Digi(taal) Tips om met de computer te leren werken
de Week van de Alfabetisering 2014
Utrecht.nl
Waarom deze folder? Steeds vaker heb je een computer en internet nodig om iets te regelen. In deze folder krijg je tips hoe je zelf op internet taal en computervaardigheden kunt leren. Vind je het moeilijk om zelf met een computer te werken? Ga dan naar een cursus. Dit kan bijvoorbeeld bij Computerwijk van Wijkbedrijf Utrecht.
“Mijn probleem is, ik ben eigenlijk nooit op school geweest”
Fatima, cursist van Wijkbedrijf Utrecht: “Ik woon 41 jaar in Nederland en werkte in de schoonmaak. Ik had geen tijd om te leren. Nu heb ik les bij Computerwijk. Ik leer lezen en schrijven. En ik leer de computer aanzetten, inloggen en skypen. Ik krijg hulp tijdens de les als ik iets niet weet. Ik heb al een keer met mijn familie geskypet.”
2
Vind je het ook moeilijk om Nederlands te lezen en schrijven? Je kunt op les bij het ROC of Prago. Je kunt ook les krijgen van vrijwilligers. Vrijwilligers van bijvoorbeeld Gilde Utrecht, Taal doet meer of Humanitas helpen je graag.
De belangrijkste tips: 1. Wees niet bang voor knopjes. 2. Apparaten zijn goedkoper dan vroeger en gaan niet meer zo snel stuk. 3. Leren doe je door te doen en te oefenen 4. Durf hulp te vragen als je iets niet begrijpt. 5. Internet kan je helpen om Nederlands te leren en om met de computer te werken. 6. Luister naar de verhalen van anderen: computer en internet kunnen je leven leuker maken. 3
1 Websites die je kunt gebruiken Starten op een website
Computerles en taalles op internet
Voor veel websites moet je een gebruikersnaam en wachtwoord invullen. Dat heet inloggen. Je moet het wachtwoord onthouden voor de volgende keer. Schrijf het daarom altijd op.
Op www.oefenen.nl van Stichting Expertisecentrum ETV.nl kun je zelf thuis oefenen op je computer.
Je kunt informatie zoeken op internet met zoekmachines als Google.nl.
Je kunt leren internetten met Klik & Tik. De Basis. Met dit programma leer je typen, e-mailen en internetten. Er staan ook filmpjes bij. Je kunt ook oefenen met lezen, schrijven en rekenen.
In de balk kun je een woord typen waar je wat over wilt weten. Je krijgt dan sites en plaatjes te zien over dat onderwerp. Daar kun je op klikken. Type bijvoorbeeld eens oefenen. nl in de balk.Of Utrecht.
Tip Gebruik als wachtwoord een ‘wachtzin’ bijvoorbeeld: ‘ik houd van patat’, of de naam van je vader of moeder met een uitroepteken.
4
Zie bijvoorbeeld: Taalklas.nl en Lees en Schrijf!. Een stem geeft uitleg over de programma’s. De lessen gaan van makkelijk (één ster) tot moeilijk (vijf sterren).
5
Websites over apparaten en filmpjes ETV Op ETV.nl staan programma’s met filmpjes, tips en informatie over allerlei onderwerpen.
“Ik mail nu zelf foto’s naar mijn zussen in Marokko!”
Bijvoorbeeld over: • Werk: ‘Aan het werk’ • School: ‘Thuis op school’ en ‘Kijk op onderwijs’ • Je lichaam: ‘Gespierde Taal’ • Omgaan met geld: ‘Kijk op Geld’ • Gezondheid: ‘De Thuisdokter’ en ‘Gezond het jaar rond’.
Probeer het eens! Naima Mansouri, cursist computerles Jules Verneschool: “Ik vind computerles belangrijk. Ik heb met de computerlessen iets belangrijks geleerd en heb spijt dat ik er niet eerder aan ben begonnen.
6
Alles is tegenwoordig met computers. Ik kan nu meer contacten maken. Ik heb nu een eigen mailadres en ik krijg mail van de juf van school. En ik mail nu zelf foto’s naar mijn zussen in Marokko.”
Klik op de homepage ETV.nl links (zie de pijl) op ‘programma’s. Daar staat een overzicht. Een handig programma is ‘Allemaal digitale apparaten’. Er staan filmpjes op met uitleg over apparaten als een mobieltje, een magnetron of een bloeddrukmeter.
7
Beeld internet ‘fishing’
MijnABC: nieuws De website mijnABC.nl is gemaakt voor mensen die moeite hebben met lezen. Op de website staat nieuws. Op de website staan ook recepten en verhalen. Druk op het knopje ‘BrowseAloud’ dan wordt de website voorgelezen.
8
Steffie helpt met alles Steffie.nl is een website met de sprekende stem van Steffie. Zij legt in stapjes uit wat internet en e-mailen is en hoe je moet zoeken op internet. Steffie geeft ook andere informatie. Bijvoorbeeld over wat een IBANnummer is en hoe een bankpas werkt. Je vindt op steffie.nl ook informatie over hoe je vrienden maakt en over gezondheid.
