Alle wegen leiden naar ... Spoor‐loos Mijn doel Agressief of assertief? Mens, waar is je broer? Een bos vol splitsende paden Met twee voeten op de grond Paradijs, een utopie? Leve de woestijn? Gevolg van de oorzaak Alle wegen leiden naar ...
Moeder, waarom leven wij? Samen + één Hallo met God? Een haar in de boter Oorverdovende stilte Ik heb je door ... dacht ik toch Onderweg Mensen van de weg Langs kronkelende wegen De ziel gaat te voet
In dit katern kijken we naar het fenomeen ‘bedevaart’. De leerlingen zijn misschien al wel eens naar Scherpenheuvel, Lourdes … geweest. Waarom hebben ze dat gedaan? Was het een bedevaart als boetetocht? De echte betekenis van bedevaart is doorheen de jaren misschien een beetje verloren gegaan. We laten de leerlingen kennismaken met getuigenissen van mensen die bewust op bedevaart gaan. De weg die mensen afleggen, zowel letterlijk als figuurlijk, blijkt het belangrijkste te zijn. Welke weg leggen we in ons leven af en zijn we ons hiervan bewust? Hoe gaan onze leerlingen om met kwetsuren in hun leven? Een hele hoop vragen die de moeite zijn om met de leerlingen te bespreken. Spoor‐loos
In dit katern gaan we op zoek naar jongeren die het spoor kwijt zijn en het al dan niet terugvinden. Tegenwoordig is het voor een aantal jongeren moeilijk om op het rechte pad te blijven. Hoe gaan onze jongeren om met vergeving? Krijgt iedereen zomaar een nieuwe kans? We bekijken de wet van dichtbij en nemen de organisatie Oikoten onder de loep. Mijn doel
De bedoeling van dit katern is om stil te staan bij de uitdagingen van levenskeuzes en levensdoelen. We zien dat mensen vanuit een zekere visie of inspiratie leven. In dit katern wordt via enkele concrete gevallen ingegaan op vragen zoals: ‘Voor welke keuzes sta je?’ en ‘Voor welke keuzes stelt geloven je?’. De kern spitst zich toe op hoe mensen hun keuze(s) en doel(en) kunnen waarmaken vanuit aspecten zoals doorzetting, wilskracht, idealen, bezieling en geloof. De christelijke inhoud gaat vooral over hoe de Bijbel en het geloof in God kunnen inspireren. De concrete voorbeelden om de betekenis van christelijk bezielde keuzes en levensdoelen te verduidelijken zijn de droom van Tibhirine, de spiritualiteit van de trappisten en Psalm 23. Tijdens de Integratie maken de leerlingen in groepjes een creatief werkje bij de Millenniumdoelen, of nemen ze de getuigenis van zangeres Selah Sue als aanknopingspunt bij het onderweg zijn en het uitwerken van persoonlijke idealen. Agressief of assertief?
In dit katern bestuderen we eerst wat geweld is en waar het uit voortkomt, hoe mensen doorheen de geschiedenis op geweld reageerden en waarom de houding van Jezus zo radicaal was. Daarna worden we geconfronteerd met de ideeën van Gandhi over geweldloze Overzicht katernen Theo 4 TSO
weerbaarheid. In de Integratie kunnen we enkele geweldloze weerbare oefeningen uitproberen en/of onze ideeën verwoorden met verwijzing naar de actualiteit. Mens, waar is je broer?
De confrontatie met de andere(n) kan soms leiden tot allerlei conflicten, zoals broederlijke vetes en broedermoord bij Kaïn en Abel. Aan de andere kant betekent broederlijk zijn vaak een grote ondersteuning en kan het ons bestaan diep raken. Dan sluit het aan bij houdingen zoals naastenliefde, vriendschap, openheid, verzoening, verantwoordelijkheid en solidariteit. We bespreken enkele vormen van internationale broederlijkheid, zoals bij de mensheid als één grote familie of bij een inleefreis. Daarnaast komen de aspecten van sterke broederlijke banden tussen goede vrienden aan bod. In de Integratie koppelen we de centrale thematiek van broeders en zusters via enkele concrete projecten sterk aan de leefwereld van de leerlingen. In dit katern zijn de specifiek christelijke aspecten: het verhaal van Kaïn en Abel, en Mattheüs 5, 23‐24 in de Bijbel. Een bos vol splitsende paden
We gaan op zoek naar de waarde achter (onze) keuzes en hoe we kunnen groeien in het maken van gewetensvolle keuzes. Met twee voeten op de grond
In dit katern gaan we op zoek naar wat een roeping is. De leerlingen kunnen zich daar meestal geen beeld van vormen omdat dit een ‘ver‐van‐mijn‐bedshow’ is. Het staat vast dat ook jongeren bezig zijn met het transcendente en het immanente. Erover praten en ernaar op zoek gaan is een hele stap. Dit katern kan hen helpen om zichzelf een beetje tegen te komen, hoe confronterend dat ook mag zijn. Het laat hen nadenken over de keuzes die zijzelf en anderen maken en hoe ze daarmee zouden kunnen omgaan. Is de keuze die je maakt al dan niet bindend? De leerlingen gaan ook op zoek naar keuzes die kunnen uitgroeien tot een levenskeuze (bv. de keuze voor een beroep). Paradijs, een utopie?
