Istanbul strekt zich uit over twee continenten, Europa in het westen en Azië in het oosten. De Bosporus stroomt door het hart van de stad en verbindt de Zwarte Zee, de Zee van Marmara en de Gouden Hoorn met elkaar.
Bo¤aziçi brug
Ayasofya museum
Dolmabahçe Paleis
Als voormalige hoofdstad van drie opeenvolgende wereldrijken -het Romeinse, het Byzantijnse en Osmaanse- eert en beschermt Istanbul haar verleden en kijkt tegelijkertijd uit naar een moderne toekomst. Istanbul is niet alleen een historische stad, maar zij is ook het economisch hart van de Republiek Turkije. Elke dag vaart een ononderbroken rij van olietankers en handelsschepen door de Bosporus. ‹stanbul fascineert haar bezoekers vooral om haar variatie. Het aantal musea, kerken, paleizen, moskeeën, bazaars en idyllische plekjes lijkt oneindig. Wanneer u bij zonsondergang, achteroverleunend aan de oever van de Bosporus het rode avondlicht ziet weerspiegelen in de ramen aan de overzijde, dan zult u begrijpen waarom vele eeuwen geleden kolonisten op deze bijzondere plek neergestreken zijn. Dit zijn van die momenten waarop u voelt waarom Istanbul een van de prachtigste steden van de wereld is. 1
Topkap› Paleis 2
Op een schiereilandje waar de Bosporus, de Gouden Hoorn en de Zee van Marmara samenvloeien, staat het Topkap› Paleis. Deze doolhof van gebouwen was tussen de 15e en de 19e eeuw het centrum van het Osmaanse rijk. In deze rijke omgeving leefden en heersten de sultans en hun hofhouding. De buitenste of de eerste binnenplaats bestaat uit een prachtige tuin met bomen. Als u door de poort van de tweede paleismuur gaat ziet u aan de rechterkant, in de schaduw van cipressen en platanen, de paleiskeukens. In deze keukens worden het keizerlijk kristal, zilver en Chinees porselein tentoongesteld. Aan de linkerzijde van de tweede binnenplaats bevinden zich de harem, de aparte vertrekken voor vrouwen, concubines en kinderen van de sultan. Hier wordt de bezoeker betoverd door een atmosfeer van eeuwenlange intriges. De derde binnenplaats omvat de ontvangstzaal, de bibliotheek van Ahmet III, een tentoonstelling van keizerlijke gewaden gedragen door de sultans en hun familie, de bekende juwelen uit de schatkamers en een onschatbare collectie miniaturen uit middeleeuwse manuscripten.
Dolmabahçe Paleis
Beylerbeyi Paleis
In het midden van dit binnenste tuin bevindt zich het Paviljoen van de Heilige Mantel. Hierin worden de relikwieën van de Profeet Mohammed bewaard die naar Istanbul gebracht waren toen de Osmaanse sultan zich tot de kalief van de moslims uitriep. (het paleis is iedere dag open behalve op dinsdag) Gebouwd halverwege de 19de eeuw door sultan Abdülmecit I, strekt het Dolmabahçe Paleis zich over een lengte van 600 meter uit langs de Europese oevers van de Bosporus. De reusachtige, 56 pilaren tellende ontvangstruimte en de enorme kristallen kroonluchter met een gewicht van vierenhalve ton, verlicht met 750 lampen, verbazen de bezoekers telkens weer. Ooit waren er vogels vanuit de gehele wereld te zien in het Vogelpaviljoen ter vermaak van de bewoners van het paleis. Atatürk, de grondlegger van de Republiek Turkije, stierf in dit paleis op 10 november 1938. (het paleis is gesloten op maandag en donderdag). In de 19e eeuw liet sultan Abdülaziz het Beylerbeyi Paleis bouwen, een fraai paleis in wit marmer omgeven door tuinen vol magnolia’s, gelegen aan de Aziatische oever van de Bosporus. Het paleis was het zomerverblijf van de sultans en als logeergebouw van de belangrijkste buitenlandse gasten. Keizerin Eugenie van Frankrijk was een van hen. (het paleis is gesloten op maandag en donderdag) 3
4
Behalve de staatspaviljoenen omvat het Y›ld›z Paleis een reeks van paviljoenen en een moskee. Het werd voltooid door Abdülhamit II aan het einde van de 19e eeuw. De fiale, het grootste en meest verfijnde gebouw van het paleis, toont de luxe waarin de sultans leefden. Omgeven door een groot park met bloemen, heesters en bomen uit de hele wereld, biedt de tuin een van de mooiste uitzichten op de Bosporus.
Dolmabahçe Paleis
Göksu (Küçüksu) Paleis
fiale paviljoen
Het Göksu Paleis, beter bekend als Küçüksu, ontleent haar naam aan de riviertjes die langs dit kleine paleis de Bosporus instromen. Gebouwd door Abdülmecit I in het midden van de 19e eeuw, deed het paleis dienst als zomerverblijf. (maandag en donderdag gesloten) Het Zomerpaviljoen Aynal› Kavak werd gebouwd in de 18e eeuw en later gerestaureerd door diverse sultans. Het paviljoen dankt zijn naam Spiegelpaleis aan de beroemde spiegels die de Venetianen in 1718 aan de sultan schonken. Dit paleis, gelegen aan de Gouden Hoorn, is een van de mooiste voorbeelden van traditionele Turkse architectuur. (gesloten op maandag en donderdag) 5
Ihlamur paviljoen 6
Het 19e eeuwse Ihlamur paviljoen is genoemd naar de lindebomen die in de omliggende tuinen groeien. Het paviljoen, dat in het hart van Istanbul ligt, werd destijds gebouwd tussen de heuvels die buiten de stad lagen. Het Merasim paviljoen werd gebruikt voor officiële ceremonies, terwijl het Maiyet paviljoen bij gelegenheid onderdak bood aan de familie van de sultan wanneer deze zich buiten de muren van het paleis begaf. Het Malta paviljoen doet dienst als een betaalbaar restaurant, terwijl het Maslak paviljoen en Limonlu Gate als café worden gebruikt. (elke dag open)
Istanbul Paleis
Topkap› Paleis
De Maslak paviljoenen, gelegen op een schaduwrijke groene heuvel, was het jachtpaviljoen van sultan Abdülaziz en is een perfect voorbeeld van de laat 19e eeuwse Osmaanse decoratieve stijl. (maandag en donderdag gesloten) Het Florya Atatürk Zeepaviljoen deed dienst als zomerverblijf van Turkse presidenten. Atatürk was de eerste president die er verbleef. Het T-vormig gebouwd dat naar de Zee van Marmara uitsteekt werd voltooid in 1935 en is een toonbeeld van de vroeg 20e eeuwse interieurs. (maandag en donderdag gesloten)
7
Ortaköy Moskee 8
Tegenover de Ayasofia staat de uiterst elegante, zes minaretten tellende Sultanahmet Moskee. Gebouwd tussen 1609 en 1616 door de architect Mehmet, is het gebouw beter bekend als de Blauwe Moskee vanwege de prachtige blauwwitte Iznik tegels. Gedurende de zomermaanden zorgt de licht- en geluidshow van de moskee ’s nachts voor lering en vermaak.
De golvende koepels en de vier slanke minaretten van de Süleymaniye Moskee domineren de skyline van de westoever van de Gouden Hoorn. De moskee wordt algemeen beschouwd als de mooiste van alle keizerlijke moskeeën in Istanbul. De Süleymaniye werd gebouwd tussen 1550 en 1557 door Sinan, de roemrijke architect uit de Osmaanse gouden eeuw.
Sultanahmet Moskee
Gelegen op de top van een heuvel valt het gebouw op door haar enorme afmeting, geaccentueerd door de vier oprijzende minaretten uit de vier hoeken van de binnenplaats. De mihrab (gebedsnis) en de minber (kansel) van de moskee zijn uitgevoerd in fijn bewerkt wit marmer. Fijne glas-in-loodvensters kleuren de binnenvallende zonnestralen. Sultan Süleyman en zijn vrouw Hürrem Sultan (Roxelana) hebben hun mausoleum in de tuin van dit moskeecomplex laten bouwen. Even verderop heeft de architect Sinan zijn eigen graftombe. Het moskeecomplex omvat een viertal medreses of theologie scholen, een school voor geneeskunde, een karavanserai, een Turks badhuis, een keuken en slaapplaatsen voor de armen.
Sultanahmet Moskee
Een andere meesterlijke prestatie van architect Sinan, de Rüstem Pafla Moskee, is gebouwd in 1561 in opdracht van Rüstem Pafla, grootvizier en schoonzoon van Sultan Süleyman de Grote. Verfijnde Iznik tegels bedekken het kleine, subliem geproportioneerde interieur. 9
Sultanahmet Moskee & Ayasofya museum 10
De keizerlijke Fatih Moskee, gebouwd tussen 1463 en 1470, draagt de naam van de Osmaanse veroveraar van Istanbul, Mehmet de Veroveraar en herbergt tevens zijn mausoleum. Ze is gelegen op een van de vele heuvels van Istanbul en is door haar grootse omvang en concentratie van religieuze bouwwerken, waaronder theologische scholen, gastenverblijven, badhuizen, een ziekenhuis, een karavanserai en een bibliotheek, een bezoek meer dan waard.
Yeni (Nieuwe) Moskee
De Eyüp Moskee ligt buiten de stadsmuren, aan de Gouden Hoorn, op de plek waar de vaandeldrager van profeet Mohammed, Eyüp begraven ligt. Eyüp stierf tijdens het beleg van Constantinopel door de Arabieren in 670 na Chr. Het was de eerste moskee die gebouwd werd na de verovering van de stad en is het belangrijkste bedevaartsoord van Turkije.
Sokullu Mehmet Pafla Moskee
Gebouwd tussen 1597 en 1663, kijkt de Yeni Cami (Nieuwe Moskee) uit over de kade van Eminönü en verwelkomt de binnenkomende veerboten en bezoekers van de oude stad. De koepels van de moskee bieden onderdak aan duizenden duiven die deze plek als hun thuis beschouwen. De sultansloge is versierd met zeer fraaie Iznik tegels. De Sokullu Mehmet Pafla Moskee staat op een steile helling in de buurt van de Blauwe Moskee. Dit meesterwerk van Sinan, is een van de mooiste voorbeelden van de Turkse klassieke architectuur van de XVI eeuw. Het interieur is versierd met elegante blauwe, groene, paarse en rode Iznik tegels.
Ayasofya Museum
Glazen scheidingswanden vullen de vier immense gewelven die de centrale koepel van de Mihrimah Sultan Moskee ondersteunen. Deze moskee bevindt zich dicht bij de Edirne poort, een van westelijke toegangspoorten van de oude stad. 161 ramen verlichten deze moskee die ontworpen werd door Sinan in 1555 voor Mihrimah, de dochter van Süleyman de Grote. 11
Çinili Köflk (Turkse Ceramiek Museum) 12
De Basiliek van Sint Sophia, beter bekend als Ayasofya museum, is ongetwijfeld een van de meest bijzondere bouwwerken ter wereld. Gebouwd door Constantijn de Grote en herbouwd door Justianus in de 6e eeuw, rijst haar koepel tot een hoogte van 55 meter. Dezelfde koepel heeft een diameter van 31 meter. Neemt u even de tijd om de grootsheid en de rust die ervan uitgaat in u op te nemen. (maandag gesloten) Het Archeologische Museum vindt u net binnen de eerste binnenplaats van het Topkap› paleis. Tot de topstukken behoren de beroemde Alexander-sarcofaag als een van de antieke schatten van de stad. Het Museum van de Antieke Oriënt toont voorwerpen van Sumerische, Babylonische, Assyrische en Hettitische herkomst. (maandag gesloten)
St. Irene Museum
Archeologische Museum van Istanbul
Oorspronkelijk gebouwd als een köflk of paviljoen door Mehmet de Veroveraar in de 15e eeuw, huisvest het Çinili Köflk het Turkse Ceramiek Museum, waar prachtige Iznik aardewerk uit de 16e eeuw te bewonderen zijn en prachtige voorbeelden van Seltsjoekse en Osmaanse aardewerk en tegels. (maandag gesloten) Net als het Ayasofya Museum was het Sint Irene Museum oorspronkelijk een kerk. Deze kerk kan in feite beschouwd worden als de eerste kerk van Istanbul. Constantijn gaf opdracht tot de bouw in de 4e eeuw, terwijl Justinianus het later liet restaureren. Het gebouw staat naar men zegt op de plaats van een vroegchristelijke tempel. (maandag gesloten) Kariye Museum 13
Museum voor Turkse en Islamitische Kunst 14
Het uit donkere stenen opgetrokken gebouw waarin het Museum voor Turkse en Islamitische Kunst gehuisvest is, werd in 1524 gebouwd door grootvizier Ibrahim Pafla en deed dienst als de residentie van sultan Süleyman de Grote. Het wordt beschouwd als het grootste privéverblijf van het Osmaanse Rijk. Vandaag de dag is het museum in het bezit van een prachtige collectie ceramiek, metalen objecten, miniaturen, kalligrafieën, textiel en houten voorwerpen, evenals enkele van de oudste tapijten ter wereld. (maandag gesloten)
Topkap› dolk
Niet ver van de Ayasofya bevindt zich het waterreservoir of cisterne uit de 6e eeuw, beter bekend als Yerebatan Sarn›c›. 336 massieve Korinthische zuilen dragen het immense bakstenen gewelf. Het Mozaïek Museum bewaart bijzonder fijne vloermozaïeken uit de 5e en 6e eeuw die afkomstig zijn uit het Grote Paleis van de Byzantijnse keizers. (dinsdag gesloten)
Heilige Islamitische Relikwieën Topkap› Paleis
Het Kariye Museum, de 11e eeuwse kerk van de heilige Redder in Chora, is na de Sint Sophia, het meest belangrijke Byzantijnse monument in Istanbul. Onopvallend in architectuur, zijn de binnenmuren rijkelijk versierd met 14e eeuwse fresco’s en mozaïeken. Afbeeldingen uit het leven van Christus en van de Maagd Maria, uitgevoerd in briljante kleuren, getuigen van de enorme beeldingskracht van de Byzantijnse kunst. In gerestaureerde houten huizen die de kerk omgeven wordt thee en koffie gereserveerd in een ontspannen atmosfeer, ver van het hectische centrum. (woensdag gesloten)
Yerebatan Sarn›c› (Byzantijnse Cisterne)
Het Luchtvaart Museum in Yeflilköy volgt de Turkse ontwikkelingen op luchtvaartgebied. (maandag gesloten) Grote veldtenten die door het Osmaanse leger gebruikt werden tijdens veldtochten, staan opgesteld in het Leger Museum. Eveneens zijn er Osmaanse wapens en oorlogsuitrustingen te zien. Het Mehter Tak›m› (Osmaanse Militaire Kapel) laat tussen 15.00 en 16.00 uur Osmaanse marsmuziek horen. (maandag en dinsdag gesloten) Aan de overzijde van het Ibrahim Pafla Paleis vindt u het Turkse Tapijten Museum, waar de fijnste antieke kelims en tapijten vanuit heel Turkije zijn samengebracht. (zondag en maandag gesloten). 15
Kaart gemaakt door Turkse zeeheld Piri Reis, 1513
Het huis in fiiflli waar Atatürk woonde, doet nu dienst als Atatürk Museum en toont zijn persoonlijke bezittingen. (zaterdag en zondag gesloten) Het Zeevaart Museum in Befliktafl toont de grote keizerlijke kaïks waarin de sultan zich over de Bosporus liet roeien, evenals andere interessante voorwerpen uit de Osmaanse zeevaartgeschiedenis. (maandag en donderdag gesloten)
16
Eveneens in Befliktafl toont het Museum voor Beeldende Kunsten schilderijen en beeldhouwwerken uit eind 19e eeuw tot en met heden. (maandag en donderdag gesloten) Het Stedelijk Museum, gevestigd in de tuinen van het Y›ld›z park, geeft een indruk van de geschiedenis van Istanbul vanaf de Osmaanse verovering. (donderdag gesloten). Eveneens in dezelfde tuinen vindt u het Y›ld›z Paleistheater en het Historisch Toneelkostuum Museum met een rijkelijk versierd decor en podium en verfijnd ontworpen kostuums. (dinsdag gesloten) Het Rahmi Koç Industrieel Museum, gelegen in Hasköy aan de oever van de Gouden Hoorn, is een voormalige Osmaanse ijzer- en staalfabriek (Lengerhane) en toont de geschiedenis van de industriële ontwikkeling in Turkije. (maandag gesloten)
‹stanbul Archeologisch Museum
Stroomopwaarts aan de Bosporus zijn in het Sadberk Han›m Museum, in het schilderachtige Büyükdere, de gelijknamige collecties in twee houten, 19e eeuwse villa’s ondergebracht. Als particulier museum dat oorspronkelijk slechts Turkse decoratieve kunst tentoonstelde, is het momenteel uitgebreid met een nieuwe collectie archeologische vondsten. (woensdag gesloten) Om uw zinnen te verzetten raden we u aan het Karikatuur Museum te bezoeken in de gebouwen van Gazanfer A¤a medrese uit de 15e de eeuw in de wijk Fatih. (iedere dag geopend)
Sadberk Han›m Museum 17
K›z Kulesi (Leander Toren) 18
Het lange plein tegenover de Blauwe Moskee was de oude Hippodroom. Hier speelden zich de wagenraces en het dagelijkse leven in het Byzantijnse Rijk zich af. Van de monumenten die de plek ooit versierden zijn er slechts drie overgebleven: de Obelisk van Theodosius, de bronzen Slangenzuil en de Zuil van Constantijn. Overblijfselen van de muren van de Hippodroom bevinden zich aan de zuidwest hoek van deze drie monumenten. Het plein is het hart van historische, culturele en toeristische leven in Istanbul.
