Adoptie Stap voor stap
Heb je interesse om een kindje te adopteren? Het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA) maakt je graag wegwijs in de verschillende adoptieprocedures.
Adoptiekinderen kunnen zowel weeskinderen zonder familie zijn als kinderen die niet in een stabiele ouderomgeving opgroeien. Voor deze kinderen wordt altijd gezocht naar de beste oplossing. In eerste instantie wordt gekeken naar opvang binnen de eigen familie, pleegzorg of tijdelijke opvang in een tehuis. Adoptie is altijd de allerlaatste optie. Het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA) volgt de adoptieprocedure op en begeleidt je samen met de erkende diensten doorheen het adoptieproces.
Wens je een kind te adopteren? Dan is de eerste, verplichte stap de aanmelding bij het VCA. Dat kan op www.kindengezin.be/adoptie Ofwel maak je een keuze tussen een binnenlandse of buitenlandse adoptieprocedure. Maar je kan ook zowel een binnenlandse als buitenlandse adoptieprocedure opstarten.
Zodra je een bemiddelingsovereenkomst met de adoptiedienst afsluit, wordt de andere procedure stopgezet. Heb je vragen? • Stel ze via telefoon: 02 533 14 76 ma, di en do van 9.30 tot 12 uur woe van 14 tot 16 uur • Stel ze via e-mail:
[email protected]
Wat zijn de voorwaarden om te adopteren? Je dient aan een aantal voorwaarden te voldoen, zowel voor binnenlandse als voor buitenlandse adoptie. Algemene voorwaarden
Bijkomende voorwaarden
• Je bent minstens 25 jaar oud. • Je bent minstens 15 jaar ouder dan het kind dat je adopteert. • Je volgt het verplichte voorbereidingsprogramma. • Je wordt geschikt verklaard door de jeugdrechter.
Bij buitenlandse adoptie worden vaak bijkomende voorwaarden gesteld. De meeste herkomstlanden leggen voorwaarden op zoals het verplicht gehuwd zijn, vaste leeftijdsgrenzen, … Zij laten ook meestal geen adoptie door holebikoppels toe. Al de voorwaarden van de herkomstlanden vind je terug op de website van Kind en Gezin: www.kindengezin.be/adoptie
Je kan als alleenstaande adopteren of als koppel. Koppels kunnen enkel samen adopteren als ze getrouwd zijn, wettelijk samenwonen of minstens drie jaar samenwonen. Er is geen wettelijke maximumleeftijd voor een adoptieouder. Bij het maatschappelijk onderzoek kan leeftijd wel een rol spelen in de beoordeling van de geschiktheid om te adopteren.
Vlaanderen en Brussel Als je in Vlaanderen woont, moet je de Vlaamse procedure volgen, ongeacht jouw nationaliteit. Woon je in Brussel, dan kan je kiezen tussen de procedure bij de Vlaamse Gemeenschap of die bij de Franse Gemeenschap.
Hoe verloopt de procedure voor een buitenlandse adoptie?
De buitenlandse adoptieprocedure bestaat uit twee grote delen: • Een geschiktheidsprocedure (stap 1-5)
Je volgt daarin de verplichte voorbereiding en na een maatschappelijk onderzoek beslist de jeugdrechter of je geschikt verklaard wordt voor adoptie.
• Een bemiddelingsprocedure (stap 6)
Je start die procedure bij een erkende adoptiedienst of doet het zelfstandig.
De volledige procedure bestaat uit zes stappen, die je hieronder terugvindt. Op de volgende pagina’s zie je elk van de stappen in detail. We gaan ervan uit dat je voor de eerste keer adopteert. Bij een tweede adoptieprocedure hoef je stap twee en drie niet meer te doorlopen. Na aanmelding bij het VCA start je meteen bij de vierde stap. Je wordt dan door het VCA doorverwezen naar het Steunpunt Adoptie voor een duplicaat van het voorbereidingsattest. Hierbij wordt ook rekening gehouden met instroombeheer. Na de stappen vind je een raming van hoeveel een adoptie ongeveer kost.
