Doelgroepen – TREND A variant
Kleidum
Inhoudsopgave 1
Inleiding .......................................................................................................................................................... 5
1.1 Doelgroepen en Socrates................................................................................................................................. 5 1.2 Werkgebieden .................................................................................................................................................. 6 2
Doelgroepen en bereikbare voorraad........................................................................................................... 7
2.1 Ontwikkeling doelgroepen 2012-2030.............................................................................................................. 7 2.2 Ontwikkeling bereikbare voorraad 2012-2030.................................................................................................. 8 2.3 Woonsituatie doelgroepen ............................................................................................................................... 9 3
Tabellen doelgroepen en voorraad............................................................................................................. 11
Socrates 2013 – Doelgroepen
3
1
Inleiding 1.1
Doelgroepen en Socrates
Bij de simulatie van verhuisbewegingen op de woningmarkt maakt het Socrates-model gebruik van inkomensgroepen op basis van besteedbare inkomens. Voor het woningmarkt- en doelgroepenbeleid worden indelingen gebruikt die gebaseerd zijn op een andere indeling, namelijk het verzamelinkomen. Ook de inkomensgrenzen zijn anders. Voor veel beleidsmakers en corporaties zijn juist deze inkomensgroepen van belang.
In dit rapport is op basis van de inkomensgroepen uit de Socrates-basisraming een zo goed mogelijke inschatting gemaakt van de omvang van de doelgroepen van het huurbeleid. Het gaat hier om de doelgroep van de Huurtoeslag (HT) en de inkomensgroepen van het inkomensafhankelijke huurbeleid (IAH). In de onderstaande tabel zijn beide definities omschreven. Voor de omzetting van besteedbaar inkomen naar de doelgroepen is gebruik gemaakt van informatie over woonsituatie en inkomensinformatie van de huishoudens uit het WoON.
Zoals uit Tabel 1.1 naar voren komt is er – strikt genomen – een definitieverschil tussen de doelgroep voor corporaties (volgend uit het Toewijzingsbeleid conform het EC-besluit) en de laagste inkomensgroep van het inkomensafhankelijke huurbeleid. Dit verschil zit hem in het al dan niet meenemen van het inkomen van inwonende kinderen. In de praktijk leidt dit echter nauwelijks tot grote verschillen tussen de omvang van beide groepen huurders. Om deze reden is in dit rapport bij de bepaling van de doelgroepen gekozen voor de IAHindeling, ook omdat hiermee de omvang van de hogere inkomensgroepen (€34.085 tot €43.602 en €43.602 en hoger) duidelijk wordt. Tabel 1: Huishoudens naar inkomen, samenstelling en leeftijd in woningen
Doelgroep Huurtoeslag (HT)1
Inkomensgrondslag
Aanpassing Inkomen
Inkomensgrens 2012 (in euro's)
Verzamelinkomen huishouden
Inkomens van inwonende kinderen tot 23 jaar worden tot €4.627 buiten beschouwing gelaten
Alleenstaand < 65 jaar
22.025
Meerpersoons < 65 jaar
29.900
Alleenstaand >= 65 jaar
20.675
Meerpersoons >= 65 jaar
28.225
Toewijzingsbeleid (EC)2
Verzamelinkomen huishouden
Inkomens van alle inwonende kinderen worden buiten beschouwing gelaten
Inkomensafhankelijke huurverhoging (IAH)2
Verzamelinkomen huishouden
Het deel van de inkomens van inwonende leden van huishoudens tot 23 jaar onder het minimumloon wordt buiten beschouwing gelaten.
< 34.085 34.085 (laag) en 43.602 (hoog)
Het rapport bestaat uit twee delen. Het eerste deel toont in een aantal figuren op hoofdlijnen de ontwikkeling van de doelgroepen en de voor hen – qua prijs – bereikbaar geachte voorraad. De ontwikkelingen worden op
1 2
Per 1 januari 2013 wordt bij de vaststelling van (onder andere) de inkomensgrenzen niet meer de leeftijdsgrens van 65 jaar gehanteerd, maar de pensioengerechtigde leeftijd. Deze lag in 2013 op 65 jaar en 1 maand. De genoemde inkomensgrenzen zijn gebaseerd op het inkomen van 2012, maar hebben betrekking op de regelingen die in 2014 van kracht worden. Voor de inkomensgrens van de huurtoeslag geldt dit niet en valt de inkomensgrens samen met het jaar van de regeling, namelijk 2012.
