Als de Bach van gisteren

www.rusko.nl

Als de Bach van gisteren... Nieuwsbrief van de Reunisten Vereniging van het Utrechts

R-USKO [email protected] Noolseweg 21, 1261 EA Blaricum

In deze aflevering vindt u: ! ! ! ! !

Herdenkingsconcert Jaap Hillen [2] Medusa [4] Van de voorzitter [4] Jan Beek & de dankbaar heid [5] Borrel van USKO tot RUSKO [5]

Studenten Koor en Orkest.

Trauerode leidde tot veel vrolijkheid

Weekend 2009: Fantastisch! Ja, Helvoirt 2009 was weer helemaal geweldig. Maar daar gaan we het nu niet over hebben (lees alles maar op pag. 9), we gaan het hebben over Helvoirt 2010, en daarmee samenhangend het USKO Lustrum 2010. Volgend jaar zal namelijk het 13e lustrum van het USKO plaatsvinden, en zal er ook weer een concert zijn waaraan het R-USKO mee gaat doen: Begin december 2010 in Muziek Centrum Vredenburg. Werk aan de winkel dus! En dat werk zal deels moeten plaatsvinden in Helvoirt. Voorlopig hoeft u echter nog niets te doen, behalve het stukje hiernaast te lezen en die datum alvast onuitwisbaar in uw agenda te schrijven.

Gilles Michiels dirigeerde herdenkingsconcert Jaap Hillen ! De 4e VRUSKO dag en de toerkomst [6] ! Helvoirt 2009 [8] met bijdragen van: Els & Paul Naber, Walleke ten Noever Bakker en Frans A. ! Tournette 2009, een Op 27 juni 2009, de eerste sterfdag van Jaap Hillen, Post Mortem [15] dirigeerde zijn (verre) opvolger bij het USKO een in! R-USKO online [16] drukwekkend herdenkingsconcert. Zie pagina 2. ! Nieuws van nu: Het huidige USKO [18]

Om vast in de agenda te zetten:

Redactie: Frans Alkemade Tom Ruigrok Nienke Geudeker [email protected] Ook: Jacob van Ruisdaelstr. 81, 3583 CC Utrecht

Oplage: ca. 550

[1] Donderdag 10 december (Jacobikerk, Utrecht) en vrijdag 11 december (Rotterdam) USKO concert (Mozart: “Grosse Messe” , Schubert: “Unvollendete”) [2] zaterdag 6 maart 2010 USKO Meezing Matthäus. [3] Donderdag 10 juni 2010 USKO Lustrumconcert in het Concertgebouw te Amsterdam. [4] 25-27 juni 2010: R-USKO weekend [5] Zaterdag 21 (28?) augustus 2010: VRUSKO dag [6] 10 (?) december 2010: USKO-RUSKO concert

1

23e Editie, 15 oktober 2009

Weekend 2010: Nog Fantastastischer? Om als RUSKO mee te kunnen doen aan het USKO-lustrum 2010, moeten zoveel mogelijk mensen zich t.z.t. kunnen inschrijven voor het repetitie-weekend. Dus:

Houd dit weekend vrij:

25-27 juni 2010

4e VRUSKO dag kijkt vooruit Ja, de 4e VRUSKO dag was weer helemaal geweldig. Maar daar gaan we het nu niet over hebben (lees alles maar op pag. 6), we gaan het nu eerst hebben over de 5e VRUSKO dag. Deze komt er namelijk, en wel hoogstwaarschijnlijk op 21 (heel misschien op 28) augustus 2010. Wederom in de Bergse Bossen. Binnenkort meer nieuws op de website.

Herdenkingsconcert Jaap Hillen

Op zaterdag 27 juni 2009, precies een jaar nadat Jaap Hillen was overleden, vond in de Nieuwe Badkapel in Scheveningen, de thuisbasis van het Haags Barokgezelschap, een indrukwekkend herdenkingsconcert plaats onder leiding van Gilles Michels. Onder de uitvoerenden en toehoorders was een groot aantal oudUSKOleden, waardoor het samenzijn na afloop af en toe iets had van een USKO-reünie. Het concert werd geopend door Leo de Leeuw, die enkele woorden sprak ter nagedachtenis aan Jaap. Leo is de predikant van de Nieuwe Badkapel en is een van de tenoren in het koor. Ook is hij trouwens oudUSKOlid. Het prachtige door Femke, Jaaps vrouw, met veel zorg samengestelde programmaboekje bood een schat aan gegevens, aan de hand waarvan dit korte verslag is geschreven. Cantate BWV 106, “Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit” (Actus Tragicus), waarmee het concert werd geopend, vond Jaap een van de mooiste cantates en hij had deze al vaak uitgevoerd. Het was zijn wens dat cantate 106 na zijn overlijden tijdens een van de rouwdiensten zou klinken, samen met de twee andere cantates die hij had uitgekozen (BWV 161 en 118). Jaaps einde kwam echter veel sneller dan verwacht en cantate 106 moest komen te vervallen. De voorbereidingstijd bleek te kort. Vlak voor Jaaps overlijden

Het Haags Barokgezelschap tijdens de uitvoering van cantate BWV 50 (foto: Wim Thijs).

