Kontaktblad Groenmarkt
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
MEDITATIE
Waarheen? Het liefste zou ik u ontkomen, want zie, u laat mij nooit alleen met mijn verlangens en mijn dromen, en u hebt mij mijn rust ontnomen. Maar God, waar moet ik anders heen? Zo haaks op wat ik na wil jagen en zo veeleisend is er geen. U werpt een schaduw op mijn dagen met uw gedurig overvragen. En toch, waar moet ik anders heen? Uw woord eist altijd overgeven, een ergernis zo hard als steen en haast onmenselijk verheven. En toch, het is van eeuwig leven. Ach God, waar moet ik anders heen? U drijft me op onbegane wegen, buiten bereik van iedereen, niet met de wind mee, maar ertegen. Uw wil komt altijd ongelegen. Maar God, waar moet ik anders heen?
MEDITATIE..............................................................................................................1 Parochiegemeenschap Groenmarktkerk .....................................................3 VAN DE REDACTIE .............................................................................................4 IN ONZE PAROCHIE ..........................................................................................5 Thuiskomen bij jezelf en in de Groenmarktkerk.......................................5 Bij mijn afscheid .................................................................................................6 Een afscheid ........................................................................................................7 Parochiedag 2011: Thuiskomen .....................................................................9 IN MEMORIAM Anna Cornelia Albertha Hendrika de Moor -Arons11 IN MEMORIAM Truus de Haan van Gemert .......................................... 13 MIVA-campagne: 'Haar leven, uw zorg?'................................................... 15 Taizé ....................................................................................................................... 17 Ga je mee naar buiten? ................................................................................. 24 Vredesgebed .................................................................................................... 25 PCI (Parochiële Caritas Instelling).............................................................. 25 BUITEN ONZE PAROCHIE ............................................................................ 26 Expositie Rob van der Meulen .................................................................... 26 INTENTIES ........................................................................................................... 27 AGENDA LITURGIE.......................................................................................... 28 Tarieven kerkelijke plechtigheden.............................................................. 30 Inleveren kopij................................................................................................. 31
Michel van de Plas De man van Nazareth
-1-
-2-
Kontaktblad Groenmarkt
Parochiegemeenschap Groenmarktkerk Pastorie en Secretariaat: Nieuwe Groenmarkt 12, 2011 TW Haarlem 023-531 16 55 Iedere werkdag bereikbaar van 9.30 tot 12.30 uur Melding overlijden en begrafenissen: secretariaat, 023-531 16 55 Buiten openingstijden secretariaat: Mw. L. Kenselaar Pastoraal team: Mw. L. Kenselaar 023 531 66 34
[email protected] Pastor Erna Peijnenburg: 06 22131765
[email protected]@rkbavo.nl Pastorale gesprekken: Mw. Amparo Espinosa Solano 06 44834335
[email protected]
Redactie Kontaktblad: Marianne Boelema en Norbert van Diem Kopij naar:
[email protected] Interview: Etha Struick Paulisca Heerschop, Annette Kreuger Kinderpagina: Vormgeving, lay-out, meditatie: Andreas Flick Kerkbijdragen en abonnementsgelden Kontaktblad: • ING rek.nr. 1961397 ten name van: Parochiebestuur St. Antonius van Padua Haarlem • ABN Amro rek.nr. 23.08.51.126 ten name van: Penningmeester St. Antonius van Padua Haarlem Stichting “Nieuwe Vrienden van de Groenmarktkerk”:
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
VAN DE REDACTIE
Geachte Groenmarkters en Groenmarkt-watchers, Nadat dit vasthoudende redactielid bij herhaling had geprobeerd binnen te dringen bij de diverse denktanks van de Groenmarkt die ideeën voor het najaarsseizoen aan het uitbroeden zijn (en evenzovele keren de deur tegen zijn neus kreeg), heeft de redactie besloten om het over een andere boeg te gooien en u wat soul food (excusez le mot) voor de vakantie mee te geven. Daarom in dit nummer voor de vakantiegangers een interview met frère Roger Schutz van Taizé als spirituele bagage voor koffer, rugzak of fietstassen; en voor de thuisblijvers de muziek van het Vespersprogramma van de Bavo op de Grote Markt en een expositie van de schilderijen van Rob van der Meulen. We wensen u een goede vakantie en hopen u in het nieuwe werkjaar weer uitgerust, verfrist, opgeladen en vol inspiratie te ontmoeten. Norbert van Diem, namens de redactie en vrijwillgers van de Groenmarktkerk
ING rek.nr. 4421300
Contactpersonen: Peter Schouten: Hans Kuijt:
Aanmelden als parochiaan? Adverteren? Website parochie: E-mail parochie:
tel. 06-5461 6862 tel. 023- 531 62 31
Zie pagina Contact op website. Zie pagina Contact op website. http://www.groenmarktkerk.nl
[email protected]
-3-
-4-
Kontaktblad Groenmarkt
