DOOR FOCUS EN VERBINDING EEN BETER RESULTAAT TEGEN KINDER UITBUITING

DOOR FOCUS EN VERBINDING EEN BETER RESULTAAT TEGEN KINDER UITBUITING

Meer dan 453.584 kinderen geholpen

Veel aandacht voor kinderen in noodsituaties

JAARVERSLAG 2014

Continue aandacht voor webcam kindersekstoerisme dankzij Sweetie

453.584 ...KINDEREN HIELPEN WIJ IN 2014.

Wij haalden deze kinderen uit uitbuitingsituaties en zorgden ervoor dat zij zich in een veilige omgeving kunnen ontwikkelen. Indirect boden we hulp aan 2 miljoen kinderen en volwassenen met het doel uitbuiting te voorkomen.

2

3

JAARVERSLAG 2014

DOOR FOCUS EN VERBINDING EEN BETER RESULTAAT TEGEN KINDERUITBUITING "Er is geen derde wereld. Er is één wereld en daar zijn we allemaal verantwoordelijk voor." (Antoine de Saint-Exupéry)

H

et jaar 2014, een jaar waarin de wereld op zijn kop staat: de massale uitbraak van ebola, burgeroorlogen in Syrië en ZuidSoedan en de opmars van de gewelddadige terreurorganisatie IS. Via tv, krant of social media zijn wij allen getuige van deze grote brandhaarden in de wereld. Terre des Hommes verafschuwt de gruweldaden die plaats vinden in deze regio's en komt met haar noodhulpteam, samen met zusterorganisaties of in SHO-verband in actie voor de mensen en kinderen die in erbarmelijke omstandigheden leven. Want vooral kinderen zijn als vluchteling extra kwetsbaar voor geweld en uitbuiting: in noodsituaties zijn kindermisbruik, seksuele uitbuiting en kinderhandel helaas een veelvoorkomend fenomeen.

ERKENNING Via een programma-aanbod gefocust op onze thema's kinderhandel, kinderarbeid, kindermisbruik en seksuele uitbuiting van kinderen heeft Terre des Hommes zich dit jaar weer direct ingezet voor hulp aan meer dan vierhonderdvijftigduizend kinderen. Steeds meer worden wij erkend als de specialist op het gebied van kinderuitbuiting door onze eigen overheid en diverse internationale instanties. En dat geeft ons 4

de mogelijkheid om op die plekken te zijn waar wij ook daadwerkelijk beleid kunnen beïnvloeden. Dankzij spreektijd bij de Verenigde Naties staat webcam kindersekstoerisme nu op de agenda van de VNSpeciaal Rapporteur inzake kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie. Ook spraken wij als eerste NGO op de Soccerex 2014 Global Convention over het niet schenden van kinderrechten tijdens grote sportevenementen.

SYNERGIE Een actie samen met collega-organisaties tijdens dit WK Voetbal illustreerde weer eens hoe belangrijk samenwerking is voor onderlinge versterking en het tot stand brengen van synergie. Het uitwisselen van kennis en het intensiveren van de samenwerking met onze zusterorganisaties en andere belangengroepen vormt dan ook steeds meer een speerpunt van ons werk. Een ander mooi voorbeeld is de samenwerking met Centrum Kinderhandel Mensenhandel en Unicef tijdens de Kinderrechtentop ten tijde van het 25-jarig bestaan van het VN-kinderrechtenverdrag. Ook de samenwerking met onze zusterorganisaties in onze internationale campagnes Destination Unknown en Children Win werd verder voortgezet en geïntensiveerd.

OP DE KAART GEZET! Dankzij het virtuele meisje Sweetie is er ook dit jaar zeer veel aandacht voor het probleem webcam kindersekstoerisme geweest, zowel nationaal als ook in overtreffende trap - internationaal. Het probleem is hiermee eindelijk mondiaal op de kaart gezet: zowel in de westerse landen, als in de landen van de slachtoffers. Daarnaast is de eerste dader die veroordeeld is in Australië een feit. In 2014 hebben we ook veel bekendheid gegenereerd voor de vaak onzichtbare maar schrijnende situatie van huisslaafjes en zijn wij trots op de resultaten de wij bereikt hebben met het Centrum Kinderhandel Mensenhandel, dat het probleem van kinderhandel in Nederland bij de wortels aanpakt.

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

"Een rechtvaardige wereld, waarin kinderen kans hebben op een eerlijk bestaan is en blijft onze ambitie. "

U bent het er vast mee eens, dat aan deze moderne vormen van kindermisbruik een einde moet komen. Steeds meer komt het besef dat het welvarende leven hier direct invloed heeft op de mogelijkheden en kansen voor ontwikkeling en rechtvaardigheid elders. Deze verbinding maakt ons met elkaar verantwoordelijk voor de schadelijke gevolgen van de moderne samenleving en het beschermen van de slachtoffers daarvan. Ieder mens, over de gehele wereld.

KRACHTIGE VERBINDING

INNOVATIE EN VERANDERINGEN

HARTELIJK DANK!

2014 stond ook in het teken van verandering: wij hebben onze nieuwe ambassadeurs mogen verwelkomen: Thekla Reuten en de 3JS. Wij hebben inmiddels al vele projecten met hen gestart en kijken uit naar de nieuwe initiatieven die in de komende jaren zullen volgen. Onze voormalige ambassadeur Frans Weisglas, danken wij hartelijk voor zijn inzet in de afgelopen 5 jaar. Daarnaast hebben wij innovatieve wijzigingen binnen onze eigen organisatie doorgevoerd op het gebied van ICT met als doel onze werkprocessen (inter) nationaal te optimaliseren; in 2015 leggen wij de nadruk op verandermanagement om dit aspect verder te implementeren.

Dit jaar hebben wij onze regiokantoren en projecten in Brazilië, Bolivia, Peru, Thailand, India, Filipijnen, Bangladesh en Cambodja bezocht. Een ontmoeting met kinderen uit onze projecten is altijd heel inspirerend en waardevol. Op deze wijze houden wij de krachtige verbinding met onze doelgroep, de kinderen, en worden wij er weer geheel van doordrongen hoe verschrikkelijk nodig ons werk is.

Een rechtvaardige wereld, waarin kinderen kans hebben op een eerlijk bestaan is en blijft onze ambitie. Ons belangrijke werk kunnen wij alleen uitvoeren dankzij de steun van onze donateurs, vrijwilligers, sponsoren, institutionele donoren en de Nationale Postcode Loterij. Namens alle medewerkers van Terre des Hommes willen wij u hiervoor oprecht bedanken! Albert Jaap van Santbrink, Algemeen Directeur Irvin Wekking, Directeur Financiën en ICT Rob Ruijter, Voorzitter Raad van Toezicht 5

JAARVERSLAG 2014

JAAROVERZICHT 2014... IN VOGELVLUCHT

JANUARI

MAART

APRIL

Sweetie Na de onthulling van het virtuele karakter van het meisje Sweetie eind 2013 besteden nationale en internationale media uitgebreid aandacht aan webcamsekstoerisme op de Filipijnen.

Sweetie in de prijzen! We hebben veel prijzen mogen ontvangen voor de Sweetie-campagne waaronder: adverteerder van het jaar door de Stichting Adverteerdersjury Nederland (SAN); drie Gouden Lampen en een Grand Prix bij de "Lampenuitreiking" voor de meeste creatieve campagne van de Art Director club Nederland.

Vooraanstaand IT-evenement In de Cruise Terminal in Rotterdam vindt het Mendix World 2014 evenement plaats waarbij wij een speciale Hackathon organiseren. Teams van onderneming Finaps en de Saxion Hogeschool gaan met een prijs naar huis voor de meeste innovatieve oplossing ter optimalisatie van de werkprocessen van Terre des Hommes.

FEBRUARI Safe Internet day Terre des Hommes doet mee aan de internationale Safe Internet Day met de organisatie van verschillende webinars om aandacht te vragen voor het gevaar van kinderen op het net. Via een livestreamverbinding zenden we deze uit in Bolivia en Bangkok.

6

Kanjers van Goud Caroline Tensen reist voor het programma Kanjers van Goud naar Brazilië om programmahoofd Hans Guijt in het zonnetje te zetten. Guijt verrichtte indrukwekkend werk voor de lokale bevolking in de Amazone met het hospitaalschip Abaré.

Persbijeenkomst. In Azië organiseren wij een drukbezochte persbijeenkomst over ons project Destination Unknown. VN Tijdens de Human Rights Conference krijgen wij spreektijd om de ernst van het fenomeen webcam kindersekstoerisme toe te lichten.

MEI 47.000 sponsorlopers voor hartpatiëntjes De jaarlijks in Nairobi georganiseerde Mater Heart Run heeft dit jaar € 592.000,- opgehaald. Terre des Hommes is een van de sponsoren, waarbij de opbrengst besteed wordt aan 250 levensreddende operaties voor hartpatiëntjes.

Don't Look Away Oud-voetbalinternational John de Wolf en (ex-) minister Ivo Opstelten geven de aftrap voor de WK-campagne Don't Look Away. Met deze campagne vraagt Terre des Hommes samen met o.m. Plan Nederland, ECPAT en Free a Girl aandacht voor seksuele uitbuiting van minderjarigen tijdens WK Voetbal, en specifiek kinderprostitutie in Brazilië.

JUNI

Sweetie - Nieuwe Kerk Amsterdam Relaties van Terre des Hommes luisteren naar een bevlogen relaas over het virtuele 'lokmeisje' Sweetie: het virtuele meisje dat Terre des Hommes ontwikkelde om webcam kindersekstoerisme aan de kaak te stellen. Slavernij, toen en nu Ondernemers discussiëren in het Amsterdamse Scheepvaartmuseum over het thema 'Help ons kinderslavernij uit te bannen!'. Dagvoorzitter Jörgen Rayman, kinderrechtenexpert Mahmudul Kabir en maatschappelijk betrokken ondernemer René aan den Stegge zorgen voor een boeiende middag.

Primeur Terre des Hommes was officieel partner van de Corporate Social Opportunity Zone van de Soccerex 2014 Global Convention. Voor het eerst stond de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de sector in het hart van de voetbalwereld op de agenda. De Italiaanse voetballegende Gianfranco Zola opent het event samen met onze directeur.

JULI 4-daagse Voor het eerst dit jaar liepen tijdens de Nijmeegse Vierdaagse en de vierdaagse van Apeldoorn officiële sponsorlopers voor Terre des Hommes mee.

AUGUSTUS Dorpentocht Dit jaar deden er 3.500 mensen mee aan de door ons georganiseerde dorpentocht in Zeeland. De deelnemers fietsen met het thema 'oude ambachten' een route op het Zeeuwse eiland Walcheren; via een sponsoractie halen we meer dan € 10.000,- op.

SEPTEMBER Onorthodoxe marketing met Sweetie Samen MTH Accountants & Adviseurs organiseert Terre des Hommes een bijeenkomst voor bedrijven om aan te tonen hoe onorthodoxe marketingstrategieën, zoals Sweetie, tot bijzondere resultaten leiden. Project Vluchtkind Vanwege de acute noodsituatie in Noord-Irak heeft Terre des Hommes een campagne gevoerd voor noodhulp aan vluchtelingen In Noord-Irak.

OKTOBER

NOVEMBER

Doorbraak in de strijd tegen webcamseks met kinderen! Een Australiër is voor het eerst veroordeeld tot een gevangenisstraf voor een chatgesprek met Sweetie.

Opening Centrum Kinderhandel Mensenhandel Staatssecretaris Fred Teeven en burgemeester van Leeuwarden Ferd Crone openen het Centrum Kinderhandel Mensenhandel (CKM). Reis terug in de tijd Een aantal relaties van Terre des Hommes geniet van een reis terug in de tijd met de voorstelling 'Verre Oorden' in het Christiaan Huygens Theater te Zeist. De middag werd afgesloten met een presentatie over nalaten aan Terre des Hommes.

DECEMBER

JANUARI 2015

Ambassadeurs Op de Margriet Winter Fair in Utrecht presenteren wij onze nieuwe ambassadeurs: actrice Thekla Reuten en de muziekgroep de 3JS. Jubileum: 25 jaar kinderrechten Op 20 november, de dag van de Rechten van het Kind, vieren we 25 jaar Kinderrechten met een Kinderrechtentop. Terre des Hommes houdt samen met UNICEF en het CKM de Ronde Tafel Discussie over kinderrechten en mensenhandel in Nederland.

Stop Ebola Giro555 start een landelijke campagne om geld in te zamelen voor de strijd tegen de ebola- epidemie. Terre des Hommes is lid van de samenwerkende hulporganisaties (SHO) en zet haar deel van de opbrengst in voor getroffen gemeenschappen in Guinee.

Onzichtbare huisslaafjes Wij lanceren in Nederland de offline en online campagne 'Onzichtbaar' die aandacht vraagt voor honderdduizenden huisslaafjes. Tegelijkertijd lanceert Terre des Hommes in Peru de ludieke awareness campagne tegen het misbruik van kinderen voor huishoudelijk werk onder de beeldende titel: 'Bezems in opstand!'

Angkor Wat Bike4kids Via sponsoring door familie en vrienden van de deelnemers zamelen we dit jaar tijdens de Angkor Wat Bike4kids een jaarlijks fietsevenement rondom het hindoeïstische tempelcomplex Angkor Wat in Cambodja, geld in voor onze projecten tegen kinderuitbuiting.

Tijdens het Goed Geld Gala ontvingen we een prachtige schenking van ruim 3.8 miljoen van de Nationale Postcode Loterij voor onze aanvraag Sweetie 2.0. We gaan samen met internationale specialisten een geavanceerde methode ontwikkelen om webcamseks met kinderen wereldwijd preventief aan te pakken.

FEBRUARI 2015 Onze winkels accepteren de nationale VVV bon als geldig betaalmiddel. We proberen het voor de consument zo eenvoudig mogelijk te maken af te rekenen in één van onze 41 winkels.

7

JAARVERSLAG 2014

3

INHOUDSOPGAVE

1

HET WERK VAN TERRE DES HOMMES 1.1 1.2

1.3

1.4 1.5

2

COMMUNICATIE, MARKETING EN FONDSENWERVING 2.1 2.2. 2.3

2.4

2.5

8

Ons gedachtengoed Visie, strategie en beleid 1.2.1 Onze duurzame aanpak 1.2.2 Theory of Change 1.2.3 Capaciteitsopbouw 1.2.4 Impactmeting 1.2.5 Resultaten samengevat Programma's 1.3.1 Kinderarbeid 1.3.2 Kinderhandel en -migratie 1.3.3 Seksuele uitbuiting van kinderen 1.3.4 Kindermisbruik 1.3.5 Noodhulp Landentabel Strategische allianties

Visie, strategie en beleid 2.1.1 Resultaten samengevat Onze belanghebbenden Communicatiecampagnes, free publicity en social media 2.3.1 Brand heart 2.3.2 Communicatiecampagnes 2.3.3 Media-aandacht 2.3.4 Evenementen op het gebied van communicatie en voorlichting 2.3.5 Ambassadeurs 2.3.6 Online marketing en social media Fondsenwerving 2.4.1 Particuliere donateurs en bedrijven 2.4.2 Fondsenwervende evenementen 2.4.3 Terre des Hommes winkels 2.4.4 Nationale Postcode Loterij Evaluatie

12 12 13 13 14 16 18 19 20 21 26 31 36 39 42 44

48 48 50 52 52 52 53 60 60 62 63 64 64 64 66 68 69

4 5 6

7

ONZE ORGANISATIE 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Structuur Medewerkers Planning en Control Kwaliteit Risicomanagement

72 73 74 75 75 76

VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT

78

FINANCIËN

88

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Visie, strategie en beleid Bestedingen Baten Overschotten / tekorten Liquide middelen Kengetallen

JAARREKENING 2014 Balans per 31 december 2014 Staat van baten en lasten over 2014 Resultaatbestemming Kasstroomoverzicht Algemene toelichting en grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans per 31 december 2014 Toelichting op de staat van baten en lasten 2014 Kengetallen personeel Overige gegevens Bijlagen Resultaat vrijwilligersgroepen Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

VOORUITBLIK EN BEGROTING 2015

90 91 92 93 94 94

96 96 98 98 98 100 104 110 117

118 122

124

9

212 … BETROUWBARE EN BEVLOGEN LOKALE PROJECTPARTNERS hielpen ons in 2014 met ons belangrijke werk om kinderuitbuiting te stoppen.

10

11

JAARVERSLAG 2014

1. HET WERK VAN TERRE DES HOMMES 1.1 ONS GEDACHTEGOED Antoine de Saint-Exupéry was een eigenzinnige Franse schrijver en piloot van een postvliegtuigje in de Tweede Wereldoorlog, waarmee hij ook over Afrika vloog. Vastberaden door alles wat hij gezien en ervaren had in de oorlog, schreef hij "Terre des Hommes". In dit boek riep hij "de mensen der aarde" op hun verantwoordelijkheid te nemen en solidair te zijn. Hij benadrukte:

"Er is geen derde wereld. Er is één wereld en daar zijn we allemaal verantwoordelijk voor." Antoine de Saint-Exupéry

O

nze organisatie is in de geest van De Saint-Exupéry opgericht door de Zwitser Edmond Kaiser. Zijn gedachtegoed is verweven in onze dagelijkse strijd tegen kinderuitbuiting en is het fundament van de identiteit van onze organisatie.

ONZE FOCUS Kinderuitbuiting gaat om ernstige schendingen van kinderrechten, met soms vergaande gevolgen. Hieronder verstaan we de ergste vormen van: • seksuele uitbuiting van kinderen (zoals kinderprostitutie); • kinderhandel; • kinderarbeid (volgens ILO conventie 182); • kindermisbruik; • noodhulp.

1.2 VISIE, STRATEGIE EN BELEID   1.2.1 ONZE DUURZAME AANPAK

ONZE WERKGEBIEDEN Onze projecten zijn verspreid over vier regio's: Europa, Azië, Afrika en ZuidAmerika. We zijn werkzaam in 24 landen. Via onze zusterorganisaties zijn wij actief in 65 landen Europa: Nederland, Italië Azië: Bangladesh, Cambodja, Filipijnen, India, Indonesië, Irak, Laos, Libanon, Myanmar, Nepal, Thailand, Afrika: Burkina Faso, Ethiopië, Guinee, Kenia, Oeganda, Tanzania, Zuid-Soedan Zuid-Amerika: Bolivia, Brazilië, Nicaragua, Peru

T

erre des Hommes hanteert het VN-Kinderrechtenverdrag als richtlijn dat toeziet op de bescherming van de rechten van kinderen. Wij hanteren voor het structureren van onze interventies de vier pijlers van het VN-Kinderrechtenverdrag: Prevention, Provision, Promotion en Prosecution. Terre des Hommes wil kinderuitbuiting structureel de wereld uit helpen. Wij steunen daarom niet alleen de slachtoffers, maar pakken het probleem bij de wortels aan. Onze duurzame aanpak bestaat uit preventie, bescherming en rechtshulp voor slachtoffers en zijn we actief om kinderrechten op de publieke en de politieke agenda te zetten (en te houden). Onze aanpak delen we met partners, zowel organisaties als gemeenschappen, om de rechten van kinderen op de kaart te zetten.

Terre des Hommes zet naast de pijlers van het VN-kinderrechtenverdrag in op de bestrijding van kinderrechtenschendingen via opsporing, vervolging en berechting van daders. Met Project Watch zet Terre des Hommes via haar projectpartners in op de opsporing van verdachte kindersekstoeristen. Met Sweetie hebben wij aangetoond dat een keiharde dadergerichte aanpak nodig is om kinderen te beschermen tegen online seksueel misbruik. Via legal aid-projecten geeft Terre des Hommes kinderen de juridische steun die nodig is om verdachten aan te pakken. De 'P' van Prosecution om straffeloosheid te bestrijden.

ONZE VISIE Terre de Hommes werkt aan een wereld waarin alle kinderen een menswaardig bestaan hebben en kunnen opgroeien tot zelfstandige volwassenen. Een wereld waarin kinderen niet meer worden uitgebuit. Wij gaan net zo lang door tot dit bereikt is.

ONZE MISSIE Terre des Hommes voorkomt dat kinderen worden uitgebuit, haalt kinderen uit uitbuitingssituaties en zorgt ervoor dat deze kinderen zich in een veilige omgeving kunnen ontwikkelen.

12

13

JAARVERSLAG 2014

1.2.2 THEORY OF CHANGE

O

LOBBY IN NEDERLAND

nze duurzame aanpak is gebaseerd op onze 'Theory of change' strategie. Deze theorie houdt het volgende in: om tot een blijvende sociale verandering te komen, waarbij kinderen niet meer geconfronteerd worden met uitbuiting, passen wij een geïntegreerde aanpak toe waarbij wij een aantal strategische stappen doorlopen. Het essentiële uitgangspunt hierbij is capaciteitsopbouw waardoor wij een sterk maatschappelijk middenveld creëren. Met onze versterkte partners zijn wij goed in staat om betere kwaliteit te leveren bij onze interventies en beleid daadwerkelijk te beïnvloeden.

Het internationale werk van Terre des Hommes heeft onmiskenbaar een nationale dimensie. Vanuit Nederland wordt gericht onderzoek gedaan, beleid gemonitord en lobby gevoerd om de naleving van kinderrechten in het Nederlands buitenlandbeleid, Nederlands mensenrechtenbeleid, het Nederlands veiligheidsbeleid en het Nederlands ontwikkelingssamenwerkingsbeleid te waarborgen.

Kinderrechten in het Nederlands buitenlandbeleid In 2014 heeft Terre des Hommes nadrukkelijk op het recht op onderwijs gelobbyd bij de behandeling van de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Wij zijn van mening dat Nederland als welvarend land zijn verantwoordelijkheid dient te nemen en te investeren in kinderrechten en onderwijs in ontwikkelingslanden. Onderwijs is zeer belangrijk om extreme armoede uit te kunnen bannen. Post 2015 Ontwikkelingsdoelstellingen' Terre des Hommes pleit ervoor dat Nederland de (seksuele en reproductieve gezondheids-) rechten van meisjes en vrouwen hoog op de agenda heeft staan. Ook bij de onderhandelingen over de nieuwe 'Post 2015 Ontwikkelingsdoelstellingen'. Terre des Hommes heeft in 2014 - samen met Partos, de branchevereniging voor internationale samenwerking - nauwlettend de beraadslagingen in de Tweede Kamer gevolgd en deelgenomen aan consultatiebijeenkomsten georganiseerd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. 2015 is in dit kader een belangrijk jaar: de 'Post 2015 Ontwikkelingsdoelstellingen' en de financiering hiervan worden vastgesteld. Wij zullen dit proces in 2015 uiteraard actief volgen, en waar nodig input geven. De "Girl's Advocacy Alliance" van Terre des Hommes, Plan en DCI/ECPAT is uitgekozen als één van de 25 strategische partners van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor de periode 2016- 2020. De alliantie krijgt een nader te bepalen subsidie voor de bestrijding van geweld tegen meisjes en jonge vrouwen en het vergroten van hun economische participatie in ontwikkelingslanden.

PREVENTION: ARMOEDEBESTRIJDING Wij investeren nadrukkelijk in onderwijs en voorlichting aan zowel kinderen als volwassenen, om kinderuitbuiting te voorkomen. Armoede is de belangrijkste oorzaak van kinderuitbuiting en daarom bieden we de ouders via spaar-en kredietgroepen de mogelijkheid hun inkomen te vergroten.

PROVISION: BESCHERMING Kinderen die slachtoffer zijn van uitbuiting, hebben bescherming nodig. Wij zorgen voor opvang, medische zorg, therapie en scholing. Wij helpen de kinderen te bouwen aan een zelfstandige toekomst en begeleiden familieleden. Ook betrekken wij op een duurzame wijze gemeenschappen bij het beschermen van deze kinderen.

PROSECUTION: RECHTSHULP Het is belangrijk dat slachtoffers voor zichzelf kunnen en durven opkomen en dat daders van uitbuiting niet ongestraft blijven. Daarom begeleiden wij kinderen bij het doen van aangifte. Zij kunnen rekenen op juridische bijstand en hulp bij strafrechtelijke vervolging. Ook trainen we lokale politie en justitie zodat zij op een juiste wijze met slachtoffers en daders omgaan.

PROMOTION: PUBLIEKE EN POLITIEKE LOBBY We voeren campagne om publieke aandacht te vragen voor kinderrechten. We doen onderzoek om trends en ontwikkelingen op het gebied van kinderuitbuiting te signaleren en agenderen. Wij volgen en beïnvloeden de besluitvorming van lokale en nationale overheden, de Europese Unie, het bedrijfsleven en internationale organisaties (zoals de VN). Ook pleiten wij voor de uitvoering van deze beslissingen.

PARTNERSCHAP & PARTICIPATIE Om er voor te zorgen dat kinderrechten op een duurzame wijze geïmplementeerd worden in de samenleving, versterken wij het maatschappelijke middenveld in de landen waar we werken. Wij ondersteunen onze partners bij de lobby van kinderrechten in hun land. Terre des Hommes investeert daarvoor in organisatorische en institutionele ontwikkeling van het Zuidelijke maatschappelijke middenveld.

figuur 1: Theory of change 14

15

1.2.3 CAPACITEITSOPBOUW

B

ij de samenwerking met onze projectpartners zien wij capaciteitsopbouw als een cruciaal element. In onze visie kan sociale verandering in de landen waarin we werken namelijk alleen duurzaam plaatsvinden met de draagkracht en de hulp van belangenorganisaties, vakbonden en scholen. We streven naar een sterk en verenigd maatschappelijk middenveld dat zich bezighoudt met sociale veranderingen en zinvolle interactie voert met de overheid, andere beleidsbepalers en de kinderen waar we ons voor inzetten. Zo'n sterk maatschappelijk middenveld is een algemeen essentiële voorwaarde om kinderen te helpen structureel uit uitbuitingssituaties te komen.

16

WAT VOOR SOORT CAPACITEIT BOUWEN WIJ? Bij onze capaciteitsopbouw legt Terre des Hommes de focus op ontwikkelingsgebieden van organisaties, die wij van cruciaal belang achten in onze strijd tegen kinderuitbuiting. De eerste vier categorieën, die wij hieronder noemen, zijn gericht op de ontwikkeling van de organisatie intern: hulp om hun eigen doelen te realiseren. De laatste categorie is het meest relevant met het oog op onze Theory of change en onze ambitie om kinderrechten overal ter wereld op de agenda te krijgen.

1. BESTUUR Onze focus bij het Bestuur ligt op de rechtspositie (registratie), op de planning en de internalisering van de strategie, missie & visie. Registratie is een eerste voorwaarde voor een effectief bedrijfsproces en zorgt voor erkenning van externe belanghebbenden en beleidsmakers. Een duidelijke strategie met visie, missie en doelstellingen is daarnaast de sleutel tot succes voor een doeltreffende organisatie. Als de medewerkers de normen en waarden van een organisatie goed eigen maken en ook daadwerkelijk dragen, is de kans groot dat de organisatie effectiever is in het bereiken van de doelen. Het personeel van Terre des Hommes biedt on the job adviezen voor de ontwikkeling van de strategie, koersbepaling en internalisatie. In sommige gevallen trekken wij een externe deskundige aan voor een goede begeleiding van het strategische proces van de projectpartner.

2. FINANCIEEL BEHEER

4. KWALITEIT

Goed financieel beheer is van cruciaal belang voor iedere organisatie, ook voor de non-profitsector. Zonder een goede financiële basis kunnen organisaties op de lange termijn niet het hoofd boven water houden. Terre des Hommes beschikt over de juiste expertise en capaciteit om het financieel management van lokale NGO's en andere non-profit belanghebbenden te verbeteren. financieel beheer omvat: het op de juiste wijze opzetten van het financiële systeem, het volgen van adequate procedures waaronder interne en externe audits en het beschikken over bevoegd financieel personeel. Het senior financieel personeel van Terre des Hommes voert deze capaciteitsopbouw uit door middel van on the job trainingen en gezamenlijke partnertrainingen.

Om de kwaliteit van de dienstverlening van onze partners te kunnen beoordelen, nemen wij specifiek de missie van de organisatie en de gestelde doelen onder de loep. Ook beoordelen wij de output; deze is van "voldoende kwaliteit" als er rekening gehouden wordt met de behoeften van de specifieke doelgroepen. En daarbij is het naleven van de kinderrechten bij uitvoering van alle activiteiten, projecten en interventies van groot belang. Terre des Hommes helpt haar partners bij het zoeken naar andere fondsen met het oog op het waarborgen van een constante kwaliteit van de dienstverlening. Wij verstrekken trainingen op het gebied van fondsenwerving of koppelen onze lokale projectpartners aan donororganisaties. Tot nu toe heeft het generen van nieuwe fondsen de voorkeur gezien het wederzijdse voordeel voor zowel Terre des Hommes als onze partnerorganisatie.

3. PM&E Project Cyclus Managementsystemen van goede kwaliteit dragen bij aan de succesvolle realisatie van organisatiedoelen. Project Cyclus Management omvat alle stadia in projectmanagement: vanaf de planning, de uitvoering, het monitoren, de evaluatie tot aan de leermomenten en het daadwerkelijk aanpassen. Onze mensen geven niet alleen advies en training aan onze projectpartners in de verschillende fases van PM&E, maar faciliteren ook de uitwisseling van ervaringen en best practices tussen haar partners en relevante belanghebbenden. Terre des Hommes stelt middelen beschikbaar voor PM&E via projectbudgetten.

5. EXTERNE RELATIES, NETWERKEN EN BELEIDSBEÏNVLOEDING Om kinderbescherming op een hoger niveau te brengen, en synergie te bewerkstelligen, creëren wij een situatie waarbij de lokale partnerorganisaties hun capaciteit inzetten om andere belanghebbenden in hun omgeving te beïnvloeden. Hiervoor richt Terre des Hommes zich op de vergroting van netwerk- en lobbyvaardigheden van onze partners en vaardigheden om bewustwording over kinderrechten te creëren en te verbeteren. Ook brengen wij actief verschillende maatschappelijke spelers bij elkaar.

HOE BOUWEN WIJ CAPACITEIT? Capaciteitsopbouw bij onze projectpartners en bij andere gemeenschaps-, regionale of nationale instanties doen wij via de volgende instrumenten: • Traditionele training • Mentorschap en coaching • Toolkits en handleidingen • Workshops en bijeenkomsten • Uitwisseling van ervaringen

17

1.2.4 IMPACTMETING DOELSTELLINGEN

VASTSTELLING VAN IMPACT

ONZE BIJDRAGE

Terre des Hommes' missie, het tegengaan van kinderuitbuiting, vertaalt zich in de volgende doelstellingen:

Verschillende rapportage, monitoring en evaluatiestappen worden gevolgd tijdens het traject van project design tot afronding van een project. Voor elk project is een aparte projectfile waar de betreffende verslagen en rapporten worden opgeslagen. Die files worden zowel bij de partner als bij Terre des Hommes bewaard (tegenwoordig in Google Drive zodat landen-, regio- en hoofdkantoor toegang tot dezelfde documenten hebben). Van de zeven rapportageonderdelen worden er twee door de partner zelf aangeleverd: de halfjaarlijkse Project Monitoring Reports en de per kwartaal aan te leveren Financial Monitoring Reports, begeleid door bankafschriften en kwitanties.

Één van de dilemma's omtrent de meting van impact, is dat het moeilijk is bepaalde impact direct toe te kennen aan ons werk. Als bijvoorbeeld kinderarbeid in een land is afgenomen, is dat dan dankzij de inzet van Terre des Hommes of zijn er ook andere redenen voor de afname? De verschillen die men vindt tijdens impactmeting betreffen namelijk 'bruto-effecten', waarvan het beoogde 'netto-effect' hopelijk deel uitmaakt, maar waarin ook andere invloeden zijn verwerkt die dat effect kunnen hebben ondersteund of tegengewerkt. Het zogeheten attributieprobleem.

• afname van seksuele uitbuiting van kinderen (zoals kinderprostitutie); • afname van kinderhandel; • afname van kinderarbeid (volgens ILO conventie 182); • afname van kindermisbruik; • afname van kindermisbruik in noodhulp situaties. Terre des Hommes streeft naar deze resultaten met behulp van 4 gecombineerde strategieën: Prevention, Provision, Promotion en Prosecution. We meten het effect van de gecombineerde strategieën aan de hand van een drietal KPI's per doelstelling. De gebruikte KPI's zijn de volgende: 1 gemeenschappen zijn voorgelicht over kinderrechten 2 kwetsbare en uitgebuite kinderen ontvangen hulp 3 slachtoffers van uitbuiting ontvangen juridische bijstand

18

1.2.5 RESULTATEN SAMENGEVAT

OPTIMALISATIE VAN KWALITEIT Om ieder jaar zo goed mogelijke stop kinderuitbuiting programma's uit te voeren , heeft Terre des Hommes een evaluatie cyclus ontwikkeld. Zo verzamelen wij geleerde lessen per thema, resultaat en gekozen strategie. Per jaar voeren wij gemiddeld één grootschalige programma-evaluatie per regio uit. De geleerde lessen en best practices gebruiken wij om de kwaliteit van onze interventies te optimaliseren: wij zetten deze conclusies van onze evaluaties om in aanbevelingen voor de verschillende managementlagen in onze organisatie. Zo helpen de geleerde lessen en best practices ons bij de ontwikkeling van nieuwe programma's en verbeteren wij continue de kwaliteit van ons werk.

Terre des Hommes stelt de (gedeeltelijke) bijdrage aan een resultaat vast met argumenten en feiten en we geven duidelijk aan dat wij het als onze rol zien een bijdrage te leveren aan de afname van kinderuitbuiting in samenwerking met andere belanghebbenden. Ook hebben wij de meting van de effectiviteit van de interventie strategie 'promotion' als uitdaging ervaren. Het formuleren van concrete korte en lange termijn resultaten en key performance indicators op deze strategie is iets wat we in 2015 uitwerken.