Ahmet III Fontijn
De houten Osmaanse huizen uit de 18e eeuw in de So¤ukçeflme straat is een verplichte site. Deze prachtig gerestaureerde oude huizen doen dienst als kleine hotels. Een ervan huisvest een fascinerende collectie boeken over Istanbul.
Obelisk 19
Europese fort 20
De westelijke stadsmuur van de oude stad, ooit een ondoordringbare vesting, strekt zich uit over zeven kilometer, van de Zee van Marmara tot aan de Gouden Hoorn. De stadswallen van Istanbul, die onlangs gerestaureerd werden, dateren uit de 5e eeuw ten tijde van keizer Theodisius II. De UNESCO heeft de muren en het gebied erom heen uitgeroepen tot universeel cultureel erfgoed. De Galata toren, een Genoese constructie uit 1348, torent 62 meter boven de Gouden Hoorn uit. Vanuit de top heeft u een prachtig uitzicht over de Gouden Hoorn en de Bosporus. ’s Avonds genieten toeristen van het populaire restaurant, de nachtclub en de bar in de toren.
Dolmabahçe kloktoren
Galata toren, Sarayburnu
Rumeli Hisar›, of het Europese fort, werd gebouwd door Mehmet de Veroveraar in 1452, voor zijn inname van Istanbul. Het werd voltooid in slechts vier maanden en wordt nu beschouwd als een van de mooiste militaire bouwwerken ter wereld. In het fort bevindt zich de openlucht museum Amfitheater dat het decor vormt voor een aantal evenementen tijdens het Istanbul Muziek Festival. (woensdag gesloten) K›z Kulesi, beter bekend als de Leander toren, wordt beschouwd als een van de meest romantische symbolen van Istanbul. Het werd oorspronkelijk gebouwd in de 12e eeuw op een klein eilandje bij de haven van Istanbul, maar de huidige gebouwen op het eilandje zijn uit de 18e eeuw. 21
‹stanbul Bogaz›, Bosporus 22
Een bezoek aan Istanbul is niet compleet zonder een traditionele en onvergetelijke boottocht over de Bosporus, de slingerende zeestraat die Europa scheidt van Azië. Haar oevers vormen een verrassende mix van heden en verleden, grote pracht en simpele eenvoud. Moderne hotels staan naast yal›’s (aan de oever grenzende houten villa’a), marmeren paleizen grenzen aan rustieke forten en elegante wijken aan kleine vissersdorpen. De beste manier om de Bosporus te zien, is door met een van de vele passagiersboten mee te reizen, die met grote regelmaat zigzaggend langs de oevers varen. U gaat aan boord in Eminönü en legt om beurten aan de Aziatische en Europese kant van de zeestraat aan. Voor een onvergetelijke boottocht van zes uur betaalt u bijna niets. Als u liever een privé tour wil, kunt u contact opnemen met een van de agenten die gespecialiseerd zijn in het organiseren van minicruises, ook ’s avonds.
Göksu (Küçüksu) Paleis
Ortaköy
Tijdens uw reis passeert u het indrukwekkende Dolmabahçe paleis, terwijl even verderop de groene parken en de keizerlijke paviljoens van het Y›ld›z paleis verrijzen. Aan de rand van dit park, aan de oever van de Bosporus, staat het Ç›ra¤an paleis, dat nu als grand hotel gebruikt wordt. Het werd gerestaureerd in 1874 door sultan Abdülaziz en is 300 meter lang, terwijl de sierlijke, marmeren façade weerspiegeld wordt in het golvende water. In Ortaköy, de volgende halte, verzamelen vele kunstenaars zich iedere zondag om hun werk aan de man te brengen. De verscheidenheid aan mensen schept een levendige sfeer. U kunt ook genieten van de verschillende hapjes en lekkernijen van de straatventers. In Ortaköy vindt u een kerk, een moskee en een synagoge naast elkaar. Deze hebben gedurende honderden jaren naast elkaar bestaan en zijn een goed voorbeeld voor het secularisme en de tolerantie van Turkije. De Bosporus brug contrasteert met de traditionele architectuur van Istanbul. Deze een van de langste hangbruggen van de wereld verbindt twee werelddelen met elkaar. Kanl›ca 23
Fatih Sultan Mehmet brug
Het indrukwekkende Beylerbeyi paleis ligt naast het begin van de brug aan de Aziatische zijde. Achter het paleis begint de Çaml›ca heuvel, het hoogste punt van Istanbul. U kunt met de auto de heuvel oprijden en genieten van het prachtige uitzicht. Van hieruit kunt u mooi het contrast zien tussen de houten Osmaanse villas van Arnavutköy en de moderne luxueuze appartementen van Bebek aan de overkant van de Bosporus. Een aantal kilometers verderop staan aan weerszijde van de zeestraat de forten Rumeli Hisar› en Anadolu Hisar›. Het Göksu of het Küçüksu paleis, gelegen naast het Anadolu Hisar›, versiert de Aziatische oever. De tweede verbinding tussen beide continenten, de Fatih Sultan Mehmet brug, volgt direct na deze twee forten.
een palet van kleuren wanneer in de lente de tulpen bloeien. Aan de overzijde hiervan, aan de Aziatische oever, ligt Kanl›ca, een vissersdorp dat de favoriete buitenwijk is van de rijke inwoners van de stad. Velen verzamelen zich in de restaurants en cafés langs de oevers om de befaamde Kanl›ca yoghurt te eten. Even na Kanl›ca en Çubuklu vindt u de Beykoz Korusu, ook wel genoemd het Ibrahim Pafla bos, een populaire recreatieplaats. In de cafés en restaurants kunt u genieten van een prachtig uitzicht en frisse lucht. Aan de Europese zijde, in de Tarabya Baai, lijken de jachten te dansen op hun ligplaatsen. De kustweg is een aaneenschakeling van cafés en visrestaurants, van Tarabya tot aan de bekoorlijke buitenwijken van Sar›yer en Büyükdere. Sar›yer staat onder meer bekend om de grootste vismarkt van Istanbul en heeft een uitstekende reputatie vanwege de grote variatie aan smaakvolle puddingen en böreks (deegrol met geitenkaas). Even voorbij Sar›yer, wordt de zeestraat breder om vervolgens langzaam in de Zwarte Zee te verdwijnen.
Vanaf de Duatepe heuvel, gelegen aan de Europese zijde, kunt u genieten van het prachtige uitzicht op de brug en de Bosporus. Aan de voet van Duatepe vormt het Emirgan park
24
De hoornvormige delta aan de Europese zijde van de Bosporus scheidt de oude stad van de moderne wijk Beyoglu. Deze een van de beste natuurlijke havens ter wereld was het middelpunt van zowel de Byzantijnse als de Osmaanse marine en van de commerciële scheepvaart. Vanaf de parken en promenades aan de oevers van de delta kunt u genieten van de ondergaande zon die het water goudgeel kleurt. Fener en Balat, twee wijken halverwege de Gouden Hoorn, kenmerken zich door de vele houten huizen. De kerken en synagogen dateren uit de Byzantijnse en Osmaanse periode.
Gouden Hoorn
Feshane
De Orthodoxe Patriarch heeft zijn residentie in Fener. Eyüp, even verderop gelegen, weerspiegelt de Osmaanse bouwstijl. Begraafplaatsen vol cipressen bedekken de heuvels achter de Eyüp Moskee. Vele pelgrims bezoeken de graftombe van Eyüp in de hoop dat hun gebeden worden gehoord. Het café ‘Pierre Loti’, bovenop de heuvel, dat uitkijkt over de hele Gouden Hoorn, is een prachtige plek om op adem te komen.
25
Kariye Museum 26
Istanbul is een internationaal centrum van kunst en cultuur. Het Internationale Kunst en Cultuurfestival, jaarlijks in juni en juli, verwelkomt tal van beroemde artiesten uit binnen- en buitenland. De optredens worden voor het merendeel uitgevoerd in het Atatürk Cultureel Centrum. Het wetenschappelijk centrum van Istanbul, opgericht door de wetenschappelijk Centrum Stichting, op de campus van Technische Universiteit Istanbul, biedt experimentele en theoretische kansen voor volwassenen en kinderen van verschillende opleidingsniveau’s. Liefhebbers van klassieke muziek, kunnen terecht in de Cemal Reflit Rey Hal. Opera’s, operettes, ballet, films, concerten, tentoonstellingen en conferenties dragen allemaal bij tot de culturele verscheidenheid van de stad. Istanbul kent ook een rijke waaier aan lichte ontspanning. Nachtclubs bieden entertainment variërend van Turkse liederen tot de legendarische buikdansen.