Socrates 2013 – Doelgroepen
5
gemeente/regioniveau in beeld gebracht. Het tweede deel geeft in een aantal tabellen een gedetailleerd overzicht van de ontwikkeling van de verschillende huishoudtypen, zijnde combinaties van inkomen, leeftijd en samenstelling van huishoudens, en hun woonsituatie. Deze tabellen zijn voornamelijk bedoeld als naslagwerk achter en verfijning van de figuren.
1.2
Werkgebieden
Veel corporaties werken in verscheidene gemeenten en andersom zijn er vaak meerdere corporaties binnen één gemeente actief. In dit rapport wordt uitgegaan van een combinatie van gemeenten en corporaties. In bijgevoegde tabel zijn de gemeenten en corporaties weergegeven: Tabel 2: Combinatie van gemeenten en woningcorporaties in het werkgebied Gem een te
6
L14201 Stichting Kleidum
Kleidum
L14202 Woningbouwvereniging Kleidummerwoud
Kleidum
L14203 Stichting Kleiderveen
Kleidum
L14204 Woningstichting Klei en Baksteen
Kleidum
L1646 - Stichting Woonzorg Nederland
Kleidum
L0000 - Geen Corporatie
Kleidum
Socrates 2013 – Doelgroepen
2
Doelgroepen en bereikbare voorraad 2.1
Ontwikkeling doelgroepen 2012-2030
Het aantal huishouden met een lager inkomen zal de komende jaren toenemen, zo is de verwachting. Dit beeld komt ook uit Socrates 2013, waarin huishoudens naar besteedbaar inkomen zijn ingedeeld, naar voren. Deze toename wordt veroorzaakt door de combinatie van de (negatieve of stabiele) koopkrachtontwikkeling per type huishouden, een toenemend aantal kleine huishoudens en de voortschrijdende vergrijzing. Wanneer de huishoudens
worden
ingedeeld
volgens
de
categorieën
die
in
het
huurbeleid
(huurtoeslag
en
inkomensafhankelijke huurverhoging) gebruikt worden, zien we min of meer hetzelfde patroon. Zo zal tot aan 2030 het aantal huishoudens met een inkomen tot € 34.085 (de laagste inkomensgroep uit het IAH-beleid) toenemen. De doelgroep van de huurtoeslag neemt toe. Figuur 1: Huishoudens naar inkomensklasse IAH en doelgroep huurtoeslag
Figuur 2: Huishoudens naar inkomensklasse IAH
Socrates 2013 – Doelgroepen
7
2.2
Ontwikkeling bereikbare voorraad 2012-2030
Bij de definitie van de doelgroepen speelt de betaalbaarheid van de woonlasten een leidende rol. De woningen die financieel passen bij het inkomen van een huishouden uit een van de omschreven doelgroepen, vormen de bereikbare voorraad. Voor de toewijzingsnorm en het IAH-beleid geldt de liberalisatiegrens als bereikbaar huurplafond. Corporaties moeten minimaal 90% van hun nieuwe toewijzingen met een huur tot deze grens reserveren voor huishoudens met een inkomen lager dan €34.085. Daarnaast mogen verhuurders jaarlijks een extra huurverhoging opleggen aan huurders die meer verdienen dan dezelfde inkomensgrens en wonen in een gereguleerde corporatiewoning, dat wil zeggen een woning met een huur onder de liberalisatiegrens. Huurwoningen met een huur boven de liberalisatiegrens worden vrije sectorwoningen genoemd.
