Doelbewust. de kerncentrale. onze directeur. Het leven zoals het is: WANO peer review Dagboek van. Dossier wind- en waterkracht

Doelbewust ▶ Het leven zoals het is:

de kerncentrale

▶ WANO peer review ▶ Dagboek van

onze directeur

▶ Dossier wind- en waterkracht

Drie

ma

rma s info elijk and

tiemag

55 maart 2006 15e jaargang

E l e ct r a b e l K e r n c e n tr a l e D o e l v o o r h a z i n e va n aar om gev

ing

INTRO

www.electrabel.be

EnergyPlus, meer dan enkel energie. Met Electrabel EnergyPlus krijgt u meer voor uw geld.

Dagboek van onze directeur

• Meer service: - Electrabel Home Express: de helplijn voor pechverhelping - Electrabel Home Optimizer: gepersonaliseerd besparingsadvies via www.electrabel.be/homeoptimizer • Meer korting: - 2% korting op de Electrabel-energieprijs voor elektriciteit - 2% korting op de Electrabel-energieprijs voor aardgas - elk jaar opnieuw 10 euro korting als u kiest voor domiciliëring - de garantie voor de meest voordelige energieprijsformule Wilt u ook meer energie voor uw geld? Kom dan eens een kijkje nemen op onze website www.electrabel.be/pakket, ga langs bij een Erkend Electrabel Partner of bel de Energielijn: 078 35 33 33.

helpt mij in elk geval op weg. Ik heb er zeker plezier aan. Mijn medewerkers hopelijk ook.

Jan Bens, directeur Electrabel Kerncentrale Doel

6 maart 2006 De 23 collega’s van andere kerncentrales wereldwijd zijn aangekomen. Ze blijven drie weken om onze werking door te lichten en ons te helpen met hun kennis en ervaring. Deze mensen werden geselecteerd door WANO, een internationale organisatie voor het verhogen van de veiligheid en de betrouwbaarheid van kerncentrales. Het resultaat van hun bezoek moet en zal ongetwijfeld een nog betere werking van onze centrale zijn. 23 februari 2006 Deze morgen alle medewerkers die jarig waren in februari getrakteerd op een ontbijtbuffet. Als directeur sta ik aan het hoofd van honderden medewerkers. Alle mensen kennen is moeilijk, maar ik probeer. Dit maandelijkse ontbijtbuffet

25 januari 2006 De kerncentrale kwam in het middagjournaal op tv. Aanleiding was de persconferentie deze morgen waarin we onder meer onze investeringen voor 2006 aankondigden. En, niet minder belangrijk, de aanwerving van tientallen nieuwe medewerkers. Wij hebben vertrouwen in de toekomst. En dat mag iedereen weten. Goed nieuws, geen nieuws? Deze keer niet. 3 januari 2006 Deze morgen, zoals altijd, vlug de kranten doorgenomen. De Morgen kopt: ‘Europa voelt gevolgen van Russische gasoorlog’. De aardolieprijzen bereikten al nooit geziene hoogtes en nu wordt ook duidelijk hoe kwetsbaar Europa is als het over haar energiebevoorrading gaat. Hierdoor blijft kernenergie volop in de belangstelling. Niet met de eis om alle centrales te sluiten, wel met de vraag naar een gezonde mix van verschillende energie­ bronnen: fossiele, her­nieuw­bare én nucleaire. Doelbewust maart 2006

03

KCD-WEETJES … de WAB bezoek kreeg van de Klankbordraad?

Wist u dat ...

De leden van de Klankbordraad trotseerden op 28 februari sneeuw en ijs en brachten een bezoek aan het Water- en AfvalBehandelingsgebouw van de kerncentrale, kortweg de WAB. In de WAB wordt alle radioactief besmet afval uit de gecontroleerde zones verzameld en behandeld. Natuurlijk zijn er nog heel wat andere interessante dingen te ontdekken in onze centrale, ook voor u. Bent u geïnteresseerd in een bedrijfsbezoek aan één van onze centrales, neem dan contact op met het Doel Infocenter op het nummer 03 202 20 50 of via [email protected]. Onze medewerkers helpen u graag verder.

… de kerncentrale het toneel was van een grondige opkuisbeurt? De lente staat voor de deur, tijd voor een grote schoonmaak! Ook bij ons. Een paar jaar terug sloegen al onze medewerkers de handen in elkaar tijdens de eerste editie van Tidy Friday. Omdat dit initiatief zo’n succes was, beslisten we om op 17 februari Tidy Friday II te organiseren. Kasten en overbodige mappen werden leeggehaald. Hout bij hout, metaal bij metaal, papier bij papier. Kapot en versleten meubilair werd bedankt voor bewezen diensten. In onze speurtocht naar zwerfvuil werd zelfs de beplanting aan een grondige inspectie onderworpen. Dit alles leverde zo’n 20 ton zorgvuldig gesorteerd afval op én heel wat vermoeide maar tevreden werknemers.

… dit het eerste nummer is van Doelbewust-nieuwe-stijl? Alle magazines moeten van tijd tot tijd vernieuwen. Zo ook Doelbewust. De redactie vond dat Doelbewust nood had aan een nieuwe, frisse wind. Dit nummer is daar het eerste resultaat van. Een nieuwe lay-out waarmee we u het lezen aangenamer proberen te maken. En vaste rubrieken die zorgen voor een duidelijke structuur. Ook aan de inhoud werd gesleuteld. Vanaf nu krijgt u evenveel informatie, maar we proberen het op een nog meer toegankelijke, nog meer menselijke wijze te brengen. We hopen alvast dat Doelbewustnieuwe-stijl u bevalt.

Doelbewust maart 2006

04

… het team Rheinhold & Mahla de contractantenaward 2005 kreeg? Kerncentrale Doel stelt, naast alle Electrabel-medewerkers, heel wat mensen van andere firma’s tewerk, de zogenaamde ‘contractanten’. Sommige taken op de centrale dienen immers aangepakt door gespecialiseerde firma’s. Ook deze mensen spelen een heel belangrijke rol in de veilige uitbating van ons bedrijf. Elk jaar opnieuw ‘beloont’ Electrabel de contractantenfirma die gedurende het afgelopen jaar op de meest veilige manier haar taken op de site uitvoerde met een heuse award. Voor 2005 won de firma Rheinhold & Mahla die contractantenaward. Proficiat aan alle medewerkers! Doe zo verder.

Doelbewust maart 2006

05

VERVOLGREPORTAGE

Het leven zoals het is: «de kerncentrale [1]» eigen verantwoordelijkheid in de kerncentrale. Maar ook mensen met een gezin, met een verhaal, met dromen. Maak kennis met onze werknemers!

In navolging van de populaire tvreeks kunt u vanaf nu ook het reilen en zeilen in de centrale volgen in de vorm van een vervolgverhaal. Doelbewust stelt u een aantal werknemers van de kerncentrale voor. Het zijn drie mannen en een vrouw die mee helpen zorgen voor een vlekkeloos functioneren van de centrale. U kunt de verhalen lezen van Pol en Eva, van Dirk en Theo. Later op het jaar ook van Jean-Pierre en Etienne. Dit zijn zes mensen die hun job zeer ernstig nemen, mensen met een Doelbewust maart 2006

06

Een nieuwe uitdaging voor Dirk Voor ploegleider Dirk breekt er een nieuwe periode aan. Na acht jaar de leiding te hebben gehad over een vierkoppige ploeg in het WAB (het Water- en AfvalBehandelingsgebouw), gaat hij nu voor een andere uitdaging. Op 6 maart wordt hij gepromoveerd tot Onderchef NUKLAF (Nucleaire Afvalbehandeling). Nachtwerk zal dan niet meer nodig zijn. «Ik doe mijn huidige job zeer graag. Deskundigheid wordt hier enorm gewaardeerd en als er zich een probleem stelt dan staat iedereen altijd klaar om te helpen zoeken naar een goede oplossing. Maar na zo’n lange tijd laat nachtwerk toch wel zijn sporen na», aldus Dirk. «Het constant switchen tussen een dag- en een nachtleven begint me zwaar te vallen.» Toch is het niet zonder spijt dat hij zijn ploeg verlaat. Dirk: «Wanneer je acht

jaar met dezelfde mensen samenwerkt, en dat ook tijdens de weekends of zelfs op kerst- en oudejaarsavond, dan schept dat een speciale band. Alsof die mensen een stukje familie van je geworden zijn. Zoiets is voor een buitenstaander misschien moeilijk te begrijpen.» Dirk keert met deze promotie eigenlijk een beetje terug naar zijn roots. Ongeveer 23 jaar geleden begon hier zijn loopbaan in de kerncentrale. Dirk hoopt stilletjes om zo ook weer wat meer tijd te kunnen besteden aan zijn grote liefde, het zeilen. «De KVE (de Koninklijke Verbroedering van Energiebedrijven nvdr) doet veel inspanningen om diverse zeilevenementen te organiseren, er is voor elk wat wils. Weet je, eigenlijk is het zalig om met enkele vrienden of familie in een open boot te zeilen op het Veerse Meer», zegt Dirk, «dat brengt je echt tot rust. En de boog moet niet altijd gespannen staan.» Nieuw leven in het leven van Theo De ploeg van Dirk bestaat uit agent stralingscontrole Jean-Pierre, in de centrale aan de slag sinds augustus 1988 en de toezichters Etienne en Theo. «Het werk van een toezichter bestaat er voornamelijk in om continu toezicht te houden op de goede werking van de installaties. We starten en stoppen de installaties op een veilige manier», legt Theo uit, «zo kunnen ook de noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd worden. Onze dienst produceert, stockeert en zuivert ook water van verschillende samenstelling, dit zowel in de kringen als voor productie. Het nachtwerk is zwaar maar wordt voldoende gecompenseerd. We werken

eerst een week de vroege shift, dan een week de late shift en tot slot een week de nacht. Daarna zijn we drie opeenvolgende weken thuis.» Theo is 55 jaar en heeft nog maar enkele jaren te gaan in de centrale. Hij ziet het als niet meer dan logisch om zijn opgedane kennis en ervaring zoveel als mogelijk door te geven aan jongere collega’s. Theo is ook een fervent tafeltennisser. «Daar gaat behoorlijk wat van mijn vrije tijd naartoe», bekent hij. «We hopen met TTC Zwijndrecht volgend seizoen naar een hogere klasse te promoveren want

zonder tegenslag worden we kampioen in zevende afdeling sportcrea. Voor de KVE tafeltennisclub ben ik dringend op zoek naar een nieuw lokaal. Ons oude clubhuis werd namelijk verkocht. Normaal organiseer ik in september ook een clubkampioenschap.» En het leven van Theo zal er niet rustiger op worden. Ze waren al heel blij met hun eerste twee kleinkinderen… en toen kwam het goede nieuws dat de familie binnenkort nog een mensje rijker zal zijn. «We worden voor de derde keer oma en opa», reageert Theo. «Mijn vrouw en ik zien er heel erg naar uit. De geboorte Doelbewust maart 2006

07

HET LEVEN ZOALS HET IS

is voorzien voor eind maart, dus het begint nu toch spannend te worden. Het betekent wel vaker babysitten en opnieuw luiers verschonen maar we houden zo enorm veel van onze eerste twee kleindochters dat we reikhalzend uitzien naar de komst van nummer drie. Een mooier geschenk kan een mens zich toch niet wensen?» Pol heeft een doel in zijn leven ;-) Voor iemand aan de slag kan in de Dienst Stralingsbescherming, maakt hij

of zij onvermijdelijk een tussenstop bij Pol. Hij is de man die ervoor zorgt dat de werknemers een degelijke opleiding krijgen. Het werk in een centrale is zo specifiek dat een opleiding binnenshuis absoluut onontbeerlijk is. Pol doet zijn werk met enthousiasme. Jaarlijks ontfermt hij zich over ongeveer tien mensen. «Soms lachen ze wel eens als ik weer een rare uitspraak doe. Maar ze kennen mij hier ondertussen wel», zegt Pol. En dat is ook zo. Niemand twijfelt als je vraagt van wie volgende oneliners zijn: «We hebben een doel!»

Doelbewust maart 2006

08

Of: «We zijn kerngezond, we stralen van geluk!» Van Pol natuurlijk. Dat hij van toneel houdt, zal zeker bijdragen tot zijn inventiviteit. En niet alleen van toneel. «Ik speelde reeds mee in verschillende tv-reeksen, onder meer in Wittekerke en Familie, als semi-professioneel», vertelt Pol niet zonder enige trots. Zijn werk neemt hij ernstig: «Het is heel belangrijk om mensen te motiveren, om ze te tonen dat ze tot zoveel meer in staat zijn dan ze oorspronkelijk dachten. En ik probeer om hen dat schouderklopje te geven waar we allemaal toch af en toe eens behoefte aan hebben. Want dat is toch zo? Onze grote baas (Jans Bens nvdr) nam een tijd geleden een prachtig initiatief: alle mensen die in een afgelopen maand jarig zijn geweest, trakteert hij op een ontbijtbuffet. Ik vind dat schitterend en liet hem dat ook weten. Want zeg nu zelf, werknemers krijgen af en toe wel eens een compliment van hun baas, maar omgekeerd is dat toch minder vanzelfsprekend. Van wie krijgt de baas eens een schouderklopje? Ja, als er wat verkeerd loopt, dan weet hij het meteen. Maar anders, neen, dat gebeurt zelden. En toch… we zijn allemaal maar mensen, een positieve opmerking geeft ons vleugels.» Met dank aan de vriend van Eva Eva is momenteel in opleiding als agent Stralingsbescherming bij Pol. Na deze opleiding zal zij dus nauwgezet toezien op alle handelingen die personen verrichten in de warme zone van de centrale en die mogelijks aanleiding kunnen geven tot besmetting, straling of risico’s voor de gezondheid. De Dienst Stralingsbescherming zorgt ervoor dat

hypnotiserend effect op mij. Ik val bijna altijd meteen in slaap.» Volgende keer in «Het leven zoals het is» Hoe vergaat het Dirk in zijn nieuwe functie? Is Theo «Vokke» geworden van een meisje dan wel van een jongetje? Heeft Pol gelijk en is Eva tot veel meer in staat dan ze zelf denkt? U leest het in de volgende Doelbewust.