Çiçek pasaj›
St. ‹rene museum
Daarnaast vindt u in het Taksim-Harbiye district vele moderne discotheken, revues en jazzclubs. In Sultanahmet, in de oude stad, vindt u verscheidene restaurants in de gerestaureerde Byzantijnse en Osmaanse gebouwen die een uniek decor vormen voor een bijzonder avondje uit. Kumkap›, met zijn vele tavernes, bars en visrestaurants, is een ander aantrekkelijke uitgaanswijk. Çiçek Pasaj›, in de wijk Beyo¤lu, is sinds jaar en dag de uitgaansgelegenheid van Istanbul. De smalle Nevizade straat, achter de Çiçek Pasaj›, is de beste plek om Turkse specialiteiten te eten en rak› te drinken. U kunt ook het Tatilya Cumhuriyeti bezoeken, een groot amusementspark in Beylikdüzü. Ortaköy, aan de Bosporus, is met haar vele nachtclubs, jazzclubs, visrestaurants en bars de beste uitgaansplaats van Istanbul. 27
Alleen al voor het winkelen is een bezoek aan Istanbul de moeite waard. De Kapal› Çarfl›, of de overdekte Bazaar, gelegen in de oude stad, is het logische startpunt. Dit labyrint van straten en stegen biedt onderdak aan meer dan 4000 winkeltjes. De straatnamen verwijzen naar de dagen dat iedere koopwaar zijn eigen plek kende: goudsmidstraat, tapijtverkopersstraat, hoedenmakerstraat. Nog steeds is deze originele bazaar het commerciële centrum van de oude stad, geschikt voor iedere smaak en iedere budget. Dit is de plek om leuke souvenirs en cadeautjes te kopen: Turkse handwerk waaronder de wereldberoemde tapijten, briljant handgeschilderd ceramiek, koper- en bronswerk, pijpen van meerschuim. De gouden juwelen in prachtig verlichte vitrines verblinden de ogen van passanten. Lederwaren en suède van uitstekende kwaliteit zijn relatief goedkoop.
Grand Bazaar
Grand Bazaar
De oude Bedesten, brandvrije opslagplaats voor waardevolle spullen, in het hart van de Bazaar, biedt een merkwaardig assortiment antiek en curiosa. Het is de moeite waard tussen de oude rommel te snuffelen in de hoop een ware schat te ontdekken. De M›s›r Çarfl›s› of de Specerijenbazaar naast de Yeni Cami (Nieuwe Moskee) in Eminönü neemt u mee naar hogere sferen. De heerlijke geuren van kaneel, karwij, saffraan, mint en tijm vullen de lucht. De Istanbul Sanatlar› Çarfl›s› (Kunstbazaar van Istanbul) in het 18de- eeuwse Mehmet Efendi Medresesi en de nabijgelegen 16de eeuwse Cafera¤a Medrese, gebouwd door Sinan, bieden de mogelijkheid handwerkerlieden aan het werk te zien en hun waren te kopen. In de Arasta (Oude bazaar) van de Sultanahmet Moskee, maakt een goed gedijende winkelgalerij winkelen en rondneuzen tot een aangename bezigheid. Specerijenbazaar 28
winkelcentrum Akmerkez
Op de Oosterse markten van Istanbul vindt u een verbazingwekkend assortiment oude en nieuwe goederen. Iedere dag biedt nieuwe kansen in de Sahaflar Çarfl›s› en Ç›naralt› markt in de wijk Beyaz›t. Tussen de Sahaflar en de Overdekte Bazaar bieden verkopers hun goederen op dekens en karren. De Horhor Çarfl›s› is een verzameling winkels die meubels verkopen van verschillende ouderdom en kwaliteit. De Oosterse markten in het district Topkap›, Çukurcuma in Cihangir, Büyük Hamara Sokak in Üsküdar, het Kad›köy Çarfl› Dura¤› en Eminönü-Tahtakale zijn dagelijks geopend. Stop na een zondagse autorit langs de Bosporus ergens tussen Büyükdere en Sar›yer voor een andere levendige markt.
De luxueuzere winkels van de wijken Taksim, Niflantafl› en fiiflli staan in schril contrast met de chaos van de bazaars. In de Istiklal Avenue, de Cumhuriyet Avenue en de Rumeli Avenue kunt u rustig de meest modieuze winkels binnenlopen waar ze elegante mode van hoogstaande Turkse textiel verkopen. U vindt er verfijnde juwelen, mooie handtassen en dito schoenen. Het Galleria winkelcentrum in Ataköy en het Akmerkez winkelcentrum in Etiler hebben filialen van de meest toonaangevende winkels van Istanbul. In Bak›rköy is het Carrousel winkelcentrum meer dan een bezoekje waard. Net als de Atlas Passage in Beyoglu. Hetzelfde geldt voor de Bahariye Avenue, Ba¤dat Avenue en het Capitool winkelcentrum aan de Aziatische kant. 29
Burgazada
Prinsen Eilanden 30
De Prinseneilanden, een eilandengroep bestaande uit een negental eilandjes in de Zee van Marmara, waren ooit verbanningsoorden voor Byzantijnse prinsen. Tegenwoordig vluchten rijke inwoners van Istanbul gedurende de zomermaanden naar hun koele en elegante 19e eeuwse huizen. Büyükada is het grootste eiland. Hier kunt u in een rijtuig een tochtje maken door de naaldbossen of ontspannen op het strand of in een van de vele inhammen die het eiland rijk is. Andere populaire eilanden zijn K›nal›, Sedef, Burgaz en Heybeliada. Regelmatige veerdiensten verbinden de eilanden met zowel de Europese als de Aziatische oevers. Een snellere zeebusverbinding vervoert dagtoeristen vanuit Kabatafl. Aan de Europese oever van de Zwarte Zee, 25 km ten noorden van de buitenwijken van Istanbul, trekt Kilyos gedurende de zomermaanden horden mensen uit de stad naar haar lange en brede zandstranden.
Büyükada
Yalova
Het Belgrad bos, landinwaarts gelegen aan de Europese zijde, vormt het grootste bos in omgeving van de stad. In de weekenden rijden de stedelingen naar deze schaduwrijke plekken voor een familiepicknick of een barbecue. Zeven oude reservoirs en een aantal natuurlijke bronnen bieden verkoeling. De Osmaanse aquaducten, waarvan het 16e eeuwse door Sinan gebouwde Mo¤olova Aquaduct de bekendste is, geven een grandeur aan dit natuurgebied. Het 800 meter lange sultan Süleyman Aquaduct, eveneens gebouwd door Sinan, is een van de langste aquaducten van Turkije. De entree van de Kemer Golf en Country Club ligt in de schaduw van dit aquaduct. De 500 stallen tellende manege biedt mogelijkheid voor liefhebbers van paardrijdtochten.
Kilyos
Het aan de Aziatische kant gelegen Polonezköy, 25 km verwijderd van Istanbul, werd in de 19e eeuw gesticht door Poolse immigranten. Inwoners van Istanbul komen naar dit landelijke gebied om te wandelen, paard te rijden of te genieten van de traditionele Poolse gerechten geserveerd door de afstammelingen van deze kolonisten. 31
Kalam›fl jachthaven
fiile, gelegen aan de Zwarte Zee op 70 km afstand van Üsküdar, behoort met zijn zandstranden, visrestaurants en hotels tot de aantrekkelijkste vakantiecentra nabij Istanbul. ‘fiile bezi’, een lichte katoenen stof dat ook bij de toeristen populair is, komt hier vandaan. Het Bayramo¤lu Dar›ca Vogelparadijs en Botanische Tuin, op 38 km van Istanbul, is een uniek ontspanningsgebied. Vele vogelsoorten en planten afkomstig uit de hele wereld kunnen worden bewonderd in dit enorme park. Ook vindt u er restaurants en een wandelpromenade. Het charmante vissersdorp Eskihisar, ten zuidoosten van Istanbul, is beroemd om zijn jachthaven. Na een dagje varen op de Zee van Marmara leggen jachteigenaren met hun boot aan bij deze jachthaven.
Het huis van Osman Hamdi Bey, Turkije’s grootste schilder uit de 19e eeuw is ingericht als museum. Andere interessante plekken van deze plaats zijn de tombe van Hannibal tussen Eskihisar en Gebze en een Byzantijns kasteel. Veel inwoners van Istanbul bezitten een tweede huis in Silivri, een belangrijk vakantiegebied 65 km westelijk van Istanbul. Dit grote vakantiecomplex biedt alles, variërend van sportfaciliteiten, gezondheid- en fitnessfaciliteiten, tot de Klassis Golf en Country Club en een uitstekende keuken. Het conferentiecentrum trekt zakenmensen aan die het hoge tempo van de stad willen ontvluchten voor een werkvakantie. Een regelmatige zeebusverbinding verbindt Istanbul met Silivri. 32
ZEILEN
fiile
Zeilen is een populaire bezigheid in Istanbul. Dit is de enige plek op aarde waar u kunt genieten van de schoonheid van een mystiek landschap, terwijl u per zeilschip terugreist in de tijd. De langsglijdende kastelen, paleizen en moskeeën zijn hiervan de stille getuigen van de Romeinse, Byzantijnse en Osmaanse tijden. Vanaf de Noordzee kunnen pleziervaartuigen Istanbul op een veilige en snelle manier bereiken. Via de Europese binnenwateren als de Rijn en de Donau, de Zwarte Zee en de Bosporus, kunt u afmeren in de jachthavens van de stad. Vaar over de Bosporus onder de twee enorme bruggen door die de twee continenten met elkaar verbinden of om de Prinseneilanden heen naar een van de prachtige baaien. U kunt voor anker gaan en genieten van de rust van dit gebied. Na al deze indrukken vaart u terug naar een van de twee grote jachthavens in het gebied. De Ataköy jachthaven aan de Europese zijde en de
Kalam›fl jachthaven aan de Aziatische zijde zijn beide Blauwe Vlagjachthavens. Beide jachthavens zijn 24 uur per dag open. Iedere zomer vinden er de Internationale buitengaatse zeilraces plaats. Varend over de Zee van Marmara in de zuidoostelijke richting komt u in Canakkale en de beroemde Dardanellen. De historische plek waar tijdens de eerste Wereldoorlog een van de beroemdste zeeslagen van de wereld plaatsvond. Hier versloeg de Osmaanse vloot de Engelse vloot en Atatürk vestigde zijn naam als de redder van de natie. De Straat van Dardanellen voert u verder de Egeïsche Zee in vervolgens de Middellandse Zee op.
GOLF Istanbul biedt uitstekende mogelijkheden voor golffanaten: de Klassis Golf en Country Club in Silivri, op 65 km van Istanbul, is met een 18 holes- en een 9 holes-baan, een van de grootste golfclubs van de streek. Op de Kemer Golf en Country Club, in het Belgrad bos, 18 km van Istanbul, nabij Kemerburgaz, kunt u uw vaardigheden testen op een 9-holes baan. De Istanbul Golf Club in het Ayaza¤a district heeft eveneens een 9 holes- baan. 33
A¤va 34
Een snelweg verbindt Istanbul met Izmit, hoofdstad van de provincie Kocaeli. Deze voormalige Romeinse stad Nicomedeia is het bloeiende industriële centrum van Turkije. De Saatçi Efendi Konak, een gerestaureerd 18e eeuws Osmaans herenhuis, doet nu dienst als Etnografisch Museum. De provincie Kocaeli is bekend om haar piflmaniye, een soort suikerspin. Hereke, ten westen van Izmit, is een vooraanstaand tapijtencentrum. Befaamd over de gehele wereld vanwege de uitzonderlijke schoonheid en de kwaliteit, brengen deze tapijten de hoogste prijzen op in de bazaars van Istanbul. Aan de Zwarte Zeekust van Izmit trekken de plaatsjes Kerpe, Kefken en Kovana¤z› met hun zandstranden en comfortabele pensions veel vakantiegangers naar de provincie. Adapazar›, ten oosten van Izmit, is de hoofdstad van de belangrijke agrarische en industriële provincie Sakarya. De Sakarya rivier bevloeit de vruchtbare akkers, waar een overvloed is aan fruitbomen en groenten.
Het Atatürk en het Etnografisch museum in Adapazar› stelt persoonlijke eigendommen van de stichter van de Turkse republiek tentoon naast lokale gebruiksvoorwerpen. De Beflköprü brug, gebouwd door de Byzantijnse keizer Justinianus in 553, verbindt de oevers van de rivier. Acht bogen dragen de 429 meter lange brug. De oevers van het even verderop gelegen Sapanca meer vormen een aaneenschakeling van rustige restaurants, hotels en buitenhuizen. Inwoners van Istanbul zoeken het hele jaar door rust in dit bekken aan de Saman berg. Het Arifiye bos, dat de hogergelegen delen rond het meer bedekt, heeft mooie kampeer- en picknickplaatsen en biedt een prachtig uitzicht over het meer.
‹zmit Kloktoren
Zowel het vakantiecentrum Karasu aan de Zwarte Zee als het meer landinwaarts gelegen Akgöl meer zijn schilderachtige plaatsen. In Tarakl› kunt u door het oude centrum dwalen en oude Osmaanse huizen bekijken. 35
De provincie Bilecik ten zuidoosten van Iznik ligt in de groene vruchtbare Sakarya vallei. In de oude wijken van de gelijknamige stad vindt u het mausoleum van Seyh Edebali, die als de sprituele grondlegger van het Osmaanse rijk beschouwd wordt. Elk jaar september wordt er ter ere van hem een herdenkingsceremonie en een cultureel festival georganiseerd. Naast zijn graftombe staat de Orhan Gazi moskee, genoemd naar de tweede sultan van de Osmaanse Rijk. Sö¤üt dankt haar naam aan haar ligging te midden van de wilgenbossen en een bezoek aan dit stadje is uw tijd meer dan waard. De rondtrekkende Kay› Turken, streken hier neer. In het stadje vindt u de graftombe van Ertu¤rul Gazi, hun stamhoofd en de vader van Osman Gazi, de stichter van het Osmaanse Rijk. Samen met zijn leermeester Seyh Edebali wordt ook hij herdacht tijdens het festival.
Sö¤üt, Bilecik
Ayasofya Kerk, ‹znik
Andere interessante bezienswaardigheden van deze provincie zijn de levensgrote bustes van bekende Turkse historische persoonlijkheden en het Etnografisch Museum dat een overzicht geeft van de Osmaans-Turkse geschiedenis. Helenapolis, de klassieke naam voor Yalova, houdt de herinnering levend aan de moeder van keizer Constantijn, Helena, die de stad ontworpen heeft. Vandaag de dag is Yalova een belangrijke havenstad, bekend om haar badhuizen. Termal, gelegen in het zuidwestelijke deel van de stad, vormt het thermale district en is de plaats bij uitstek waar u kunt genieten van het heilzame water. Vanaf een heuvel in de wijk Termal heeft u een prachtig uitzicht over het thermale district en de rest van de stad. Het Atatürk huis, nu een museum, is open voor bezoekers. (maandag en donderdag gesloten) In de voormalige zomerresidentie van Atatürk, gebouwd in 1929, kunt u het meubilair uit het begin van deze eeuw bewonderen. Zeventien kilometer ten westen van Yalova ligt het vakantieoord Ç›narc›k, met mooie stranden en moderne vakantiecomplexen. 36
Ertu¤rul Gazi Complex Bilecik
Thermale Spa, Yalova
Yalov
Maria. Iznik is een klein stadje dat nog steeds binnen de 4227 meter lange stadsmuur ligt. Tijdens de 16e en 17e eeuw was Iznik het centrum van de productie van verfijnde ceramische producten en heeft het in grote mate bijgedragen aan de rijke decoraties van vele moskeeën en paleizen verspreid over het hele land. Een museum toont de vondsten uit de opgravingen in de provincie. Van de belangrijke Islamitische bouwwerken in de stad, zijn de turkoois betegelde Yeflil Cami en de Nilüfer Hatun Minaret een bezoek zeker waard. Na deze plekken te hebben bezocht, zorgen de visrestaurants aan het meer voor een heerlijk avondeten.
Ten zuiden van Izmit ligt de oude Romeinse stad Nicea, tegenwoordig Iznik, aan de oever van het Iznik meer. Deze stad viel in 1078 in handen van de Turkse Seltsjoeken om vervolgens in 1331 ingelijfd te worden door het Osmaanse Rijk. De kleine stad ligt nog altijd binnen de oorspronkelijke Romeinse ommuring. De vier poorten die toegang geven tot de stad zijn nog steeds intact. De ruïnes van de St. Sophia kathedraal, de zetel van het eerste oecumenisch Concilie van Nicea 325, brengen de vergadering van bisschoppen en geestelijken weer tot leven. Een andere belangrijke concilie vond plaats in 787 over de rol van iconen in godsverering. Een andere Byzantijnse kerk is de Komesis Kerk, gebouwd voor de hemelvaart van de maagd 37
Bursa
Koza Han 38
De verkenning van de stad begint in de oostelijke wijk, bij de Yeflil Türbe (Groene Mausoleum). In het mausoleum, dat omgeven is door een tuin en verfraaid met blauwe tegels, staat het gedenkteken van Sultan Mehmet I. Aan de overzijde van de straat, weerspiegelt de uit 1424 stammende Yeflil Cami (Groene Moskee) de nieuwe Osmaanse architectuurstijl, dat tegengesteld was aan dat van de Seltsjoeken. De nabijgelegen Koranschool maakt eveneens deel uit van het complex en huisvest het
Yeniflehir, op de weg naar Bursa, staat vol met interessante en prachtige Turkse huizen. Het 18e eeuwse fiemaki huis, omgebouwd tot museum, is open voor bezoekers. Bursa, ten zuidoosten van de Zee van Marmara, is gelegen op de lager gelegen hellingen van het Uluda¤ gebergte (Olympos van Mysië, 2443 m). De stad ontleent haar naam aan zijn stichter Prusias, koning van Bithynië.
‹znik Tegels
Groene Mausoleum, Bursa
Het kwam achtereenvolgens onder Romeinse en Byzantijnse heerschappij en werd in 1326 de eerste hoofdstad van het Osmaanse. Vele belangrijke Osmaanse bouwwerken vormen hiervan nog steeds de stille getuigen. De stad, ook bekend als het groene Bursa, is rijk aan parken en tuinen en kijkt uit over een groene vlakte. Ze vormt het hart van een belangrijk fruitteeltgebied. Bursa stond en staat nog steeds bekend om haar zijdehandel, haar productie van handdoeken en haar thermale bronnen. U moet zeker de lokale Iskender Kebab proberen, een gerecht met brood, tomatensaus, reepjes gegrild vlees, gesmolten boter en yoghurt. Gesuikerde kastanjes zijn een andere locale specialiteit.
Etnografisch Museum. Alvorens het gebied te gaan verkennen, kunt u eerst genieten van een glaasje thee in een van de traditionele theehuizen. Heuvelop in oostelijke richting passeert u de idyllisch gelegen Emir Sultan moskee en na een wandeling door een buurt met oude huizen bereikt u de Y›ld›r›m Beyaz›t Moskee (1391). Ga nu richting Cumhuriyet plein (plaatselijk bekend als Heykel) en volg op uw gemak de Atatürk Avenue richting Koza park, waar terrassen liggen tussen bloemen en fonteinen. Aan de achterzijde van het park, in een langgerekt gebouw, de Koza Han (1490), vindt de handel in zijdecocons plaats. Van hieruit vervolgt u uw weg door de buurt van de overdekte bazaar met zijn nauwe straatjes, karavanserais en bedestens. 39
Uluda¤
Aan de andere kant van het Koza Park bevindt zich de Orhan Gazi Moskee, gebouwd in 1413, een van Bursa’s oudste religieuze monumenten. De even verderop gelegen Ulu Cami (Grote Moskee) is gebouwd in Seltsjoekse stijl. Een fijne uit walnotenhout gesneden minber (kansel) en indrukwekkende gekalligrafeerde panelen versieren de moskee. De fiad›rvan (fontein) ligt, zeer ongebruikelijk, binnen de moskee onder een dak bestaande uit twintig koepels.
mausolea van Osman, de stichter van het Osmaanse rijk, en zijn zoon Orhan Gazi, de veroveraar van Bursa. De cafés van Tophane vormen een goede plek voor een verfrissing. Vanuit de theetuin van het Y›ld›z park in de wijk Muradiye, heeft u mooi zicht op het Muradiye moskeecomplex. Het complex, in een rustig parkachtig decor, omvat de moskee van Sultan Murat II (1426), gebouwd in dezelfde stijl als de Yeflil Moskee en de graftombes van Murat II, prins Cem en prins Mustafa. Deze tombes bevatten een van de mooiste tegeldecoraties.
In westelijke richting ligt Hisar, een oude en schilderachtige wijk van Bursa. In het park dat uitkijkt over het dal, staan de 40
Het nabijgelegen Ottoman House Museum in een 17e eeuwse gerestaureerde woning geeft een indruk van het leven van de welgestelde Osmanen.
Vele hotels beschikken over thermale baden, maar u kunt ook de oude badhuizen bezoeken. De Yeni Kapl›ca (nieuwe warmwaterbron) is in 1552 gebouwd door de grootvizier van Süleyman de Grote, Rüstem Pafla. De Eski Kapl›ca (oude bron) is gebouwd op de plaats waar ooit een Byzantijns badhuis stond. Het Karamustafa Pafla badhuis heeft zijn reputatie als het gaat om warme minerale baden. Interessante gebouwen in Çekirge zijn verder de moskee, het mausoleum van Murat I en de graftombe van Süleyman Çelebi, een religieuze dichter.
Andere interessante plekken in Bursa zijn het Cultuurpark met daarin het Archeologisch museum, het TOFAfi Museum of Anatolian Cars, het Atatürk museum en het Stadsmuseum. De buitenwijk Çekirge in het westen van de stad is al sinds de Romeinse tijd bekend om haar warmwaterbronnen.
Turkse schimmenspel
Mudanya, Bursa
Het Karagöz-monument herdenkt de gelijknamige figuur, wiens fratsen vereeuwigd werden in het Turkse schimmenspel. Uluda¤ is het grootse wintersportcentrum van Turkije en biedt een waaier van activiteiten, verblijfsmogelijkheden en ontspanning. De hellingen, zesendertig kilometer verwijderd van Bursa, zijn gemakkelijk te bereiken per auto of kabelbaan (teleferik). In december tot mei zijn de skimogelijkheden optimaal, ofschoon het gebied, dat een nationaal park is, het gehele jaar door een bezoek waard is. Uluda¤ Ski Centrum, Bursa
Mudanya, een badplaats op 25 km afstand, is bij inwoners van Bursa populair vanwege de fijne visrestaurants en nachtclubs. Het Armistice Museum is zeker een bezoekje waard. Zeytinba¤› (Tirilye), op nog geen 12 km van Mudanya, is qua architectuur en structuur een schoolvoorbeeld voor de typisch Turkse stad. 41
Bal›kesir
(klokkentoren) is een kleine imitatie van de Genuese Galata toren. Het Karesi Bey mausoleum uit 1336 is een monument ter nagedachtenis aan Karesi Bey en zijn 5 zonen.
Armutlu en Kumlu zijn de meest populaire stranden van de Golf van Gemlik op 29 km afstand van Bursa. De provincie Bal›kesir ligt op de grens tussen de Marmara en de Egeïsche regio. In de hoofdstad Bal›kesir vormen de natuur en de historische plaatsen een harmonieus geheel. De Y›ld›r›m Moskee uit de 14de eeuw werd gebouwd door Beyaz›t I en is de oudste moskee van de stad. De Za¤anos Pafla Moskee, gebouwd in 1461 door grootvizier Za¤anos Pafla ten tijde van Mehmet de Veroveraar, was ooit onderdeel van een groot moskeecompex, waarvan alleen de moskee en het badhuis zijn overgebleven. De door Mehmet Pafla in 1827 gebouwde Saat Kulesi
Het mooie De¤irmen Bo¤az›, een gebied 10 km ten noorden van Bal›kesir in de richting van Bursa, ligt tussen twee heuvels. Families komen tijdens weekenden en vakanties samen, aangetrokken door de mooie natuur en de restaurants. In het dorp Karakol kunnen fotografen de drie schilderachtige windmolens in een plaatje vangen. Band›rma, het oude Penderamus, is na Istanbul de tweede commerciële en industriële haven van Turkije. 42
gebied te genieten. Dertien kilometer ten zuidoosten van Band›rma, in Karacabey, worden in de verschillende fokkerijen prachtige paarden gefokt.
U kunt uw namiddag aangenaam doorbrengen in de restaurants en cafés van de stad. Belk›s (Kyzikos), ligt 10 km ten westen van Band›rma. In deze oude stad, gelegen op een smalle strook land op Kap›da¤ schiereiland, wordt u verrast door de Hadrianus- tempel, het theater en aquaducten.
Erdek, het oude Erteka, ligt 14 km ten noordwesten van Band›rma. Als een van de oudste en beroemdste badplaatsen van de Zee van Marmara, biedt het stadje onbedorven stranden en allerlei typen accommodaties. Het eiland Marmara, het oorspronkelijke Prokonessos, verwierf aanzien in de Romeinse tijd en bleef ook in de Byzantijnse en Osmaanse
Het Kuflcenneti Nationaal Park bij het Manyas meer, is een vogelparadijs waar meer dan 329 soorten vogels te zien zijn. Elk jaar passeren meer dan 3 miljoen vogels dit reservaat. April en mei zijn de beste maanden om van de rijkdom van het natuur-
periode belangrijk vanwege haar marmergroeve. Deze mijn voorzag de extravagante keizerlijke bouwprogramma’s van marmer. Het Marmeren Strand bij de plaats Saraylar, ontleent zijn naam aan de aanwezigheid van dit gesteente niet ver van de oever. Een openlucht museum in de stad toont voorwerpen die teruggaan tot in de Romeinse en Byzantijnse tijd. De marmergroeve laat de toeristen het gehele proces van marmerwinning zien. Türkceli (Avfla) is een ander vakantieeiland dat bekend is om zijn aantrekkelijke stranden, helder water, fameuze wijngaarden en wijnkelders. In het district Manast›r vindt u het Byzantijnse Meryem Ana klooster.
Bal›kesir
De badhuizen van Gönen, 25 kilometer ten zuidwesten van Band›rma, zijn een van de belangrijkste badhuizen van Turkije. De bronnen werden zelfs in de Romeinse tijd gebruikt en een 5e eeuwse mozaïek herinnert nog aan het Romeinse badhuis. Dit water komt uit een diepte van 500 meter, met een temperatuur van circa 82 graden.
43
Historisch Nationaal park van het schiereiland Gelibolu, Canakkale
44
Nog eens 30 km naar het westen ligt Denizkent, een aangename vakantieplek met mooie stranden.
toegeruste jachthaven van Çanakkale. Hotels, cafés en restaurants langs de promenade zijn de plaatsen bij uitstek om te genieten van het jachtverkeer in de haven.
S›nd›rg›, gelegen aan de voet van het Alaçam gebergte met van bossen en weiden, is in de regio bekend vanwege de geweven tapijten van een superieure kwaliteit. De kleden uit Ya¤c›bedir behoren tot de meest kostbare van Turkije en worden met de jaren steeds mooier .