Bij de doelgroep van de huurtoeslag worden woningen tot de aftoppingsgrens gezien als bereikbaar. Boven deze grens wordt de huur van huurders die gezien hun inkomen recht hebben op huurtoeslag nog maar deels door de toeslag vergoed. Ook de liberalisatiegrens is van belang. Overstijgt de huur deze waarde, dan verliest het huishouden het recht op huurtoeslag. In onderstaande figuur wordt de huurvoorraad naar prijsklasse weergegeven, in 2012 en in 2030. De prijsklassen sluiten aan op de grenzen volgens de definitie van de huurtoeslag en van het IAH. De uitkomsten volgen uit het consumentgerichte bouwprogramma en de daaruit afgeleide ontwikkeling van de voorraad (zoals in het rapport over de woningmarkt is gepresenteerd). Volgens deze verwachtingen zal de komende jaren de omvang van de bereikbare voorraad voor de doelgroep van de huurtoeslag in Kleidum afnemen. Het aantal woningen met een huur tot de liberalisatiegrens, bepalend bij het IAH en de EC-toewijzingsnorm, gaat van 6.850 in 2012 naar 6.790 woningen in 2030. Figuur 3: Ontwikkeling huurvoorraad naar prijsklasse
8
Socrates 2013 – Doelgroepen
2.3
Woonsituatie doelgroepen
Om de omvang van de bereikbare voorraad goed te kunnen bepalen is het van belang om te weten of huishoudens die – gelet op hun inkomen – tot de doelgroep behoren in een koop- of huurwoning wonen. Beleidsmatig gezien maken huishoudens die in een eigen woning wonen geen deel uit van de doelgroep. Met hen hoeft daarom ook geen rekening gehouden te worden bij het vaststellen van de benodigde bereikbare voorraad, bijvoorbeeld bij het maken van prestatieafspraken of het formuleren van een portefeuillestrategie. Uiteraard bestaat er altijd de mogelijkheid dat een eigenaar-bewoner met een laag inkomen in de toekomst mogelijk aanspraak maakt op een sociale huurwoning. Senioren in een koopwoning waarvan het inkomen na pensionering beneden een van de grenzen van de doelgroepen uitkomt, worden dus niet tot de doelgroep voor de bereikbare voorraad gerekend. Dat geldt ook voor de andere huishoudens met een lager inkomen die in een eigen woning wonen. In Figuur 2.4 is de woonsituatie voor de laagste inkomensgroep uit het IAH-beleid afgebeeld. Opvallend is de sterke toename van deze doelgroep in de koopsector. De stijging is vooral het gevolg van de inkomensterugval van oudere huishoudens met een eigen woning. Na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zal deze groep niet snel uit hun (grotendeels) afbetaalde koopwoning verhuizen. Een vrij stabiel aandeel van de huishoudens woont niet in een woning maar in een andere woonruimte, “Bewoonde Andere Ruimte” (BAR) genoemd. Figuur 2.5 geeft de woonsituatie weer voor de huishoudens die volgens hun inkomen aanspraak mogen maken op huurtoeslag. In Figuur 2.6 wordt de woonsituatie getoond voor huishoudens met een inkomen van minimaal €34.085. Hieruit wordt duidelijk dat het beleid om aan scheefwoners een extra hoge huurverhoging door te rekenen, samen met het gewijzigde toewijzingsregels voor corporaties, ertoe leidt dat deze huishoudens op termijn de gereguleerde huursector verlaten voor een koopwoning of huurwoning in de vrije sector. Figuur 4 Huishoudens met inkomen tot €34.085 naar woonsituatie
Socrates 2013 – Doelgroepen
9
Figuur 5 Huishoudens in doelgroep huurtoeslag naar woonsituatie
Figuur 6 Huishoudens met een inkomen van minimaal €34.085 naar woonsituatie
10
Socrates 2013 – Doelgroepen
3
Tabellen doelgroepen en voorraad In dit hoofdstuk wordt voor doelgroepen voor het huurbeleid weergegeven hoe zij zich door de tijd heen ontwikkelen. De ontwikkelingen zijn weergegeven voor de perioden 2012-2020 en 2020-2030.