Tip Tip tegen ‘inbrekers’ op je computer. Hou je codes en wachtwoorden geheim. Je kunt voorkomen dat anderen ‘inbreken’ en bijvoorbeeld meekijken op je computer. Je kunt je computer beveiligen met een antivirus programma. Namen van programma’s zijn: Avast, Norton, Mcafee. Als je nog geen programma hebt op je computer, vraag dan om hulp.
9
2. Senioren en computers Je hebt steeds vaker internet nodig. De gemeente biedt diensten via internet aan. Ook banken en energiebedrijven vragen je internet te gebruiken. Soms gaat dit voor ouderen te snel. Er is hulp speciaal voor ouderen. Deze hulp is ook goed te gebruiken door jongeren.
Tonny Rosbergen, bewoner Hoograven: “Ik ben nu 74 jaar. Ik wilde niet werken met computers. Toen ik thuiszat, merkte ik dat er steeds meer computercursussen werden gegeven en ik besefte: dit is de toekomst. Ik wil daar niet buiten staan!” “Sinds kort heb ik een IPad. Ik gebruik hem voor googelen, mailen, internetbankieren, bestellen. Ik geef zelfs Nederlandse les aan mijn schoondochter in China via de IPad. Wij zitten op Facetime en lezen dan samen Jip en Janneke.”
10
“Met één vinger de wereld in bereik”
Seniorweb.nl leert je online stap voor stap hoe je bijvoorbeeld een tablet kunt gebruiken, veilig kan internetten of digitale foto’s kunt maken. Seniorweb geeft ook cursussen in kleine groepen in de wijk. De cursus wordt gegeven door een senior en is betaalbaar. Studentaanhuis.nl geeft thuis les, ook ‘s avonds. Voor senioren is er een speciaal aanbod. Je kunt zelf zeggen wat je wilt leren. Banken organiseren inloopmiddagen en hebben cursussen internetbankieren. Ze hebben speciale mensen in dienst om hun klanten te helpen. Informeer bij je bank.
Bibliotheken en wijkwelzijnsorganisaties organiseren regelmatig themabijeenkomsten, tablet cafe’s en workshops.
Tip NS OV-chipkaart Vanaf 9 juli 2014 heb je een OV-chipkaart nodig om met de trein te reizen. Je kunt geen treinkaartjes meer kopen. Op de OV-chipkaart moet je eerst saldo zetten bij een NS-apparaat. Dit doe je met je betaalpas. Op de website van de NS (www.ns.nl) staat een filmpje hoe het werkt.
11
3. Waar kun je les volgen?
duidelijkere ‘info’ blokjes: WAAR: adres: URL: enz.
Vind je het moeilijk om alleen te beginnen met computer of internet? Of vind je het leuker om met een groep te leren? Vraag advies.
“Het contact met cursisten is hartstikke leuk”
Reitz Jonkman is vrijwilliger bij Computerwijk van Wijkbedrijf Utrecht: Hij combineert taalles met de computerles. “Wij organiseren computerlessen voor allerlei groepen in de wijk. Ook speciaal voor senioren en cursisten die Nederlands als tweede taal hebben. Met Klik & Tik. De basis gaan we taal- en computerlessen combineren. Met dit programma kun je ook goed thuis oefenen.”
12
Bibliotheek In de bibliotheek is één keer per week een wegwijzer aanwezig. Hij/zij helpt je bij het vinden van een cursus of leerplek. In Overvecht en Kanaleneiland komt een speciaal infopunt Digitale Vaardigheden. Vraag er naar bij een van de bibliotheekmedewerkers! In de Bibliotheek kan je gebruik maken van computers om te oefenen. Er worden bijeenkomsten en i-Pad cafés georganiseerd. En er worden workshops over veiligheid op internet en het gebruik van websites van de overheid gegeven Kom langs, of kijk op de website van de Bibliotheek Utrecht: www. bibliotheekutrecht.nl.
Sociaal makelaar Vraag een sociaal makelaar. Hij/zij kan je doorverwijzen. Je vindt hen via het buurthuis en/ of de websites van de organisatie: www.doenja.nl www.WijkenCo.nl Welzaam, Vooruit en Mekaar. Computerwijk Computerwijk geeft cursussen in blokken van 11 weken in verschillende wijken. Elke les duurt 2,5 uur. Er wordt gekeken wat je al kunt op de computer. De cursus wordt afgesloten met een certificaat. De cursus kost 20 Euro per 11 weken. Bel wijkbedrijf-computerwijk Utrecht: (030) 8781535 Je kunt ook binnenlopen op Tiberdreef 28: ma/di/wo van 09:00 - 14:00 uur. 13
4. Eerste hulp bij digitale ongelukken Help, mijn computer doet raar! Je bent bezig op je computer, tablet of laptop. Er gaat iets fout met je apparaat. Wat te doen?
