.’
Bach
eendracht en harmonie op afstand blijven.
Het Dubbelconcert in d-klein (BWV 1042) van
Ten slotte is daar de Orkestsuite BWV 1066.
J.S. Bach is geschreven voor een klein orkestje.
Befaamd zijn ze, de vier werken die Bach in dit
Het is nét geen kamermuziek, maar het scheelt
genre naliet. Welhaast elk deel zal de muziek-
niet veel. Bach voerde zijn muziek zelf uit met
liefhebber bekend voorkomen, al was het maar
een ensemble van maar dertien musici, even
van een reclamefilmpje of documentaire.
wat anders dus dan het tegenwoordige symfo-
Overigens schreef Bach er veel meer dan vier,
nieorkest. Maar wanneer Bachs serene barokstijl
mogelijk tientallen. Dat al die muziek verloren
wordt geëerbiedigd en de muziek niet te veel
ging kwam omdat van de kapelmeester in
wordt geromantiseerd, is ook een grotere bezet-
Cöthen ‘gebruiksmuziek’ werd verwacht, die na
ting geen probleem. Zijn klaviermuziek klinkt
een enkele uitvoering al naar de archieven werd
immer ook heel goed op gitaar, luit of xylofoon.
verbannen. Gelukkig was Bach pragmatisch en
Het concert is doortrokken van speelvreugde en
werkte hij de suites later om, zoals tot cantates.
uitgelatenheid, met name de hoekdelen. In het
De suites werden oorspronkelijk geschreven
openingsdeel overheerst meerstemmigheid,
voor bijzondere gelegenheden, zoals herdenkin-
niet alleen doordat de twee violen dartel rond
gen of avondvullende opera’s. Het zijn daarom
en door elkaar draaien, maar ook doordat het
formeel Ouvertüren, waarmee tegelijk de func-
orkest actief deelneemt aan de constructie van
tie is omschreven: met deze muziek werden de
het totale stemmenweefsel. Furieus zijn me-
avondlijke concerten geopend. De meerdelige
teen al de openingsmaten, met een fugatische
vorm kwam uit Frankrijk en dat geldt ook voor
introductie van het thematisch materiaal. Met
de ritmiek en het dansante karakter. Elk van
dubbelgrepen, registerwisselingen en interval-
Bachs orkestsuites opent met een karakteristiek
sprongen wordt door de twee soloviolen een
lang deel, de eigenlijke ouverture. De speelse
kunstig contrapunt ontwikkeld. Het spel van
dansen die erop volgen (bij BWV 1066 zijn dat
dissonante samenklanken die om een oplos-
Courante, Gavotte, Fourlane, Menuet, Bourrée,
sing vragen, wordt in dit deel geen moment
Passepied) vormen als het ware een toetje. Het
onderbroken. Dan volgt het expressieve Largo
openingsdeel kent twee plechtige openingsmi-
ma non tanto – voor veel muziekliefhebbers een
nuten, waarna een vinnige fuga inzet, gevolgd
feest der herkenning. De dialogiserende vorm
door dartele episoden voor de blazers. Die fuga-
wordt hier tot het uiterste doorgevoerd. Met
tische minuten vormen zogezegd de ‘romp’ van
de intensiteit, de scherpte en de aanhoudende
de hele suite, feitelijk is alles daaromheen maar
pathos van de smachtende samenklanken
een verstrooiende bijkomstigheid. De statige
voert Bach de spanning almaar op, tot het
stijl van de dansen herinnert aan de pompeuze
bijna ondraaglijk wordt. Gelukkig is daar echter
muziek van Lully, op en top Frans, maar met
de bruisende finale, ofschoon ook hierin het
subtiele polyfone vervlechtingen blijft Bach ook
conflictueuze niet volledig is uitgebannen. Met
hier zijn Duitse afkomst trouw.
vele jachtige canonische passages ontwikkelen de violen een onrustige interactie waarbij
Jos van der Zanden
En beleef nog meer! Het Gelders Orkest heeft een prachtig programma voor seizoen 2014 – 2015 voor u samengesteld. De komende tijd valt er nog veel meer moois te beleven. Benieuwd? Neem een kijkje op www.hetgeldersorkest.nl en laat u verleiden. We hopen u snel weer te mogen begroeten bij één van onze concerten!
Russische sferen i.s.m. HET Symfonieorkest Nikolai Alexeev dirigent Eldar Nebolsin piano
Maestro Nikolai Alexeev presenteert als gastdirigent bij Het Gelders Orkest sinds 2002 een hooggewaardeerde Sjostakovitsj-reeks. Een groot aantal concerten hiervan kwam uit op cd. De monumentale LeningradSymfonie maakte al eerder grote indruk: ‘Alexeev weet precies hoe hij de ironie, de ruwheid, de ontroering en de nimmer ontbrekende achterliggende dubbelzinnigheid van dit orkestwerk met elkaar in balans moet brengen. Het resultaat? Kippenvel bij het publiek’ aldus De Gelderlander. Het Gelders Orkest en HET Symfonieorkest bundelen hun krachten voor een grootse uitvoering van dit Russische monument. Er staan tijdens deze bijzondere samenwerking maar liefst meer dan honderd musici op het podium! Naast Sjostakovitsj’ Vierde Symfonie geniet u van Rachmaninovs Paganini-rapsodie met de pianist Eldar Nebolsin. Gegarandeerd kippenvel!
Nijmegen vr. 13 maart Arnhem zo. 15 maart Zwolle do. 19 maart Enschede vr. 20 maart Apeldoorn za. 21 maart
Nino Gvetadze Nino Gvetadze piano Het Gelders Orkest strijkkwartet
Vioolconcert met Lorenzo Gatto Martin Sieghart dirigent Lorenzo Gatto viool
NRC Handelsblad steekt de loftrompet over haar en noemt Nino Gvetadze ‘een geboren pianiste, met het vermogen om mensen in hun hart te raken.’ De jury op het internationale Franz Liszt Pianoconcours in 2008 dacht er ook zo over. De van oorsprong Georgische pianiste ging er met de tweede prijs, de persprijs én de publieksprijs van door! Of de samenwerking met de strijkers van Het Gelders Orkest ook een warm bad oplevert, zal blijken wanneer ze samen op het podium staan. De verwachtingen zijn in elk geval hooggespannen! Voor de pauze hoort u Debussy’s dromerige Piano solo . Na de pauze kunt u genieten van Schumanns lyrische Pianokwintet.
Martin Sieghart. Gezichtsbepalend voormalig chefdirigent – en tegenwoordig honorair gastdirigent – van Het Gelders Orkest. Ook hij treedt aan in dit jubileumjaar! Het programma begint met Dem Andenken eines Engels van Alban Berg. De hoofdrol in dit concert is voor de violist Lorenzo Gatto, winnaar van onder andere de Koningin Elizabeth Muziekwedstrijd van 2009. De jonge Belg is een groot talent en werd na het winnen van een aantal concoursen, prompt uitgenodigd door de grote Europese concertzalen voor de prestigieuze serie Rising Stars. Sieghart combineert het dromerige werk van Berg met Franz Schuberts opgewekte Negende symfonie, ‘de symfonie met de hemelse lengte’.
Arnhem ma. 13 april Doetinchem vr. 17 april Arnhem za. 18 april Nijmegen zo. 19 april
Als voorproefje op dit concert wordt op woensdag 15 april van 12.30 – 13.00 uur een gratis lunchconcert gegeven in Musis Sacrum.
