1
22e Wijnstudiereis Wijnboer on Tour Moezel, 2 t/m 6 augustus 2015. Een rivier, 1 Romeinse villa, 2 kastelen, 3 landen en 3 maal Sontag(g) Het verzamelpunt, camping Mosella am Rothhaus, liep op vrijdag 31 juli al aardig vol met deelnemers aan de 22e studiereis. Veel mensen met een tentje of met caravan maar ook meerdere die in een hotel, b&b of jeugdherberg overnachten en langs kwamen om zich te melden. De kampeerplaats ligt direct naast de brug over de Moezel tussen Remich (L) en Nennig (D), mooi centraal voor al onze bezoeken deze week. Zaterdag was voor iedereen nog een vrije dag, even bijkomen van de reis voor daadwerkelijk het ¨zware¨ studiewerk begint. Zondag, 02-08-15 We hoeven niet extreem vroeg op, een verademing in vergelijking met voorgaande studiereizen, vrijwel alle bezoeken deze week zijn relatief kortbij. Op naar Chateau Malbrouck in Manderen (Fr). Een bijzonder mooi gerestaureerd kasteel, tot eind jaren 90 nog letterlijk een complete ruïne. Daarna door de Franse en lokale overheden opgekocht en volledig opgebouwd. Gebruik makend van alles wat nog overeind stond en zoveel mogelijk waarheidsgetrouw. Waar men niet zeker was hoe een en ander er uitgezien heeft of waar oude originele materialen niet meer aanwezig waren, gebruik makend van naar oude voorbeelden gemaakt natuursteen of gewoon beton. Volgens voorschiften mag je een gebouw als dit wel in de oude staat terug brengen als je zeker weet hoe
I:\WORD\Tekst\Wijngaard Locht\Wijnstudie reizen\2015 Duitsland-Frankrijk-Luxemburg\Voor verslag Fred\Studiereis 2015 verslag def.
2
22e Wijnstudiereis Wijnboer on Tour het er uit gezien heeft. Als dit niet meer te bewijzen valt moet je door middel van moderne materialen (beton in dit geval) aangeven wat je erbij ´verzonnen´ hebt. Kortom hier en daar vreselijk nieuw door de beton maar toch bijzonder mooi en knap gedaan. We hebben hier een uitgebreide rondleiding gekregen en de geschiedenis van het kasteel en zijn bouwer(s) en latere eigenaren gehoord. Tevens de expositie Ridder en Samoerai gezien en de toch wel duidelijke overeenkomsten tussen beiden krijgslieden. Na deze tour de chateau startte het toernooi. Een spelletjes gebeuren voor de groep. Skilopen voor duo´s, pijlwerpen, dakconstructie bouwen en nog zo wat, meer geschikt voor de hoogste klas basisschool dan voor ons. Maar goed het was best lachen en er ontbrandde toch nog wel een behoorlijke strijdlust tussen de drie teams. Na het kasteelbezoek werd door gereden naar Contz les Baines (Fr), naar Domaine Sontag. Een duidelijk ´Frans´ wijngoed. Er werd namelijk, ondanks alle afspraken die vooraf gemaakt zijn, ondanks alle mail verkeer, GEEN rekening met ons gehouden. Uiteindelijk was de heer Sontag er wel en opende zijn kelder/proefruimte waarna we in een redelijk tempo zonder al te veel uitleg een aantal wijnen te proeven kregen. Te starten met een eenvoudige Auxerrois, gevolgd door een cuvée, Pinot Blanc, Pinot Gris, Pinot Gris op hout gerijpt, rosé en een rode, beide van Pinot Noir. Het bedrijf hebben we niet gezien, niet meer dan de ¨proef¨ruimte, die er wat gedateerd uitzag om het op zijn best te zeggen. De wijnkwaliteit: laten we duidelijk zijn, iedereen was blij dat dit het 1e bezoek was en dat de wijn deze week dus eigenlijk alleen maar beter kon worden. Heel veel slechter was niet mogelijk. De cuvée en de Pinot Gris op hout waren nog wel redelijk, de rosé, als slechtste, vreselijk zuur, deed denken aan een aantal Engelse wijnen van de vorige studiereis. Absoluut geen reclame uithangbord voor de kleine relatief jonge Appellation Moselle. Maandag 03-08-15 Ging de reis naar Laquenexy (Fr)waar we de Jardins Fruitiers de Laquenexy bezocht hebben. Deze tuin, vroeger een proefstation voor fruitteelt en wijnbouw wordt nu omgebouwd naar siertuin met behoud van heel veel van de uitgebreide fruitcollectie. Zonder meer de moeite waard! Veel leuke tuinontwerpideeën, fraaie kunstwerken en natuurlijk heel veel fruit, met name honderden appelrassen. Een pluim verdient de jonge dame aan de kassa. Pas twee weken aan het werk en nu als enig aanwezig personeelslid ook het winkeltje en koffiecorner bemannend. Nog nooit eerder met het koffieapparaat gewerkt, terwijl die Hollanders bij aankomst al gelijk koffie wilde hebben, tegelijkertijd de telefoon beantwoorden, de boetiek en kassa in de gaten houden verdiend respect.