Deskundige Vraag een deskundige in je familie of in je buurt. Durf te vragen! Vaak weet een kind er meer van dan een volwassene!
“Wat vroeger de typemachine was, is nu de computer” Hedzer Ferwerda is taalcoach van Asghar en Shahram. Wekelijks komen taalcoaches van ‘Taal doet meer’ en ‘Gilde in de bibliotheek’ bijeen om Nederlandse taalles te geven met hulp van de computer. Hedzer: “Ik geef taalles met de computer en gebruik oefenen.nl. Oefenen.nl biedt lespakketten op allerlei niveaus. Ook leert de cursist omgaan met de computer.”
14
Shahram: “Ik leer spellen, lezen, schrijven. Je leert zinnen maken.” Asghar: “Ja, zoals ‘Kees valt van de trap’.” Shahram: “Dictee gaat nu beter. Voor mij is het oefenen met de computer makkelijk.” Hedzer: “Men rekent erop dat je met computers kunt omgaan. De NS, de belastingdienst, energiebedrijven, zij gaan ervan uit dat je je gegevens invoert via de computer. Wat vroeger de typemachine was, is nu de computer.”
Seniorweb.nl Senioren kunnen een beroep doen op Seniorweb.nl. Ze helpen je telefonisch of komen soms langs. Daarvoor moet je wel lid worden (€ 28,- per jaar). Dan kun je ook gebruik maken van de online cursussen en met andere senioren in chatgroepen praten.
Studentaanhuis.nl Studentaanhuis.nl geeft hulp, bijvoorbeeld bij het instellen van internet of e-mail, het aansluiten van printer of digitale tv en zelfs het veilig leren internetten. Een lidmaatschap kost € 12 per jaar en is verplicht bij een eerste afspraak. De klant betaalt € 9 voorrijkosten en € 12,50 voor een half uur. Altrecht Talent Computerrepair Altrecht Talent (www.destadsbrug.nl) repareert op de Stadsbrug computers, laptops en tablets. De reparaties zijn niet zo duur. Er zijn ook tweedehands computers te koop. Adres: De Stadsbrug, Koningin Wilhelminaplein 6.
15
beeld ok?
beeld in lijn met huisstijl?
Zorg over je kind en de computer?
Wat te doen bij pesten, bedreiging of erger?
Ben je als ouder bezorgd over je kind en vind je dat het teveel achter de computer zit?
Je kunt steeds meer doen met je mobieltje, tablet, computer. Je kunt contact maken met mensen in heel de wereld. Dat is erg leuk. Soms gaat het mis. Je wordt gepest, bedreigd of mensen dwingen je dingen te doen voor de webcam die je niet wilt. Er verschijnen foto’s of filmpjes van je op internet.
Kijk goed naar je kind en let hier op: • hoeveel uur speelt je kind op de computer; • je kind speelt niet meer buiten; • je kind haalt lage cijfers op school; • je kind gaat steeds later naar bed; • je kind is op vakantie onrustig omdat het niet kan gamen; • er is vaak ruzie over gamen.
Twijfel je of wil je Meer informatie? Ga naar het buurtteam of bel Victas in Utrecht: (088) 16 16 200. Bezoek de dagelijkse inloopmiddag van Victas in de A.B.C.-straat in Utrecht.
Wat kun je doen? 1. Doe aangifte bij de politie en vraag om advies. 2. Je kunt berichten laten weghalen van websites. Vraag Google, YouTube, Twitter of Facebook om dit te doen. Kijk hiervoor op www.digitaalpesten.nl. 3. Sites met tips en informatie zijn helpwanted.nl of de kindertelefoon.nl.
Kijk op de site www.b-open.nu van Victas. 16
17
Voorkomen
Beeld internetbankieren
bijschrift oid met instructies
Geef niemand toegang tot je accounts. Je kunt dat doen door bijvoorbeeld YouTube of Facebook zo in te stellen dat je account niet voor iedereen te zien is. Dat kun je via de privacyinstellingen doen. (zie hierboven uitleggen dat dit een facebookpagina is....? )
18
Tips Veilig online bankieren 1. Bescherm je wachtwoorden: geef aan niemand je inlogcodes. De bank vraagt er nooit naar, ook niet via de mail! 2. Beveilig je apparatuur: zorg voor een goede (virus)beveiliging van de apparatuur die je gebruikt voor je bankzaken 3. Bekijk je afschrijvingen: controleer regelmatig de afschrijvingen van je betaalrekening. 4. Bij twijfel, bel je bank!
19
Deze brochure is tot stand gekomen in samenwerking met Stichting Lezen & Schrijven, Mira Media, de Bibliotheek Utrecht, Wijkbedrijf Utrecht en Taal doet meer, als onderdeel van het EIF project Leven & Leren.
Utrecht
Colofon Tekst Mira Media, Taal Doet Meer Fotografie Eru Aydin, Firma Media Ontwerp Ontwerpwerk, Den Haag
2014-xxxx.x
Vanaf oktober 2014 verhuist de gemeente naar: Stadskantoor Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht
