2 In Beeld
Dirty Mind Een film van Pieter Van Hees
Na een reeks succesvolle kortfilms bleek het toch veel moeilijker dan gedacht om een langspeelfilm te draaien. "Je denkt, ik heb het nu wel onder de knie. Maar langspeelfilm was toch veel moeilijker dan gedacht. Je begint echt weer van nul. Een verhaal vertellen in 10 of in 90 minuten maakt een groot verschil. Om een saaie kortfilm te maken moet je al goed je best doen. Een langspeelfilm is onverbiddelijk. Je bent vaak bezig met kleine details, maar uiteindelijk gaat het over wat je wil vertellen. Als je verhaal niet goed zit, heeft niemand er iets aan. Dan mag het allemaal nog zo vlot, goed en fantastisch zijn, je gaat buiten en je bent de film vergeten. Echt goeie films, daar denk je een aantal jaar later nog aan terug.
Die blijven je bij. Ik geloof wel dat alles interessant kan zijn om een film over te maken. Het is de manier waarop je het doet die het verschil maakt. Als je iets interessant vindt en er enthousiast over vertelt, gaan anderen dat ook interessant vinden. Film is voor mij je enthousiasme over iets proberen over te brengen op andere mensen. Ook al is het enthousiasme over afzien of over pijn." In 'Linkeroever' kregen we het verhaal van Marie, een jonge geblesseerde atlete die erg gelukkig is als ze kan intrekken bij haar nieuwe vriend. Tot ze ontdekt dat er in één van de kelders van zijn flatgebouw op Linkeroever een vreemd zwart gat is. Hoe meer ze door dat gat bezeten raakt, hoe meer ze van haar omgeving gaat vervreemden. 'Dirty Mind' vertelt het verhaal van de verlegen Diego (Wim Helsen) die worstelt met een laag zelfbeeld tot hij na een ernstig ongeval wakker wordt als Tony T, een totaal ongeremde en vrijgevochten
© Jo Voets
Na een reeks opmerkelijke kortfilms met een sterke festivalcarrière, zoals 'Black XXX-mas' en 'Belgium Strikes Back', begon scenarist-regisseur Pieter Van Hees aan een langspeel-trilogie: 'Anatomie van Liefde en Pijn'. Het eerste deel, de psychologische thriller 'Linkeroever', kreeg bij de release in maart 2008 erg enthousiaste kritieken en draaide 13 weken lang in de Belgische bioscopen. Nog geen jaar later komt het tweede deel al in de zalen: 'Dirty Mind'.
In Beeld 3
proberen samen te brengen in een film." De drie films zullen erg verschillend zijn qua genre en look, maar de thema's maken het een trilogie. In deel 1 staat het lichaam centraal, in het tweede deel het brein en het derde deel zal gaan over de ziel en het verval. "Ik had drie scripts klaar en na een tijdje had ik door dat die allemaal op een of andere manier verwant waren en kwam het idee om er een trilogie van te maken. Het zijn allemaal liefdesverhalen. In elk van de drie films staat de relatie van een koppel centraal. Het gaat altijd over waarom mensen verliefd worden en waarom het dan toch niet lukt. Ik probeer alle fantastische, geweldige, verschrikkelijke én pijnlijke aspecten van de liefde te analyseren. Echt een happy film zou ik nooit kunnen maken. Liefde is ook niet zo. Liefde heeft zijn fantastische, maar ook zijn dieptragische momenten. Daarnaast vertrek ik in de
© Jo Voets
stuntman. Een typisch geval van frontaalsyndroom? In elk geval de ideale casestudy voor de jonge en ambitieuze neurologe Jaana (Kristine van Pellicom), die wil bewijzen dat het syndroom kan genezen worden door experimentele hersenchirurgie. Iedereen hoopt dat Diego snel zal genezen. Behalve Diego zelf. 'Dirty Mind' is een tragikomedie over het subtiele verschil tussen echte mannelijkheid en gedragsstoornissen. Het derde deel van de trilogie, 'The Wasteland', zit nog in de scenariofase. In zijn kantoor hangt een muur vol met uiteenlopende foto's, beelden en knipsels, erboven de titel 'The Wasteland'. Zijn inspiratiemuur? "Ja, als ik aan het schrijven ben speel ik altijd heel veel muziek. Ik ga dingen zoeken waarvan ik denk dat ze bij de film passen, vandaar die beelden. Er zijn beelden bij die ik al lang meedraag. Heel uiteenlopende beelden, maar voor mij komen die allemaal samen. Als ik een film maak zitten er meestal veel lagen in. Ik probeer die organisch te laten samenkomen tot 1 geheel. In 'Dirty Mind' zit enerzijds een heel geresearchd neurologisch verhaal. Wat zijn emoties? Tot op welke hoogte zijn emoties niet meer dan chemische reacties in onze hersenen? En anderzijds is er ook de wereld van de tuners en uitgebouwde auto's. Ik ben iemand die veel research doet. Ik vind het bovendien heel leuk om heel verschillende werelden
4 In Beeld
heel serieuze. Dat probeer ik ook te doen. Bovendien is het een heel extreme rol die heel moeilijk is om te spelen. Veel acteurs waren er bang voor. Je moet echt van het ene uiterste naar het andere gaan. Het moeilijke is dat Tony in veel opzichten ook gewoon een macho is. Je kan dan makkelijk vervallen in het cliché van de platte Antwerpse macho en dat wilde ik niet. Het was dus zoeken naar iemand die dat geloofwaardig, grappig én sexy kan brengen." De toon en de sfeer van 'Dirty Mind' liggen tussen komisch en tragisch. "Is het een komedie? En wat soort komedie? Is het donker of net niet? Hoe ruw is het? Dat waren allemaal vragen die opborrelden bij mensen die de film gingen financieren. De bedoeling was om te streven naar een film waardoor je ontroerd bent én lacht. Maar dikwijls als je wil lachen, denk je, kan ik hier wel mee lachen? Serieuze dingen zijn soms om te lachen, en dingen die om te lachen zijn, zijn vaak ook serieus. Maar dat is
© Jo Voets
drie films van familiestructuren. In 'Linkeroever' heb je de alleenstaande moeder en haar dochter, in 'Dirty Mind' zijn dat de twee broers, Cisse (Robby Cleiren) en Diego. Dat zijn altijd heel concrete, kleine dingen. Wat ook in de trilogie zit, is dat het telkens gaat over iemand die een wildere kant heeft aan zichzelf waar hij probeert naartoe te gaan, terwijl hij er tegelijk bang van is. Dat is de Jekyll & Hyde in iedereen. Je hebt mensen die er schrik van hebben, en je hebt mensen die er naar op zoek gaan. Iedereen is daar verschillend in." Van Hees heeft tijdens het schrijven al bepaalde acteurs in gedachten. "Als ik schrijf dan zie ik de dingen voor mij. Cinema is iets visueel. Ze noemen het niet voor niks 'moving pictures'. Als ik aan het schrijven ben, zie ik bijna altijd mijn personage, en dan beeld ik me een bepaalde acteur in. Ik vind het anders moeilijk om te schrijven. Het gebeurt wel soms dat die acteurs uiteindelijk veranderen, omdat ze toch niet in het geheel passen of omdat de acteurs niet vrij zijn. Wim Helsen, die de rol van Diego speelt, was daar een uitzondering op. Ik ging eerst met iemand anders werken die uiteindelijk niet kon. Het scenario was dus al vrij af toen mijn oog op Wim viel. Ik zag zijn show 'Heden Soep' en vond het geweldig hoe hij heel uiteenlopende dingen samenbracht en heel platte dingen mengde met
In Beeld 5
dikwijls verhalen heb die vrij specifiek zijn, en personages die andere mensen niet direct liggen. Het is moeilijk, ten eerste om in België iemand te vinden die goed kan schrijven, en dan nog iemand die op dezelfde golflengte zit. Dat is zeldzaam. Je kan er wel met de producent over praten, maar die denkt dan al direct meer praktisch. Hoe pakken we het aan? Waar zitten de moeilijkheden? Ik ben wel met het scenario van 'Linkeroever' en 'Dirty Mind' naar een fantastische Hongaarse scriptdoctor geweest. Het is heel tof om je film te moeten vertalen naar het Engels om er over te praten. En door er met iemand in het buitenland over te spreken vallen ook de kleine details weg die uiteindelijk niet belangrijk zijn. Dan gaat het echt over de thema's en de personages. Buiten het schrijven vind ik het hele het proces geweldig. Ik had ook telkens een goede monteur, Nico Leunen, die alles tot het laatste
© Jo Voets
moeilijk omdat het slecht kan uitdraaien. En dan is je film niet grappig en ook niet ontroerend. Ofwel probeer je qua camera en licht een groteske laag in de film te steken, ofwel probeer je door locaties en cameraposities alles zo echt mogelijk te laten lijken. Dat laatste hebben wij geprobeerd. Het uitgangspunt was: het moet zo echt mogelijk lijken. Ook al is het dikwijls compleet 'over the top' en is het personage dat zeker ook. Maar door het een soort emotioneel realisme te geven, hoop ik dat je een soort gevoel kan opwekken dat je anders niet zou hebben." Scenario's schrijven vindt Van Hees verschrikkelijk. "Op de set staan als regisseur, dat is echt mijn ding. Dat is wat ik goed doe of kan. Dat lukt. Op het moment zelf, on the spot, dingen creëren, dat is geweldig. De samenwerking die je dan krijgt tussen verschillende mensen, dat is een godsgeschenk. Het moment tussen 'actie' en 'cut', dat is wat er voor eeuwig op beeld zal staan. Je moet er naar streven om dat moment zo goed mogelijk te hebben. Dan moet de chemie er zijn. Maar schrijven is hard werken. Ik ben samen met Wim Helsen vooraf door de dialogen gegaan, en dan hebben we nog vrij veel omgegooid en herschreven. Dat was heel tof en het klikte goed qua schrijfstijl. Dus ik zou dat eigenlijk wel willen vinden in de toekomst, een soort co-scenarist. Maar ik merk dat ik
6 In Beeld
'Linkeroever' is ondertussen te koop op dvd. 'Dirty Mind' komt op 28 januari in de zalen. Meer info vind je op www.dirtymindthemovie.be!
Beeld Express geeft 10 duo-tickets weg voor Dirty Mind! De eerste 10 mensen die op donderdag 8 januari 2009 mailen naar
[email protected] met het juiste antwoord op de vraag 'Hoe heet de eerste langspeel-trilogie van Pieter Van Hees?' krijgen een duo-ticket opgestuurd. Vergeet niet om je naam en adresgegevens te vermelden!
© Jo Voets
moment in vraag blijft stellen. Die echt iets bijbrengt. De montage werd uiteindelijk een heel stuk anders dan het scenario. Ik heb wel bewondering voor mensen als Hitchcock die nooit afwijken van hun scenario. Maar dat werkt niet voor mij, het is te doods. Als er dan op de set iets leuks gebeurt, kan je het niet gebruiken. In de montage merk je soms dat de blik van de actrice bijvoorbeeld meer zegt dan de scène waarin je alles uitlegt. Probeer die blik dan zolang mogelijk te houden en gooi de rest van de scène weg. Daar volgen soms wel allerlei consequenties uit. Want in die scène gebeurde dan net iets wat je nodig hebt voor de volgende scène, ... En dan moet je andere dingen gaan proberen. Maar dat is plezant. Die improvisatie houdt het leuk." (je) n