De volgende onderwerpen zijn uitgewerkt: ■
Huishoudens naar samenstelling resp. leeftijd en eigendom
■
Bewoonde woningen (woningbehoefte) naar prijsklasse en eigendom
■
Doelgroep huurtoeslag en IAH-inkomensgroepen naar samenstelling, leeftijd en eigendom
■
Doelgroep huurtoeslag en IAH-inkomensgroepen naar prijsklasse woning en eigendom
N.B.: De mutaties bij huurwoningen zijn verder vertaald naar mutaties bij corporatiewoningen, op basis van een – gelijk gehouden – aandeel van de corporaties in de totale huurvoorraad binnen de gemeente. De inschatting van de woningvoorraad van de corporatie(s) is gebaseerd op het marktaandeel anno 2011, afkomstig uit informatie van het Ministerie van BZK-WB (voorheen VROM) / DG Wonen (DGW) en het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV).
Socrates 2013 – Doelgroepen
11
Tabel 3: Huishoudens naar samenstelling resp. leeftijd resp. doelgroep en eigendom Huur
Corporatiebezit
2012
2020
2030
2012-2020
2020-2030
2012-2020 79%
2020-2030 79%
Totaal huishoudens
8.120
8.580
8.690
470
110
370
90
Eenpersoons
6.270
6.910
7.230
640
320
510
260
Gezinnen
1.850
1.670
1.460
-180
-210
-140
-170
Jong (<30)
1.250
990
600
-260
-390
-200
-310
Midden (30-64)
4.100
3.870
3.360
-240
-510
-190
-400
Oud (65+)
2.770
3.730
4.740
960
1.010
760
800
Huurtoeslag
4.180
4.360
4.210
180
-150
140
-120
IAH -34.085
5.790
6.040
5.860
250
-180
200
-140
950
990
1.020
40
30
30
1.380
1.560
1.820 Koop
180
260
2012 13.410
2020 14.320
2030 14.750
2012-2020 910
2020-2030 440
2012-2020 1.370
2020-2030 540
Eenpersoons
8.450
9.340
10.070
890
740
1.460
1.060
Gezinnen
4.960
4.980
4.680
20
-300
-90
-520 -700
Marktaandeel
IAH 34.085-43.602 IAH >43.602
Totaal huishoudens
Jong (<30)
20
140 Totaal (incl. BAR)
210
980
780
560
-190
-220
-800
Midden (30-64)
9.160
9.310
8.910
160
-410
100
-930
Oud (65+)
3.270
4.220
5.280
950
1.070
2.070
2.180
Huurtoeslag
2.090
2.680
3.030
590
350
700
180
IAH -34.085
3.540
4.550
5.150
1.010
600
1.170
400
IAH 34.085-43.602
1.850
2.040
2.110
190
70
240
100
IAH >43.602
8.020
7.730
7.500
-290
-230
-50
40
2020-2030 110
2012-2020 370
Tabel 4: Bewoonde woningen naar prijsklasse en eigendom Huur Totaal huishoudens
2020 8.580
Corporatiebezit
2030 8.690
2012-2020 470
2020-2030 90
Tot 361 euro
990
650
570
-340
-80
-270
-60
361-460 euro
2.200
1.940
1.730
-270
-200
-210
-160
460-554 euro
2.230
2.560
2.900
330
340
260
270
554-652 euro
1.420
1.710
1.590
290
-120
230
-100
652-800 euro
1.140
1.100
1.090
-30
-20
130
620
820
490
190
13.410
14.320
Koop 14.750
910
440
390 Totaal (incl. BAR) 1.370
Tot 168 dzd euro
4.550
4.590
4.670
40
70
-
-
168-200 dzd euro
2.260
2.670
2.860
410
190
-
