Discipelen van de Dienstknecht: Knecht van God Dienaar naar mensen (Markus 1: 16-3:12) Voorburg 17 oktober 2015-jvdh
De dienst in Galilea; algemeen 1.
Algemeen voor Markusevangelie •
Schrijver: Jonge dienstknecht die erg makkelijk omging met taken voor de Heer
Naar believen worden deze wel of niet uitgevoerd of neergelegd Als het tegen zit verlaat men de arbeid Er is herstel mogelijk in de Dienst voor Hem !!!
Vragen: 1. 2.
Is dit het evangelie voor jongeren, die een dienst voor de Heer willen verrichten? Bevat dit evangelie een les voor een ieder in de omgang met elkaar???
En, en, en, ….: continuïteit van de dienst benadrukt
1. • • •
2.
Markusevangelie: 3x meer wonderen dan gelijkenissen dan in het Mattheus evangelie Niet zozeer wat Hij zei, maar meer wat Hij deed krijgt de nadruk in het Markusevangelie. Zie ook sheet achteraan over procentuele verdeling ‘verhalend’ en ‘lerend’ tussen 4 evangeliën.
Gebeurtenissen worden beschreven tegen diverse achtergronden •
Een aantal van deze achtergrond wordt er in deze presentatie uitgelicht.
Dienst in Galilea 1.
Globaal overzicht van Mk. 1: 16-3:12 •
NOORDEN: Onderdeel van de dienst in het Noorden: hoofdstukken I-X; zie ook volgende sheet. Geeft eerste beeld van een normale werkdag van de HEER
•
2. 3.
Markus 1: 21-39; zie ook sheets Excurs 2.3 en 2.4, achteraan.
Focus: de boodschap: het koninkrijk van God Vangt aan bij de arrestatie van Johannes de Doper • •
Hij deed niets uit Zichzelf: Joh. 8:28 De duivel bood Hem aan, en later Simon Magnus claimde onafhankelijke autoriteit (Lk. 4:6 en Hd. 8:9), maar dit was niet de Dienst van onze Heer en Heiland!!! •
4.
Discipelschap: Hoe zit dit met onze dienst en de dienst in ons midden?
Verdieping van de boodschap • •
Onderscheid Koninkrijk van God en andere koninkrijken beschreven in NT en behorende tot het evangelie Zie sheets Excurs 1.1 t/m 1.7 verderop.
Dienstverrichting: het KvG is nabij gekomen •
Dienst van de Here Jezus in drie gebieden: – NOORDEN: Dienst in het Noorden; H. 1-IX
• 1:15: De tijd is vervuld en het Koninkrijk van God is nabij gekomen; bekeert u en gelooft in het evangelie • DE 6 ZEEGEZICHTEN – OOSTEN: Dienst in het Oosten: Trans-Jordanië; H. X – ZUIDEN: Dienst in het Zuiden: in of bij Jeruzalem; H.XI-XVI – Discipelschap: • Het KvG is nabij gekomen, maar ook alle andere aspecten van het Koninkrijk • Verkondig het hele E V A N G E L I E • ONZE DIENST IS WERELDWIJD !!!
•
Dienst is HELEN EN LEREN – Er waren in de begintijd nog geen geschreven getuigenissen!!! – ONZE DIENST BESTAAT UIT VEEL ANDERE ASPECTEN !!!
Mk. 1:15; Evangelieboodschap • De klok van God heeft geslagen – Let op de opmaat: gevangenneming van Johannes!!!
• Het koninkrijk van God is nabij gekomen • De mens moet erkennen dat hij/zij een zondaar is – Berouw hebben: Gr.: metanoioo: = verandering van geest ten goede of ten slechte
• De mens moet buigen voor het evangelie en dan de gave van God ontvangen, die bestaat uit het eeuwige leven. – Paulus: 1 Kor. 15:1 e.v.
Dienst in Galilea in vogelvlucht 1.
Markus 1:16-20: eerste van zes zeegezichten 1. 2.
Les: roeping en dienst Roeping van Simon en Andreas •
3.
Simon altijd de eerste; Matt. 10:2, maar niet de baas over zijn broeders
Roeping van Jacobus en Johannes 1. Vraag: hoe zit het met de chronologische volgorde tussen dit gedeelte en Jh 1: 35-45? 2. Vraag: hoe zit het met de chronologische volgorde van de 4 evangeliën in het algemeen?
2.
Markus 1:21 Synagoge Kapernaum: genezing van bezetene 1.
Les: duivel wordt actief
2.