IN ONZE PAROCHIE Thuiskomen bij jezelf en in de Groenmarktkerk Onze jaarlijkse parochiedag die gehouden werd op 5 juni stond in het teken van het jaarthema Thuiskomen. Dit is het thema waarover dit jaar een spiritueel programma wordt verzorgd door onze Groenmarktkerk in samenwerking met Stem in de stad. Na de viering en de ontmoeting bij de koffie/thee gingen we in drie werkgroepen uiteen. De mensen van groep 1 kwamen bij elkaar om uit te wisselen over het thema thuiskomen, met name je thuis voelen bij de ander. Het werd een hernieuwde kennismaking met de ander binnen de parochie en aan het eind ontstonden er verrassend mooie gedichten over het thema. In groep 2 stond “Je thuis weten bij je stem en de muziek” centraal. Deze groep ging onder leiding van Cor Oost aan de vleugel enkele liederen instuderen die aan het slot van de parochiezondag ten gehore werden gebracht. De derde groep boog zich over de vraag: Wanneer voel ik me thuis en hoe vind ik ergens mijn eigen plek. Ik mocht leiding geven aan deze laatste groep en ontdekte dat het nog steeds leuk en boeiend is om met andere Groenmarkters te spreken en te horen wat hen bezighoudt. Wanneer kom je bij jezelf thuis: dat leverde inzichten op als: dat dat niet zomaar gaat, dat dat soms hard werken is, je moet leren alleen te kunnen zijn nadat je tevoren een gezin om je heen had of wanneer je je partner bent kwijtgeraakt. Het duurt dan een tijdje voordat je met een goed gevoel in je eigen huis kunt vertoeven. Soms kan dat egocentrisch voelen en een interne worsteling opleveren of dat wel mag; steeds in dialoog met jezelf over wat je vindt dat je zou moeten doen of zijn voor anderen. We concludeerden dat "Thuis zijn bij jezelf" te maken heeft met het zonder oordeel tevreden zijn met jezelf. Een andere vraag in de werkgroep was wat je nodig hebt om je thuis te voelen in de Groenmarktkerk. Iedereen kon een foto kiezen uit een stapel van allerlei foto-opnamen uit de kerk, van paaskaars, altaartafel tot het beeld van Antonius of de kaarsen in de Mariakapel. Aan de hand van deze foto’s kwamen mooie uitspraken naar boven. Er zijn allerlei -5-
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011 redenen waarom wij ons thuis voelen bij deze kerk. Bijvoorbeeld omdat de kerk niet te groot is en intiem, mooie plekjes heeft die je inmiddels allemaal goed kent. Of omdat er alle mijlpalen van je gezin zijn gevierd: van doop, huwelijk tot uitvaart. Het maakt dat je er blijft komen, ook als je alleen bent. Anderen gaven weer aan dat het de doorleefde vieringen zijn die blijven trekken: op de mensen en op de praktijk gericht. Het breken en delen met elkaar als bevestiging daarvan. Een andere factor zijn de mensen die er komen, die respect hebben voor elkaar; daardoor kun je jezelf zijn, je kunt je ei kwijt. Je kunt je gedragen voelen door de andere aanwezigen. Dat is het horizontale: de relatie tussen de mensen die bij elkaar komen. Maar ook de verticale beweging wordt gevoeld: het je gedragen voelen door de grote Aanwezige. In de Groenmarktkerk krijgen beiden gestalte. Deze uitspraken van een willekeurige groep Groenmarkters, van verschillende leeftijden en achtergronden, hebben mij geraakt. Zij geven woorden en ook weer een vlam aan mijn eigen motivatie om actief te blijven werken aan het voortzetten en versterken van onze Groenmarktgemeenschap. Een hart onder de riem in deze tijd van onzekerheid. We gaan ervoor. Bernadette Meertens
Bij mijn afscheid Ik vind het heel moeilijk om de Rooms Katholieke Kerk en de parochies waar ik gewerkt heb achter mij te laten. Ik heb hier met ontzettend veel plezier gewerkt en kijk terug op een hele mooie en rijke tijd. Ik kan niet genoeg iedereen bedanken met wie ik heb mogen samenwerken en alle mensen die ik op wat voor manier ook heb mogen ontmoeten, die met mij dingen wilden delen en van wie ik heb mogen leren. De Rooms Katholieke Kerk zal altijd een warme plaats in mijn hart houden. -6-
Kontaktblad Groenmarkt Mijn collega’s en de vele vrijwilligers in het pastoraat, ik laat jullie met pijn in het hart achter, want lang hebben we ons in vriendschap ingezet voor dezelfde zaak en we hebben veel met elkaar meegemaakt. Speciaal wil ik noemen mijn collega pastoor Hein Jan van Ogtrop. Ik begon bij jou als ‘groentje’ in het pastoraat en heb ongelooflijk veel van je geleerd. Mijn leermeester ben je en dat zal je mijn hele leven blijven! Onze collegialiteit en verwantschap in het pastoraat zijn voor mij altijd een groot geschenk geweest en ik ben echt bevoorrecht dat ik met jou zo lang heb mogen samenwerken. In vriendschap blijven we verbonden! Ik wens de parochies en de regio alle goed toe voor de toekomst. Het zijn goede plaatsen in Haarlem en omstreken, waar mensen een thuis vinden en op adem kunnen komen, zich kunnen laven aan Gods Woord en reisgenoten vinden op hun levensweg. Ik wil de besturen van de Bavoparochie, de Groenmarkt en Schalkwijk danken voor het vertrouwen en de steun die ze mij gegeven hebben in de afgelopen jaren. Als u nog vragen hebt, wil ik u graag persoonlijk te woord staat en u wat meer vertellen wat mij bezig houdt. Ik wens u alle goeds in uw persoonlijk leven en nogmaals dank voor alles. Ik bid om Gods zegen over u allen. Pastor Erna Peijnenburg
Een afscheid Ja u leest het goed: een afscheid. Na veertien jaar te hebben gewerkt in de St.Bavoparochie gaat een van de pastores van ons Bavoteam afscheid nemen: onze collega pastor Erna Peijnenburg. In deze periode is de regiovorming op gang gekomen en heeft haar werkterrein zich uitgebreid naar de parochie van de Groenmarkt (als lid van de pastoraatsgroep en voorganger) en (ook als voorganger in de weekenden) naar de parochie van Schalkwijk. Daarnaast heeft zij in de regio vanaf 2005 het Vormselproject mogen begeleiden en uitvoeren, samen met een goede groep vrijwilligers. In onze Bavoparochie heeft zij vreugde en verdriet met velen gedeeld. Dat alles in goede samenwerking
