Asbest in scholen Hoe gaan we er bewust mee om?
Asbest in scholen • Intro • Algemeen • Wetgeving • Sloop- en verwijderingswerken • Inventaris en beheersprogramma • Risicoanalyse • Toepassingen • Besluit Guy Linten
Asbest in scholen
Basisvorming Nascholing GO!
Intro Preventiefilmpje: veilig werken met asbest • De Nederlandse Inspectie heeft, i.s.m.het Nederlands Kanker Instituut, een filmpje gemaakt dat werknemers in de installatie- en isolatiebranche bewust wil maken van de gevaren van asbest. • http://www.arboportaal.nl/actueel/inspectie-szw-lanceert-film-over-veiligwerken-met-asbest.html?utm_source=twitterfeed&utm_medium=twitter • ..\..\..\..\GO!\Preventieregister\B. Inventarisatie\B1 Asbest\Filmpje\joostde-risicos-van-asbest-voor-werknemers.wmv
Algemeen Wat? • Natuurlijke vezel met een kristallijnen structuur Delfstof op bovenste aardkorst Opsplitsen in vezels
• Vezel: L > 5μm, B < 3 μm, L/B >3:1 Langere en dunnere vezels zijn gevaarlijker dan kortere en dikkere De niet -zichtbare vezels zijn gevaarlijk > longblaasjes
• Grieks “asbestos” = onverwoestbaar • Eigenschappen: Onbrandbaar Vochtbestendig Corrosiebestendig Hoge treksterkte Slijtvast Bestand tegen chemicaliën, … Meer dan 3000 toepassingen in de bouw
Algemeen Soorten? • Hechtgebonden • Losgebonden • Serpentijnen (90%): Chrysotiel (witte asbest, wit-grijs)
• Amfibolen: Amosiet (bruine asbest, bruin-grijs) Crocidoliet (blauwe asbest, niet oplosbaar in de longen)
Algemeen Gevolgen? • Pleurale plaques = fibreuze verdikkingen borstvlies, = merker van vroegere asbestblootstelling Geen voorloper van kanker, geen beperking van de longfunctie
• Asbestose (50%) Gelijkaardig als een mijnwerkerslong (stoflong) Komt meestal pas voor na 10 à 20 jaar blootstelling. In bepaalde gevallen ontwikkelt er zich een longkanker
• Mesothelioom (50%) Long- en of buikvlieskanker (bruine of blauwe asbest) Er verloopt 20, 30, 40 j. tussen de blootstelling en het krijgen van deze kanker
• Longkanker Rokers die blootgesteld zijn aan asbest hebben een beduidend hoger risico
• Larynxkanker strottenhoofd(keel)
Algemeen Gevolgen? • Erkenning beroepsziekte Fonds voor Beroepsziekten (werknemers) o 2013 – 212 erkenningen mesothelioom of longvlieskanker o Stijging van 12% t.o.v. 2012 en 25% t.o.v. 2011 Asbestfonds (2007, andere) o 2000 personen erkend als asbestslachtoffer o 1360 longvlieskanker, 699 asbestose o Longvlieskanker 993 professioneel, 367 niet-professioneel (buurt van fabriek, partner, hobby) o Leeftijd: 65j. – 74j. (20-40j. Na blootstelling – 1970-1980)
• Overlijdens longvlieskanker 2012- 112 2013 - 202
Wetgeving • KB 16 maart 2006 (gewijzigd bij KB van 08 juni 2007) grenswaarde: 0,1 vezel per cm³ = 100.000 vezels per m³
• Inventaris (Afdeling II) • Beheersprogramma (Afdeling III) • Verbodsbepalingen (Afdeling IV) Mechanische werktuigen met grote snelheid Hogewaterdrukreinigers Luchtcompressoren Schuurschijven Slijpmachines … voor bewerken, snijden, schoonmaken, verwijderen
Zeer beperkte blootstelling (Afdeling VIII) • Sporadische handelingen met geringe intensiteit en de kans op vezelvrijstelling is onbestaande Korte niet-continue onderhoudsactiviteiten van hechtgebonden materialen o Reinigen van een asbestvensterbank met een vochtige doek Verwijderen van niet beschadigde hechtgebonden materialen (niet gevezen, niet gelijmd, niet genageld) o Afnemen en verplaatsen van een asbestschoolbord o Verpakken en afvoeren van niet beschadigde en losliggende asbestleien o Afvoeren van een losstaande asbestbloembak Inkapselen en omhullen van materialen in goede toestand o Omhullen van niet beschadigde isolatie van verwarmingsbuizen o Verven van een niet beschadigde brandwerende plaat o Opvullen van een opening met silicone Nemen van monsters (pbm: mondmasker-P3 filter,…) Jaarlijks passende (interne) opleiding: risico’s, werkinstructies, PBM’s,…