-
200-250 dzd euro
2.070
2.270
2.410
200
140
-
-
250-320 dzd euro
1.870
1.970
2.030
100
60
-
-
320-430 dzd euro
1.140
1.310
1.350
170
40
-
-
430 dzd + euro
1.510
1.510
1.450
-10
-60
-
-
800+ euro Totaal huishoudens
12
2012 8.120
Socrates 2013 – Doelgroepen
-30
-10 150 540
Tabel 5: Huishoudens naar doelgroep, samenstelling en leeftijd in huurwoningen Huur
Corporatiebezit
2012
2020
2030
2012-2020
2020-2030
2012-2020 79%
2020-2030 79%
8.120
8.580
8.690
470
110
370
90
Marktaandeel Totaal huishoudens Huurtoeslag 1-2 pers, <30
650
510
290
-140
-230
-110
-180
1-2 pers, 30-64
1.320
1.360
1.200
30
-160
30
-120
1-2 pers, 65+
1.480
1.890
2.250
410
360
330
280
Gezinnen, <30
110
80
60
-30
-20
-20
-20
Gezinnen, 30-64
580
480
360
-100
-120
-80
-90
50
50
60
0
20
0
10
Gezinnen, 65+ IAH -34.085 1-2 pers, <30
870
690
390
-180
-300
-140
-240
1-2 pers, 30-64
1.840
1.860
1.650
30
-210
20
-170
1-2 pers, 65+
2.040
2.610
3.110
570
510
450
400
Gezinnen, <30
150
110
80
-30
-30
-30
-20
Gezinnen, 30-64
830
690
530
-140
-170
-110
-130
70
70
90
0
20
0
20
Gezinnen, 65+ IAH 34.085-43.602 1-2 pers, <30
90
80
50
-10
-30
-10
-20
1-2 pers, 30-64
310
280
250
-30
-20
-30
-20
1-2 pers, 65+
330
410
510
80
110
60
80
20
30
20
10
0
10
0
190
180
150
-10
-30
-10
-30
20
20
30
0
10
0
10 -10
Gezinnen, <30 Gezinnen, 30-64 Gezinnen, 65+ IAH >43.602 1-2 pers, <30
90
50
30
-40
-20
-30
1-2 pers, 30-64
430
360
330
-70
-30
-60
-20
1-2 pers, 65+
280
580
900
300
330
240
260
Gezinnen, <30 Gezinnen, 30-64 Gezinnen, 65+
30
30
20
0
0
0
0
510
500
450
-10
-50
-10
-40
40
50
80
10
40
10
30
Socrates 2013 – Doelgroepen
13
Tabel 6: Huishoudens naar doelgroep, samenstelling en leeftijd in koopwoningen en totaal huishoudens Totaal huishoudens
13.410
14.320
Koop 14.750
910
440
Totaal (incl. BAR) 1.370
540
Huurtoeslag 1-2 pers, <30
200
150
100
-50
-50
-490
-340
1-2 pers, 30-64
850
1.030
1.030
180
0
300
-170
1-2 pers, 65+
700
1.070
1.460
360
390
890
820
20
50
40
30
-10
10
-30
280
350
360
70
10
-20
-120
30
30
40
10
10
10
30 -470
Gezinnen, <30 Gezinnen, 30-64 Gezinnen, 65+ IAH -34.085 1-2 pers, <30
340
250
170
-90
-80
-620
1-2 pers, 30-64
1.450
1.750
1.750
300
0
430
-230
1-2 pers, 65+
1.190
1.810
2.480
620
670
1.320
1.250
Gezinnen, <30 Gezinnen, 30-64
40
80
70
40
-10
30
-40
470
590
610
120
20
0
-160
50
60
70
10
20
20
50 -60
Gezinnen, 65+ IAH 34.085-43.602 1-2 pers, <30
140
80
60
-60
-30
-70
1-2 pers, 30-64
700
760
740
50
-20
30
-30
1-2 pers, 65+
550
720
850
170
140
260
250
Gezinnen, <30 Gezinnen, 30-64
40
40
30
10
-10
10
-20
400
410
390
10
-20
10
-50
30
40
50
10
10
10
20
Gezinnen, 65+ IAH >43.602 1-2 pers, <30
290
180
110
-110
-70
-160
-90
1-2 pers, 30-64
