Directieverslag. Op 1 november 2011 is door het Gerechtshof Amsterdam een

2011

Jaarstukken

1

Directieverslag Algemeen ECN, een privaatrechtelijke instelling, is een instituut dat door zijn kennisaanbod op het gebied van (duurzame) energie een unieke plaats inneemt in Europa. Door haar hoogwaardige onderzoeks­ infrastructuur is zij in staat kennis en innovatieve technologie (verder) te ontwikkelen en te benutten. ECN wil grensverleggend onderzoek verrichten met grote invloed op de energietransitie, waarbij kennis en technologieontwikkeling naar feitelijke toe­ passing wordt gebracht.

verbanden met het bedrijfsleven te realiseren en actief mee te doen met het topsectorenbeleid. De Rijksoverheid heeft circa 1,5 miljard beschikbaar gesteld voor de topsectoren. de negen top­ sectoren zijn Agrofood, Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, High Tech Systemen, Energie, Water, Chemie, Creatieve Industrie, Logistiek, Life Sciences & Health. ECN is met name actief in de topsector Energie, maar ook in High Tech Systemen en Water. ECN probeert hiermee de economische kansen die er liggen op het gebied van duurzame energie te realiseren in nauwe samen­ werking met het bedrijfsleven.

De wereld verandert in een snel tempo en de vraag naar inno­ vatieve oplossingen en slimme toepassingen voor een duurzame samenleving is dringend. ECN onderschrijft deze noodzaak van duurzame verandering en zet een nieuwe koers in. In 2011 is hard gewerkt aan een nieuw strategieplan voor de jaren 2012 t/m 2015.

De onderzoeksactiviteiten van ECN zijn met name gericht op meerjarige vraaggestuurde programma’s, die nu zijn ingepast binnen de innovatiecontracten en de topsectoren. De kwaliteit van het huidige ECN-onderzoek is over de gehele linie hoog en ­­ in een aantal gevallen toonaangevend in Europa.

Het vertrekpunt van dit ambitieuze strategieplan is dat een ­transitie naar een duurzame energiehuishouding onontkoombaar is. ECN hanteert een solide werkwijze om die duurzame energie­ huishouding te bereiken.

De geconsolideerde jaarrekening van Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) omvat de jaarrekening van ECN en de jaarrekening van de groepsmaatschappijen: • V.o.f. Nuclear Research and consultancy Group (inclusief NRG Personeel v.o.f.) • NRG Nuclear Services B.V. • ECN Nucleair B.V. • ECN Wind Energy Facilities B.V. (WEF) • ECN Windturbine Testpark Wieringermeer C.V. • SunLab B.V.

Het strategieplan beschrijft de veranderingen die de aanzet tot de koerswijziging hebben gegeven, de vernieuwde missie en de ambities van de organisatie. Onze koerswijziging is erop gericht samen met partners en relaties een transitie naar een samen­ leving met een duurzame-energiehuishouding te realiseren. Met deze nieuwe koers sluit ECN nauw aan bij het innovatiebeleid van de rijksoverheid. Wij werken mee aan het streven Nederland in de wereldtop-5 van kennis economieën te brengen.