Hij heeft de duivel verslagen in de woestijn, nu wil de duivel Zijn dienst verhinderen 1. 2. 3.
3.
Lukt dit in de synagoge te Kapernaum? Merkwaardigheid Markusevangelie: in dit evangelie met name vinden wij de duivel en de demonen met grote activiteit, meer dan in andere evangeliën Als de Goddelijke Dienaar komt om te Dienen en als de Goddelijke Pofeet er is, dan is de satan ook aanwezig om te proberen Hem te weerstaan
De Here Jezus is altijd de Sterkere !!! 1. 2.
bij actieve dienst
Hij drijft de demonen uit Hij verwerpt het getuigenis van demonen
Dienst in Galilea in vogelvlucht 3. Markus 1: 29-34: genezing schoonmoeder Petrus en anderen • In huis • Bij de deur • Vele demonen met spreekverbod
4. Markus 1:35-39: gebed op woeste plaats • •
Simon neemt voortouw Naar naburige plaatsen
Prediking en helen
Dienst in Galilea in vogelvlucht 5.
Markus 1:40: reiniging melaatse •
Ik wil wordt gereinigd
6. 7. 8. 9.
Verschil Griekse werkwoorden “theloo” en “boulomai” Sleuteltekst: Matt. 1: 19-20: geschiedenis Jozef en Maria; wilde/was van plan
Markus 2: 1-12: genezing verlamde Markus 2: 13-17: roeping Levi Markus 3: 18-22: vasten Markus 3: 23-28: korenvelden en sabbath • Markus 3:1-6: verschrompelde hand •
10.
…en beraadslaagden tegen Hem hoe zij Hem zouden ombrengen
Markus 3: 7-12: naar de zee • •
Onreine geesten komen nu schreeuwend naar Hem toe :….U bent de Zoon van God Hij verbiedt hen dit openlijk bekend te maken; Hij heeft hun getuigenis niet nodig.
Achtergrond 1: de woning • Markus beschrijft 11 gebeurtenissen in de woning – Mk. 1:29; 2:1; 2:15; 3:19; 5:38; 7:17; 7:24; 9:28; 9:33; 10:10 en 14:3
• De woning van een mens is de plaats van zijn gezag en zijn rust of van harmonie of van disharmonie • In het algemeen was er in het huis iets wat Hem bedroefde, zodat er Werk moest worden verzet. • Steeds is er Macht, Liefde en Wijsheid om te handelen. • Zoals het geval was bij Koning Hizkia, dienen wij alle rijkdommen van ons huis door de HERE te laten inspecteren en Zijn oordeel daarover te accepteren (Js. 39:4-8).
Achtergrond 2 zes zeegezichten • 1:16: …en toen Hij langs de zee (Gr. Thalassa) van Galilea liep • Het valt op dat Markus ongeveer 12 gebeurtenissen positioneert tegen de achtergrond van zes “zeegezichten” (stadjes aan de zee) – Mk 1:17; 4:9; 6:48,51 – Zee is het eerste gebied waar de satan zijn boze macht ontplooit maar ook waar God Zijn rijkdommen toont. • Ps. 65:8 • Dienaren van Salomo waren mannen met kennis van de zee! – Psalm 104:25,26; 2 Kron.8:18;Jer. 49:23
• De zee was niet meer: Op. 20:1
– Discipelschap: niemand kan de Heer echt goed dienen als hij niet iets weet van de geheimen van de zee, de mysteriën van afstand, diepte en van de dood.
• Het gedeelte vanaf vers 16 begint met de zee van Galilea. (zie ook Mk 11:23)
Achtergrond
3: Synagoge
• Schetsen van deze achtergrond: Mk. 1:21-28; 3:1-6 en 6:1-7 • Synagoge: Georganiseerde godsdienst bezien vanuit de menselijke kant: • • • • • •
Geen offerdienst Ongewijde gebouwen Gebeden werden gebracht Liederen werden er gezongen De Schrift werd gelezen en verklaard Priesters hadden er geen dienst
– In elke synagoge in Markus zien wij de aanwezigheid van een verstorend element en het ontbreken van de kracht om hiertegen op te treden en de oplossing door de interventie van de Christus. • S1: onreine geest schreeuwend met luide stem • S2: man met verschrompelde hand • S3: de samenkomst bekritiseert de Prediker openlijk; zij namen aanstoot aan Hem.