We zoeken in dit katern naar het wat en het hoe van ons levensdoel. Hoe ver kan en wil ik gaan in mijn dromen? Wat heb ik er voor over om mijn dromen waar te maken? Via deze gedachtegang bouwen de leerlingen terminologie over dit onderwerp op. Vanuit onze verlangens en dromen gaan we op zoek naar wat wij kunnen doen om mee te werken aan die grote droom van ‘een paradijs op aarde’. Leve de woestijn?
Dit katern verdiept zich in de (Bijbelse) betekenis van de woestijn. We volgen daarbij twee sporen: de invloed van de mens op de ‘woestijn’, waarbij de Messiaanse verwachting wordt belicht, en de invloed van de ‘woestijn’ op de mens als een plek waar hij tot bezinning komt. Een Messiaanse profetie van Jesaja en de roeping van Mozes zijn onze voorbeelden. Overzicht katernen Theo 4 TSO
Gevolg van de oorzaak
De centrale invalshoek van dit katern is de rol van zowel consequenties als oorzaken. We gaan dieper in op de vraag wat de gevolgen zijn van onze daden. Er komen verschillende levensbeschouwelijke benaderingen aan bod, zoals het boeddhisme en het hindoeïsme, via sleutelbegrippen zoals karma en reïncarnatie. Vanuit de bespreking van twee fragmenten van de film ‘Adem’ volgen belangrijke hermeneutische vraagstellingen. Hoe gaan jongeren om met de waaier aan (levens)keuzes en met idealen, bezieling, toekomstdromen, kwetsuren en wilskracht? Specifiek christelijk in dit katern zijn het Bijbelverhaal Genesis 41, 29‐36 en de waarde van de oneindige liefde en onvatbare goedheid van de Hemelse Vader. De Integratie koppelt de centrale invalshoek terug naar de leefwereld van de leerlingen, onder andere via de impact van voetbalcampagnes en het ontwerpen van een eigen levenslijn. Moeder, waarom leven wij?
Doorheen dit katern bespreken we hoe mensen omgaan met levensvragen, hoe ze naar het leven kijken en waar ze naar antwoorden zoeken. Zo komen we tot een onderscheid tussen ‘levensbeschouwing’ en ‘godsdienst’. Doorheen het hele denkproces laten we de leerlingen proeven van diepgaande levensvragen en nodigen we hen uit om (voorzichtige) antwoorden te formuleren. Samen + één
In dit katern bespreken we het belang van samen één zijn, intimiteit en seksualiteit voor jongeren, maar we staan ook stil bij liefdesverdriet. Sommige jongeren vergeten echter dat liefde niet alleen om seksualiteit draait, maar dat intimiteit zeer belangrijk is. Als koppel is het belangrijk dat we als één team functioneren. Als een van de twee het laat afweten, is het geheel verbroken. Waar het dus niet om gaat, is snel, snel de eerste de beste partner te kiezen, maar wel om weloverwogen iemand uit te zoeken bij wie jij je goed voelt, bij wie je kan thuiskomen en jezelf kan zijn. Soms loopt het echter fout en dat brengt heel wat verdriet met zich mee. Hoe gaan onze leerlingen hiermee om? Ben je benieuwd hoe de jongeren zullen reageren op deze vragen en gesprekken? Ga dan snel de uitdaging aan. Hallo met God?