VOORBEELD ADVOCACY STRATEGIE Er zijn duidelijke aanwijzingen dat georganiseerde druk van de leden van de gemeenschap en het verbeteren van het bewustzijn van de beheerders van de wet- en regelgeving met betrekking tot de bescherming van kinderen, hebben geleid tot het opstellen en handhaven van lokale verordeningen door de plaatselijke autoriteiten. Dit gebeurt sneller beter dan voorheen. Die ervaring hebben wij opgedaan in zowel in Cambodja en in de Filipijnen.

DOELSTELLINGEN PROGRAMMA’S 2014

IN 2014: GEREALISEERD

1

DIRECTE HULP AAN 400.000 KINDEREN

2

INDIRECTE HULP AAN 2 MILJOEN KINDEREN

3

ZICHTBARE RESULTATEN INZAKE DE STRIJD TEGEN KINDERUITBUITING

4

OPTIMALISEREN CAPACITEITSOPBOUW

5 6

BEKENDHEID EN LOBBY ACTIVITEITEN OPSTARTEN OM GEDRAG TE VERANDEREN 80% VAN DE UITGAVEN ZIJN GERELATEERD AAN ONZE DOELSTELLING

ad 1 : We hebben 453.584 kinderen geholpen ad 2 : Indirect hebben we hulp geboden aan 2 miljoen kinderen

ad 3 : Zichtbare resultaten inzake de strijd tegen

kinderarbeid zijn behaald en beschreven in het volgende hoofdstuk Programma's

ad 5 : We hebben een lobbyist in dienst genomen die gestart is om nationaal en internationaal kinderrechten op de agenda te zetten.

ad 6 : De uitgaven zijn conform de doelstelling

gerealiseerd. Dit is in detail beschreven in hoofdstuk 5.6 kengetallen.

IN 2014: DEELS GEREALISEERD

ad 4 : we hebben een beleidsvisie ontwikkeld voor

capaciteitsopbouw en we hebben een start gemaakt met het digitaliseren van capaciteitsopbouw interventies in PMEasy om zo beter de resultaten van capaciteitsopbouw in kaart te kunnen brengen. In 2015 wordt dit verder geoptimaliseerd

LEERPUNTEN 2013: In 2013 formuleerden wij voor de afdeling programma's het volgende leerpunt: Actief stimuleren van projectpartners om met goede conceptprogramma's te komen In 2014 hebben we ingezien dat het perspectief van programma's breder is dan één projectpartner. Voor het ontwikkelen van programma's zullen verschillende projectpartners en andere belanghebbenden samen moet werken om programma's te ontwikkelen en implementeren. Het samenbrengen van projectpartners en de samenwerking tussen de verschillende stakeholders faciliteren zien wij als een extra toegevoegde waarde voor Terre des Hommes.

19

JAARVERSLAG 2014

1.3 PROGRAMMA’S

453.584 Totaal aantal geholpen kinderen

KWETSBARE EN UITGEBUITE KINDEREN ONTVANGEN HULP:

250.166

380 Italië

34.569 Zuid Amerika

151.953 266.682 Afrika

Azië

1.3.1 KINDERARBEID

W

ereldwijd werken zo'n 210 miljoen kinderen. Ze verdienen een paar cent per uur. Ze hebben vaak geen tijd om naar school te gaan en zo hun toekomstperspectief te verbeteren. Het werk is schadelijk voor kinderen op lichamelijk, psychisch en moreel vlak. Het gaat om kinderen die als huisslaafjes bij vreemde families werken, waar ze lange dagen maken en als oud vuil behandeld worden. En ook kinderen die uitputtend en gevaarlijk werk verrichten bijvoorbeeld in fabrieken, op vuilnisbelten, in mijnen en steengroeven.

WAT DOEN WE TEGEN KINDERARBEID?

ONZE PUBLICATIES OP HET THEMA KINDERARBEID

In de gebieden waar Terre des Hommes actief is, leven de mensen veelal in ernstige armoede. Hun kinderen zijn een extra inkomstenbron. De algemene opinie die heerst, is dat kinderarbeid 'normaal' is. Terre des Hommes strijdt tegen de ergste vormen van kinderarbeid:

• At Twelve Years a Slave. Children in Forced Labour (Nederland) • De puertas para adentro. Estudio de casos sobre trabajo doméstico infantil en Lima y Cajamarca. (Achter gesloten deuren. Casestudies over kinderarbeid in de huishouding in Lima en Cajamarca) (Peru in samenwerking met de ILO). • Lo que pienso y siento. Percepciones y actitudes de ascolescentes hacia el Trabajo Infantil en Trabajo Doméstico en las localidades de Carabayllo y Cajamarca. (Wat ik denk en voel. Percepties en attitudes van jongeren over kinderarbeid in huishoudelijk werk in de steden Carabayllo en Cajamarca) (Peru in samenwerking met de ILO) • Cuando acocinar, lavar y planchar no es un juego. La situacion de las niñas y adolescentes trabajadoras del hogar en las ciudades de Sucre. (Wanneer koken, wassen en strijken geen spel is. De situatie van meisjes en adolescenten die in de huishouding werken in Sucre) (Bolivia) • Exploitation in Child Labour: Case of Savar Upazila (Bangladesh) • No Child Left Alone to Suffer(study on child abuse and exploitation (Bangladesh)

• Wij bieden medische zorg, passen arbeidsomstandigheden aan en zetten ons in om zoveel mogelijk kinderen de kans te geven (terug) naar school te gaan. • Wij geven voorlichting aan ouders om te voorkomen dat de volgende generatie ook in de vicieuze cirkel van armoede belandt. • Daarnaast lobbyen wij bij overheden om kinderuitbuiting tegen te gaan en kinderrechten (terug) op de agenda te zetten. • De lokale bevolkingen maken wij bewust van de veelvoorkomende desastreuze gevolgen van gevaarlijk en slecht betaald werk, het belang van gezondheidszorg en de noodzaak van onderwijs voor het kind.

SLACHTOFFERS VAN UITBUITING KRIJGEN JURIDISCHE BIJSTAND

5.084

GEMEENSCHAPPEN WORDEN VOORGELICHT OVER KINDERRECHTEN:

1.904.074

20

Binnen de strijd tegen kinderuitbuiting richten wij ons op vijf specifieke thema's: • Kinderarbeid • Kinderhandel en - migratie • Seksuele kinderuitbuiting • Kindermisbruik • Noodhulp Voor alle thema's meten wij de resultaten van het aantal geholpen kinderen aan de hand van drie KPI's: • kwetsbare en uitgebuite kinderen ontvangen hulp • slachtoffers van uitbuiting krijgen juridische bijstand • gemeenschappen worden voorgelicht over kinderrechten

HOUDING NEDERLAND Producten van kinderarbeid zijn in Nederland nog altijd te koop. Het PvdA-Kamerlid Roelof van Laar diende medio 2014 een initiatiefvoorstel in om de verkoop van producten van kinderarbeid te verbieden. Kinderarbeid staat hoog op de beleidsagenda's van de Ministers van Buitenlandse Zaken en van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Nederland maakt zich sterk voor universele ratificatie en tenuitvoerlegging van de vier fundamentele arbeidsnormen van de ILO, waaronder het verbod op kinderarbeid en het verbod op dwangarbeid.

21

JAARVERSLAG 2014

VOORBEELDEN CAPACITEITSOPBOUW

VOORBEELDEN VAN IMPACT VAN ONS WERK TEGEN KINDERARBEID Peru In de wijk Carabayllo (Lima) is een hoog percentage van werkende kinderen. Interventies van onze partner CESIP hebben tot veranderingen op beleidsniveau geleid waarbij de gemeente 'de strijd tegen kinderarbeid' als prioriteit op de agenda geplaatst heeft. Deze lobby heeft kinderarbeid sterker onder de aandacht gebracht bij lokale gemeenten. Een concreet resultaat is de goedkeuring van een verordening om een gemeentelijk programma tegen kinderarbeid op te zetten. Onze projectpartner steunt de gemeente door middel van capaciteitsopbouw en adviseert ook bij de ontwikkeling en uitvoering van het programma.

Totaal: In totaal heeft de Lokale Kinderarbeid Commissie 200 kinderarbeiders geïdentificeerd en uit de visindustrie gehaald, in de periode van 2012-2014. Deze voormalige kinderarbeiders volgden in 2014 nog steeds onderwijs dankzij het verhoogde gezinsinkomen van de verzorgers, waarmee de kinderen zowel thuis als op school in hun basisbehoeften voorzien worden.

India Als resultaat van onze lobbyactiviteiten om bewustwording te creëren over kinderrechten in 2014, beginnen veel werkgevers - met name in de kledingbranche - zich te realiseren dat zij zich schuldig maken aan kinderuitbuiting. Geleidelijk aan zien wij de resultaten: een sterk verminderde inzet van kinderen in deze sectoren. We verwachten dat deze trend zich in de komende jaren voortzet en zullen dit in een later stadium evalueren.

Overige resultaten: • Cruciale interventies: het monitoren en onderhouden' van de Lokale Kinderarbeid Commissie. • Via de Lokale Kinderarbeid Commissie werden kinderen makkelijk doorverwezen naar andere hulpverleningsinstanties en zijn er via de commissie extra middelen uit het gemeenschapsontwikkelingsfonds vrijgemaakt om het aantal kinderen dat naar school en trainingsinstituten blijft gaan, te verhogen. • Organiseren van inkomstengenererende activiteiten, het trainen van ondernemingsvaardigheden bij de ouders of verzorgers om kinderarbeid tegen te gaan.

Kenia Ons programma tegen kinderarbeid in Kenia heeft aantoonbare impact gehad. In Siaya County heeft onze partner ANPPCAN Kenya samen met lokale instanties kinderarbeid binnen de visindustrie van het meer van Victoria onder handen genomen. Met het ANPPCAN-project hebben we de capaciteit van maatschappelijke organisaties, ontwikkelingspartners, leden van de lokale gemeenschap, scholen en vertegenwoordigers van de regering versterkt en bewustzijn over de rechten van het kind en kinderarbeid verhoogd. Als gevolg zijn al deze spelers bijeengekomen om een Lokale Kinderarbeid Commissie te vormen. Deze commissieleden hebben bijgedragen aan het bereiken en ondersteunen van andere belanghebbende organisaties die zich bezig houden met de problematiek van kinderarbeid in het gebied. De veelvuldige bezoeken van de commissie aan locaties waar kinderen (mogelijk) werken, helpen bij het identificeren van kinderarbeiders, hun leeftijd en hun werkomstandigheden. De commissie overtuigt de kinderen dat zij weer terug kunnen naar school of programma's kunnen volgen voor de ontwikkeling van vaardigheden. Ook spelen ze een actieve rol bij het monitoren van voormalig kinderarbeiders die weer naar school gaan, om ervoor te zorgen dat ze ook daadwerkelijk onderwijs blijven volgen.

22

Kenia In 2014 hebben we training over het herkennen van kindermisbruik gegeven aan lokale partners in onze projectgebieden. De focus in onze training lag op de opsporing van misbruik en het op een effectieve wijze behandelen van deze gevallen. Vervolgens zorgde een door ons verzorgde follow-up Training voor Trainers, voor een partnertraining voor de lokale gemeenschappen. Deze trainingen resulteerden in de oprichting van gemeenschaps-commissies die kindermisbruik signaleren in de lokale gemeenschappen. Deze commissies spelen een grote rol bij een adequate doorverwijzing van slachtoffers naar de juiste instellingen voor opvang en hulp. Bolivia Terre des Hommes in Bolivia heeft de laatste jaren sterk geïnvesteerd in het beschermen van kinderen tegen diverse vormen van uitbuiting waaronder kinderarbeid. Wij hebben partnerorganisaties getraind in het ontwikkelen en implementeren van beleid ten aanzien van kinderbescherming en bijpassende gedragscodes. Vervolgens hebben onze partnerorganisaties ervoor gezorgd dat kinderbescherming in de gemeenschappen sterker gewaarborgd wordt, onder meer met het opleiden van gemeentelijke onderwijsautoriteiten. De laatste stap is dat partnerorganisaties zich samen met de gemeenschappen sterk maken om beleid op nationaal niveau te beïnvloeden zodat kinderarbeid daadwerkelijk voorkomen wordt. Hiervan zijn echter nog geen concrete resultaten zichtbaar.

GELEERDE LESSEN • Voor processen van succesvolle samenwerking tussen het maatschappelijke middenveld en lokale overheden bij de implementatie van overheidsbeleid, is het van essentieel belang om heel goed de lokale context en realiteit in de interventiegebieden te kennen. • Het vertrouwen tussen de NGO's en overheid is cruciaal voor een succesvolle samenwerking. • Het creëren van bewustwording bij werkgevers over de risico's van kinderarbeid voor jonge kinderen, is cruciaal in het proces van de lobby voor kinderrechten in de informele arbeidssector. • Bewustwording van werkgevers over de kwetsbaarheid van kinderen voor misbruik in de informele sector is van groot belang.

UITDAGINGEN • Kinderarbeid wordt vaak in informele sectoren uitgevoerd (denk aan huisslaafjes). Aangezien deze sectoren niet gereguleerd zijn, is het vaak lastig om werkgevers verantwoordelijk te stellen. In veel gevallen zijn zij niet bereid tot samenwerking met Terre des Hommes om kinderarbeid terug te dringen. • Er heerst vaak een traditioneel geloof dat kinderen dienen bij te dragen aan het gezins inkomen.

ARMOEDESPIRAAL Terre des Hommes is ervan overtuigd dat in de strijd tegen kinderarbeid toegang tot hoogwaardig onderwijs de sleutel tot succes is. Niet alleen voorkomt onderwijs dat kinderen het slachtoffer van kindermisbruik - waaronder kinderarbeid - worden, maar het speelt ook een belangrijke rol bij het vergroten van een beter toekomstperspectief van de kinderen. Onderwijs helpt hen om op de lange termijn structureel uit de armoedespiraal te breken.

De traditionele aanname dat kinderen zodra ze klaar zijn met school, en zelfs wanneer ze vroegtijdig met school stoppen, aan het inkomen van het huishouden dienen bij te dragen, komt met name in de verarmde rurale gebieden nog veel voor. Armoede leidt er toe dat kinderen bij hun familieleden gaan wonen, waar ouders maar weinig toezicht hebben. Kinderen worden in de nieuwe omgeving vaak gedwongen om kinderarbeid te verrichten en met name huishoudelijk werk. Daar ondergaan ze vele soorten misbruik zoals mishandeling en lange dagen gevuld met extreem zwaar werk. Ze ontvangen daarvoor weinig of geen salaris. Aangezien ze bij hun familieleden verblijven, is het lastig voor de misbruikte kinderen om hun situatie te rapporteren. Vooral voor kinderen druist het tegen traditionele culturele waarden en familiebanden in om misbruik door volwassen familieleden te melden.

23

JAARVERSLAG 2014

PROJECT UITGELICHT Projectpartner: ANPPCAN

Projectpartner: Asociación Mujer Familia (AMF)

OP VELE MANIEREN UITGEBUIT Wogen Berhanu is sinds het overlijden van haar vader en moeder het gezinshoofd. Ze is pas 16 jaar, maar heeft nu al de verantwoordelijkheid om voor haar twee jongere zusjes te zorgen. Met elkaar wonen zij in een heel simpel huis in Dabat town, een klein dorpje in het noorden van Ethiopië. Een afgelegen berggebied waar veel armoede heerst vanwege de onbereikbaarheid en het gebrek aan infrastructuur.

NIET MEER EENZAAM Wogen's vader was een kleine boer en de kostwinner van het gezin. Hij sloeg haar moeder regelmatig. Vanwege dit huislijk geweld is de destijds 8 jarige Wogen bij haar oom gaan wonen. Haar oom zorgde ervoor dat zij naar de basisschool ging, maar toen zij 13 jaar was, overleed haar vader en moest zij school verlaten vanwege geldgebrek. Zij verhuisde naar de hoofdstad Addis Ababa om bij haar tante te wonen die het meisje beloofde dat zij haar school af kon maken. Maar de tante hield zich niet aan haar belofte: ze weigerde Wogen naar school te laten gaan en dwong haar om huishoudelijk werk te verrichten. Nadat Wogen's moeder in 2012 overleed verhuisde het meisje terug naar Dabat om voor haar zusjes te zorgen. Weer moest ze aan de slag als huisslaafje, dit keer nabij Gondar, om geld te verdienen. Vanuit een wanhoopsdaad trapte ze in de leugens van een handelaar die haar groenere weiden beloofde als ze naar Sudan zou migreren. Zij gaf deze man € 175,- (hetgeen ongeveer 10 keer haar maandsalaris is ..) als een aanbetaling maar hij vertrok met de noorderzon; Wogen zat volledig vast in haar erbarmelijke situatie. De lokale kinderbescherming identificeerde het meisje, omdat ze niet naar school ging, extreem arm en kwetsbaar was en op het punt stond de prostitutie in te gaan. De Gemeenschapscoalitie verwees Wogen midden 2014 door naar onze projectpartner ANPPCAN. Met de hulp van ANPPCAN startte Wogen een vaardigheidstraining in catering en werd ze opgeleid in het ondernemerschap en getraind in levensvaardigheden. Met een starterskapitaal en de supervisie van de Gemeenschapscoalitie Zorg staat ze op het punt haar eigen, kleine restaurant te beginnen. Wogen benadrukt: "Ik ben meer dan bereid om hard te werken voor een betere toekomst!" Zij heeft grote ambities: nadat zij haar restaurant heeft geopend, wil zij haar eigen huis bouwen. Ze is extreem gemotiveerd om verder te gaan met haar opleiding via avondonderwijs voor verpleegster. Maar meisjes behoeden voor het gevaar van migreren, is wat zij uiteindelijk het liefste wilt doen:"Jonge meisjes adviseren aan de hand van mijn eigen ervaringen, om niet te migreren voor werk, en hen op allerlei manieren helpen, zoals ik geholpen ben!"

24

Xiomara (14) vertelt over haar situatie in een gezin met een zieke vader en haar moeder die de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen om in de basisbehoeften van het gezin te voorzien.

"Ik werk elke ochtend, behalve de zondag, als huishoudelijke hulp bij een familie verderop. Ik maak schoon, doe de was en boodschappen en zorg voor een kindje van drie jaar. Ik verdien hier maandelijks 50 soles (ongeveer 15 euro) mee. Mijn huiswerk probeer ik tijdens mijn werk te doen. 's middags ga ik naar school waar mijn prestaties wel wat te wensen overlaten. De school gaat om half zeven uit. Ik kook dan eerst in het huis van mijn werkgever. Als ik dan om 20.00 uur thuis kom, kook ik voor ons eigen gezin, mits er eten in huis is. Helaas is dat niet elke dag het geval. Vaak loop ik dan weer om 21.30 uur naar de stad om wasgoed op te halen. Die was ik dan 's morgens vroeg om 05.00 uur tegen een kleine vergoeding. Voorheen was ik heel verlegen, ik hield er niet van om veel te praten, ook niet op school. Ik voelde me soms heel eenzaam. Mijn leven was een beetje triest omdat ik geen vrienden had, heel soms sprak ik met mijn klasgenootje. Ik leerde het AMF kennen omdat een van de medewerkers mijn huis had bezocht en een gesprek voerde met mijn ouders over het centrum en de activiteiten die zij er uitvoeren: zij zouden ons kunnen helpen. Bij het AMF heb ik veel verschillende dingen geleerd: omgaan met computers, hoe je sieraden, kussens en knuffels kunt maken. We hebben veel plezier! Ook heb ik veel geleerd over mijn rechten als werknemer: dat we niet zomaar uitgebuit mogen worden, dat de werkgever ons moet betalen! Dat we hulp moeten krijgen als het werk te zwaar is en dat we het recht hebben om naar school te gaan; dat is het belangrijkste in ons leven! De workshops hebben mij geholpen om te beseffen dat ik er toe doe, dat alle mensen anders zijn en dat is prima. Het gaat erom dat wij elkaar en onszelf accepteren hoe we zijn. Ik heb veel geleerd van het AMF, ik vind het fijn om daar te zijn, en te merken dat zij om ons geven. Mijn moeder volgt de workshops over koken. Zij kan niet lezen dus ik lees haar de recepten voor om bijvoorbeeld gekonfijte appels en pinda's te maken, of kokosnootsnoepjes. Deze verkopen wij; met de opbrengst kunnen wij dan ons eigen eten te kopen. Ik heb een broer die ook werkt. Hij gaat ook naar het AMF waar ze hem ondersteunen. Ik ben heel dankbaar met de steun van het AMF, met deze hulp worden wij betere mensen. Ik ben nu gelukkig want ik heb mijn familie: we houden veel van elkaar. Mijn doel is verder vooruit te gaan; mijn leven zal heel anders zijn dan hoe het tot nog toe geweest is. Ik wil mijn school afmaken zodat ik dan echt mijn familie kan helpen." 25

1.3.2 KINDERHANDEL EN -MIGRATIE

T

erre des Hommes helpt kinderen die vanuit sociaal-economische of politieke situaties 'onderweg' zijn. De thematiek van ontheemde kinderen is complex. De gemeenschappelijke factor is dat deze kinderen onderweg extra kwetsbaar voor uitbuiting zijn. De kinderen vallen tussen wal en schip: ze hebben vaak geen toegang tot onderdak, voedsel en onderwijs; over de grens worden zij vaak als bedreiging gezien en als crimineel behandeld.

WAT DOEN WE TEGEN KINDERHANDEL EN MIGRATIE?

ONZE PUBLICATIES OP HET THEMA KINDERHANDEL EN MIGRATIE

Terre des Hommes vindt dat alle kinderen 'onderweg' hetzij verhandeld, verlaten, gedwongen of gevlucht - de bescherming moeten krijgen waar zij recht op hebben. • Wij richten ons in eerste instantie op het voorkomen van het verlaten van hun veilige omgeving door het verstevigen van de thuisbasis. Onze focus ligt hierbij op het vergroten van mogelijkheden tot onderwijs en het vergroten van het gezinsinkomen. • Het bewust worden van de gevaren van kinderen die migreren is ook een aandachtspunt, waarbij wij gehele gemeenschappen voorlichten. Wij willen hiermee de structuur om kinderen te beschermen van de gemeenschap versterken zodat ouders goed op hun eigen en elkaars kinderen letten. In 2014 zijn er (weer) in veel gemeenschappen oudercomités opgericht en succesvol. • Slachtoffers van kinderhandel helpen wij door hen uit de situatie te halen en hen een veilig onderkomen te bieden waar zij therapie en onderwijs krijgen. Uiteindelijk willen wij ze herenigen met hun familie en re-integreren in de samenleving.

• Van je familie moet je het hebben. Een verkennend onderzoek naar de achtergronden en (on)mogelijkheden voor terugkeer van Guineese slachtoffers van mensenhandel (Nederland samen met CKM) • The Child's Journey in search of Rights. Determining and a ddressing points of vulnerability in idependent child migration in Thailand (Thailand) • Mencegah dan Memberantas Perdagangan Anak: Melalui Pendidikan Komunitas dan Advokasi di Tingkat Lokal, Indonesia Against Child Trafficking / Preventing and combating child trafficking: through community education and advocacy at the local level. Terre des Hommes Netherlands, 2014. • Stop Perdagangan Anak "Aku Pasti Bisa...! Indonesia Against Child Trafficking (Indonesië) • Preliminary Raid Assessment – Child Trafficking in Urban Kenia (Kenia)

Op 20 november 2014 bestond het Kinderrechtenverdrag precies 25 jaar. Samen met UNICEF en Centrum Kinderhandel mensenhandel (CKM) heeft Terre des Hommes in het kader van de viering van deze mijlpaal een Ronde Tafel Discussie georganiseerd. Politie, Justitie, ambtenaren van het Ministerie van Veiligheid&Justitie en het Ministerie van Volksgezondheid, Wetenschap&Sport waren goed vertegenwoordigd. Twee jonge slachtoffers hebben hun ervaringen met hulpinstellingen en politie gepresenteerd. De presentatie toonde duidelijk aan dat er nog een wereld te winnen valt op het gebied van de signalering van én de informatievoorziening aan buitenlandse minderjarige slachtoffers van kinderhandel. Samen met UNICEF en CKM zal Terre des Hommes zich ook in 2015 hard maken voor de rechten van deze groep kwetsbare kinderen in Nederland.

26

WERKEN AAN HET RELATIEF ONBEKENDE PROBLEEM VAN STEDELIJKE KINDERHANDEL IN KENIA In 2014 hebben we een onderzoek uitgevoerd om de geloofwaardigheid van recente rapporten te verifiëren omtrent de stijging van het aantal kinderen dat in Kenia naar steden verhandeld werd. Deze snelle beoordeling onthulde daadwerkelijk vele gevallen waarbij kinderen van en naar de informele nederzettingen Mathare en Mukuru verhandeld werden. Respondenten gaven aan dat kinderen, en vooral meisjes, vaak vanaf een leeftijd van 7 jaar en ouder verhandeld worden. Zij zijn met name kwetsbaar zodra ze groep acht verlaten en als ze wees geworden zijn. De kinderen komen meestal vanuit een arme thuissituatie. Het grootste deel wordt voor huishoudelijk werk of voor seksueel werk misbruikt, maar andere vormen van kinderarbeid komen ook voor.

VERBETERPUNTEN! Als antwoord op deze bevindingen zijn we, samen met drie lokale maatschappelijke partnerorganisaties het project Beëindiging van Kinderhandel in de Mathare en Mukuru Sloppenwijken begonnen. De officiële launch van dit project was op 29 oktober 2014 waarbij de Nederlandse Ambassadeur van Kenia aanwezig was. Via een geïntegreerde aanpak willen wij met het project de volgende aspecten verbeteren: • Onvoldoende hulpverlening voor slachtoffers van kinderhandel, en kinderen die hier risico op lopen, evenals slechte coördinatie van bestaande diensten. • Beperkte institutionele capaciteit van dienstverleners. • Met name in de informele nederzettingen beperkte kennis over stedelijke kinderhandel, en beperkt begrip over het probleem bij belangrijke spelers. • Gebrek aan relevante informatie over de prevalentie van kinderhandel in informele nederzettingen. • Op overheidsniveau is zowel financiële als menselijke ondersteuning nodig. Ook is er de behoefte aan middelen om wetgeving en beleid op het gebied van anti-mensenhandel effectief te implementeren en handhaven. Een belangrijk element van dit project is de uitvoering van een 'actie-onderzoek' dat als doel heeft om kennis te vergaren en het opstellen van wetenschappelijk onderbouwde programma's verder te stimuleren. Terre des Hommes neemt de leidende rol in dit proces op zich.

27

JAARVERSLAG 2014

VOORBEELDEN VAN IMPACT VAN ONS WERK TEGEN KINDERHANDEL EN MIGRATIE

VOORBEELDEN CAPACITEITSOPBOUW

GELEERDE LESSEN

Cambodja Het systeem van maatregelen om kinderbescherming te waarborgen, is dankzij de uitvoerige aanpak van ons Destination Unknown-programma tot stand gekomen. Eén van de doelstellingen van het programma was om het systeem van maatregelen vanaf het lokale en het regionale tot aan het nationale niveau te verbeteren. Deze is behaald en het resultaat is dat wij nu verwijsmechanismen hebben die overlevenden van mensenhandel en kwetsbare kinderen in hun families, gemeenschappen en in de algemene samenleving kunnen reïntegreren. Dienstverleners hebben nu de capaciteit in huis en het zelfvertrouwen om zaken te behandelen, die ze voorheen naar grotere netwerken doorverwezen zouden hebben. Terre des Hommes Nederland faciliteerde een bijeenkomst tussen de provinciale gouverneur van Svey Rieng in Cambodja en de provinciale gouverneurs en wetshandhavers van Longan en Thanien in Vietnam in 2013. Dankzij deze bijeenkomsten werden in 2014 25 Cambodjaanse kinderen gered en terug naar huis in Cambodja gebracht.

Veroordeling in Davao Dankzij onze ondersteuning aan onze partnerorganisaties is een mensenhandelaar veroordeeld voor de poging om drie meisjes als seksslavinnen te verhandelen. In 2005 namen de meisjes de bus vanuit Davao, zonder dat hun ouders het wisten, om in Manilla te gaan werken. Eén van de ouders rapporteerde haar vermiste dochter aan het radiostation en het busbedrijf. De kinderen konden tijdens een overstap in Bicol uit de bus worden gehaald. De dader werd gearresteerd. Vervolgens trad het systeem in werking: in Bicol werd er een klacht ingediend. Eén van de politieagenten was lid van projectpartner PACT. De burgemeester van Davao gaf deze zaak veel ondersteuning, inclusief financiële middelen. Het contract van de meisjes beschreef dat ze in een restaurant in Kawite zouden werken. Onze netwerkpartner ter plaatse ontdekte dat dit restaurant als dekmantel van een bordeel fungeerde. Uiteindelijk, na bijna 10 jaar, werd de mensenhandelaar in 2014 veroordeeld. 28

Oeganda In 2014 hebben we samen met drie maatschappelijke partnerorganisaties en de Makerere University - het grootste onderzoeksinstituut van het land - het Geïntegreerde Reactie Tegen Kinderhandel project opgestart. Het doel van dit project is om kinderhandel in Oeganda tegen te gaan. Het is een direct antwoord op de door de Anti-Mensenhandel Commissaris van het Oegandese Ministerie van Binnenlandse Zaken geïdentificeerde gaten in de wet. Wij implementeren het project in nauwe samenwerking met het Ministerie van Gender, Arbeid en Sociale Ontwikkeling (MoGLSD).

Focus van het project • Het versterken van de nationale reactie- en preventiemechanismen, zodat op de lange termijn kinderen die het slachtoffer zijn van, of risico lopen op, mensenhandel geschikte zorg en bescherming ontvangen. • Werken aan adequate, gecoördineerde verwijzingen, het bouwen van capaciteit onder de voornaamste belanghebbenden, het delen van kennis om het maken van wetenschappelijk onderbouwde programma's te steunen en het op beleidsniveau lobbyen voor de implementatie van effectieve wetgeving op het gebied van anti-mensenhandel. Eerste resultaten Het project is pas vanaf juni 2014 in werking getreden, maar onze partners hebben al 78 slachtoffers van kinderhandel gered en hulpverlening geboden. Bovendien heeft het project directe invloed gehad op het aanscherpen van de opgestelde richtlijnen met betrekking tot de export van arbeid.

Laos In Laos werkt onze partner VFI nauw samen met de grenspolitie; ook heeft VFI hen een training gegeven. Dankzij onze training is de grenspolitie beter in staat om slachtoffers van kinderhandel te identificeren; zij neemt contact met onze partner op voor ondersteuning en verwijzing naar diensten.

Lobbyactiviteiten op provinciaal niveau zijn van toegevoegde waarde voor lobby op landelijk niveau. Samenwerking tussen formele verwijsnetwerken, samenwerkingsverbanden en lokale kinderbeschermingsorganisaties is noodzakelijk om te voorkomen dat kinderen onvoldoende hulp krijgen of onvoldoende beschermd worden als ze van de ene locatie naar de andere locatie verwezen worden en er geen dubbel werk wordt uitgevoerd.

UITDAGINGEN Regeringen tekenen en ratificeren relevante internationale verdragen en conventies. Het vervolg, de implementatie van de betreffende regelingen in de nationale wetgeving, voeren zij niet altijd uit. Daarom lobbyt Terre des Hommes voortdurend bij de regeringen in deze regio om ze te overtuigen hun beloften na te komen. Alle kinderen die potentieel slachtoffer zijn van mensenhandel te bereiken met een voorlichtings-en preventieprogramma.

Ethiopië In ons Kinderen Onderweg-programma in Ethiopië hebben we een innovatieve aanpak geïmplementeerd, waarbij we nauw samenwerken met de Multi Belanghebbenden Gemeenschappelijke Kinderbeschermingsstructuur (MSCCPS). De MSCCPS bestaat uit relevante lokale overheidsinstanties, gemeenschapsgroepen voor voorlichting, gemeenschapsbemiddelaars, schoolclubs, de commissie tegen mensenhandel , politie, IDDRs Coalitie (een traditionele zelfhulp-associatie), volksgezondheidscommissies en Ouders-Leraren Associaties (PTAs). Met de ondersteuning, begeleiding en het mentorschap van Terre des Hommes heeft MSCCPS de capaciteit opgebouwd om verhandelde en/of seksueel misbruikte kinderen te identificeren en ze vervolgens uit hun situatie van misbruik te redden en veilig te herenigen met familie. De MSCCPS-aanpak is sinds dit jaar best practice; districten buiten het door Terre des Hommes gesteunde projectgebied passen deze modelaanpak toe. De ervaring van de MSCCPS draagt bij aan de vermindering van kinderhandel en daarmee het kindermisbruik in deze districten. Deze resultaten stijgen uit boven onze eigen interventies om kinderhandel tegen te gaan!

29

JAARVERSLAG 2014

PROJECT UITGELICHT

1.3.3 SEKSUELE UITBUITING VAN KINDEREN

Projectpartner: Cambodja ACTs

Het meisje op de foto is niet Chan.

Chan was 16 jaar oud toen zij slachtoffer werd van kinderhandel. Vanuit haar huis in de Battambong provincie, Cambodja, werd zij door de vrouwelijke mensenhandelaar Zwho verhandeld naar Maleisië. Zwho gaf haar een vals identiteitsbewijs waarop de leeftijd van 19 jaar vermeld stond. Zij beloofde Chan een goed betaalde baan in Maleisië zodat zij haar haar familie kon ondersteunen. Chan's ouders moesten dag in dag uit strijden voor voedsel om hun 13 kinderen te onderhouden; Chan nam het aanbod aan om zo bij te dragen aan het gezinsinkomen. Ze stopte met school en verliet huis en haard.