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011 vele jaren met ondergetekende en met Eric Fennis sinds die is toegevoegd aan ons pastorale team. Haar besluit om te vertrekken is Erna niet gemakkelijk gevallen. Des te moeilijker omdat het voor haar niet enkel gaat om een vertrek uit deze parochie(s), maar ook om een vertrek uit de Rooms Katholieke Kerk. Het zal u duidelijk zijn dat daar een jarenlange zoektocht aan vooraf is gegaan. Het Sacramentele karakter van de Kerk is haar heel dierbaar en zij leefde daaruit. Tegelijk kwam het besef naar boven dat zij wat haar functioneren betreft, in de Rooms Katholieke Kerk tegen een grens aanliep. Het priesterschap voor vrouwen is daar niet mogelijk. Na een hele worsteling heeft zij de stem van haar hart willen volgen en de keuze gemaakt zich verder te oriënteren op een toekomst in de Oud Katholieke Kerk, waar wel ruimte is voor vrouwen om ten volle aan het bedienen van de sacramenten deel te kunnen nemen. U begrijpt dat wij als pastoraal team erg bedroefd zijn over het aanstaande vertrek van pastor Erna Peijnenburg. Tegelijk zijn wij dankbaar voor alles wat zij hier heeft gedaan. Ook zijn wij blij dat zij haar Bavojaren als goede jaren heeft ervaren. Wat betreft haar overgaan naar de Oud Katholieke Kerk willen wij ons respect uitspreken over het feit dat zij moed heeft getoond om, haar geweten volgend, zo’n belangrijke stap te zetten. Zij volgt haar roeping om duidelijker, ook liturgisch voor te gaan en voelt zich werkelijk uitgenodigd door haar Heer om Hem als gewijd mens te dienen in een kerkelijk ambt. Als medepastores hadden we graag gewild dat Erna zich in onze eigen rk kerk thuis had kunnen blijven voelen. Ze had nog veel heilzaam werk voor velen kunnen doen. Binnen de Bavoparochie maar zeker ook daarbuiten. We hebben haar erg lang in ons midden mogen hebben en zijn wel de laatsten die haar voor onze parochie zouden mogen claimen. Haar keuze betekent niet –zegt ze- dat zij zich niet bij ons thuis voelde. Zij werd ook door u gewaardeerd en daarom kunnen wij ons voorstellen dat u, die dit gelezen hebt geschrokken bent. Van harte hopen wij dat wij samen, hierop voort bouwend, even respectvol met haar keuze zullen omgaan. Wij zijn haar veel dank verschuldigd voor alles wat zij hier heeft gedaan en wensen haar allen veel vreugde bij haar werk en alle goeds. Hein Jan van Ogtrop pastoor
-7-
-8-
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
Kontaktblad Groenmarkt
Parochiedag 2011: Thuiskomen Na de bijzondere viering over ‘thuiskomen’, waren er op de parochiedag ook workshops. In een van deze workshops van Marc Wopereis spraken de deelnemers eerst in korte gesprekken met elkaar aan de hand van vragen over wat van huis weggaan betekend had, wat thuis voor ieder betekende. Daarna waagden we ons aan gedichten schrijven over thuiskomen. Uiteraard riepen de meesten dat ze dat niet konden, maar dat bleek toch anders te zijn. Door een bijzondere vorm van voorbereiden lukte dat wonderwel. We werden allemaal uitgenodigd op stroken papier zinnen aan te vullen, zoals: als ik thuiskom….. En op een strook mochten we alvast een slotzin zetten. Vervolgens ruilden we onze zinnen met elkaar. Met het setje zinnen dat we aan het eind hadden, gingen we aan de slag om een gedicht over thuiskomen te maken. Hieronder vind u een aantal mooie voorbeelden. Thuis Thuis voel ik me warm en blij. De dagelijkse dingen kleuren mijn dag in tinten van warm oranje en levend wit en bruin Thuis is ook Haarlem waar ik graag fiets langs vele plekken en paden, langs het Spaarne en langs de huizen die een nieuw thuis zijn voor oudere mensen zoals Schalkweide Dan weer thuiskomend zie ik de bloemen in mijn tuin denk ik bij een kopje koffie of thee aan mijn mensen doe ik de deur open en lees wat in de post of in een boek. En kijkend naar de bloemen in mijn tuin denk ik opnieuw aan mijn mensen en voel ik me warm en blij Simone
ik hoor de vogels en het suizen van de wind. Ik voel me goed alleen, kom tot mijzelf en zeg tegen mijzelf in de stilte: kom maar binnen, lieve Heer, ik ben blij dat je er bent. Heleen Ik komt thuis. Dan gaan de schoenen uit. Koffie zetten als het er tijd voor is en als jij bij mij komt, voel ik me blij. Thuis is waar ik samen met mijn lief ben en dat kan overal zijn. Als jij langs komt, en je meer dan welkom. De deur is altijd open. Als je bij mij thuis komt, krijg je koffie, taart, wijn maar ook een luisterend oor. Want als je bij mij thuis komt, ben je altijd welkom. Ik kan ook weg gaan. De natuur opzoeken, het bos, het strand, de mens opzoeken, Hand in hand Thuis, om van weg te gaan, terug te komen en jezelf te zijn maar ook de plek om anderen binnen te laten Alison
Rust vind ik… Rust vind ik als ik thuis kom, mijn schoenen uit en het koffieapparaat aan. De deur naar de tuin zet ik open, -9-
-10-
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
Kontaktblad Groenmarkt
IN MEMORIAM Anna Cornelia Albertha Hendrika de Moor Arons
*Haarlem, 7 januari 1918
† Amstelveen, 7 mei 2011,
begraven op 11 mei 2011, H. Antonius van Padua-kerk, aan de Nieuwe Groenmarkt te Haarlem Een kleine dappere vrouw, zo heb ik Annie de Moor leren kennen, met een paar vriendelijke ogen die, als ze verhalen vertelde, zo konden oplichten dat de liefde er nog vanaf spatte. Op deze vrouw was de lezing over de sterke vrouw echt helemaal van toepassing. Een vrouw die niet ophield te zorgen voor haar man, haar kinderen en anderen. Die sterke vrouw was ooit een klein meisje, als laatste van twaalf geboren in het gezin Arons, te Haarlem. Ze was ook als nummer twaalf welkom. Annie was erg op haar ouders gesteld en ze was dan ook zeer bedroefd toen op haar dertiende haar vader stierf. Maar voor haar moeder stierf, ze was toen 28 jaar, waren zij en haar grote liefde, Ad de Moor, getrouwd.