Alle mensen maken zich beelden, voorstellingen van God, maar in de joods‐christelijke traditie is God de ’gans Andere’: God valt niet samen met een beeld, een voorstelling. Over God kan alleen maar in beeldende, metaforische taal gesproken worden, anders herleiden we God tot een werkelijkheid tussen de andere werkelijkheden. Een haar in de boter
Dit katern gaat over omgaan met onenigheden en conflicten. Na een bewustmakingsoefening (over hoe we reageren wanneer ons iets wordt aangedaan), ontwikkelen we deze thematiek via een dubbel spoor: enerzijds bespreken we conflicten van één tegen één en anderzijds zoeken we oplossingen voor conflicten in een groep. Bijbelse passages geven ons daarbij raad. Eindigen doen we met enkele strategieën voor conflictbeheersing. Overzicht katernen Theo 4 TSO
Oorverdovende stilte
Dit katern gaat over het wel en wee van de stilte. We vertrekken vanuit een (voor sommigen ingrijpende) stilte‐ervaring met een fragment uit de film ‘Into Great Silence’ en het contrast tussen onze drukke maatschappij en allerlei stiltemomenten (waaruit zal blijken dat niet iedereen de stilte tof vindt). Zonder deze dus te willen idealiseren, gaan we toch op zoek naar het weldoende van stilte en rust. De Kartuizers en de profeet Elia zijn daarbij onze gidsen. Om te eindigen hebben we stilteoefeningen in petto. Ik heb je door ... dacht ik toch
De titel van dit katern spreekt voor zich. Het gaat over hoe we naar anderen kijken: kijken we alsof we al definitief weten wie en wat ze zijn of kijken we met een zekere openheid om hen nog beter te leren kennen? We bekijken het verhaal van de liefdevolle zondares die Jezus’ voeten met haar tranen ‘wast’ en met haar haren afdroogt. Het Joharivenster brengt ons een theoretisch kader en een werk van Ton Schulte toont ons dat we best focussen op wat we (nog) niet weten i.p.v. ons vast te klampen aan wat we menen door te hebben. Onderweg
De centrale invalshoek in dit katern is hoe mensen op hun levensweg voortdurend onderweg zijn en steun putten uit hun tochtgenoten. De leerlingen bespreken verschillende levenshoudingen en een aantal zoektochten naar bezieling of levensritme. De specifiek christelijke hoekstenen van dit katern zijn de Emmaüsgangers (Luc. 24, 13‐35) en de analyse van de icoon van de vriendschap. Jezus is voor christenen een belangrijke tochtgenoot onderweg. In de Integratie verbinden we de rol van tochtgenoten onderweg op een levenspad, met de concrete persoonlijke ervaringen van de jongeren en met hun levensbeschouwelijke reflecties. Mensen van de weg
Als smaakmaker bespreken we de bedoelingen en de draagwijdte van graffiti in onze tijd. Daarna ontdekken we via graffiti in de oudheid de betekenis van de ichthus als een symbool met een diepe christelijke betekenis. Zo komen we tot het hart van dit katern, waarin we een profiel maken van de lifestyle van de ‘mensen van de weg’. Zo werden de volgelingen van Jezus genoemd voordat de naam ‘christenen’ ingang vond. We gaan vanuit een mozaïek van Bijbelteksten op zoek naar wat de ankerpunten waren van de eerste christenen. Met al die verwerkte informatie typeren de leerlingen in een mindmap (groepswerk) de eerste christenen als ‘mensen van de weg’. Als uitbreiding kan er dieper worden ingegaan op de betekenis van Petrus. In de Integratie vergelijken we de verwerking in de kern met een populair dance‐lied uit de hedendaagse leefwereld van de jongeren. Door de centrale invalshoek (de eerste christenen) is dit katern volop doorweven met specifiek christelijke aspecten, zoals de ichthus en een mozaïek van Bijbelteksten. Overzicht katernen Theo 4 TSO
Langs kronkelende wegen
Het leven is een tocht die ergens begint, maar waarvan het einddoel niet op voorhand vast ligt. Het leven is als een kronkelende en vaak onvoorspelbare weg. Tijdens onze levenstocht zijn er personen en sterke momenten die belangrijk zijn voor ons. Wie of wat dat is, verschilt van persoon tot persoon. De ziel gaat te voet
Dit katern gaat over het ritme dat men aan zijn leven wil geven en de vraag in welke mate onze ‘ziel’ kan volgen. En we vallen met de deur in huis door een monnik uit de Himalaya aan het woord te laten. Daarna gaan we op zoek naar het begrip ziel (Jezus vs. de farizeeën) en vragen ons af of we die soms kunnen ‘verkopen’ (Faust) en hoe die ziel voor evenwichtige verbintenissen kan zorgen. Doorheen het hele katern worden de leerlingen uitgedaagd om naar hun eigen (be)ziel(ing) te zoeken.
Overzicht katernen Theo 4 TSO
