Dit boekje is van:
n e v j i r h c s & n Lezemet
k n a r F Anne Werkboek 1
Hoi! In dit boekje leer je meer over Anne Frank. Anne Frank is een joods meisje. Voor haar dertiende verjaardag krijgt ze een dagboek. Anne houdt van lezen en schrijven. Ze is van plan om alles wat ze belangrijk vindt in dit dagboek op te schrijven. Maar dan breekt er oorlog uit… In dit werkboekje zie je bij elke opdracht een plaatje staan. Elk plaatje heeft een betekenis zodat je weet wat je moet doen. Het plaatje staat altijd links bovenaan.
Wil je meer te weten komen over haar leven? Maak ook alle opdrachten in dit boekje, want er is een leuke verrassing aan het eind. De binnenkant van de tentoonstelling vertelt je alles over Anne’s lievelingsboeken en laat zien wat zij zelf geschreven heeft. Aan de buitenkant zie je een tijdlijn. Boven de tijdlijn vind je informatie over Anne Frank en haar familie. Onder de tijdlijn leer je over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.
Succes!
Dit betekent dat je wat moet schrijven of tekenen.
Als je dit ziet, dan moet je wat lezen.
Nu moet je naar de tentoonstelling om het antwoord te vinden.
Het leven van Anne Frank
1
12 juni 1929
29
31
1941
1937
Anne neemt haar dagboek mee naar de schuilplaats.
1932
19
38
1939
40
193
Op 6 juli duikt de familie Frank onder op de Prinsengracht in Amsterdam. Daar zitten ze meer dan ...... jaar.
Als Hitler aan de macht komt, is Anne bijna vier jaar oud. De familie Frank besluit …
19 19
Begin hier >> Zoek de jaartallen op in de tentoonstelling. Schrijf in je eigen woorden bij elk jaartal wat er toen gebeurde.
19
1930
3
Op 10 mei 1940…
19
6
42
3 19
Op 1 september 1939 valt Duitsland Polen aan. Frankrijk en Engeland reageren daarop door…
19
34
1935
Twee jaar lang schuilen in het achterhuis
2
Na drie dagen in het Achterhuis schrijft Anne weer verder in haar dagboek. Ze heeft veel te vertellen en schrijft:
Er is nog een familie die een veilige plek zoekt. Dat zijn Hermann en Auguste van Pels met hun zoon Peter.
Dit is Fritz Pfeffer. Hij is een kennis van de familie Frank en Van Pels. Hij moet ook schuilen. Hij deelt een kamertje met Anne. Dat vindt Anne niet zo leuk. Het is er al zo klein!
‘Er is zoveel gebeurd dat het is alsof de hele wereld zich plotseling omgedraaid heeft [...].’ Wat zou jij doen als je weet dat je overdag heel erg stil moet zijn? Als je zachtjes moet praten en bijna niet mag lopen overdag? Teken of schrijf in deze vakjes drie dingen die jij zou meenemen naar het Achterhuis.
Lezen en schrijven in het achterhuis Miep Gies
Johannes Kleiman De onderduikers worden geholpen door vier medewerkers van Otto. Zij brengen eten en soms ook boeken en tijdschriften naar het Achterhuis. Welke twee helpers brengen boeken naar het achterhuis? Het antwoord vind je aan de binnenkant van de tentoonstelling!
3
Bep Voskuijl
Victor Kugler
Anne is dol op lezen. Ze leest veel boeken in het Achterhuis. Soms schrijft ze in haar dagboek wat ze van die boeken vindt.
Tijdens de zomer van 1943 krijgt Anne steeds meer plezier in schrijven. Ze begint verhaaltjes te schrijven. Soms verzint ze deze, maar ze schrijft ook verhaaltjes op die echt gebeurd zijn in het Achterhuis. Otto geeft Anne een tip. Hij zegt dat ze mooie zinnen kan overschrijven uit boeken. Anne vindt het een leuk idee en begint een speciaal Mooie-zinnen-boek.