Brabant, was het best een moeilijke tijd voor die twee. Gelukkig kwam Ad terug naar huis, waar hij een schuilplaats bij zijn schoonmoeder vond. Samen kregen ze 3 dochters en een zoon, waar ze beiden erg gelukkig mee waren, en bleven. Tijdens haar leven verhuisde ze vaak om het werk van haar man. Als douanier werd hij iedere drie jaar overgeplaatst: Haarlem, Babberich, Haarlem, Rotterdam, Zaandam, Amsterdam en tenslotte Amstelveen. Haar oudere zus Lies nam toen misschien een beetje de plek in van moeder. Het moeilijkste voor Annie was het loslaten van haar kinderen. Als kinderen het huis verlaten, is het moeilijk voor ouders om hun kind de nodige vrijheid te geven. Als de laatste de deur uitgaat, is dat heel moeilijk, vooral als dat kind ook nog ver weg gaat wonen. Terwijl in huize de Moor veel mogelijk was, een bordje meer op tafel was nooit een probleem. Het nieuwe gebod dat Jezus ons gaf, "Hebt elkander lief", werd het credo van Annie de Moor. Die zeer zorgzame vrouw bleef strijden om bij de kinderen te blijven. Als je zo oud wordt, verlies je die strijd. Zij stierf op 7 mei. En die haar kenden zeiden: Het is goed zo Annie, al zullen we je erg missen …. Broeder Savio
Hij was een soldaat uit Roosendaal, die tijdens de mobilisatie in Haarlem in de Ripperda Kazerne gelegerd was. Toen de oorlog uitbrak, werd hij krijgsgevangen genomen en pas in 9 juni 1942 trouwden ze in de Antonius van Padua-kerk, ingezegend door pater van de Werf. Omdat jonge mensen in de oorlogsindustrie moesten werken, dook Ad onder en vluchtte hij naar Brabant voor de onderdrukker. Voor de beide echtelieden brak er een nieuwe tijd vol verlangen en heimwee aan. Annie liet haar Adje echter niet in de steek en reisde maand na maand naar Nuland, naar de familie Lensen, en beleefde daar zo nu en dan iets van geluk. Als Annie erover vertelde begonnen haar ogen weer te stralen en mocht je met haar genieten van die ontmoetingen. Omdat de eerste al onderweg was voor de vlucht naar -11-
-12-
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
Kontaktblad Groenmarkt
IN MEMORIAM Truus de Haan van Gemert *Schoten 2 juni 1925 –
†Haarlem 7 juni 2011
”Ik heb een goed en mooi leven gehad en het is goed zo.” Dat zei Truus toen ze bij het einde van haar leven terugdacht. Als jongste van elf kinderen in het gezin van Gemert had ze geleerd dat je open en eerlijk moet zijn en dat alle vragen gesteld mogen worden. Het bleek een goede voorbereiding op het leven in de grote wereld. Truus ging haar weg. Ze ging naar een plaats waar ze dacht het leven en de liefde te vinden, het Luciaklooster in Bennebroek. Maar tijdens haar werk ontdekte ze dat het leven en geluk voor haar ergens anders lag. Na een tijdlang in het klooster geweest te zijn, ontmoette ze Henk en koos ze voor Henk en het huwelijk. Een mooie maar geen gemakkelijke beslissing. En daarover werden vele vragen gesteld. De antwoorden die onverwacht kwamen – de Groenmarktgemeenschap speelde een grote rol daarbij – die nieuw, ruimtescheppend en uitdagend voor de toekomst waren. Door dat alles bleef de psalm van hoop, psalm 121, een leidraad in haar leven: “Mijn hulp komt van God de Heer. Hij laat niet toe dat je struikelt.”
verwelkomen in de groep ouderen van de Groenmarkt. De groep van vrouwen uit de kerken die regelmatig bijeenkwamen, daar had ze ook haar eigen rol in. Ze had een geweldig scherpe blik voor de gevoeligheden van anderen, maar wist bovenal door alles heen zichzelf te zijn. Altijd actief in de kerk en daarbuiten, eerst de Acht-Meibeweging, later de Mariënburgvereniging. “Dit is de laatste keer dat hier in de Groenmarkt ben, ik heb darmkanker en laat er verder niets meer aan doen.” Zo vertelde Truus dat aan ondergetekende. Truus wist wat haar te wachten stond; de dokter had het met haar besproken. Ze ging welgemoed die weg die ze met de kanker in haar lijf moest gaan. Het ging haar eigenlijk te langzaam. Hoelang nog? De vermoeidheid werd steeds groter en de pauzes moesten langer. De bezoeken werden korter. Maar Truus bleef vol vertrouwen uitzien naar de toekomst die haar wachtte. In de laatste dagen kwam de pijn van het hart feller naar voren dan ooit en troost en kracht vond Truus toen ook bij haar grote liefde…Henk. Dus mag zij nu in liefde van God die heet “Ik zal er zijn” leven en op een nieuwe toekomst hopen. Zo zei ze het. De dood had geen prikkel meer. “Ik ben er klaar voor”, zei Truus. De dood was voor haar de overgang naar die oneindige LIEFDE, die haar zou omvatten, haar omsluiten. En telkens zei ze: Hij heeft ons toch zijn naam gegeven, IK ZAL ER ZIJN. Huub Oosterhuis schrijft: En nu is de steen weggerold, ik ben uit de grond opgestaan Mijn ogen kunnen het licht verdragen, ik loop en struikel niet Mensen komen mij tegemoet, wij zijn in bekenden veranderd
En Truus ontdekt zijn Naam: Ik Zal Er Zijn Dat droeg Truus uit in heel haar leven. In haar werk bij de Gezinszorg als maatschappelijk werkster. Hier op de Groenmarkt, als lid van de Liturgische Werkgroep. Ze had haar eigen bijdrage in de Solderini. Ze was vol aandacht en zorg voor haar man, toen Henk ziek werd en niet meer kon. Ze had een heel eigen bijdrage in de bejaardenbezoekersgroep. Als tachtigjarige ging ze nog steeds de zeventigjarige -13-
Wij kijken we naar een toekomst voor ons zonder haar en vermoeden een hemels licht waarin iemand Truus bij haar naam en toenaam roept, dan zal zij leven. Ieder van ons heeft zo zijn eigen herinneringen aan Truus de Haan van Gemert. We zullen haar missen. Broeder Savio -14-
Kontaktblad Groenmarkt
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
MIVA-campagne: 'Haar leven, uw zorg?'
en steunen door het doneren van een busje zodat de leraren naar de dorpen kunnen rijden om de kinderen onderwijs te geven. 'Haar leven, uw zorg?' Ieder kind telt! Elk leven telt. Laat het leven van deze kindarbeiders, thuiswerkers en arme vrouwen ook uw zorg zijn. En help ons geld in te zamelen. Samen kunnen we hen een betere toekomst geven! Help met uw gift op giro 2950 t.n.v. MIVA, Breda of tijdens de collecte op 27 en 28 augustus 2011.