I:\WORD\Tekst\Wijngaard Locht\Wijnstudie reizen\2015 Duitsland-Frankrijk-Luxemburg\Voor verslag Fred\Studiereis 2015 verslag def.
3
22e Wijnstudiereis Wijnboer on Tour Na een uurtje of twee was het op weg naar Caves vinicole Jean Marie Leisen te Malling (Fr), tegelijkertijd distilleerderij, producent van Moselle wijnen, gedestilleerd en likeur van diverse fruitsoorten. En ja wel ook hier weer de beroemde Franse slag. Oma was gelukkig thuis, wist van niets, kleindochter gebeld, wist ook van niets. Vader was op vakantie en doodgewoon vergeten door te geven dat wij kwamen. Daar krijg je een kunstkop van! Maar goed, de dochter ving alles razend snel op, auto weg, hond opgesloten en kom maar binnen. Korte doch vakkundige uitleg gekregen over de stookapparatuur waarmee een dubbele refractie kan worden uitgevoerd. De jonge dame wist in ieder geval waar ze over praatte. Het bedrijf is een familiebedrijf dat er behoorlijk ‘ambachtelijk’ uitziet, met al wat oudere glasvezeltanks en rustieke gebouwen. Hierna een wijnproeverij met een duidelijke uitleg over druivensoorten en wijn, gevolgd door een kleine proeverij van de diverse destillaten en likeuren. Oma stond al klaar om te helpen met inschenken en om waar mogelijk vragen te beantwoorden. En zowaar hier zonder meer heel redelijke wijn en lekkere likeuren en volgens de kenners mooie destillaten. Dat het op prijs gesteld werd dat dochter (en oma) ons toch op een vriendelijke wijze ontving en de wijnen en andere drank goed smaakte was te merken aan de goede verkoop en dat gun je ze dan toch ook wel. We mogen wel stellen dat de dames deze dag de eer van Frankrijk heel hoog gehouden hebben! Als laatste werd in Perl Sehndorf (D) het Bio bedrijf Ölinger-Gelz bezocht, ook al een oud familie bedrijf waar men sinds 1965 van een gemengd agrarisch bedrijf geheel is overgestapt op alleen wijnbouw. Simon Öllinger is de jongste generatie die nu volop in het bedrijf actief is. Duidelijk een andere visie dan hun franse collega. Een compleet nieuw gebouw op de helling tussen de stokken, voor de wijnmakerij, wijntanks, persen en andere apparatuur. Geheel up to date met de modernste techniek, gebouwd voor de toekomst.
I:\WORD\Tekst\Wijngaard Locht\Wijnstudie reizen\2015 Duitsland-Frankrijk-Luxemburg\Voor verslag Fred\Studiereis 2015 verslag def.