werd met hem besproken dat cantate 106 bij een mogelijk herdenkingsconcert zou worden uitgevoerd. Hij vond dat een prachtig plan! Als instrumentaal intermezzo klonk vervolgens de fraaie langzame sinfonia uit cantate BWV 156 voor hobo, begeleid door strijkers en basso continuo. Cantate BWV 69a, “Lobe den Herrn, meine Seele”, is een weinig uitgevoerde cantate en heeft een schitterend openingskoor waarin de lofprijzende tekst op een grootse wijze verklankt wordt. Met een bezetting van 3 trompetten, pauken, fluit, 3 hobo’s en strijkers pakt Bach hier groots uit, zeker voor een cantate voor een “gewone zondag”. Van Bachs originele versie zijn geen partijen beschikbaar, maar via Ton Koopman had Femke aan de orkestpartijen kunnen komen. Hierna improviseerde de vaste organist van de Nieuwe Badkapel, Bert Mooiman, op het orgel op de naam Jaap Hillen. Om die naam in tonen om te kunnen zetten vertegenwoordigen

2

In totaal brachten bijna 120 musici hun oud-dirigent een hommage. Na afloop liet de stichting Cantate Leiden, waarvan Jaap jarenlang muzikaal adviseur is geweest, aan Femke weten: “We hebben genoten van de muziek die gebracht werd op het niveau dat Jaap altijd nastreefde. De programmakeuze was een perfecte afdruk van wat Jaap gewenst zou hebben. Wie weet waar hij als toehoorder verbleef? Het is duidelijk dat Gilles Michels verder kan bouwen op de akker die door Jaap is voorbewerkt, een voorrecht trouwens als je dat zo kunt overnemen. Al met al een waardige afronding en herdenking”. Het volgende concert van het Haags Barokgezelschap zal plaatsvinden op vrijdag 20 november 2009. Uitgevoerd zullen worden: het Magnificat (BWV 243) van Johann Sebastian Bach, Hipocondrie van Jan (Lukas Ignatius) Dismas Zelenka en het Dettinger Te Deum van Georg Friedrich Händel. (www.haagsbarokgezelschap.nl).

Foto’s: Heika Frankena.

Tom Ruigrok .

Oud-USKOleden Ineke Gerritsma en Louis Hornsveld, die als tenor meegezongen had, na afloop in gesprek (foto: Wim Thijs)

Bert Mooiman tijdens zijn orgelimprovisatie (foto: Wim Thijs) de letters A t/m G de gelijknamige stamtonen. De overige letters van de naam worden als volgt doorgenummerd: ABCDEFG HIJKLMN OP waarbij bijvoorbeeld de letters H en O beide als een A klinken, enz. Op die manier levert de naam Jaap Hillen de volgende stamtoonreeks op: CAAB ABEEEG, en deze reeks leverde de basis voor het thema van de improvisatie. Onlangs is Bert Mooiman trouwens tot organist benoemd van de Grote of Onze Lieve Vrouwe Kerk in Breda. Hij is daarmee de opvolger geworden van Jaap, die daar bijna 60 jaar de vaste organist is geweest. Cantate BWV 50, “Nun ist das Heil und die Kraft”, was het slotstuk van het concert. Dit ééndelige koorwerk bood dankzij zijn grote dubbelkorige bezetting de mogelijkheid om zo veel mogelijk mensen mee te laten musiceren.

3

Reünie Studentenvrouwenkoor Medusa te Utrecht Op 13 november gaat Medusa des RUSKO’s mooie voorbeeld volgen Beste Frans,

halen en foto's te bekijken. Een avond waarin we elkaar (weer)

Naar aanleiding van ons gesprek stuur ik je onze oproep voor oud-leden. We zouden het erg op prijs stellen als jullie deze oproep kunnen plaatsen in jullie krantje! Alvast bedankt & kom maar weer 's langs dan trakteer ik je op een biertje!

kunnen leren kennen! Heeft u gezongen in Medusa en heeft u interesse in het ontmoeten van uw mede-muzen? Dan zouden wij heel graag met u in contact komen! Zelfs als u“niet kunt komen op de avond zelf zouden we graag uw naam noteren. Mail naar

Josephine Arends

[email protected]. Misschien tot ziens!

Medusa viert dit jaar haar 5e lustrum en organiseert ter ere daarvan een reünie voor al haar oud-leden! De reünie zal plaatsvinden op 13 november“a.s. te Utrecht. Er zal een avondvullend programma zijn waarbij al onze zanglustige leden én oud-leden worden uitgeno-

Wie: oud-leden van Studentenvrouwenkoor Medusa Waar: Utrecht Wanneer: 13 november 2009 Meer

informatie:

[email protected],

www.medusa.studver.uu.nl, of Studentenvrouwenkoor Medusa, Kruisstraat 201, 3581GK, Utrecht

digd om te zingen, luisteren, praten, herinneringen op te

R-USQUO Vadis? Van de voorzitter Het is alweer ruim zeven jaar geleden dat er in de allereerste Nieuwsbrief een stukje verscheen met als titel R-USQUO VADIS?, waarin ik me hardop (zij het nog enigszins bedremmeld) afvroeg in hoeverre het ooit haalbaar zou zijn om met onze nieuwe reünistenvereniging ontmoetings-middagen, weekends, of zelfs echte complete concertreisjes te organiseren. Meer in het algemeen luidde de vraag: Wat wil het nog zo prille RUSKO eigenlijk met zichzelf gaan doen? Ook het USKO-bestuur worstelde in die dagen met een soortgelijke vraag: Waar kwam dat R-USKO nou opeens vandaan? Wie zaten daar achter? Wat wilden al die enge oude mensen eigenlijk met het USKO gaan doen? Er werden in 2002 nog vele katten de boom uit gekeken. Inmiddels hebben we die fase wel achter de rug. In het huidige USKO weet men tegenwoordig niet beter of het R-USKO is er - net als trouwens het USKO zelf - gewoon altijd al geweest, en ieder nieuw USKO-bestuur gaat er als vanzelf van uit dat wij wel het beste met ze voor zullen hebben. (Wat overigens ook wel zo is). Ook vanuit het R-USKO zelf zijn de existentiële vragen inmiddels danig verstomd, en uit het ietwat ongedisciplineerde aan- en afmeldgedrag van onze leden blijkt dat men zich meestal totaal geen zorgen maakt over

