P OSTBUS 9900 1201 GM HILVERSUM DIENST STAD
portefeuillehouders ruimtelijke ordening Regio Gooi en Vechtstreek
DATUM KENMERK
AFDELING: STEDELIJKE ONTWIKKELING BEZOEKADRES: OUDE ENGHWEG 23 FAX. (035) 629 2322
4 december 2013 13.0008637
REGIO G en V
BEHANDELD
M. van Dongen
DOOR
TELEFOON
629 2883
(035-)
BIJLAG EN
BETREFT
Brief met reactie van het rijk op het Aldersadvies van 8 oktober 2013 Stand van zaken ontwikkelingen Schiphol
Memo Dit memo gaat in op de ontwikkelingen rondom vlieghinder van Schiphol in de regio Gooi en Vechtstreek.
De bijeenkomst Bestuurlijke Regie Schiphol 2 december is afgezegd door de heer Talsma. Reden hiervoor is dat er te weinig nieuws beschikbaar was. Wethouder Jooren van der Boor is lid namens de portefeuillehouders milieu van de regio. De agendapunten die ter informatie waren geagendeerd:
SMASH
stand van zaken conceptadvies voor de nieuw te vormen Omgevingsraad Schiphol (ORS)
nieuwe startprocedure van KLM.
VERVOLGBLAD
2 Hoofdpunt voor de regio in de BRS van 2 december is om in de nieuwe Omgevingsraad Schiphol vanaf 2014 goed vertegenwoordigd te zijn, zowel via de bewonersvertegenwoordiging als de gemeenten/regio Gooi en Vechtstreek. Een mogelijke link tussen SMASH en ORS in de toekomst maakt dit extra belangrijk. De ontwikkeling van Schiphol na 2020 is een belangrijk aandachtspunt. Daar is in 2008 vastgelegd dat groei voorbij 510.000 vluchten mogelijk is als het 50/50 systeem wordt gevolgd. Het 50/50 systeem houdt in dat milieuwinst die de luchtvaartsector bereikt na 2020 voor 50% aan de omgeving toekomt en voor 50% kan worden ingezet voor groei voorbij 510.000 vliegtuigbewegingen.
13 december Commissie Regionaal Overleg Schiphol (CROS) Agendapunten: Vaststelling verslag vorige vergadering
Stand van zaken Aldersproces: Mondelinge toelichting
Stand van zaken Omgevingsraad Schiphol: Mondelinge toelichting
Vaststelling werkplan en begroting 2014: Ter besluitvorming
Presentatie SMASH en actualisatie LIB: Ter informatie
Terugkoppeling Internationaal Congres over Geluidhinder Frankfurt: presentatie
Vliegverkeer van luchthavens Schiphol en Lelystad boven het gewest De regio Gooi, Vechtstreek en Eemland is het knooppunt van vier drukbevlogen uitvliegroutes van Schiphol en een vijfde aanvliegroute voor charters, stedenvluchten en lange vluchten naar uit het oosten en zuidoosten. In de spitsuren komen minstens 30 vliegtuigen per uur over de regio. De geluidhinder is dan ook voor veel mensen zeer hinderlijk, wat tot veel klachten leidt bij het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS). Het is onwenselijk dat deze frequentie overdag en S Zowel de gemeentebestuurders in het Gooi, Vechtstreek en Eemland als de burgervertegenwoordigers zetten zich in voor het zo veel mogelijk beperken van de vlieghinder van Schiphol. De huidige situatie wat betreft vlieghinder in het gewest wordt beschreven op de website van het Platform Vlieghinder Gooi, Vechtstreek en Eemland www.vlieghinder-gve.nl . Daar wordt ook aangegeven welke veranderingen in de komende jaren te verwachten zijn in het kader van de herindeling van het luchtruim rond Schiphol.