Het Kilitbahir fort en het Archeologisch Museum van Çanakkale zijn open voor bezoekers. Om het zeeverkeer te kunnen controleren liet sultan Mehmet II, de latere veroveraar van Istanbul, in 1451 twee forten aan de zeestraat bouwen, een aan Europese zijde in Kilitbahir en één aan de overzijde in Çimenlik. In het Çimenlik fort is het Militair Museum ondergebracht ter
Rond de Golf van Edremit, eveneens in de provincie Balikesir, vindt u een van ’s lands mooiste kustlijnen.
Reliëf met de verdediging van het vaderland
Begraafplaats
Hier omgeven het zilvergroene waas van de olijfgaarden het heldere water en de stranden. Plaatsen als Ayval›k, Ören, Edremit, Akçay en Alt›noluk trekken vakantiegangers op zoek naar ontspanning, natuur, en historische en archeologische plaatsen. De stad Çanakkale ligt aan de nauwe 1200 meter brede zeestraat, die de Zee van Marmara met de Egeïsche zee verbindt en waar de kusten van Europa en Azië elkaar bijna aanraken. Er zijn regelmatige veerdiensten voor auto’s tussen Çanakkale aan de Aziatische zijde en Eceabat en Kilitbahir aan de Europese zijde.
nagedachtenis aan de slag bij Çanakkale. Het Gelibolu Historisch Nationaal Park, ook bekend als het schiereiland Gallipoli, is opgericht ter nagedachtenis aan de 500.000 soldaten die hun leven gaven bij Gelibolu. In 1915 leidde Mustafa Kemal, commandant van het Turkse leger, een succesvolle veldtocht tegen de vijandige legers en bevrijdde het gebied. Het park omvat gedenktekens, monumenten, begraafplaatsen, de Ar›burnu rotsen en het Tuz Gölü (zoutmeer). De prachtig groene heuvels, zandstranden en het helderblauwe water vormen een waardige laatste rustplaats voor de dappere soldaten die hier omkwamen. Hier voelt u het hart van de Turkse natie kloppen.
Jachten die de zeestraat passeren stoppen in de compleet 45
Het grootste eiland van Turkije, Gökçeada, is omgeven door ongerepte baaien. De groenen heuvels met pijnbomen en olijfbomen zijn bezaaid met heilige bronnen en kloosters. Bootdiensten onderhouden een regelmatige verbinding tussen Çanakkale en Kabatepe. In augustus ontmoeten de eilandbewoners en toeristen elkaar op de kleurrijke markten. Wanneer u het eiland Bozcaada nadert, valt het Venetiaanse kasteel u meteen op. Vervolgens trekken de glinsterende witte huizen, de restaurants en cafés aan de boulevard uw aandacht. Wijn is in overvloed aanwezig en een tour onthult vele wijngaarden
Bozcaada, Çanakkale
en –kelders. Het eiland heeft mooie zandstranden in Ayazma, Poyraz en I¤delik.
Legendarische paard van Troje
Homerus heeft Truva (Troje) onsterfelijk gemaakt in zijn verhalen over koning Priamus, Hector, Paris en de mooie Helena. Archeologische opgravingen hebben 9 opeenvolgende nederzettingen gevonden met ruïnes van stadsmuren, funderingen van huizen, een tempel en een theater. Een symbolisch houten paard verwijst naar de legendarische Trojaanse oorlog. De klassieke haven van Alexandria-Troas werd al gebouwd in de 3e eeuw voor Christus. Paulus bezocht deze havenplaats twee maal en op zijn derde missie reisde hij door naar Assos. 46
De acropolis van Assos (Behramkale) ligt 238 meter boven de zeespiegel. De tempel van Athena werd in de 6e eeuw voor Christus op deze plaats gebouwd. Deze Dorische tempel is in zijn oude glorie hersteld als beschermer van het Biga schiereiland en de Golf van Edremit. Blijf hier zitten om het maanlicht door de ruïnes te zien schijnen en sta vroeg op om vanaf een heuveltop naar de golf van Edremit te kijken en de dag te zien ontwaken op de acropolis. Op dat moment zult u begrijpen waarom men ooit voor deze hemelse plaats heeft gekozen.
Tempel van Athene Assos (Behramkale)
Fort Kilitbahir
Op de terrassen die afzakken naar de zee bevinden zich agora’s, een gymnasium en een theater. Vanaf de noordelijke hoek van de acropolis heeft u uitzicht op een moskee, een brug en een fort die in de 14e eeuw werden gebouwd door sultan Murat I. Aan de voet van de acropolis ligt een oud idyllisch haventje. Assos heeft de reputatie het centrum te zijn van de Turkse kunst scene vanwege haar levendige, vriendelijke en Boheemse sfeer. Een vakantie in Assos zal u altijd bijblijven. In Gülp›nar, het oude Chryse, 25 km ten westen van Behramkale, bevindt zich de tempel van Apollon Smintheus uit de 2e eeuw na Christus. Op 15 km ten westen hiervan, aan een nietgemarkeerde weg langs een grillige kustlijn, ligt Babakale, waar de huizen terrasgewijs op rotsen zijn gebouwd. Hoofd van Medusa, Museum van Çanakkale 47
Selimiye Moskee, Edirne
Het stadje Biga heeft haar naam aan het gehele schiereiland gegeven. Het stadje telt vele parken en is een ideale plek om een indruk te krijgen van de traditionele bouwstijl. De meest nabijgelegen stranden liggen in Karabiga, fiahmeleken en Kemer, waar u zeer betaalbare accommodatie kunt vinden. Karabiga, het oude Priapos, ontleent haar naam aan de gelijknamige godin en kan dus geassocieerd worden met cultus en vruchtbaarheid. Çan is alom bekend vanwege de ceramiek en de zwavelbaden, waarvan wordt gezegd dat ze een heilzame werking hebben op de lever, het maag-darmkanaal en de urinewegen. Er bevinden zich nog twee warmwaterbronnen bij Külcüler en Kirazl›. De berg Kaz Da¤› (Ida, 1174 m), het zuidelijkste puntje van de provincie Çanakkale, maakt deel uit van Kaz Da¤› Nationaal Park met prachtige natuur, veel groen en verschillende warmwaterbronnen. Bij Bayramiç en Evciler, de noordelijke ingang van het park, vindt u de voornaamste kampeervoorzieningen. In Bayramiç, op 60 km afstand van Çanakkale, bevindt zich het prachtige 18e eeuwse Had›mo¤ullar› huis (Osmaanse woning) waarin het Etnografisch Museum gevestigd is. 48
Aan de overzijde, aan de noordelijke oevers van de Zee van Marmara, in Tekirda¤, bevindt zich een belangrijke zeehaven. Vanuit deze moderne stad met zijn moderne promenades zijn de zandstranden nooit ver weg. Een vrolijke mix van zonnebloemvelden en wijngaarden bedekken het omringende gebied. Het belangrijkste monument is de door Sinan ontworpen Rüstem Pafla moskee, in 1554 gebouwd in opdracht van deze grootvizier van Süleyman de Grote. Het Archeologisch en Etnografisch museum toont een uitgebreide collectie voorwerpen uit de provincie. Het Rakoczy museum is gevestigd in het huis waar de toenmalige Hongaarse prins Rakoczy Ferench II (1676 - 1735) de laatste jaren van zijn leven doorbracht na de bevrijding van zijn volk. Het Nam›k Kemal gedenkteken (1840 - 1888) eert de geboorteplaats van Turkijes nationale dichter. Zestig kilometer ten westen van Tekirda¤ ligt de vakantiestreek fiarköy en Mürefte, een beroemd wijngebied waar prachtige wijngaarden te vinden zijn en jaarlijks een wijnfestival plaatsvindt. Edirne, ten noorden van Tekirda¤, op de grens met Griekenland, was een tijd de hoofdstad van het Osmaanse rijk en in de 18e eeuw zelfs een van Europa’s grootste steden. In een groene vlakte, bezaaid met populieren nabij de plaats waar de rivieren Tunca en Meriç samenvloeien, verwelkomt deze elegante stad haar gasten uit of op weg naar Istanbul. De wortels van de oorspronkelijke bewoners van Edirne en omgeving liggen in Macedonië, waarvan Edirne ooit deel uitmaakte. De Romeinse keizer Hadrianus herbouwde de stad en noemde het Hadrianopolis. Bij de verdeling van het Romeinse rijk eisten de Byzantijnen Edirne op, terwijl sultan Murat I het in 1361 bij zijn rijk voegde. De functie als hoofdstad van het Osmaanse rijk gedurende 100 jaar heeft bijgedragen tot de aanwezigheid van vele historische en architectonische bouwwerken. De moskeeën, religieuze complexen, bruggen, oude bazaars, karavanserais en paleizen maken Edirne tot een waar openluchtmuseum.
Selimiye Moskee
De Selimiye Moskee is bepalend voor de hele stad. Gelegen op de top van een heuvel, weerspiegelt Sinan’s ontwerp de klassieke Osmaanse bouwstijl. Het werd gebouwd in opdracht van sultan Selim I (1569-1575) en getuigt van de hoge graad van beschaving en van de genialiteit van de Osmaanse meester-architect Sinan. 49
Üç fierefeli moskee
De Eski moskee, gebouwd tussen 1403 en 1414 door Mehmet I, is het oudste Osmaanse bouwwerk van Edirne. Het witte marmer in het portaal staat in schril contrast met het overige metselwerk. Gekalligrafeerde inscripties van Koranverzen versieren het interieur.