Achtergrond 4: Korenvelden • Mk. 2: 23-28 •
Markus heeft maar één schildering in het korenveld •
•
Ps. 65:14: Hij bedekt de dalen met koren
In de zomer tot aan Zijn borst in het koren staande laat de HERE zien dat Hij is: • • •
Het type van de toonbroden, het voedsel voor de priesters van God, het brood des Levens voor de honger van iedere mens
Lev. 24:5-9; 1 Sam. 21:1-6; Joh. 6 helemaal.
Dienst in Galilea: LEREN KvG •
De Here Jezus begint zijn dienst met het verkondigen van het
Koninkrijk van God
– Wat is dit? – Algemene constatering: koninkrijken worden opgericht om: • tegengestelde krachten te onderwerpen • onderdanen bescherming te bieden – In het NT wordt heel veel gezegd over koninkrijken; het is een heel uitgebreid thema – Het Koninkrijk omvat drie aspecten/cirkels: • 1. omvat allen die opnieuw zijn geboren; Jh. 3:26 • 2. omvat allen die Christus als Heer belijden; Mt. 13:24-50 • 3. omvat hele universum; Dan. 2 + 4.
– Het Koninkrijk omvat drie aspecten/cirkels: • Ef. 4: 5, 6 • Er is 1 Geest, 1 Lichaam en 1 Hoop van uw roeping
Excurs 1.1: KvG/KdH – Is er een fundamenteel verschil tussen het koninkrijk van God en het koninkrijk der hemelen? • Antwoord is nee
– Reden: 1 Timotheus 6:16; er is één God en Heer en Koning: • Welke te Zijner tijd vertonen zal de zalige en alleen machtige Heere, de Koning der koningen, en Heere der heren; Die alleen onsterfelijkheid heeft, en een ontoegankelijk licht bewoont; Denwelken geen mens gezien heeft, noch zien kan; Welken zij eer en eeuwige kracht. Amen.
Excurs 1.2: KvG/KdH 10 verschillende titels voor koninkrijken in NT
• (1) Koninkrijk der hemelen. – KdH: ziet het Koninkrijk van God als bedeling – Mt 3:2; de eerste titel die aan het K wordt gegeven in het NT; hierin is de gedachte opgesloten dat de hemelen de aarde regeren; de Messias was hier op aarde om dit koninkrijk op te richten indien de Joden Hem hadden aangenomen. – Karakter van dit evangelie is de wijziging in bedeling door verwerping Messias.
Excurs 1.3: KvG/KdH – KdH: typologisch in Daniël als Nebukadnezar moet leren dat God de soevereine Heerser is; de God van de hemelen. Dan. 4:26:. Dat er ook gezegd is, dat men den stam met de wortelen van dien boom laten zou; uw koninkrijk zal u bestendig zijn, nadat gij zult bekend hebben, dat de Hemel heerst. – de hemelen regeren en blijven regeren – Conclusie: de hemelen regeren en de trotse koning moet dit erkennen.
Excurs 1.4: KvG/KdH •
•
•
(2) KvG: Mt 6:33: Maar zoekt eerst het Koninkrijk Gods en Zijn
gerechtigheid, en al deze dingen zullen u toegeworpen worden. – Gods wil is oppermachtig; het is de wil van God; Hij geeft de wetten en voorschriften van dit koninkrijk en iedereen is hieraan onderworpen. – In onze tijd is dit koninkrijk geheel geestelijk; Rom. 14:17 (3) K van de Zoon des Mensen: Mt 13:41 – Universele aspect is hier in beeld: de Zoon des Mensen zal alle macht hebben over de hele aarde en alle mensen. Alle regering en oordeel ligt in Zijn handen. Zie ook 1 Kor. 15-24-26; alles zal in harmonie zijn met de wil van God. (4) Koninkrijk van hun Vader: Joh 5:29 – Dan zullen de rechtvaardigen blinken, gelijk de zon, in het Koninkrijk huns Vaders. Die oren heeft om te horen, die hore. – De hemelse heiligen in Dan. 7:22 en Openb. 20:4
Excurs 1.5: KvG/KdH • (5) Mijn Vaders Koninkrijk
•
– Mt. 26:39: En een weinig voortgegaan zijnde, viel Hij op Zijn aangezicht, biddende en zeggende: Mijn Vader, indien het mogelijk is, laat dezen drinkbeker van Mij voorbijgaan! doch niet, gelijk Ik wil, maar gelijk Gij wilt. – Degenen die tot het koninkrijk behoren, zullen God als Vader kennen. God wordt in het Mt evangelie gekenmerkt als hemelse Vader en dit zal blijken in dit koninkrijk. Ook het gelovig overblijfsel maakt hiervan deel uit. (6) Koninkrijk van onze vader David – Markus 11:10: Gezegend zij het Koninkrijk van onzen vader David, hetwelk komt in den Naam des Heeren! Hosanna in de hoogste hemelen! – Deze titel wordt door de discipelen gebruikt bij Zijn intocht in Jeruzalem, omdat de Zoon van David op Zijn troon zou gaan zitten overeenkomstig de profetieën. Ps72; Jes. 11; Zc.9.