In Maleisië werd Chan volledig uitgebuit door haar werkgever. Zij werd gedwongen om van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat te werken. "Ik ontving elke dag nieuwe, onverwachte taken," legt Chan uit, "Ik werd gedwongen om meer te doen dan ik aankon, het kostte mij al mijn energie. Ik werd ziek van al het werken." Onze projectpartner Cambodia ACTs werd ingelicht over Chan's erbarmelijke situatie. Zij hielp Chan om te vertrekken bij de werkgever en voorzag haar van juridische steun. De mensenhandelaar werd dankzij deze hulp veroordeeld en gaat voor twee jaar de gevangenis in.

Chan waarschuwt haar vriendinnen en kennissen om voorzichtig te zijn met overzeese aanbiedingen voor werk. Ze krijgt nu een kappersopleiding in haar geboortestad. "Na afronding van mijn opleiding hoop ik mijn eigen salon te kunnen beginnen," zegt Chan met een glimlach.

30

S

eksuele uitbuiting van kinderen is een groeiend probleem in ontwikkelingslanden. Zo werken wereldwijd ruim drie miljoen kinderen in de seksindustrie. De fysieke en emotionele schade bij de kinderen is enorm. Meisjes zijn vaak nog maagd wanneer ze hun eerste klant ontvangen. Velen raken na enkele maanden besmet met het HIV-virus. Ook zijn veel kinderen slachtoffer van kindersekstoerisme, ook online via de webcam en kinderporno.

WAT DOEN WE TEGEN SEKSUELE UITBUITING? Al jarenlang pakt Terre des Hommes deze extreme, mensonterende vorm van kinderuitbuiting hard aan. In de landen waar we werken besteden we aandacht aan het voorkomen van seksuele uitbuiting, het beschermen en opvang van slachtoffers en het veroordelen van daders. Beleidsbeïnvloeding is hierbij van groot belang om te zorgen voor een wettelijk kader waarin kinderen beschermd worden tegen seksuele uitbuiting. Wetten gericht op preventie en bestrijding van kinderprostitutie en kindersekstoerisme, maar ook toezicht op naleving van de wetgeving. Vanuit Nederland zet Terre des Hommes zich in om politieke wil te creëren voor het uitvoeren van nationale en internationale programma's.

STRAFFELOOSHEID Nog altijd is de straffeloosheid in de landen waar kinderen seksueel uitgebuit en misbruikt worden een groot probleem. Uit het overzicht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken blijkt medio 2014 dat 37 Nederlanders in het buitenland zijn gedetineerd vanwege een verdenking van of een veroordeling voor seksueel misbruik van minderjarigen. Voor Nederland geldt dat in beginsel Nederlandse verdachten van zedenmisdrijven gepleegd in het buitenland, in het buitenland opgespoord, vervolgd en berecht zouden moeten worden. Helaas is straffeloosheid in de 'bestemmingslanden' eerder regel dan uitzondering. In 2014 heeft Terre des Hommes gelobbyd voor het opsporen, vervolgen en berechten van Nederlandse kindersekstoeristen mede vanuit Nederland. De Nederlandse zedenwetgeving kent immers extra-territoriale werking: dat wil zeggen dat bepaalde misdrijven die in het buitenland zijn begaan, in Nederland strafbaar zijn.

ONZE PUBLICATIES OP HET THEMA SEKSUELE UITBUITING • Sexual exploitation of children in Brazil; putting a spot on the problem. An investigation on the scope and magnitude of a social problem still in the dark (Nederland, in samenwerking met Plan Nederland, ECPAT Nederland en Free a Girl)

PRIORITAIR THEMA In september 2014 verscheen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie de "Voortgangsrapportage Kinderpornografie en Kindersekstoerisme". Voor het Ministerie van Veiligheid en Justitie is de aanpak van deze twee problemen een prioritair thema. Dat is een belangrijk resultaat van het werk van Terre des Hommes, mede voortvloeiend uit het rapport van Terre des Hommes : "Aanpakken, oppakken, doorpakken. Aanbevelingen voor een betere balans rondom de bestrijding van kindersekstoerisme" uit september 2013.

PILOT Terre des Hommes is nauw betrokken bij een pilot van de politie om de strafrechtelijke aanpak van kindersekstoerisme te versterken door bij het opsporingsonderzoek de informatie van NGO's te betrekken. Deze pilot komt voort uit de jarenlange lobby van Terre des Hommes om de samenwerking tussen politie en NGO's in de opsporing van kindersekstoeristen te verbeteren. De werkwijze ziet erop toe dat informatie uit een melding door de politie wordt gedeeld met de pilotpartners ten behoeve van verificatie en duiding van de melding of verdenking. NGO's op hun beurt spelen actief informatie door naar politie over verdachte Nederlandse kindersekstoeristen. Daarnaast is de rol van de NGO's gericht op het geven van inzicht in omgevings- en locatiefactoren en algemene informatie die niet opsporingsgericht is. Bijvoorbeeld de verificatie van een bepaalde locatie als bekende 'hotspot' van kindersekstoerisme. Dit heeft inmiddels geleid tot een samenwerking tussen politie en NGO's met als pilotlanden de Filipijnen en Thailand.

VERENIGDE NATIES Mede dankzij het door ons op de kaart zetten van webcam kindersekstoerisme tijdens de Human Rights Convention in maart dit jaar staat het onderwerp nu op de agenda van de nieuwe VN-Speciaal Rapporteur inzake kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie Maud de Boer bij de Verenigde Naties.

31

VOORBEELDEN VAN IMPACT VAN ONS WERK TEGEN SEKSUELE UITBUITING

VOORBEELDEN CAPACITEITSOPBOUW

Filipijnen Als een resultaat van de Sweetie-campagne is Terre des Hommes in Zuidoost-Azië, en specifiek de Filipijnen, erkend als een autoriteit op het gebied van webcam kindersekstoerisme. Onze lobby in 2014 was aantoonbaar politiek succesvol op provinciaal niveau: • Provinciale verordening: nummer 2014-16 van de "2014 Anti-kinder sekstoerisme van de provincie Cebu" dat kindersekstoerisme en andere handelingen met kinderen bestraft; • Provinciale verordening nummer 2014-17 dat jaarlijks de eerste week van oktober verklaart als de "De week van de anti-Kindersekstoerisme in Cebu om bewustwording van dit probleem te vergroten.

Peru De lokale partner Via Libre heeft door middel van bewustwording, training van lokale grassroot- organisaties en lokale overheden, ingezet op de preventie, opsporing en rapportage van gevallen van seksuele uitbuiting van kinderen. Het resultaat hiervan was dat op gemeentelijk niveau een geautomatiseerd registratiesysteem is ingevoerd. Het belang van dit systeem is om de zichtbaarheid van lokale seksuele uitbuiting van kinderen te vergroten.

Ethiopië Lokale gemeenschappen spelen een cruciale rol bij het identificeren en rapporteren van gevallen van kinderhandel. Ons geïntegreerde Kinderen Onderweg-programma in Ethiopië leunt zwaar op een vruchtbare samenwerking met desbetreffende gemeenschappen. Dit werd grotendeels bereikt door gemeenschappen eerst over kinderbeschermingsproblematiek voor te lichten en te onderwijzen, en daarna te stimuleren om formele kinderbeschermingsgroepen op te richten. In 2014 waren in totaal 102 maatschappelijke kinderbeschermingsgroepen opgericht en ondersteund. Deze groepen waren in staat om 792 jonge slachtoffers van kinderhandel en andere vormen van misbruik (mishandeling, seksueel uitbuiting en kinderarbeid) te identificeren. De slachtoffers zijn doorverwezen naar lokale kinderbeschermingsinstanties voor hulp op het gebied van rehabilitatie, hereniging, psychosociale ondersteuning en het volgen van onderwijs of een beroepsopleiding. Dankzij deze lokale kinderbeschermingsstructuren waren we in staat om in 2014 aan meer dan het dubbele aantal slachtoffers van kindermisbruik hulpverlening en bescherming te bieden dan in het jaar daarvoor: van 373 in 2013 naar 792 kinderen in 2014.

32

Thailand We werken nauw samen met de politie om ervoor te zorgen dat zij slachtoffers van seksuele uitbuiting behandelen als slachtoffer en niet als crimineel voor het breken van de wet tegen prostitutie. Door training en continu het gesprek aan te gaan werken we aan het vermijden van de criminalisering van de slachtoffers. Het is echter wel een traag proces: maar geleidelijk plukken we de vruchten van ons werk zoals de toepassing van een kindvriendelijk verhoor.

GELEERDE LESSEN • Kinderen die seksueel uitgebuit worden, zijn vaak moeilijk te bereiken. Onze ervaring is dat een aanpak als niet-bedreigend ervaren wordt, als wij hen benaderen met hulp voor hun gezondheid. Stap voor stap bouwen we een band met de kinderen op. Vanuit die basis kunnen wij hen stimuleren om weer naar school te gaan, vaardigheidstrainingen te volgen of een andere vorm van rehabilitatie aanbieden. • Door samen te werken met andere kinderbeschermingspartners waarbij iedereen haar eigen expertise en sterke punten in zet, kunnen wij projecten een relevante omvang geven die door één enkele partner of verscheidene losse projecten nooit bereikt zouden zijn. • Het van begin af aan betrekken van belangrijke overheidsfunctionarissen bij onze nieuwe projecten leidt tot hogere effectiviteit voor beleidshervormingen.

UITDAGINGEN Het proces van arrestatie naar veroordeling voor zaken op het gebied van kinderhandel of kindersekstoerisme is in veel Aziatische landen enorm traag. Het kan zomaar jaren duren voordat iemand eindelijk is veroordeeld. Een bijkomende uitdaging is dat de daders soms hun vrijheid afkopen.

33

JAARVERSLAG 2014

PROJECT UITGELICHT Projectpartner: Forge

Projectpartner: ANPPCAN Uganda

HET BEROEP VAN WEBCAMSEKSGIRL IS ANGSTAANJAGEND

VOORMALIG KINDERPROSTITUEE KIJKT WEER NAAR DE TOEKOMST

Als Babes (14) denkt aan de tijd dat zij als callgirl werkte voor de webcam, komen alle traumatische ervaringen weer boven. Ze kent veel kinderen die door volwassenen gedwongen werden seksuele handelingen uit te voeren voor de webcam voor buitenlandse mannen. Babes verdiende zes tot twintig euro per optreden. Tijdens een optreden voor de webcam vroegen mannen aan haar om zich uit te kleden en allerlei seksuele handelingen voor de camera te verrichten. Ze raakte op een gegeven moment volledig in paniek van het werk. Ze hoorde in november 2013 dat de politie op zoek was naar kinderen die zich bezig hielden met webcamseksactiviteiten in het gebied waar ze werkte. Babes besloot om zich aan te melden bij onze projectpartner Forge zodat zij hulp kreeg om te stoppen met het werk. Ook wilde zij van haar angsten afkomen. Babes krijgt nu psychosociale hulp in het opvanghuis en stap voor stap leert ze omgaan met haar ervaringen. Ze kan nu normaal communiceren met andere kinderen en de gemeenschap. "Ik wil een opleiding volgen, zodat ik kans heb op een toekomst", zegt Babes.

Sarah Namuli (16 jaar) is afkomstig uit de wijk Nakaseke, een gebied ongeveer twee uur ten noordwesten van de Oegandese hoofdstad Kampala. Ze verloor haar moeder op 2,5 jarige leeftijd. Sarah ging samen met haar vader en zusje bij haar grootmoeder wonen. In 2009 was zij in haar laatste jaar van de lagere school toen haar leven een dramatisch andere wending nam: eerst overleed haar vader, daarna haar grootmoeder. Hoewel ze de basisschool met goed resultaat had afgesloten om naar de middelbare school te gaan, was er niemand om voor haar te zorgen. Evenmin om haar schoolgeld te betalen. Erger nog: direct na de begrafenis van haar oma, werd ze meegenomen naar Kampala door een van de aanwezigen om te worden gebruikt als een huishoudelijke kinderhulp. Ze was op dat moment pas 11 jaar oud en helemaal alleen. Als huisslaafje werd Sarah aangerand, misbruikt, valselijk beschuldigd en nooit betaald door haar werkgever. Haar leven zag er hopeloos uit. Een jaar later besloot zij om te stoppen met het denigrerende werk en liep weg. Een groep meisjes die op straat 'rondhingen', introduceerden haar in de wereld van de prostitutie. Ze was toen 12 jaar oud. "Het was echt te erg voor woorden. Mannen verkrachtten mij en sloegen mij in elkaar, sommigen gingen weg zonder te betalen, en anderen weigerden om bescherming te gebruiken. Maar ik kon niet anders om te overleven en voor mijzelf zorgen." Drie jaar later werd Sarah tijdens een inventarisatie in de sloppenwijken van Bwaise geïdentificeerd door onze partner ANPPCAN Uganda. Dankzij onze steun kon zij naar een middelbare beroepsopleiding. Psychosociale steun en diverse motiverende coachingssessies hielpen haar om haar werk als prostitué definitief vaarwel te zeggen. Sarah studeerde in november af als kapper en vond een baan bij een schoonheidssalon. Zij verdient nu tussen de € 2.50 en € 3.50 per dag - vijf keer meer dan wat zij dagelijks verdiende in de prostitutie. Zij besluit stralend: "Ik heb nu een baan waarbij ik geld verdien om mijn eigen eten te kopen en mijn eigen huur te betalen. Ik ben heel blij en trots dat ik ben afgestudeerd. Mijn droom is om mijn eigen, gerenommeerde schoonheidssalon voor bruiden te hebben in het centrum van Kampala."

34

35

JAARVERSLAG 2014

1.3.4 KINDERMISBRUIK

K

indermishandeling omvat elke bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard die mogelijk lichamelijke of psychische schade veroorzaakt bij het kind. Hieronder vallen ook verwaarlozing en onthouden van essentiële hulp, medische zorg en onderwijs. Seksuele en lichamelijke mishandeling zijn vormen van lichamelijk geweld; daarnaast bestaan vormen van geestelijke mishandeling. Kinderen hebben recht op bescherming tegen alle vormen van mishandeling, misbruik, verwaarlozing en geweld. De Wereldgezondheidsorganisatie rapporteert dat naar schatting 20 procent van de vrouwen slachtoffer is van seksueel misbruik. De gevolgen van kindermishandeling en kindermisbruik zijn ver strekkend: niet alleen de gezondheid, maar ook de economische vooruitzichten van slachtoffers worden geraakt. In conflictgebieden - waar veel vluchtelingen worden opgevangen – zijn meisjes bijzonder kwetsbaar voor seksueel misbruik en mishandeling.

WAT DOEN WE TEGEN KINDERMISBRUIK? Terre des Hommes is van mening dat een multidisciplinaire aanpak van kindermisbruik en -mishandeling nodig is, in Nederland en juist ook in conflictgebieden. Hierom zetten wij ons wereldwijd in voor kinderen die slachtoffer zijn van verschillende vormen van misbruik: • Wij halen de kinderen uit de situaties waarin zij mishandeld worden, vangen hen op en verschaffen medische en psychosociale hulp. Ook steunen wij de slachtoffers met juridische hulp. • Armoede blijft een van de grootste oorzaken voor kindermishandeling en daarom helpen wij met het vergroten van het inkomen van gezinnen van misbruikte kinderen. • Ook voeren wij politieke lobby voor het verhogen van de minimale wettelijke leeftijd om te trouwen. • Meisjes stimuleren wij onderwijs te blijven volgen en geven hen vaardigheidstrainingen. Ook proberen wij hen mee te nemen in meisjesclubs zodat de meisjes mondiger worden.

KINDHUWELIJKEN Naar schatting worden jaarlijks 14,2 miljoen meisjes slachtoffer van kindhuwelijken. Dit zijn kinderen die afkomstig zijn uit arme gezinnen, geen toegang hebben tot onderwijs en in de meeste gevallen in afgelegen dorpen en gebieden leven. In landen als Bangladesh, Nepal en Pakistan komen kindhuwelijken op grote schaal voor: jonge meisjes worden door hun huwelijk volledig afhankelijk van hun man en raken zwanger nog voordat hun lichaam volgroeid is. Deze jonge meisjes krijgen vaak geen medische zorg bij zwangerschap. Het komt vaak voor dat de baby dood geboren wordt of dat de nog zeer jonge moeder overlijdt. Kindhuwelijken komen niet alleen voor in Zuid-Azië (46%), maar ook in Sub-Sahara Afrika (37%) en in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (29%).

IMPACT VAN ONS WERK TEGEN KINDERMISBRUIK Bangladesh De overheid van Bangladesh ontwierp een wet om kindhuwelijken te voorkomen. Nadat de wet was goedgekeurd, is een beleid ontwikkeld waarin een bepaling is opgenomen met een minimumleeftijd van 16 jaar voor kinderen om te trouwen. Een coalitie voor kinderrechten waar Terre des Hommes deel van uitmaakt - heeft voor verhoging naar een minimumleeftijd van 18 jaar gelobbyd voor meisjes en 21 voor jongens. Onze inspanningen werden beloond en het beleid is aangepast. Bolivia De leden van het Netwerk Seksueel Geweld (waar onze projectpartner CUBE voorzitter van is), hebben in 2014 twee wetsvoorstellen ingediend bij de Derde Commissie van de Departementale 36

Wetgevende macht van Cochabamba. Het eerste wetsvoorstel behandelde de noodzaak van een uitgebreid centrum voor kinderen en adolescenten die het slachtoffer zijn van seksueel geweld. Het tweede voorstel was om de maand augustus te verklaren als de maand van de preventie van seksueel geweld voor kinderen en adolescenten. De commissie heeft besloten om de twee voorstellen te integreren in één wetgeving: het wetsvoorstel " Integrale Wet op preventie, zorg en bescherming van slachtoffers (kinderen en adolescenten) van seksueel geweld in het departement Cochabamba" is opgesteld en is op 1 april 2014 in werking getreden. Met deze doorbraak kunnen kinderbeschermingsinstanties niet alleen werken onder een wettelijke paraplu, maar kunnen we de provinciale overheid ook aanspreken op kindermisbruik.

VOORBEELDEN CAPACITEITSOPBOUW Bangladesh Als onderdeel van onze capaciteitsopbouw in Bangladesh, trainden wij 45 Gemeente-commissies. Wij trainden hen op lobbyvaardigheden en hoe zij het beste beleidsmakers bij kinderrechten kunnen betrekken. In het geval dat kinderen van plan zijn om te trouwen, neemt de Commissie contact op met de lokale overheid en de leden van de opgezette kinderbeschermingsstructuren. Met de overheidsfunctionarissen en gemeenschapsleden die dicht bij de kinderen staan, begint de commissie een discussie om hen van gedachten te veranderen en het huwelijk te stoppen. De commissies zijn er met de verbeterde vaardigheden in geslaagd om het aantal daadwerkelijk gesloten huwelijken te verminderen. Kenia In 2014 hebben we ons programma in Tanzania naar de regio Kahama/ Shinyanga en het Mtwara-district uitgebreid. De uitbreiding naar de Kahama/Shinyanga-regio hebben we toegepast vanwege de hoge prevalentie van kindhuwelijken in Shinyanga, die op 59% geschat wordt en daarmee landelijk het hoogste is. Plus daarbij de grote aantallen diamant- en goudmijnen in de regio, waar veel kinderen de ergste vormen van kinderarbeid ondergaan. De recente ontdekking van olie en gas voor de kust van Mtwara heeft geleid tot economische groei in een gebied dat nog steeds één van de armste van het land is. De kans is groot dat het gebied grote aantallen economische migranten aan zal trekken. Volgens recente schattingen zal de bevolking in de regio het komende decennium waarschijnlijk vertienvoudigen. De migratie van de omliggende arme gebieden naar de voorname kustdistricten is al begonnen. Deze snelle instroming zal de kwetsbaarheid van kinderen met het oog op misbruik en mishandeling vergroten en wijst op de urgente noodzaak om kinderbeschermingssystemen te versterken. Als onderdeel van ons nieuwe project Versterk de formele en informele Kinderbeschermings-systemen in het Mtwara-district, die door Terre des Hommes zelf in samenwerking met het Ministerie van Sociaal Welzijn op nationaal en regionaal niveau geïmplementeerd wordt, zijn zeven District Kinderbeschermingsteams (DCPTs) gevormd. Wij hebben hen met onze eigen kinderbeschermingsexperts getraind om actieplannen voor het district te ontwikkelen. Deze DCPTs dragen in 2015 in het district bij aan de bescherming van kinderen tegen kindermisbruik en -mishandeling.

GELEERDE LESSEN • Geboorteregistratie is onmisbaar om vroeg trouwen te voorkomen. Als kinderen niet officieel geregistreerd worden, kunnen de verzorgers vervalste identiteitskaarten ontwikkelen, met hogere leeftijden dan de kinderen in werkelijkheid hebben. Volgens de identiteitskaart is het kind oud genoeg om te trouwen, terwijl dit in werkelijkheid niet zo is, en hij/zij veel jonger is. Door de werkelijke leeftijd op de identiteitskaart te registreren wordt dergelijke fraude voorkomen. • In de afgelopen jaren is er veel gepraat in de pers over een toename van gevallen van seksueel geweld. De houding en het bewustzijn in de gemeenschap ten aanzien van kinderrechten is positief veranderd evenals het belang van het melden van dergelijke daden. Geweld tegen kinderen komt helaas nog steeds voor omdat het veelal vanuit cultureel oogpunt geaccepteerd is, maar slachtoffers melden deze geweldsdelicten steeds vaker dankzij groeiende bewustwording.

UITDAGINGEN • Veel families willen hun dochters niet naar een opleidingsinstituut sturen. Traditioneel geven ze er de voorkeur aan dat hun dochter thuisblijft en in het huishouden meehelpt. Om dit soort traditionele opvattingen en praktijken te veranderen is een strategie voor bewustzijn op de lange termijn nodig. • Informeren van functionarissen die kindhuwelijken sluiten op de hoogte brengen van de negatieve effecten en van hun verplichting aangifte te doen. • Door veranderende politieke context is beleidsbeïnvloeding vaak lastig.

37

JAARVERSLAG 2014

1.3.5 NOODHULP

PROJECT UITGELICHT Projectpartner: Wote Sawa

ALS IN EEN GEVANGENIS… Kinderen die geboren zijn in een extreem arme familie, hebben vaak een zwaar leven, vooral meisjes. Chausiku Mafwele van 11 jaar is zo'n meisje. Zij woont met haar ouders, een broer en drie zussen in Buhongwa, een dorp met veel gezinnen met lage inkomens, negen kilometer van Mwanza (Tanzania). Wegens extreme armoede gaat geen van de kinderen uit het gezin naar school. Haar vader is werkloos en haar moeder verdient onregelmatig wat bij met werk op een van de boerderijen in de buurt. Geld is schaars en het gezin heeft nooit genoeg voedsel, laat staan dat er in de andere basisbehoeften voorzien wordt. In deze situatie leek het aanbod van een mevrouw om Chausiku mee te nemen naar Mwanza, en haar naar een goede school te laten gaan in ruil voor licht werk, een geschenk uit de hemel. De realiteit was echter grimmig. Chausiku ging niet naar

school; in plaats daarvan werd zij een huisslaafje. Ieder dag, nadat zij klaar was met het zware huishoudelijke werk, werd ze gedwongen om de straat op te gaan en ijs, mandazis (soort donut) en aardnoten te verkopen. Als zij te weinig verkocht had, werd zij gestraft. "Het voelde alsof ik in een gevangenis zat. Ik moest urenlang werken zonder te rusten, en erger nog: ik werd er niet voor betaald. Ik werd gebruikt als slaaf. Mijn eten bestond uit leftovers en ik werd geslagen, ook al maakte ik geen fouten." Een van de buren kon de uitbuiting en mishandeling van het meisje niet verdragen en bracht de lokale autoriteiten hiervan op de hoogte. Zij schakelde onze projectpartner Wote Sawa in die Chausiku in mei 2014 redde. Voordat zij herenigd werd met haar familie, werd zij eerst opgevangen in een opvangtehuis met fysieke en mentale steun voor haar gezondheid. Via onze hulp kon Chausiku eindelijk weer naar school. Om de situatie van de gehele familie te verbeteren waardoor ook de broers en zussen van Chausiku naar school konden gaan, kregen de ouders een ondernemerstraining en ontvingen een subsidie om een eigen bedrijf te starten. De ouders runnen nu samen een bedrijfje waarbij zij hun eigen gedroogde vis verkopen; het inkomen voor het gehele gezin is aanzienlijk verbeterd. Chausiku besluit: "Jullie werk heeft van mij een gelukkig meisje gemaakt. Ik heb nu normale kleren aan en krijg voldoende eten; zelfs de mensen in het dorp kijken anders naar ons. Ik voel mij nu gerespecteerd en heb nu een veel positievere instelling. Ik had niet verwacht dat ik ooit nog naar school zou kunnen gaan. Nu durf ik weer over mijn toekomst te dromen: ik zou heel graag een advocaat worden zodat ik kinderen in nood, zoals ik ooit was, kan helpen."

T

erre des Hommes werkt aan de verbetering van de leefsituatie van kinderen, ook in rampgebieden waar wij noodhulp verlenen. Kinderen zijn in het bijzonder kwetsbaar in noodsituaties en daarom verleent Terre des Hommes ook noodhulp, met de focus op de opvang en bescherming van kinderen en hun families. Terre des Hommes streeft naar gerichte en efficiënte noodhulp waarbij we zoveel mogelijk samenwerken met andere, lokale organisaties. Preventie, onderwijs, gezondheid en de bescherming van kwetsbare groepen kinderen staan hierbij centraal.

WAT DOEN WE AAN NOODHULP? Noodhulp in 2014 2014 was een jaar met enorm veel brandhaarden en natuurrampen. Het noodhulpteam van Terre des Hommes is hierdoor vaak in actie gekomen. De oorzaak van noodsituaties waarvoor wij humanitaire hulp verlenen, is meestal een natuurramp of oorlogsgeweld. In 2014 ontwikkelde zich met ebola ook een medische noodsituatie in drie landen met diepgaande sociale gevolgen. In 2014 verleende Terre des Hommes noodhulp aan slachtoffers van tropische stormen op de Filipijnen en van overstromingen in Indonesië, Bangladesh en India. In Noord-Irak verleende Terre des Hommes humanitaire hulp aan vluchtelingen uit de oorlogsgebieden in Syrië en Irak. In Thailand ondersteunden we vluchtelingen uit Birmese conflictgebieden. Met geld van de Giro555-actie Stop Ebola startte Terre des Hommes in Guinee een project tegen de verspreiding van ebola dat in 2015 doorloopt. Daarnaast zijn er voorbereidingen getroffen voor twee projecten die in 2015 verder doorlopen. Het betreft de opvang van Syrische vluchtkinderen in Libanon en het demilitariseren van kindsoldaten in Zuid-Soedan.

Overstromingen in Jakarta (Indonesië) Begin 2014 hebben we noodhulp verleend in verscheidene wijken van Jakarta die waren getroffen door ernstige overstromingen.

Welke noodhulp hebben wij geboden? • In 2014 financierden we voedselhulp, kleding en schoolmaterialen voor 5.215 kinderen en hun families. Vluchtelingen in Birma en Thailand Op de vlucht voor oorlogsgeweld in Birma leven tienduizenden vluchtelingen langs de Thais-Birmese grens, voornamelijk van het Karen-volk. Hieronder bevinden zich veel kinderen zonder ouders of begeleiders. In 2014 zette Terre des Hommes de humanitaire hulp aan deze kwetsbare groep voort, aan beide kanten van de grens.

Welke noodhulp hebben wij geboden? • In 2014 zorgde Terre des Hommes voor opvang, voeding, gezondheidszorg en onderwijs voor meer dan 400 kinderen in tien internaten. • We verzorgden trainingen en onderwijs in het thema kinderbescherming, waar ongeveer 2.000 kinderen van profiteerden. • In de vluchtelingenkampen voor de Karen in Thailand hebben wij 2.178 kinderen, jonger dan vijf jaar oud, de mogelijkheid gegeven om naar kleuterscholen te gaan. Daarnaast kregen zij te eten en verzorging; 482 kinderen en jongeren met een handicap konden naar school. Indirect ondersteunden we hiermee hun families, ongeveer 11.000 mensen. • Om Birmese en stateloze kinderen in zowel Thailand als Birma toegang te geven tot onderwijs, ondersteunden we acht Migranten Opleidingscentra en 93 leraren, waardoor 1.536 kinderen naar school kunnen.

KONINKLIJKE ERKENNING Wote Sawa, onze partner in Mwanza Tanzania, is opgericht door Angela Benedicto Mnagoza om het lot van kinderarbeid aan te pakken. Angela is zelf uitgebuit en misbruikt als huisslaafje nadat haar moeder en tante waren overleden. Haar persoonlijke verleden vol ontberingen heeft Angela geïnspireerd om haar leven te wijden aan de strijd voor de rechten van ( voornamelijk) meisjes die uitgebuit worden via één van de ergste vormen van kinderarbeid. Angela's belangrijke werk heeft koninklijke erkenning gekregen in 2014, toen ze werd onderscheiden met de 2014 Queen's Young Leaders Award - een prestigieuze prijs ter ere van het diamantenjubileum van Koningin Elizabeth II.

38

39

JAARVERSLAG 2014

Syrische vluchtelingen in Noord-Irak In het najaar van 2014 zamelden we met de campagne Vluchtkind meer dan honderdduizend euro in voor noodhulp aan vluchtelingen in Noord-Irak. Hier zijn honderdduizenden Syrische en Irakese vluchtelingen naartoe getrokken op de vlucht voor het oorlogsgeweld in hun land. Zij wonen in vluchtelingenkampen, maar ook verspreid over de steden. Samen met zusterorganisatie Terre des Hommes Italië startten we een project om kinderen veilige opvang en psychosociale hulp te bieden in een vluchtelingenkamp bij de stad Erbil. Ook een mobiel team wordt opgezet, om de verspreid wonende vluchtelingen deze hulp te kunnen bieden. De campagne-opbrengst werd aangevuld met geld van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, zodat dit project ook in 2015 voortgezet kan worden.

Welke noodhulp hebben wij geboden? • Terre des Hommes heeft Syrische vluchtkinderen toegang tot onderwijs en tot een veilige, kindvriendelijke ruimte gegeven. Hier kunnen zij met leeftijdsgenoten leren, spelen, sporten en creatieve activiteiten ondernemen als drama, schilderen, zang en dans. Door in twee shifts per dag te werken, maakten meer kinderen gebruik van deze diensten. • We bieden deze kinderen en hun families ook psychosociale ondersteuning, om traumatische ervaringen te verwerken. • De verschillende activiteiten komen ten goede aan 1.300 kinderen. Voorbereiding op rampen in Bangladesh In 2014 hebben we de noodhulp in het kustgebied van het Patuakhali district in Bangladesh voortgezet. Deze regio wordt regelmatig getroffen door overstromingen en orkanen, met veel schade als gevolg.

Welke noodhulp hebben wij geboden? • De lokale bevolking is er niet volledig van op de hoogte hoe zij de impact van rampen kunnen verminderen. Daarom geeft Terre des Hommes hier voorlichting over aan 8.550 kinderen en 15.000 vrouwen, aangezien zij als kwetsbaarste groepen het grootste risico lopen tijdens dit soort natuurrampen.

40

Overstromingen in Odisha (India) De regio Odisha werd begin augustus 2014 getroffen door ernstige overstromingen. Dijken braken door: huizen werden beschadigd en bovendien ging een groot deel van de oogst verloren. Via onze regionale partnerorganisatie Gram-Utthan hebben we de bevolking van dertien dorpen noodhulp gegeven, waarbij uiteraard de bevolking zelf werd betrokken.

Welke noodhulp hebben wij geboden? • Wij hebben 1.730 families, in totaal 8.000 personen, geholpen. • De mensen kregen tijdelijk onderdak (tenten) en schoon drinkwater (reparatie en ontsmetten van waterbronnen). • Ook werden de families voorzien van hygiënekits (met o.a. zeep, wasmiddel en waterzuiveringstabletten) en voorlichting over hygiëne en het belang van schoon drinkwater.

FARO-project: opvang bootvluchtelingen Dichter bij huis verleent Terre des Hommes humanitaire hulp aan minderjarige vluchtelingen die zonder familie of begeleiders over de Middellandse Zee aankomen op Lampedusa, bij Sicilië. Ook families met minderjarige kinderen worden opgevangen. Zusterorganisatie Terre des Hommes Italië voert dit project uit. Terre des Hommes Nederland financiert een deel van het werk dat wordt uitgevoert.

Welke noodhulp hebben wij geboden in 2014? • We geven psychologische en psychosociale ondersteuning aan 800 minderjarigen en aan 600 moeders in opvangkampen voor bootvluchtelingen.

Tyfoons in de Filipijnen De typhoon Haiyan richtte in november 2013 zware schade aan in het Noorden van de Filipijnen, waarbij duizenden slachtoffers vielen. De noodhulp die direct op gang kwam, ging door in 2014. Met ons eigen geld, dankzij onze donateuren, en met geld van Giro555 gaf Terre des Hommes steun aan de slachtoffers, met name in de gemeentes Marabut en Basey. We werkten daarbij nauw samen met onze zusterorganisaties Terre des Hommes Lausanne en Terre des Hommes Duitsland. We hebben het herstel van scholen mogelijk gemaakt en voor schoolspullen gezorgd, zodat kinderen weer naar school konden. We hebben families geholpen nieuwe, stormvaste huizen te bouwen. We gaven ook trainingen over kinderbescherming aan schoolmedewerkers en welzijnswerkers, om hen bewust te maken van de risico's voor kinderen in deze crisisomstandigheden. In november 2014 trok de tyfoon Hagupit over hetzelfde gebied. Dankzij het slagvaardige optreden van de overheid vielen er weinig slachtoffers. De huizen die Terre des Hommes na Haiyan had gebouwd weerstonden de storm, in tegenstelling tot oudere huizen die wel bezweken. Ook nu bood Terre des Hommes hulp.

