KOMMUUN Afdeling Heuvelrug – Krommerijn www.humanistischverbond.nl/heuvelrug-krommerijn/index.htmlJaargang 33 nr. 6 december 2006 Verschijnt 6 keer per jaar Secretariaat
Mw. M. Blaas Sophialaan 39 3708 HD Zeist
Tel. 030- Redactie 6931385
Paul Mercken Kampweg 32 3981 KK Bunnik
[email protected] Tel. 030-6562753
28 januari 2007 Nieuwjaars Bijeenkomst en……… Beste Leden, Vandaag ontvangt U weer de laatste Kommuun van 2006 en eigenlijk ook de eerste voor 2007. Wij wensen U een zinvol 2007 en fijne feestdagen toe. Veel belangrijke informatie in deze Kommuun. In memoriam. Vandaag ontving ik bericht dat Annie de Wijn op 17 december 2006 in Doorn is overleden. Ze lag in het Zonnehuis in Doorn en was herstellende na een zware tijd.Een plots opkomende longontsteking in combinatie met een kwetsbare weerstand van haar lichaam kon ze niet meer aan. Velen van ons hebben Annie gekend als een zeer betrokken lid, als een humaniste van het eerste uur. We wensen de familie veel sterkte toe om dit verlies te verwerken. Haar herinnering blijft in onze afdeling zeker bewaard. Op zondagmiddag 28 januari 2007 hebben we onze Nieuwjaarsbijeenkomst. Om 14.30 uur in Grote Koppel. We hebben Jac Vroemen, een buitengewoon goede animator/leraar in het vertellen van (levens)verhalen, gevraagd om ons te onderhouden en te animeren. Hij geeft al jaar en dag workshops, en zijn verhalenclubjes zijn echte vriendengroepen geworden. Hij heeft onlangs Ode aan de olifant: Vertellen als levenskunst uitgegeven. U bent van allen van harte welkom, ook uw vrienden, bekenden en on-bekenden! Een zeer interessante bijeenkomst hebben we voor U op dinsdagavond 27 februari 2007 georganiseerd . Peter Derkx en Ruut van Veenhoven zijn bereid gevonden om een bijeenkomst te presenteren met het onderwerp”Willen wij wel 150 jaar worden”. Het onderwerp heeft betrekking op humanistische kernwaarden: zoals bevordert een extreem lang (fysiek en geestelijk ) leven de autonomie van het individu. We verwachten veel belangstelling en hebben daarvoor de Carbaretzaal in hotel/restaurant de Biltse Hoek gereserveerd. Adres: de Holle Bilt 1, 3732 HM de Bilt, goed bereikbaar met bus 50 en 54 vanuit Zeist en vanuit Utrecht. Otto Laureijs, voorzitter
LET OP: DINSDAGAVOND 27 FEBRUARI 2007: “WILLEN WIJ WEL 150 JAAR WORDEN?” Het Bestuur heeft besloten een ethisch debat te organiseren over de vraag of het wel verantwoord is, al dat geld en inspanning te besteden aan wetenschappelijk onderzoek met het oog op het substantieel verlengen van het menselijk leven. Iedereen, dus ook niet-leden, zijn welkom, want een dergelijk maatschappelijk onderwerp vraagt om een publiek debat. Dit is ook een gelegenheid om onze humanistische stem te laten horen en om te ontdekken en laten zien, waar wij op basis van onze opvattingen over autonomie en solidariteit hierin staan. Dit onderwerp werd door Rein Bruins voorgesteld op de Algemene Ledenvergadering van oktober 2006 en valt in goede aarde. Wij hebben Peter Derkx, wiens werk op dit gebied in de Humus aan bod kwam, bereid gevonden die discussie in te leiden. Hij is hoogleraar “zingeving” aan de Universiteit van Humanistiek.
gelijkwaardigheid van mensen en volkeren? het geluk van het individu? van welk individu? het welzijn (de vrede) tussen de volkeren? Dat debat mag niet uitgesteld worden totdat de wetenschap deze mogelijkheid zal gerealiseerd hebben, want dan is het te laat. Het klinkt nogal science fiction-achtig, maar er zijn biogerontologen die deze mogelijkheid op basis van onze kennis van het menselijk genoom en een beter begrip van de evolutie als reëel beschouwen.