Excurs 1.6: KvG/KdH •
•
(7) Koninkrijk
van Christus – Efeze 5:5 : Want dit weet gij, dat geen hoereerder, of onreine, of gierigaard, die een afgodendienaar is, erfenis heeft in het Koninkrijk van Christus en van God. – De heerlijkheid van God wordt in dit koninkrijk tentoongespreid; hoofdschap, heerschap en koningschap gaan samen. – 2 Sam. 22:44: Ook hebt Gij mij uitgeholpen van de twisten mijns volks, Gij hebt mij bewaard tot een hoofd der heidenen; het volk, dat ik niet kende, heeft mij gediend. – 1 Kron. 29:11: Uw, o Heere, is de grootheid, en de macht, en de heerlijkheid, en de overwinning, en de majesteit; want alles, wat in den hemel en op aarde is, is Uw: Uw, o Heere, is het Koninkrijk, en Gij hebt U verhoogd tot een Hoofd boven alles. (8) Koninkrijk van Zijn geliefde Zoon – Kol. 1:13: Die ons getrokken heeft uit de macht der duisternis, en overgezet heeft in het Koninkrijk van den Zoon Zijner liefde; – Dit koninkrijk omvat de kinderen van de Vader vandaag. Voor ons is de regel van het Koninkrijk: Liefde. Wij zijn in dit koninkrijk meer als zonen dan als dienaren. Onze harten zijn gewillig gemaakt door de onderwerping aan Zijn Liefde die ons heeft bereikt door de Zoon van Zijn Liefde.
Excurs 1.7: KvG/KdH •
•
(9) Zijn hemelse koninkrijk: Ef 5:13; 2 Timotheus 4:18
– Deze uitdrukking laat het koninkrijk zien in contrast met elk aards koninkrijk De koninkrijken van deze aarde worden gekenmerkt door onrechtvaardigheid in de handen van de gevallen mens. Maar het hemelse koninkrijk wordt gekenmerk door licht en rechtvaardigheid; het zal de mensen zegen brengen in plaats van oorlog. – Paulus wist dat hij zijn leven zou beëindigen door de onrechtvaardigheden van het Romeinse koninkrijk, maar dat hij een plaats had in het hemelse koninkrijk. (10) Eeuwige koninkrijk – 2 Petrus 1:11; deze titel verzekert ons ervan dat als dit koninkrijk eenmaal is opgericht het nooit meer zal worden opgevolgd door een ander koninkrijk zolang de tijd voortduurt. Kenmerk: het zal geen opvolger hebben. – In de eeuwige toestand is geen koninkrijk meer nodig. 1 Kor. 15: 23,24,26.
Excurs 2.1: chronologie in Markus • • • • •
Beschrijft het evangelie maar enkele maanden van de dienst van de Heer? De ‘tijdnotities’ zijn over het algemeen vaag Er is niets in dit evangelie dat suggereert dat de dienst van de Heer langer dan een paar maanden heeft geduurd Het rijpende graan in Mk.2:23 kan worden gedateerd in de zomer, net als het groeien van het groene gras in Mk. 6:39 en het dopen door Johannes de Doper. De winter die erop volgt lijkt te zijn doorgebracht in heidens gebied (Tyrus enz.) en in april van het daaropvolgende jaar stierf de Heiland in Jeruzalem.
• Vraag: wat zegt de lengte van de Dienst over de kwaliteit van de Dienst?
Excurs 2.2: chronologie in Markus • Lastige chronologie aspecten – 2 bezoeken aan de tempel in Mattheus en 3 bezoeken beschreven in Markus – Matt. 21:12,23; Mk. 11:11,15,27 – datum waarop het Paasfeest werd gevierd door de discipelen • Vgl. Mk.14:12,17 (… en aten) met Joh. 18:28, waar kennelijk het pascha nog niet was gegeten
Excurs 2.3: chronologie in Markus • Bij twee gelegenheden beschrijft Markus een enkele “werkdag” van onze Heer: 1. Mk. 1:21-35: ochtend tot ochtend de details van één bepaalde sabbath, vanaf de ochtend tot de vroege ochtend van de volgende dag; • vroege dienst in de synagoge • Bezoeken van een zieke in de middag • Een genezing van een menigte zieken na zonsondergang • Een korte nacht en een periode van gebed “toen het nog diep in de nacht was”.