Op 27 en 28 augustus vindt de jaarlijkse MIVA-collecte plaats in de katholieke kerken. Tijdens deze collecte staan 3 bijzondere mensen centraal: zuster Josephine Valarmathi, Antony Raj en Murali. Alle drie hebben ze een doel; help de vrouwen en kinderen in India op weg naar een betere toekomst. MIVA wil hen steunen met concrete middelen zoals een bus, auto en riskja. Helpt u ook mee? Zuster Josephine Valarmathi helpt de thuiswerkers in India. Vrouwen en kinderen verrichten onder vreselijke omstandigheden zwaar lichamelijk werk. Zij hebben geen rechten en als er iets mis gaat zijn de consequenties voor hen vreselijk: lijfstraffen, ontslag of arrestatie door de politie. Met haar organisatie gaat zuster Josephine op zoek naar de thuiswerkers om hen trainingen en voorlichting te geven. In de regio waar Josephine werkt zijn maar liefst 180.000 thuiswerkers. Josephine: "Wij hebben slechts 11% van alle thuiswerkers bereikt. Alle anderen hebben ook hulp nodig! MIVA gaat ons steunen met het schenken van een riksja." Antony Raj zet zich in voor vrouwen in India. "Wij richten met de vrouwen zelfhulpgroepen op. In iedere groep zitten 20 vrouwen en er zijn 125 groepen, verspreid over 75 dorpen," vertelt hij. De vrouwen leggen elk een klein bedrag in, dat op de bank wordt gezet. "Omdat ze samen een grotere pot hebben, kunnen de vrouwen hieruit geld lenen om een eigen handeltje te beginnen. Zo zijn er vrouwen die zelf zeep maken en dit verkopen, of kaarsen, anderen gaan groenten telen. De vrouwen moeten de lening in termijnen terug betalen. Zo hebben ze hun eigen spaarbank en helpen elkaar om zelf geld te verdienen." "Wij hebben een auto nodig om in de 45 dorpen te komen om de vrouwen daar te bereiken." Murali strijdt al jaren tegen kinderarbeid in India. "Het gaat vaak om zeer jonge kinderen, tussen 5 en 14 jaar oud. Ze moeten zwaar werk doen, zoals in een bakstenenfabriek werken," vertelt Murali. "In de pauze leren we hen spelenderwijs het alfabet, cijfers, maar ook doen we veel met spelletjes en muziek. Zo kunnen ze even kind zijn." Al 1000 kinderen hebben op deze manier onderwijs gehad. Murali probeert daarnaast met een campagne de kinderarbeid uit te bannen." MIVA wil Murali helpen -15-
MOV groep; Wilma van der Stelt en Mia Vlugt Informatie: www.MIVA.nl
-16-
Kontaktblad Groenmarkt
Taizé Taizé-bijeenkomst op 28 september In het kader van het programma Spiritualiteit organiseert de Groenmarkt samen met Stem in de Stad op 28 september om 20.00 uur een Taizé-bijeenkomst in de Groenmarktkerk. In die bijeenkomst zullen we zingen, bidden en stilzijn zoals dat gebeurt in de oecumenische gemeenschap in Taizé.
Meedoen? Iedereen is welkom om mee te zingen in dit ad-hoc koor met bekende en nieuwe Taizé-liederen. De Taizé-liederen zijn kort, eenvoudig, melodieus en harmonieus en krijgen door de herhalingen een meditatief karakter. Zij zijn gecomponeerd door de in 1994 overleden frère Jacques Berthier. De koorrepetities voor de bijeenkomst op 28 september beginnen op maandag 12 september van 20.00 tot 21.00 uur.
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011 te midden van de nood van het ogenblik. Hij zocht en vond een oord in het onbezette deel van Frankrijk, vlak bij de demarcatielijn, in het verlaten dorp Taizé. Twee jaar lang nam hij daar vluchtelingen op en besloot na de oorlog er een communiteit te stichten van jonge mannen, teneinde samen een dienst in gemeenschap van Jezus Christus in de Kerk en in de wereld te beleven. Intussen legde hij er de eerste oecumenische contacten. Van 1942 tot 1944 leeft Schutz met drie gezellen in gemeenschap, waar zij talrijke vrienden ontvangen. In 1944 vestigt de kleine communiteit zich voorgoed in Taizé. De eerste broeders leggen op Paasmorgen 1949 hun geloften af van 'Celibaat, gemeenschap van goederen en aanvaarding van gezag'. Van die dag af groeit de communiteit snel. Buiten Taizé heeft de communiteit kleine gemeenschappen uitgezonden om een actief deel te hebben in de nood van de wereld. Zendingsbroeders werken met hun tweeën of drieën in Sheffield, Algerië, Marseille.
Wim Blüm en Cor Oost Ter inspiratie drukken we hier een gedeelte af van de inleiding en het volledige interview met frère Roger Schutz van Taizé door Michel van der Plas uit 1962, aan de vooravond van het Tweede Vaticaanse Concilie. Roger Schutz kwam tragisch om het leven nadat een verwarde vrouw hem op 16 augustus 2005 in Taizé tijdens het avondgebed had neergestoken.