het al dan niet doorgaan van de inmiddels vertrouwde dagjes, weekends en reisjes. Toch moet er achter de schermen zo nu en dan nog hard geduwd en getrokken worden om het eeuwige heil te bereiken. Zo bleek een aantal jaar geleden opeens dat de nieuwe ledenaanwas vanuit het USKO volkomen was opgedroogd. We waren nog zo jong, moesten we nu al gaan vergrijzen? Dat gevaar lijkt de laatste tijd wel wat geweken, mede dankzij een aantal gerichte ‘jongeledeninitiatieven’ en het instellen van een soort USKO-uitzwaai annex RUSKO-welkomst borrel (zie hiernaast) . Maar waar we nog wel mee zitten is dat de laatste Tournette niet kon doorgaan wegens gebrek aan belangstelling. Niet alleen bleef Aken in diepe rouw achter, ook voor de 49 enthousiaste ruskieten die zich wel hadden aangemeld was dit behoorlijk slecht nieuws. Om nog maar te zwijgen van die arme commissie. We zijn binnen het bestuur hard aan het nadenken over een manier om de concertreisjes iets anders op te zetten. Uit de ‘post mortem’-enquete (zie pag. 15) bleken er eigenlijk twee ‘aanmeldingsdrempels’ te zijn: [1] de drie extra repetitie zaterdagen die moesten worden vrijgehouden, en [2] de prijs. We zijn daarom van plan een “tournette light” te ontwerpen die aan deze bezwaren tegemoet komt. We houden u op de hoogte. Frans Alkemade

4

Een paar mooie herinneringen De correspondentie tussen Jan Beek en Onno Fokkens brengt het verleden oh zo dichtbij.

Aan Onno Fokkens, Beste Onno, we hebben een zelfde herinnering aan Hans na afloop van een Hohe Messe in de Buurkerk. Ook ik zie hem nog levendig voor me.Tot en met het slotaccoord: één brok niet te breken energie en uitstraling. Dat had hij en daarom kon hij met ons uitvoeringen geven die eigenlijk ver boven ons eigen kunnen uit kwamen. Maar na het laatste accoord zag ik Hans vlak naast mij weg schuifelen. In elkaar gedoken, zijn rechter hand op zijn borst. Hij moet heftig pijn gehad hebben. Maar zoals je schrijft,dat was geen reden om het kalmer aan te doen. Misschien een beetje. Dat was dan niet meer hele nachten door werken maar voor twaalf uur naar bed en niet voor zeven uur op. Hans droeg onze uitvoeringen. Ik herinner mij een Johannes in Hilversum, die niet zo goed was gegaan. Hij was behoorlijk kwaad maar zei: ”Jullie kunnen het ook niet helpen, ik was er niet zo bi.j” Daartegenover de uitvoering in Remscheid. We hadden een heel rommelige repetitie gehad in de kerk, alle nummers kris kras door elkaar en in zeer hoog tempo. Wat fout ging liet Hans zo. Onze duitse gastheren keken

heel benauwd en vreesden het ergste. Dat kon alleen maar op een muziekale ramp uitdraaien. Maar wat kan je verwachten van een dirigent die door allemaal bij de voornaam genoemd wordt en achter op een motorfiets (bij Jaap Hillen) aan kwam rijden!! Wat werd het een schitterende uitvoering,met hoeveel overtuiging zongen we: “O Mensch, mache Richtigkeit” Het was kort na de oorlog. Hans was uitgeput maar bleef staan. Mineke zag dat, ze zat op de eerste rij en hoewel ze nauwelijks de stilte en zijn concentratie durfde doorbreken, trok ze toch zijn aandacht en wees op haar stoel. Met een dankbare blik ging Hans zitten. Wat hebben we toch onuitwisbare, prachtige herinneringen. Hartelijke groeten, Jan Beek

Borrel van USKO tot RUSKO Jawel, er is leven na het USKO! De USKO - R-USKO borrel te Parnassos Op vrijdagavond 3 juli organiseerden het USKO en het Rusko een gezamenlijke borrel in de Parnassos bar, bedoeld om plechtig (nou ja) afscheid te kunnen nemen van alle recentelijk vertrokken uskieten . Ook alle leden van het R-USKO waren hierbij dus welkom teneinde gezellig bij te praten en te borrelen (en natuurlijk - geheime agenda - om de kersverse USKO-oudleden meteen ook maar het RUSKO binnen te lokken.... ). Het was een mooi plan, maar dat niet alleen, het werkte ook! Zie op deze foto toch eens wat een rijke buit het R-USKO die avond heeft binnengehaald. Met plezier hebben we dan ook de barrekening betaald (voor wat hoort wat tenslotte), en beloofd dat we dat voortaan elk half jaar zullen doen. Vraagje aan onze leden: Komen jullie de volgende keer ook?. Frans Alkemade

5

Geslaagde vierde VRUSKO-dag We kunnen nu toch wel van een traditie spreken

Op 22 augustus 2009 vond de vierde VRUSKO-dag plaats, voor de derde keer in de Bergse Bossen in Driebergen. In de oorspronkelijke opzet was deze reünie bedoeld voor de Vroegste Reünisten van het USKO, voor hen die nog onder Hans Brandts Buys hadden gezongen of gespeeld. Inmiddels zijn alle reünisten tot ca 1970 welkom, niet zozeer vanwege een gebrek aan belangstelling – er is nog nooit een VRUSKO-dag om die reden of om welke reden dan ook afgeblazen – maar omdat regelmatig te horen is ‘ik heb Hans wel niet gekend, maar zou toch heel graag meedoen’. De formule was wederom: het samen instuderen en voor onszelf uitvoeren van muziek en het ontmoeten van oude bekenden.

