10 tips om te werken met available light
Han Sieveking Whitepapers © 2014 Fotoacademie
MISSION STATEMENT De Fotoacademie leidt op inspirerende wijze een student op tot een bewuste, zelfstandige (beroeps)fotograaf in het hogere segment, met een eigen visie en onderscheidend werk.
10 tips voor available light
3
10 tips voor available light _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Auteur:
Han Sieveking Copyright: Fotoacademie, 2014. Uitgave: Fotoacademie, Postbus 22, 1000 AA Amsterdam. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur, c.q. de Fotoacademie.
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
5
Inhoud
inhoud _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
TIPS VOOR AVAILABLE LIGHT
4
1 Introductie
4
2 Avondfotografie 2.1 Problemen
4
2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
Oplossingen Hulplicht Compositie Contrasten Bliksem en vuurwerk Ideale uitrusting
Inspiratie door de Fotoacademie
9
10 tips voor available light > 1 Introductie
6
10 tips voor available light _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1
Introductie Available light betekent letterlijk het beschikbare licht. Dus available light fotografie is letterlijk het fotograferen met bestaand licht. Dit komt echter niet overeen met wat er normaal gesproken mee bedoeld wordt, namelijk het fotograferen onder moeilijke lichtomstandigheden. Dit kan zijn een situatie met extreem weinig licht (‘s nachts en ‘s avonds buiten, binnenshuis met spaarzame verlichting) of een situatie met zeer grote contrasten (binnenshuis overdag, in een kerk bijvoorbeeld), of een situatie met een combinatie van weinig licht en grote contrasten (zoals meestal ‘s nachts buiten met een enkele lamp).
2
Avondfotografie Onder avondfotografie wordt in dit geval verstaan alle fotografie onder spaarzame lichtomstandigheden. Available light fotografie in de vorm van avond- en nachtfotografie is een leuke vorm van fotografie, waarbij veel van de toegepaste technieken bruikbaar zijn voor fotografie binnenshuis.
2.1
Problemen Welke problemen komen we bij avond- en nachtfotografie tegen: > er is weinig licht, dus lange belichtingstijden met grote kans op bewegingsonscherpte. > als er extreem weinig licht is laten de belichtingsmeters het vaak afweten. > grote contrasten. > hoog energieverbruik van de batterijen. > soms hebben digitale camera’s een gelimiteerde sluitertijd in de B-stand, bij sommige op te lossen door van externe batterijen of het lichtnet gebruik te maken. > bij hoge ISO-instelling heb je meer last van ruis (ten gevolge van een slechtere signaal/ruisverhouding). Lange sluitertijden kunnen daarnaast ook nog thermische ruis veroorzaken. > bij gebruik van een matglascamera hebben we een vrij donker zoekerbeeld.
10 tips voor available light > 2 Avondfotografie
7
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ > >
2.2
bij een 1-oogspiegelreflex is de helderheid van het zoekerbeeld vaak nog minder en tevens afhankelijk van de lichtsterkte van het objectief. vaak zijn er lichtbronnen van verschillende kleurtemperatuur, eventueel in combinatie met (resten) daglicht.
Oplossingen Hieronder volgt een aantal oplossingen, welke helaas niet altijd bruikbaar zijn. > het instellen van een hoge ISO-waarde geeft je meer speelruimte voor wat betreft de sluitertijden, maar geeft ook kwaliteitsverlies. Sommige foto’s lijken te vragen om deze ‘mindere’ kwaliteit, de sfeer wordt daarin voor een niet onbelangrijk deel bepaald door meer ruis en de mindere scherpte. Vaak wordt bij available light fotografie (en bij theaterfotografie) het hoge contrast als positief en ‘krachtig’ ervaren. > Een statief en een draadontspanner zijn de meest doeltreffende hulpmiddelen bij deze vorm van fotografie. Je bent nu weer geheel vrij in de keuze van je ISO instelling. Een nadeel is dat je nu wel gebonden bent aan een wat statischer vorm van fotografie: snel bewegende onderwerpen worden bij lange sluitertijden sterk bewogen of zelfs geheel onzichtbaar. Als je een statief te groot of te zwaar vindt, helpt een redelijk tafelstatief je vaak uit de brand en de echt inventieve fotograaf kan zelfs werken met een zakje rijst of een ‘touwtjesstatief’. > Het gebruik van een lichtsterk objectief is bij avondfotografie ideaal. Het levert kortere sluitertijden op en bij 1-oog spiegelreflexcamera’s een helderder zoekerbeeld. Twee factoren dus die het snel en accuraat scherpstellen vergemakkelijken. > Zolang er buiten wordt gefotografeerd en er ook nog enig dag- of hemellicht aanwezig is: de camera altijd op 5500 K instellen. Is er een overmaat aan kunstlicht dan is het beter de witbalans iets te corrigeren. Binnenshuis, met uitsluitend kunstlicht is dat zeker aan te raden.