Derkx denkt aan ethische argumenten uit de hoek van de autonomie (omdat de debatten zullen gaan over politieke en/of collectieve beslissingen m.b.t. medische en biotechnische prioriteiten en dus de democratie raken), de betekenis van het leven (een levensbeschouwelijke invalshoek), weldadigheid (eigenlijk de positieve balans tussen weldadigheid en kwaadaardigheid, voordelen en nadelen voor de kwaliteit van het leven) en verdelende rechtvaardigheid (zowel tussen individuen uit eenzelfde Hij wordt daarin bijgestaan door gemeenschap als tussen landen of grotere Ruut Veenhoven van de Erasmus delen van de wereld). Universiteit te Rotterdam. Ruut is daar hoogleraar ” sociale We hebben deze dinsdagavond de 27 voorwaarden voor geluk” en februari 2007 gekozen omdat dan de bekleedde in 1996 de leerstoel van de inleiders kunnen en omdat we een groter Stichting Socrates aan de Universiteit publiek van buiten uit verwachten. te Utrecht. Zijn inaugurale rede ging We hebben een zaal in hotel/restaurant “de toen over “Leefbaarheid van landen”. Biltse Hoek” uitgekozen als plaats voor deze Hij is ook directeur van de Word discussie. Het Activiteitenfonds van het HV heeft een subsidie beschikbaar gesteld. Data Base of Happiness. Het onderwerp heeft betrekking heeft We hadden dit eigenlijk willen doen op 26 op humanistische kernwaarden: november jl., maar Peter Derkx was toen bevordert een extreem lang leven de verhinderd. Paul Mercken autonomie van het individu? de 2
VERSLAG ALGEMENE LEDENVERGADERING 1-10-2006 Om 14:30 in de Grote Koppel te Zeist. 11 aanwezigen. 1.De voorzitter opent de vergadering met het herstellen van een foutje in agendapunt 6: Begroting 2006 moet natuurlijk 2007 zijn. Henk Boogaard begint, na zich op voorstel van de voorzitter te hebben voorgesteld, met het lied over De tsjiep in zijn fiets. Omdat Geert Portman uit Bilthoven en Gerbrand Kolster uit Zeist voor het eerst bij onze afdelingbijeenkomst aanwezig zijn, stellen allen zich aan elkaar kort voor. 2. Notulen Voorjaarsvergadering 2006 Deze worden goedgekeurd. 3. Samenspraak over reilen en zeilen van het HV in het algemeen en de afdeling in het bijzonder. Otto Laureijs vertelt over het Zeister Platform voor Levensbeschouwing en Religies. Dit Platform is van plan in mei 2007 een presentatie en public te geven. De Raad van Kerken (een van de leden van het platform) houdt op 4 november een viering. En nodigt ieder daarvoor uit, namens de leden van het Platform. Wij, als HV nemen daar ook aan deel in een presentatiemarkt. Gerbrand Kolster stelt dat het HV en de afdeling zich meer kenbaar moet maken op aansprekende onderwerpen (denk aan ‘gevangen houden van kinderen in Kamp Zeist’). Verschillende mogelijkheden worden verkend en voorwaarden aangehaald, zoals aansluiting zoeken bij Humanitas, de vrijwilligers benaderen, mobiliseren van de ca 250 leden, middels de ‘Tupperware benadering’, taakstelling door HV aan afdelingen, uitdragen zingeving versus praktisch maatschappelijke ondersteuning. Zodra Henk Op is Op ten gehore heeft gebracht, komt Rein Bruins met een themasuggestie: ‘Behandeling van je medemens is het allerbelangrijkste’, een thema dat hij afleidt uit het artikel van Heleen Schoone in Humus met als titel ‘Lang leve het eeuwige leven’. Mogelijk
is er een bekende Zeistenaar die daarover wil spreken Paul Mercken kent een Philipsman die bereid is over Economische Globalisering te spreken. Een ‘rechts’ onderwerp dat wellicht ook besproken kan worden vanuit een ‘links’ sociale invalshoek. Daarnaast wijst Paul op de ‘rechtse Humanisten’ die in Vrijdenkerskringen te vinden zijn en memoreert de Anton Constandse lezing van 16 september jl. door arabist Hans Jansen over Zelfislamisering. Dan is het tijd voor Henk met een lied over Liefde. Het reilen en zeilen wordt even terzijde gezet, om eerst de andere agendapunten te behandelen. 4. Plannen voor volgend jaar De voorgestelde data voor 2007 zijn akkoord. Even ter herinnering: • 28 jan : Nieuwjaars bijeenkomst • 25 maart: Voorjaarsbijeenkomst (ALV: Bestuursverkiezing en financieel jaarverslag 2006) • 13 mei: Themabijeenkomst • 21 juni: Wereldhumanisme dag • 30 sept: Najaarsbijeenkomst (ALV: Jaarplan en begroting 2008) • 25 nov: Themabijeenkomst 5 & 6. Financiën en Begroting 2007 Een post is opgenomen voor audiovisuele middelen, bijvoorbeeld de eventuele aanschaf van een beamer (1.000 euro) De begroting wordt akkoord bevonden. Henk zet dan de Vergeten Pastinaak in het zonnetje. 