4
22e Wijnstudiereis Wijnboer on Tour Volop ruimte voor de oogst van de huidige 10 ha maar ook voor nog eens 10 ha die wellicht in de toekomst aan het bedrijf worden toegevoegd. Simon heeft ons tijdens de rondleiding via de wijnstokken en in de kelder een duidelijke uitleg gegeven over hun biologische manier van werken. Onder het ouderlijk huis beneden in het dorp, in de voormalige vaten kelders, is nu een ruime proefruimte in gericht, waar we diverse wijnen hebben geproefd. Allemaal mooie zuivere moderne wijnen. En ook hier werd na afloop goed verkocht! Aan het eind van deze dag was er de traditionele gezamenlijke Wijnboer on Tour BBQ. Een grote kring, veel rokende bbq apparaten, uiteraard veel wijn, een bijzonder goede sfeer en prachtig zomer weer zorgden voor een mooie afsluiting van deze geslaagde dag. En tijdens de BBQ natuurlijk de ook al traditioneel geworden grote Wouter Post Wijnboer on Tour wijnquiz. Wouter had zich weer zéér ingespannen om 30 bij de streek en wijnen passende vragen te verzamelen die echt nog niet zo makkelijk te beantwoorden waren. En natuurlijk weer veel peinzende gezichten, klachten over de moeilijkheidsgraad en over de sportvragen die geen jota met wijn te maken hebben. Gelukkig zijn er drie antwoorden per vraag mogelijk dus met een beetje handig kiezen en gokken kan je er zonder enige kennis van zaken altijd nog een redelijk resultaat uit slepen. Dinsdag 04-08-15 Was het al vroeg op, we moesten om 8.30 uur bij Caves Cooperatives des Vignerons de Wormeldange te Wormeldange (L)zijn, een van de vier productielocaties van de grote Luxemburgse wijncoöperatie. Gelukkig was dit niet zo ver rijden dus iedereen was mooi op tijd. Helaas zat het deze dag niet mee met het weer, was het op maandag nog ruim over de 30°, wat ook niet zo prettig is, nu was het grijs, een stuk koeler en regende het van tijd tot tijd behoorlijk. De rondleiding was echter geheel binnen dus die
I:\WORD\Tekst\Wijngaard Locht\Wijnstudie reizen\2015 Duitsland-Frankrijk-Luxemburg\Voor verslag Fred\Studiereis 2015 verslag def.
5
22e Wijnstudiereis Wijnboer on Tour regen deerde ons niet. Helaas was de keldermeester heer Sontagg niet aanwezig, hadden we speciaal om gevraagd zodat we in ieder land een Sontag(g) zouden ontmoeten. Na een korte film over de caves cooperatives en hun diverse locaties in Luxemburg werden we door onze rondleidster door het gehele gebouw geleid. Vanaf de plaats waar de druiven in de herfst worden aangeleverd, langs de persen naar de tanks en vanaf hier naar de bottellijn. Men maakt op deze locatie alleen mousserende wijn die op fles een tweede vergisting krijgt allá champagne. Dus ook vele gyropallets vol met flessen die dan later weer geremuageerd moeten worden. Wat opviel was het gesleep met druiven, wijn, en flessen van de ene locatie naar de andere en weer terug. Niet handig,tijdrovend, duur en zeker milieutechnisch niet meer van deze tijd. Uiteraard ook hier een proeverij, 8 wijnen dit maal, de gebruikelijke rassen voor dit gebied, Elbling, Auxerrois, pinot Blanc, pinot Gris, Riesling, pinot Noir rosé, pinot Noir en een cremant. Professioneel gemaakte wijnen uiteraard, waarbij ik de Auxerrois en Pinot Gris en de Crémant de beste vond. Echter voor een coöperatie wel stevig geprijsde wijnen. Het programma liep hier behoorlijk uit waardoor we ineens op moesten schieten om het volgende adres te bereiken. Helaas voor de coöperatie daardoor geen verkoop. Het 2e bezoek deze dag was direct aan de overzijde van de Moezel bij Bio Weingut Welter of te wel Charlys Weinkeller te Wincheringen(D). Het bedrijf bevind zich op de wijnhelling tussen de stokken haast recht boven de Moezel. We werden begroet door broer Manfred van Charly die ons een uitgebreide rondleiding van bijna 3 uur door de wijngaarden van dit biologisch werkende bedrijf zou geven. Maar doordat we al aan de late kant waren, een deel van de groep het niet direct kon vinden en het nu behoorlijk begon door te plenzen werd dit deel van het programma geschrapt. We starten hier dus direct met de proeverij, 3 maal Elbling op een rij, leuk om onderling te vergelijken (maar je krijgt wel last van je maagzuur op de lange duur) gevolgd door een aantal Auxerrois. Ondertussen werd de zwenkbraten (een Duitse variant op een Argentijnse bbq) door wijnmaker Charly vol gelegd met grote stukken vlees voor de lunch. Salades en brood werden aangedragen. Te veel om op te noemen. Ieder mocht 2 stukken vlees nemen, Duitse stukken, dus groot en veel te veel voor velen van ons. Onderwijl en na afloop werd de proeverij voortgezet. Veel wijn van de traditionele rassen hier, elbling auxerrois, pinot soorten enz. Op een recht toe recht aan manier gemaakt zonder ze voor een goot publiek op te poetsen, dus puur natuur en ambachtelijk. De bedoeling was de hele lijst door te proeven maar dat redden we niet ivm met de tijd. Kortom enkele wijnen schrappen, het was ook wel voldoende, en op naar het volgende bezoek.