Vlnr: Dirk de Boer in gesprek met Peter Greve en Gilles Michels over de door hem gemaakte orkestbewerkingen.

Marijke Muuse maakt van de gelegenheid gebruik om haar exemplaar van Mozart op Reis door auteur Piet Verwijmeren te laten signeren.

6

Zij maakten het allemaal mogelijk. Vlnr: Michael van der Dussen, Afke Wynia, Jan Somer, Franka van Dijk en Riets Krans-Kip.

Voor koor en orkest waren vier hymnen van J. Haydn gekozen, die in 1767 werden gecomponeerd om de eredienst van Sacramentsdag op te luisteren. Alle deelnemers waren gecharmeerd van deze composities en van de sympathieke, ontspannen maar toch serieuze manier waarop Gilles Michels het geheel instudeerde en tot een geslaagde uitvoering bracht. Iedereen wist natuurlijk al dat Gilles de dirigent van het USKO is en sommigen hadden in het Haags Barokgezelschap al onder hem gezongen of gespeeld in de Johannes Passion eerder dit jaar en tijdens het Herdenkingsconcert Jaap Hillen op 27 juni.

Camerata ’54, waarvan hij tot het begin van de negentiger jaren dirigent was. Na de uitvoering aan het eind van de middag waren er bloemen voor Gilles Michels, Peter Greve en Dirk de Boer en was het tijd voor de borrel in het Grand Café of buiten op het zonnige terras en voor het maken van een foto van de voorbereidingscommissie, die dit jaar bestond uit Michael van der Dussen (bas), Franka van Dijk (fagot), Riets Krans-Kip (alt), Jan Somer (trompet) en Afke Wynia (alt). Tijdens het diner werd de commissie bedankt voor het organiseren van deze geslaagde dag, waarna de uitslag van een enquête werd bekendgemaakt: doorgaan met deze jaarlijkse, eendaagse reünie volgens dezelfde formule. Speciale vermelding verdient Franka van Dijk die bereid was om nogmaals in de voorbereidingscommissie plaats te nemen.

Dirk de Boer had wederom voor een verrassing gezorgd door in het verre Thüringen ditmaal een orkestbewerking te maken van Parade (Prélude du rideau rouge, Prestidigateur chinois, Petite fille Américaine, Acrobates, Suprême effort et chûte des ménagers en Suite au prélude du rideau rouge) van Erik Satie. De muziek van dit ballet bestaat uit een reeks melodieën met een jazzachtig ritme. Het werk werd voor het eerst in 1917 uitgevoerd, waarmee Saties naam als componist meteen was gevestigd. Voor het ballet schreef Jean Cocteau het scenario en ontwierp Pablo Picasso de kostuums. Het orkest werd ditmaal gedirigeerd door Peter Greve, voor de meesten een onbekende. Enkelen van ons kenden hem echter al als een kundig en bevlogen dirigent. Peter speelde in het begin van de jaren vijftig trompet in het NSO en richtte in 1954 een sextet (blaaskwintet en piano) op waarin hij piano speelde. Dit sextet groeide vervolgens uit tot het symfonieorkest

De volgende VRUSKO-reünie: een dag om in de gaten te houden en naar uit te zien! Tom Ruigrok

7

Het Alleleden-Weekend 2009 Hoe in het Brabantse Helvoirt de oude Reeuwijk-, Doorn-, Woudschoten-, en Zonnewende-kampen herleefden

Alle foto’s op deze pagina’s zijn “stills from my video” (i.e. losse beeldjes). Zie www.rusko.nl voor honderden ‘echte’ foto’s.

Het is nog maar luttele pagina’s geleden (zie “RUSQUO Vadis?”op pag, 4) dat we de vraag opwierpen welke koers het R-USKO in de toekomst zou moeten varen. Domme vraag. We moeten natuurlijk gewoon weer terug naar Helvoirt. Daar immers was onlangs – net als in 2006 trouwens - vrijwel alles te vinden wat het R-USKO zo mooi en goed maakt. Vanaf de blije en ontroerde begroetingen op vrijdagmiddag tot aan het weemoedige afscheid twee dagen later was het weekend niet alleen zielsverwarmend, maar ook van een fotogenieke schoonheid en– soms– zelfs oorstrelend. Voor degenen die er zelf bij waren kan het verslagje hier eigenlijk wel stoppen. Alle nog volgende woorden, hoe barok ook, kunnen toch niets toevoegen aan de levende herinneringen. Maar het vreemde is nou net dat niet alle R-uskieten er zelf bij waren. De overgrote meerderheid had zich, om welke reden dan ook, niet ingeschreven. Jammer, zowel voor hen als voor ons! Om te zorgen dat bij het volgende Helvoirt-weekend (dat zal zijn vrijdag 25 juni t/m zondag 27 juni 2010 ; schrijf het vast op!) er liefst geen enkel bedje meer vrij zal zijn, gaan we hier nog eens luid en duidelijk vertellen hoe ontzettend leuk het allemaal was. Nu hoeft dat me gelukkig niet meer zo veel tijd te kosten als vroeger. Ten eerste vindt u op deze pagina’s ook al de sfeervolle en beeldende bijdragen van Els & Paul Nader en van Walleke ten Noever Bakker (die voor voor het eerst mee was!), waardoor