3bis. Dan pakken we het reilen en zeilen weer op. Na nog wat rond spreken en toelichting van Rien op zijn eerdere voorstel, komt Gerbrand met het voorstel om ook nog naar de 10 Volkskrant-thema’s te kijken. 7. Wat nog ter tafel komt / Rondvraag Gerbrand is bereid het bestuur terzijde te staan. Rein wil zich wel verder verdiepen in het onderwerp behandeld in Humus. Nadat Henk Nootjes bezingt, sluit de voorzitter de vergadering om 17:00 uur. Ab Blaas, notulist
3
VERSLAG VIERING JUBILEUM RAAD VAN KERKEN ZEIST Op 4 november vierde de Zeister Raad van Kerken zijn 50-jarig jubileum in de Kerk van de Broedergemeente op het Zusterplein in Zeist. Als lid van het Platform voor Levensbeschouwing en Religie te Zeist heeft de Raad van Kerken voor deze viering ook het HV uitgenodigd. De humanisten Otto Laureijs, Evert Bouws en Ab Blaas hebben aan de viering deelgenomen. De aanwezigen konden zich onderwerpen aan een inburgeringcursus voor autochtonen. Iedereen bleek op de
HUMANISTEN,
Hoogte te zijn van minister Verdonks regels. De Platformvoorzitter gooide tijdens zijn toespraak een balletje op over een levensbeschouwelijk/religie café. De burgemeester, de heer Jansen, zag het wel zitten: Hij kon nu ook eens café openen, in plaats van sluiten. Mevr. Ferrier (geboren in Suriname) van het CDA besloot het levensbeschouwelijke deel van de viering. Waarna de afronding volgde met een samenzang. Ab Blaas
LET OP UW SAECK
Graag wil ik aandacht vragen voor het dilemma waarvoor de humanistische beweging in Nederland zich momenteel geplaatst ziet. Het betreft de strijd om de landelijke financiering van godsdienst- en levensbeschouwelijk vormingsonderwijs en de tegenstelling tussen vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst. Het humanisme vindt in dit land een ruime erkenning als de levensbeschouwelijke stroming die er niet van uitgaat dat mensen zich aan een hogere macht onderwerpen, maar samen met hun soortgenoten autonoom de bron voor alle waarden in zichzelf vinden en maatschappelijke normen kunnen overeenkomen. Vlak na de oorlog is een aantal humanistische organisaties opgebloeid die in eerste instantie gelijke rechten nastreven voor niet-kerkelijken, hetgeen onder de noemer van belangenbehartiging valt, maar zich tegelijkertijd richten op bezinning over en verspreiding van de eigen levensbeschouwing c.q. levenshouding. In de toenmalig erg verzuilde maatschappij kreeg die belangenbehartiging een strategische prioriteit. Hieruit ontstonden humanistische bejaardentehuizen, humanistische geestelijke verzorging in ziekenhuizen, leger en detentie, en humanistisch vormingsonderwijs. Toch was men niet gelukkig met die verdeelde maatschappij en was het niet de bedoeling de verzuiling als dusdanig in stand te houden. Zeker, indien er in openbare scholen toch godsdienstonderwijs op kosten van de gemeenschap wordt gegeven, dan eisen humanisten gelijke rechten op voor hun vormingsonderwijs. Al zouden ze liever zien dat sektarisch onderwijs helemaal verdwijnt en zeker uit de openbare scholen. Wel werd besloten geen humanistische scholen op te richten, juist om de verdelende werking van de verzuiling niet te bevorderen. Toch ontstond in 1991 de Universiteit voor Humanistiek als een bijzondere aangewezen universiteit op levensbeschouwelijke grondslag. Was het Humanistisch Verbond door het CDA in de luren gelegd om op die wijze de theologische universiteiten te helpen vrijwaren? Nee, binnen de bestaande structuur hadden de humanistische geestelijke verzorgers recht op een ambtspaleisding, gelijkwaardig aan door theologische universiteiten verzorgde kerkelijke opleidingen. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Geen wonder dat humanisten een grote waarde hechten aan het handhaven van het humanistisch vormingsonderwijs (HVO). Dat is geen sinecure. Sedert jaar en dag streven ze naar een volwaardige lerarenstatus en een professioneel beloningsniveau voor hun docenten, terwijl steeds meer gemeenten afhaken bij het verlenen van subsidies als tegemoetkoming aan godsdienst- en levensbeschouwelijk onderwijs.
4
Geen wonder dat met name de stichting HVO, die o.m. verantwoordelijk is voor de betreffende beroepsopleiding, vooraan staat bij het overleg tussen de 18 landelijke organisaties die met succes gelobbyd hebben voor de kamerbrede motie Jan de Vries (CDA). Deze motie vraagt de regering om uiterlijk voor de Voorjaarsnota 2007 een voorstel tot rijksbekostiging van de docenten godsdienstig en humanistisch vormingsonderwijs (G/HVO) te ontwerpen en aan de Kamer voor te leggen. Moest de Kamer het ook eens worden over de financiële consequenties van haar motie, dan wordt dit een duidelijk strategische overwinning in het kader van de belangenbehartiging van het HVO en zijn docenten. Toch moeten humanisten hierbij de vraag stellen of ze daarmee hun idealen niet dreigen te verkwanselen. De video die de voor dit doel samenwerkende organisaties hebben gemaakt voor hun achterban begint met de verkeerde woorden als basis voor deze motie: vrijheid van godsdienst. Historicus Jonathan Israel van het Princeton Institute for Advanced Studies heeft in zijn recente Thomas More lezing, die uitgebreid samengevat werd in NRC-Handelsblad van 11 november 2006, gewezen op het verschil tussen de vrijheid van gedachte en meningsuiting, die uiteraard die van godsdienstige gedachte en meningsuiting omvat, en de zogenaamde vrijheid van godsdienst, die een geprivilegieerde plaats voor de macht van religies in het openbare leven nastreeft. Tegen dit laatste voerde Spinoza al in de zeventiende eeuw als eerste grote verlichtingsdenker strijd. Aldus Israel. In dit perspectief dienen de volgende vragen zich nu aan. Gaat het wel op met staatsgelden een vormingsonderwijs te steunen dat uitgaat van de wil van een wezen waarvan op geen enkele wijze het bestaan kan worden aangetoond en waarvan niemand kan beweren te weten wat het wil? Is het humanisme niet bezig een paard van Troje binnen te halen? Speelt het niet in de kaart van een premier die roept godsdienstonderwijs in alle scholen verplicht te willen stellen (daarbij het HVO gemakkelijkheidhalve over het hoofd ziende, men merkt hoe weinig het humanisme in die kringen meetelt)? Gaat dit de integratie bevorderen of de hokjesgeest? Geven de humanisten niet te gemakkelijk toe aan de vermoedelijke waan van de dag? Zeggen zij hiermee niet: wij zijn een kerk zoals de andere met dezelfde machtsambities, maar dan eentje zonder god? Geloven of niet geloven, dat doet er voor ons niet echt toe? Dit zijn serieuze vragen, die zij niet zo maar uit efficiëntieoverwegingen onder de mat mogen schuiven. Ik kan geen antwoord verstrekken, want is het wel opportuun om in deze tijd van scherpe tegenstellingen weer de schoolstrijd over te doen? Is het niet beter omwille van de lieve vrede de humanistische tolerantie nog wat te rekken? Voorstander te zijn van een wijziging van artikel 23 van de grondwet zoals André de Bruin die voorstelde in de Humanist nr. 5 van november 2006? Is het bevorderen van een goede verstandhouding onder de burgers niet belangrijker dan het handhaven van een levensbeschouwelijk standpunt? De vraag is of de hier ter discussie gestelde motie op lange termijn die verstandhouding wel bevordert. Zou een in alle scholen verplichte democratische burgerschapsvorming en godsdienstneutrale morele vorming niet veel beter zijn dan het naast elkaar bestaan van HVO en verschillende soorten godsdienst-onderwijs? De dialoog met gelovigen over de natuurlijke grondslagen van hun moraal zou al een stap in de goede richting zijn en zou de integratie kunnen bevorderen. Ook voor hen geldt immers Socrates’ vraag: Is iets goed omdat god (hij zei: de goden) het gebiedt, of gebiedt hij het omdat het goed is? P.S. De door André de Bruin voorgesteld wijziging bestaat erin uit lid 3, “Het openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging van ieders godsdienst of levensbeschouwing, bij de wet geregeld”, het woordje ‘openbaar’ te schrappen. Paul Mercken
.
5
BELIEVING WITHOUT BELONGING In de levensbeschouwelijke inleiding van het meerjarenbeleidsplan van het Humanistisch Verbond 2007-2012 valt de uitdrukking ‘Believing without belonging’ op. Grammaticaal sluit deze zinsnede, die ‘Geloven zonder te behoren’ betekent, wat ongelukkig aan bij de eraan voorafgaande passage, waarvan ze gescheiden wordt door een dubbel punt en dus een verklaring zou moeten zijn. De aandachtige lezer zal immers opmerken dat geloven zonder te behoren weinig van doen heeft met het zoeken naar andere vormen van beleving dan die van de gevestigde instituten, aangezien ook binnen de traditionele kerkgemeenschappen al bijna een halve eeuw liturgisch wordt geëxperimenteerd bij het leven en nog minder met het zoeken van andere gemeenschappen, aangezien dit vanzelfsprekend leidt tot een nieuw behoren. Toch is in de context een verwijzing naar deze slagzin niet onterecht. ‘Believing without Belonging’ is immers de ondertitel van het boek Religion in Britain since 1945, waarmee Grace Davie, de verdienstelijke godsdienstsociologe van Exeter University, naam gemaakt heeft. Uiteraard is het door haar bestudeerde verschijnsel ook toepasselijk op het humanisme in Nederland, want er zijn veel meer mensen die impliciet of expliciet het humanistisch gedachtegoed aanhangen dan die lid zijn van een humanistische organisatie. Inmiddels heeft professor Davie haar studie uitgebreid over heel Europa en haar oorspronkelijke bevindingen verder genuanceerd (zie haar beknopte bibliografie onderaan). Het is mijn bedoeling hierop in te gaan, enerzijds omdat een helder inzicht in de ontwikkeling van al dan niet geïnstitutionaliseerde religie in onze contreien ook van belang is voor humanisten, anderzijds omdat een en ander mutatis mutandis ook van toepassing kan zijn op het humanisme zelf. Toch zal ik mijn betoog niet thematisch volgens dit onderscheid opbouwen. De lezer kan zelf uitmaken wat tot het ene of tot het andere behoort. Vooreerst wijst Davie erop dat haar onderwerp voortdurend verandert, ‘a moving target’ (een bewegend doelwit) is. Vervolgens wijst zij op de geografische en tijdsgebonden beperking van het genoemde verschijnsel. We hebben nogal de neiging om klakkeloos aan te nemen dat wat bij ons gebeurt ook elders in de wereld plaats vindt of zal plaats vinden en dat een bepaalde trend zich blijvend in dezelfde richting zal ontwikkelen. De ontwikkeling naar geloven zonder behoren zou typisch Europees zijn, dat wil zeggen ongeveer overeenkomen met de huidige lidstaten van de EU, met uitzondering van de Orthodoxe landen Griekenland en Cyprus en rurale gebieden van Ierland en Polen en wellicht ook enkele regio’s in Schotland. Zij zouden een uitzondering vormen op mondiaal plan. Verder wijst zij op Frankrijk als een verdere uitzondering in dit Europese geheel als het enige land met een ver doorgevoerde secularisatie. Zij vindt Frankrijk democratischer dan Groot-Brittannië maar wel minder tolerant, een correlatie die ze weliswaar niet consequent elders in de wereld aantreft. Ook wijst ze op het verschil tussen landen met een staatsgodsdienst zoals het Verenigd Koninkrijk en de Scandinavische landen en die zonder. In de tijdsdimensie wijst zij op het bredere verschijnsel dat er op vele gebieden in het maatschappelijk en verenigingsleven een neerwaartse trend te bespeuren valt sedert de tweede wereldoorlog, maar dat die zich niet op alle gebieden heeft voortgezet. Zo is het bioscoopbezoek na een lange curve naar beneden weer gestegen en zou professionele marketing ook de religieuze ontwikkeling kunnen