?
In de herfst van 1943 heeft Anne vaak sombere dagen. Wanneer is de oorlog eindelijk afgelopen?
!
Op 4 au gustus 19 de polit ie een in 44 doet val en alle ond er gearres duikers word en te heeft z erd. Iemand e verra d en. Wie verrade ze n bekend heeft, is nooit geword en.
4
Hoe loopt het af? Alle onderduikers worden gevangen genomen door de politie. Annes dagboek blijft achter. Miep Gies bewaart het dagboek voor Anne. rs De onderduike ar na t rs worden ee k or rb te es W kamp in ht ac br ge Nederland.
1
Volg de route door de pijltjes te volgen van 1 naar 3.
Anne sterft in maart 1945 in Bergen-Belsen aan tyfus, een ziekte. besmettelijke en Ook haar zus den. moeder overlij is k Otto Fran de enige van de die onderduikers leeft. er ov de oorlog
3 got Anne en Mar na worden daar naar het mp concentratieka in n Bergen-Belse ht. ac br ge Duitsland
2
orden Van daaruit w naar n ei tr de ze met p m concentratieka au in en irk Auschwitz-B tto O . ht ac br Polen ge he sc iden wordt hier ge got en ar van Anne, M Edith.
761 dagen in het Achterhuis,... Anne woont 761 dagen in het Achterhuis. Dat is meer dan twee jaar! Al die tijd schrijft ze in haar dagboek, ‘Verhaaltjesboek’ en Mooie-zinnen-boek. Daardoor weten we nu wat ze heeft beleefd, wat ze voelde en wat ze wilde worden.
Op 5 mei 1945 geeft het Duitse leger zich over. Nederland is bevrijd. Als Otto weer terugkomt in Amsterdam, geeft Miep het dagboek van Anne aan hem. Otto geeft twee jaar later het dagboek uit.
Anne Frank wilde schrijfster worden. Denk je dat haar wens is uitgekomen? Schrijf hier je antwoord. ............................................................... ................................................................. Omdat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................. ................................................................. .................................................................
Anne was niet de enige,...
Er zijn nog veel meer joodse kinderen zoals Anne Frank geweest. Niet iedereen kon onderduiken. Niet iedereen schreef een dagboek. Er zijn 6 miljoen joden vermoord tijdens de Tweede Wereldoorlog, van wie 1,5 miljoen kinderen.
5
‘Het fijn ste dat ik da van alles vind ik t wat ik nog denk en tenmins voel te nog o p kan sc anders z hrijven, ou ik co mpleet s tikken.’ Dit schr ee f Anne o
p 16 ma
6
art 1944
.
Annes dierbaarste bezit
Annes dierbaarste bezit is haar dagboek. Schrijven is heel belangrijk voor haar. Als je stil moet zijn, en niet naar buiten mag, dan kan je met schrijven je hart luchten.
Stel je voor: je voelt je heel erg boos of verdrietig of eenzaam. Wat doe jij dan? Schrijf het op in dit vak.
....................................................................... .......................................................................
Loop naar de buitenkant van de tentoonstelling 1 Omcirkel één van de volgende woorden:
razzia
7
onderduiken
jodenster
2 Zoek je gekozen woord op in de tentoonstelling.
3 Bij welk jaar staat jouw woord?
....... 1941
1933
ER, HITLvan F L O AD r (Führer) leide sland Duit
1929
pa rtij ht. De de mac an nen voor ij aa n den pl groter n pa rt im wor nd met zij Hitler In het gehe w il Duitsla t m ko n. tler In 1933 ineert jode , want Hi kt discrim g gemaa rlo een oo . maken
S CRISI
e eldw ijd r n wer maa Er is ee e Staten, la nd. gd Duits de Vereni t met ffen. slech gi nt in aa r getro t be he gaat s. Deze sen zw In 1929 ische cr isi orden men econom itsla nd w Du ook in Kin der
en spe
len met
geld
dat niet
s mee
r waa
1935 RS N HITLEENWETTE S RAS
te . ‘Ech rassen m len in s he n inde n volgen erd mense ’) zij gebase met kun je t ze ‘a riërs etten die n r se tle w en em s Hi m lken we Si nti, he vo Volgen s’ (H itler no men nieu ma en en, Slav isc ko er n, Ro . el Duits ensen. Er or jode itsla nd oseksu superm dit idee. Vo leur, hom in nazi-Du sk plek zijn op ere huid is geen nk do en n pt ee oi. ica ssa qu d. ha nd ns Ma lan en ge Ha its zi- Du n heet jonge 1935 in na m: ‘Als we , he Deze kend ont in teg en Hij wo aa r zegt afg ere bben Zijn ler jod en he ur t.’ met de aa n de be jij kom
rd is.
1938 LISTAL DE KR T NACH
ilig. der ve ds m in ren nazi’s t n stee de or jode r 1938 plun Deze nach het vo tte be gen. t kapo wordt novem en sy nago e al he en itsla nd n 9 op 10 st eg oe Du pa nw rw In va ge kt nacht joden en ve al lnacht, va orden op w In de n ist den ls va de Kr .0 00 jo w in ke kend als pen. lig t. 30 tratieka m be staat t op straat concen glas da engezet in geva ng
Brande
nde syn
agoge
tijdens
de Kris
tallnach
t, Fra
nkfurt,
novemb
er 193
DENDE JOTEN WET
om rboden . den ve men voor jo den te ko is het em ba In 19 42 zoals zw n plek ke
19 4 4 NTER ERWI G N O H
41 worden i 19rua ri ru ar feb naar Feb ing . In gepa kt en 25 ua ristak op t. In
en br De Fe dse ma nn en gebrach sta ken en 427 joo tratieka mp el mens . De nazi’s ve concen am gaan otesteren weld neer. rd pr ge en te met veel Am ste arteg g om da ze sta kin de slaan
op op
en ba re
19 4 4
op epen . e tro nk rijk ieerd in Fra n geall ing va Norm an dië den va n t La nd n tte lan word st va de ku n de beze Deze dag lle n. Ze wi bevrijde pa d. ro em Eu y geno D- da
6 ju ni
eriuit Am en vooral zen bestaan n, Canade troepen , Franse n. llieerde Russen Engelse De gea Engelsen, zie je kanen, Op deze foto Polen.
5 sep
tem b
er 19
44
cht. g aa nto ma ar Di nsda en zijn in feest, en te rd Dolle alliee t er al ge ch rd De ge nd jui nd er m wo derla Da aro en in Ne ng ga at mi ptem ber ns se jdi me 5 vri t. de . De be t word nsdag’ nd vroeg n gedach Di e derla oll va n Ne sn el dada arom ‘D iden t t word Het zu ma ar he , koud e em d. jd, lange geno wel bevri g een t word n blijft no de noor bezet. r winte
8.
Dat aats. ZIA’ pl ten en de ‘R AZ afgeslo opgepa kt grote t een raat wordt den st m vi nd n wor . De sterda een w ijk of zocht. Jode gestuurd n za l Am n t In le he nt da n door en Po at er met beteke daar worde Duitsla nd w ecies n pen in en niet pr huize et ar ka m en na mensen w e meest en . gebeur
5 44 –194 r va n 19 inter nger w inte De w de Ho nger wordt d. Door ho da n r em ee geno komen m het u en ko mensen in nd om . rla is 20.0 00 va n Nede steden n weste in de grote meer. l Vooral en voedse ge bijna
Wat betekent jouw woord? Leg uit in je eigen woorden. e eerst n de ren va r met kin de direc teu en de
n de neme ijzer ga at, rw ol uit on de scho n hu n 33 . Als de ch eid va Juli 19 klas afs erg roet’. itl de ‘H
....................................................................... Kinder
en krij
gen ete
n uit
een gaa
rkeuken
.
.......................................................................
8
Nu jij! Maak de volgende zinnen af: Hoe voel jij je als je leest? Als ik mijn boek lees dan,
.............................................
2 en 8
....................................................................... ....................................................................... Waar lees je het liefst? Ik lees mijn boek het liefst (plaats):
......................................
....................................................................... .......................................................................
3
Loop naar de binnenkant van de tentoonstelling
Niet één boek Anne schrijft haar dagboek al heel snel vol. Wist je dat Annes dagboek niet één boek is, maar ook bestaat uit schriften en losse blaadjes? Anne schrijft ook verhaaltjes op in een ‘Verhaaltjesboek’. Soms schrijft ze zelfs mooie zinnen over uit boeken in haar Mooie-zinnen-boek. Zoek en lees het stukje over de vlo in de tentoonstelling. Lees de rest van het verhaaltje hier verder en verzin en schrijf vervolgens zelf het einde!
Gisteren had ik er één van m’n been afgevangen, 10 minuten later weer één beneden en ’s avonds op Dussels bed liep er al weer een op m’n been .’ Hij glipte tussen m’n vingers door, die beesten zijn zo verschrikkelijk vlug. […] Ik pakte hem op en,
...................................................
....................................................................... ....................................................................... ....................................................................... .......................................................................
9
Hoe lees jij?
10
Als ik lees, dan fluister ik meestal - lees ik hardop - lees ik voor mezelf lees ik voor mijn zusje of broertje
....................................................................... ................................................................
5
................................................................ ....................................................................... Wanneer lees je het liefst?
....................................................................... ................................................................ ................................................................ ....................................................................... Anne leest veel boeken in het Achterhuis.
Wat heeft Anne geschreven 1
....................................................................... ................................................................
2
....................................................................... ................................................................
3
....................................................................... ................................................................
6
Loop naar een plek waar je lekker kan schrijven
11
Jouw lievelingsboek
Lezen en schrijven horen bij elkaar. Als je veel leest zal je vanzelf ook beter gaan schrijven. Omcirkel welke soort boeken je het liefst leest:
grappige boeken romantische boeken spannende boeken boeken over sport boeken over dieren griezelboeken sprookjes boeken geschiedenisboeken
boeken over de ruimte
Of anders, ik lees geen boeken maar ik lees wel graag:
................................
............................. ..................................................
De verrassing! 1 Zoek de zinnen die je eerder hebt opgeschreven in dit boekje. Dat zijn de zinnen op pagina 8 en 10. 2 Kijk naar het cijfer in de inktvlek. 3 Schrijf hieronder alle zinnen over, let op: schrijf ze op de juiste plaats! Cijfer 2 komt op regel 2, cijfer 8 komt op regel 8 enzovoort. 1 Wanneer ik in mijn boek lees
2 3
2
. . . . . . ....................................................................
3
. . . . . . ....................................................................
4 Wanneer ik in mijn boek lees
5 6
5
. . . . . . ....................................................................
6
. . . . . . ....................................................................
7 Wanneer ik in mijn boek lees
8
8
. . . . . . .................................................................... Beste schrijver, Je hebt nu een rondeel geschreven. Dat is een gedicht van acht regels. Schrijf alles over op een blaadje en versier je gedicht.
Goed gedaan! Je bent een echte dichter!
12
Colofon Teksten Anne Frank Stichting Lies Schippers Sanne Verstraete Realisatie Joséphine de Man Inger Schaap Vormgeving Joost Luk Skepja, Pieter Mineur Fotografie Juul Hondius Correctie Mans Kuipers Rechten Familiefoto’s Anne Frank, fotocollectie Anne Frank Stichting, Amsterdam Tekst Anne Frank © Anne Frank Fonds, Basel © Juul Hondius fotografie