Taizé - inleiding Toen Roger Schutz in 1939 theologie studeerde in Lausanne, bracht hij een paar vrienden bijeen om gemeenschappelijk te bidden, te werken en te studeren. In augustus 1940 besloot hij naar het door de Duitsers verslagen Frankrijk te vertrekken teneinde er geestelijke hulp te bieden -17-
-18-
Kontaktblad Groenmarkt
Interview met frère Roger Schutz Roger Schutz zit in een gesprek in totale overgave naar je overgebogen. Hij kijkt je met zijn ogen, handen en gehele lichaam aan. Een zeldzame kracht, die zich volkomen disponibel houdt. Tijd voor inleidende beleefdheidsfrasen gunt hij zichzelf niet. Laten we spreken, zegt hij onmiddellijk. Heeft bij u, sinds het begin van de stichting der broederschap van Taizé, de gedachte aan de eenheid der christenen voorgezeten? Ja, de eenheid als zodanig is onze reden van bestaan. Wij proberen gestalte te geven aan datgene wat Christus vroeg aan de vooravond van zijn lijden: "Laat ze een zijn, opdat de wereld gelove dat Gij Mij hebt gezonden." Wij geloven in de eenheid als een kracht, een macht die de wereld zal doen geloven. Geloven in degene die ons gezonden is. Elke oecumenische roeping leidt tot gemeenschap en communie; zij sluit zelfs uit dat men zich alleen nog met zich zelf bezighoudt. Onze oecumenische roeping, elke oecumenische roeping richt zich op de naaste, op wie en wat het meest nabij is, en van daar vindt zij, gesterkt, haar weg naar de wereld en draagt bij tot de herontdekking van de eenheid der mensen, tot de transfiguratie van de mensheid in een volmaakte eenheid. En het oecumenisch streven is sterker dan ooit, niet waar? Het oecumenisch streven is sterker dan ooit. Maar de eenheid is geen laatste doel in zich zelf. Nu geldt dat streven naar eenheid voor u, als broedergemeenschap, in bijzondere zin, doordat u als het ware een teken bent en een zendingsroeping vervult. Ziet u een zelfde taak weggelegd voor de christenen buiten deze muren? Er was hier laatst een zendeling op bezoek, die naar Iran vertrok. Hij vroeg mij: "Zegt u mij hoe ik mijn zendingstaak moet verrichten." Ik heb hem gezegd: ik ben geen profeet maar u hebt als opdracht: "vivez votre unité"; beeld in uw leven de eenheid uit, u met uw vrouw. Zeg dat aan het volk van Iran. Leef hun uw eenheid voor. Wees voorbeeldig in de eenheid van het gezinsverband. Want de wereld zal veranderen als de -19-
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011 Christus in ons naar buiten springt, door onze verschijning heen schittert. Als de oecumenische opdracht u fundamenteel vervult, zal ze u te buiten gaan en dringt ze zich als uitdaging op aan hen die niet kunnen geloven. U ziet het streven naar eenheid dus als missionerend? Het streven naar eenheid is nooit hermetisch. Laat ik mijn eigen verleden als voorbeeld geven. Ik was in mijn jeugd geen christen. Mijn vader was predikant en later, toen ik theologie studeerde in Lausanne, was ik een tijd lang in een katholiek gezin. Ik hield wel van het christelijk leven, zoals zich dat thuis en in dat gezin openbaarde. Maar steeds nam ik afstand van het christelijk leven. Die afstand, die ik mij voorbehield, schiep de leegte waarin God mij vond. Ik zag dat ik één moest zijn met wie mij het naast zijn, met allen die op mijn weg komen en wier pad ik kruis. Door de omgang met anderen kreeg ik een ademtocht van katholiciteit aangeblazen – ik wijs op de etymologische betekenis van het woord katholiciteit. (Hij staat op en loopt naar de schouw, waar hij op een icoon wijst.) Deze icoon heb ik ten geschenke gekregen van de orthodoxe exarch van Moskou. U ziet wat het voorstelt: de gedaanteverandering op de berg Thabor. Voor mij staat hier de kern van mijn roeping uitgebeeld. Kunt u dat nader verklaren? Wij kunnen niet verder gaan dan ons lichaam gaat. Wij zijn beperkt. Door mijn wil heb ik nog geen vat op anderen. En door mijn wil alleen kan ik geen meester over mijzelf worden. Mijn armen reiken niet verder dan ik zou wensen. Ik zou allen willen omvatten en ik kan het niet. Ik houd mijn armen uitgestrekt zonder ze om iemand heen te sluiten. Het gebaar blijft beperkt door de gegevens van mijn lichaam. Maar wat wij niet kunnen kan de Christus in ons; hij die in ons werkt kan met ons wat wij met ons zelf niet kunnen. Daardoor kunnen wij de mensheid bereiken. De gedaanteverandering van Christus op de berg maakte onze gedaanteverandering mogelijk. Wij christenen moeten het mystieke lichaam van Christus vormen en in hem transfigureren.
-20-
Kontaktblad Groenmarkt
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
De broedergemeenschap van Taizé wordt geregeld bezocht door monniken, uit katholieke kloosters. Wat hoopt u dat ze van hier meenemen? Wij noemen ons zelf niet voorbeeldig. Wij zijn zelfs bereid te verdwijnen. Wij bestaan ook niet als protest: wij zijn solidair met alle oprechte christenen, met alle kerken. Maar ik geloof dat sommige monniken hier een verzoening zoeken voor de breuk die ze met hun eigen kloostergemeenschap voelen. Zij zoeken misschien zelfs in sommige gevallen een vormgeving voor hun opstandigheid. Maar ik moet hun allen zeggen: Breek niet; men hervormt een lichaam, hoe klein ook, nooit door te dreigen ermee te breken. Men moet het leven er altijd weer inbrengen van binnenuit en met een oneindig geduld.
U hebt Père Couturier nog goed gekend. Hij heeft een gebed voor de eenheid onder de christenen opgesteld. Kunt u zich verenigen met wat daarin gezegd wordt over de te komen gemeenschap? Ja, er wordt daar gesproken over de eenheid 'zoals gij die wilt'.