2.3
Hulplicht Extra licht heeft altijd invloed op het aanwezige licht en dus op de sfeer van de foto. Goed toegepast kan het positief sfeerbepalend zijn; bij een overdosis (zoals het gebruikelijke recht-vooruit-alles-weg-flitsen) is het sfeervernietigend. Overigens is de toepassing van hulplicht natuurlijk ook meteen het einde van je loopbaan als availablelight-fotograaf. Plaatselijke bijverlichting werkt alleen op korte afstand. Binnenshuis wordt het daarom veelvuldig toegepast, buitenshuis wordt er vaak niet aan gedacht. Toch kun je juist buitenshuis met een flitser heel aardige effecten bereiken, mits je de moeite neemt de specifieke eigenschappen van je flitser in het vrije veld te leren kennen. Kijk hiervoor eens in onze whitepaper Tips voor.... Creatief Flitsen.
1
2
3
4
10 tips voor available light > 2 Avondfotografie
8
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
2.4
Compositie Je bent tot nu toe vooral bezig geweest met de plaatsing van objecten in het beeld en met lijnvoering ontstaan door de vormen van het onderwerp. Bij avondfotografie zijn lichtpunten zo dominant dat ze een compositie geheel kunnen verstoren, dan wel bepalen. Let daarom altijd minstens zo goed op de verdeling van de lichtpunten in je beeld als op de ‘gewone’ compositie. Denk daarbij ook aan het eventuele verminderen van de kracht van bepaalde lichtbronnen, zoals vermeld bij ‘Contrasten’. Soms kan het laten wegvallen van lichtbronnen de foto een stuk interessanter maken (zie bijvoorbeeld het werk van Gilbert Fastenaekens), maar zorg er dan wel voor dat de avondsfeer aanwezig blijft en dat je niet bij het zien van de foto het gevoel krijgt dat het ook overdag had kunnen zijn. Denk er ook aan dat kleuren ‘s avonds anders overkomen. Kleuren die zich in de schaduw bevinden, verdwijnen bijna naar zwart. Kleuren in voldoende licht komen sterk naar voren en kleuren met teveel licht vervagen in (vrijwel) wit. Gelukkig kun je het resultaat op je camera beoordelen, maar het vraagt ervaring om de informatie goed te interpreteren.
Brassaï (pseudoniem voor Gyula Halász, 1899 - 1984) was een fotograaf van Hongaarse komaf die als geen ander zich heeft beziggehouden met de fotografie van Parijs bij nacht. Hiernaast een drietal foto’s uit de eerste helft van de twintigste eeuw.