8

“Du Menschenkind, du stirbest nicht”. Deze zin en melodie uit de Trauerode van Bach zong nog lang na bij ons na afloop van het RUSKO-weekeinde in Helvoirt. We zien terug op een geslaagd weekeinde. Het was gezellig, geanimeerd en ontspannen met een weerzien van bekenden en kennismaken met onbekenden, maar dit zijn we dan ook gewend bij het RUSKO. Er is hard gezwoegd om de Trauerode in te studeren, maar we hebben het dan wel over een van de moeilijkste cantates van Bach, die toevallig de lievelingscantate blijkt te zijn van onze dirigent Johan Rooze. We waren enigszins wanhopig in het begin: “hoe krijgen we dit er ooit in?”, maar onder de bezielende leiding van Johan is alles uiteindelijk toch nog tot een goed einde gebracht. Wij zijn een USKO-stel. Het gaf ons voldoening om weer eens helemaal ondergedompeld te worden in de muziek van Bach, zoals dat vroeger ook het geval was toen we elkaar leerden kennen op het USKO. Ook onze oudste dochter en haar man hebben deze traditie voortgezet. De muziek van Bach blijft inspireren, net zoals het USKO/ RUSKO de generaties overleeft. Du Menschenkind, du stirbest nicht. Els en Paul Naber

u nu ook eens van een ander kunt horen dat ik heus niet altijd overdrijf met mijn enthousiaste verhalen. Ten tweede kan ik heel wat paragrafen letterlijk kopiëren uit mijn Helvoirtverslag van 2006 (niemand die het merkt, en jatten uit eigen werk mag). En ten derde is in al die jaren R-USKO wel gebleken dat er bij ieder weekendje of reisje een aantal wetmatigheden optreedt, die we zo langzamerhand wel volgens een vast stramien kunnen behandelen. Om er een paar te noemen: Dramatische repetities # Prima uitvoering. Prima wijn # Diepe nachtrust. Diepe gesprekken # Korte nachtrust. Korte kennismaking # Lange wandelingen. Lang niet gezien # Als de Bach van gisteren. Om met een mooi voorbeeld van dat laatste te beginnen, moeten we eigenlijk beginnen voordat het weekend goed en wel begonnen was. Op vrijdagmiddag 4 september 2009 landde Manuela Vos vanuit Madrid op Eindhoven Airport. Een dag daarvoor was Wietske Meijer vanuit Brighton aangekomen op Schiphol. Zeventien jaar geleden waren deze twee vrouwen (toen meisjes) (nu eigenlijk nog steeds wel) elkaar op het USKO tegen gekomen. Ze waren bij elkaar in huis gaan wonen, en hadden, bach in bach uit, heel veel lief en (een beetje) leed gedeeld. (Voor de duidelijkheid: wel allebei onder het genot van hun eigen vriendje(s) hoor.) Maar zoals dat gaat: Je studeert af en trekt de wijde wereld in. Bijna ongemerkt waren er elf jaar verstreken sinds ze elkaar voor het laatst hadden gezien. Nu, elk één emigratie en drie bevallingen verder, konden ze elkaar (jawel, dankzij het R-USKO) eindelijk weer in de armen vallen.

9

En zo waren er dat weekend meer van dit soort herontmoetingen van soms lang, lang geleden. Want het gekke was dat hoewel dit Helvoirt weekend in heel veel opzichten sprekend op het vorige Helvoirt weekend leek, er niet eens zo verschrikkelijk veel menselijke overlap was. Voor een groot deel zat er wel dezelfde ziel in de repetitiezaal, maar dan voorzien van heel andere gezichten. Hoeveel mensen had(den) bijvoorbeeld Marion (fluit) Bremer nog wel eens gezien? Of Robert (Roob) Terörde? Of de ook al geëmigreerde Wim (orgel) Wijting? En hoe lang was Antje Diepersloot al wel niet mee geweest? Of sinds wanneer was Marieke al weer terug uit Canada? Ook was er natuurlijk een speciaal welkom voor al die mensen, jong en oud, die dit weekend voor het eerst aan een Ruskoactiviteit deelnamen (bijvoorbeeld Iris & David, vers uit het USKO, of Marleen Cohen, wier dochter nu het USKObestuurt), en natuurlijk ook voor Leonoor Mans, ons gelukkig hervonden tragisch verloren schaapje. Maar misschien wel de meest emotionele her-ontmoeting was het door Maaike Schoorlemmer na zo ontzettend veel jaren weer in de armen sluiten van haar oude, lieve hartsvriendin, de viool. Het was na het concert moeilijk te zeggen wie van die twee het meest ontroerd was bij dit weerzien, al waren bij Maaike de traantjes wat duidelijker zichtbaar. De her-ontmoeting die ruskologisch en muzikaal het meeste impact had, was natuurlijk het weerzien met de kersvers uit Korea geïmporteerde Johan Rooze. Hoewel zijn vertrek uit Nederland nog lang geen decennia geleden is (het was nog maar sinds 3 februari 2008 om precies te zijn) hadden