Herstel- of onderhoudswerkzaamheden (Afdeling IX) • Grenswaarde kan overschreden worden Opstellen werkplan (kopie naar TWW) Signalisatie (borden plaatsen) Collectieve preventiemaatregelen (ventilatie, afzuiging, bevochtiging,…) Passende ademhalingtoestellen en pbm’s ter beschikking Opstellen programma vezelmetingen Jaarlijks passende (interne) opleiding: risico’s, werkinstructies, PBM’s,… o o o o o
Maken van doorvoeropeningen in een asbestwand Vastschroeven van toebehoren op een asbestwand Onderhoud en herstel van een verwarmingsketel met asbestdichtingen Dichten van lekken aan een asbestdak Herstellen beschadigingen aan isolatie van verwarmingsbuizen (risicoanalyse bepaalt of verwijdering noodzakelijk is)
Sloop- en verwijderingswerken (Afdeling X) • Voorwaarde: 0,01 vezel per cm³, melding TWW Eenvoudige handelingen (bijlage II, A en B + externe opleiding: 8u) o Demontage van hechtgebonden asbest zonder het materiaal te breken (loshaken of losschroeven, asbestplafondplaten, asbestgolfplaten, asbestleien) o Reinigen van een asbestcontaminatie waarbij geen zichtbare asbestresten aanwezig zijn (stofzuiger met absoluutfilter en reinigen met vochtige doeken) o Wegnemen van asbesthoudende koorden (aanbrengen fixatievloeistof) Couveusezak-methode (erkende ondernemingen, externe opleiding: 32u en 8u/jaar) o Verwijderen beschadigde isolatie van verwarmingsbuizen (zie risicoanalyse) Hermetisch afgesloten zone (erkende ondernemingen, externe opleiding: 32u en 8u/jaar) o Verwijderen spuitasbest o Verwijderen gelijmde asbestvloerbekleding o Verwijderen brandwerende platen type pical
Asbestinventaris Inhoud Lokalisatie
Hoofdgebouw: klaslokaal B101
Toepassing
Toestand
Type
Visuele inspectie
(Ext / Int)
- erg beschadigd o licht beschadigd + goed
S spuit T textiel P plaat
OK, [1], [2], [3], [4], [5a], [5b], [5c], [6], [VM],
Schoolbord (Int)
+
P
OK, jaarlijkse controle [5c], [6]
• Te nemen preventiemaatregelen:
OK: jaarlijkse controle volstaat [1]: fixatie [2]: inkapseling [3]: onderhouden [4]: herstellen [5]: verwijdering (onmiddellijk [5a], op korte [5b] of lange termijn [5c]) [6]: het gebruik van mechanische werktuigen met grote snelheid, hoge waterdrukreinigers, luchtcompressoren, droge straalmiddelen, schuurschijven en slijpmachines voor het bewerken, snijden, schoonmaken van asbesthoudend materiaal of voor het verwijderen van asbest is verboden, [VM]: verdacht materiaal dat bij renovatie / sloop- en verwijderingswerken voorafgaandelijk dient bemonsterd te worden op aanwezigheid van asbestvezels door een daartoe erkend labo
Asbestinventaris Opmerkingen • Opgemaakt op basis van art.5 ev. van het KB 16/03/2006. • Over te maken aan ondernemingen die werken komen uitvoeren in het gebouw (te tekenen voor ontvangst). • Is van een niet destructief onderzoek m.a.w. niet bereikbare/niet zichtbare delen van het gebouw zijn niet opgenomen. • Beheersprogramma op te maken: een beoordeling (min 1x/jaar visuele inspectie), te nemen maatregelen en de instructies voor het personeel. • Instructies voorzien voor het personeel betreffende: werken aan asbest, PBM's, afvalbeheer, vergunning,… • Voor te leggen aan: • • • •
Het bevoegde comité (ter informatie) Preventieadviseur (schriftelijk advies) Preventieadviseur-arbeidsgeneesheer (schriftelijk advies) De met het toezicht belaste ambtenaren (ter beschikking houden )
Beheersprogramma Lokalisatie Toepassing Maatregelen
Hoofgebouw: klaslokaal B101
Maatregelen
Maatregelen
(Ext / Int)
naar het asbesthoudend materiaal
naar de werknemers
met werkplanning voor het materiaal dat in slechte staat is, of met kans op beschadiging
Schoolbord (Int)
- Minstens eenmaal per jaar een visuele inspectie
- Intact schoolbord: geen
o Fixatie o Inkapseling o Onderhouden o Herstellen X Verwijderen
-Het gebruik van mechanische werktuigen met grote snelheid, hoge waterdrukreinigers, luchtcompressoren, droge straalmiddelen, schuurschijven en slijpmachines voor het bewerken, snijden, schoonmaken van asbesthoudend materiaal is verboden. -Aanbrengen pictogram