alle veiligheidsvoorschriften strikt worden nageleefd en legt verantwoording af aan de overheid in de vorm van een soort boekhouding. Dit kan zowel op week-, maand- als op jaarbasis. Sinds 1 februari werkt ze, na een omzwerving via Campina, voor de kerncentrale. Eva: «Op aanraden van een vriend, nam ik een kijkje op de website van Electrabel en diende meteen mijn kandidatuur in. Het bevalt me tot op heden heel goed. De sfeer is vriendschappelijk, ik amuseer me. Het is ook een job waar je zelfstandig moet kunnen werken en waar je een verantwoordelijkheid krijgt. Daar hou ik van. Deze job zie ik echt als een uitdaging. Pol leert me elke dag nieuwe dingen en eigenlijk is hij wel een bijzondere leraar. Elke dag begint bij hem met een levensles. Het is dus ook nooit echt saai of vervelend. Voorlopig woon ik nog bij mijn ouders, wat meebrengt dat ik veel tijd heb voor mijn hobby’s.» En die heeft ze! Ze fitnest, ze leest, ze gaat heel graag uit. Maar Eva houdt ook van gezelligheid, van een avond thuis met vrienden. «Enkel tv-kijken lukt me niet», zegt Eva, «dit heeft een soort

Wie is wie ▶ Dirk: 45 jaar, ploegleider WAB, gehuwd, vader van Yves (22), Nick (20) en Jens (15). Hobby’s: zeilen, fietsen, wandelen en lezen. Favoriete auteurs: Pieter Aspe en Jef Geeraerts. Droomt ervan om met zijn vrouw een stukje van de wereld te ontdekken. ▶ Pol: 57 jaar, verantwoordelijke opleiding Stralingsbescherming en Dosimetrie, gehuwd, vader van Sabine (35), Tina (33) en Alex (26). Hobby’s: fietsen en toneel. Is vastbesloten om verder te studeren na zijn pensioen. Droomt ervan om ooit te acteren in «Den Beer» van Tsjechov. ▶ Theo: 55 jaar, gehuwd, toezichter, vader van drie kinderen en grootvader van Nikki en Tia Maria. Hobby’s: tafeltennis en personeelsvereniging KVE, fotografie en koken. Droomt ervan om na zijn loopbaan nog een hele tijd gelukkig en tevreden van het leven te kunnen genieten. ▶ Eva: 21 jaar, agent Stralingsbescherming in opleiding, ongehuwd. Hobby’s: lezen, fitness en uitgaan. Favoriete auteurs: Robin Cook en A. Palmer. Droomt ervan om naar Australië te reizen en daar haar familie te bezoeken. Doelbewust maart 2006

09

Doel Infocenter

TROTTOIR MICRO

✆ 03 202 20 50 [email protected] ▶ Ons bezoekerscentrum is geopend:

Bent u bereid meer te betalen voor groene energie?

van april tot en met september weekdagen van 9u tot 17u weekends van 9u tot 18u van oktober tot en met maart weekdagen van 9u tot 17u weekends gesloten

groene energie in huis. Ik vind de meerprijs die betaald moet worden voor schone energie, zo’n 5 Eurocent per kW als ik me niet vergis, een kleine inspanning voor een beter milieu.»

We hebben het er ook over in het dossier ‘wind- en waterkracht’. Groene energie is duurder dan bijvoorbeeld kernenergie. Zijn mensen bereid om meer te betalen voor groene energie? Doelbewust ging de straat op en vroeg enkele willekeurige voorbijgangers naar hun mening. Dit is hoe zij erover denken.

Cindy Dobbelaere (Melsele)

Katarina Gauwloos (Vrasene)

André Mols (Zwijndrecht) «Elektriciteit is elektriciteit voor mij. Uiteraard kies ik, net als veel mensen, voor de goedkoopste oplossing. Of de elektriciteit opgewekt wordt door kerncentrales of door windmolens, maakt me niet echt uit.» Doelbewust maart 2006

10

«Ik weet eigenlijk niet zoveel over groene energie, dus is het moeilijk om de voordelen af te wegen tegenover de nadelen. Maar de prijs die ik betaal voor mijn elektriciteitsverbruik is toch het belangrijkste. Zolang groene energie duurder blijft dan andere vormen van energie liever niet dus.»

Eddie Duthoit (Melsele) «Ja! Ik ben nogal milieubewust ingesteld en haalde reeds een tijdje geleden

«Eventueel zou ik wel bereid zijn om over te schakelen op groene energie, maar enkel als de meerkost niet té hoog ligt. Het moet ten slotte betaalbaar blijven. Ik zou het doen voor het milieu maar in de eerste plaats voor een «schonere» wereld voor mijn kinderen.»

Leden klankbordraad 2006

De Klankbordraad werkt mee aan een goede verstandhouding tussen de kerncentrale en haar buurtbewoners. Mensen uit verschillende maatschappelijke sectoren vertegenwoordigen de buurt in deze raad. Op de bijeenkomsten komen problemen en vragen over de activiteiten van de kerncentrale aan bod. Contacteer hen gerust met uw vragen of opmerkingen.

▶ Dhr. Jan Bartels Hoogerheide, Nederland - ✆ + 31 (0)164 612 100 ▶ Dhr. Frank Buyssens Haasdonk - ✆ + 32 (0)3 755 27 12 ▶ Dhr. Michel De Spiegeleer Doel - ✆ + 32 (0)3 575 82 84 ▶ Dhr. Rob Hagemeijer Hoogerheide, Nederland - ✆ + 31 (0)164 61 31 64 ▶ Dhr. Renaat Michielsen Zwijndrecht - ✆ + 32 (0)3 252 62 50 ▶ Dhr. Terje Moe Stabroek - ✆ + 32 (0)485 083 599 ▶ Dhr. Guus Scherbeijn DG Rilland, Nederland - ✆ + 31 (0)626 212 585 ▶ Dhr. Rudi Sempels Berendrecht - ✆ + 32 (0)3 569 01 28 ▶ Dhr. Paul Van Craenenbroeck Beveren - ✆ + 32 (0)3 775 42 32 ▶ Dhr. Marc Van Hecke Stabroek - ✆ + 32 (0)3 664 21 11 ▶ Dhr. André Van Puyvelde Kallo - ✆ + 32 (0)3 575 02 87 ▶ Dhr. André Verté Vrasene - ✆ + 32 (0)3 775 05 01 ▶ Dhr. Luc Vigoureux Beveren - ✆ + 32 (0)3 755 06 11 Doelbewust maart 2006

05

Camera Obscura

Ondergaande zon, de elektriciteit neemt over

Tijd voor elektriciteit Dossier deel 5

honderden digitale foto’s op zijn pc. «De eenvoudigste dingen, zoals een zonsopgang, een stapelwolk of een regenboog leveren soms de meest waardevolle foto’s op.» Hangt ergens elektriciteit in de lucht? Springen de vonken over? Grijp dan als de bliksem naar uw camera en leg het beeld voor ons vast. Alle foto’s die ook maar iets met elektriciteit te maken hebben, zijn welkom! ‘Ondergaande zon, de elektriciteit neemt over’, luidt het bijschrift van de winnende foto van deze editie. Rudi van den Meersschaut uit Beveren schoot dit plaatje vorig jaar op een warme zomeravond vanop zijn terras in het hart van de stad. Wanneer we hem gingen opzoeken, bleek al snel dat deze foto geen toevalstreffer was. «Fotografie heeft me altijd wel beziggehouden», bekent hij. «Het vuur heeft weliswaar een tijd op een laag pitje gebrand, maar sinds de komst van de digitale camera’s heb ik de draad terug opgenomen.» Vooral landschappen en natuurelementen trekken de aandacht van Rudi. Getuige daarvan zijn de Doelbewust maart 2006

12

Stuur uw originele foto naar: Electrabel Kerncentrale Doel Doel Infocenter, Haven 1800, Scheldemolenstraat, 9130 Doel Digitale foto’s kan u mailen naar: [email protected]. Let u er wel op dat de resolutie van de foto’s hoog genoeg is (300dpi). Vergeet uw naam, adres en telefoonnummer niet te vermelden. En wie weet, met wat geluk pikken we er de volgende keer uw foto uit en ontvangt u van ons een cadeaubon van ’t Soete Huys ter waarde van 50 euro. De winnende foto krijgt bovendien een ereplaatsje in de volgende Doelbewust. Doelbewust maart 2006

13

DOSSIER

:56

Onuitputtelijke energie van de natuur: wind- en waterkracht Wind en water zijn zogenaamde ‘alternatieve energiebronnen’. Het zijn stromen in plaats van voorraden van energie. Wind- en waterkracht zijn Schematische voorstelling windturbine met tandwielkast

gratis, duurzaam, eindeloos en hernieuwbaar. Klinkt mooi … maar hoe efficiënt en betrouwbaar zijn deze groene bronnen voor onze energievoorziening? De productie van groene elektriciteit heeft immers ook enkele nadelen. Veel weldoordachte afwegingen dus in deel vijf van ons dossier ‘Tijd voor elektriciteit’.

Bij een verzamelreeks hoort natuurlijk ook een verzamelmap. Wij lieten, speciaal voor de Doelbewust-lezers een stevige, actuele én smaakvolle map ontwerpen. Geïnteresseerd? De mensen van Doel Infocenter helpen u graag verder. U kunt ook de antwoordkaart op pagina 30 terugsturen. Doelbewust maart 2006

14

Doelbewust maart 2006

15

DOSSIER

1. Over windturbines en waterkrachtcentrales Electrabel heeft in Europa meer dan honderd waterkrachtcentrales en een vijftiental windturbineparken. In België zorgen wind en water momenteel voor ongeveer twee procent van de totale elektriciteitsproductie van Electrabel. Ongeveer 42 Megawatt is afkomstig van windenergie, ongeveer 22 Megawatt van waterkracht.

een aantal waterkracht­centrales uit. De grootste is de pompcentrale van Coo. Deze centrale treedt in werking wanneer het elektriciteitsverbruik een piek bereikt. De twee bovenbekkens van deze spaarbekkencentrale kunnen samen 8,5 miljoen m 3 water bevatten. Hiermee kan de centrale een vijftal uur op vollast elektriciteit produceren, dit betekent ongeveer 1 100 Megawatt.

2. De snelheid van wind en de kracht van water Een windturbine bestaat uit drie grote delen: de gondel of de eigenlijke machinekamer, wieken die samen de rotor vormen en een mast. De gondel bevat de rotoras en de generator. In veel gondels zit ook een tandwielkast, al bestaan nu ook al turbines zonder tandwielkast. Tegenwoordig worden meestal wind­

Windturbineparken zijn onder andere terug te vinden in Schelle, Hoogstraten, Herdersbrug en Rodenhuize. De plannen voor een beloftevol initiatief, het offshore windturbinepark Seanergy vijftien kilometer voor de kust van Knokke, werden opgeborgen na het schorsen van de vergunningen door de Raad van State. Het windpark zou jaarlijks meer dan 300 GWh aan elektriciteit leveren, een cijfer dat overeenkomt met het stroomverbruik van 85 000 gezinnen. Ondanks de beperkte reliëf­schomme­ lingen in ons land, baat Electrabel ook Doelbewust maart 2006

16

turbines van twee Megawatt geplaatst. Zo’n turbines hebben een rotordiameter van 80 meter en een masthoogte van 78 meter. Het gewicht van zo’n turbine bedraagt 265 ton. Wanneer de wind de wieken laat draaien begint ook de generator te draaien. Die generator zorgt voor de opwekking van elektriciteit, waarna een transformator aan de voet van de mast de spanning van de stroom verhoogt. De aansluiting op het elektriciteitsnet tenslotte gebeurt met een ondergrondse kabel zodat er geen hoogspanningslijnen en masten aan te pas komen.

De snelheid van de wind bepaalt de hoeveelheid energie die een windturbine produceert. Die is bijgevolg veranderlijk en dus moeilijk te voorspellen. Windturbines draaien pas bij een minimumwindsnelheid van drie tot vier meter per seconde (m/s), om hun volle vermogen te bereiken bij een snelheid van 12 tot 15 m/s. Bij 25 m/s of meer worden de windturbines om veiligheidsredenen stilgelegd. In een waterkrachtcentrale stroomt water langs een turbine die door de druk van

het water begint te draaien. Die turbine drijft op haar beurt een alternator aan die elektriciteit opwekt. We onderscheiden drie types water­ krachtcentrales: •

Een stuwdamcentrale slaat het water eerst op in een kunstmatig verzamelbekken, een stuwmeer. Dit ontstaat door de bouw van een hoge dam op een waterloop. De turbine bevindt zich aan de voet van de stuwdam of beneden in het dal. Doelbewust maart 2006

17

DOSSIER

•

•

Een riviercentrale ligt op een 3. Schema_pompcentrale.pdf 20-02-2006 12:03:31 Is er een toekomst waterloop. De kracht van het voor wind- en waterkracht? vallende water is hier veel kleiner Bij elektriciteitsopwekking met behulp door het geringe hoogteverschil. van wind- en waterkracht komen geen Het debiet van de rivier bepaalt schadelijke gassen vrij. Het is ‘schone’ het vermogen van de centrale. energie. De bronnen zijn bovendien Een spaarbekken- of pomp­ gratis, onuitputtelijk en duurzaam. Een centrale, zoals die van belangrijk en niet te onderschatten Coo, is een bijzonder soort voordeel. Toch zijn er enkele belangrijke w a t e r k r a c h t c e n t r a l e. E e n nadelen aan wind- en waterkracht. spaarbekkencentrale heeft twee Een windmolenpark op het vasteland waterbekkens. Het bovenbekken kan in België, omwille van de beperkte stockeert water. Als overdag de

vraag naar elektriciteit plots stijgt, stroomt het water door grote buizen naar de machinekamer. De kracht van het water doet de turbines draaien. Het water belandt uiteindelijk in het benedenbekken. Dezelfde turbines pompen het water opnieuw naar het bovenbekken in periodes van laag verbruik. Dit is meestal ’s nachts. Een pompcentrale verbruikt dus eerst elektriciteit om daarna zelf elektriciteit te produceren.

Doelbewust maart 2006

04 18

open ruimte, slechts vijf tot maximum vijfentwintig molens tellen. Om optimaal te functioneren moeten de windturbines immers voldoende ver van elkaar staan; de nodige tussenafstand bedraagt minstens vier rotordiameters of zo’n goede 300 meter.

Het verkrijgen van een vergunning voor de installatie van een turbine is bovendien ook geen sinecure. Een windturbine mag in Vlaanderen normaal gezien niet worden geplaatst in landbouwgebied. Ook in Vogelrichtlijngebieden, gebieden waar regelmatig een belangrijk deel van de Europese populatie van een bepaalde vogelsoort leeft, kunnen windturbines niet. De beperkte productiecapaciteit speelt ook in het nadeel van windenergie;

r

h

Sc

e

ch

tis

a em

o vo

ing

ll ste

po

le

tra

en

c mp

één windmolen produceert gemiddeld ongeveer 2 Megawatt. Ter vergelijking: de vier kerncentrales in Doel produceren samen 2 800 Megawatt. Een windturbine in België levert gemiddeld op jaarbasis minder dan een kwart van de tijd zijn volle vermogen. Dit maakt windenergie tot een onzekere en daardoor dure energiebron. Want op het moment dat een windturbine geen elektriciteit meer produceert moet een andere centrale dit overnemen.