10

Bach is back!!! Al jaren was ik lid van het RUSKO. Het blad altijd met plezier gelezen. Tournettes, reünies, weekends, - ik had er geen behoefte aan. Ik deed wel eens een scratch hier en daar, en dat was genoeg. Tot: de aankondiging van het weekend in Helvoirt. Toch maar ingeschreven, misschien gaat het nog door ook….. Nou en óf het doorging! Dat USKO-sfeertje, hoe kan het dat dat er meteen weer is? Met mensen die ik helemaal niet ken? Dat ik toch nog één bekend gezicht aantref? Dat de dirigent weliswaar helemaal nieuw is maar de stijl en de grappen heeft van Jaap Hillen? En dan de muziek. Helemaal Bach. Moeilijk. Makkelijk. Herkenbaar. Voorspelbaar. Verrassend. Maar altijd, altijd prachtig.

we hem toch al flink gemist. We waren ontzettend blij dat hij zo belangeloos was komen overvliegen, want ook dit keer bleek de combi Johan & Johann (Rooze & Sebastian) weer onverslaanbaar. Door zijn rol als dirigent (en - laten we eerlijk zijn - ook een beetje door zijn rol als Johan) zullen de meeste mensen zich zijn aanwezigheid toch net wat meer herinneren dan die van de gemiddelde deelnemer.

Over de accommodatie kan ik zeggen: net als destijds in Woudschoten was er hagelslag. Nieuw was een explosieve groei van het aantal vegetariërs. Er was gedoe met penningen, en een bar met wijn en sterker. En de gezelligheid die daar bij hoort. Met Bach zelf kwam het ook helemaal goed. Er was wat verwarring over de tekst ( ging het nou over Frauen of over Frommen?) maar daar was bij de uitvoering niets meer van te merken ( voor wie niet naar de tekst luistert). Het was allemaal heel USKOs en heel Bachs. Met een pluim voor de organisatie: prima gedaan!

Niet alleen hadden we met de komst van Johan nu dus dirigent, locatie en componist weer identiek gemaakt aan 2006, ook verder ging alles wel zo’n beetje hetzelfde als de vorige keer. Het verloop van een R-USKO weekend beweegt zich immers van nature toch altijd ergens binnen de nauwe marges van de volmaaktheid.

Walleke ten Noever Bakker

Maar desondanks waren er ook een paar subtiele verschillen. Die ontstonden voornamelijk doordat september nu eenmaal geen juni is. In 2006 gingen we na de avondrepetitie buiten zitten om te genieten van die heerlijke zomer, vol van de geuren zoals die van oudsher over het Brabantse land trekken: dennenbossen, gemaaid gras, vleugje wierook,en een zweempje koeiestal, dit alles tegen het decor van die eindeloze zonsondergangen van de midzomer, en later de nog veel eindelozer sterren in de warme diepte van de nacht. Dit keer was het echter een beetje frisjes, en daalden we af naar de kelder, alwaar we het volmaakt authentieke

11

barleven van de vroegere USKO-kampen aantroffen, zij het met natuurlijk een ietsje pietsje grotere leeftijdsmarge. Naast de normale activiteiten (drinken, lachen, kijken, roddelen) werd er ook voortdurend - en alsmaar fanatieker – ge(dubbel)pingpongd en ge(multi)tafelvoetbald. En meer nog dan in de bar zelf mengden zich daarbij de generaties. In dat verband speciaal hulde voor het even onwaarschijnlijke als onverslaanbare pingpongduo Claartje (meisje) & Louis (veteraan), die met geen enkele jongemannen-combi ook maar de minste moeite hadden. Nog zo’n klein verschilletje was het nachtelijke strijkkwartet dat zich – hoog boven het wereldse gewoel – op zolder had genesteld. Wietske, Kees, Arjan, en Nathalie werkten zich niet helemaal vlekkeloos, maar wel hevig geïnspireerd - door Dvorak’s Amerikaanse Kwartet heen, bewonderd door allerlei passerende toehoorders, die zo te zien vaak op weg waren naar bed, douche of tandenborstel. Terwijl door al die pyama’s en andantes de sfeer hier alsmaar zachter werd, ging het er beneden in de kelder juist steeds wilder aan toe. En dat brengt ons op een ander klein verschilletje tussen toen en nu: Degenen die in 2006 nog als ietwat schuchtere USKOjongelingen te gast waren (zoals bijvoorbeeld de huidige organisatoren Nienke Geudeker en Freerk Broeyer, en 2e dirigent Gerrit Maas) bleken inmiddels tot volbloed Ruskieten te zijn uitgegroeid. Enerzijds namen ze daardoor veel verantwoordelijkheid op zich (wat mooi was), anderzijds begonnen sommigen (m) zich daardoor in de loop van de nacht ook duidelijk iets te véél van hun schuchterheid te bevrijden. Met alle decibellen van dien. Een en ander kwam ons ’s ochtends op een standje van de “moeder overste” te staan, waarvoor we

12

deemoedig het hoofd bogen. De weldadige simplesse van het oude kloostergebouw had ongetwijfeld heel wat generaties monniken (m/v) moeiteloos tot een sobere levensstijl aangezet, maar met de jeugd van 2009 lukte dat toch wat minder. Wat in de loop van het weekend wel allengs beter lukte was die verduiveld moeilijke cantate. Er bleek van de deelnemers wel de nodige flexibiliteit gevraagd te worden om de aanwezige personen te matchen met de ten behoeve van de Trauerode voort te brengen geluiden. Aangezien we bijvoorbeeld geen officiële alt tot onze beschikking hadden, zong sopraan Ingrid Waage de betreffende solo, en wel tot aan de allerlaagste noten. Dat ze dit uitstekend deed was natuurlijk geen verrassing. Maar dat een groepje dappere tenoren zich vervolgens behoorlijk adequaat liet samenvoegen tot één semi-solooptreden had zeker niet iedereen verwacht. Daarnaast was er ook groot succes voor Arjan en Frederik die zich vrolijk tokkelend op hun altviolen met veel flair tot luit lieten ombouwen, en voor Gerrit, die zich al na één week gamba spelen mocht verheugen op zijn eerste openbare concert.