Het institut Viti Vinicole, het proef-, en onderzoeksstation van Luxemburg in Remich (L), ook
I:\WORD\Tekst\Wijngaard Locht\Wijnstudie reizen\2015 Duitsland-Frankrijk-Luxemburg\Voor verslag Fred\Studiereis 2015 verslag def.
6
22e Wijnstudiereis Wijnboer on Tour hier vanwege de weersomstandigheden geen buiten (wijngaard) bezoek maar een verhaal binnen over de veranderende etiket voorschriften van de EU. Deze hebben voor Luxemburgse wijn wel wat gevolgen. Een aardig verhaal voor een Luxemburgse wijnboer voor ons iets minder interessant. Niets gehoord over het rassen en ander onderzoek dat men hier doet, geen (proefstation)kelders gezien, alleen die ene grote zaal waar we zaten, jammer. We hebben betere bezoeken aan proefstations meegemaakt! Het geheel werd afgesloten met wijn, wat anders? Hier ¨slechts¨ 4 wijnen te proeven. Wel leuk dat men een riesling van uit het noorden en een vanuit het zuiden liet proeven, de noordelijke gegroeid op leisteen bodem en daardoor mineraliger, strakker. De zuidelijke op kalksteenbodem met een duidelijk ¨bredere¨ smaak. Met deze 4 wijnen was het programma voor deze dag beëindigd, over de 20 wijnen proeven op een dag, een studiereis is geen vakantie, het is werk!
Woensdag 05-08-15 Ditmaal weer niet vroeg op! Het wijnkasteel Weingut Schloss Thorn te Palzem (D) waar we moesten zijn lag op amper 5 km afstand van de camping. We werden ontvangen door de eigenaar Dr BARON VON HOBEGELTING die een bijzonder mooi verhaal wist te vertellen over de geschiedenis van zijn kasteel vanaf de Romeinen tot aan heden. Over de naam ontstaan door een grote uitkijktoren (toren, Thorn) die de Romeinen hier geplaatst hadden. Over de verschillende bouwdelen van het kasteel, over de grootste ¨baumkeller¨ van Europa die hier staat en die zelfs tot eind jaren 70 in gebruik was. Kortom een verhaal van iemand die wist waar hij over praatte en die het met passie wist over te brengen. Na een rondleiding werden er diverse wijnen geproefd met uitleg over de druivensoorten, productiemethodes en veel meer. Schloss Thorn kweekt als een van de weinige Sauvignon Gris en als enige Roter Elbling. Deze laatste die eigenlijk een heel licht gekleurde witte wijn geeft mag niet als zodanig verkocht worden volgens de Duitse wijnwet en proefcommissies. en ook niet als kwaliteitswijn, dus eerst verkocht als tafelwijn, daarna als landwijn en nu als landwijn rosé terwijl het geen rosé maar meer een hele lichte ´blush´ of gris de gris wijn is. Wijnwetten zijn niet altijd even duidelijk. Verder ook een mooie Elbling
I:\WORD\Tekst\Wijngaard Locht\Wijnstudie reizen\2015 Duitsland-Frankrijk-Luxemburg\Voor verslag Fred\Studiereis 2015 verslag def.