Het steeds paraat houden van deze buffercapaciteit is duur. In bergachtige streken is waterkracht een goedkope energiebron. In België is het echter zeer dure energie. Zoals reeds vermeld verbruikt een pompcentrale ook energie, waardoor een deel van de opgewekte elektriciteit dus onmiddellijk terug opgaat in het productieproces. Daarnaast zijn in België de plaatsen met geschikte waterlopen en -reservoirs zeer beperkt. De waterkrachtcentrales moeten bijgevolg eerder gezien worden als backup tijdens piekmomenten, want alleen Doelbewust maart 2006

19

Gelderland

DOSSIER

Foutje!

Herdersbrug

Doel

Rodenhuize

Kallo

Mol

In ons vorige dossier «STEG-centrales: Vilvoorde tweemaal elektriciteit in één» is een Drogenbos Ruienvan foutje geslopen. In de legende Amercoeur het kaartje op paginaSaint-Ghislain 20, zijn de Tihange Monceau Silenrieux kleuren van de bolletjes omgewisseld. Daarom volgt hier een aangepaste Doel Herdersbrug versie van de kaart. Rodenhuize

Stoom- en gasturbine (STEG) Warmtekracht met gasturbine Klassiek thermische centrale

AGENDA

Zandvliet Power

Ruien

Langerlo

Eems

Bergum Flevo

Awir

Streekagenda

Harculo

Coo Gelderland Zandvliet Power Mol Kallo Esch-sur-Alzette Langerlo Vilvoorde Drogenbos

Awir

Amercoeur Saint-Ghislain Tihange Monceau Silenrieux

Coo

‘The Messiah’ van Händel Concert op zaterdag 6 mei van 15u tot 17u30, in de kerk van Haasdonk. De opbrengst gaat naar vzw De Klaproos. Met de energieke steun van Electrabel Kerncentrale Doel.

Kerncentrale

Esch-sur-Alzette

Stoom- en gasturbine (STEG) kunnen zij nooit voldoen aan de alsmaar de duurzame ontwikkeling van onze Warmtekracht met gasturbine stijgende energievraag. planeet. Een klassiek productiepark zal Klassiek thermische centrale echter altijd noodzakelijk blijven om te Kerncentrale De grootschalige productie Spaarbekkencentrale van kunnen voldoen aan de noden van de elektriciteit door middel van wind- en Belgische huisgezinnen en industrie. De waterkracht ligt in België, zoals blijkt enige oplossing voor ons land is een uit bovenstaande elementen, niet voor zo verscheiden mogelijk productiepark de hand. Toch is Electrabel voorstander waarin elke productiemethode haar van een verdere ontwikkeling van bijdrage kan leveren. deze hernieuwbare energiebronnen omdat we overtuigd zijn dat ze een reële bijdrage kunnen leveren aan

Ontwikkelbaar vermogen en productie in 2004 Per type eenheid - In netto (België) 10,6 % Wind- en waterkracht

12,7 % 12,7 % Stoom- en gasturbine

Ontwikkelbaar vermogen 13,0 GW

39,8 % Kerncentrale

Doelbewust maart 2006

20

6,4 % 7,8 % Warmtekrachtkoppeling

30,5 % 19,5 % Conventioneel thermisch

2,0 % Wind- en waterkracht

Productie 88 TWh

58,0 % Kerncentrale

Bezoek het kasteel Cortewalle Gratis rondleiding in het kasteel. Op zondag 7 mei, 21 mei, 4 juni en 18 juni. Telkens om 15u in de Zwarte Dreef 1 te Beveren. Verantwoordelijke uitgever: Els De Clercq, Electrabel Kerncentrale Doel, Haven 1800, Scheldemolenstraat, 9130 Beveren-Doel

Spaarbekkencentrale

Dit is slechts een klein deel van de activiteiten uit onze streek. Voor een volledig overzicht kunt u terecht bij de Dienst Toerisme van Beveren, Grote Markt 2 te Beveren, 03 750 15 80 of op www.beveren.be Voetbalbenefiet ten voordele van ‘Make A Wish’ Op zaterdag 6 mei om 11u in de Donkvijverstraat 30 te Beveren. Wedstrijd tussen BV’s, leerkrachten en leerlingen van het KA Beveren. Met de energieke steun van Electrabel Kerncentrale Doel.

Aardbeifeesten Van donderdag 25 mei tot maandag 29 mei op het kerkplein van Melsele. www.aardbeifeesten.be Bloemenmarkt Op zondag 28 mei, van 14u tot 18u in de O.L.-Vrouwparochie te Beveren. Dag van het Park Zondag 29 mei in het Hof ter Saksen, Haasdonkbaan 101 te Beveren Van 11u tot 12u30 en van 15u tot 17u gratis geleide bezoeken in het arboretum. Afspraak aan het Schuilhuis op domein. Doelbewust maart 2006

21

INTERVIEW

wereldwijd samenwerken voor veiligheid

WANO in het buitenland. Ze werden voor ons geselecteerd door de WANO.»

Rony Verdickt, bedrijfsingenieur Electrabel Kerncentrale Doel

22

Rony Verdickt: «Een Peer Review wordt

van eigen commerciële belangen en

telkens uitgevoerd door een twintigtal

onafhankelijk van nationaliteit werken

internationale deskundigen afkomstig

ze samen. In wederzijds belang en

uit andere kerncentrales. Door collega’s

vooral… in het belang van alle burgers.

met andere woorden. Vandaar ook

Om een voorbeeld te geven: de Franse

het woord ‘peer’ dat evenveel wil

elektriciteitsproducent EDF is een

zeggen als ‘gelijke’. Een P.R. wordt niet

concurrent van Electrabel. Toch werken

uitgevoerd door professionele reviewers.

wij op nucleair vlak samen en laten we

Het reviewen is of wordt dus nooit hun

wederzijdse Peer Reviews (P.R.’s) toe.»

hoofdbezigheid. Daar zit precies een grote meerwaarde: deze mensen zijn

WANO heeft vier hoofdactiviteiten:

volop vertrouwd met de dagdagelijkse

de uitwisseling van externe ervaring,

realiteit in een kerncentrale. Zelfs het

het organiseren van seminaries

personeel op de hoofdzetel van WANO

en

technische

in Londen of in de regionale centra in

ondersteuning en uitwisseling en

Parijs, Atlanta, Moskou en Tokio is niet

De World Associaton of Nuclear Operators

tenslotte de organisatie van Peer

permanent. Het wordt voor een bepaalde

of de WANO werd in 1989 opgericht

Reviews. Een P.R. heeft tot doel

periode gedetacheerd door leden van de

naar aanleiding van het ongeval in

de uitbating van een bepaalde

WANO. Ook de Managing Director in

Tsjernobyl 3 jaar eerder. WANO is geen

kerncentrale te vergelijken met de

het Londense hoofdkwartier is absoluut

gouvernementele organisatie zoals het

beste internationale werkwijzen. Een

vertrouwd met de praktijk. Meer nog, hij

Internationaal Atoomagentschap (IAEA)

P.R. onderzoekt dus de veiligheid

is eigenlijk thuis in de centrale van Doel.