Welke noodhulp hebben wij geboden in 2014? • We bouwden huizen voor 671 families, met de nadruk op één-ouder gezinnen, gezinnen met gehandicapte gezinsleden en ouderen. • We hebben 15 tijdelijke schooltenten geplaatst. • We maakten het puinruimen en schoonmaken van 8 schoolterreinen en 58 klaslokalen mogelijk. • We herstelden 23 klaslokalen van 7 scholen. • Voor 5.224 kinderen heeft Terre des Hommes schoolspullen geleverd. • Voor 162 leraren leverden we docentenmateriaal. • In totaal hebben we 5.919 kinderen en scholieren van 23 scholen geholpen om hun scholing weer op te pakken. • We gaven 1.500 mensen trainingen over veiligheid voor en bescherming van kinderen. • Terre des Hommes ondersteunde de terugkeer van 20.000 mensen met distributie van non-food items, zoals slaap- en keukenspullen. • Na de tyfoon Hagupit in oktober 2014 financierden we de bouw van 53 huizen van de armste families.

41

1.4 LANDENTABEL 2014 Goedkeuringen Aan aantal partners

2013 Overmakingen

Bedragen

Aan aantal partners

Bedragen

Goedkeuringen Aan aantal partners

Bedragen

2014 Overmakingen

Aan aantal partners

Goedkeuringen

Bedragen

STRUCTUREEL

2013 Overmakingen

Aan aantal partners

Bedragen

1

13.933

Aan aantal partners

Goedkeuringen

Bedragen

Aan aantal partners

Overmakingen

Bedragen

Aan aantal partners

Bedragen

NOODHULP

Azië

Met eigen middelen

Cambodja

5

313.366

12

734.683

5

358.547

14

904.601

Bangladesh

1

10.450

1

75.000

2

100.000

Indonesië

7

555.184

21

715.230

11

1.081.521

27

779.842

Burkina Faso

-

-

2

77.290

-

-

-

-

Filipijnen

2

437.951

7

762.616

6

897.548

12

563.221

Cambodja

1

21.200

1

18.257

-

-

-

-

Laos

1

-108.885

2

253.731

1

404.030

1

173.709

Filipijnen

1

72.823

2

37.111

2

84.752

2

35.810

Myanmar

1

26.681

2

38.151

1

36.458

1

17.362

Guinee

1

300.000

-

-

-

-

-

-

Thailand

3

220.784

6

277.560

2

84.598

4

262.380

India

3

135.162

4

52.943

5

394.392

5

299.585

Bangladesh

4

2.500.982

6

875.324

2

242.436

6

574.423

Indonesië

1

18.422

1

18.422

1

12.126

1

12.126

India

11

455.946

25

1.231.515

11

1.129.312

26

1.704.066

Italië

1

20.000

1

20.000

-

-

-

-

Nepal

1

109.091

4

123.993

4

295.106

4

90.815

Libanon

2

520.891

1

100.000

-

-

1

60.891

-

-74.296

2

70.280

Kenia

-

-

-

-

-

-

-

-

5.012.803

43

4.455.260

97

5.140.699

Sri Lanka

-

-

-

-

-

-

-

-

Zuid-Soedan

2

1.000.000

-

-

-

-

-

-

Thailand

4

305.151

4

482.316

4

513.255

4

454.053

Sri Lanka Totalen

-

-

-

35

4.511.100

85

Oost-Afrika Kenia

8

1.915.745

22

1.789.535

7

1.135.120

22

1.566.515

Oeganda

Tanzania

4

723.784

27

2.107.339

9

2.197.798

23

1.398.457

Totalen

Oeganda

3

1.557.687

21

1.878.623

7

1.176.540

23

1.164.111

Ethiopië

3

958.318

8

759.345

5

1.016.704

8

457.878

MFS II *

-

2.867.562

-

2.867.562

-

2.796.861

-

2.796.861

Totalen

18

8.023.096

78

9.402.404

28

8.323.023

76

7.383.822

-

-

-

-

-

-

-

-

17

2.407.582

17

816.789

13

1.079.525

15

962.465

1

400.000

-

-

-

-

-

-

1

220.141

1

111.110

1

557.396

1

557.396

Met subsidie Irak Met SHO middelen

Zuid-Amerika Bolivia

9

324.793

13

510.360

9

368.776

22

615.474

Syrië

-

-

-

-

1

49.461

1

49.461

Brazilië

1

491.053

2

190.596

1

396.990

2

553.961

Haïti

-

-

-

-

-

-

1

208.455

11

499.844

13

580.141

7

470.806

19

856.877

Totaal

1

220.141

1

111.110

2

606.857

3

815.312

-

-

1

50.892

1

154.949

1

73.579

21

1.315.690

29

1.331.989

18

1.391.521

44

2.099.891

Totaal noodhulp

19

3.027.723

18

927.899

15

1.686.382

18

1.777.777

TOTAAL STRUCTURELE EN NOODHULP

93 17.082.851

212

17.452.001

106

19.582.803

237

16.720.756

Peru Nicaragua Totaal Nederland/Overig

-

-

2

571.664

2

3.490.115

2

82.070

Diverse projectkosten

-

205.242

-

205.242

-

236.498

-

236.498

74 14.055.128

194

16.524.102

91

17.896.416

219

14.942.979

Totaal Structurele hulp

42

Filipijnen

43

JAARVERSLAG 2014

1.5 STRATEGISCHE ALLIANTIES Terre des Hommes zoekt graag de verbinding op met andere partijen voor samenwerking, met het doel elkaar te versterken en synergie tot stand te brengen.

E

“KIND EN ONTWIKKELING’

OVERIGE SAMENWERKINGSVERBANDEN

en uitstekend voorbeeld van onze visie op samenwerking is de alliantie 'Kind en ontwikkeling' ( MFS II): Terre des Hommes, Stichting Kinderpostzegels en Stichting Liliane Fonds werken samen in een vijf-jaren programma waarbij zij subsidie (MFS II) ontvangen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Deze alliantie is in 2014 volop actief geweest.

Daarnaast nemen wij wereldwijd deel aan meer dan 20 samenwerkingsverbanden, hieronder enkele voorbeelden:

De drie organisaties voeren projecten uit in Ethiopië, Kenia, Tanzania, Oeganda en Nicaragua (Midden-Amerika). Het OostAfrikaanse kantoor van Terre des Hommes werkte in 2014 vanuit deze coalitie samen met in totaal 84 project partners waarbij zij 92 projecten hebben geïmplementeerd. De alliantie heeft veel aandacht voor de training van lokale partners. Het doel hierbij is dat zij uiteindelijk zelfstandig zo goed mogelijk en op een duurzame wijze hulp aan kinderen bieden. Uiteraard speelt capaciteitsopbouw hier een grote rol bij. Aandachtsgebieden voor de alliantie zijn: • onderwijs • gezondheidszorg (voor moeders en kinderen) • sociaal-economische hulp.

44

Internationaal: Child Protection Working Group and Post 2015 Group, Breed Mensenrechten Overleg Keeping Children Safe (KCS) Coalition, EU Human Rights Democracy Network, UN Early Recovery Cluster; Nederland: Stakeholdersdialoog Verduurzaming Nederlandse Textiel- en Kledingsector (werkgroep Kinderarbeid), Inclusive Business & Gender Equality; Peru: Comité Directivo Nacional para la Prevención y Erradicación del Trabajo Infantil; Bangladesh: Child Rights Advocacy Coalition; Flippijnen: National Child Protection Working Group.

TOTAAL BEGUNSTIGDEN

ONDERWIJS

GEZONDHEID

INKOMEN

TOTAAL

Kinderen die wij geholpen hebben

51.672

74.714

6.534

132.920

Kinderen die (weer) naar school gaan

47.534

-

-

47.534

Leraren getraind met nieuwe schoolmethoden

1.329

-

-

1.329

Kinderen leren persoonlijk en sociale vaardigheden

11.073

-

-

11.073

Vrouwen krijgen pre- en postnatale zorg

-

35.483

-

35.483

Kinderen onder de 5 goed op gewicht

-

8.109

-

8.109

Jongeren die een beroepsopleiding kregen

-

-

2.711

2.711

Jongeren die een baan krijgen of zelfstandigen worden na studie

-

-

1.265

1.265

Gezinnen ontvangen een startkrediet voor eigen bedrijf

-

-

5.080

5.080

SAMENWERKENDE HULPORGANISATIES (SHO) In 2014 heeft Terre des Hommes ook weer actief deelgenomen aan noodhulp in SHO-verband. Per ramp bekijkt Terre des Hommes of zij zelf, via haar bestaande netwerk van partners, of via zusterorganisaties hulp kan bieden. In november werkte Terre des Hommes mee aan de Giro555-actie 'Stop Ebola', waarmee de samenwerkende hulporganisaties (SHO) geld in hebben gezameld voor de bestrijding van de ebola-epidemie. Nederland reageerde hier massaal op; de opbrengst bedroeg meer dan 10 miljoen euro. Terre des Hommes heeft met haar deel van het geld een project tegen de verspreiding van ebola opgestart in Guinee.

Tabel 2: Totaal aantal begunstigden bereikt in 2014 met de alliantie 'Kind en ontwikkeling'

45

73.985 ...DONATEURS

maakten het ons in 2014 mogelijk om honderdduizenden kinderen wereldwijd te beschermen tegen uitbuiting en misbruik.

46

47

2. COMMUNICATIE, MARKETING EN FONDSENWERVING 2.1 VISIE, STRATEGIE EN BELEID

48

VISIE

STRATEGIE

Wij betrekken op verschillende manieren de belanghebbenden bij onze organisatie waardoor de ernst van de diverse vormen van kinderuitbuiting zichtbaar wordt. Als de ervaring dichtbij is en de geloofwaardigheid van het probleem op een onderbouwde manier naar voren komt raken betrokkenen hierdoor geïnspireerd om gezamenlijk kinderuitbuiting aan te pakken.

Om deze visie te realiseren kiest Terre des Hommes de volgende speerpunten: • Prioriteit: naamsbekendheid genereren en imago ondersteunen; • Delen van inspirerende verhalen (storytelling); • Genereren van aandacht met de inzet van thematische campagnes die onderbouwd zijn met wetenschappelijk onderzoek en efficiënte vormen van fondsenwerving; • Genereren van publicitaire aandacht met ingekochte media, social media en free publicity; • Genereren van aandacht via onze ambassadeurs, die een prominentere rol krijgen toebedeeld; • Het inzetten van online-activiteiten: van een informatief karakter naar een activatie platform; • Via evenementen een beleving creëren en potentiële donateurs interesseren; • Op maat gesneden aanpak per doelgroep (met name relevant bij bedrijven en vermogensfondsen); • Op een actieve wijze behouden van loyale donateurs; • Onze winkels rendabeler maken.

BELEID Ons beleid is: • Communiceren en visualiseren vanuit de kracht van de kinderen; • Gebruik van beeldmateriaal met goedkeuring van de kinderen; • Kinderen die echt slachtoffer zijn van seksueel misbruik zullen wij nooit herkenbaar afbeelden; • Tone of voice die resultaatgericht is en met lef; • Communicatiecampagnes onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek. • Een vooruitstrevende manier van fondsenwerving waarbij ontwikkeling en innovatie centraal staan; • Kritische evaluatie: kosten werving v.s. kwaliteit werving. Hiervoor afscheid genomen van een aantal leveranciers c.q. nieuwe condities besproken met leveranciers.

49

IN 2014: GEREALISEERD

ad 3 : In 2014 is er op meerdere projecten samengewerkt met

2.1.1 RESULTATEN SAMENGEVAT DOELSTELLINGEN 2014

2

1

PROFIEL: TERRE DES HOMMES NEERZETTEN ALS AUTORITEIT OP HET GEBIED VAN KINDERUITBUITING;

3

5

HET GENEREREN VAN (MEER) MEDIA AANDACHT;

€ 22 MILJOEN EN 80.000 DONATEURS.

50

+

onder ook stijging van regionale fondsenwerving. Er is in totaal meer dan 23 miljoen opgehaald.

IN 2014: DEELS GEREALISEERD

ad 1 : Met name de overheid ziet Terre des Hommes als dé partner in de strijd tegen kinderuitbuiting. We hebben nog een uitdaging om deze status ook bij de consument te realiseren.

ad 2 : De geholpen naamsbekendheid van Terre des Hommes is 86%.

RESULTATENCOMMUNICATIE NAAR ONZE ACHTERBAN;

6

meer informatie over bereikte resultaten en case stories gedeeld werden met consumenten. In voorgaande jaren ontving onze achterban vier keer per jaar een nieuwsbrief, dit is verhoogd naar een maandelijkse frequentie.

ad 6 : Dit jaar zijn diverse fondsenwervende bronnen gegroeid waar

KENNISOPBOUW OOK DOOR NAUWE SAMENWERKING MET ANDERE NGO’S;

4

-

ad 4 : De e-mailings en donatieverzoeken zijn uitgebreid waarbij

GEHOLPEN NAAMSBEKENDHEID 80%, RAPPORTCIJFER 7,3;

LEERPUNTEN 2013

andere NGO's. Voorbeelden zijn de Don't look away-campagne rondom het WK in Brazilië met Free a Girl, Ecpat en Plan Nederland Vanuit deze samenwerking is inmiddels ook een alliantie gevormd met PLAN Nederland en Ecpat om projectmatig gezamenlijk fondsenwerving in 2015 op te starten. En de Kinderrechtentop met Unicef en het CKM op het gebied van mensenhandel. Daarnaast wordt er internationaal meer samengewerkt met de diverse Terre des Hommes organisaties. Voorbeelden zijn: een gezamenlijk rapport over kinderarbeid met Terre des Hommes Duitsland en de Children Win-campagne met de federatie.

Het rapportcijfer van Terre des Hommes is gemiddeld in 2014 een 6.3. Als je kijkt naar de landelijke trend in het door GFK uitgevoerde marktonderzoek, zien we een daling bij alle NGO's waarbij het hoogste rapportcijfer blijft steken op een 7.1. Het rapportcijfer wordt toegekend door onderzoek onder het Nederlands publiek 40+ uitgevoerd door GFK.

ad 5 : Via Sweetie is er heel veel media aandacht gegenereerd, zowel

nationaal als internationaal. Het was echter de bedoeling om de media regelmatig proactief te benaderen. Door capaciteitsbeperking is dit onvoldoende in gang gezet.

IN 2014: DEELS GEREALISEERD

ad 6 : Het aantal donateurs is blijven steken op 73.983 donateurs. We zien wel dat er meer donateurs zijn bijgekomen en er minder opzeggingen zijn t.o.v. vorig jaar. En daarbij is ook het gemiddelde giftbedrag gegroeid.

In 2013 formuleerden wij de volgende leerpunten: • Verbinding Sweetie met Terre des Hommes duidelijk maken; • Beter koppelen vervolgacties fondsenwerving; • Nieuwe medewerkers fondsenwerving in de regio's.

IN 2014: OPGELOST Beter koppelen vervolgacties fondsenwerving In het begin van het jaar was de koppeling fondsenwerving met communicatie onvoldoende zichtbaar. De reden hiervoor was dat de Sweetie-campagne oorspronkelijk is opgezet als bewustwordingscampagne. Het fondsenwervende component hebben wij niet ingevuld: de mailings en e-mailings hadden daardoor een afwijkend onderwerp waardoor synergie tussen communicatie en fondsenwerving ontbrak. Na de zomer hebben wij de onderwerpen van de mailings goed afgestemd op de communicatiecampagnes . De onlinecampagne 'Vluchtkind' is gekoppeld aan de najaarsmailing en de campagne 'Verborgen kinderarbeid maakt kinderen onzichtbaar' is gekoppeld aan de wintermailing. Ook zijn onze noodhulpcampagnes hier goede voorbeelden van.

IN 2014: DEELS OPGELOST Koppeling Sweetie aan Terre des Hommes In de eerste helft van 2014 hebben we verschillende Terre des Hommes advertentiecampagnes gevoerd met Sweetie als hoofdpersoon. De koppeling Terre des Hommes en Sweetie was in deze campagnes duidelijk zichtbaar. Bewijsvoering via GFK-onderzoek laat echter zien dat de consumenten nog onvoldoende de koppeling herkennen. Sweetie heeft duidelijk geleid tot een positief imago voor Terre des Hommes bij andere belanghebbenden , waaronder overheid, bedrijven en De Nationale Postcode Loterij.

+

IN 2014: OPGELOST Nieuwe medewerkers fondsenwerving in de regio's. In de Azië-regio hebben we sinds juli 2014 een persoon aangesteld die zich o.a. actief inzet om fondsenwerving op te pakken. Het eerste positieve resultaat hiervan is behaald door onze landenmanager in Bangladesh. De Nederlandse ambassade in Bangladesh heeft een subsidie toegekend van € 1,4 miljoen. In 2015 verwachten we verdere positieve resultaten.

+

51

JAARVERSLAG 2014

2.3.2. COMMUNICATIECAMPAGNES

2.2 ONZE BELANGHEBBENDEN

In 2014 hebben wij nationaal en internationaal verschillende campagnes gevoerd waarbij kinderarbeid, seksuele uitbuiting van kinderen en noodhulp centraal staan.

Om te komen tot een wereld zonder kinderuitbuiting hebben wij de hulp nodig van verschillende belanghebbenden. Wij onderhouden en verstevigen de relatie met deze betrokkenen door het voeren van continue 'op maat gesneden'-communicatie volledig afgestemd op de doelgroep.

1. WK CAMPAGNE DON’T LOOK AWAY Bent u tijdens het WK getuige van kinderprostitutie? Kijk niet weg, maar meld het!" Deze campagne hebben wij in samenwerking met Free a Girl, Plan Nederland en ECPAT ontwikkeld in de aanloop naar het WK voetbal in Brazilië in de zomer van 2014. (Voormalig) Minister Opstelten en oud-voetballer John de Wolf gaven de aftrap van deze campagne, die gesteund werd door het ministerie van Veiligheid en Justitie, TUI en de ANVR. Voetbalsupporters werden hiermee opgeroepen om niet de kop in het zand te steken als zij kindermisbruik zien, maar hier melding van te maken.

2.3 COMMUNICATIECAMPAGNES, FREE PUBLICITY EN SOCIAL MEDIA

2.3.1 BRAND HEART

Doelstelling: bewustwording van kinderprostitutie rondom massale (internationale) sportevenementen.

Resultaten • Hoge opkomst tijdens de persconferentie en veel publicitaire aandacht o.m. bij Pauw en Witteman; • Wij hebben als enige groep de aandacht gevraagd voor dit probleem; • Met de andere NGO's en overige partners hebben wij een goede samenwerking op touw gezet. Hoe bereikt? Diverse middelen maakten deel uit van het communicatieoffensief: zoals online banners, advertenties, een speciale website www.dontlookaway.nl , diverse gepubliceerde artikelen, een documentaire bij Hart van Nederland en een item bij Pauw en Witteman. Wat kan beter in de toekomst: • In vervolgcampagnes moeten wij de campagnedoelstellingen helder formuleren. Ook vooraf beter inschatten of deze realistisch zijn (kunnen we het als groep waarmaken?); • Duidelijke formulering van de boodschap en deze afstemmen onder de partners.

O

m onze boodschap en de activiteiten beter op elkaar af te stemmen, hebben wij de positionering en de identiteit van Terre des Hommes onder de loep genomen. Hieruit is het brand heart ontstaan dat richtlijnen geeft voor de focus van onze communicatie- en fondsenwervende campagnes.

Het brand heart geeft ons DNA weer wat als uitgangspunt dient voor onze communicatie-uitingen.

52

53

JAARVERSLAG 2014

2. SWEETIE: ONLINE VERLEIDING IS GEEN KINDERSPEL Terre des Hommes heeft in 2013 een onderzoek verricht naar webcam kindersekstoerisme. De resultaten zijn schokkend. In slechts twee maanden tijd ontmaskerde Terre des Hommes, met behulp van het fictieve personage 'Sweetie', meer dan duizend plegers van webcamseks met kinderen. In het eerste half jaar van 2014 zijn de marketingactiviteiten gericht op deze Sweetie-campagne. Doelstelling Naamsbekendheid van Terre des Hommes verhogen; Sweetie koppelen aan Terre des Hommes. Resultaten Tijdens de campagneperiode is de bekendheid van Terre des Hommes zeer hoog: namelijk 94%. Hoe bereikt? • Via outdoor langs de snelweg en op NS stations; • Via print in diverse dagbladen waaronder AD, Trouw, Volkskrant, Metro, Parool en Communicatie in Terre Magazine. Free publicity Los van onze ingezette campagne heeft Sweetie zeer veel free publicity gekregen van zowel nationale als internationale media. Na de aankondiging van de campagne in 2013 heeft in 2014 het sneeuwbaleffect plaatsgevonden: de communicatie over Sweetie ging vanzelf! Sweetie impact in 2014 • Eerste arrestaties in Australië en Polen • Eerste veroordeling in Australië • Vele reclameprijzen (gouden leeuwen, pencils, ACDN lampen, SAN awards) Wat kan beter in 2015? Fondsenwervende activiteiten koppelen aan de lopende campagne.

54

Bewustwording van het probleem aan een miljard mensen

Diverse documentaires op BBC, Al Jazeera, NOS, CNN, ABC en CBS

In journaals in meer dan 40 landen. Meer dan 550.000 petities getekend.

Politie en overheden zetten eerste stappen om het probleem bij de wortels aan te pakken. Trainen en voorlichten van politie-experts

De Filipijnse overheid werkt aan het aanpassen van haar wetgeving om kinderen beter te beschermen tegen online seksuele uitbuiting. In gesprek met opsporingsinstanties zoals Europol en Interpol over onze opsporingsmethode

We hebben veel prijzen mogen ontvangen voor de Sweetie campagne. • Drie Gouden Lampen en een Grand Prix bij de 'Lampenuitreiking' van de Art Director club Nederland; • Terre des Hommes is uitgeroepen tot adverteerder van het jaar door de Stichting Adverteerdersjury Nederland. (SAN). Sweetie mocht ook samen met reclamebureau Lemz twee SAN-awards ontvangen, in de Excellent categorie en degewone SAN Accent; • Sweetie sleepte de Tomorrow Award in Miami in de wacht vanwege het gebruik van indrukwekkend innovatieve techniek bij de campagne; • Sweetie is in Engeland beloond door de Britse vakjury met drie onderscheidingen (white, yellow, en black pencil); • Twee Dutch Design Awards (Eindhoven); • Op het Cannes Lions International Festival for Creativity hebben we dertien gouden leeuwen ontvangen en een overall Grand Prix, de award voor communicatiecampagnes van Goede Doelen en overheidsdiensten; • Tijdens de uitreiking van de Spin Awards, de organisatie die het digitale denken in Nederland verder wil brengen, hebben wij drie gouden awards mogen ontvangen.

Albert Jaap van Santbrink, directeur van Terre des Hommes: "Terre des Hommes is heel trots dat de Sweetie-campagne de Grand Prix for Good heeft gewonnen op het Cannes Lions Festival. Maar het gaat niet om de Gouden Leeuwen. Belangrijker dan de awards is de blijvende belangstelling voor de boodschap van Sweetie: Webcam Kindersekstoerisme kan en moet stoppen."Webcam kindersekstoerisme is op de kaart gezet bij de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties en staat hoog op de agenda bij diverse nationale politieautoriteiten.

55

JAARVERSLAG 2014

4. EBOLA ACTIE SHO-CAMPAGNE In november 2014 werkte Terre des Hommes mee aan de Giro555-actie 'Stop Ebola', waarmee de samenwerkende hulporganisaties (SHO) geld inzamelden voor de bestrijding van de ebola-epidemie. Het was de eerste keer dat de SHO een campagne opzette voor een ziekte. Doelstelling Geld inzamelen voor de bestrijding van ebola. Resultaat De campagne presteerde boven verwachting en bracht in totaal meer dan tien miljoen euro op, waarvan Terre des Hommes 2,45% ontvangt.

3. ‘VLUCHTKIND’ -INZAMELING VOOR NOODHULP IN NOORD-IRAK Vanwege de acute noodsituatie in Noord-Irak - veroorzaakt door de plotselinge opmars van de terreurorganisatie IS - heeft Terre des Hommes een campagne gevoerd voor noodhulp aan vluchtelingen. Meer dan de helft van de vluchtingen zijn kinderen. Doelstelling Geld inzamelen voor de opvang van gevluchte kinderen en hun families in Noord-Irak.

Hoe bereikt? De campagne kreeg veel publiciteit in de pers (krant, radio, TV en online) en sloot af met een succesvolle actiedag in het mediacentrum. Wat kan beter in de toekomst? Vanuit de positie, als een SHO-partner, van Terre des Hommes hebben we geen verbeterpunten. De onderlinge communicatie was goed en de opbrengst van de campagne is boven verwachting. We zullen als organisatie altijd kritisch afwegen of we zullen deelnemen aan een SHO actie.

Resultaten In het najaar van 2014 heeft Terre des Hommes met de campagne 'Vluchtkind' geld ingezameld voor noodhulp aan vluchtelingen in Noord-Irak. De actie bracht meer dan € 100.000,- op. Hoe bereikt? We hebben een direct mailing verstuurd aan onze achterban, op zowel een inactief als actief deel van de database. Tevens is een SMS-campagne opgezet. Wat kan beter in de toekomst? Het bleek erg lastig om tijd vrij te maken om journalisten te interesseren voor deze campagne, waardoor we weinig free publicity hebben gegenereerd. In de toekomst moeten we in het geval van noodhulp direct capaciteit vrij maken.

56

Terre des Hommes besteedt dit geld aan een project in Guinee, waar we met name inzetten op de opvang en bescherming van kinderen, het trainen van medisch personeel om voorlichting te geven over ebola-besmettingen en het ondersteunen van medische posten met medisch materiaal.

5. VERBORGEN KINDERARBEID MAAKT KINDEREN ONZICHTBAAR De campagne 'Onzichtbaar' vraagt aandacht voor de honderdduizenden kinderen wereldwijd die, soms wel dagen van 16 tot 18 uur, moeten werken. Alleen al in Peru zijn er meer dan 120.000 kinderen die als huisslaafjes werken. Veel van deze kinderen komen het huis niet of nauwelijks uit: zij zijn onzichtbaar voor de buitenwereld. Doelstelling • Deze campagne was gericht op de bewustwording van huisslavernij als onzichtbare kinderarbeid; • Het onderhouden en vergroten van de naamsbekendheid van Terre des Hommes; • Behalen van 5.000 van Youtube views. Resultaten • Bijna 4.000 mensen hebben het fimpje bekeken. In vergelijking met andere filmpjes is dat een zeer goed resultaat; • Goede zichtbaarheid en goede resultaten bereikt met een nieuw medium mobile bannering in combinatie met posters op de NS stations. Via dit medium hebben wij 369.402 unieke mensen bereikt waarvan er 2.865 unieke mensen doorgeklikt hebben naar het filmpje. Hoe bereikt? Via een complete online en offline campagne met de volgende onderdelen: • outdoorposters op NS stations en mobile bannering; • print in diverse dagbladen waaronder AD, Trouw, Volkskrant, Parool, Elsevier, Metro: • online bannering op Volkskrant, AD, Trouw, Parool • online bannering op youtube. Wat kan beter in de toekomst? • Vanwege de campagne voor de Ebola-ramp moest de campagne uitgesteld worden. De timing was daardoor niet optimaal; de volgende najaarscampagne moeten we ook daadwerkelijk lanceren in het najaar. • We hebben gebruik gemaakt van gedateerd onderzoek. Bij een volgende campagne stellen we nieuw onderzoek weer als uitgangspunt.

57

JAARVERSLAG 2014

6. BEZEMS IN OPSTAND - AWARENESS CAMPAGNE IN PERU

7. SUPPORT CHILD SAFEGUARDING POLICY IN AFRIKA

8. CHILDREN WIN - CAMPAGNE MET DE FEDERATIE TDHIF

9. DESTINATION UNKNOWN - CAMPAGNE MET DE FEDERATIE TDHIF

Terre des Hommes heeft in Peru een ludieke campagne gelanceerd onder de beeldende titel: 'Bezems in opstand!' Borstels, bezems, potten en messen pikken het niet langer: zij komen in opstand tegen het misbruik van kinderen voor huishoudelijk werk.

Om aan onze Child Safeguarding policy van onze projecten verdere bekendheid te geven, zijn wij in Oost-Afrika gestart met een bewustwordingscampagne, via posters. Een zeer visuele uiting in lokale talen om zo veel mogelijk kinderen en volwassenen - ook voor hen met nauwelijks tot geen scholing - te bereiken, die met onze projecten in aanraking komen.

Terre des Hommes Internationale Federatie pleit met de publiekscampagne Children Win, die ondersteund wordt door de Oak Foundation, voor het wijzigen van de spelregels voor massale sportevenementen in het belang van kinderen.

Om internationaal aandacht te vragen voor de situatie van ontheemde kinderen voert de Terre des Hommes Internationale Federatie de internationaal campagne Destination Unkown (www.destinationinknown.org). De Destination Unknowncampagne werd in 2012 gelanceerd om het bewustzijn te vergroten over de schendingen van de rechten van migrantenkinderen - children on the move – die vluchten vanwege oorlog, armoede en geweld. Volgens de meest recente gegevens zijn er wereldwijd 35 miljoen kinderen on the move die hun eigen land verlaten hebben (bron: VN). De campagne richt zich op het verbeteren van het beleid om goede bescherming te bieden aan deze kinderen. Ook geven wij de kinderen concrete hulp, omdat zij in het bijzonder kwetsbaar zijn voor misbruik, exploitatie, geweld en discriminatie. In Azië en Afrika hebben wij deze campagne regelmatig onder de aandacht gebracht.

Doelstelling Deze campagne was erop gericht om bewustwording te creëren dat het laten doen van het huishouden door een kind (veelal meisjes) of pubers kinderuitbuiting is. Resultaten • Wij bereikten met onze campagneboodschap meer dan 200.000 mensen in de steden Lima en Cajamarca; • Via 1 op 1 persoonlijk contact bij een straatactie hebben wij meer dan 100 mensen bereikt; • Meer dan 15 Bekende Peruanen hebben zich publiekelijk achter de boodschap van de campagne geschaard; • Dankzij de campagne is deze vorm van kinderuitbuiting weer op de kaart gebracht in Lima en Cajamarca. Hoe bereikt? • Via de inzet van diverse media: TV, radio, kranten en sociale netwerken; • Persoonlijk via artistieke uitingen van kinderen en volwassenen als ludieke actie.

58

Doelstelling Optimale bescherming bieden aan kinderen in onze projecten, aangezien ze in deze hulpbehoevende positie heel kwetsbaar zijn. Resultaten We hebben 600 posters verspreid over de projectpartners Hoe bereikt? • Deze heldere boodschap hebben wij in vier talen onder al onze projectpartners hier in Oost-Afrika verspreid: Swahili voor Kenia en Tanzania, Luganda voor Oeganda, Amhaars voor Ethiopië, met aanvullend Engels voor stedelijke gebieden in Kenia en Oeganda. • Onze partners hebben deze posters op duidelijk zichtbare plaatsen opgehangen, zoals het centrale prikbord in een school en in de wachtkamer van een kliniek. Wat kan beter in de toekomst? Het is momenteel niet duidelijk wat de reden is van het relatief aantal lage aantal meldingen van misbruik binnen onze projecten. Ligt het aan het succes van onze bewustwordingsacties over kinderrechten in combinatie met de dreiging van vervolging? Of ligt de 'doofpot'-cultuur hierbij aan de basis waardoor misbruik van kinderen binnen onze projecten om veel verschillende, vaak cultureel bepaalde, redenen nog steeds niet gemeld wordt? Het antwoord op deze vraag is belangrijk zodat we ons beleid en strategie voor Child safeguarding kunnen aanpassen en effectiever kunnen zijn.

Om deze veranderingen voor elkaar te krijgen, gaat Terre des Hommes constructieve dialogen aan met internationale overheden, instanties zoals de FIFA en IOC en het betreffende gastland. Een primeur was het officiële partnership dat Terre des Hommes een officiële partner is sloot met de Corporate Social Opportunity Zone van de Soccerex 2014 Global Convention, het grootste zakelijke evenement in de voetbalsector. Het evenement trok meer dan 4.500 van de belangrijkste beleidsbepalers uit het voetbal, die vijf dagen lang netwerkten, en zaken deden en over de toekomst van voetbal spraken. Het was de eerste keer in 18 jaar dat de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de sector in het hart van de voetbalwereld op de agenda stond.

De Italiaanse voetballegende Gianfranco Zola heeft samen met Albert Jaap van Santbrink, directeur van Terre des Hommes, de opening van de Corporate Social Opportunity Zone verricht op maandag 8 september. Zola sprak over zijn jeugd en hoe belangrijk voetbal kan zijn in de ontwikkeling van kinderen. Van Santbrink volgde met een inspirerende toespraak waarbij hij zijn liefde voor voetbal deelde, maar wel pleitte voor WK's waar kinderrechten niet geschonden worden. Exclusief voor Soccerex heeft Children Win een stickeralbum met topvoetballers en sociale vraagstukken uitgebracht dat door internationale kunstenaars is ontworpen.