- Beschadigd schoolbord: P3 masker
Risicoanalyse • Vrijstelling van vezels (beschadigingen en mogelijke beschadigingen – Y-as)
Zichtbare schade (zware beschadiging: 20, lichte beschadiging: 10, geen beschadiging: 0) Bereikbaarheid (bereikbaar: 10, moeilijk bereikbaar: 5, niet bereikbaar: 0) Degradatie (waarneembaar: 10, niet waarneembaar: 0) Materialen onderworpen aan trillingen (ja: 10, neen: 0) Nabijheid apparaten die onderhoud eisen (< 50 cm: 10, tussen 50 en 150 cm: 5, > 150cm: 0) Andere werkzaamheden in de omgeving van het materiaal (ja: 10, neen: 0)
• Beïnvloeding atmosfeer (invloed op de omgeving X-as) Asbestgehalte (> 50 vol %: 10, tussen 1 en 50 vol %: 5, < 1 vol %: 0) Soort asbest (amfibolen: 10, serpentijnen: 5) Toepassing product (bespuitingen ruw: 20, bespuiting behandeld: 10, panelen (broos) ruw: 15 , panelen (broos) behandeld: 5, panelen (hard): 5, andere (cement, plaaster ): 0) Lokalisatie product (contact met atmosfeer lokaal: 10, in ventilatiesysteem: 10, geïsoleerd van lokaal d.m.v. halfdoorlaatbare wand: 5, geïsoleerd van lokaal d.m.v niet-doorlatende wand: 0, buiten: 0) Gebruik van het lokaal (regelmatig door kinderen, adolescenten, sportlui :10, meerdere personen: 7,5, zelden: 0) Aard wanden, plafonds en muren (bruut afgewerkt: 3, met oneffenheden: 2, effen, geen naden: 0) Vloerbekleding (bruut: 3, met oneffenheden: 2, glad, geen naden: 0)
Risicoanalyse Evaluatiegrafiek 75 70 65 60 55 50 45 40 Beschadiging 35 30 25 20 15 10 5 0
C
D
B
A
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Invloed op de omgeving
A
Geen specifieke behandeling nodig
B
Behandeling nodig op lange termijn
C
Behandeling nodig op korte termijn
D
Dringend behandeling noodzakelijk
50
55
60
65
Toepassingen • Sinds 1998 verbod op productie, gebruik en verkoop in België (EU 2005) • Wereld: 1890: 1950: 1977: 2005:
10.000 ton/jaar 1.000.000 ton/jaar >5.000.000 ton/jaar 2,1 miljoen ton/jaar
• 2008: Rusland (1milj.), China (280.000), Brazilië (255.000), Kazakstan (230.000), Canada (180.000), Colombia (60.000), Zimbabwe (50.000)
• Denk aan inkoopvoorwaarden! – asbestvrije materialen
Toepassingen • Asbestcementplaten (>50%) (glazal,…) • Isolatiematerialen • Plaatmaterialen (pical,…) • Spuitasbest • Dichtingen/pakkingen • Asbesttextiel • Asbesthoudende lijmen • Frictiematerialen, Filtermaterialen •…
Toepassingen • Dak- en gevelbekleding (golfplaten, leien,…) • Wanden, panelen, onderdakplaten (menuseriet),… • Buizen (doorvoeringen, schouwen,…) • Kanalen (luchtbehandeling, schouwen,…) • Raamtabletten (mazal) • Bloembakken • Schoolborden • Labotafels • Traptreden •…
Gaskachel achterwand
Gaskachel vloerplaat
Gaskachels dichtingkoord
Elektriciteitsbord binnenbekleding
Elektriciteitsbord hoofdzekeringen
Gevelpanelen
Deurpanelen
Onderplaten dakgoot
Dakbekleding: golfplaten
Deurdorpels
Venstertabletten
Plafondplaten
Plafondplaten doucheruimte
Plafondplaten stookplaats
Roetluikje stookplaats
Dichtingskoord uitlaat schoorsteen
Wandpanelen
Scheidingswanden werkhuizen
Scheidingswanden lascabines
Scheidingswanden sanitair
Isolatie buizen centrale verwarming
Isolatie boiler sanitair warm water
Oude schoolborden
Panelen waskleerkasten
Bekledingspanelen
Ventilatiekokers
Bloempotten
Rugwand kleerkasten
Rugwand trekkast labo
Draadnetjes
Scheidingswanden hoogspanningscabine
Frictiemateriaal droogzwierder
Besluit • Aandacht bij renovatie! • Blootgestelde Onderhoudspersoneel Externe ondernemingen
• Advies: Preventieadviseur Preventieadviseur-arbeidgeneesheer Bevoegd comité
Besluit Wat nu? • Verwijderen alle asbesthoudende producten? Zie beheersprogramma en risicoanalyse (B, C, D) Op aanvraag van preventieadviseur-arbeidsgeneesheer Na een bezoek van Toezicht Welzijn op het Werk Verwijdering geeft bijkomende risico’s Hoge kostprijs: verwijdering + alternatieve materialen
• Saneringsfond Ministerie van onderwijs