Wanneer u dit leest zijn ze alweer

in Wenen. Landen zijn er dus geen lid

van de operationele werking van

Het is Luc Mampaey, onze voormalige

vertrokken. Ze waren met 23 en kwamen

van. De kerncentrales zelf al evenmin. De

een centrale. (Bijvoorbeeld het

directeur.

uit China, de V.S., Argentinië en nog

leden van de WANO zijn alle uitbaters

onderhoud of de procedures die

De eerste P.R. ging door in 1991. Intussen

zeven andere landen. Ze verbleven drie

van kerncentrales. In het geval van

worden toegepast.)

hebben alle centrales wereldwijd op z’n

weken in een Bevers hotel. Ze werkten

de kerncentrale van Doel is dit dus

opleidingen,

van ‘s morgens vroeg tot ‘s avonds laat

minst één P.R. achter de rug. Doel wil

Electrabel. Het doel van WANO is het

Terwijl een P.R. wordt aangevraagd door

om de drie jaar een P.R. Dit was onze

en namen maar één dag rust. Wie zijn ze

wereldwijd verhogen van de veiligheid

de uitbater van een kerncentrale gebeurt

vierde keer. Wist je dat wij de eerste

en wat kwamen ze hier doen? We vragen

en de betrouwbaarheid van kerncentrales

een zogenaamde Osart (Operational

centrale in Europa zijn waar al vier P.R.’s

het aan Rony Verdickt, bedrijfsingenieur

door deze te doen samenwerken en

Safety Review Team) op vraag van de

zijn doorgegaan? Dit maakt ons tot een

in de kerncentrale.

informatie te laten uitwisselen.

overheid. De organisatie van een Osart

bijzonder lid van WANO.»

Rony Verdickt: «De kerncentrale van Doel

Rony Verdickt: «We mogen met

Atoomagentschap. Inhoudelijk zijn

Een Peer Review duurt drie weken

was drie weken lang het werkterrein

enige fierheid zeggen dat werkelijk

beide audits echter relatief gelijklopend.

en gebeurt op basis van observaties

van een internationale delegatie

alle civiele kerncentrales van de

De eerstvolgende Osart in België vindt

op de werkvloer. Aan de hand van de

collega’s. Mensen met de meest

wereld lid zijn van WANO, zonder één

begin 2007 plaats in de kerncentrale van

vastgestelde feiten wordt aan het eind

uitzondering. En samen doen ze iets

Tihange.

van die termijn een rapport opgemaakt

uiteenlopende functies in kerncentrales Doelbewust maart 2006

wat weinig gezien is in de wereld. Los

is in handen van het Internationaal

Doelbewust maart 2006

23

INTERVIEW

met de goede praktijken en de punten die

bijvoorbeeld ’Uitbating’, ‘Onderhoud’,

in aanraking komt. Waar we ook goed

dag in Gent buiten beschouwing gelaten,

voor verbetering vatbaar zijn. Een follow-

‘Organisatie

administratie’,

scoren zijn de revisieprojecten, de

niet bij. Voor deze vierde P.R. was ik

up volgt binnen de twee jaar. Dan wordt

‘Brandveiligheid’, etc. In verschillende

nauwgezetheid bij de uitbating en

‘host interface representative’, zeg maar

nagegaan of de punten waar minder

reviews wereldwijd komen tegenwoordig

de competentie en vakbekwaamheid

gastheer. Ik stond, samen met andere

goed gescoord werd zijn verbeterd of

verschillende grote aandachtspunten

van onze mensen. Maar nu er een

mensen, niet alleen in voor allerhande

opgelost. Een follow-up duurt slechts

bovendrijven. Eén daarvan is bijvoorbeeld

grote instroom is van nieuwe, jonge

praktische zaken maar vooral ook voor

een tweetal weken en wordt uitgevoerd

de wijze waarop het toepassen van

medewerkers staan we voor de uitdaging

de dagdagelijkse opvolging van de

door een tiental mensen.

procedures of briefings voor aanvang

om het niveau van de bekwaamheid niet

werkzaamheden. Engels is de voertaal,

van het werk, vergissingen of fouten

te laten zakken. Daarvoor zal dan weer

en dat zal niemand verwonderen na

kan voorkomen. Of wat een zelfevaluatie

meer opleiding nodig zijn… En zo blijven

al de gebruikte Engelse termen in dit

onze medewerkers kan bijbrengen. Zo

we permanent bezig met verbeteren en

interview.»

kunnen ze zelf vaststellen wat goed

bij te sturen.»

Rony Verdickt: «Na drie weken hebben de reviewers een duidelijk en objectief beeld van de werking van een centrale. We staan hen dan ook toe om alles wat wij in de centrale doen te bekijken. Na drie weken hebben de reviewers dus meer dan ‘een indruk’. Hun beeld van de werking van de centrale is dan ook niet gevormd door bepaalde toevalligheden maar wel door feiten. We raden onze medewerkers trouwens aan om op een zeer open wijze om te gaan met de reviewers en om hen ook te zeggen waar we goed in zijn. Daar hebben zowel onze mensen als onze internationale bezoekers voordeel bij. De kennisoverdracht gaat in twee richtingen. Voor veel problemen bestaat immers niet

24

of fout liep tijdens bepaalde werken. Rony Verdickt: «De werking van

onze

kerncentrale heeft zeker al

voordeel

gehad bij de Peer

Reviews.

Zo hebben we na vorige reviews bepaalde processen

of

opleidingen

bijgestuurd. Een punt dat nu zeker

«Het programma van een Peer Review

«Waarom mensen graag bereid zijn om

voor verbetering vatbaar is, is ons

is heel druk. Overdag gebeuren de

drie weken ver weg te zijn van huis en

documentbeheer en ook onze opvolging

observaties en ‘s avonds moeten de

daarbij nog eens harder te werken dan

van indicatoren. Op andere domeinen

rapporten worden geschreven. Het is

tijdens hun normale dagtaak? Tja, het

hebben de reviewers zeker al van ons

echt geen plezierreisje. Zelf heb ik al aan

zal iets met gedrevenheid te maken

geleerd. Dit zijn de domeinen waar wij

een P.R. meegewerkt in Duitsland. In het

hebben zeker? Of met liefde. Liefde voor

zeer goed scoren. De stralingsdosis die

najaar zal ik deelnemen aan een P.R. in

hun job en de wil om de nucleaire sector

onze medewerkers oplopen is daar een

Engeland.»

nog veiliger te maken dan ze al is.»

bijvoorbeeld van. Zo liep in 2004 geen

«Ik kan zeggen dat dit een zeer afmattend

Om de Peer Review te vergemakkelijken

enkele persoon zelfs maar de helft van

werk is. Het vergt zeer veel energie van

deelt men de werking op in negen

de wettelijk toegestane stralingsdosis

alle deelnemers. Tijd voor sightseeing

Meer info?

verschillende domeinen waaronder

op voor wie beroepshalve met straling

was er ook voor de mensen nu, die ene

www.wano.info

één ideale oplossing.»

Doelbewust maart 2006

en

Doelbewust maart 2006

25

VAN DE REDACTIE

Alles wat u altijd al wilde weten over ...

Tsjernobyl

Bijna twintig jaar geleden, op 26 april 1986, ontplofte reactor­ eenheid 4 in Tsjernobyl. Meteen het zwaarste ongeval in de geschiedenis van de kernenergie. Vandaag hebben we een duidelijk beeld van zowel de oorzaken als de gevolgen van de ramp. En wat belangrijker is: er zijn lessen uit getrokken!