Mogelijke veranderingen vliegroutes boven het gewest Schiphol en het rijk zetten in op groei van de luchtvaart. De toekomstige vlieghinder in de regio 2
VERVOLGBLAD
3
wordt bepaald door veranderingen in het Nederlandse luchtruim die volgens de Luchtruimvisie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (september 2012) in de komende jaren (vanaf 2016) zullen plaatsvinden. Het ministerie wil de groei van het luchtverkeer van Schiphol en regionale luchthavens (Lelystad, Rotterdam en Eindhoven) opvangen en knelpunten in het nu al zeer vol bezette luchtruim oplossen. Het luchtverkeersgebied rond Schiphol wordt veranderd, het militaire oefengebied boven Zuid-Nederland wordt naar de oostelijke grens verplaatst, Schiphol krijgt er extra zuidoostelijke vliegroutes bij die onze regio misschien kunnen ontlasten. Andere routes kunnen juist weer extra hinder opleveren, zoals naderend vliegverkeer uit de zuidoosten en vliegverkeer van Rotterdam. De voorlopige route-indicatie van het ministerie van I en M voor Lelystad geeft aan dat startende vliegtuigen niet over onze regio zullen komen en naderende vliegtuigen alleen op grotere hoogte. De kleine luchtvaart van Lelystad kan niet goed met grote aantallen verkeersvliegtuigen worden gecombineerd en zal over enige jaren moeten uitwijken naar een of meer andere kleine vliegvelden in de omgeving van Flevoland.
Invloed vanuit de regio Wethouder Jooren-van der Boor vertegenwoordigt het gewest in de Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS) en Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol (via deelname aan cluster zuidoost). De wethouders Milieu van de gemeentebesturen in het gewest hebben aangegeven te streven naar zo weinig mogelijk vlieghinder ter wille van de inwoners. Daarnaast is het denkbaar dat er in de Schipholregio zelf in de nabije toekomst niet voldoende in de behoefte aan woningbouw kan worden voorzien, omdat de geluidcontour van Schiphol daar mogelijk te sterk voor gaat groeien. In dat geval zou elders, wat verder weg van Schiphol, gezocht kunnen worden naar woningbouwlocaties, bijvoorbeeld in het gewest Gooi en Vechtstreek. Het gewest Gooi en Vechtstreek is van mening dat het gewest ook de komende jaren zijn steentje bijdraagt door voldoende woningen te realiseren. Een extra woningbouwopgave vanwege Schiphol kan daarom niet aan de orde zijn.
Samenwerking tussen overheid en burgervertegenwoordiging Als bewonersvertegenwoordiger voor Hilversum heeft Hans Buurma van het platform Vlieghinder Gooi, Vechtstreek en Eemland zitting in de werkgroep Luchtruimvisie van de Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol (CROS) en Alderstafel. Deze overleggen met het ministerie van I en M overlegt over nieuwe vliegroutes en het vermijden van woonkernen. Gezien de grote veranderingen in vliegroutes boven het gewest is het voor de gemeenten in de regio van groot belang om tenminste de huidige inspraak en contacten behouden. De Commissie Regionaal Overleg luchthaven Schiphol (CROS) en Alderstafel worden samengevoegd in de nieuwe Omgevingsraad Schiphol, (ORS) waarin gemeenten en een beperkt aantal bewonersvertegenwoordigers worden opgenomen. In juni is het conceptadvies ORS uitgebracht en een tweede concept wordt binnenkort verwacht. De ORS dient voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014 te functioneren. In het conceptadvies ORS staat onder meer dat wat betreft het lidmaatschap ORS de gemeenten lid zijn die met hun
3
VERVOLGBLAD
4
grondgebied geheel of gedeeltelijk in de 48 dB(A) Lden-contour vallen. Hoe dat uitpakt voor de regio is nog onbekend omdat er door de jaren heen verschillende kaarten in omloop zijn gebracht en het rijk mogelijk een MER gaat uitvoeren met als uitgangspunt het jaar 2020 en maximaal 510.000 vluchten met een nieuwe 48 dB(A) Lden-contour. Momenteel zijn circa 30 bewonersvertegenwoordigers door gemeentebesturen benoemd in CROS, in de ORS zullen er nog maar 9 zijn, die direct door bewonersplatforms worden gekozen. Voorts hebben de wethouders de wens uitgesproken met de huidige bewonersvertegenwoordigers uit Weesp en Hilversum te willen samenwerken om samen sterker te staan. Met het oog op de vorming van de ORS zal deze samenwerking zich richten op een nieuw te verkiezen bewonersvertegenwoordiger en het Platform Vlieghinder-GVE.