13

Op zondagmiddag werd al dit moois tenslotte voor een select gehoor van familie, vrienden, dorpelingen, en Emmaüsbewoners ten gehore gebracht in de zachtmoedige kapel die zich al die tijd vlak naast de eetzaal bleek te hebben bevonden. Hoewel de sfeer informeel was en er geen sprake was van expliciet uitgesproken pretenties, werd het een - bij vlagen - wondermooi en geïnspireerd concert, met precies de juiste mengeling van muzikale geconcentreerdheid en feestelijke vrolijkheid. In de late middagzon namen we weer afscheid van elkaar en ging ieder zijns weegs. Voor sommigen was dit alweer hun vijfde weekend geweest, voor anderen hun allereerste RUSKO-activiteit. En ook nu weer hadden vele mensen elkaar na vele jaren weer terug gezien, had men nieuwe mensen leren kennen, en waren er baanbrekend diepe gesprekken gevoerd, zowel tijdens de nachtelijke wijnproeverijen als tijdens de vele pauzewandelingen in de omringende bossen. En wederom hadden jong en oud zich blijmoedig over elkaar verbaasd. Het was helemaal R-USKO zoals R-USKO bedoeld was. Frans Alkemade

14

Tournette 2009... snik... Ken je die mop van die 59 ruskieten die naar Aken gingen? De tournette - enquête Voor het eerst sinds de formule van de tournette werd bedacht in 2003 ging het festijn in 2009 niet door. Te weinig aanmeldingen. Reden voor het bestuur om op zoek te gaan naar de achtergronden. Waarom lukte het in 2009 niet, terwijl we in 2003, 2005 en 2007 wel ongeveer honderd mensen konden interesseren voor een Hemelvaartweekend vol muziek? Net voor de zomer stuurden we daarom een e-mail aan alle RUSKO leden die tenminste één keer mee gingen met de tournette, maar zich in 2009 niet inschreven. Met het verzoek om aan te geven ‘waarom deze keer niet’. Al met al zijn er 60 RUSKO leden die voor 2009 minstens één keer meegingen, maar van een aantal hadden we geen – of een verkeerd – e-mail adres (dus als je die mail nooit hebt gehad … vertel dan even wat je meest recente e-mail adres is). We kregen 35 reacties -bijna 60%- wat heel hoog is voor een enquête. De groep die we benaderden was al eens mee geweest, en voor de meesten was dat een goede herinnering. Kort samengevat er is een groep van ongeveer 120 leden die in 2009 had ingeschreven of die het op zich erg leuk vindt, maar toevallig dit jaar niet mee kon. Er zijn ruim 450 leden, dus 120 is bijna ¼; meer dan genoeg om er een activiteit voor te organiseren. Maar er waren wel wat kanttekeningen. In de eerste plaats geldt voor veel mensen dat die vier dagen rond Hemelvaart nog wel te organiseren zijn, maar niet daarnaast ook nog eens een aantal repetitieweken in het voorjaar. En dat is dan de reactie uit de groep die al eens had ingeschreven. We weten uit andere informatie dat met name voor veel jongeren de

tijdsduur en de bijbehorende kosten een ernstige belemmering zijn om mee te gaan. Terwijl vrijwel iedere ‘tournetteganger‘ aangaf juist de mix van ouderen en jongeren zo leuk te vinden. De muziek keuze, de plaats, de dirigent, de prijs, … daar waren wel opmerkingen bij, maar voor niemand van deze (wat oudere) groep was dat doorslaggevend. De gemiddelde tournette deelnemer wil graag iets meer luxe, en kan en wil daar ook voor betalen. Conclusie In principe zijn er genoeg gegadigden. En als we de formule zo veranderen dat het wat korter wordt (en dus goedkoper), en er geen repetitieweekenden nodig zijn, dan wordt de groep die mee wil nog een stuk groter. Maar, schreef een van de respondenten “het is ook laksheid en me niet willen vastleggen van te voren. Het liefst zou ik vlak van te voren opgeven, maar dan kun je natuurlijk niks organiseren, zeker niet als iedereen dat doet…”. Als je een wat eenvoudiger – of bekender – stuk kiest, dan is er minder repetitietijd nodig. En dan gaat de tournette wat meer lijken op een soort ‘Helvoirtweekend’. Dat is dan ook de richting waarin we nu denken voor de volgende activiteit. Maar vooraf inschrijven zal helaas nodig blijven. De dirigent, het verblijf, een eventuele busmaatschappij … allemaal willen ze garanties dat je gaat betalen voor de tijd die ze vrijmaken. Ook als het onverhoopt toch niet door gaat. Leo Besemer

Hoe gaat het eigenlijk met... Marcel(lo) van der Wal? Helemaal vanuit Engeland (jawel, Wietske woont dan wel in Brighton, ze leest gewoon de Volkskrant) bereikte ons het bericht dat prominent ex-uskiet Marcello zich op 8 oktober weer eens danig in de krant had weten te wurmen. (Voor de zwartwit kijkers: Marcello is knal-oranje gekleed). Een Oranje-fan zit donderdag op de publieke tribune van de Tweede Kamer, terwijl die met premier Balkenende debatteert over het Koninklijk Huis. (ANP)