Dat het ongeval zware gevolgen heeft gehad voor de omgeving van Tsjernobyl is duidelijk. De belangrijkste internationale consequentie van het ongeval was echter ongetwijfeld de impact op de publieke opinie. Sinds Tsjernobyl kreeg het imago van kernenergie wereldwijd een serieuze deuk! Iedereen stelde zich vragen. Begrijpelijk. Daar was de sfeer van geheimhouding, gecreëerd door de Sovjetautoriteiten, in grote mate voor verantwoordelijk. Dit veroorzaakte een heel moeizame informatiedoorstroming naar de buitenwereld. Vlak na het ongeval kwam er te weinig informatie, later ging het om een ‘info-overdosis’. Heel wat mensen hebben zich een beeld gevormd over wat er die dag gebeurd is. De échte, ware feiten zijn echter niet door iedereen gekend. Wij zetten ze nog eens op een rijtje. 1. Wat is er gebeurd? Reactor nummer 4 van de kerncentrale van Tsjernobyl zou op vrijdag 25 april 1986 worden gestopt voor onderhoud.

Doelbewust maart 2006

26

Hoe stopt een reactor? Het splijtingsproces in de reactorkern wordt stilgelegd door het inbrengen van ‘controlestaven’. Dit zijn metalen staven die de vrije neutronen absorberen. Op deze manier kunnen de neutronen geen verdere splijtingen meer veroorzaken en valt de reactie stil. Van deze gelegenheid werd gebruik gemaakt om een nieuw noodsysteem te testen. Wat volgde was een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Tijdens het stilleggen was de reactor te snel gedaald in vermogen. De uitbaters probeerden het vermogen terug op te drijven door veel meer controlestaven uit de kern te trekken dan toegelaten. Bovendien werd ook een automatische beveiliging uitgeschakeld. Maar tegen de verwachtingen in begon het vermogen van de reactor angstwekkend toe te nemen. De operatoren wilden de reactor manueel stoppen door de controlestaven volledig te laten vallen. Een aantal staven viel echter niet volledig in de kern. Hoe groot was de ontploffing? De ontploffing in Tsjernobyl was er geen zoals die van een atoombom. Hiervoor was er te weinig verrijkt uranium aanwezig. Al was de radioactieve verontreiniging zeer groot, de kracht van de ontploffing zelf was slechts te vergelijken met de ontploffing van een stoominstallatie door oververhitting.

Waarnemers buiten de centrale hoorden kort na elkaar twee ontploffingen. Brandend materiaal werd in de lucht geschoten en stak het gebouw met de turbine in brand. Het reactordeksel was opgelicht van de reactor en lag scheef. De reactorkern, opgebouwd uit grafietblokken waarin zich de splijtstofelementen bevinden, stond in brand. 2. Wat waren de oorzaken? Het ongeval werd veroorzaakt door een combinatie van een aantal menselijke fouten en een onveilig ontwerp van de reactor. Menselijke fouten • De controlestaven werden hoger opgetrokken dan toegelaten in de procedures. • Voor de test schakelden de operatoren een automatische beveiliging uit. • De operatoren werden verplicht de test uit te voeren zonder de aanwezigheid van leidinggevend personeel. Onveilig ontwerp reactor • Het type reactoren zoals gebruikt in Tsjernobyl (RBMK) gedraagt zich onder bepaalde omstandigheden onstabiel. Een stijging in vermogen geeft aanleiding tot een temperatuurstijging van het water in de reactor met een verdere stijging van het vermogen tot gevolg. Hierdoor stijgt de temperatuur nog verder, etc. Als deze reactie niet snel onderbroken wordt, eindigt deze onvermijdelijk in een ontploffing. Doelbewust maart 2006

27

VAN DE REDACTIE

• In RBMK-centrales zijn de splijtstofelementen ingebed in brandbaar grafiet. • Omdat de RBMK-centrales niet beschikken over een veilig­heids­ omhulsel komen radioactieve stoffen na een incident gemakkelijker in de atmosfeer terecht. 3. Kan dit in België gebeuren? Neen, de Belgische kernreactoren zijn totaal verschillend van de reactoren van Tsjernobyl. Een onstabiele werking,

Tsjernobyl

Tsjernobyl ligt in Oekraïne, ruim 2000 kilometer ten oosten van België, nabij het drielandenpunt van het huidige Wit-Rusland, Rusland en Oekraïne.

Doelbewust maart 2006

28

waarbij het vermogen steeds zou toenemen, is niet mogelijk in een ‘water onder hoge druk’-reactor zoals die in Doel of Tihange. Onze reactoren zijn zo gebouwd dat een temperatuurstijging van het water in de reactorkern steeds aanleiding geeft tot een vermogensdaling. Wanneer de temperatuur van het water te hoog oploopt, valt de splijtingsreactie in de kern zelfs automatisch stil. Verder hebben de reactoren in Doel en Tihange een dubbelwandig reactor­gebouw. Dit gebouw is bestand tegen de interne druk van een eventuele ontploffing en tegen uitwendige krachten, zoals de val van een vliegtuig. De efficiëntie van een

dergelijk reactorgebouw werd in 1979 aangetoond in de Verenigde Staten. Op 28 maart liepen een aantal zaken fout in de centrale van Three Miles Island in Harrisburg. Door gebrek aan koelwater smolten een aantal brandstofelementen. Alhoewel dit zware gevolgen had voor de reactor, is de hoeveelheid radioactiviteit die in de omgeving terechtkwam tot een minimum beperkt gebleven … dankzij de stevigheid van het reactorgebouw. Ook de uitbating van een kerncentrale verloopt in België heel anders. Een experiment, zoals voorzien in Tsjernobyl, vereist hier voorafgaande toestemming van de toezichthoudende overheid. De ramp in Tsjernobyl heeft een grote invloed gehad op de publieke opinie over kernenergie. Uit het ongeval zijn echter belangrijke lessen getrokken, zowel over de uitbating van kerncentrales als over alarmering van en de communicatie naar de omgeving. Veiligheid is voor de Belgische kerncentrales trouwens steeds een prioriteit geweest en ook wereldwijd doen uitbaters van kerncentrales er alles aan om te voorkomen dat een dergelijk ongeval ooit nog zou gebeuren. Wilt u meer weten? Het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK) heeft een heel interessante brochure uitgegeven: ‘Tsjernobyl, 15 jaar later …’. U kunt die aanvragen via www.sckcen.be of op het nummer 014 33 21 11. De brochure wordt herwerkt tot ‘Tsjernobyl, 20 jaar later …’ U kunt zich reeds op de verdeellijst voor de nieuwe editie laten plaatsen.

KRUISWOORDRAADSEL

Kruiswoordraadsel 1

2

3

1

4

5

6

8

7

8

Horizontaal

2

2

4

3 4

6

5 6

5

7 3

7

1. Binnenkomst van stoffen in het lichaam via de slokdarm/het eten of drinken 2. Kalmerend 3. Operatiekamer – vlaktemaat 4. Levend wezen, dat zuurstof in- en kooldioxide uitademt 5. Stad in Duitsland - liefkozing waarbij men met de hand over de huid strijkt/streling 6. Sierheester met roze of rode bloemen - de-, hetzelfde/idem 7. Oude lengtemaat van ongeveer 69 cm, gebaseerd op de lengte van de menselijke onderarm – lofdicht 8. Noordoosten - aarvormige bloeiwijze met verlengde spil en gesteelde bloemen/ publieke omroep in Nederland van neutrale signatuur

Verticaal

8

1

Oplossing: Vul hier de oplossing van de lezerspuzzel in (Tip: emissie of voortplanting van energie) 1

2

3

4

5

6

7

8

1. Lijnen op een weerkaart die plaatsen met gelijke luchtdruk verbinden 2. Achterste deel van de hals - met een waarde van 103 maal de genoemde eenheid [grootheden, symbool: k] 3. Gadolinium [zilverwit en buigzaam metaal] – debet [is schuldig] 4. En anderen – traag/willoos 5. Salvo titulo [behoudens, zonder vermelding van titel]/Sint 6. Diadeem in de vorm van een halve kroon – onderofficier 7. Inwoner van Europa - virusziekte waarbij het natuurlijke afweersysteem van het lichaam steeds verder afgebroken wordt 8. Zomersproet Doelbewust maart 2006

29

Vragen? Meer informatie? De werking van de kerncentrale, veiligheid, straling, radioactief afval, … Wilt u er meer over weten? Electrabel Kerncentrale Doel biedt u een gratis documentatiepakket aan. Het enige wat u daarvoor hoeft te doen is dit kaartje terugsturen.

□ □

Ja, ik wil het gratis algemeen documentatiepakket ontvangen. Ja, ik wil de gratis dossierverzamelmap ontvangen.

Antwoordkaart

%LKEæDAGæOPNIEUW æ OPæHETæRITMEæVANæONZEæKLANTEN )SæDATæJOUWæENERGIE

Vul hier de oplossing van de lezerspuzzel in

1

2

3

4

5

6

7

8

Stuur ons deze antwoordkaart terug vóór 15 mei 2006.

Oplossing vorige puzzel: 1

2

3

4

5

6

7

8

1

E

L

E

K

T

R

O

N

2

C

H

A

R

I

S

M

A

3

O

G

O

Z

A

T

4

L

E

L

5

O

M

E

6

G

A

7

I

S

8

E

K

E

E

N

L

E

T

A

R

I

M

A E

S

J

A

S

T

M

A

R

S

T

M

I

R A

S

*Eæ LOOPTæ OVERæ VANæ ENERGIEæ *Eæ HEBTæ UITDAGINGENæ NODIGæ OMæ TEæ LEVENæ 3TEEDSæ BEREIDæ OMæ JEæ GRENZENæ TEæ VERLEGGEN æ OMæ PROJECTENæ TEæ ONDERSTEUNEN æ IDEEÕNæ TEæ LATENæ ONTKIEMEN æ OPLOSSINGENæ AANæ TEæ REIKENæ $ITæ ALLESæ INæ EENæ CONTEXTæ VANæ CONCURRENTIE æWAARæZINæENæZORGæVOORæSERVICE æENGAGEMENTæENæBETROUWBAARHEIDæ DOORSLAGGEVENDæZIJNæxææ!LSæDATæZOæIS æDANæHEBæJIJæDEæENERGIE

-OMENTEELæZOEKENæWIJæVOORæONZEæACTIVITEITENæINæ0RODUCTIE

4ECHNISCHEæGRADUATEN MV

Jessica de Detter uit Hulst (Nederland) had deze oplossing juist en ontving hiervoor een cadeaubon van 125 euro.

æ

æ

+OMæJEæPASæVANæSCHOOLæOFæHEBæJEæALæERVARINGææ "IJæONSæBENæJEæWELKOMææ %LECTRABELæGEEFTæVEELæKANSENæAANæMENSENæMETæENERGIEæ/PæWELKæNIVEAUæJEæJEæDUSæOOKæBEVINDT æ DOORGROEIENæKANæALTIJDæ(ETæWELZIJNæVANæONZEæMEDEWERKERSæSTAATæCENTRAALæENæDATæMERKæJEæAANæHETæ AANGENAAMæWERKKLIMAATæWAARINæVEELæAANDACHTæISæVOORæWERKOVERLEGæ"OVENDIENæINVESTERENæWEæ GRONDIGæINæOPLEIDINGæENæVEILIGHEIDæ6ERDERæKANæJEæREKENENæOPæEENæUITGEBREIDæPAKKETæMETæVERZEKE RINGEN æMAALTIJDCHEQUES æPREMIESæENæEENæAANTREKKELIJKæLOON

)SæDITæJOUWæENERGIE 3URFæDANæNAARæWWWELECTRABELBEææ*EæVINDTæONZEæVACATURESæVIAæ@#ARRIâREæENæ@*OBSæ$UBBELKLIKæOPæ @4%#(.)3#(%æ'2!$5!4%.æ02/$5#4)%æENæSOLLICITEERæONæLINEæ (EBæJEæGEENæTOEGANGæTOTæHETæINTERNET æDANæKANæJEæOOKæJEæBRIEFæENæCVæOPSTURENæNAARæ %LECTRABEL æ0RODUCTIEæ æ(UMANæRESOURCES æ(AVENæ æ3CHELDEDIJKæ ææ+ALLO

Voornaam Naam Straat



Postnummer

Nr



Bus

Gemeente

Graag in een gefrankeerde omslag naar: Electrabel Kerncentrale Doel, t.a.v. Doel Infocenter, Haven 1800, Scheldemolenstraat, 9130 Beveren-Doel. Mailen kan ook: [email protected] Doelbewust maart 2006

30

/NTDEKæONZEæVACATURESææ OFæSCHRIJFæJEæINæOPæ WWWELECTRABELBE

Colofon Redactie: Els De Clercq, Bram De Brauwer, O2 Eindredactie, opmaak: O2 Werkten verder mee aan dit nummer: Dirk Van den Bosch, Theo Maes, Leopold Claessens, Eva Van Landeghem, Rony Verdickt, Anne Verledens (SCK) Fotografie: O2-Bart Van Leuven (blz. 1, 3, 4, 6-9, 22, 25), Nico De Nijs (blz. 5), Bram De Brauwer (blz. 10, 11, 30), Rudi van den Meersschaut (blz. 12), KCD (blz. 13-20, 26), O2 (blz. 21, 28) Bron info blz. 32: brochure ‘Hoe beschermt u zich bij een nucleair ongeval?’, Ministerie van Binnenlandse Zaken (1999) Oplage: 58 000 Verspreidingsgebied: (B) Beveren, Melsele, Haasdonk, Vrasene, Kallo, Kieldrecht, Verrebroek, Doel, Zwijndrecht, Burcht, Stabroek, Hoevenen, Berendrecht, Zandvliet, De Klinge, Meerdonk, (Nl) Hulst, Nieuw-Namen, Clinge, Emmadorp, Ter Hole, Zandberg, Ossendrecht, Putte Verantwoordelijke uitgever: Els De Clercq, Electrabel Kerncentrale Doel, Haven 1800, Scheldemolenstraat, 9130 Beveren-Doel

Wat te doen bij een nucleair ongeval? Begin alarm Binnen een straal van 15 km rond de centrale kondigt een sirene het alarm aan.  

Ga of blijf binnen Bent u buiten, ga dan een gebouw binnen. Blijf binnen tot het alarm officieel wordt opgeheven.  

Sluit ramen en deuren Sluit ramen en deuren. Zet de ventilatie af, ook in de wagen.

Wacht met telefoneren Maak geen onnodig gebruik van vaste telefoon of gsm. Overbelasting van de lijnen kan de werking van de hulpdiensten ernstig verstoren.

Luister naar radio en TV Luister naar de nieuwsuitzendingen op radio en TV. Volg de aanbevelingen van de overheid nauwkeurig op.

Laat de kinderen op school Zijn de kinderen op school, haal ze dan niet af. Ze zijn er even veilig als thuis en de leerkrachten weten wat ze moeten doen.

Einde alarm Een sirene kondigt het einde van het alarm aan.