Platform geluidhinder Gooi, Vechtstreek en Eemland Burgervertegenwoordiger Hans Buurma voert al jaren actie tegen groei na het bereiken van het afgesproken aantal van hoogstens 510.000 vluchten op Schiphol en zal dat de komende jaren blijven doen met de Werkgroep Toekomst Luchtvaart. In het gewest is momenteel het platform Vlieghinder Hilversum actief. Het heeft ook leden van buiten Hilversum en heeft daarom Gooi en Vechtstreek aan de naam toegevoegd. Nu zal het platform zich veel nadrukkelijker op het gehele gewest plus Eemland gaan richten onder de nieuwe naam Platform Vlieghinder Gooi, Vechtstreek en Eemland (Vlieghinder-GVE). Op de genoemde website www.vlieghinder-gve.nl is te zien tot welke gemeenten dit werkgebied zich uitstrekt. Het platform heeft deze zomer publiciteitsacties gehouden om zoveel mogelijk leden uit deze gemeenten aan te trekken. Meerdere gemeenten hebben ook een persbericht verzonden om aandacht te trekken voor dit platform. Vlieghinder-GVE roept inwoners uit de regio op om zich via de website www.vlieghinder-gve.nl als lid te melden. Voor het verkrijgen van stemrecht bij de inspraak zijn minstens 100 nieuwe leden nodig uit de gemeenten in de ORS. Via die toegang tot de ORS zal het Platform Vlieghinder-Gooi, Vechtstreek en Eemland ook de belangen van de inwoners uit alle overige gemeenten in de Vechtstreek, het Gooi en Eemland vertegenwoordigen.
Stand van zaken vanuit het Platform geluidhinder Gooi, Vechtstreek en Eemland, door oprichter Hans Buurma, 20 november:
Er zijn 174 nieuwe ledenmeldingen, waarvan 84 in Wijdemeren, 11 in Naarden, geen in Weesp, 53 in Hilversum, 27 in de overige Gooigemeenten en 3 overig. Het platform is nu aan het uitzoeken waar de huidige 172 leden wonen, vermoedelijk bijna alle in Hilversum.
Wat betreft Hilversum (nu met meer dan 200 leden totaal) zal op enig moment actie nodig zijn om stemrecht in de ORS te krijgen. De contour zal 48 dB(A) Lden blijven, maar de vraag is welk peiljaar wordt gekozen. Dat blijft nog even spannend. Mocht het niet lukken, dan neemt Buurma contact met B&W Hilversum op met een voorstel.
Intussen is Buurma
CROS
per 4
VERVOLGBLAD
5
platform aanzienlijk te laten verlagen in een overgangsperiode, omdat er overal in de regio nieuwe platforms moeten komen en iedereen dus met hetzelfde vraagstuk wordt geconfronteerd.
Alders is bezig zijn voorstel voor de ORS aan te passen, mede naar aanleiding van commentaar van de BRS en de bewoners. Het is een enorme klus om de nieuwe organisatie ter onderbouwing van de bewonersdelegatie in de ORS op tijd rond te krijgen. Ook daarvoor gaan de bewoners pleiten voor een overgangsperiode. Een van de heikele punten is de eis (als conditio sine qua non) van de bewoners dat SMASH op de agenda van de ORS komt, omdat de bewoners in de huidige setting geen stem hebben.
Tijdlijn ontwikkelingen Aldersadvies en Omgevingsraad Schiphol:
Juni 2013 conceptadvies Omgevingsraad Schiphol(bijgevoegd)
Oktober 2013 Aldersadvies Schiphol(bijgevoegd). De BRS heeft hierop positief geadviseerd.
Oktober 2013 Reactie van het Rijk op het Aldersadvies, opdracht om binnen enkele maanden definitief advies Omgevingsraad Schiphol te kunnen vaststellen
Voor maart 2014 Vaststellen Omgevingsraad Schiphol
Informatie over het Aldersadvies over het nieuwe normenstelsel voor geluidhinder Hoofdlijn: In het Aldersadvies (oktober 2013, zie bijlage) staat hoe Schiphol kan groeien tot maximaal 510.000 vluchtbewegingen in 2020 met gelijktijdige afname van de geluidhinder voor de omgeving. De BRS heeft hierover positief geadviseerd. Een verandering van het geluidstelsel (de manier waarop geluid in beeld gebracht wordt) en vierjaarlijkse evaluatie van de voortgang van de convenanten die de afname van geluidhinder moeten borgen (selectiviteit, omgevingskwaliteit en hinderbeperking) maken hier onderdeel van uit. De uitvoering van de convenanten ligt op koers en het geluidsstelsel voldoet aan de gestelde eisen. Kritisch punt vanuit de regio bij het Aldersadvies, ingebracht via BRS in september: Aandachtspunt is het getal van 470.000 vliegbewegingen. Dit is het maximum dat fysiek mogelijk is binnen de afspraken van de Alderstafel om het baangebruik te beperken tot strikt banen die de minste geluidhinder veroorzaken (strikt preferentieel baangebruik van Polderbaan en Kaagbaan). Het is dus beter om dat voortaan als maximum aan te houden, dan de 510.000. Het is namelijk gebleken dat uit het afgesproken 2+1 baangebruik een limiet van 470.000 vliegtuigbewegingen voortkomt. Kennelijk wil de luchtvaartsector toch naar 510.000 vliegtuigbewegingen groeien. Dan zou de piekcapaciteit van starten en landen moeten worden verhoogd door dichter op elkaar te vliegen. Het is de vraag of dat qua veiligheid wel kan.
5
VERVOLGBLAD
6 Informatie over de reactie van het Rijk op Aldersadvies (brief oktober 2013, zie bijlage) Twee onderdelen uit de brief gelicht: Pagina 11, over groei van Schiphol na 2020: In de wet zal conform de eerdere afspraken uit het Aldersakkoord van 2008 en zoals neergelegd in de Luchtvaartnota voor de periode na 2020 de mogelijkheid worden opgenomen een verdere groei te realiseren conform het voorgestelde 50/50 systeem. Dit in aanvulling op het in de regelgeving vast te leggen plafond van 510.000 vliegtuigbewegingen tot en met 2020. Het 50/50 systeem houdt in dat milieuwinst die de sector bereikt na 2020 voor 50% aan de omgeving toekomt en voor 50% kan worden ingezet voor groei voorbij 510.000 vliegtuigbewegingen. 3 d.d.9 juli 2013, in werking getreden op 13 juli 2013, Stcrt.2013, 18637
Pagina 11/12, over de op te richten Omgevingsraad Schiphol: 5.3 Omgevingsraad Schiphol Op 2 september jl. heb ik u gemeld dat de heer Alders mij spoedig na de voltooiing van het advies over het nieuwe normen-en handhavingstelsel ook zijn advies over de Omgevingsraad Schiphol zal doen toekomen. Nu het advies over het nieuwe normen-en handhavingstelsel gereed is, verwacht ik u binnen enkele maanden over het advies inzake de Omgevingsraad Schiphol nader te kunnen informeren. In het eindadvies van de Alderstafel inzake het nieuwe normen- en handhavingstelsel en de vierjaarlijkse evaluatie staat een aantal zaken die in de komende periode om begeleiding en nauwe betrokkenheid van de partijen aan de Alderstafel vragen. Daarbij gaat het onder andere om de verankering van de regels van het nieuwe stelsel en de actualisatie van gelijkwaardigheidscriteria in wet-en regelgeving met de daarvoor benodigde procedures, de uitwerking van het kader voor toekomstige actualisaties van de gelijkwaardigheidscriteria, de technische uitwerking van de 50/50-benadering voor de periode na 2020 en de uitwerking van afspraken rond de tweede tranche van het leefbaarheidsfonds. De ervaring leert dat bij de uitwerking van de gemaakte afspraken nauwe betrokkenheid van alle partijen van belang is, zeker ook omdat bij de uitvoering zich nieuwe vragen kunnen voordoen die het noodzakelijk maken dat de partijen zich hierover opnieuw gezamenlijk uitspreken. Ik omarm dan ook het voorstel van de Alderstafel om de uitwerking van het voorliggende advies voortvarend ter hand te nemen. Ik ben voornemens om, na overleg met uw Kamer, de opdracht hiertoe per januari 2014 te verstrekken aan het beoogde College van Advies van de Omgevingsraad Schiphol en tot die tijd de Alderstafel Schiphol te beschouwen als het College van Advies i.o. en derhalve met die opdracht te belasten.
6
VERVOLGBLAD
7
Persbericht Alderstafel 8 oktober 2013:
Nieuw geluidsstelsel voor Schiphol Luchtvaartpartijen, bewonersorganisaties en regionale bestuurders hebben in overleg met het Rijk een akkoord bereikt over een nieuw geluidsstelsel voor Schiphol. Dit akkoord kwam aan de zogenoemde Alderstafel tot stand na een tweejarig experiment met het nieuwe stelsel in de praktijk. Het nieuwe geluidsstelsel is onderdeel van een totaalpakket aan afspraken over de inpassing van Schiphol in zijn omgeving. Zo is tot en met 2020 een maximum van 510.000 vliegbewegingen per jaar op Schiphol afgesproken. Deze schaarse capaciteit is bedoeld voor een kwalitatieve en selectieve ontwikkeling van de knooppuntfunctie op Schiphol. De luchthavens Eindhoven en Lelystad gaan een deel van de vraag naar vliegverkeer (70.000 vluchten) afhandelen, dat niet knooppunt-gebonden is. Andere onderdelen van het afsprakenpakket zijn hinderbeperkende maatregelen en investeringen in de leefomgeving. Uit de evaluaties hiervan is gebleken dat daarbij goede resultaten zijn geboekt zoals 10% minder gehinderden en de realisatie van luchthavenregio. Nieuw geluidsstelsel
De partijen hebben een nieuw geluidsstelsel ontworpen met regels voor het baangebruik. Voor het gebruik van start- en landingsbanen is gezamenlijk een voorkeursvolgorde vastgesteld. Onder de verschillende weersomstandigheden worden juist díe banen ingezet die de minste mensen hinderen. Daarnaast is uitgangspunt van de opgestelde regels dat zo min mogelijk banen tegelijkertijd worden ingezet. De regels van het nieuwe stelsel zijn ontwikkeld als alternatief voor de 35 handhavingspunten in het oude stelsel. Dit oude stelsel bleek in de praktijk moeilijk uit te leggen. Daarom verzocht de TK een nieuw stelsel te ontwikkelen. Met name moet worden verplaatst naar een baan die meer mensen hindert. Experiment De nieuwe regels zijn in 2011 en 2012 bij wijze van proef uitgetest. Gezamenlijk volgden sector, bewoners en overheden de uitkomsten van deze praktijkproef. Op basis van de resultaten concluderen zij gezamenlijk dat het experiment succesvol is verlopen. Daaruit blijkt dat het nieuwe stelsel uitvoerbaar is. Ongewenste effecten, zoals die in het bestaande stelsel optreden, zijn weggenomen. Een onafhankelijke juridisch deskundige prof. Mr. Schueler van de Universiteit Utrecht heeft vastgesteld dat de rechtsbescherming van de omgeving gelijkwaardig is aan het bestaande stelsel. De partijen aan de Alderstafel adviseren de Staatssecretaris op basis van al deze bevindingen om het nieuwe geluidsstelsel vast te leggen in formele wet- en regelgeving. Hinderbeperking De afgelopen 5 jaar zijn tevens belangrijke stappen gezet met zogenaamde hinderbeperkende maatregelen. Deze leiden ertoe dat het aantal gehinderden in een brede ring rond Schiphol afneemt met Nog verdergaande hinderbeperkende maatregelen zijn lastig. Steeds vaker blijken deze maatregelen de hinder slechts te verschuiven naar een ander gebied. Wat wel tot de mogelijkheden behoort, zijn innovaties van start- en landingsprocedures en van de vloot (vliegtuigen die minder geluid produceren). 7
VERVOLGBLAD
8 Leefbaarheidsimpuls van 30 miljoen euro Het akkoord stelt voor ernstig gehinderde gebieden waar hinderbeperkende maatregelen verder niet meer mogelijk zijn via gebiedsgerichte projecten te ondersteunen. Ook moeten individueel gedupeerden geholpen kunnen worden. In de afgelopen jaren zijn voor de leefomgevingskwaliteit reeds een aantal projecten gestart in Amstelveen, Aalsmeer, Zwanenburg, Halfweg en Uithoorn en zijn een aantal individuele gevallen geholpen. Hiervoor is in het verleden 30 miljoen euro beschikbaar gesteld door de Provincie NoordHolland, Schiphol en het Ministerie van I en M. Omdat de mogelijkheden voor verdere hinderbeperking uitgeput raken, is besloten dat betreffende partijen een zelfde bedrag opnieuw ter beschikking stellen. Schiphol, 8 oktober 2013
8