De onderzoeksactiviteiten op het gebied van de nucleaire techno­ logie zijn sinds 1998 ondergebracht in V.o.f. Nuclear Research and consultancy Group (NRG). Als expertisecentrum heeft NRG zich een goede positie verworven binnen de relevante, internationale wetenschappelijke wereld. Centraal daarbij staat de ontwikkeling van kennis, producten en processen voor veilige toepassing van nucleaire technologie voor energie, milieu en gezondheid. ECN is houder van een 70% kapitaalsaandeel in NRG. De res­ terende 30% wordt gehouden door ECN Nucleair B.V., een ­vennootschap die 100% eigendom is van ECN. Deze structuur is nog een restant van de situatie (tot 2006) dat het 30% belang werd gehouden door Kema. Vorming van een meer passende structuur is nader onderzocht. NRG vertolkt een voortrekkersrol bij de realisatie van de nieuwe Pallas reactor, die de Hoge Flux Reactor (HFR) zal moeten vervangen. Op 22 november 2011 is ­herdacht dat deze HFR inmiddels 50 jaar bestaat. Op 20 januari 2012 werd bekend gemaakt dat het kabinet groen licht heeft ­gegeven voor de komst van de nieuwe onderzoeksreactor in ­Petten. Het kabinet en de provincie Noord-Holland willen hier­ voor elk €40 miljoen vrijmaken. Het is voor het eerst sinds 1973 dat in Nederland weer aan een nieuwe kernreactor wordt gewerkt. De activiteiten van ECN Wind Energy Facilities B.V. betreffen de exploitatie van een testpark voor megawatt-windturbines, waarbij door intensieve metingen en beoordelingen van de windturbi­ nes wordt gekeken naar de specifieke, onderlinge invloeden,

Deze koerswijziging heeft geleid tot een noodzakelijke aanpassing van de organisatie op het gebied van Programme Development, Operations en Business Development. Met het strategieplan en met een vernieuwde organisatie heben we het fundament gelegd voor 2012 en verder. De missie van ECN luidt als volgt: ”met en voor de markt ont­ wikkelen wij kennis en technologie die een transitie naar een duurzame energiehuishouding mogelijk maken.” Deze transitie naar een duurzame-energiehuishouding is een ­antwoord op de internationale vraagstukken rondom voor­ zieningszekerheid, klimaatverandering en duurzaamheid. De duurzame vormen gekoppeld aan energieproductie en energie­ verbruik vormen de grondslag voor de activiteiten van ECN. Energie­besparing en hernieuwbare energie zijn hierbij de aandachtsvelden, met aandacht voor beleidsmatige aspecten van de energie transitie. Het ministerie van EL&I heeft aangegeven de toekenning van onderzoeksgelden te zullen gaan verleggen, dit door minder rechtstreekse toekenning aan onderzoek, maar meer via de industrie door het bevorderen van publiek-private samen­ werkingen. ECN speelt hier reeds op in door samenwerkings­

2

zo­genaamde “zog-effecten”, op de binnen dit park opgestelde windmolens. Teruglevering van de opgewekte energie, alsmede verhuur van testruimte aan derden t.b.v. plaatsing van eigen ­prototypes windmolens vormen onderdeel van het service­pakket. Ultimo 2003 zijn de windmolens via een sale en lease back trans­ actie verkocht aan NIB Capital. In september 2008 is aan het park een ‘schaalpark’ toegevoegd waar onderzocht wordt hoe wind­ turbines in grote windparken op elkaar reageren.

Het beëindigen van de EOS-regeling ingaande 2011 resulteerde voor ECN in een verlies van circa 120 arbeidsplaatsen. Het ministerie van EL&I heeft ultimo 2010 ter financiering van een afvloeiingsregeling € 9 miljoen ter beschikking gesteld. Bijzondere inspanningen zijn gedaan om het bij ECN lopende, specifieke ­onderzoek op het gebied van Gebouwde Omgeving en Intelligente Netten onder te brengen bij TNO. De ondertekening van deze ­succesvolle overdracht heeft op 12 april 2011 plaatsgevonden. Tevens is vooral gedurende het 1e halfjaar 2011 veel aandacht besteed aan een correcte afvloeiing van personeel.

SunLab B.V. brengt meerdere meetapparaten voor zonnecellen op de markt. Met deze apparaten kunnen fabrikanten de pro­ ductie van zonnepanelen optimaliseren via producten als het Busbar to Busbar resistance measurement instrument, kortweg de SunLab B2B.

De ontwikkelingen op de markt voor met name de zonnecel­ technologie zijn flink gestagneerd door de economische crisis. Hierdoor werd een groot aantal industriële projecten vertraagd dan wel moesten worden geannuleerd. Hier tegenover staan de positieve ontwikkelingen rond biomassa.