59

2.3.3 MEDIA-AANDACHT Terre des Hommes zoekt graag de verbinding op met andere partijen voor samenwerking, met het doel elkaar te versterken en synergie tot stand te brengen. Print Kindersekstoerisme • Sweetie advertenties • Artikel in Volkskrant • Internationale artikelen in der Spiegel, The Economist • AD artikel WK campagne (Kindersekstoerisme, free publicity) Kinderarbeid • Magazine Nieuwe Liefde • Advertenties 'Verborgen kinderarbeid maakt kinderen onzichtbaar' Kinderhandel • Bangkok Post; Destination Unknown Algemeen • Interview met onze ambassadeur Thekla • Reuten in Tijdschrift Volzin Radio/TV Kindersekstoerisme • WK actie Don't look away Pauw en Witteman • WK actie Don't look away Hart van Nederland documentaire met John de Wolf • Documentaire bij Brandpunt • BBC documentaire 1 jaar na Sweetie 60

• Al Jazeera documentaire • BBC World news project Watch • Metro TV documentaire in Azië • TV One • CCTV Kinderarbeid Aandacht voor de huisslaafjescampagne 'Verborgen kinderarbeid maakt kinderen onzichtbaar'bij Koffietijd Algemeen Kanjer van Goud, project Abare (Brazilië): Miljoenenjacht 25 min documentaire, Reuters item over noodhulp op de Filipijnen Online Kindersekstoerisme • Serie artikelen via Bloomberg News Agency (grootste internationaal persbureau in de USA) • Bannering WK actie Don't look away • Bannering 'Verborgen kinderarbeid maakt kinderen onzichtbaar'

2.3.4 EVENEMENTEN OP HET GEBIED VAN COMMUNICATIE EN VOORLICHTING In februari heeft Terre des Hommes meegedaan aan de internationale Safe Internet Day door het houden van verschillende webinars, die via een livestream verbinding in Bolivia en Bangkok uitgezonden werden. Het doel was om aandacht te vragen voor het gevaar, de impact en de veiligheid van kinderen op het net. In Kenia is deelgenomen aan een seminar op locatie. Diverse persbijeenkomsten in Azië over de projecten Watch, Destination Unknown en Webcam kindersekstoerisme. In Azië hebben gedurende het jaar diverse persbijeenkomsten plaatsgevonden ter introductie van het onderzoek The Child's Journey in search of Rights. Determining and addressing points of vulnerability in independent child migration in Thailand, de Angkor Wat Bike for kids race en de rol van financiële instellingen in het gevecht tegen seksuele exploitatie van kinderen.

Soccerex conventie in Manchester Terre des Hommes heeft met het Corporate Social Opportunity Zone van de Soccerex 2014 Global Convention, het grootste zakelijke evenement in de voetbalsector, een officieel partnership gesloten. Het evenement trok meer dan 4.500 van de belangrijkste beleidsbepalers uit het voetbal, die vijf dagen lang netwerkten en over de toekomst van voetbal spraken. Het was de eerste keer in 18 jaar dat de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de sector in het hart van de voetbalwereld op de agenda stond. In de zone presenteerde Terre des Hommes best practices. Ook voerden wij discussies met de deelnemers over hoe organisatoren de negatieve impact van massale sportevenementen op kinderen minimaliseren en de voordelen ervan zo groot mogelijk kunnen maken.

Kinderrechtentop Op donderdag 20 november 2014 bestond het VN-Kinderrechtenverdrag 25 jaar. Om dit te vieren heeft een groot aantal kinderrechtenorganisaties een Kinderrechtentop in de Hooglandse Kerk te Leiden georganiseerd waarbij kinderen, beleidsmakers en andere professionals werkten aan een verdere verankering van het Verdrag in onze maatschappij. Terre des Hommes heeft samen met UNICEF Nederland en het CKM de Ronde Tafel Discussie over kinderrechten en mensenhandel in Nederland georganiseerd. Ervaringen van slachtoffers vormden de leidraad voor de discussies.

61

JAARVERSLAG 2014

2.3.5 AMBASSADEURS

2.3.6 ONLINE MARKETING EN SOCIAL MEDIA

Dit jaar hebben wij afscheid genomen van Frans Weisglas als ambassadeur. We hebben Thekla Reuten en de 3JS als onze nieuwe ambassadeurs mogen verwelkomen. Zij hebben zich officieel voorgesteld op de Margriet Winterfair in december en in november al aan onze donateurs via het Terre Magazine. Thekla Reuten: "Het werk van Terre des Hommes ligt mij na aan het hart. Er zijn zoveel kinderen in de wereld die deze hulp verschrikkelijk hard nodig hebben. Terre des Hommes heeft zoveel kennis en zo'n fantastisch netwerk, als wij hen helpen, helpen we mee een groot verschil te maken." De 3JS: "Wij voelen ons zeer vereerd en trots om deel uit te maken van deze geweldige organisatie. Elk kind heeft recht op een toekomst en moet de mogelijkheid hebben zich te ontwikkelen. Wij staan dan ook volledig achter de doelen van Terre des Hommes."

Gedurende het jaar 2014 hebben we onze online communicatie uitbesteed. Gezien de verandering in het online speelveld, waarbij we als organisatie sneller willen reageren en publiceren, is er voor gekozen het merendeel van de online activiteiten weer onder te brengen op de afdeling Marketing en Communicatie.

social media in 2014

3.172 14.518 VOLGERS

Bezoekers website en social media 2014: • Daling van de website vanaf april kwam met name door teruglopende resultaten in het Google Adword progamma. Dit programma is een belangrijke leverancier van bezoekers aan onze website. • We hebben ervoor gekozen om ons meer te richten op kwalitatieve groei in plaats van massa. Dit had tot logisch gevolg dat we minder hard groeiden qua aantal bezoekers. • De volgers op FB en Twitter zijn onvoldoende gegroeid. Dit heeft met name te maken met het ontbreken van een heldere strategie en de consequente uitvoering hiervan.

VRIENDEN

734

In de tweede helft van het jaar is zowel het kwalitatieve bezoek op de website als de groei op social media weer wat aangetrokken. De huidige website is onvoldoende ingericht om online communicatie met de doelgroep en fondsenwervende activiteiten goed te ondersteunen. Reden waarom we in 2014 zijn begonnen met de ontwikkeling van een nieuwe website.

WEKELIJKSE BEZOEKERS WEBSITE (aanzienlijke daling t.o.v. 2013)

COMMUNICATIE 2014 IN VOGELVLUCHT:

• • • • •

+

Zeer grote media-aandacht naar aanleiding van Sweetie; Aanscherping van onze normen en waarden via brand heart; Duidelijke groei van naamsbekendheid voor aanwezigheid in de pers en diverse campagnes; Goede samenwerking met andere NGO's, die heeft geleid tot nieuwe initiatieven voor 2015; Terre des Hommes wordt gezien als autoriteit op het gebied van kinderuitbuiting.

-

• Planning campagnes verstoord vanwege noodhulpacties; • De ontwikkeling van de nieuwe website is in gang gezet. In 2015 plukken we daar de vruchten van.

62

63

JAARVERSLAG 2014

2.4 FONDSENWERVING 2.4.1 PARTICULIERE DONATEURS EN BEDRIJVEN Hoe hebben we contact onderhouden met onze particuliere donateurs in 2014: • 2 x Terre Magazine • 4 x giftmailing • 1 x denklab-onderzoek • 14 e-mailings Hoe hebben we geworven: • Via giftmailing • Direct dialogue (huis-aan-huis- en straatwerving) • Verkoop armbandjes en DVD's • Online giften • Eenmalige sms-donaties • Verkoop artikelen in de aangesloten winkels

2.4.2 FONDSENWERVENDE EVENEMENTEN Gedurende het jaar zijn er voor de verschillende doelgroepen evenementen georganiseerd:

CONSUMENTEN Sweetie - Nieuwe Kerk Amsterdam Relaties van Terre des Hommes hebben op 22 mei van dit jaar genoten van een bevlogen relaas over onze succesvolle campagne tegen webcam kindersekstoerisme. Samen met onze Filipijnse projectpartner Forge verzorgden wij in de inspirerende omgeving van de Nieuwe Kerk in Amsterdam een presentatie over de achtergronden en wetenswaardigheden van het virtuele ' lokmeisje' Sweetie. Staalbankiers sponsorde deze middag mede. Nijmeegse 4-daagse en 4-daagse van Apeldoorn Voor het eerst dit jaar liepen tijdens de Nijmeegse Vierdaagse en de vierdaagse van Apeldoorn in juli officiële sponsorlopers voor Terre des Hommes mee. Duidelijk zichtbaar in een t-shirt met het Terre des Hommes-logo erop, lieten deze wandelaars zien dat zij ons steunen in de strijd voor een wereld zonder kinderuitbuiting. Dorpentocht Op 5 augustus organiseerden wij de jaarlijkse dorpentocht van Terre des Hommes in Zeeland. Dit jaar deden er ruim 3.500 mensen mee. De deelnemers fietsten met het thema 'oude ambachten' een route op het Zeeuwse eiland Walcheren. Via een sponsoractie op onze site en de verkoop van routeboekjes is meer dan € 10.000,- opgehaald.

BEDRIJVEN

64

Dit jaar heeft de GSRD foundation twee projecten in Bangladesh bezocht die zij ondersteunen. De projecten van onze partners SEEP en SSS richten zich beiden op het bieden van beroepsopleidingen en begeleiding naar werk voor kwetsbare jongeren verkoop artikelen in de aangesloten winkels

Margriet winterfair In de week van 14 t/m 20 november 2014 stond Terre des Hommes op de Margriet Winter Fair in Utrecht. De dag van de Rechten van het Kind, 20 november jl., hebben wij aangegrepen om op deze fair onze nieuwe ambassadeurs te presenteren: actrice Thekla Reuten en de muziekgroep de 3JS.

Mater Heart Run De jaarlijks in Nairobi georganiseerde Mater Heart Run heeft dit jaar € 465.000,- opgehaald. Het geld is voor de hartpatiëntjes van het Mater ziekenhuis in Nairobi, Kenia. Terre des Hommes zorgt er samen met andere organisaties voor dat jonge hartpatiëntjes, die door armoede een levensreddende hartoperatie nooit zouden kunnen betalen, toch deze kans krijgen. In 2014 hebben 49.000 sponsorlopers zich voor deze hartpatiëntjes ingezet. Angkor Wat bike4kids Op 6 december heeft de Angkor Wat bike 4 kids plaats in Cambodja plaatsgevonden: een jaarlijks fietsevenement rondom het hindoeistische tempelcomplex Angkor Wat in Cambodja. Via sponsoring door familie en vrienden van de deelnemers zamelen we zo veel mogelijk geld in voor onze projecten tegen kinderuitbuiting. Reis terug in de tijd Een aantal relaties van Terre des Hommes heeft op zondag 12 oktober genoten van een reis terug in de tijd. De voorstelling 'Verre Oorden' werd speciaal voor Terre des Hommes en haar relaties opgevoerd in het Christiaan Huygens Theater te Zeist. Albert Jaap van Santbrink, directeur van Terre des Hommes, presenteerde een aantal projecten van Terre des Hommes waarop een notaris alle aanwezigen inlichtte over nalaten en schenken aan Terre des Hommes als goed doel.

Onorthodoxe marketing met Sweetie In september van dit jaar heeft Terre des Hommes samen met MTH Accountants & Adviseurs een bijeenkomst georganiseerd voor bedrijven om aan te tonen hoe onorthodoxe marketingstrategieën tot bijzondere resultaten leiden. Deelnemers kregen niet alleen een blik achter de schermen bij de creatie en strategie van de campagne Sweetie, zij maakten ook nader kennis met het werk van Terre des Hommes. Marketinggoeroe Ronald van Kralingen voorzag de deelnemers die middag van adviezen.

VOORTGANG NIEUWBOUW IDEAL PRIMARY SCHOOL De nieuwbouw van de Ideal Primary School in Bangladesh vordert naar wens. Dankzij de royale gift van de Rotterdamse Vereniging van Katholiek Onderwijs (RVKO) wordt de school gebouwd. De officiële opening staat gepland voor januari 2016.

BEDRIJVEN & SCHOLEN Slavernij, toen en nu Met onze noodkreet 'Help ons kinderslavernij uit te bannen!' kwamen op 26 mei jl. ondernemers van (familie)bedrijven bij elkaar in het Amsterdamse Scheepvaartmuseum. Dagvoorzitter Jörgen Rayman, kinderrechtenexpert Mahmudul Kabir en maatschappelijk betrokken ondernemer René aan den Stegge zorgden voor een boeiende middag met presentaties, interessante discussies over moderne (kinder)slavernij en een rondleiding door de exclusieve tentoonstelling 'De zwarte bladzijde'. De middag werd afgesloten met een netwerkborrel op het imposante VOC-schip ' De Amsterdam'.

65

2.4.3 TERRE DES HOMMES WINKELS De winkels van Terre des Hommes hebben dankzij de tomeloze inzet van onze vrijwilligers ook dit jaar een mooie prestatie geleverd. Onze doelstellingen • De primaire doelstelling van onze winkels is: 'geld ophalen voor de projecten van Terre des Hommes. • Daarbij leveren wij ook een belangrijke bijdrage aan een duurzame samenleving door hergebruik van goederen: wij bieden met steeds meer aantrekkelijke winkels een dagelijks wisselend assortiment van bijzondere en normale gebruikte producten en brengen de circulaire economie een stap dichterbij. • Een andere secundaire doelstelling is dat de winkels een bijdrage leveren aan het vergroten van de naamsbekendheid van Terre des Hommes en de zichtbaarheid in de samenleving. • Daarnaast hebben onze winkels een sociale functie in de gemeenschap. Tegengaan klimaatverandering Met inzamelen, sorteren en hergebruik leveren de winkels een mooie bijdrage aan het tegengaan van de klimaatverandering. Onderzoek van TNO toont namelijk aan dat het inzamelen van één ton goederen een besparing oplevert van ongeveer één ton CO2-uitstoot. De 41 kringloopwinkels van Terre des Hommes hebben dit jaar naar schatting 400 ton textiel opgehaald. Dit betekent een besparing van bijna 400 ton CO2-uitstoot en dat is goed voor een jaar lang verwarmen van 1.083 woningen. Daarnaast worden er natuurlijk veel goederen gerecycled. Over het gewicht daarvan kunnen we op dit moment geen uitspraak doen.

66

Nieuws • In 2014 zijn er 41 Terre des Hommes winkels in geheel Nederland. • Burgemeester de heer Weterings (Haarlemmermeer) heeft onder de belangstelling van vele aanwezigen de nieuwe Terre des Hommes-winkel in Hoofddorp geopend. Andere winkels zijn dit jaar geopend in Alphen aan de Rijn en Tilburg. • Onze ambassadeurs Thekla Reuten en de 3JS gaven begin december vrijgevig goede kleding voor verkoop aan onze winkel in Amsterdam. Jubilea: • Onze winkel in Hilversum vierde medio september haar vijfjarig jubileum met 3 dolle dagen'. Burgemeester Broertjes gaf samen met directeur Albert Jaap van Santbrink de aftrap. Onze winkel in Utrecht vierde eveneens haar vijfjarig bestaan. • Wethouder Janse en de 3JS hebben in oktober het nieuwe onderkomen van de winkel in Oosterhout feestelijk geopend. De winkel bestaat inmiddels alweer 15 jaar. • Op 3 oktober is de winkel in Assen officieel geopend op haar nieuwe locatie; we vierden ook meteen het vijfjarig jubileum van deze winkel.

67

JAARVERSLAG 2014

2.4.4 NATIONALE POSTCODE LOTERIJ Gezien de dubbele uitkering in 2013 hebben wij dit jaar geen extra projectaanvraag gedaan. Wel mochten wij de jaarlijkse bijdrage van 2.250.000 ontvangen. Ook dit jaar hebben wij samen met de Nationale Postcode Loterij bestaande initiatieven verder aandacht gegeven.

geopend door onder meer staatssecretaris Fred Teeven en burgemeester van Leeuwarden, Ferd Crone. Quinty Trustfull, ambassadeur van de Nationale Postcode Loterij, hostte de opening en gaf het woord aan de gastsprekers die de noodzaak van de komst van het centrum goed benadrukten.

Centrum Kinderhandel Mensenhandel (CKM) Samen met het CKM slaan wij de handen ineen om de gehele keten van kinder- en mensenhandel te bestrijden. We wisselen kennis en expertise uit zodat daders sneller gepakt worden en de slachtoffers betere hulp krijgen.

Project Watch Project Watch richt zich op het opsporen en vervolgen van Westerse en lokale pedoseksuelen in Cambodja, Indonesie, de Filipijnen, India en Nepal.

Dit jaar zijn er diverse projectonderdelen afgerond: • Onderzoek "Terugkeer en reïntegratie" Onderzoek naar een succesvolle terugkeer van slachtoffers van mensenhandel uit Guinee (West-Afrika) en Hongarije. • Lancering www.mensenhandelweb Op deze kennisdatabank staat alle informatie over de juridische, maatschappelijke en gezondheidsaspecten van mensenhandel. Inclusief actuele informatie over het onderwerp. • Opening opvang Centrum Kinderhandel Mensenhandel Een van de grote onderdelen van het project was de opening van de opvang. Op maandag 27 oktober 2014 is het pand van Centrum Kinderhandel Mensenhandel officieel

68

Fotograaf: Corbino

2.5 EVALUATIE

In 2014 zijn in 8 van de 9 landen de opsporingsteams geformeerd en actief. Als gevolg daarvan hebben de eerste arrestaties plaatsgevonden. Dit jaar zijn fotografen Maarten Corbijn en Alex Koeleman voor het project Watch naar de Filipijnen, Indonesië en Cambodja afgereisd. Zij hebben daar een fotoreportage gemaakt om kindersekstoerisme en de gevolgen daarvan in beeld te brengen. In 2015 gaat de fototenstoonstelling live.

In 2014 is een aantal Nederlanders in Cambodja vrijgesproken van vervolging n.a.v. kindersekstoerisme. In het kader van project Watch is besloten om namens de slachtoffers de plegers in Nederland aan te klagen. Deze nieuwe aanpak die wordt uitgevoerd in 2015.

Daarnaast heeft de Nationale Postcode Loterij aan andere projecten aandacht besteed. Hospitaalschip Abaré Kanjers van Goud Caroline Tensen is in het voorjaar voor het programma Kanjers van Goud naar Brazilië afgereisd om Hans Guijt (Hoofd Programma's van Terre des Hommes) in het zonnetje te zetten. Guijt heeft indrukwekkend werk verricht met het succesvolle project Abaré . Bezoek directie NPL De directie van de Nationale Postcode Loterij heeft ook met eigen ogen de resultaten van ons werk in Brazilië gezien. Hans Guyt en directeur Albert Jaap van Santbrink toonden haar hoe het hospitaalschip Abaré inwoners van afgelegen dorpen in het hart van de Braziliaanse Amazone van de nodige medische hulp voorziet. Koffietijd! Via onze ambassadeurs de 3JS zaten wij aan tafel bij Koffietijd en hebben we onze huisslaafjes campagne in Peru toegelicht.

+

• Op maat gemaakte evenementen sluiten goed aan op doelgroep; • Overeenkomsten met leveranciers zijn opnieuw onder de loep genomen en we hebben met hen nieuwe afspraken gemaakt; • Onze noodhulpcampagne is goed aangeslagen bij de achterban; • Huis aan huiswerving blijft ons meest succesvolle wervingsinstrument.

-

• Het ontbrak dit jaar aan een sterk fondsenwervend campagneconcept; • We hebben dit jaar de nodige personeelsmutaties doorgevoerd om de kwaliteit op de afdeling te waarborgen. Leerpunten voor in 2015 • Onze focus leggen wij sterker op het meten van kwaliteit - zowel intern als extern; • Alternatieve wervingskanalen zullen wij meer gaan testen; • Wij geven de winkels meer commerciële ondersteuning, waardoor het rendement zal toenemen; • De online kanalen gaan wij meer aandacht geven, waardoor wij deze actiever kunnen inzetten voor fondsenwerving; • Relaties met bestaande bedrijven en fondsen gaan wij intensiveren en relaties met nieuwe bedrijven ontplooien wij verder; • Evenementen geven wij een nog belangrijkere positie om ons werk onder de aandacht te brengen; • Een pro-actievere benadering naar de pers toe.

69

111 ...MEDEWERKERS EN 1828 VRIJWILLIGERS

hebben zich in 2014 gedreven ingezet voor Terre des Hommes. Een stap dichterbij een wereld zonder kinderuitbuiting.

70

71

JAARVERSLAG 2014

3. ONZE ORGANISATIE ORGANOGRAM TERRE DES HOMMES KINDEREN WORDEN BESCHERMD TEGEN UITBUITING

Raad van Toezicht

Algemeen Directeur

Manager Programma's

HR

I

F I N A N C I E E L

I

B E H E E R

I

I C T

I

H R

PROGRAMMA’S PREVENTION

PROVISION

PROMOTION

PARTNERSHIP

Regio Zuid-Amerika

PROSECUTION

PARTICIPATION

ICT MARKETING I COMMUNICATIE I FONDSENWERVING

Regio Oost-Afrika

S

tichting Terre des Hommes Nederland is een zelfstandige stichting met als statutair doel: steun te bieden aan het hulpbehoevende kind, en zijn/haar familiaire omgeving, waar ook ter wereld - zonder hierbij onderscheid in ras, geslacht, geloof of politieke gezindheid te maken. De organisatie bestaat uit het hoofdkantoor in Den Haag en de kantoren in de regio's waar Terre des Hommes werkzaam is.

72

Nederland

Zwitserland

GENERAL ASSEMBLY INTERNATIONAL BOARD

Denenmarken

Canada

INTERNATIONAL SECRETARIAT GENEVA & BRUSSELS

Frankrijk

Luxemburg

Duitsland

Foundation Zwitserland

LEERPUNTEN 2013:

Financiën S U P P O R T

Regio Azië

Spanje

Afbeelding: De structuur van TDHIF en haar leden

Directeur Financiën & ICT

Manager Marketing & Communicatie

Italië

Kwaliteit

NAAMSBEKENDHEID

Daarnaast zijn er in Nederland 41 stichtingen actief die onder de de naam van Terre des Hommes een winkel managen in tweedehands goederen. De opbrengsten komen ten goede aan Stichting Terre des Hommes Nederland. Dit jaarverslag is een consolidatie van het hoofdkantoor, de kantoren in de regio's en de 41 winkels in Nederland. Het hoofdkantoor in Den Haag is verantwoordelijk voor het beleid en het realiseren van de doelstellingen zoals het voeren van campagnes en fondsenwerving,

VOORLICHTINGS CAMPAGNES

FONDSENWERVING

het verrichten van lobby-activiteiten en onderzoek en het monitoren en evalueren van onze activiteiten. Door middel van beleidsbeïnvloeding vragen wij aandacht voor kinderrechten, zoals die zijn vastgelegd door de Verenigde Naties in het Verdrag van de Rechten van het Kind. Terre des Hommes Nederland is lid van de Terre des Hommes International Federation (TDHIF) waarin 10 zelfstandige Terre des Hommes landenorganisaties verenigd zijn. Samen zijn zij wereldwijd werkzaam in 65 landen.

In 2013 formuleerden wij voor de organisatie de volgende leerpunten: • Aandacht geven aan versnelling van de ICT implementatie om de interne communicatie te bevorderen • Het beter beheersen van de groei en kwaliteit van het Terre des Hommes winkelconcept

IN 2014: OPGELOST In 2014 hebben we grote stappen gezet met de implementatie van het nieuwe ICT platform gebaseerd op Google technologie. In 2015 vervolgen we dit project met de implementatie van de software die onze processen ondersteunt, volledig geïntegreerd in de Google Apps omgeving.

IN 2014: DEELS OPGELOST Eind 2014 hebben we een retailmarketeer aangenomen met de opdracht onze winkels rendabeler te maken. Naast de continue monitoring en stroomlijning van de 41 winkels, richt hij zich op nieuwe omzetverhogende initiatieven. Er wordt met name gezocht naar samenwerkingsverbanden met andere retailers, trafficverhogende acties en campagnes die leiden tot omzetverhoging. Er wordt gewerkt aan een gemeenschappelijke uitstraling die in lijn is met de huisstijl van Terre des Hommes en met het invoeren van PIN werken we aan de veiligheid in de winkels en is er meer grip op de contante geldstroom.

3.1 STRUCTUUR  

D

e directie is het bestuursorgaan dat verantwoordelijk is voor het besturen van de stichting. Dit gebeurt onder het toeziend oog van de Raad van Toezicht. De directie van Terre des Hommes bestaat, mede op verzoek van de Raad van Toezicht, sinds 1 april 2014 uit twee personen, Een Algemeen Directeur, die de focus legt op het algemeen bestuur en de externe contacten, en een Directeur Financiën & ICT, verantwoordelijk voor de interne organisatie en de operationele zaken. De uitgangspunten voor het vormen van een tweehoofdige directie zijn: Waarborgen van een adequate interne controle. Het hebben van een adequate interne controle is een belangrijke vereiste voor elke organisatie. De dagelijkse leiding is hiervoor verantwoordelijk: zij ziet erop toe dat de interne processen adequaat worden uitgeoefend en dat - indien nodig - het beleid, de procedures en de maatregelen bijgesteld worden. Hierom is het belangrijk dat de dagelijkse beleidsbepalers elkaars beslissingen moeten (kunnen) beoordelen en eventueel bijsturen. Waarborgen van goede governance-structuur. Dit betekent dat het ondernemingsbestuur goed en integer is met daarbij een sterk bewustzijn van de risico´s en de vaardigheid om deze te managen. Met de structuur die bestaat uit een tweehoofdige directie en een Raad van Toezicht is Terre des Hommes van mening dat wij vorm geven aan een goed bestuur. Met twee dagelijkse beleidsbepalers worden beslissingen vanuit diverse gezichtspunten gemaakt en bestaat er voldoende tegenwicht in het besluitvormingsproces. Waarborgen van de continuïteit. De continuïteit van de dagelijkse besluitvorming op het hoogste niveau wordt veilig gesteld door een dagelijks bestuur dat uit ten minste twee natuurlijke personen bestaat. Hiermee verkleinen wij het risico op (tijdelijke) "stuurloosheid" van de organisatie in het geval van onverhoopte (langere) afwezigheid van een van de directieleden.

MANAGEMENTTEAM De directie vormt samen met de Manager Marketing & Communicatie en de Manager Programma's het managementteam van Terre des Hommes. 73

JAARVERSLAG 2014

3.2 MEDEWERKERS  

3.3 PLANNING EN CONTROL  

T

erre des Hommes ontwikkelt zich steeds meer tot een kennisorganisatie die onze partnerorganisaties en andere belanghebbenden ondersteunt. Dit vraagt om goed opgeleide en toegewijde medewerkers op het hoofdkantoor en in de regio's. Om blijvend te werken aan de kwaliteit van de organisatie,

investeren wij onder andere in passende opleidingsmogelijkheden voor onze medewerkers. In 2014 heeft er vernieuwing plaatsgevonden binnen het management en bij de medewerkers en zijn we gestart met het inrichten van de organisatie op basis van een business-unit structuur met centrale aansturing.

PERSONEELSBESTAND IN 2014

Hoofdkantoor

Regio’s

Aantal FTE’s ultimo 2014

30, 6 (2013: 30,2)

78 (2013: 68)

Aantal medewerkers ultimo 2014

33 (2013:32)

78 (2013: 68)

Geslacht

12 man

42 man

21 vrouw

36 vrouw

< 30 jaar

3

17

30 - 40 jaar

6

29

40 - 50 jaar

17

24

> 50 jaar

7

8

Leeftijdsopbouw

Verhouding De man/vrouw-verhouding binnen de organisatie is evenwichtig: 49% man en 51% vrouw. Binnen de organisatie is sprake van een grote diversiteit aan nationaliteiten omdat wij in de regio's met lokale staf werken. In totaal heeft 68% een niet-Nederlandse nationaliteit: verdeeld over minimaal 13 verschillende culturele - en religieuze achtergronden. Ziekte Het ziekteverzuimpercentage op het hoofdkantoor bedroeg 7,53% in 2014. Dit is hoger dan geraamd omdat wij in 2014 toch met enkele langdurige ziektegevallen werden geconfronteerd. Het kort verzuim daarentegen ligt ruim beneden de 1%. De verzuimbege

74

leiding werd in 2014 wederom ondersteund door Human Capital Care. Vertrouwenspersoon Terre des Hommes beschikt over zowel een externe vertrouwenspersoon, te weten de arbodienst/ bedrijfsarts, als een interne vertrouwenspersoon die jaarlijks op anonieme basis het aantal klachten van medewerkers aan de directie rapporteert. Problemen rond individuele arbeidscontracten of reorganisatie vallen hier niet onder. Ook houdt de vertrouwenspersoon in de gaten of deze klachten inmiddels zijn opgelost. In 2014 is de interne vertrouwenspersoon niet door medewerkers geraadpleegd.

Klokkenluidersregeling Terre des Hommes beschikt over een klokkenluidersregeling. Deze regeling maakt het mogelijk voor zowel werknemers als derden om eventuele ernstige misstanden met betrekking tot Terre des Hommes te melden bij de vertrouwenspersoon. In 2014 zijn er geen meldingen binnengekomen. Vooruitblik De nieuwe organisatiestructuur en de verdere uitrol van het nieuwe ICT-platform vraagt aanpassingsvermogen van de medewerkers. Goede begeleiding en training van de medewerkers zijn mede bepalend voor een succesvolle implementatie van deze veranderingen. In 2015 investeren wij verder in verandermanagement.

W

ij leggen in ons meerjarenplan de doelstellingen, strategie, financiën en de belangrijkste activiteiten vast. Op dit moment is het meerjarenplan 2011 - 2015 van toepassing. Het jaarplan met de jaarbegroting is een vertaling van de strategische doelstellingen in concrete resultaten en activiteiten per jaar en deze wordt ter goedkeuring aan de Raad van Toezicht voorgelegd. Maandelijks rapporteren wij over de status van de organisatiedoelstellingen en de financiële resultaten. Tenminste vier keer per jaar vindt verslaggeving plaats aan de Raad van Toezicht. Een jaar wordt afgesloten met het maken van een jaarrekening en een jaarverslag. Daarnaast rapporteren wij aan andere belanghebbenden.

VOORUITBLIK ICT gaat deze cyclus in belangrijke mate ondersteunen door de implementatie van een nieuw platform. Het uiteindelijke doel is het op gemakkelijke wijze toegankelijk maken van alle informatie voor de verschillende interne en externe belanghebbenden.

3.4 KWALITEITSSYSTEEM  

T

erre des Hommes is sinds 29 april 2004 ISO-gecertificeerd (ISO 9001: 2008) door Lloyd's Register Quality Assurance. Dit betekent dat wij werken volgens de norm die eisen stelt aan het kwaliteitsbeleid van een organisatie. Dit certificaat is in 2013 na hercertificering verlengd tot 30 april 2016. Conform de ISO-eisen, nemen wij gedurende het jaar interne audits af op het hoofdkantoor en in de regio's. In 2014 werden in de regio's Zuid-Amerika en Azië audits uitgevoerd. De resultaten van de audits vatten wij samen in rapporten; wij hebben op basis van de opmerkingen en tekortkomingen, waar nodig, corrigerende maatregelen getroffen. De auditors en geauditeerden constateerden in 2014 dat dit instrument in alle opzichten goed functioneert. Jaarlijks geeft de directie in een Managementreview een beoordeling over de doeltreffendheid van het kwaliteitssysteem waarin de resultaten van audits, terugkoppeling van belanghebbenden, procesprestaties, vervolgmaatregelen van vorige directiebeoordelingen en veranderingen, die van invloed kunnen zijn op het kwaliteitsmanagementsysteem, worden meegenomen. In 2014 is een positief oordeel afgegeven over de werking van het kwaliteitssysteem in 2013.

VOORUITBLIK Het actueel houden van het kwaliteitssysteem is een uitdaging gebleken door het tempo waarin de organisatiestructuur en de processen veranderen. Daarnaast gaat ICT een steeds belangrijkere rol spelen in de ondersteuning van de processen. Een kwaliteitshandboek dient een blauwdruk te zijn van de organisatie en haar processen en moet gemakkelijk aangepast kunnen worden als de context veranderd. Het huidige handboek voldoet niet aan de wens om veranderingen op eenvoudige wijze te kunnen verwerken. In 2015 zal een nieuw handboek verschijnen dat aangepast is aan de nieuwe structuur, meer vanuit risk management wordt ingestoken en gemakkelijker te onderhouden is.

75

JAARVERSLAG 2014

3.5 RISICOMANAGEMENT

R

isicomanagement vormt een vast onderdeel van onze planning- en controlcyclus. We identificeren, analyseren en bewaken de strategische en financiële risico's en de risico's die een imago- reputatieschade tot gevolg kunnen hebben. Daarnaast hebben we instrumenten die ons hierbij helpen zoals bijvoorbeeld een kwaliteitssysteem, gedragscodes, een klokkenluiderregeling, een veiligheidsbeleid, een klachtenregeling en een fraudereglement. Uiteindelijk is de manier waarop medewerkers invulling geven aan hun verantwoordelijkheden bepalend voor de kwaliteit en de beheersing ervan. In dat kader werkt de directie aan een transparante omgeving waarin integriteit, voorbeeldgedrag, budgetdiscipline en kostenbewustzijn aandacht krijgen. Transparantie vraagt derhalve meer dan verantwoording achteraf. We houden hierbij rekening met de inherente beperkingen die aan ieders intern risicobeheersings- en controlesysteem zijn verbonden. Hierom kunnen wij niet met absolute zekerheid zeggen dat wij onze organisatiedoelstellingen volledig realiseren of dat zich nooit materiële fouten, verliezen, fraudes of overtredingen van wet- en regelgeving zullen voordoen.