5
6
10 tips voor available light > 2 Avondfotografie
9
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2.5
Contrasten In het lesmateriaal over contrastmeting is op de problemen van contrastomvang al uitgebreid ingegaan en werden methoden aangegeven om de contrastweergave te beïnvloeden. Door deze oplossingen te combineren met bijvoorbeeld meervoudige belichtingen, dan wel een aantal ruimer en krapper belichte opnames die later volgens de HDRI-techniek worden gecombineerd, en bijvoorbeeld het gebruik van hulplicht (flits of lamp) dan wel reflectieschermen kan men ‘groot-contrast-situaties’ aardig de baas. Naast deze methoden om het contrast te beïnvloeden (en bij avondfotografie meestal te verminderen) zijn er nog twee tips die ik je niet wil onthouden: > Werken in de schemering. Het mooiste licht en een wat lager contrast heb je in de schemering. De lucht verloopt van oranje naar (donker)blauw, de lampen beginnen zich al duidelijk af te tekenen met hun warmgele tint en er is nog voldoende licht om makkelijk licht te meten en scherp te stellen. Zorg dat je een avond kiest met een vrijwel heldere lucht met een enkel wolkje en ga bijtijds op stap. > Plaatselijk tegenhouden bij de opname. Als het dan toch echt donker geworden is en je aan de lange tijden begint kun je deze truc toepassen: als er een lichtbron vrij dichtbij heel dominant aanwezig is (en dus sterk zal overstralen in de uiteindelijke foto) kun je dit licht sterk verminderen door het een deel van de belichtingstijd tegen te houden met behulp van een zwart stukje karton. Als je de helft van de totale belichtingstijd tegenhoudt verminder je het contrast met 1 stop, laat je de lamp maar voor 1/8 deel van de tijd meedoen dan wordt het contrast maar liefst drie stops minder. Ik neem aan dat je zelf al bedacht had dat je, als er tijdens je belichting van drie minuten plotseling een auto in beeld dreigt te komen, snel een zwart kartonnetje voor de lens houdt tot het gevaar geweken is en daarna met de belichting verder gaat!
2.6
7
8
9
Bliksem en vuurwerk Bliksem en vuurwerk zijn schitterende onderwerpen voor fotografie, mits je zorgt voor een goede achtergrond/omgeving. De techniek komt sterk overeen, met dien verstande dat je bij bliksem niet weet wanneer er wat zal gebeuren en bij vuurwerk kun je een en ander wat beter inschatten. We maken de foto’s ‘s nachts en zorgen ervoor dat er geen lichtbronnen in beeld zijn. We stellen de camera op statief en stellen de sluiter in op B of T. Vervolgens bepalen we de compositie waarbij je moet gokken waar de bliksem (of het vuurwerk) zal komen. Het diafragma kiezen we aan de hand van de ingestelde ISO-waarde en de intensiteit van bliksem/vuurwerk (meestal voldoet F 11). Zodra je voldoende bliksem/vuurwerk hebt verzameld kan de sluiter weer dicht. Als er vijf minuten niets is gebeurd zul je het beeld als verloren moeten beschouwen en opnieuw aan de slag gaan. Ga niet in je enthousiasme teveel vuurwerk op één foto verzamelen; ook hier geldt dat overdaad schaadt.
10
10 tips voor available light > 2 Avondfotografie
10
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
2.7
Ideale uitrusting De ideale uitrusting voor avondfotografie bestaat niet, maar een meetzoekercamera biedt beslist enige voordelen, hoewel tegenwoordig de meest autofocuscamera’s het ook erg goed doen. En de huidige generatie digitale camera’s is in staat je goede informatie te geven via het beeldscherm. Lichtsterke objectieven, een lichtgevoelige (spot)lichtmeter, een stevig statief, een draadontspanner, een klein zaklampje, notitieblok, zwart karton, reserve batterijen, handschoenen (niet in de zomer) en natuurlijk de onvermijdelijke zonnekap komen goed van pas.
11
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ inspiratie door de fotoacademie We hopen dat deze whitepaper van de Fotoacademie je helpt om een nóg betere fotograaf te worden. Want dat is wat wij doen: ambitieuze fotografen opleiden tot Prijswinnende Topfotografen.
Ben je klaar voor de volgende stap in je ontwikkeling? De Fotoacademie biedt een breed scala aan creatieve vakopleidingen op topniveau. Of je nu verder wilt in autonoom werk, portretten, reportages, mode, sport of journalistiek. Op onze academie kies je zélf de route die jij wilt bewandelen. Maar let op: onze toonaangevende opleidingen zijn niet voor iedereen weggelegd. Alleen de mensen die de beste in hun vakgebied willen worden zijn op hun plek bij de Fotoacademie. Meer weten over onze programma’s? Ga nu naar www.fotoacademie.nl en download de brochure!
the influence of photographers
ONDERWERP, THEMA, CONCEPT, MOODBOARD A/DD
Han Sieveking
10 tips om te werken met available light karakter en visie Han Sieveking Whitepapers © 2014 Fotoacademie