Toestand per balansdatum Naar aanleiding van diverse stelselwijzigingen zijn de vergelij­ kende cijfers over 2010 in deze jaarrekening aangepast. Op deze wijze wordt een beter inzicht verschaft in de ontwikkelingen van de diverse balansposten in 2011 en het resultaat van ECN over 2011 ten opzichte van 2010. De hierna volgende vergelijkingen vinden plaats op basis van de aangepaste vergelijkende cijfers 2010.

Op 1 november 2011 is door het Gerechtshof Amsterdam een uitspraak gedaan, ten nadele van ECN en NRG, in het al lang lopende, juridische geschil met de Vereniging van Oud Mede­ werkers ECN&NRG (OMEN) over de pensioenindexatie. ECN is veroordeeld tot het alsnog voldoen van de benodigde dotaties voor een volledige indexatie voor medewerkers die op 31 decem­ ber 2006 uit dienst waren. De hieruit voortvloeiende verplichtin­ gen zijn van dien aard dat ECN/NRG cassatieberoep bij de Hoge Raad tegen het arrest heeft ingesteld.

De solvabiliteit (eigen vermogen ten opzichte van balanstotaal) nam toe tot 11,0% (2010:9,7%). Voornaamste oorzaken zijn hiervan de afname van de voorzieningen m.n. afvloeiingkosten 5,5 miljoen en de afname van de vooruitontvangen gelden van derden. De liquiditeitspositie nam af van 102,5 miljoen tot 97,1 miljoen. Een fors deel van deze middelen staat niet tot de vrije beschikking van ECN, thans € 47,9 miljoen (2010: € 56,8 miljoen).

Het nieuwe strategie plan heeft geleid tot aanpassingen in de organisatie, waarvan de effecten na dit boekjaar zichtbaar zullen zijn. Door de economische crisis is de vraag uit de markt achter­ gebleven bij de verwachtingen. Reden waardoor minder omzet kon worden gerealiseerd bij ECN (enkelvoudig).

Het aantal medewerkers in 2011 bij ECN daalde(-127) maar nam toe bij NRG(+48). In totaal is het personeelsbestand per ultimo 2011 afgenomen met 79 personen ten opzichte ultimo 2010, na­ melijk van 1.018 (ECN 653/NRG 365) naar 939 (ECN 526/NRG 413). Het aantal full time equivalenten (FTE’s) per ultimo nam af van 934 (ECN 595/NRG 339) naar 857 (ECN 479/NRG 378).

De Europese Commissie heeft op grond van verrichte follow up audit in 2010 de door ECN in de jaren 2002-2010 gehanteerde ­methodiek ter discussie gesteld in een rapport van december 2011 en op grond daarvan hercalculatie van een groot aantal lopende en reeds afgesloten projecten geëist. Kosten gerelateerd aan lopende projecten zijn naar verwachting voorzien. Echter effecten met betrekking tot reeds afgesloten projecten zijn niet eerder aan de orde geweest. De financiele consequenties hiervan moeten aanvullend worden voorzien hiermee is een bedrag gemoeid van € 2,9 miljoen. Onderzocht wordt of er mogelijkheden zijn tot juridische acties tegen de Europese Commissie.

Ontwikkelingen gedurende het boekjaar Het afgelopen jaar was voor ECN een jaar vol verandering. Ener­ zijds als gevolg van het besluit eind 2010 van het ministerie van EL&I om de regeling ‘Energie Onderzoek Subsidie’ (EOS) stop te zetten. Anderzijds door de zich sterk wijzigende, economische omstandigheden.