Beyaz›t II Complex
De Üç fierefeli moskee, gebouwd tussen 1438 en 1447 door Murat I, was de voorbode van een rijke periode Osmaanse moskeearchitectuur onder Sinan en is zowel de belichaming van de nieuwe vrijheid van bouwen als van de technische vooruitgang. De noordwestelijke minaret heeft drie balkons (fierefe) en was lange tijd de hoogste minaret, tot ze werd overschaduwd door de minaretten van de Selimiye Moskee. 50
Elke zomer worden op de plek waar de Tunca rivier zich splitst en een smaragdgroen veld creëert (Sarayiçi) olieworstel wedstrijden, de K›rkp›nar, gehouden. Glinsterende, gladde lichamen worstelen om te bepalen wie kampioen wordt. Wanneer u door de stad loopt en een blik werpt in één van de kruidenierswinkels, zult u ongetwijfeld witte kaas vinden, een lokale specialiteit, of Hardaliye, een mix van druivensap, mosterd en marsepein. Geurige zeep, aardewerken potten en rieten manden zijn de souvenirs uit Edirne. Het is moeilijk om het door de lokale bevolking vervaardigde handwerk te laten liggen.
Tegen het eind van de 15e eeuw gaf Beyaz›t II de architect Hayrettin de opdracht een moskeecomplex in Edirne te bouwen, compleet met een moskee, een Darüflflifa (ziekenhuis), een mederese (islamitische hoge school), een keuken en opslagruimten. De moskee is vierkant van vorm en overdekt door een hoge koepel, terwijl de rest van het complex wordt overdekt door een dak met 100 koepels. Naast de moskee is de Darüflflifa het belangwekkendste gebouw, in die tijd een modern ziekenhuis met een uniek, zeer humaan ontwerp. Slechts weinig is sinds de middeleeuwen veranderd in de wijk Kaleiçi.
Meriç Brug
Olieworstelwedstrijden, de K›rkp›nar
Een wirwar van smalle straatjes met aangrenzende huizen voert u terug in de tijd. Het grote aantal restaurants en cafés weerspiegelt de wedergeboorte van deze wijk. Sinan bouwde vele bekende badhuizen in Edirne, zoals de hamams van Sokullu, Tahtakale, Mezit Bey, Beylerbeyi en Gazi Mihal. Zijn werk is ook te bewonderen in de Ahmet Pafla karavanserai en de Rüstem Pafla ka-ravanserai uit 1561. Laatste is gerestaureerd en doet nu dienst als hotel. Het oude bedesten uit het begin van de 15e eeuw functioneert nog steeds als Edirne’s belangrijkste markt. Wanneer u in het gebied rondrijdt vallen de vele Osmaanse bruggen op die de rivieren Tunca en Meriç hun schoonheid geven. Edirne heeft veel van haar kleurrijke tradities en gewoonten weten te behouden.
Het Archeologisch en Etnografisch Museum volgt het spoor terug in de geschiedenis van de Byzantijnse tijd tot de prehistorie. Bovendien zijn er kledingstukken te zien uit de laat-Osmaanse tijd. In het Turkse Museum voor Islamitische Kunst zijn voorbeelden samengebracht van Osmaanse bouwkundige details, kalligrafieën, manuscripten, Korans, wapens, glaswerk en een keizerlijke tent gebruikt tijdens veldtochten. Op weg naar de Golf van Saroz in de Egeïsche zee kunt u stoppen bij Uzunköprü, waar in 1444 door Murat II een brug over de Ergene rivier werd gebouwd. De 174 bogen, waarvan de hoogste een hoogte bereikt van 12,28 meter, overbruggen een afstand van 1354 meter.
51
Sokullu moskee, Lüleburgaz 52
Het milde klimaat en de prachtige omgeving van de Saroz Golf weet vele vakantiegangers te bekoren. Aan de noordelijke zijde van de golf vindt u prachtige stranden zoals die van Ibrice en Erikli. De alom aanwezige hotels en pensions hebben zeer redelijke prijzen.
Het 14e eeuwse K›rklar-monument met 18 imposante zuilen ligt op de K›rklar-heuvel, de plaats waar 40 soldaten om het leven kwamen toen het Osmaanse leger onder aanvoering van Murat I het gebied veroverde. Het Archeologisch Museum toont vondsten van opgravingen uit de regio.
Enez (Ainos), ooit een belangrijke haven, ligt nu 3,5 km landinwaarts. Haar oorsprong voert terug tot de 12e eeuw voor Christus en het was een belangrijke nederzetting in de Hellenistische, Romeinse, Byzantijnse en Osmaanse periode. Momenteel vindt u er een openluchtmuseum, gebouwd door het Kymke volk, een kolonie van de West-Anatolische beschaving. Het kasteel van Enez werd door de eeuwen heen meerdere malen gerestaureerd en is een bezoek meer dan waard.
K›rklareli’s Zwarte Zee kust is nog een plek waar u volop kunt genieten van stranden en goede visrestaurants. ‹¤neada, 98 km oostelijk van K›rklareli, ligt tussen zandstranden en het Y›ld›z gebergte. K›y›köy (Midye) is een vakantiedorp met goede accommodatie en schilderachtige middeleeuwse huizen omgeven door een stadsmuur uit de Byzantijnse tijd. De Sokullu moskee in Lüleburgaz, gelegen aan de weg Edirne-Istanbul, is een verfijnd bouwwerk dat in 1570 door Sinan werd gebouwd.
Reliëf, Enez
Enez
De naburige stad Babaeski beroemt zich eveneens op de aanwezigheid van een gebouw van Sinan, de Cedi Ali Pafla moskee. In Vize (Byzia), een voormalig Byzantijns centrum van betekenis, vindt u de Küçük Ayasofia kerk en een kasteel, beide uit de Byzantijnse tijd.
Ook vindt u er een kerk uit de 6e eeuw, enige uitgehouwen tombes en een strand met helder water. De gastvrije bevolking maakt Enez tot een prettige onderbreking van uw reis. Het Y›ld›z (Istranca) gebergte verdeelt de provincie K›rklareli in tweeën. Een weelderig berggebied, bezaaid met typische huizen, voert u mee naar een andere wereld.
Wanneer u in noordelijke richting reist, stop dan nog voor een aantal uren in het rustieke en groene Dereköy, de laatste halte voor de grens met Bulgarije.
De oudste moskee van K›rklareli, de H›z›rbey moskee, werd in 1383 gebouwd. Tot het moskeecomplex behoort ook een bazaar. Het nabijgelegen badhuis is eveneens onder H›z›r Bey tot stand gekomen. 53
CULTUREEL ERFGOED IS KwETSBAAR Het cultureel erfgoed wereldwijd is te vergelijken met een grote puzzel. Elk monument, elk object, is een onvervangbaar stukje in het gehele plaatje. Elk stukje geeft ons informatie over onze afkomst, onze ontwikkeling en onze huidige samenleving. Iedere vondst en elke nieuwe interpretatie voegen weer een stukje aan de puzzel toe en maakt het gehele plaatje overzichtelijker en duidelijker. Elk stukje van deze puzzel moet door ons beschermd worden, zodat ook toekomstige generaties de kans krijgen de puzzel in elkaar te zetten en het totale plaatje te zien. De meeste mensen zijn zich niet bewust van het feit dat ons cultureel erfgoed onder druk staat: bijvoorbeeld door plotselinge natuurrampen als aardbevingen en vloedgolven, door milieuvervuiling en door ingrepen van de mensheid. Zelfs de meest onschuldige ingrepen kunnen een vernietigende invloed op het cultuurgoed hebben. Denk hierbij aan het meenemen als souvenir van eeuwenoud aardewerk of mozaïeken, of het aanraken van een stenen of een metalen voorwerp, of een textielstuk: iedere aanraking laat een laagje vet en zweet achter. Het beklimmen van een monument doet het oppervlaktemateriaal slijten en zelfs beschadigen. Het schrijven of inkrassen van namen zorgt voor permanente schade. Het meezeulen van grote tassen of rugzakken kan een muurschildering beschadigen of een object doen omvallen. Er zijn ontelbaar vele manieren waarbij we onbewust bijdragen aan de vernieling van onze cultuurschatten. In 2020 zullen er wereldwijd 1,6 miljard toeristen per jaar zijn. Laten we onze krachten bundelen om de diversiteit en de rijkdom van ons cultureel erfgoed te beschermen en ervan te genieten. Internationale Organisatie voor de Conservatie van het Culturele Erfgoed (ICCROM) 55
TOERISTISCHE INFORMATIEBUREAUS
Grafisch ontwerp: Grafik Sanatlar Design Office www.grafiksanatlar.com Gedrukt door: Serhan Drukkerij www.serhan.nl Nederland 2007 Bestemd voor gratis distributie
56