76

Hieronder worden een aantal belangrijke risico's beschreven: Reputatieschade Terre des Hommes loopt, net als elke andere organisatie, het risico op reputatieschade door negatieve berichtgeving in de media. Dat kan berichtgeving zijn over Terre des Hommes zelf, maar ook berichtgeving over onderwerpen die onze doelstellingen raken. Marketing & Communicatie bekijkt dagelijks wat in de media, en zeker ook op social media als Facebook en Twitter, verschijnt en komt in actie als daartoe aanleiding is. Terre des Hommes kent een klachtenprocedure voor derden. Onze definitie van een klacht is: Iedere mondelinge of schriftelijke uiting van ongenoegen van een instelling, bedrijf of persoon, gericht aan Terre des Hommes, waarin deze zijn beklag doet over het beleid dan wel een gedraging van Terre des Hommes, en door betreffende derde als klacht wordt aangeduid. Klachten in Nederland coördineert en registreert de klachtencoördinator centraal; klachten in de regio administreert de desbetreffende regiodirecteur. Hoofdkantoor In 2014 zijn 10 officiële klachten binnengekomen (2013: 4) waarvan 8 naar tevredenheid van de klagers zijn opgelost, een klager heeft niet gereageerd op een reactie van Terre des Hommes en een klacht is onopgelost gebleven. De onopgeloste klacht gaat over het onderwerp van een campagne van Terre des Hommes. De overige klachten gaan over de houding van de straatwervers en door hen

verstrekte informatie, het ontvangen van digitale nieuwsbrieven of post en over het salaris van de directeur. Waar mogelijk zijn corrigerende maatregelen getroffen. Klachten in de regio Er zijn geen klachten ontvangen. Schade door inefficiënt werken Niet-efficiënt werken leidt ertoe dat doelstellingen en het gewenste kwaliteitsniveau niet worden behaald. Corrigerende maatregelen brengen daarnaast extra werkdruk en vaak extra kosten met zich mee. Om efficiëncy te bevorderen zijn we in 2013 begonnen met het invoeren van de LEAN-principes om alle processen efficiënter en effectiever te maken. In 2014 zijn we gestart met het veranderen van de organisatiestructuur naar een centrale aansturing om kwaliteit en efficiëncy beter te beheersen. Centrale aansturing zorgt voor verdere standaardisatie van de werkprocessen en kan daarmee ook voor kostenbesparing zorgen. Daarnaast is er vanuit de centrale organisatie meer deskundigheid op specialistische gebieden, die kostbaar zijn om decentraal in te richten.

De verhoudingen tussen inkomsten en de organisatiekosten Terre des Hommes werkt met een set van ratio's die de verhoudingen tussen inkomsten, besteding aan de doelstelling en de organisatiekosten bewaken. Een daling van de inkomsten zet deze ratio's logischerwijs onder druk; het is noodzakelijk om de bestedingen en organisatiekosten daar snel op aan te kunnen passen. In personeels- en andere kosten streven we naar meer flexibiliteit om gemakkelijker te kunnen bijsturen als de opbrengsten tegenvallen. Kwaliteit van het ICT-systeem Een adequaat ICT-systeem is nodig om de kwaliteit van ons werk te kunnen waarborgen. Een systeem dat alle processen ondersteunt en informatie oplevert om de organisatie te besturen en de resultaten van ons werk aan te tonen. In 2014 zijn we gestart met de uitrol van een nieuw ICT-platform dat ons meer mogelijkheden op het gebied van samenwerken en het delen van informatie biedt. In 2015 zullen wij de primaire processen (programma's en marketing & communicatie) hierin opslaan.

Fraude Bij een complexe organisatie als Terre des Hommes waar sprake is van een hoofdkantoor, regio- en landenkantoren, partner organisaties en zelfstandige winkelstichtingen is er altijd risico op fraude. Hoe minimaliseren wij het risico? • Met onze beheersmaatregelen, zoals functiescheiding, regelingen voor tekenbevoegdheid, een anti-fraude- en diefstalprotocol en een klokkenluidersregeling. • Op het hoofdkantoor en onze regio- en landenkantoren nemen wij interne en externe audits af. • Onze partnerorganisaties krijgen gefaseerd bedragen toegekend op basis van financiële rapporten en voortgangsverslagen; bij afronding van een project dienen zij een accountantsverslag te overleggen. • Projecten beoordelen wij op basis van interne monitoring en (externe) evaluaties op kwaliteit. Voorafgaand het afsluiten van een contract met een partnerorganisatie onderzoeken wij haar grondig. Zo is uitwisseling van kennis met en door collega- en brancheorganisaties een bron van informatie over de (potentiële) projectpartner. • In onze winkels plaatsen we PINautomaten om de contante geldstromen te reduceren, stellen wij kascommissies in die onafhankelijk verslag doen aan het winkelbestuur en verrichten we vanuit het hoofdkantoor audits om de administraties en beheersmaatregelen te toetsen.

77

7 ...RAAD VAN TOEZICHT-LEDEN

voerden in 2014 hun toezichthoudende rol met betrokkenheid uit. Zij hielden onder meer de uitvoering van de strategie en het realiseren van de doelstellingen scherp in de gaten.

78

79

4. VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT SAMENSTELLING VAN DE RAAD

FUNCTIE EN ROL

De Raad van Toezicht van Terre des Hommes bestaat uit zeven personen. Een lid van de Raad van Toezicht wordt voor een periode van vier jaar benoemd door de zittende leden en mag (uitzonderingen daargelaten) twee keer worden herbenoemd.

Rob Ruijter - Voorzitter Commissaris bij Wavin, Ziggo, Delta Lloyd, Interxion en Immarsat (vanaf februari 2015) aangesteld in: 2004 - einde RvT termijn: 2016

Rob Ruijter

Pim Oomens

Paul Nobelen

Paul Nobelen - Vice-voorzitter Bestuursadviseur aangesteld in: 2004 - einde RvT termijn: 2016 Daniëlle Smits van Waesberghe - Lid Adviseur marketing en communicatie aangesteld in: 2005 - einde RvT termijn: 2017

Arent van Wassenaer van Catwijck Mieke van Laarhoven

Arent van Wassenaer van Catwijck - Auditcommissie (lid) Advocaat Allen & Overy aangesteld in: 2009 - uiterste datum einde RvT termijn: 2021 Pim Oomens - Auditcommissie (vz) CFO en lid RvB Stork Technical Services Holding BV aangesteld in: 2012 - uiterste datum einde RvT termijn: 2024 Mieke van Laarhoven - Lid Advocaat van Laarhoven Legal Service aangesteld in: 2013 - uiterste datum einde RvT termijn: 2025

Renée van Kessel - Hagesteijn

Daniëlle Smits van Waesberghe

Renée van Kessel-Hagesteijn - Lid Directeur gebied MaGW, NWO, zakelijk directeur (NIHC) aangesteld in: 2013 - uiterste datum einde RvT termijn: 2025

80

81

JAARVERSLAG 2014

ONZE TOEZICHTHOUDENDE VERANTWOORDELIJKHEID IN 2014 DE BELANGRIJKSTE TAKEN VAN DE RAAD VAN TOEZICHT ZIJN: • goedkeuren van het jaarplan en de meerjarenstrategie van Terre des Hommes - inclusief de bijbehorende begroting en de benodigde investeringen; • het toezicht houden op de uitvoering van de strategie en het realiseren van de doelstellingen; • goedkeuren van de jaarrekening en het jaarverslag van Terre des Hommes; • goedkeuren en wijzigen van het directiereglement; • goedkeuren van wijzigingen in het arbeidsvoorwaardenbeleid. • aanstellen directie

BEOORDELEN VAN BELEID WAT HEEFT DE RAAD VAN TOEZICHT BESPROKEN, GEDAAN EN GOEDGEKEURD IN 2014? • Vijf vergaderingen: 31 maart, 2 juli, 27 oktober en 16 december. En op 22 september was er strategisch overleg met het managementteam. • Advies gegeven op de beleidsterreinen fondsenwerving en positionering. • Goedkeuring van het jaarverslag en de jaarrekening 2013. • Doornemen van het accountantsverslag. • Benoeming van de heer I.P. Wekking per 1 april tot Directeur Financiën & ICT. • Goedkeuring jaarplan 2015. • Governance-activiteiten op het gebied van: • jaarlijkse 360 graden beoordeling van de directie; • zelfevaluatie functioneren van de RvT; • evaluatie van diverse bestuurslidmaatschappen. • Goedkeuring toepassen prijsindexatie van 1% vanaf 1 januari 2015. • Het voeren van vooroverleg zonder aanwezigheid van de directie.

82

De Raad van Toezicht (RvT) is het hoogste orgaan van de Stichting Terre des Hommes Nederland. In haar werkgeversrol keurt de RvT het door de directie gevoerde beleid goed of af. De uitvoering ervan beoordeelt de RvT continu. Ook is de RvT desgewenst sparringpartner van de statutaire directie. De directie geeft leiding aan de Stichting Terre des Hommes Nederland en legt daarover verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De directie bracht in 2014 ieder kwartaal verslag uit aan de RvT tijdens de RvT-vergaderingen.

VERGOEDING De leden van de RvT van Terre des Hommes hebben in 2014 geen vergoeding ontvangen - ook niet voor eventueel gemaakte reiskosten. Zij hebben geen zakelijke relatie met Terre des Hommes.

WIJZIGINGEN LEDEN RAAD VAN TOEZICHT

FUNCTIONEREN

AUDITCOMMISSIE

Raad van Toezicht Op 16 december hield de RvT een besloten vergadering waarin het functioneren van de leden is geëvalueerd en de conclusie was dat de RvT tevreden is over het functioneren, de communicatie (onderling en die met de directie) en de werkwijze in 2014.

De heer A.G.J. van Wassenaer en de heer W.H.J.C.M. Oomens (voorzitter) zijn binnen de RvT lid van de auditcommissie. Deze commissie heeft in 2014 toezicht op de volgende aspecten gehouden en advies gegeven aan de RvT over:

REMUNERATIECOMMISSIE De remuneratiecommissie van de RvT wordt vertegenwoordigd door de heer R.A. Ruijter en de heer P.W.M. Nobelen en mevrouw M. van Laarhoven. Deze commissie adviseert de RvT over het beloningsbeleid voor de directie, de heer A.J. van Santbrink en de heer I.P. Wekking. Begin 2015 vonden de beoordelingsgesprekken met Van Santbrink en Wekking plaats. De commissie is van mening dat de directie dit jaar goed heeft gefunctioneerd en haar doelstellingen heeft behaald. De remuneratiecommissie beoordeelt het directiesalaris op grond van de "Regeling beloning directeuren van goede doelen" van de VFI. Met behulp van de bepalende factoren voor functiezwaarte (omvang, complexiteit en context) is de totale functiezwaarte, uitgedrukt in BSD-punten, van de directie vastgesteld. Het normbedrag voor het directiesalaris bij Terre des Hommes valt in categorie I (normbedrag = € 124.233). Bij Terre des Hommes is sprake van een tweehoofdige collegiale directie waarvan een voorzitter is. Beide directiesalarissen vallen binnen deze norm en de RvT acht het salaris van de directie in lijn met de regeling en de zwaarte van de functie. Van Santbrink en Wekking geven leiding aan 111 medewerkers in binnen- en buitenland en 1.828 vrijwilligers waarbij zij de verantwoordelijkheid hebben voor het genereren en verantwoord besteden van 23,6 miljoen euro in 2014.

• De werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen. De externe ISO- en CBF-certificeerders spelen hier een grote rol bij. • Het jaarverslag en de jaarrekening 2013; het strategische jaarplan en de begroting voor 2015. • Financiële informatieverschaffing: Terre des Hommes heeft in 2014 een helder beeld van de besteding van de financiële middelen gegeven door middel van nieuwsbrieven, sponsorrapportages, folders, de website, het magazine, diverse social media en bijeenkomsten. • De relatie met de onafhankelijke accountant: In 2014 zijn vier organisaties uitgenodigd, waaronder de huidige accountant KPMG, om een offerte uit te brengen voor het uitvoeren van de accountantscontrole voor het boekjaar 2014 bij Terre des Hommes. In december is besloten om PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. deze opdracht te gunnen.

In 2014 hebben geen wijzigingen plaatsgevonden in de samenstelling van de Raad van Toezicht.

83

VERANTWOORDINGSVERKLARING Stichting Terre des Hommes draagt het CBF-keur. Een van de voorwaarden hiervan is het overleggen van een Verantwoordingsverklaring, die aangeeft hoe wij invulling geven aan de drie principes van het Reglement van het CBF-keur.

De Raad van Toezicht van Stichting Terre des Hommes onderschrijft de volgende principes voor goed bestuur: • Binnen de stichting is het toezicht duidelijk gescheiden van het bestuur en de uitvoering; • De stichting werkt voortdurend aan een optimale besteding van middelen, zodat doelstellingen effectief en doelmatig worden gerealiseerd; • De stichting streeft naar optimale relaties met belanghebbenden. 1. Scheiding van toezicht, bestuur en uitvoering • De Raad van Toezicht is het hoogste orgaan van de stichting. De RvT houdt toezicht op het beleid van de statutair bestuurder/ directie en op de algemene gang van zaken. De RvT bestaat uit ten minste zeven leden. De leden worden benoemd voor een periode van vier jaar en kunnen tweemaal worden herbenoemd voor eenzelfde termijn. • De scheiding van bevoegdheden tussen de Raad van Toezicht en het bestuur hebben we formeel vastgelegd in de statuten; het directiereglement werkt dit verder uit voor de directievoering. • In dit reglement hebben we onder meer vastgelegd welke besluiten van het bestuur wij altijd vooraf ter goedkeuring aan de RvT moeten voorleggen. • De besluiten van de RvT en die van het bestuur worden afzonderlijk vastgelegd. Jaarlijks evalueert de RvT het

84

functioneren van het bestuur en zijn eigen functioneren. De Raad van Toezicht vergadert jaarlijks minimaal vier keer met het bestuur. • De RvT laat zich door de Auditcommissie adviseren over het te volgen financieel beleid en beleggingsbeleid. • Het bestuur van de stichting ligt bij het statutair bestuur/de directie. De directie heeft de dagelijkse leiding en is eindverantwoordelijk voor de uitvoering van het beleidsplan en de activiteiten. Het directiereglement vormt daarbij de basis. • De Raad van Toezicht benoemt de directie, houdt toezicht op zijn functioneren en mag hem schorsen en ontslaan. 2. Optimale effectiviteit en efficiëntie van bestedingen In het algemeen geldt dat wij met behulp van onze planning& controlecyclus - ons vijfjarig beleidsplan, de jaarplannen met concrete en meetbare doelstellingen en onze beoordelingscyclus - streven naar een optimale besteding van middelen en hoge efficiëntie. Gedurende het jaar houden we de vinger aan de pols via managementrapportages. 3. Optimale relaties met belanghebbenden Terre des Hommes kent verschillende doelgroepen. We werken continu aan een optimale communicatie met hen. Elke doelgroep kent een eigen communicatie- en voorlichtingsbeleid. Daarbij gaan we uit van een klantgerichte opstelling, adequate en tijdige informatievoorziening, een transparante en open opstelling en

professionaliteit. We hebben oog voor wensen, ideeën en klachten van alle doelgroepen. Voor onze vrijwilligers is een handboek opgesteld met daarin onder andere de gedragsrichtlijnen. We behandelen klachten volgens een vaste procedure. Verantwoording Terre des Hommes legt jaarlijks verantwoording af door middel van een jaarverslag volgens de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen (Richtlijn 650) van de Raad voor Jaarverslaggeving. Dank Graag dankt de Raad van Toezicht de directie, alle medewerkers, onze vrijwilligers, de donateurs, de sponsoren, institutionele donoren, de Nationale Postcode Loterij, TdH-ambassadeurs Frans Weisglas (tot 1 juli 2014), de 3JS en Thekla Reuten, voor hun inzet en resultaten in het afgelopen jaar. Met vriendelijke groet, namens de Raad van Toezicht van de Stichting Terre des Hommes Nederland, Rob Ruijter Voorzitter 5 juni 2015, 's-Gravenhage

85

23.607.675 ... EURO HEBBEN WIJ IN 2014 GEWORVEN

voor onze projecten in de diverse regio’s waar wij werkzaam zijn. Dankzij de onmisbare steun van al onze vrijwilligers, donateurs, loterijen, bedrijven en vermogensfondsen.

86

87

JAARVERSLAG 2014

5. FINANCIËN

Acties derden

Gezamenlijke acties

€2.373.674

€326.913 In 2014 heeft Terre des Hommes de kosten van de winkels op een andere wijze toegerekend. Voorheen beschouwde Terre des Hommes alleen de kosten van de ingekochte goederen als kostprijs. Deze is echter te verwaarlozen (in 2013 bedroeg deze 1,24% van de omzet) aangezien nagenoeg alle goederen die verkocht worden, zijn geschonken. Alle overige kosten zagen wij als eigen gemaakte kosten en verwerkten wij als kosten eigen fondsenwerving. Op die manier wordt geen volledig beeld gegeven van de kostprijs verkopen aangezien er geen rekening wordt

gehouden met de op de inkoop en verkoop drukkende verwervingskosten. Richtlijn 650 (650.415) geeft aan dat "onder de kostprijs de inkoopwaarde van de goederen wordt verstaan, verhoogd met de op de inkoop en verkoop drukkende directe (aan derden betaalde) verwervingskosten". Terre des Hommes heeft een analyse uitgevoerd om te bepalen welke kosten wij tot de kostprijs kunnen rekenen. Hierbij namen wij uitsluitend de noodzakelijke kosten om tweedehands goederen te kunnen inzamelen en verkopen in beschouwing: de kosten van het winkelpand met inrichting, de kosten van de vrijwilligers en de faciliteiten om de goederenstroom te registreren, de verkoop af te kunnen handelen en de gelden te ontvangen.

Voor een goed beeld hebben wij ook de vergelijkende cijfers van 2013 aangepast volgens deze principes. Door de hernieuwde toerekening zijn de belangrijkste wijzigingen in de cijfers 2013; • het bedrag aan baten eigen fondsenwerving daalt met € 806.370. • de kosten eigen fondsenwerving dalen met € 538.618 • de kosten bewustwording en voorlichting dalen met € 260.722

Eigen fondsenwerving

23.607.675

€10.854.300

Subsidies overheid

€9.671.818 Rente/Overige baten

€380.970

INKOMSTEN Fondsenwerving en acquisitiekosten (exc. winkels)

UITGAVEN

€2.294.538 Beheer en administratie

Bewustwording en voorlichting

€787.710

€1.166.401

Projecten en programma’s

23.450.994

€17.082.851

Uitvoeringskosten eigen organisatorische hulpverlening

€2.119.494

88

89

JAARVERSLAG 2014

5.1 VISIE, STRATEGIE EN BELEID VISIE Een verantwoord financieel beleid en een goede interne controle en beheersing dient onze doelstelling optimaal te ondersteunen, op zowel korte als lange termijn.

STRATEGIE Wij streven naar een zo hoog mogelijke besteding aan onze doelstelling "een wereld waarin kinderen niet meer worden uitgebuit" te bereiken. Wij zetten daarom in op groei van onze inkomsten en beheersing van de organisatiekosten. Om dit te bereiken, investeren we in onze fondsenwervende capaciteit en werken we samen met andere partijen op strategisch niveau om subsidies te verkrijgen. Fondsenwerving in de landen waar we werkzaam zijn moet een steeds belangrijker deel van onze inkomsten gaan uitmaken. Investeren in ICT, de kwaliteit van onze medewerkers en de processen zorgt ervoor dat we onze kosten beheersen.

BELEID Voor het aanwenden en aanhouden van ons vermogen hanteren wij de volgende uitgangspunten: • Terre des Hommes houdt rekening-courant saldi aan bij bankinstellingen die onder toezicht staan van de Nederlandsche Bank N.V.; • Terre des Hommes belegt haar middelen niet in aandelen, obligaties of andere beleggingsproducten; • Terre des Hommes hanteert een rendementsdoelstelling waarbij risicomijding en inflatiecorrectie de uitgangspunten zijn; • Terre des Hommes spreidt haar liquide middelen onder verschillende bankinstellingen.

90

5.2 BESTEDINGEN • In 2014 werd in totaal een bedrag van € 23,5 miljoen besteed. Dit is vrijwel gelijk aan de baten van dit jaar, maar hoger dan het bedrag dat is begroot (€ 21,3 miljoen). • Het bedrag is lager dan dat wij in 2013 hebben besteed, omdat in 2013 extra bedragen (+ € 4,7 miljoen) waren toegekend door de Nationale Postcode Loterij. • Met name de bestedingen aan noodhulp zijn hoger dan begroot (+ € 2,0 miljoen). Noodhulp Ieder jaar besteedt Terre des Hommes een deel van haar budget aan noodhulp of humanitaire hulp. Als een ramp zoals een tyfoon of een overstroming het gebied treft waar we werkzaam zijn, kunnen we niet met de armen over elkaar toekijken. Juist kinderen zijn extra kwetsbaar in noodsituaties. De afgelopen jaren is het aantal humanitaire rampen in de wereld sterk gegroeid, zowel in aantal als in omvang. Het blijkt dat een buitenproportioneel aantal kinderen hier slachtoffer van is, in veel gevallen meer dan vijftig procent. Dit jaar bleek, naar aanleiding van de opkomst van IS, dat in sommige steden in Noord-Irak, zelfs meer dan zeventig procent van de vluchtelingen minderjarig is. Daarom heeft Terre des Hommes dit jaar besloten om meer te investeren in noodhulp. Onze collegaorganisaties Terre des Hommes Lausanne en Terre des Hommes Italië, specialisten op het gebied van noodhulp, voeren deze hulp uit. Het is met name gericht op de opvang en de bescherming van kinderen en hun families. Uitvoeringskosten De uitvoeringskosten eigen organisatie zijn gestegen ten opzichte van 2013 (circa € 90.000,-) maar zijn lager dan was begroot. De kosten in Nederland zijn gestegen omdat er is geïnvesteerd in extra expertise op de thema's kinderrechten en noodhulp. De kosten in de regio's daalden licht ten opzichte van 2013.

Kosten bewustwording In 2014 zijn de kosten bewustwording gestegen met circa € 100.000,- ten opzichte van 2013. Het onder de aandacht brengen van de verschillende thema's op het gebied van kinderuitbuiting en schending van kinderrechten is een belangrijk onderdeel van het werk van Terre des Hommes. We bereiken daarmee dat onderwerpen op de nationale en internationale politieke agenda's geplaatst worden. De kosten voor fondsenwerving waren circa € 80.000,- lager ten opzichte van 2013 en bleven circa € 60.000,- onder de begroting van 2014. Beheer en administratie De kosten voor beheer en administratie daalden circa € 283.000,ten opzichte van 2013 en kwamen circa € 63.000,- lager uit dan begroot. In 2012 is Terre des Hommes een traject gestart om deze kosten naar een niveau tot onder de 5% van de totale lasten te brengen. In 2014 komt dit percentage uit op 3,4%, een daling van 0,7% ten opzichte van 2013 en 0,2% ten opzichte van de begroting. De overige kosten daalden eveneens ten opzichte van 2013 met circa € 91.000,-.

91

JAARVERSLAG 2014

5.3 BATEN • In de begroting voor 2014 is een bedrag aan baten van € 21,5 miljoen opgenomen. De uiteindelijke baten kwamen uit op een bedrag van € 23,6 miljoen, een positief verschil van ruim € 2 miljoen. Deze extra baten waren onder andere het gevolg van extra bijdragen voor noodhulpprojecten en een subsidie voor een programma in Bangladesh. • De vaste bijdragen uit eigen fondsenwerving stegen met circa € 244.000,- ten opzichte van 2013. Ondanks dat dit lager is dan begroot, is dit een mooi resultaat in een markt die onder druk staat. • De opbrengsten uit nalatenschappen stegen met circa € 580.000,- ten opzichte van 2013. In 2014 ontving Terre des Hommes in totaal 39 dossiers met een geschatte waarde van € 2,0 miljoen. Ultimo 2014 is er een geschat bedrag van € 2,2 miljoen in dossiers die nog afgewikkeld dienen te worden. Zakelijke markt De opbrengsten uit de zakelijke markt bedroegen ruim € 1,6 miljoen. De inkomsten uit de zakelijke markt hebben zich stabiel ontwikkeld en zijn licht gestegen van ruim 1,5 miljoen (2013) naar ruim 1,6 miljoen euro in 2014. Belangrijke bijdragen zijn ontvangen naar aanleiding van een grote inzamelingsactie van de RVKO en donaties van de GSRD Foundation, de OAK Foundation, de Sint Antonius Stichting en Stichting Liberty. 2015 zal in het teken staan van het uitbouwen van de relatie met enkele belangrijke bestaande donoren en het vinden van enkele grote nieuwe donoren. Eén daarvan is reeds gevonden in de vorm van samenwerking met Dolmans Facilitaire Diensten B.V. Daarnaast is er onder meer aandacht voor de samenwerking met de Scheveningen-Zandvoort Strandmarathon. We moedigen bedrijven aan met het personeel deel te nemen aan deze sportieve teamprestatie en hiermee aandacht en fondsen te genereren voor het werk van Terre des Hommes. In 2015 gaan we ook aan de slag met het thema social entrepreneurship en zullen we bepalen of en hoe Terre des Hommes hieraan, samen met ondernemers, invulling kan geven. Gesprekken met social entrepreneurs over samenwerking zijn inmiddels gaande.

92

5.4 OVERSCHOTTEN/TEKORTEN Winkels De inkomsten uit de winkels stegen met ruim € 190.000,- ten opzichte van 2013. De totale omzet bedroeg ruim € 2,3 miljoen. Deze stijging is mede een gevolg van de bijdrage van winkels die in 2013 zijn geopend en in 2014 volledig hebben bijgedragen. In 2014 werden in de tweede helft van het jaar twee nieuwe winkels opgericht die beperkt aan het resultaat bijdroegen. We zien op deze markt een toenemende concurrentie van commerciële initiatieven. Ook ontwikkelen grote winkelketens initiatieven om zelf gebruikte kleding in te zamelen. Terre des Hommes investeert in haar winkelformule om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Acties derden en gezamenlijke acties Naast de reguliere bijdrage van € 2.250.000 van de Nationale Postcode Loterij ontving Terre des Hommes opbrengsten uit de Vriendenloterij (circa € 74.000,-). De ebola-actie van de Samenwerkende Hulp Organisaties bracht in totaal ruim € 10,3 miljoen op; Terre des Hommes ontving hiervan een bedrag van € 218.211,- dat wordt besteed aan hulp in Guinea via de zusterorganisatie in Zwitserland. Daarnaast ontvingen wij nog een restant van ruim € 108.000,- uit de actie voor de slachtoffers van de cycloon Hayan die de Filipijnen trof eind 2013.

Overige subsidies Terre des Hommes ontving van het Ministerie van Buitenlandse Zaken een subsidie voor noodhulp aan Irak (€ 400.000,-). Ons regiokantoor in Bangladesh verkreeg een subsidie van € 1,4 miljoen via de Nederlandse Ambassade in Dhaka. Bangladesh is één van de 15 partnerlanden voor ontwikkelingssamenwerking van Nederland. De Nederlandse Ambassade in Bangladesh steunt het Terre des Hommes IMAGE (Initiatives for the Married Adolescent Girls Empowerment) programma dat zich richt op seksuele gezondheid en rechten van jonge getrouwde meisjes. IMAGE wordt uitgevoerd samen met o.a. RedOrange, een Nederlands en Bangladeshi media en communicatie bedrijf dat gespecialiseerd is in communicatie voor sociale verandering. Rentebaten De rentebaten bedragen in 2014 € 264.799,- (€ 349.281,- in 2013). De lagere opbrengst is het gevolg van verder gedaalde rentetarieven in 2014 en een gemiddeld lager saldo op de bankrekeningen dan in 2013 het geval was.

T

erre des Hommes werkt met meerjarige committeringen en houdt daartoe reserves aan om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. De continuïteitsreserve bedraagt € 4,0 miljoen en bedraagt ongeveer 1 maal de organisatiekosten en is bedoeld voor de dekking van risico's op korte termijn. De hoogte van deze reserve mag volgens de VFI richtlijn maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. De reserve die Terre des Hommes aanhoudt, is lager dan dit maximum. In het verleden is besloten deze reserve niet hoger dan 1 maal de organisatiekosten te laten zijn. In 2015 zal Terre des Hommes de hoogte van deze reserve opnieuw beoordelen en toetsen aan de huidige realiteit. De reserve die direct beschikbaar is voor de doelstelling bedraagt ultimo 2014 € 4.283.767,-. Door onder meer een toename van het bedrag aan bestemmingsfondsen is deze reserve afgenomen ten opzichte van 2013 met € 35.542,-. Het totale bedrag aan reserves, inclusief bestemmingsreserves, bedraagt ultimo 2014 € 8,5 miljoen. De verplichtingen van Terre des Hommes bedragen ultimo 2014 € 16,5 miljoen.

SUBSIDIES Medefinancieringsstelsel (MFS-II) Terre des Hommes vormt met Stichting Kinderpostzegels en het Liliane Fonds de alliantie Child and Development. Het totale toegewezen subsidiebedrag voor de periode 2011-2015 bedraagt € 32,8 miljoen. In totaal is er in 2014 € 7,3 miljoen ontvangen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De kosten c.q. overmakingen aan de alliantiepartners in 2014 zijn in deze jaarrekening verantwoord onder de post: Structurele hulpverlening Oost Afrika.

93

JAARVERSLAG 2014

5.5 LIQUIDE MIDDELEN

T

erre des Hommes heeft ultimo 2014 € 14,0 miljoen aan liquide middelen waarvan € 8,0 miljoen is ondergebracht in deposito's. Het verloop van de liquide middelen in 2014 lichten wij in de jaarrekening toe met een kasstroomoverzicht.

TOELICHTING OP DE KENGETALLEN: 1 en 2: kengetallen Besteed aan doelstelling 3: kengetal Kosten beheer en administratie De Richtlijn 650 die Terre des Hommes toepast, introduceert onder andere het kengetal 'Besteed aan doelstelling' en het kengetal 'Beheer en administratie'. In alinea 423 van Richtlijn 650 is een aanvullend vereiste opgenomen omtrent een verplicht kengetal, die de besteding aan de doelstelling weergeeft als percentage van alle lasten. Terre des Hommes hanteert een percentage van 80% als norm hiervoor. Deze kengetallen geven aan welk deel van de inkomsten/ lasten aan de doelstelling is besteed. Omdat de baten en bestedingen vrijwel in evenwicht zijn in 2014, geldt dat beide percentages nauwelijks van elkaar verschillen. Het kengetal 'Beheer en administratie' daalde met 0,7% t.o.v. 2013 door verdere kostenbesparingen en vergroting van de efficiency.

5.6 KENGETALLEN

Kengetallen:

KENGETAL

2014

2013

2012

2011

2010

Besteed aan doelstelling / Inkomsten

86%

86%

87%

93%

81%

Besteed aan doelstelling/som der lasten

87%

87%

82%

79%

80%

3,4%

4,1%

5,0%

5,5%

5,8%

16,8%

19,7%

23,5%

24,1%

24,4%

totale inkomsten (MFS II-norm > 25%)

66,8%

67,7%

61,3%

72%

66%

Uitvoeringskosten eigen organisatie /Inkomsten

27,0%

25,3%

32,2%

37,8%

24,4%

12,4%

10,4%

11,6%

11,0%

12,2%

Kosten beheer en administratie / totale lasten plus mutatie microkredieten Kosten eigen fondsenwerving / baten eigen fondsenwerving (CBF-norm = 25%) Totale inkomsten excl. Subsidies/

Uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening / Structurele hulpverlening en Noodhulp/Rehabilitatie

4: kengetal Percentage Fondsenwervingskosten (CBF) Dit kengetal geeft het aandeel weer van de kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van de baten eigen fondsenwerving. Het Centraal Bureau Fondsenwerving hanteert als maximum norm een gemiddeld kostenpercentage van 25% over de laatste drie boekjaren. Dit kengetal is gedaald ten opzichte van 2013 met 2,9% en staat nu op 16,8%. 5: Kengetal Ministerie van Buitenlandse Zaken - eigen bijdrage 2011 was het eerste jaar van het Medefinancieringsstelsel 2011-2015. In de subsidiebeschikking wordt van de subsidieontvanger verwacht dat minimaal 25% van de totale inkomsten door de subsidieontvanger zelf wordt verworven. Met een percentage van 66,8% voldoet Terre des Hommes ruimschoots aan deze norm.

6: kengetal Overhead Organisatie Dit kengetal geeft de verhouding tussen de overhead en de inkomsten weer: het geeft informatie voor het monitoren van de ontwikkeling van de overheadkosten. De uitvoeringskosten stegen licht en de inkomsten daalden met € 2,6 miljoen ten opzichte van 2013; het kengetal is dan ook gestegen met 1,7% ten opzichte van 2013. Terre des Hommes hanteert een norm van 30% voor dit kengetal. 7: kengetal Overhead Hulpverlening Met dit kengetal toetsen wij de overhead rond hulpverlening. Dit kengetal is in 2014 gestegen ten opzichte van 2013. De bestedingen aan structurele hulpverlening en noodhulp/rehabilitatie namen af ten opzichte van 2013 (- € 2,6 miljoen). De uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening (exclusief kosten van de Terre des Hommes winkels) stegen met circa € 84.000,-. De door Terre des Hommes gehanteerde norm bedraagt 10%.

Door de gewijzigde toerekening van de kosten van de winkels, zoals aan het begin van dit hoofdstuk is toegelicht, hebben wij de kengetallen van 2013 aangepast om een goede vergelijking te kunnen maken.

94

95

6. JAARREKENING 2014 1

BALANS PER 31 DECEMBER 2014

31 december 2014

31 december 2013

1.362.868 254.568 10.006.237 14.050.668 25.674.341

1.382.901 378.143 3.530 7.903.232 18.686.522 28.354.328

8.538.335 565.673

8.700.983 246.345

1.394.989 262.509 14.912.836 25.674.341

5.373.707 492.411 13.540.882 28.254.328

ACTIVA 01. Materiële vaste activa 02. Materiële vaste activa doelstelling 03. Financiële vaste activa doelstelling 04. Vorderingen 05. Liquide middelen Totaal activa

PASSIVA 06. Reserves 07. Fondsen 08. Schulden Langlopende schulden 2 jaar Langlopende schulden 3 jaar Kortlopende schulden Totaal passiva

Alle bedragen in de tabellen van dit hoofdstuk zijn in euro's.