1
2
3
4
5
6
Aanmelding en registratie
Infosessie
Voorbereidingssessies
Maatschappelijk onderzoek
Geschiktheidsvonnis
Bemiddeling
1
2
3
4
5
6
Aanmelding en registratie
Infosessie
Voorbereidingssessies
Maatschappelijk onderzoek
Geschiktheidsvonnis
Bemiddeling
Geschiktheidsprocedure 1. Aanmelding en registratie • Je vult het aanmeldingsformulier, dat je vindt op www.kindengezin.be, volledig in en bezorgt dit via e-mail, fax of per post aan het VCA. • Het VCA registreert je aanmelding, maakt een dossier en geeft dit een nummer op basis van de aanmeldingsdatum. • Je wordt doorverwezen naar het Steunpunt Adoptie.
2. Infosessie Tijdens de infosessie krijg je alle informatie over de procedure en de mogelijkheden in de verschillende landen van herkomst. • Na betaling van je bijdrage word je doorverwezen naar het Steunpunt Adoptie. • Binnen de drie maanden nodigt het Steunpunt Adoptie je uit voor de infosessie. • Je volgt de infosessie. • Je bevestigt jouw inschrijving voor de voorbereiding binnen de 60 kalenderdagen nadat je de infosessie volgde. • Je wacht tot je kan starten met de voorbereidingssessies.
Het VCA bepaalt ieder jaar hoeveel kandidaat-adoptieouders kunnen starten met de voorbereidingssessies of een duplicaat van hun attest kunnen krijgen (het zogenaamde instroombeheer). Het VCA houdt daarbij rekening met: • het aantal adoptiekinderen dat de afgelopen twee jaar is aangekomen; • het gemiddeld aantal geschikte kandidaat-adoptieouders; • evoluties in de herkomstlanden.
1
2
3
4
5
6
Aanmelding en registratie
Infosessie
Voorbereidingssessies
Maatschappelijk onderzoek
Geschiktheidsvonnis
Bemiddeling
3. Voorbereidingssessies Tijdens de voorbereidingssessies komen thema’s aan bod zoals hechting, rouw, voorgeschiedenis en ontwikkeling van adoptiekinderen, diversiteit, discriminatie en kinderen met bijzondere medische en psychische noden. • Je wordt doorverwezen naar het Steunpunt Adoptie in volgorde van aanmelding. • Het Steunpunt Adoptie nodigt je uit voor het voorbereidingsprogramma. • Na de voorbereiding krijg je een attest van voorbereiding. Dat blijft één jaar geldig.
4. Maatschappelijk onderzoek
5. Geschiktheidsvonnis
• Binnen het jaar na de afronding van de voorbereiding moet je een verzoekschrift indienen bij de griffie van de jeugdrechtbank van het arrondissement van je woonplaats. • De jeugdrechter vraagt een maatschappelijk onderzoek. Hij kan je hiervoor uitnodigen. • Het VCA verwijst je door naar een dienst voor maatschappelijk onderzoek. • De dienst voor maatschappelijk onderzoek contacteert je. • Het maatschappelijk onderzoek bestaat uit minstens vier gesprekken. Je dient ook een medisch attest in, opgesteld door je huisarts op basis van een medische vragenlijst. • Het VCA stuurt het verslag naar jou en naar de jeugdrechtbank. • Je wordt uitgenodigd door de jeugdrechtbank.
• De jeugdrechter beslist over je geschiktheid. • Binnen de twee maanden na het vonnis maakt het openbaar ministerie een verslag, gebaseerd op het maatschappelijk onderzoek. Dit is bedoeld voor het land van herkomst. • De Federale Centrale Autoriteit stuurt het vonnis en het verslag naar het VCA.
1
2
3
4
5
6
Aanmelding en registratie
Infosessie
Voorbereidingssessies
Maatschappelijk onderzoek
Geschiktheidsvonnis
Bemiddeling
Bemiddelingsprocedure Nadat de jeugdrechter je geschikt verklaard heeft, kan je de bemiddeling starten. Dat doe je: • ofwel via een erkende adoptiedienst; • ofwel zelf. Dan kies je voor een zelfstandige adoptie en werk je via het VCA. Je brengt het VCA via e-mail, fax of per post op de hoogte van je keuze.