Ziet u die gevoelens van rebellie ook elders, onder de gelovigen in de Kerk? Ja. Maar ook voor hen geldt: men moet meebouwen, niet afbreken; men moet doen, niet ondergaan. Ik geef toe: de vraag is of de Kerk voldoende tegemoet gekomen is aan de noden van de huidige mens. Hoe heeft de Kerk haar heiligheid geactualiseerd in de omwenteling van onze cultuur? Men zou soms wanhopen... Wij zijn de nacht van ons geloof al ingegaaan. En de hel toont zich voor ons al geopend... Wat kunnen wij doen? Wij houden onze handen open. Moge God ons uit onze passiviteit, die van het lichaam, redden en ons van gedaante veranderen: ons vervullen met een intense activiteit. Vreest u niet dat de wereld, die een nieuw symbool zoekt op religieus gebied voor de eigen dechristianisering en 'ontkerkelijking', zich, ongeacht de innerlijke waarde en waarheid van Taizé, meester zal maken van Taizé? Het kloosterleven als zodanig maakt vreedzaam en heiligt, welk gebruik 'men' er ook van zou willen maken. Natuurlijk is de grote publiciteit rond onze gemeenschap een ernstig probleem. Maar onze reputatie is minder slecht dan ze zou kunnen zijn. Intussen geven we ook niet meer dan we kunnen. De ontdekking van de eenheid onder de mensen is moeilijk. Als wij een taak hebben, is het om mee te helpen die eenheid te ontdekken. Maar wij bestaan in de grote gemeenschap, in de grote familie. Wij zijn niets nieuws. Als gemeenschap zijn wij geen gewone verschijning. Maar wij zijn wél van de twintigste eeuw; wij zouden niet van een andere eeuw kunnen zijn. -21-
Als u aan die toekomstige eenheid der christenen denkt, wat zoudt u dan vooral wensen dat de protestantse kerken inbrengen? Het is te vroeg om dit te zeggen: niemand weet nog wat hij precies zal inbrengen. Deze vraag is niet meer nodig als de zichtbare eenheid van de toekomst er is. Het gaat om 'dépassement', het gaat erom dat ieder uit zichzelf treedt, dat hij zich zelf opgeeft om in de ander binnen te gaan. De christenen zullen, om een te kunnen zijn, zich zelf te buiten moeten gaan en zich zelf overtreffen. 'Dépassement' wil zeggen dat men zich zelf wilt overtreffen in voorwaartse beweging. U zult als speciale gast het a.s. Concilie in Rome meemaken. Gelooft u dat het zal bijdragen tot de eenheid van de christenen? De aankondiging van het Concilie heeft een schok teweeggebracht. De hoop op de eenheid is toegenomen. Maar de eenheid is geen doel in zich zelf. het uiteindelijke doel van de eenheid is het gebed van Christus waar te maken: 'Dat zij één zijn opdat de wereld gelove.' Veel protestanten verwachten de eenheid als een geschenk van God, zij bidden voor het Concilie, zijn op weg naar die eenheid, waarvan de Oecumenische Beweging een voorteken was. Daarom wensen zij dat alle christenen de eenheid beschouwen als een dynamische realiteit, voorwerp van geloof, maar ook van hoop. Over welke punten zoudt u als protestant in het bijzonder graag beraad zien? Over twee theologische en twee niet-theologische. Wat de eerste twee betreft: wij verwachten dat de gezagsverhouding tussen de paus, de bisschoppen en het Concilie duidelijker tot uitdrukking zal worden gebracht; in het bijzonder dat het dogma van de onfeilbaarheid van de paus vollediger verklaard zal worden met betrekking tot het Concilie en geheel de Kerk. En wij verwachten dat de Maria-leer beter in betrekking zal worden gebracht met de leer over Christus.
-22-
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
Kontaktblad Groenmarkt En welke niet-theologische punten hebt u in het oog? Wij zouden wensen dat de Katholieke Kerk steeds meer op de eerste plaats de Kerk zal blijken te zijn van de verdrukten, de uitgehongerden; en wij zijn ook bang dat men op het Concilie zal spreken van de 'terugkeer' van de afgescheiden broeders. Deze uitdrukking is kwetsend; zij veronderstelt een onvoorwaardelijke overgave. Laat ons liever spreken over en denken aan 'dépassement'.
En wat de anderen betreft? Wat de anderen betreft, de anderen die onbewogen lijken, 'de harde kardinalen' die er ook zijn – op het pastorale plan zullen wij elkaar ontmoeten. Daar kunnen wij elkaar niet mislopen. Oog in oog, samen oog in oog met de gedechristianiseerde wereld, zullen wij de noodzaak van de eenheid onder de christenen inzien. Harde kardinalen zullen week worden.
Gelooft u niet dat, naarmate het Concilie naderbij kwam, het oorspronkelijke door paus Joannes genoemde verder liggende doel, de eenheid te bevorderen, op de achtergrond is geraakt?
Gelooft u dat u hen ontmoeten zult? Ik zal mij in Rome op de knieën werpen voor de harde prelaten en hen bezweren en smeken: begrijp toch, begrijp toch!
Ja, misschien is het perspectief van de eenheid vervaagd door de vele interne kwesties van de Katholieke Kerk. Maar tijdens het Concilie zullen we moeten trachten steeds weer terug te verwijzen naar dat grote verder liggende doel. Ik hoop vurig dat alle christenen het Concilie in deze zin zullen bezielen. Wat ons zelf betreft, daarvoor precies zijn wij straks tijdens het Concilie in Rome. Daarvoor zullen we werken.
Uit: Web:
U ziet dit als uw taak? Ja, dat is mijn dienende taak. Een Concilie moet steunen op een roep der christenheid. laat de chiristenheid straks dan roepen om de eenheid. Ziet u de problemen, de verschillen niet als onoverkomelijk? Er zijn vooral, natuurlijk, ook binnen de Katholieke Kerk overigens, verschillen in mentaliteit. Maar als we tot de kern van zekere problemen willen doordringen is hetgeen wij gemeenschappelijk bezitten – met name de angst om de benauwende situatie van de wereld, met haar materialisme, ongeloof, honger – al voldoende om ons samen te doen komen. Er is van de Kerk gezegd: 'de poorten van de hel zullen haar niet overweldigen'. Maar de hel is de Kerk binnengedrongen: de verdeeldheid. U zult daar straks de nadruk op leggen? Ik zal in Rome geen geschriften gaan uitdelen. Wie al door de verdeeldheid smartelijk verscheurd was, kent ze al. -23-
Dagboek van het Concilie van Michel van der Plas, Elsevier 1963 http://www.taize.fr/
Ga je mee naar buiten? Zeeverkenners gezocht. Wij zijn Dorus en Doortje Rijkers, een zeeverkennergroep voor jongeren tussen de 11 en 18 jaar. Op zaterdagmiddag komen we bij elkaar om leuke dingen te doen, zoals zeilen, roeien, zwemmen, spelletjes en allerlei activiteiten op en rond het water. Regelmatig gaan we een weekendje weg en in de zomer een week op kamp. Lijkt het je wel leuk om op zaterdag tijd door te brengen met leeftijdgenootjes? Kom dan een keertje vrijblijvend langs, je mag 3 keer gratis komen kijken! We beginnen zomers om 13.30 uur op ons clubhuis in de koralensteeg. Kijk voor meer informatie op www.dorusendoortjerijkers.nl Ook onze jongste leeftijdsgroep, de amfibieën (7 tot 11 jaar) hebben nog plek voor een paar speelkameraadjes. Zij maken op een speelse manier kennis met de zeeverkenners, daarnaast wordt er veel geknutseld en worden spelletjes gedaan. Zij komen bij elkaar op zaterdagochtend van 10.00 tot 12.00 -24-
Kontaktblad Groenmarkt
Vredesgebed ste MAANDAG van de maand om 12.30 uur in de Groenmarktkerk
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
BUITEN ONZE PAROCHIE
4 juli 1 augustus
Expositie Rob van der Meulen Ik ervaar een grote liefde die ruimte laat voor twijfel en gemis. Vasalis Iedereen is van harte uitgenodigd bij de expositie van Rob van der Meulen van 5 juli tot 20 september in het Zorgcentrum Boerhaave Louis Pasteurstraat 9 in Haarlem.