Excurs 2.4: chronologie in Markus 2. Mk 14:17 - 15:46: avond tot avond In contrast met Mk 1 begint dit verslag van een enkele werkdag in de avond en eindigt het de volgende nacht: • Startpunt geschiedenis van laatste Avondmaal • Inclusief details van de nacht van het Verraad • De arrestatie, het bespotten, de rechtszittingen, de tragedie van het Kruis en de stille bijzetting in het graf van Jozef NB Alleen Markus vertelt dat de kruisiging plaatsvond in het derde uur.
Excurs 3: visnet in de evangeliën • Drie Griekse woorden voor ‘visnet’: – Sagene: een sleepnet, misschien 500 m lang • Matt.13:47
– Amfiblestron: werpnet, over de schouder en in een cirkel geworpen (amfi) • Mk. 1.16
– Diktuon: elk soort net • Mk. 4:20,21: zie ook Habakuk 1:15-16
• Discipelschap: – betekenen deze netten geestelijk ook iets? • Simon en Adreas wierpen hun netten uit: dit is zware arbeid • Johannes en Jacobus herstelden hun netten: dit gebeurt aan land
Excurs 4: De discipel Petrus • Petrus nam onder de discipelen altijd de eerste plaats in; Matt. 10:2 als eerste koos de Heer hem. • Na de komst van Paulus neemt Petrus de tweede plaats in in de Hebreeuwse gemeente, terwijl Jacobus de leiding neemt; Hand. 15:13; Gal. 2.9) • Als apostel van de besnedenen /Joden had Petrus geen deel aan de evangelieverkonding aan de volkeren en verdwijnt hij uit de geschiedenis van het NT na de vergadering te Antiochië (Gal. 2:11-14) • Wij weten dat hij later als rondreizend evangelist waardevolle arbeid voor de Heer verrichtte en als oudste in een lokale gemeente (Hd. 9:32-11:18; 1 Pt 5:1).
Relatie tussen ‘verhaal’ en ‘leren’ in 4 evangeliën Markus
Mattheus
Lukas
Johannes
Verhalend
45%
25%
34%
16%
Lerend
55%
75%
66%
84%
Markus beschrijft veel minder van de gesproken dienst van de Heer Jezus dan zijn broeders doen. Zie tabel met een ‘ongeveer’ beeld. NB: Het begrip ‘lerend’ omvat de woorden van Christus en die van andere sprekers
Korte vergelijking van de 4 evangeliën Markus
Mattheus
Lukas
Johannes
Volgt de ja historische lijn
nee
nee
ja
Morele volgorde
je
ja
nee
nee
Markus volgt de volgorde van de feiten zoals Johannes met een kleine uitzondering. Lukas schrijft met het oog op de morele strekking van de feiten beschrijft de werkelijke toestand van de mens en de bewonderenswaardige bronnen van de Goddelijke genade. Mattheus beschrijft levendig de overgang van bedeling verbonden aan de verwerping van de Messias.
10 vragen over discipelschap 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Wat bad de Here Jezus tot de Vader in het holst van de nacht? Wat voor les is dit voor vruchtbaar discipelschap? Bevat het Markus evangelie met name lessen voor jonge discipelen? Waaruit blijkt dat aankomende discipelen gezocht moeten worden onder ijverigen? Wat betekent het feit van de gevangenneming van Johannes als opmaat voor de evangelieverkondiging door de Heer? Kiest de Here Zijn discipelen met zorg uit? Welke lessen bevatten de ‘visnetten’ in de evangeliën voor de discipelen?
10 vragen over discipelschap Welke les bevat het dienstherstel van Markus in dit evangelie voor ons in de omgang met elkaar? 8. Wat is het evangelie dat wij verkondigen? 9. Wat zegt het Markus evangelie over de lengte van de dienst en de kwaliteit van de dienst? 10. Mag de ene discipel de baas spelen over de andere discipel? 11. Hoe zit het met de chronologische volgorde van de 4 evangeliën in het algemeen? 12. Hoe zit het met de chronologische volgorde tussen Mk 1.16-20 en Joh. 1: 35-45? 13. Betekenen de verschillende woorden in het Grieks voor ‘visnet’ ook iets voor onze dienst? 7.