7
22e Wijnstudiereis Wijnboer on Tour ´Alte Reben´ geproefd, de eerste echt heel lekkere Elbling, rond, zacht, vol, gewoon erg goed! In totaal heel mooie wijnen hier die heel mooi aansluiten op het mooie verhaal. Na de middaglunch werden we om 2 uur verwacht in Nittel (D)bij Weingut Sontagg. De eigenaar begon zijn verhaal tijdens de korte rondleiding direct al met getallen, wat had de pers gekost, hoe duur was de rode wijn maichetank, de oogstwagen met ingebouwde worm enzovoort. Tijdens het verhaal bleek later dat hij afgestudeerd econoom is en pas later de wijnbouw in gestapt is. Vandaar alle cijfers dachten wij en misschien ook daarom dat de wijn met minder passie gemaakt wordt en na die van de ochtend wat tegenviel. De regent was een absolute tegenvaller de Johanniter een vreemde eend in de bijt. Een Johanniter die totaal uitgerijpt en zeer laat geplukt was als auslese en tot zoete wijn verwerkt maar overduidelijk zuren miste om tot een mooie geheel te komen. Ons laatste bezoek deze dag was aan de Romeinse villa Borg te Perl-Borg (D). Deze villa is zoveel mogelijk in de originele staat opgetrokken op oude fundamenten. Ooit een immens grote villa met een oppervlakte van ruim 7,5 ha, met stallen, groente en fruittuinen, een groot luxe herenhuis van alle gemakken voorzien. Zoals luxe badgelegenheid, vloerverwarming, riolering etc. Gelegen aan de toenmalige hoofdroute, de doorgaande weg van Metz naar Trier, onderdeel van de route Marseille Keulen. We hebben hier een rondleiding gekregen en een video kunnen bekijken en daarna de tuinen kunnen bezichtigen. Aansluitend hebben we in de Romeinse taverne kunnen genieten van ons afscheidsdiner. Tijdens het diner was de uitreiking van de prijs van de grote Wouter Post Wijnboer on tour wijnquiz. De wisselprijs, de wijnschaal, ging dit maal naar Els Timmermans die een jaar lang van de schaal
I:\WORD\Tekst\Wijngaard Locht\Wijnstudie reizen\2015 Duitsland-Frankrijk-Luxemburg\Voor verslag Fred\Studiereis 2015 verslag def.
8
22e Wijnstudiereis Wijnboer on Tour mag genieten! Donderdagochtend 06-08-15, De laatste dag, het laatste bezoek was aan Clemens in Wittlich (D), de bekende machinebouwer voor wijnbouw. keldermachines en tanks. Clemens is een innovatief bedrijf en heeft al vele prijzen gewonnen over de jaren. Men werkt samen met diverse andere bedrijven, in Frankrijk, Italië, Hongarije en Kroatië. Altijd leuk te zien hoe die machines en apparatuur met enorm grote precisie gebouwd en in elkaar gezet worden. Het eind van de 22e studiereis. We hebben veel gezien, twee zeer mooie kastelen, een Romeinse villa een prachtige tuin. We hebben veel geproefd, van erg matige wijn op zondag tot bijzonder mooie wijn later in de week. We hebben Duitse, Luxemburgse en Franse moezelwijn kunnen vergelijken. Opvallend is dan dat de Franse ondanks het feit dat ze appellation controlee op de fles mogen zetten nog een behoorlijke slag moeten maken om de kwaliteit van de andere twee landen te evenaren. We hebben de wijnen van de Sontag(g)s in 3 landen geproefd. Viel wat mij betreft tegen, op die van de coöperatie na, maar daar was Sontagg niet aanwezig. Ölinger Geltz en vooral Schloss Thorn staken er met kop en schouders bovenuit. En we hebben het proefstation en Clemens gezien. Het was weer de moeite waard! Komend jaar weer een, waarnaar toe? We gaan het zien, ik hoop dat iedereen weer mee zal gaan.
I:\WORD\Tekst\Wijngaard Locht\Wijnstudie reizen\2015 Duitsland-Frankrijk-Luxemburg\Voor verslag Fred\Studiereis 2015 verslag def.