beïnvloeden. Interessant is dat Davie haar eerste omschrijving heeft gerelativeerd door er het begrip ‘vicarious religion’ aan toe te voegen: waarnemende of plaatsvervangende religieuze activiteiten. Dit komt overeen met de tendens van humanistische organisaties, die de voorzitter van het HV op de laatste algemene ledenvergadering heeft belicht, om op te treden voor of in naam van ook diegenen die geen lid zijn van zo’n organisatie maar wel zich met het gedachtegoed van het humanisme kunnen verenigen. Met deze nuancering worden de eerder gescheiden noties ‘believing’ en ‘belonging’ weer bij elkaar gebracht. Wat Davie precies onder ‘vicarious’ verstaat is niet duidelijk. De term is nogal veelzinnig: gaat het om handelingen ten behoeve van, in de plaats van, 6
in het belang van, in naam van? Davie is een sociologe, geen filosofe. Zij geeft drie frappante voorbeelden, drie gevallen van nationale rouw. Na de ondergang van de veerboot de Estonia in september 1994 met bijna 900 doden liepen de kerken in Zweden spontaan vol, de pastors stonden de rouwenden op te wachten alsof het afgesproken was. Op 6 september 1997 had de begrafenisdienst van prinses Diana ‘vanzelfsprekend’ in Westminster Abbey plaats, al kon zij voor alles behalve een trouw lid van de Anglicaanse kerk doorgaan: zij was gescheiden, haar moeder was Katholiek geworden, zij was bij goeroes in de leer gegaan en leefde samen met een Moslim. Op 11 januari 1996 kreeg oud-president Mitterand privé een Katholieke begrafenis in zijn geboortedorp Jarnac, terwijl er in de Notre Dame te Parijs een officiële dienst werd gehouden in aanwezigheid van onder meer Helmut Kohl, die daar vrijelijk zijn tranen liet stromen. Toch was Mitterand zijn leven lang agnost geweest, was hij de leider van de antiklerikale socialistische partij en was zijn levensstijl allesbehalve Katholiek, maar in zijn testament stond: “Une messe est possible (Een mis is mogelijk).” De dienst voor prinses Diana was een mengsel van kerkelijke en seculiere momenten, begon met “Ik ben de Verrijzenis en het Leven” en eindigde met de begrafenisriten, maar tussenin was er geen preek maar een eulogie en zong Elton John. Davie spreekt in zo’n geval over consumptiereligie (in tegenstelling tot de vroegere verplichtingreligie religion of obligation), een religie gebaseerd op keuze in plaats van op geboorte. Toch vindt ze het begrip privatisering van de religie hier niet passen, zeker niet met betrekking tot de Islam. Een geprivatiseerde Islam zou een contradictie in de termen zijn. Wel legt ze een verband met de groeiende notie van ‘God in ons’, de immanente God in tegenstelling tot de transcendente God van weleer. Noteren we dat de sjiietische Alevieten in Nederland, die een dergelijke God aanhangen, lid zijn van de Humanistische Alliantie. Vele Europeanen die zelden naar de kerk gaan laten toch hun kinderen dopen, met name in het Lutherse Scandinavië bijna iedereen, ze trouwen in de kerk of kiezen voor een kerkelijke begrafenis (overgangsriten). Ook betalen velen die ogenschijnlijk onverschillig staan tegenover de religie de kerkbelasting in Duitsland en vooral weer in de Scandinavische landen. Onderwijsconsumptie in confessionele scholen is weer een ander verhaal. Het spreekt voor zich dat het humanisme niet over de gebouwen noch over de vrijwilligers beschikt om in noodgevallen te zorgen voor geestelijke opvang. Ikzelf heb in Zeist eind 1999 enigszins meegedaan aan de opvang van door angst voor het komende millennium verdwaalde geesten, die door een Protestantse pastor was georganiseerd. Een