1

96

97

STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2014

2014

RESULTAATBESTEMMING Begroting 2014

10.854.300 326.913 2.373.674 9.671.819 264.799 116.170 23.607.675

13.550.000 2.250.000 5.390.000 250.000 50.000 21.490.000

9.721.959 771.952 6.973.041 8.469.674 393.370 -59.198 26.270.798

LASTEN BESTEED AAN DOELSTELLINGEN 15. Structurele hulpverlening Overmakingen aan alliantiepartners 16. Noodhulp en rehabilitatie 17. Uitvoeringskosten eigen organisatie hulpverlening 18. Bewustwording en voorlichting Totaal besteed aan doelstellingen

11.434.881 2.620.247 3.027.723

11.225.000 2.397.000 1.000.000

15.099.555 2.796.861 1.686.382

2.119.494 1.166.401 20.368.746

2.188.000 1.368.000 18.178.000

2.035.073 1.061.103 22.678.974

1.824.936 132.643 163.821 123.354 49.784 2.294.538

1.819.000 127.000 165.000 206.000 49.000 2.366.000

1.915.003 160.996 170.222 200.620 29.215 2.476.056

BEHEER EN ADMINISTRATIE Kosten beheer en administratie TOTALE LASTEN OVERSCHOT/TEKORT

319.328 -123.575 -3.530 -35.542 156.681

189.622 -123.575 -21.531 44.516

2014

2013

Ontvangsten van donateurs en sponsoren Betalingen aan lokale projectpartners Betalingen aan leveranciers Overmakingen alliantiepartners MFSII Totaal kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen rente Ontvangen huur Totaal kasstroom uit beleggingen en overig Investeringen in materiële vaste activa Opbrengst verkoop activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

21.571.307 -14.684.986 -9.066.056 -2.620.247 -4.799.982 308.482 50.634 359.116 -254.254 4.808 -249.466

23.946.526 -12.573.555 -7.567.845 -2.645.993 1.159.133 357.921 45.180 403.101 -264.798 35.512 -229.286

Netto kasstroom

-4.690.312

1.332.948

55.022

-

-4.635.290

1.332.948

Bestemmingsfondsen Reserve materiële vaste activa doelstelling Reserve financiële vaste activa doelstelling Reserve beschikbaar voor doelstelling OVERSCHOT/TEKORT

KASSTROOMOVERZICHT

19. WERVING BATEN Kosten eigen fondswerving Kosten gezamenlijke acties Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen Totaal werving baten

2013

OVERSCHOT/TEKORT IS TOEGEVOEGD/ONTTROKKEN AAN:

BATEN 09. Baten uit eigen fondsenwerving 10. Baten uit gezamenlijke acties 11. Baten uit acties derden 12. Subsidies van overheden 13. Rentebaten en baten uit beleggingen 14. Overige baten en lasten Totale baten

2014

2013

787.710

759.000

1.071.252

23.450.994 156.681

21.303.000 187.000

26.226.282 44.516

KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN

Koers- en omrekeningsverschillen op geldmiddelen

TOENAME/AFNAME GELDMIDDELEN

TOELICHTING Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Het totale banksaldo neemt ten opzichte van 2013 af met € 4.635.290,- (eindsaldo 2013: € 18.686.056,- 2014: € 14.050.766,-).

98

99

JAARVERSLAG 2014

ALGEMENE TOELICHTING EN GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING ALGEMEEN De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Richtlijn 650, fondsenwervende instellingen.

STRUCTUUR VERSLAGGEVENDE EENHEID Stichting Terre des Hommes Nederland Stichting Terre des Hommes Nederland heeft tot doel daadwerkelijke en onmiddellijke hulpverlening aan het noodlijdende kind, in zijn/haar omgeving, waar ook ter wereld zonder onderscheid van ras, geloof of politieke gezindheid. Voor de uitvoering van haar activiteiten heeft Stichting Terre des Hommes Nederland (hierna Terre des Hommes) diverse kantoren en rechtspersonen tot haar beschikking. De jaarcijfers van de onderstaande eenheden zijn in de jaarrekening geconsolideerd. Onderlinge vorderingen en schulden zijn geëlimineerd. Hoofdkantoor Het hoofdkantoor van Terre des Hommes is gevestigd aan de Zoutmanstraat in Den Haag. Regiokantoren In de regiokantoren Zuidoost-Azië, Zuid-Azië en Oost-Afrika heeft Terre des Hommes de beschikking over regiovertegenwoordigers, die leiding geven aan een lokale staf. In Zuid-Amerika heeft Terre des Hommes twee landenkantoren. De kantoren zijn lokaal, volgens wetgeving in het betreffende land, geregistreerd. Nelandeco In 2004 hebben wij Nelandeco opgericht om in Sri Lanka microkredietprogramma's te starten waarbij de betrokken projectpartners een terugbetalingsverplichting hebben. Deze rechtspersoon valt volledig onder de verantwoordelijkheid van Terre des Hommes. Nelandeco is in Sri Lanka geregistreerd als Limited Company onder de Companies Act, No. 17 van 1982. In 2013 is gestart met de liquidatie van Nelandeco omdat het microkrediet-programma is overgedragen aan lokale projectpartners. Verwacht werd dat de rechtspersoon in 2014 ontbonden zou zijn, maar het liquidatieproces neemt meer tijd in beslag dan gedacht. Ontbinding vindt nu in 2015 plaats. Vrijwilligersgroepen Ter ondersteuning van de fondsenwervende initiatieven en bewust100

wordingsactiviteiten van de Stichting Terre des Hommes Nederland waren in 2014 in het land 49 (2013: 48) vrijwilligersgroepen werkzaam namens en onder verantwoordelijkheid van Terre des Hommes. Van deze vrijwilligersgroepen hebben 41 (2013: 39 ) de rechtspersoonlijkheid van een stichting, 7 (2013:7) de rechtspersoonlijkheid van een vereniging en 1 (2013: 2) vrijwilligersgroep is werkzaam als steunpunt; dit zijn vrijwilligersgroepen zonder rechtspersoonlijkheid. Met alle vrijwilligersgroepen zijn overeenkomsten (protocollen) gesloten om te zorgen dat opbrengsten die namens Terre des Hommes geworven zijn, ook daadwerkelijk aan de doelstelling van Terre des Hommes worden besteed.

GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Waarderingsgrondslagen De geformuleerde grondslagen hebben betrekking op de jaarrekening als geheel. De waarderingsgrondslagen zijn ten opzichte van het voorgaande jaar niet gewijzigd, tenzij dat als zodanig is vermeld. De jaarrekening is opgesteld conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen. Buitenlandse valuta Vorderingen, schulden en verplichtingen in buitenlandse valuta zijn omgerekend tegen de koers per balansdatum. De kosten en baten in vreemde valuta hebben wij omgerekend tegen een gemiddelde koers. De uit de omrekening voortvloeiende koersverschillen zijn opgenomen in de staat van baten en lasten. Transacties in buitenlandse valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De jaarrekeningen van de regiokantoren luiden in buitenlandse valuta en rekenen wij ten behoeve van opname in de jaarrekening om tegen de geldende koersen per balansdatum. De koersverschillen over het begin- en eindvermogen en over de vermogensmutaties in de loop van het boekjaar nemen wij op in de staat van baten en lasten.

MATERIËLE VASTE ACTIVA De Stichting beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseer-

bare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. Onroerend goed en verbouwingen/interieuraanpassingen Onroerend goed wordt gewaardeerd op de verkrijgingsprijs. Met ingang van het boekjaar 1997 wordt op onroerend goed afgeschreven uitgaande van de aanschafwaarde, op basis van een economische levensduur van 40 jaar, zonder restwaarde. Er zijn geen inhaal-afschrijvingen toegepast. De lasten van bouwkundige c.q. interieuraanpassingen worden geactiveerd en in vijf jaar afgeschreven. Kantoorinrichting en apparatuur De materiële vaste activa worden gewaardeerd op de verkrijgingsprijs, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de economische levensduur. De restwaarde van de vaste activa wordt op nihil gesteld. De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: • computerapparatuur e.d.: 3 jaar • vervoermiddelen: 4 jaar • kantoorinventaris: 5 jaar Materiële vaste activa doelstelling Op de materiële vaste activa aangewend in het kader van de doelstelling wordt als volgt afgeschreven: • hospitaalschepen: 10 jaar

FINANCIËLE INSTRUMENTEN Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt voor reële waarde. Na de eerste opname waarderen wij financiële instrumenten op de geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rente-methode. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito's met een looptijd korter dan twaalf maanden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de rechtspersoon.

Financiële vaste activa De financiële vaste activa (leningen) waarderen wij op geamortiseerde kostprijs verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. De activa die luiden in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum.

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Per balansdatum aanwezige handelsvoorraden, bijvoorbeeld bij vrijwilligersgroepen, en andere voorraden, zoals welkomstgeschenken voor nieuwe donateurs, nemen wij niet in de balans op, maar in het jaar van aanschaf ten laste van het resultaat gebracht. Vorderingen Vorderingen waarderen wij op de geamortiseerde kostprijs.

PASSIVA Bestemmingsreserve materiële/financiële vaste activa doelstelling Vermogen dat is vastgelegd in activa, en dat direct en volledig wordt aangewend voor het realiseren van de doelstelling, hebben wij in de bestemmingsreserve materiële vaste activa-doelstelling en in de bestemmingsreserve financiële vaste activa-doelstelling opgenomen. Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen zijn reserves die zijn opgebouwd uit daartoe ingezamelde of verkregen fondsen, die dienen om meerjarige of toekomstige projectactiviteiten te financieren. Onttrekkingen aan de bestemmingsfondsen zijn gebaseerd op de in het desbetreffende boekjaar gedane committeringen, die verband houden met het fonds. Dotaties aan bestemmingsfondsen vinden plaats als er voor een bepaald project of hulpprogramma fondsen zijn ontvangen, die wij pas na het lopende boekjaar zullen aanwenden. Met ingang van het boekjaar 1997 zijn in de bestemmingsfondsen ook schenkingen begrepen, waaraan door de schenkers een specifiek doel is verbonden (fondsen op naam). Schulden Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. 101

JAARVERSLAG 2014

GRONDSLAGEN VOOR RESULTAATBEPALING Baten en lasten worden in beginsel toegerekend aan de periodes waarop zij betrekking hebben. Baten Vaste bijdragen, giften uit acties, giften bedrijven, giften vrijwilligersgroepen en overige baten vrijwilligersgroepen Deze opbrengsten verantwoorden wij in het jaar waarin zij worden ontvangen. Giften bedrijven ten behoeve van specifieke projecten Op basis van het matching-principe verantwoorden wij giften van bedrijven ten behoeve van specifieke projecten in het jaar waarin de lasten van het betreffende project worden verantwoord. Nalatenschappen Baten uit nalatenschappen verantwoorden wij in het boekjaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Voorlopige uitbetalingen in de vorm van voorschotten worden in het boekjaar waarin zij worden ontvangen, verantwoord als baten uit nalatenschappen voor zover niet al eerder als bate verantwoord. Verkopen artikelen (Terre des Hommes-winkels) De opbrengst uit de verkoop van artikelen verantwoorden wij in het jaar waarin de feitelijke verkoop tot stand is gekomen. Samenwerkende Hulporganisaties Inkomsten van de Samenwerkende Hulporganisaties verantwoorden wij in het jaar waarin zij worden ontvangen. Loterijen Als baten worden verantwoord de ontvangen en invorderbare netto-opbrengsten van de loterijen over het desbetreffende boekjaar. De per balansdatum nog te ontvangen bedragen worden als vordering op de balans opgenomen. Subsidies Baten uit subsidies worden toegerekend naar rato van de voortgang van de activiteiten waarvoor de subsidie is toegekend. Resultaat beleggingen Zowel de gerealiseerde als de ongerealiseerde koersresultaten worden in het desbetreffende boekjaar opgenomen in de staat van baten en lasten. De met de beleggingen gemoeide kosten verantwoorden wij afzonderlijk onder 'kosten beleggingen' in de staat van baten en lasten.

102

Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen.

LASTEN Kosten eigen fondsenwerving In de kosten eigen fondsenwerving zijn alle kosten inbegrepen die gemaakt zijn om de totale baten uit eigen fondsenwerving te verwerven: te weten de directe verwervingskosten en de met de fondsenwerving verband houdende uitvoeringskosten eigen organisatie. Uitvoeringskosten eigen organisatie De uitvoeringskosten eigen organisatie zijn te onderscheiden in kosten die verband houden met het verwerven van de baten en in kosten die verband houden met de bestedingen in het kader van de doelstelling. De totale uitvoeringskosten verdelen wij conform de Richtlijn 650 volgens vastgestelde sleutels die berekend zijn op basis van de werkelijke personele bezetting en de tijd die door medewerkers wordt besteed aan de verschillende activiteiten. Deze percentages zijn voor 2014 gewijzigd ten opzichte van 2013 omdat de relatieve inzet van medewerkers door organisatorische veranderingen en wijzigingen in het personeelsbestand veranderd is. Het merendeel van de overhead van Terre des Hommes wordt volgens deze percentages over de kostenrubrieken verdeeld. Onderstaand de doorbelastingpercentages in 2014:

KOSTENRUBRIEK

%2014 %2013

Kosten hulpverlening (onderdeel v doelstelling) Kosten bewustwording (onderdeel v doelstelling) Kosten eigen fondsenwerving Kosten gezamenlijke acties Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen Beheer en administratie

14,3% 19,5% 28,1% 4,1% 5,4% 5,2% 2,0% 21,4%

8,3% 17,7% 27,0% 4,1% 4,5% 6,3% 1,1% 30,9%

BESTEED AAN DOELSTELLING Structurele hulpverlening Verplichtingen (committeringen) aan projecten worden geacht te zijn aangegaan wanneer daartoe een besluit is genomen door directie of Raad van Toezicht. Wij wijzen deze volledig toe aan het jaar waarin het besluit is genomen. Dit besluit is gecommuniceerd met de begunstigde. Terre des Hommes heeft als vuistregel dat met bestaande projectpartners twee of driejarige verplichtingen worden aangegaan. Met nieuwe projectpartners worden eenjarige verplichtingen aangegaan. Noodhulp en Rehabilitatie Onder de post 'Noodhulp en Rehabilitatie' worden committeringen ten behoeve van hulpverlening verantwoord, die direct zijn voortgekomen uit een rampsituatie en waarbij de periode van hulpverlening een periode van drie jaar niet overschrijdt. Ook de hulpverlening, die is mogelijk gemaakt door één of meer acties van de Samenwerkende Hulporganisaties, verantwoorden wij onder 'Noodhulp en Rehabilitatie'. Alle overige hulpverlening wordt verantwoord onder 'Structurele Hulpverlening'.

PERSONEELSBELONINGEN/PENSIOENEN Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. De pensioenregeling bij Terre des Hommes betreft een middelloon regeling. De pensioengrondslag is 12 x het maandloon + vakantietoeslag. Terre des Hommes heeft als pensioenuitvoerder PGGM onder de regeling van PFZW (Pensioenfonds Zorg en Welzijn). De dekkingsgraad van PFZW bedroeg ultimo december 2014 102%.

Uitgangspunt is dat de in de verslagperiode te verwerken pensioenlast gelijk is aan de over die periode aan het pensioenfonds verschuldigde pensioenpremies. Voor zover de verschuldigde premies op balansdatum nog niet zijn voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Als de op balansdatum reeds betaalde premies de verschuldigde premies overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door het fonds of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies. Verder wordt op balansdatum een voorziening opgenomen voor bestaande additionele verplichtingen ten opzichte van het fonds en de werknemers, indien het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichtingen een uitstroom van middelen zal plaatsvinden en de omvang van de verplichtingen betrouwbaar kan worden geschat. Het al dan niet bestaan van additionele verplichtingen wordt beoordeeld aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst met het fonds, de pensioenovereenkomst met de werknemers en andere (expliciete of impliciete) toezeggingen aan de werknemers. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de beste schatting van de contante waarde van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen op balansdatum af te wikkelen.

TOELICHTING • De marketing- en communicatiekosten kennen, afhankelijk van de kostensoort, eigen verdeelsleutels en worden verdeeld over de rubrieken bewustwording en fondsenwerving. • De kosten van de winkels kennen wij vanaf 2014 anders toe. Tot nu toe heeft Terre des Hommes voor berekening van de kostprijs alleen de kosten van de ingekochte goederen genomen. Deze kostprijs is te verwaarlozen (in 2013 bedroeg deze 1,24% van de omzet), omdat nagenoeg alle goederen die verkocht worden, zijn geschonken. Alle overige kosten werden gezien als eigen gemaakte kosten en verwerkt als kosten eigen fondsenwerving. Op die manier geven wij echter geen volledig beeld van de kostprijs verkopen. Er wordt namelijk geen rekening gehouden met de op de inkoop en verkoop drukkende verwervingskosten. Richtlijn 650 (650.415) geeft aan dat "onder de kostprijs wordt verstaan de inkoopwaarde van de goederen, verhoogd met de op de inkoop en verkoop drukkende directe (aan derden betaalde) verwervingskosten". Terre des Hommes heeft een analyse uitgevoerd om te bepalen welke kosten tot de kostprijs gerekend kunnen worden. Hierbij is gekeken naar de kosten die noodzakelijk zijn om de tweedehands goederen te kunnen inzamelen en verkopen. Het betreft hier de kosten van het winkelpand met inrichting, de kosten van de vrijwilligers en de faciliteiten om de goederenstroom te registreren, de verkoop af te kunnen handelen en de gelden te ontvangen. De vergelijkende cijfers van 2013 zijn aangepast volgens deze principes.

103

TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2014

1. MATERIELE VASTE ACTIVA Toelichting De voornaamste investeringen betroffen: • ICT-investering in het nieuwe platform: € 57.742,• Winkels - restyle van bestaande winkels: € 85.740,- nieuwe winkels+uitbreiding - bestaande winkels: € 69.084, - vervoermiddel voor de winkel in Leiden: € 6.000-,Het bedrag aan desinvesteringen betreft voornamelijk opschoning van het activabestand. Het betreft hier afgeschreven activa waarvoor geen opbrengst werd gerealiseerd.

Onroerend Goed / verbouwingen hoofdkantoor en TdH winkels

2. MATERIELE VASTE ACTIVA DOELSTELLING

Kantoorinrichting en apparatuur hoofdkantoor en TdH winkels

Regio kantoren

1.858.093 91.892 -387.241 1.562.744

297.824 14.713 -6.725 23.576 329.388

Totaal

MATERIELE VASTE ACTIVA Aanschafwaarde Saldo 1 januari 2014 1.781.214 Aankopen 154.374 Desinvesteringen -108.478 Koersresultaat aanschafwaarde Saldo 31 december 2014 1.827.110 Afschrijvingen Saldo 1 januari 2014 -869.647 Afschrijvingen -214.233 Desinvesteringen 108.478 Koersresultaat afschrijvingen Saldo 31 december 2014 -975.402 Boekwaarde 31 december 2014

851.708

-1.541.725 -10.935 370.157 -1.182.504

380.240

3.937.131 260.979 -502.444 23.756 3.719.241

-142.858 -2.554.230 -48.395 -273.563 5.026 483.660 -12.240 -12.240 -198.467 -2.356.373

130.921

1.362.868

Toelichting Hospitaal Schip Abaré Sinds 2005 voeren wij in het Amazonegebied in Brazilië een groot gezondheidszorgprogramma uit met het speciaal voor dit doel ontworpen en gebouwd schip, de Abaré. De tijd is aangebroken voor Terre des Hommes om het project aan de autoriteiten over te dragen. Met het Openbaar Ministerie als onderhandelaar namens de Federale Overheid, vinden gesprekken plaats om het eigendom van de boot over te hevelen naar de Universiteit in Santarèm (UFOPA) in de staat Parà. Het Federale Ministerie

Ambulanceboot Amazone

Totaal

MATERIELE VASTE ACTIVA DOELSTELLING Aanschafwaarde Saldo 1 januari 2014 Aankopen Desinvesteringen Saldo 31 december 2014

68.461 68.461

1.167.290 1.167.290

1.235.751 1.235.751

Afschrijvingen Saldo 1 januari 2014 Afschrijvingen Desinvesteringen Saldo 31 december 2014

-57.082 -6.846 -63.928

-800.526 -116.729 -917.254

-857.608 -123.575 -981.183

4.533

250.036

254.568

Boekwaarde 31 december 2014

van Volksgezondheid in Brazilië heeft in december een subsidie verleend aan UFOPA om eind 2015 het programma met de diverse partijen geheel zelfstandig te kunnen gaan uitvoeren. Terre des Hommes voorziet in een uitgebreid trainingsprogramma om dit proces te faciliteren.

Bestemmingsreserve materiële vaste activa doelstelling Het saldo van de post materiële vaste activa doelstelling (€ 254.568) is gelijk aan de reserve materiële vaste activa doelstelling.

3.

FINANCIËLE VASTE ACTIVA-DOELSTELLING

Toelichting In 2014 is geconstateerd dat de laatste openstaande lening van de microkrediet leningen in Indonesië oninbaar was. Het saldo van de lening is in 2014 omgezet in een gift en daarmee op nihil gesteld.

Bestemmingsreserve financiële vaste activa doelstelling Het saldo van de post financiële vaste activa-doelstelling is gelijk aan de reserve financiële vaste activa-doelstelling en is met de afwaardering van de laatste lening nihil geworden.

104

Hospitaalboot Amazone

FINANCIËLE VASTE ACTIVA DOELSTELLING Stand 1 januari 2014 Mutatie 2014, afboeking Stand per 31 december 2014

3.530 -3.530 -

105

4. VORDERINGEN

31-12-’14

31-12-’13

VORDERINGEN

Toelichting Rente liquide middelen 62.879 89.600 • De post Nalatenschappen betreft bedragen Projecten, Regiokantoren en uitzendingen buitenland 125.993 33.795 waarvan bericht van de executeur is Nalatenschappen 119.053 533.841 ontvangen dat deze overgemaakt gaan Vrijwilligersgroepen/winkels vooruitbetaalde kosten 46.487 22.383 worden. Nationale Postcode Loterij 2.250.000 2.250.000 • De vordering op de Nationale Postcode Ministerie van Buitenlandse Zaken MFS II* 4.975.458 4.466.726 Loterij betreft de jaarlijkse bijdrage uit Overige giften en subsidies te ontvangen 2.318.683 358.497 reguliere trekkingen. Loonheffi ngen en pensioenen 8.802 33.939 • De vordering op het Ministerie van Buiten Overige vooruitbetaalde en te vorderen bedragen 99.918 114.451 landse Zaken betreft het saldo van de ontvangen bedragen voor de MFSIITOTAAL VORDERINGEN 10.006.237 7.903.232 subsidie minus de bestedingen van deze subsidie. In 2013 en 2014 ligt het zwaartepunt van de bestedingen van de subsidiegelden. • De post 'overige giften en subsidies' betreft in hoofdzaak een tweetal toegekende bedragen. Een bedrag van € 1,4 miljoen dat is toegekend via de Nederlandse Ambassade in Dhaka, Bangladesh, voor een programma aldaar en een toegekende subsidie van € 400.000 van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor noodhulp aan Noord-Irak. Voor beide toekenningen zijn de committeringen in 2014 geboekt.

Direct beschikbaar voor doelstelling

Continuïteitsreserve

Reserve MVA doelstelling

Reserve FVA doelstelling

Totaal

4.319.310

4.000.000

378.143

3.530

8.700.983

-

-

-

-

-

-35.542

-

-123.575

-3.530

-162.647

4.283.768

4.000.000

254.568

-

8.538.336

RESERVES Stand per 1 januari 2014 Toevoeging via resultaatbestemming Onttrekking via resultaatbestemming Totaal mutaties Stand per 31 december 2013

6. RESERVES Beschikbaar voor doelstelling Het vrij besteedbaar vermogen dat direct beschikbaar is voor bestedingen aan de doelstelling, bedraagt ultimo 2014 € 4,3 miljoen (2013 € 4,3 miljoen).

31-12-’14

106

5. LIQUIDE MIDDELEN

LIQUIDE MIDDELEN

Toelichting Het saldo van de liquide middelen is voldoende om aan de korte termijn verplichtingen te kunnen voldoen van € 14,8 miljoen (2013: € 13,5 miljoen). Eind 2014 heeft Terre des Hommes een verplichting van € 15,9 miljoen (2013: 18,5 miljoen) aan lokale projectpartners staan.

Kas- en banktegoeden Hoofdkantoor Spaarrekeningen Deposito’s De Saint Exupery Fonds Kas- en banktegoeden TdH Winkels Kas- en banktegoeden Regio’s TOTAAL LIQUIDE MIDDELEN

31-12-’13

340.786 3.934.126 8.075.000 86.865 646.346 967.545

852.438 3.153.885 13.000.000 85.934 584.593 1.009.672

14.050.668

18.686.522

Continuïteitsreserve Terre des Hommes houdt een continuïteitsreserve aan voor de dekking van risico's op korte termijn en om zeker te stellen dat ook in de toekomst aan de verplichtingen kan worden voldaan. De hoogte van de continuïteitsreserve voldoet aan de VFI-richtlijn financieel beheer Goede Doelen en mag maximaal 1,5 maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. De door Terre des Hommes aangehouden reserve is lager dan de richtlijn als maximum aangeeft. Het past binnen het beleid van Terre des Hommes om de hoogte van de reserves niet hoger te laten zijn dan noodzakelijk wordt geacht.

Bestemmingsreserves Terre des Hommes heeft een deel van de reserves afgezonderd voor de financiering van een speciaal doel. Dit betreft activa ter realisering van de doelstelling en ter financiering van microkredieten. De reserve materiële vaste activa-doelstelling bestaat uit: • Een ambulanceboot in Brazilië met een resterende boekwaarde van € 4.533 • Een hospitaalboot in Brazilië met een resterende boekwaarde van € 250.036

107

8. SCHULDEN

De Saint Exupery Fonds

Van Breen-New Future Fund

Mr. P.J.F. Scheefhals Fonds

SHO

Totaal

BESTEMMINGSFONDSEN Stand per 1 januari 2014 Bij: Inkomsten Af: Uitgaven Bij: Bestemming vanuit resultaat

56.723 31.202 -

20.000 20.904 -40.450

259.083 -

169.622 218.211 -169.622

246.345 529.400 -210.072

Stand per 31 december 2014

87.925

454

259.083

218.211

565.673

• Het deel aan projectverplichtingen met een looptijd van langer dan 1 jaar is opgenomen onder de langlopende schulden; • De kortlopende schulden betreffen voornamelijk projectverplichtingen die binnen een jaar voldaan moeten worden.

31-12-’14

31-12-’13

Langlopende schulden 2 jaar Langlopende schulden 3 jaar Totaal langlopende schulden Kortlopende projectverplichtingen 1 jaar Overige kortlopende schulden Regiokantoren Overige kortlopende schulden Totaal kortlopende schulden

1.394.989 262.509 1.657.498 14.304.901 125.387 482.548 14.912.836

5.373.707 492.411 5.866.118 12.605.476 324.455 610.951 13.540.882

TOTAAL SCHULDEN

16.570.334

19.407.000

SCHULDEN

NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN

7. BESTEMMINGSFONDSEN. TERRE DES HOMMES HEEFT ULTIMO 2014 EEN VIERTAL FONDSEN: 1. De Saint Exupéry Fonds (fonds op naam) Tot 31 december 2034 is een bedrag van € 56.723 niet vrij beschikbaar uit hoofde van een notarieel verleende schenkingsakte die bepaalt dat de schenkingsbedragen gedurende 30 jaar als stamvermogen in stand moeten blijven en dat slechts de vruchten direct door Terre des Hommes kunnen worden aangewend. 2. Van Breen – New Future Fund (fonds op naam) De familie van Breen is in 2013 een samenwerking met Terre des Hommes aangegaan voor een looptijd van 5 jaar. In 5 jaarlijkse termijnen van € 20.000 wil de familie een bijdrage leveren aan de hulp aan kwetsbare meisjes in ontwikkelingslanden ter preventie en bestrijding van seksuele uitbuiting - in het bijzonder kinderprostitutie. Zowel het ingelegde basisvermogen als het rendement is beschikbaar voor besteding aan deze doelstelling.

3. Mr. P.J.F. Scheefhals Fonds (fonds op naam) Dit fonds is ontstaan uit de nalatenschap van de heer Mr. P.J.F. Scheefhals en is bestemd voor onder meer de bekostiging van projecten t.b.v. kinderen die slachtoffer zijn van geweld, mishandeling, misbruik, uitbuiting, verstoting of verlating. De bekostiging van de projecten zal plaatsvinden uit de jaarlijks behaalde vermogenswinst en neemt aanvang na een aanloopperiode van een jaar. 4. SHO (Samenwerkende Hulp Organisaties) Filipijnen Vanuit de actie van de Samenwerkende Hulporganisaties voor de slachtoffers van het door een tyfoon getroffen Filipijnen is in 2013 een bedrag van € 722.491 toegekend. Het resterende deel was als bestemmingsfonds verantwoord in 2013 en is in 2014 besteed.

Ebola Vanuit de actie van de Samenwerkende Hulporganisaties voor de slachtoffers van het door Ebola getroffen gebied in Afrika is in 2014 een bedrag van € 218.211 toegekend. De besteding van dit bedrag zal in 2015 plaatsvinden.

108

Rechten Door middel van een notariële akte van schenking hebben 1.130 (2013: 1.078) begunstigers van Terre des Hommes voor de komende jaren bijdragen aan Terre des Hommes toegezegd. Met de uit hoofde van deze schenkingsaktes te ontvangen lijfrente-termijnen is in de balans ultimo 2014 geen rekening gehouden. Deze worden in het jaar van ontvangst als inkomsten verantwoord. Met de te verwachten ontvangsten uit hoofde van nalatenschappen, waarvan de omvang op 31 december 2014 nog niet betrouwbaar kon worden vastgesteld, wordt geen rekening gehouden. Naar schatting is hieruit per 31 december 2014 nog een bedrag van ongeveer € 2,2 miljoen (2012: € 1,3 miljoen) aan inkomsten te verwachten; deze nalatenschappen zullen grotendeels in 2015 worden afgewikkeld. In 2014 ontving Terre des Hommes in totaal 39 dossiers met een geschatte waarde van € 2,0 miljoen.

Verplichtingen Terre des Hommes staat door middel van een bankgarantie voor 18 winkels (2013: 17 winkels) garant voor drie maanden huur, voor een totaalbedrag van € 71.620,- (2013: € 65.848). Daarnaast zijn er voor 6 winkels concerngaranties afgegeven voor een totaal bedrag van € 23.950,-. Terre des Hommes huurt twee kopieer/ printapparaten bij NIC Rental Services. Hiervoor is een huurovereenkomst gesloten die eindigt op 1 oktober 2016. Met ingang van 2012 is er een bedrijfswagen geleasd. Deze overeenkomst is afgesloten voor de duur van 42 maanden. Daarnaast is er per 1 november 2014 een bedrijfsauto geleasd voor een periode van 12 maanden. Beide contracten betreffen een operationele lease. De wagens worden gebruikt door medewerkers die zich dagelijks inzetten voor de 41 winkels in het land.

< 1 jaar

> 1 jaar

Totaal

Huur winkels Bedrijfsauto’s Kopieermachines

581.733 8.340 31.048

753.865 23.286

1.335.598 8.340 54.334

TOTAAL VERPLICHTINGEN

621.121

777.151

1.398.272

OVERZICHT VERPLICHTINGEN

OVERZICHT VERPLICHTINGEN

109

10. BATEN UIT GEZAMENLIJKE ACTIES

TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2014 - BATEN

SHO actie Filipijnen Boekjaar

GECONSOLIDEERDE STAAT VAN BATEN 2014

Hoofdkantoor

Regio’s

TdH winkels

Totaal

GECONSOLIDEERDE STAAT VAN BATEN 2014 Baten eigen fondsenwerving Baten gezamenlijke acties Baten acties derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Overige baten en lasten TOTAAL BATEN

9.142.491 326.913 2.373.674 8.234.194 243.082 45.003

190.800 1.437.625 21.717 71.167

1.521.009 -

10.854.300 326.913 2.373.674 9.671.819 264.799 116.170

20.365.357

1.721.309

1.521.009

23.607.675

09. BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING De resultaten van de winkels worden verder toegelicht in de bijlagen.