PCI (Parochiële Caritas Instelling) De PCI heeft als hoofdtaak om hulp te bieden aan mensen die in financiële nood verkeren. U kunt de PCI bereiken via het parochiesecretariaat. Voor nadere informatie kunt u ook de folder achter in de kerk of de website raadplegen. Wanneer u het werk van de PCI wilt steunen, kunt u dat doen door een gift op bankrekeningnummer 12.08.97.563 ten name van: Parochiële Caritas Instelling Groenmarktkerk. U kunt ook een bijdrage in de Antoniusbus achter in de kerk doen.
-25-
-26-
Kontaktblad Groenmarkt
INTENTIES zaterdag: 17.30 u, zondag: 10.30 u, dinsdag en vrijdag: 12.30 u. dinsdag
05 juli
vrijdag zaterdag
08 juli 09 juli
zondag
10 juli
dinsdag
12 juli
vrijdag zaterdag zondag
15 juli 16 juli 17 juli
dinsdag
19 juli
vrijdag zaterdag
22 juli 23 juli
zondag dinsdag
24 juli 26 juli
vrijdag zaterdag zondag dinsdag vrijdag zaterdag zondag
29 juli 30 juli 31 juli 02 aug. 05 aug. 06 aug. 0 7 aug
Levende en overleden leden van de Antonius Broederschap Margret Commissaris -Driessen Voor positieve ontwikkeling binnen de parochiegemeenschap. Dat voor de toekomst de juiste keuzes gemaakt worden. Voorspoed voor de kinderen van de fam Z. Levende en overleden leden van de Antonius Broederschap Margret Commissaris –Driessen Mevr. De Moor - Arons Zegen over het huwelijk van Michel en Mandy. Levende en overleden leden van de Antonius Broederschap Ria van Eck- Posch Een goede vakantietijd voor alle parochianen. Aad Zwetsloot – Joop van Geldorp Levende en overleden leden van de Antonius Broederschap Margret Commissaris -Driessen Mevr. De Moor - Arons Mies Nieuwenhuizen -Hesling Uitdankbaarheid fam. Zwetsloot Gebed om Gods hulp en vertrouwen Ria van Eck- Posch Wim Zwart, Jan Harren, Jaap van Dam, Yeb de Jong, -27-
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
dinsdag
09 aug
vrijdag zaterdag zondag dinsdag
12 aug. 13 aug 14 aug 16 aug
vrijdag
19 aug
Levende en overleden leden van de Antonius Broederschap Gebed om Gods hulp en vertrouwen Ria van Eck- Posch Overleden ouders Turk - Sitvast Levende en overleden leden van de Antonius Broederschap Mevr. De Moor - Arons
AGENDA LITURGIE Weekeinden:
Viering op zaterdag: Viering op zondag:
om 17.30 uur om 10.30 uur
Door de week:
Maandag: Adempauze*) 1e Maandag: Vredesgebed Viering op dinsdag: Viering op vrijdag:
om 12.30 uur om 12.30 uur om 12.30 uur om 12.30 uur
18e zondag door het jaar Za 30 juli 17.30 u. Woord- en communieviering Zo. 31 juli
10.30 u.
Woord- en communieviering
19e zondag door het jaar Za. 06 aug. 17.30 u. Woord- en communieviering Zo. 07 aug. 10.30 u. Woord- en communieviering
-28-
Lien Kenselaar & Marc Wopereis Lien Kenselaar & Marc Wopereis Lien Kenselaar Lien Kenselaar
Kontaktblad Groenmarkt 20e zondag door het jaar Za. 13 aug. 17.30 u. Eucharistie
41e Jaargang – Nr 5 – juli / augustus 2011
Woord- en communieviering
Pastor H.J. van Ogtrop Wim Blüm
21e zondag door het jaar Za. 20 aug. 17.30 u. Woord- en communieviering Zo. 21 aug. 10.30 u. Woord- en communieviering
Lies Krouwels Lies Krouwels
Zo. 14 aug. 10.30 u.
22e zondag door het jaar Za. 27 aug. 17.30 u. Eucharistie Zo. 28 aug. 10.30 u.
Woord- en communieviering
23e zondag door het jaar Za 03 sept. 17.30 u. Woord- en communieviering Zo. 04 sept. 10.30 u.
Woord- en communieviering
*) Een moment van bidden, meditatie en muziek
-29-
Pastor B. van Oploo Simone Westra Lien Kenselaar & Marc Wopereis Lien Kenselaar & Marc Wopereis
Tarieven kerkelijke plechtigheden Het parochiebestuur heeft per 7 april 2010 de volgende tarieven vastgesteld: * * * * * * * * * * * *
Uitvaart in de kerk Meegaan naar het graf Uitvaart (niet in de kerk) Huwelijk Voorganger (geen priester) Organist Koor Bloemen Eerste Communie Doop Intenties bij vieringen Boekjes
€ € € € € € € € € € € €
350,-50,-200,-450,-50,-150,-50,-50,-25,-75,-7,50 (per datum) 0,50
Houd u er rekening mee dat er niet automatisch een priester aanwezig is, maar dat we deze voor een Eucharistieviering speciaal moeten uitnodigen. Mocht u zelf een priester kennen, dan is dat ook mogelijk. De kosten voor het uitnodigen van een priester, het drukken van de liturgie en extra kaarsen worden apart in rekening gebracht. Mocht u aanvullende wensen hebben, zoals een ander koor of andere zaken die voor u van belang zijn, zullen we het een en ander na onderling overleg bij u in rekening brengen. U kunt hierbij denken aan het bestellen van doop- of huwelijkskaarsen, aan extra kleine kaarsen, bijzondere bloemstukken en dergelijke.
-30-
Kontaktblad Groenmarkt
Inleveren kopij Inleveren kopij voor het volgende kontaktblad, nr. 6 van 2011: uiterlijk vrijdag 26 augustus E-mail:
[email protected]
-31-