Hoeveel kost een buitenlandse adoptie via een adoptiedienst? Er zijn heel veel factoren die een invloed hebben op de totale kost, maar minimaal 10 000 euro is een realistische inschatting. Je moet alvast rekenen op de kosten die hieronder staan opgesomd. • Inschrijving voor de infosessie: 25 euro. • Inschrijving voor de voorbereidingssessies: 250 euro.
Bemiddeling via een erkende adoptiedienst • Het VCA stuurt het vonnis met verslag naar een erkende adoptiedienst. • De adoptiedienst staat in voor de bemiddeling in het land van herkomst. • Je krijgt een kindje voorgesteld na akkoord van het VCA. • In het land van herkomst wordt een adoptie of een plaatsing met het oog op adoptie uitgesproken. • De federale centrale autoriteit maakt de adoptie definitief. • De adoptiedienst doet aan nazorg (minstens twee huisbezoeken) en follow-up. • Het VCA bewaart een kopie van het adoptiedossier.
• Het verzoekschrift voor de jeugdrechtbank: 60 euro. • Prestatievergoeding voor de adoptiedienst: max. 3000 euro. • Procedure in land van herkomst: van 5000 euro tot 10 000 euro, afhankelijk van het land van herkomst. • Eerste nazorg door de adoptie dienst: 500 euro voor twee huisbezoeken en follow-uprapporten. • Extra nazorg: huisbezoeken of follow-uprapporten gevraagd door land van herkomst: 250 euro per huisbezoek en 65 euro per follow-uprapport. • Vertaal-, legalisatie- en verzendkosten: afhankelijk van land van herkomst en omvang van het dossier. • Reis- en verblijfkosten om het kindje op te halen: afhankelijk van het land van herkomst.
1
2
3
4
5
6
Aanmelding en registratie
Infosessie
Voorbereidingssessies
Maatschappelijk onderzoek
Geschiktheidsvonnis
Bemiddeling
Een zelfstandige adoptie • Je draagt zelf de verantwoordelijkheid voor het verloop van de procedure in het land van herkomst. • Je dient een dossier in over hoe je gaat adopteren. Dit is de start van het ‘kanaalonderzoek’. • Het VCA onderzoekt het kanaal en keurt het goed of af. • Het VCA zendt het dossier naar het land van herkomst. • Het land van herkomst stuurt een kindvoorstel naar het VCA. • Het VCA keurt de kindtoewijzing al dan niet goed. • In het land van herkomst wordt een adoptie of een plaatsing met het oog op adoptie uitgesproken. • De adoptie wordt door een Belgische rechtbank of de federale centrale autoriteit bevestigd.
Hoeveel kost een zelfstandige buitenlandse adoptie? Zoals je kan lezen, zijn er heel veel factoren die een invloed hebben op de totale kost. Daarom is het moeilijk om er zonder meer een bedrag op te plakken. Reken alvast op de kosten die hieronder staan opgesomd. • Inschrijving voor de infosessie: 25 euro. • Inschrijving voor de voorbereidingssessies: 250 euro.
• De adoptiedienst waarmee de overeenkomst voor nazorg gesloten is, doet aan nazorg (minstens twee huisbezoeken) en follow-up. • Binnen de vier maanden na aankomst bezorg je een kopie van het adoptiedossier aan het VCA.
• Het verzoekschrift voor de jeugdrechtbank: 60 euro. • Kosten van het kanaalonderzoek: vertaal- en verzendkosten van brieven e.d.: voorschot van 500 euro. De kosten worden afgerekend na afronding van het onderzoek. • Kosten in het land van herkomst zoals advocaten, contactpersonen en overheid: afhankelijk van land van herkomst. • Vertaal-, legalisatie- en verzendkosten: afhankelijk van het land van herkomst en de grootte van het dossier. • Reis- en verblijfkosten om het kindje op te halen: afhankelijk van het land van herkomst. • Als het herkomstland nazorg of follow-up vraagt, nazorg via adoptiedienst: 250 euro per huisbezoek en 65 euro per follow-uprapport.