2014

Begroting 2014

2013

Vaste bijdragen 4.923.336 Giften uit acties 525.032 Nalatenschappen 1.839.271 Spontane giften / overig 210.482 Totaal particuliere markt 7.498.121 Vaste Zakelijke markt en institutionele- en vermogensfondsen 1.644.370 Totaal zakelijke markt 1.644.370 Verkoopopbrengsten TdH winkels 1.367.302 Ontvangen giften in Tdh winkels 119.106 Overige baten TdH winkels 34.601 Totaal TdH winkels 1.521.009 Regiokantoren 190.800

5.500.000 900.000 1.600.000 400.000 8.400.000

4.678.609 563.390 1.258.880 325.068 6.825.947

2.750.000 2.750.000 1.070.000 80.000 50.000 1.200.000 1.200.000

1.532.762 1.532.762 1.220.107 74.641 36.678 1.331.426 31.824

13.550.000

9.721.959

Totaal

Totaal

Baten Baten uit gezamenlijke acties Rente Totaal baten

108.702 108.702

831.193 831.193

Kosten voorbereiding en coördinatie (AKV) AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit

7.609 101.093

58.183 773.010

Noodhulp Wederopbouw

Noodhulp Wederopbouw

Lasten Committeringen van deelnemer (D) • verstrekte steun via de UO • verstrekte steun via de IK • verstrekte steun via de D zelf Totaal beschikbare committeringsruimte

101.093 -

-

101.093 -

773.010 -

-

773.010 -

09. BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING

TOTAAL BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING

110

tot en met boekjaar

10.854.300

Boekjaar Noodhulp

tot en met boekjaar

Wederopbouw Totaal

Noodhulp

Wederopbouw Totaal

Totaal Inzicht in kasstromen van de deelnemer Overmakingen door D met betrekking tot; • verstrekte steun via de UO • verstrekte steun via de IK • verstrekte steun via de D zelf

190.321

-

190.321

676.506

-

676.506

Inzicht in bestedingen ter plaatse • Besteding ter plaatse door de UO • Besteding ter plaatse door de IK • Besteding ter plaatse door de D zelf

461.518

-

461.518

607.731

-

607.731

111

10. BATEN UIT GEZAMENLIJKE ACTIES SHO actie Ebola

Boekjaar

tot en met boekjaar Totaal

Totaal

Baten Baten uit gezamenlijke acties Rente Totaal baten

218.211 218.211

218.211 218.211

Kosten voorbereiding en coördinatie (AKV) AKV Totaal beschikbaar voor hulpactiviteit

15.275 202.936

15.275 202.936

Noodhulp Wederopbouw

Noodhulp Wederopbouw

Lasten Committeringen van deelnemer (D) • verstrekte steun via de UO • verstrekte steun via de IK • verstrekte steun via de D zelf Totaal beschikbare committeringsruimte

202.936

-

202.936

202.936

Boekjaar Noodhulp

-

202.936

tot en met boekjaar

Wederopbouw Totaal

Noodhulp

Wederopbouw Totaal

2014

Begroting 2014

2013

11. BATEN UIT ACTIES DERDEN

BATEN UIT ACTIES DERDEN

Toelichting Naast de reguliere bijdrage heeft Terre des Hommes een bedrag van € 50.000 ,- ontvangen in 2014 in het kader van Kanjers van Goud.

Nationale Postcode Loterij Overige Loterijen

2.300.000 73.674

2.250.000 -

6.973.041 -

TOTAAL BATEN UIT ACTIES DERDEN

2.373.674

2.250.000

6.973.041

2014

Begroting 2014

2013

7.834.194 1.837.625

5.390.000 -

8.475.010 -5.336

TOTAAL SUBSIDIES VAN OVERHEDEN 9.671.819

5.390.000

8.469.674

12. SUBSIDIES VAN OVERHEDEN

SUBSIDIES VAN OVERHEDEN

Toelichting • De MFS baten en lasten worden bruto verantwoord. Dit wil zeggen dat de overmakingen aan alliantiepartners deel uitmaken van

BuZa Medefinanciersingsstelsel Overige subsidies

de bestedingen (lasten) en de hieruit volgende baten deel uitmaken van de baten uit subsidies. De reden dat dit niet gesaldeerd wordt gepresenteerd, is omdat Terre des Hommes niet slechts een kassiersfunctie vervult voor deze middelen. Wij dragen als penvoerder de verantwoordelijkheid voor een juiste en rechtmatige besteding voor de volledige MFS II subsidie, door de gehele alliantie, en derhalve ook als risicodrager hiervoor fungeert. • De post 'overige subsidies' betreft een toekenning vanuit BuZa voor € 400.000 ,-voor noodhulp aan Noord- Irak en een toekenning via de Nederlandse Ambassade in Bangladesh voor € 1.437.625 voor de financiering van een programma dat zich richt op seksuele gezondheid en rechten van jonge getrouwde meisjes.

Totaal Inzicht in kasstromen van de deelnemer Overmakingen door D met betrekking tot; • verstrekte steun via de UO • verstrekte steun via de IK • verstrekte steun via de D zelf Inzicht in bestedingen ter plaatse • Besteding ter plaatse door de UO • Besteding ter plaatse door de IK • Besteding ter plaatse door de D zelf

2014

13. RENTEBATEN EN BATEN UIT BELEGGINGEN -

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

Toelichting In 2014 is een bedrag van € 218.211 ontvangen uit de SHO actie voor de Ebola slachtoffers en een bedrag van € 108.702 ontvangen uit de SHO actie voor de slachtoffers van de orkaan Haiyan die de Filipijnen trof in 2013. 112

Toelichting De rentevergoedingen op spaarsaldi en deposito's zijn in 2014 verder gedaald. Samen met een gemiddeld lager saldo op de bankrekeningen zorgde dit voor lagere renteopbrengsten in vergelijking tot boe kjaar 2013.

Begroting 2014

2013

RENTEBATEN EN BATEN UIT BELEGGINGEN Rente opbrengst rekening courant / spaarrekeningen / deposito’s Rente ontvangen door vrijwilligersgroepen Rente ontvangen door regiokantoren Totaal Rente microkrediet

238.172

250.000

340.610

4.910 21.717 264.799 -

250.000 -

6.563 1.358 348.531 750

TOTAAL RESULTAAT RENTE EN BELEGGINGEN

264.799

250.000

349.281

113

14. OVERIGE BATEN EN LASTEN Toelichting In 2014 is een gedeelte van het kantoorpand onderverhuurd aan firma Virenze, een dienstverlener in de psychosociale zorg en een ander deel aan International Justice Mission, een stichting die recht verschaft aan slachtoffers van slavernij, seksuele uitbuiting en andere vormen van gewelddadige onderdrukking. De post overige baten en lasten bestaat voornamelijk uit de verkoopopbrengst van activa van ons kantoor in Bangladesh (€ 4.808,-).

Begroting 2014

2013

1.416.501 2.954.176 5.534.694

3.500.000 2.500.000 3.500.000

2.862.702 1.592.558 5.526.162

2.620.247 1.294.231 235.279

2.397.000 1.405.000 320.000

2.796.861 1.391.521 3.726.612

14.055.128

13.622.000

17.896.416

STRUCTURELE HULPVERLENING

2014

Begroting 2014

2013

OVERIGE BATEN EN LASTEN Huuropbrengst Koersresultaat Overige baten en lasten TOTAAL OVERIGE BATEN EN LASTEN

49.105 62.245 4.820

50.000 -

44.089 -94.710 35.512

116.170

50.000

-15.109

15. STRUCTURELE HULPVERLENING

Zuidoost-Azië Zuid-Azië Oost-Afrika Oost-Afrika (overmakingen alliantiepartners MFS II) Zuid-Amerika Nederland / Overig TOTAAL STRUCTURELE HULPVERLENING

16. NOODHULP EN REHABILITATIE

LASTEN Hoofdkantoor

Regio’s

TdH winkels

Totaal

GECONSOLIDEERDE STAAT VAN LASTEN 2014

GECONSOLIDEERDE STAAT VAN LASTEN 2014

2014

Structurele hulpverlening Noodhulp en rehabilitatie Uitvoeringskosten hulpverlening Bewustwording / voorlichting Kosten eigen fondsenwerving Kosten gezamenlijke acties Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies Kosten beleggingen Kosten beheer en administratie

14.055.128 3.027.723 384.735 1.145.393 1.700.687 132.643 163.821 123.354 49.784 787.710

1.734.759 -

21.008 124.249 -

14.055.128 3.027.723 2.119.494 1.166.401 1.824.936 132.643 163.821 123.354 49.784 787.710

TOTAAL LASTEN

21.570.978

1.734.759

145.257

23.450.994

Toelichting 2014 Begroting 2014 2013 • De totale baten van de SHO-actie voor de Filipijnen bedroegen NOODHULP EN REHABILITATIE € 831.193,-. Hiervan is € 108.702,- in Eigen Noodhulp 2.407.582 1.000.000 1.079.525 2014 ontvangen. Eind 2013 is een Met SHO middelen 220.141 606.857 bedrag van € 119.048,- verantwoord Met subsidie BUZA 400.000 in een bestemmingsfonds. • In 2014 is dit bedrag, samen met de TOTAAL NOODHULP ontvangst besteed (totaal € 227.750,-), EN REHABILITATIE 3.027.723 1.000.000 1.686.382 waarvan € 7.609,- AKV betreft. Het aandeel van Terre des Hommes bij de SHO-actie voor Ebola slachtoffers bedroeg € 218.211,-. De committeringen en uitgaven zullen in 2015 worden verantwoord. In overeenstemming met de verslaggevingsrichtlijnen is het nog niet bestede deel in een bestemmingsfonds opgenomen. 2014

Begroting 2014

2013

17. UITVOERINGSKOSTEN EIGEN ORGANISATIE HULPVERLENING

UITVOERINGSKOSTEN EIGEN ORGANISATIE HULPVERLENING

Toelichting De stijging van de kosten in Nederland heeft voornamelijk te maken met het aantrekken van extra expertise op het gebied van kinderrechten en noodhulp.

384.735 1.734.759

245.000 1.943.000

253.775 1.781.298

TOTAAL UITVOERINGSKOSTEN EIGEN ORGANISATIE HULPVERLENING 2.119.494

2.188.000

2.035.073

2014

Begroting 2014

2013

Bewustwording en voorlichting

1.166.401

1.368.000

1.061.103

TOTAAL OVERIGE BATEN EN LASTEN

1.166.401

1.368.000

1.061.103

In Nederland Ter plaatse

BEWUSTWORDING EN VOORLICHTING

18. BEWUSTWORDING EN VOORLICHTING 114

115

KENGETALLEN PERSONEEL

19. KOSTENTOEREKENING Doelstelling Hulpverlening

PERSONEELSBESTAND

Kosten Bewust -wording

Fondsen- Gezamelijke werving acties

Acties derden

Verkrijging subsidies

BelegBeheer& gingen administratie

Totaal 2014

Begroting 2014

Totaal 2013

14.055.128

14.055.128

13.621.726

17.896.416

3.027.723 17.082.851

3.027.723 1.000.000 17.082.851 14.621.726

1.686.382 19.582.798

HULPVERLENING Structurele hulpverlening Noodhulp / rehabilitatie Totaal hulpverlening

-

-

-

-

-

-

-

OVERHEAD Hoofdkantoor Personeelskosten Huisvestingskosten ICT kosten Overige indirecte kosten Totaal hoofdkantoor

260.474 16.078 38.418 69.765 384.735

355.125 21.921 52.379 73.928 503.353

511.118 31.550 75.387 126.933 744.988

75.539 4.663 11.142 13.001 104.345

98.110 6.056 14.471 16.886 135.523

73.111 5.843 13.961 16.291 109.205

36.040 2.225 5.316 6.203 49.784

389.163 24.022 57.399 248.474 719.059

1.798.680 112.358 268.472 571.481 2.750.991

1.893.934 131.400 155.500 541.900 2.722.734

1.982.905 107.752 296.207 495.028 2.881.892

1.734.759

-

-

-

-

-

-

-

1.734.759

1.942.719

1.781.298

2.119.494

503.353

744.988

104.345

135.523

109.205

49.784

719.059

4.485.750

4.489.793

4.663.190

-

642.040 21.008

955.700 124.249

28.298 -

28.298 -

14.149 -

-

68.651 -

1.737.136 145.256

1.834.240 977.500

1.825.856 960.808

-

663.048

1.079.948

28.298

28.298

14.149

-

68.651

1.882.392

2.811.740

2.786.664

19.202.346

1.166.401

1.824.936

132.643

163.821

123.354

49.784

787.710

23.450.994 22.098.919

27.032.652

REGIOKANTOREN Totaal Regiokantoren Totaal Overhead (uitvoeringskosten)

MARKETING & COMMUNICATIE Algemeen Vrijwilligers Totaal marketing en communicatie TOTALE LASTEN

Zuid-Oost Azië 2014

Zuid Azië

2013

Oost-Afrika

Zuid Amerika

Totaal

2014

2013

2014

2013

2014

2013

2014

345.528 131.578 477.106

231.391 136.139 367.530

170.532 116.012 286.544

343.581 332.646 676.227

386.352 281.716 668.068

152.125 86.506 238.631

211.235 144.340 355.575

1.074.217 660.542 1.734.759

21

21

20

31

19

7

8

78

Begroting

2013

SPECIFICATIE REGIOKANTOREN HULPVERLENING Personeelskosten 347.121 Kantoorkosten 105.251 Totaal 452.372 Aantal FTE’s per regiokantoor incl. regiovertegenwoordiger 19 Gemiddelde personeelskosten per FTE per jaar incl. salaris regiovertegenwoordiger 18.270

116

16.454

11.019

8.527

11.083

20.334

21.732

26.404

13.772

1.097.225 1.113.647 594.944 673.646 1.692.169 1.781.293 70

15.674

68

16.377

Ultimo 2014 bedroeg het aantal medewerkers op het hoofdkantoor 33 (2012: 32); de fte-waarde hiervan is 30,6 (2012: 30,2). In de regio's bedroeg het aantal medewerkers ultimo 2014 78 (2013: 68). Het totale aantal medewerkers bedroeg 111 ultimo 2014 (2013: 100).

BEZOLDIGING DIRECTIE Conform Richtlijn 650 worden de personeelslasten van de directie afzonderlijk in de jaarrekening vermeld. Met de benoeming van de heer Wekking tot Directeur Financiën & ICT is er sinds 1 april 2014 is sprake van een collegiale directie waarvan een voorzitter is. De Raad van Toezicht (zie hoofdstuk 4) acht het salaris van de directie in lijn met de zwaarte van de functie en conform de "regeling beloning directeuren van goede doelen"van de VFI. Onbezoldigde nevenfuncties van de directie: A.J van Santbrink - Vice-voorzitter TDHIF I.P. Wekking - gastdocent NCOI

OVERIGE GEGEVENS Vaststelling en goedkeuring jaarrekening De Directie van Stichting Terre des Hommes Nederland heeft de jaarrekening 2014 vastgesteld in de vergadering van 2 juni 2015. De Raad van Toezicht van Stichting Terre des Hommes Nederland heeft de jaarrekening 2014 goedgekeurd in de vergadering van 5 juni 2015. Resultaatbestemming Het resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling van paragraaf 6.3 Resultaat bestemming. Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen gebeurtenissen na balans datum met effect op de jaarrekening 2014.

Naam Functie Aard dienstverband

A.J. van Santbrink Algemeen directeur Bepaalde tijd tot 1 maart 2016 (in dienst 1 maart 2011)

Uren per week Part-time percentage Periode in dienst

2014

2013

40 100% 1/1 – 31/12

40 100% 1/1 – 31/12

103.752 8.300 3.000 115.052 5.178 14.793 135.023

100.704 8.056 3.000 111.760 4.373 14.536 130.669

Jaarinkomen Bruto loon Vakantiegeld Bonus Totaal jaarinkomen SV lasten (werkgeversdeel) Pensioenlasten (werkgeversdeel) Totaal bezoldiging

Naam Functie Aard dienstverband

I.P. Wekking Directeur Financiën & ICT Bepaalde tijd tot 1 april 2018 (in dienst 1 april 2014)

Uren per week Part-time percentage Periode in dienst

2014

2013

40 100% 1/4 – 31/12

-

54.648 4.372 59.020 3.883 7.539 70.442

-

Jaarinkomen Bruto loon Vakantiegeld Bonus Totaal jaarinkomen SV lasten (werkgeversdeel) Pensioenlasten (werkgeversdeel) Totaal bezoldiging

117

BIJLAGEN KENGETALLEN PERSONEEL STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2014 Bruto omzet

118

Verwervings kosten

Netto omzet

Kostprijs verkochte artikelen

Alphen a/d Rijn 2.966 Amersfoort 59.719 Amsterdam 64.297 Apeldoorn 49.005 Arnhem 56.515 Assen 38.833 Barneveld 33.267 Bergen op Zoom 56.302 Breda 90.096 Delft 60.366 s’Hertogenbosch 53.088 Den Haag 46.725 Deventer 36.264 Drachten 19.101 Eindhoven 73.716 Emmen 37.453 Enschede 38.326 Goes 41.031 Groningen 50.713 Haarlem 62.524 Haarlemmermeer 29.489 Heerenveen 40.397 Helmond 68.762 Hengelo 110.532 Hilversum 67.858 Kampen 22.403 Leeuwarden 60.056 Leiden 48.550 Maastricht 66.791 Middelburg 63.086 Nijmegen 57.827 Oosterhout 69.986 Pijnacker 152.674 Rotterdam 47.905 Tilburg 40 Utrecht 58.245 Venlo 59.918 Wageningen 63.416 Zoetermeer 61.365 Zundert 57.501 Zwolle 61.062 TOTAAL WINKELS 2.238.169 Werkgroepen 16.130

10.184 37.621 32.162 29.058 24.130 39.380 8.149 20.689 29.933 30.149 31.819 33.067 22.522 17.792 26.328 20.093 27.214 28.408 21.251 28.041 28.169 18.438 31.275 37.348 27.069 16.436 25.730 15.208 27.890 33.622 31.463 37.394 8.495 35.903 1.521 24.688 -460 18.558 30.853 6.978 31.440 1.006.008 1.585

-7.219 22.098 32.135 19.947 32.386 -547 25.118 35.613 60.163 30.216 21.270 13.658 13.742 1.309 47.387 17.361 11.111 12.623 29.462 34.483 1.320 21.959 37.486 73.183 40.789 5.968 34.326 33.342 38.901 29.464 26.364 32.592 144.179 12.002 -1.481 33.557 60.378 44.858 30.512 50.522 29.622 1.232.162 14.545

TOTAAL

1.007.592

1.246.707

2.254.299

Bruto resultaat

BATEN EN LASTEN 2013

Giften

Overige opbrengsten

Totaal resultaat

Bruto omzet

Bruto resultaat

41 28 4.624 55 3.083 75 107 1.653 130 9.705 542 1.850 458 573 22.924 1.737

-7.260 103 22.070 333 32.135 916 19.947 188 32.386 388 -547 25.118 1.795 30.989 3.555 60.163 464 30.216 747 21.270 182 13.658 13.742 88 1.309 114 47.387 445 17.306 1.517 11.111 286 12.623 2.314 26.379 764 34.483 611 1.245 217 21.852 123 37.486 71.530 2.607 40.789 127 5.838 3.766 34.326 33.342 1.553 38.901 360 19.759 365 26.364 193 32.050 542 144.179 25.219 12.002 197 -1.481 31.707 710 60.378 377 44.400 5.391 29.939 171 50.522 1.685 29.622 5.793 1.209.238 64.205 12.809 54.386

34 1.052 3.217 2.590 219 295 47 309 57 21 31 178 182 172 102 298 367 13 900 406 700 30 475 2.505 56 149 226 97 702 1.051 131 16.612 22.899

-7.157 22.437 33.051 21.187 35.991 2.044 27.133 34.544 60.922 30.964 21.498 13.967 13.887 1.443 47.863 18.822 11.575 15.119 27.315 35.094 1.462 22.076 37.784 74.505 40.916 9.604 34.339 35.795 39.667 20.825 26.588 33.067 171.902 12.255 -1.481 32.565 60.980 49.889 30.813 53.259 35.546 1.290.055 90.093

NIEUW IN 2014 7.916 -2.997 -2.997 63.940 25.320 25.379 37.141 12.166 13.268 47.295 27.840 30.603 33.516 4.250 4.431 34.893 27.027 30.132 53.133 30.587 33.404 81.638 60.913 61.706 62.366 34.503 35.743 23.489 1.353 1.353 50.913 18.834 18.851 32.060 8.785 8.967 17.602 -6.545 -6.370 44.517 23.326 23.730 36.321 15.421 15.466 37.069 13.223 13.531 30.134 4.359 4.745 47.310 22.427 23.524 52.850 22.821 23.871 -2.747 -2.747 42.313 20.805 21.619 68.312 38.201 40.668 110.768 58.222 61.889 55.055 26.606 28.666 7.625 -3.503 -2.996 64.434 36.882 36.914 45.900 27.856 30.237 67.181 43.053 43.599 60.217 15.565 17.018 57.228 26.858 27.113 60.604 38.198 38.854 156.523 139.866 141.976 48.622 9.133 10.325 NIEUW IN 2014 51.816 22.146 23.203 59.373 38.694 39.414 62.856 42.355 42.804 63.922 31.621 32.344 59.075 47.810 51.991 62.515 32.318 41.735 1.998.442 1.033.552 1.083.943 28.035 19.624 84.638

24.661

1.222.047 118.591

39.511

1.380.148

2.026.477

1.053.176

Totaal resultaat

RESULTAAT VRIJWILLIGERSGROEPEN Toelichting Het resultaat van de winkels is met € 218.724,- gestegen ten opzichte van 2013. De vijf winkels die in 2013 zijn geopend, hebben in 2014 het gehele jaar bijgedragen aan het resultaat. In 2014 zijn twee nieuwe winkels opgericht.We zien dat de concurrentie in deze markt is toegenomen en dat er vanuit commerciële partijen initiatieven zijn gestart om gebruikte goederen in te zamelen en/of te verkopen. Om deze concurrentie het hoofd te bieden gaan wij de winkels meer commerciële ondersteuning bieden.

In het hoofdstuk "Niet uit de balans blijkende verplichtingen" vermelden wij de bedragen voor afgegeven garanties door het hoofdkantoor alsmede de verplichtingen inzake de huur van de winkelpanden.

1.168.581

119

BALANS 2014

BALANS 2013 BALANS 2014

120

BALANS 2014

Activa

Overlopende activa

Liquide middelen

Totaal activa

Vermogen

Crediteuren

Belastingen (BTW)

Overlopende passiva

Totaal Passiva

Alphen a/d Rijn Amersfoort Amsterdam Apeldoorn Arnhem Assen Barneveld Bergen op Zoom Breda Delft s’Hertogenbosch Den Haag Deventer Drachten Eindhoven Emmen Enschede Goes Groningen Haarlem Haarlemmermeer Heerenveen Helmond Hengelo Hilversum Kampen Leeuwarden Leiden Maastricht Middelburg Nijmegen Oosterhout Pijnacker Rotterdam Tilburg Utrecht Venlo Wageningen Zoetermeer Zundert Zwolle TOTAAL WINKELS Werkgroepen

22.154 1.969 5.000 186.921 29.000 779 245.823 -

2.357 108 100 1.851 2.100 5.240 3.530 20.000 174 464 1.192 280 280 5.066 2.704 1.012 759 -730 46.487 -

1.570 12.420 2.108 16.934 13.237 24.813 32.694 2.472 12.524 4.658 8.516 7.848 9.253 9.263 25.063 3.749 8.495 7.568 35.739 9.954 9.925 14.523 22.367 24.976 31.570 15.070 14.562 6.000 20.339 6.717 11.990 22.754 14.931 20.234 4.000 10.617 18.180 9.903 7.319 70.026 11.412 616.292 30.054

26.081 14.498 2.208 16.934 15.087 24.813 32.694 2.472 12.524 6.758 13.756 7.848 9.253 12.793 45.063 3.923 8.495 7.568 36.203 9.954 11.117 14.803 22.647 24.976 31.570 15.070 19.628 11.000 20.339 6.717 11.990 22.754 201.852 22.938 33.000 10.617 18.180 9.903 9.109 70.785 10.682 908.602 30.054

-5.188 14.428 2.208 15.710 15.004 24.813 32.694 2.472 9.161 6.758 13.333 7.848 9.253 9.793 31.965 3.923 8.495 7.568 35.953 9.954 4.947 14.803 22.647 -6.016 31.570 15.070 19.628 11.000 20.339 6.717 11.990 22.754 194.754 22.938 10.617 5.941 9.903 4.917 70.785 10.682 762.131 30.054

422 250 4.192 4.864 -

-4.785 13.099 30.992 7.098 12.239 62.005 -

36.054 70 1.224 83 3.000 6.170 33.000 79.601 -

26.081 14.498 2.208 16.934 15.087 24.813 32.694 2.472 12.524 6.758 13.756 7.848 9.253 12.793 45.063 3.923 8.495 7.568 36.203 9.954 11.117 14.803 22.647 24.976 31.570 15.070 19.628 11.000 20.339 6.717 11.990 22.754 201.852 22.938 33.000 10.617 18.180 9.903 9.109 70.785 10.682 908.602 30.054

Alphen a/d Rijn Amersfoort Amsterdam Apeldoorn Arnhem Assen Barneveld Bergen op Zoom Breda Delft s’Hertogenbosch Den Haag Deventer Drachten Eindhoven Emmen Enschede Goes Groningen Haarlem Haarlemmermeer Heerenveen Helmond Hengelo Hilversum Kampen Leeuwarden Leiden Maastricht Middelburg Nijmegen Oosterhout Pijnacker Rotterdam Tilburg Utrecht Venlo Wageningen Zoetermeer Zundert Zwolle TOTAAL WINKELS Werkgroepen

TOTAAL

245.823

46.487

646.346

938.656

792.186

4.864

62.005

79.601

938.656

TOTAAL

Activa

Overlopende activa

Liquide middelen

Totaal activa

2.479 186.921 -

-70 377 2.100 1.615 2.628 464 8.036 -66 113 2.293

3.139 4.550 24.597 11.150 19.905 37.293 1.229 14.187 4.444 11.859 10.127 9.056 7.768 7.218 5.670 15.903 13.051 17.340 13.114 5.000 7.460 35.002 28.955 13.142 3.173 7.418 3.702 29.623 6.353 13.478 16.556 6.873 10.550

5.548 4.550 24.597 11.527 19.905 37.293 1.229 14.187 6.544 13.474 10.127 9.056 10.396 7.218 5.670 15.903 13.051 17.804 13.114 5.000 7.460 35.002 28.955 13.142 3.173 15.454 3.702 29.623 6.353 13.478 16.490 193.907 12.843

1.053 190.454 -

1.740 2.721 432 22.383 -

9.954 20.607 16.287 13.390 67.452 15.303 561.878 22.715

190.454

22.383

584.593

Vermogen

Crediteuren

Belastingen (BTW)

Overlopende passiva

Totaal Passiva

69 -

3.671 25.577 7.157 -

4.777 5.656 1.562 5.791 4.000 2.312 250 5.388 1.500 -

5.548 4.550 24.597 11.527 19.905 37.293 1.229 14.187 6.544 13.474 10.127 9.056 10.396 7.218 5.670 15.903 13.051 17.804 13.114 5.000 7.460 35.002 28.955 13.142 3.173 15.454 3.702 29.623 6.353 13.478 16.490 193.907 12.843

11.694 23.328 16.287 14.875 67.452 15.303 774.715 22.715

NIEUW IN 2014 771 4.550 18.941 9.896 19.905 37.293 1.229 10.516 6.544 7.714 10.127 9.056 6.396 7.218 5.670 13.591 13.051 17.554 13.114 -388 7.460 35.002 3.378 13.142 1.673 15.454 3.702 29.623 6.353 13.478 16.490 186.750 12.843 NIEUW IN 2014 11.694 3.860 16.287 10.503 67.343 15.303 683.087 22.715

4.287 4.355 -

19.468 55.874 -

85 109 31.400 -

11.694 23.328 16.287 14.875 67.452 15.303 774.715 22.715

797.430

705.802

4.355

55.874

31.400

797.430

121

CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT

JAARVERSLAG 2014

122 123

7. VOORUITBLIK EN BEGROTING 2015 MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN Het almaar streven naar groei en welvaart kent een keerzijde. Grondstoffen en zuiver water worden schaarser en door vervuiling worden klimatologische veranderingen steeds zichtbaarder. Een positieve factor is dat er een beweging gaande is, die streeft naar verduurzaming van de economie en ons leefklimaat. Het aantal ondernemers dat een sociaal probleem op een ondernemende manier wil oplossen met als ultieme doel, sociale verandering, neemt fors toe. Deze wijziging van een "oude" naar een "nieuwe" economie betekent dat traditioneel ingestelde bedrijven, maar ook goede doelen, hun bestaansrecht moeten rechtvaardigen in een veranderende omgeving.

De vraag hoe Terre des Hommes kan blijven bijdragen aan een wereld waarin kinderen niet meer worden uitgebuit, is de kern van ons strategieplan voor de periode 2016-2020.

BELANGEN VAN KINDEREN Organisaties die opkomen voor de belangen van kinderen en jong volwassenen blijven ook de komende jaren hard nodig. Ver weg en dichtbij: in landen met lage inkomens en in welvaartseconomieën; in noodsituaties en in het dagelijkse leven. Het welzijn van kinderen blijft de komende jaren om veel aandacht vragen. 124

SYNERGIE

CAPACITEITSOPBOUW

Terre des Hommes wil haar deskundige rol verder uitbouwen en de samenwerking met andere organisaties vermeerderen. Wij hebben ervaren dat het gezamenlijk oppakken van uitdagingen op het gebied van kindermisbruik met andere, gelijkgestemde NGO's onze positie versterkt; wij profiteren allen van de synergie die daarbij veelvuldig ontstaat. Door onderzoek en analyse van bestaande en nieuwe issues op het terrein van kinderuitbuiting blijven we de extreme vormen ervan adequaat en effectief bestrijden.

Onze hulp richt zich voor een belangrijk deel op het versterken van lokale organisaties. Zij zijn maatschappelijk verankerd en weten als geen ander wat werkt in hun culturele context. Onze capaciteitsversterkende activiteiten op het gebied van beleidsbeïnvloeding bouwen wij de komende jaren verder uit. Hieraan is veel behoefte bij lokale organisaties. Ook zullen wij onze aandacht voor onze vrijwilligers scherp houden, aangezien vrijwilligers nog altijd een belangrijke rol spelen binnen Terre des Hommes.

ACUTE HULP

GROTERE IMPACT

Kinderuitbuiting beperkt zich niet tot landsgrenzen en ook niet tot bepaalde regio's. Hierom wil Terre des Hommes haar expertise ook op ad hoc-basis - uiteraard zoals altijd wel gefundeerd - kunnen inzetten. Veel regio's verkeren in acute noodsituaties. Onder dergelijke omstandigheden zien wij het geweld tegen kinderen en jongvolwassenen toenemen en hier is onze hulp zeer nodig. Anderzijds zien wij lokale organisaties taken overnemen en kunnen wij onze rol afbouwen.

Verder willen wij meer kinderen en jongeren betrekken bij de beleidskeuzes en activiteiten die Terre des Hommes organiseert. Wij verwachten dat een goede stakeholderdialoog steeds belangrijker wordt en willen ons partners en doelgroepen uit onze ketens een grotere rol laten spelen bij ons werk en de keuzes die wij maken. Door nog beter rekening te houden met hun behoeften verwachten wij uiteindelijk een grote impact voor allen! Zodat kinderuitbuiting uiteindelijk echt wereldwijd stopt.

125

WIJ BEDANKEN: DE BELANGRIJKSTE AFWIJKINGEN T.O.V. BOEKJAAR 2014

BATEN BEGROTING 2015

Begroting 2015

Boekjaar 2014

BEGROTING 2015 Baten Baten uit eigen fondsenwerving 12.512.400 Baten uit gezamenlijke acties Baten uit acties derden 2.250.000 Baten uit subsidies 5.381.306 Rentebaten en baten uit beleggingen 175.000 Overige baten en lasten 45.000 Totaal baten 20.363.706 Lasten Structurele hulpverlening 11.931.306 Noodhulp 1.250.000 Uitvoeringskosten eigen organisatie doelstelling 2.475.945 Bewustwording/Voorlichting 1.335.043 Kosten fondsenwerving 2.068.716 Kosten beheer en administratie 608.971 Overige kosten 415.300 Totaal lasten 20.085.281 Overschot

278.425

10.854.300 326.913 2.373.674 9.671.819 264.799 116.170 23.607.675 14.055.128 3.027.723 2.119.494 1.166.401 1.824.936 787.710 469.602 23.450.994 156.681

De baten in 2015 zijn lager begroot dan de baten die in 2014 zijn gerealiseerd (-/- € 3,2 miljoen). We verwachten een groei te kunnen realiseren in de baten eigen fondsenwerving van ruim € 1,6 miljoen door werving van nieuwe donoren en behoud van bestaande donoren. Daarnaast verwachten we een groei te kunnen realiseren in de zakelijke markt. De opbrengsten van de winkels zullen min of meer gelijk blijven. Er worden nieuwe winkels geopend in 2015, maar vanaf 2015 dienen de winkels BTW af te dragen over de gerealiseerde verkopen van tweedehands goederen. De verwachting is dat de BTW afdracht ongeveer gelijk zal zijn aan de extra opbrengsten van de nieuwe winkels. De baten uit subsidies dalen met € 4,3 miljoen. In 2015 vindt de afwikkeling van de MFSII subsidie plaats en zullen geen goedkeuringen van projecten meer plaatsvinden, deze hebben voornamelijk in 2013 en 2014 plaatsgevonden. Door een lager gemiddeld banksaldo in 2015 en de aanhoudend lage rentestand zullen de rentebaten lager zijn dan in 2014 is gerealiseerd.

LASTEN De bestedingen aan de doelstelling zijn in 2015 begroot op 83,4% van de baten en zijn daarmee 3,4% hoger dan de de ratio van minimaal 80% die Terre des Hommes zich heeft gesteld. In 2014 was dit percentage 2,6% hoger door o.a. extra toekenningen aan noodhulp projecten. Het CBF-percentage bedraagt in 2015 16,5% en verschilt daarmee nauwelijks van het percentage in 2014 (16,8%). De kosten van beheer & administratie dalen zullen uitkomen op 3,0% ten opzichte van 3,4% in 2014.

126

212

73.985

2.500.000

1.828

Partnerorganisaties

Deelnemers van de Nationale Postcode Loterij

3.172

Donateurs

Vrijwilligers

4

Twitter-volgers

Ambassadeurs

111

14.518

Terre des Hommes medewerkers

734

Dagelijkse bezoekers website

Facebook-fans

41

COLOFON Eindredactie: Redactie: Foto's:

Vormgeving:

Terre des Hommes Brook Communications Beyond Borders, Ronald de Hommel, Benno Neeleman, Sven Torvinn, Corbino, Husni, Bart Coolen Daimon Xanthopoulos Newton21

Stichting Terre des Hommes Nederland Zoutmanstraat 42-44 2518 GS Den Haag 070 - 3105000 www.terredeshommes.nl [email protected]

Terre des Hommes winkels

127

WWW.TERREDESHOMMES.NL