laatste interessant aspect dat Davie waarneemt is het succes van religies met een hoog wat zij noemt ‘experiential’ gehalte, waar er wat te beleven valt, bijvoorbeeld in Trinity Church Brompton in Londen, waar mensen aan huis samenkomen voor maaltijden, eredienst, bijbelstudie, gebed en ‘fun’. Of de traditionele kathedralen waar men rustig achter een pilaar nostalgisch de liturgie als een spons kan opzuigen zonder zich verder te engageren. Denk aan de Paas- en Kerstdiensten, die velen een ‘goed gevoel’ geven. Humanistische organisaties zijn zich wel bewust van het feit dat zij nogal cerebraal ingesteld zijn maar weten niet goed hoe daar wat aan te doen. Wellicht zal het samenstellen van een informele canon van humanistische literatuur, film en kunst een handje helpen. Inmiddels stellen we vast dat openbare manifestaties, waaraan ook het Humanistisch Verbond meedoet, even eens een hoger belevingsgehalte krijgen. Denk bijvoorbeeld aan het verschil tussen de eerste en de onlangs gehouden betoging voor een generaal pardon in Den Haag. Het optreden van BN’s en populaire bands is niet alleen een kwestie van entertainment, het verleent ook een beleveniskarakter aan het gebeuren. Paul Mercken • Religion in Britain since 1945: Believing without Belonging, Blackwell, 1994. • European Religion: a Memory Mutates, Oxford University Press, 2000. • Europe: the Exceptional Case. Parameters of Faith in the Modern World, Darton, Longman and Todd, 2002. ‘From Obligation to Consumption: a Framework for Reflection in Northern Europe', Political Theology, 6, 3 (2005), pp. 281-301.
7
WALKARTGEMEENSCHAP Vroeger gaven wij altijd informatie over de bijeenkomsten van de vrijzinnige gemeente in Utrecht die verwantschap heeft met de humanisten. We nemen deze gewoonte weer op. Bestuur Voorzitter:dhr.G.P. Boogaard, 030 - 6931457, internetadres: www.walkart.nl e-mail:
[email protected] Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB (afdeling Zeist) Kerkweg 19-23 3701 HD ZEIST
Jaarthema 2006-2007 Stroom en tegenstroom Als je naar de geschiedenis kijkt, kun je daarin steeds bewegingen en tegenbewegingen waarnemen. Dan weer is een bepaalde stroming dominant en komt als reactie daarop een tegenstroom tot stand, die op haar beurt dominant wordt. Is de tegenstroom eenmaal de hoofdstroom geworden, dan komt daartegen weer een andere stroom op gang. De slingerbeweging van het menselijk denken en handelen, gaat zo steeds door de geschiedenis en onze samenleving heen. Op allerlei gebieden en deelgebieden tref je deze golfbeweging van stroom en tegenstroom aan. In de politiek, op het religieuze vlak, in de kunst, in de economie, de filosofie, de exacte wetenschappen, je kunt de lijst eindeloos lang maken. In de Walkartontmoetingen zullen we het komende seizoen kennis nemen van de inzichten en standpunten van mensen die zich vanuit hun beroepsuitoefening of hun maatschappelijke belangstelling op het snijvlak van beweging en tegenbeweging bevinden of bevonden hebben. • 4 februari 2007Walkartgemeenschap als tegenstroom? Ds. Johan de Wit, voorganger Walkartgemeenschap Officiële viering 100-jarig bestaan met gasten en genodigden. • 4 maart 2007 Van visioen tot droom .Dr. Bart Prins, filosoof • 1 april 2007 Solovoorstelling Etty (naar de dagboeken van Etty Hillesum) Margreet Blanken, actrice ------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bestuur Humanistisch Verbond Afdeling Heuvelrug-Krommerijn Otto Laureijs, voorzitter …… Marianne Blaas, secretaris… Paul Mercken, penningmeester………..Evert Bouws, lid…..tel: 030-6931385
8