Hoe verloopt de procedure voor een binnenlandse adoptie? De procedure om een kind uit ons land te adopteren, bestaat uit vijf stappen: 1. Aanmelding en registratie 2. Infosessie 3. Voorbereidingssessie 4. Bemiddeling en maatschappelijk onderzoek door de adoptiedienst 5. Adoptieprocedure Op de volgende pagina’s bekijken we elk van deze stappen in detail.
1
2
3
4
5
Aanmelding en registratie
Infosessie
Voorbereidingssessie
Bemiddeling en maatschappelijk onderzoek
Adoptieprocedure
1. Aanmelding en registratie
3. Voorbereidingssessie
• Je vult het aanmeldingsformulier (binnenlandse adoptie) dat je vindt op www.kindengezin.be volledig in en bezorgt dit via e-mail, fax of per post aan het VCA. • Het VCA registreert je aanmelding, maakt een dossier en geeft dit een nummer op basis van de aanmeldingsdatum. • Je wordt doorverwezen naar ‘EVA-Vorming’.
• Het voorbereidingscentrum ‘EVA-Vorming’ nodigt je uit in volgorde van aanmelding. • Je volgt het voorbereidingsprogramma. • EVA-Vorming geeft je een attest van voorbereiding.
2. Infosessie • •
Je wordt uitgenodigd voor de informatiesessie, die ieder jaar plaatsvindt voor iedereen die aangemeld is. Als adoptiediensten nood hebben aan adoptieouders wordt een voorbereiding georganiseerd voor de eerste 30 kandidaat-adoptieouders op de wachtlijst.
4. Bemiddeling en maatschappelijk onderzoek door de adoptiedienst • Je kiest een erkende adoptiedienst. Je betaalt voor hun bemiddeling (maatschappelijk onderzoek, matching, begeleiding geboortemoeder, notariskosten, …) • De adoptiedienst doet een maatschappelijk onderzoek en evalueert je geschiktheid. Na een positieve evaluatie kom je op de wachtlijst van de adoptiedienst. • De adoptiedienst wijst je een kind toe.
5. Adoptieprocedure • • • •
Je start de adoptieprocedure voor de jeugdrechtbank door een verzoekschrift in te dienen. Je wordt daarbij begeleid door de adoptiedienst. De jeugdrechtbank vraagt een maatschappelijk onderzoek. Het verslag van het maatschappelijk onderzoek wordt via het VCA aan de jeugdrechtbank bezorgd. De jeugdrechter spreekt de adoptie uit.
Hoeveel kost een binnenlandse adoptie? Dat bedrag is samengesteld uit de kosten die hieronder opgesomd staan. • De inschrijving voor de infosessie: 25 euro. • Het verzoekschrift voor de jeugdrechtbank: 60 euro. • De bemiddeling door de adoptiedienst: ongeveer 8000 euro.
Hoelang duurt een adoptieprocedure? Het is moeilijk te voorspellen wanneer een kindje geplaatst zal worden in jouw gezin. Er spelen heel veel factoren een rol. Hoe meer kandidaten, hoe langer de wachttijd De duur van de procedure hangt af van het aanbod aan kandidaat-adoptieouders: hoe meer kandidaatadoptieouders, hoe langer de wachttijd.
Andere, belangrijke factoren Kunnen veel kinderen geplaatst worden, dan wordt de wachttijd minder lang. Doordat de landen van herkomst de kinderen echter steeds vaker proberen op te vangen in eigen land, vermindert het aantal buitenlandse adopties sterk. Ook de stabiliteit van het herkomstland speelt mee voor buitenlandse adoptiekinderen. En tenslotte is ook het kindprofiel van belang: de wachttijd voor kinderen met bijzondere medische en psychische noden is vaak korter dan voor jonge, gezonde kinderen.
Hallepoortlaan 27 1060 Brussel
[email protected] Tel.: 02 533 14 76 ma, di en do van 9.30 tot 12 uur en woe van 14 tot 16 uur www.kindengezin.be/adoptie Fax: 02 544 02 90
Hallepoortlaan 27 1060 BRUSSEL D/2013/4112/29 10/2013
Verantwoordelijke uitgever: Kind en Gezin, Katrien Verhegge, administrateur-generaal - Vlaams agentschap
Nog vragen? Contacteer Het Vlaams Centrum voor Adoptie