15

Het (R-)USKO online Je zult verbaasd zijn over wat er allemaal rondzwerft aan (R)USKO moois en leuks Sinds 2000 hebben het R-USKO (en het USKO) een eigen webpagina, maar om een beetje mee te tellen in het wereld wijde web van contacten, moet je natuurlijk ook verbonden zijn aan een vrienden (of professionals) netwerk, zoals bijvoorbeeld hyves, facebook of linkedin. Uiteraard is ook het (R-)USKO te vinden op deze sites, zelfs Basje heeft zijn eigen profiel!! Freerk Broeyer

Neem eens een kijkje op : http://usko.hyves.nl/blog/

of

http://usko.hyves.nl/vrienden/

http://utrechts-studenten-koor-en-orkest.hyves.nl/ http://orkestcoordinaat.hyves.nl/ LinkedIn: ==> google op “linkedIn USKO” Plus natuurlijk: www.rusko.nl www.usko.nl http://www.xs4all.nl/~eduardvh/USKOhist.html Via:

http://www.xs4all.nl/~eduardvh/

(De altijd

zeer boeiende website van Eduard van Hengel)

16

17

Nieuws van Nu: Van & uit het huidige USKO Beste lezers van ‘Als de Bach van gisteren’, Met een prachtige Hohe Messe tournee naar Frankrijk en Zwitserland nog vers in het geheugen begonnen wij, het 65e USKO Bestuur, op maandag 8 september aan de grote eer en uitdaging een jaar lang het USKO te mogen besturen.

USKO Bestuur 2009-2010 v.l.n.r.: Marlies Verschoor (Orco), Ko Melis (Acquisiteur), Heleen van Dinther (Ab Actis), Basje, Karlijn de Bruijn (Praeses), Lucas Lenselink (Fiscus), A;je Boonstra (Koorco)

Naast de mooie concerten en activiteiten die wij voor onze leden gaan organiseren, realiseren wij ons tevens dat we aan de vooravond staan van een zeer bijzonder USKO jaar. De numerieke aanduiding van ons bestuur verklapt het al een beetje: het USKO bestaat in 2010 65 jaar, en dat is natuurlijk rede voor een feestje! De Lustrumcommissie is, in samenwerking met het bestuur, druk bezig met de organisatie van een heel scala aan speciale lustrumactiviteiten, met als absoluut hoogtepunt een concert op 10 juni in het Concertgebouw te Amsterdam. Daarnaast zal het lustrumjaar in december 2010 worden afgesloten met een traditioneel USKO-RUSKO concert, waar tevens een aantal special guests een bijdrage aan zal leveren… Wij realiseren ons dat deze samenwerking nog enige tijd op zich laat wachten. Voor degene die echt niet kunnen wachten en graag weer eens een traditioneel stukje Bach willen zingen, organiseren wij op zaterdag 6 maart een Meezing Matthäus. Tijdens deze scratchdag in Utrecht zal overdag van 10.00 uur tot 16.30 uur gerepeteerd worden, waarna er ’s avonds om 19.00 uur een concert zal plaatsvinden in de Jacobikerk te Utrecht. De kosten voor deelname bedragen 35,- euro. Mocht u geïnteresseerd zijn in deelname of wilt u meer informatie, stuur dan een email naar [email protected]. Maar voor het XIIIe lustrum en de bijbehorende activiteiten officieel een feit zijn, sluiten wij het 64e bestaansjaar af met een tweetal concerten. Het najaarsprogramma staat in het teken van onvoltooide werken. Dit klinkt u wellicht vreemd in de oren: een concert waar muzikale werken niet volledig worden uitgevoerd? Ondanks dat zowel Mozart zijn Missa in C als Schubert zijn 8e symfonie in B door een onfortuinlijke samenloop van omstandigheden niet hebben kunnen vervolmaken, mogen het toch als hoogtepunten uit hun muzikale oeuvre worden beschouwd. Een voldoende argument om deze werken toe te voegen aan de reeks prachtige programma’s die het USKO reeds heeft mogen uitvoeren.

W.A. Mozart: Missa in C “Grosse Messe” F. Schubert: Symfonie nr. 8 in B “Unvollendete” Fast Forward Concert – Hoogtepunten uit de Hohe Messe, J.S. Bach USKO, 12 september 2009 – Vredenburg Leidsche Rijn, Utrecht Wij willen u van harte uitnodigen te komen luisteren naar onze concerten die in het teken staan van bovengenoemde ‘onvoltooide werken’. De concerten zullen plaatsvinden op donderdag 10 december in de Jacobikerk te Utrecht en op vrijdag 11 december in de Prinsekerk te Rotterdam. Beide concerten beginnen om 20.15 uur. De kaarten kosten 15,- euro vol tarief en 10,- euro gereduceerd tarief. Voor donateurs kosten de kaarten 14,- euro en 9,- euro. Kaarten kunt u reserveren via [email protected] of telefonisch via 030-2538785. Tevens kunt u kaarten kopen bij Boudisque (Vredenburg 31, Utrecht). Mocht u meer informatie willen over de concerten, de Meezing Matthäus, een donateurschap of advertentiemogelijkheden, neem dan gerust contact met ons op. Graag tot ziens op één van onze concerten! Met muzikale groet,

18