2.410
2.280
2.210
-120
-80
-180
-100
1-2 pers, 65+
1.390
1.520
1.720
130
200
440
540
130
150
130
10
-20
10
-20
3.730
3.520
3.220
-200
-310
-200
-350
70
80
120
10
30
30
70
Gezinnen, <30 Gezinnen, 30-64 Gezinnen, 65+
14
Socrates 2013 – Doelgroepen
Tabel 7: Huishoudens naar doelgroep en prijsklasse in huurwoningen Huur 2012
2020
Corporatiebezit
2030
2012-2020
2020-2030
2012-2020
2020-2030
79%
79%
110
370
90
Marktaandeel Totaal huishoudens
8.120
8.580
8.690
470
Huurtoeslag Tot 361 euro
620
360
280
-260
-80
-200
-60
361-460 euro
1.240
1.090
920
-150
-170
-120
-130
460-554 euro
1.170
1.420
1.570
240
160
190
120
554-652 euro
670
920
820
250
-100
190
-80
652-800 euro
440
380
380
-50
-10
-40
0
40
200
240
160
50
130
40
800+ euro IAH -34.085 Tot 361 euro
830
490
390
-340
-100
-270
-80
361-460 euro
1.700
1.490
1.270
-210
-220
-160
-170
460-554 euro
1.620
1.950
2.170
330
220
260
180
554-652 euro
950
1.270
1.130
320
-140
250
-110
652-800 euro
630
570
560
-70
-10
-50
-10
50
280
350
230
70
180
50
800+ euro IAH 34.085-43.602 Tot 361 euro
80
60
60
-20
0
-20
0
361-460 euro
230
200
200
-30
-10
-20
-10
460-554 euro
260
290
330
30
40
20
30
554-652 euro
190
200
180
10
-10
10
-10
652-800 euro
170
170
160
0
0
0
0
20
70
90
50
10
40
10
Tot 361 euro
80
110
130
30
30
20
20
361-460 euro
270
240
270
-30
20
-20
20
460-554 euro
350
320
390
-30
70
-20
60
554-652 euro
280
240
270
-40
30
-30
20
652-800 euro
340
370
370
30
0
30
0
60
270
380
210
110
170
90
800+ euro IAH >43.602
800+ euro
Socrates 2013 – Doelgroepen
15
Tabel 8: Huishoudens naar doelgroep en prijsklasse in koopwoningen Koop Totaal huishoudens
Totaal (incl. BAR)
13.410
14.320
14.750
910
440
Tot 168 dzd euro
1.070
1.200
1.280
120
90
168-200 dzd euro
340
500
580
160
80
200-250 dzd euro
260
360
430
100
70
250-320 dzd euro
190
290
360
100
70
320-430 dzd euro
120
160
180
40
20
430 dzd + euro
100
170
200
70
30
Tot 168 dzd euro
1.820
2.030
2.180
210
150
168-200 dzd euro
580
850
990
270
140
200-250 dzd euro
440
610
720
160
120
250-320 dzd euro
330
500
610
170
110
320-430 dzd euro
210
280
310
70
30
430 dzd + euro
170
280
340
120
60
Tot 168 dzd euro
840
810
790
-30
-20
168-200 dzd euro
350
420
450
70
20
200-250 dzd euro
260
290
310
40
20
250-320 dzd euro
200
250
280
50
40
320-430 dzd euro
120
150
160
30
10
90
130
130
30
0
Tot 168 dzd euro
1.900
1.760
1.700
-140
-50
168-200 dzd euro
1.330
1.390
1.420
70
30
200-250 dzd euro
1.380
1.370
1.370
-10
0
250-320 dzd euro
1.340
1.220
1.140
-120
-80
820
890
890
70
0
1.250
1.100
980
-160
-120
Huurtoeslag
IAH -34.085
IAH 34.085-43.602
430 dzd + euro IAH >43.602
320-430 dzd euro 430 dzd + euro
16
Socrates 2013 – Doelgroepen