De provincie Noord-Brabant heeft ‘groen licht’ gegeven voor een financiële ondersteuning van het samenwerkingsverband ­genaamd ‘Solliance’. De partijen hierbij zijn TUE, Holst, TNO en ECN. Voor ECN betekent dit dat een eigen vestiging in Eindho­ ven zal worden geopend. Van hieruit zal worden gewerkt aan een v­ erdere betrokkenheid van het bedrijfsleven bij de research ­activiteiten, met als doel een verdere ontwikkeling van de tech­ niek voor vervaardiging van dunne film zonnepanelen. De eerste

In vergelijking met voorgaande jaren is de overheidsbijdrage voor 2011 afgenomen met € 8,1 miljoen als gevolg van het stoppen van het onderzoeksprogramma EOS. Daarnaast is een reductie van € 0,5 miljoen op het VROM-programma toegepast. Naar verwach­ ting zal de overheid gedurende de komende jaren meer moeten bezuinigen, hetgeen zal leiden tot een verdere verlaging van de subsidiegelden.

3

medewerkers hebben op de High Tech Campus te Eindhoven hun intrek genomen. Met de nieuwe eigenaar van de High Tech Campus en de partners in Solliance wordt overlegd over de bouw van een dedicated hal en kantoorgebouw. Momenteel gaan we er van uit dat we de hal in het tweede halfjaar van 2013 kunnen betrekken.

De inkomsten uit licenties bedroegen € 3,1 miljoen. Verder werden 18 nieuwe octrooien in 2011 geregistreerd. Door enerzijds een verhoogde productie, na de geslaagde ­reparatie van de HFR in 2010, en anderzijds de hogere prijzen in de markt voor isotopen, zijn zowel omzet als resultaat van NRG dit boekjaar ruim hoger uitgevallen.

ADEM (Advanced Dutch Energy Materials innovation lab) is een ­gezamenlijk initiatief van ECN en de 3 Nederlandse universitei­ ten van technologie (Delft, Eindhoven en Twente), gericht op het stimuleren en versnellen van innovaties op het gebied van ­geselecteerde energietechnologieën. Het wordt gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en ­Innovatie (EL&I) met bijdragen van particuliere partners. ADEM begon in 2010 en breidde haar onderzoeksactiviteiten uit in 2011. De meerderheid van de PhD-studenten zijn nu aangesteld (met uitzondering van die in het onderzoeksthema “Batterijen”, in afwachting van een besluit door het ministerie). In de loop van 2011 werd besloten dat ADEM deel uit zou moeten gaan maken van de Green Deal materialen voor energie toepassingen (GDME). Dit zorgt ervoor dat het programma voor onderzoek en investerin­ gen volledig zou worden geïntegreerd in het nieuwe Nederlandse innovatie beleidskader, met duidelijke betrokkenheid en inzet van de particuliere sector. Namens de Nederlandse regering heeft Minister Verhagen in augustus 2011 een groot aantal Green Deal aanbiedingen onder­ tekend, waaronder GDME. Een groep in de energietechnologie actieve bedrijven heeft de GDME namens de particuliere sector en zich daarmee bereid verklaard te investeren in ADEM.

De mutatie van loonkosten ten opzichte van voorgaand boekjaar, een afname van € 6,3 miljoen, is vooral het gevolg van mutaties in personeelsaantallen. Deze mutaties zijn met name het gevolg van het uitvoeren van het reorganisatieplan bij ECN € 9,1 miljoen. NRG daarentegen heeft een toename van € 2,8 miljoen. Dit is het gevolg van een toename in het personeelsbestand van NRG. In 2011 heeft geen algehele loonsaanpassing plaatsgevonden en waren alleen kostenmutaties als gevolg van persoonlijke loonont­ wikkelingen aan de orde. De deelnemingen, WEF B.V. en SunLab B.V. , hebben beiden het boekjaar positief afgesloten, respectievelijk € 774 en € 447 (na belastingen). Het totaal behaalde netto resultaat na belasting uit deelnemingen in groepsmaatschappijen bedraagt € 3.670 (2010: € 805) .

verwachtingen van de commerciële marktpartijen te verkennen en daarop met een passend kennis- en technologieaanbod te reageren.

gesteld hun processen te optimaliseren. Een mogelijke uitbreiding van de productenportfolio zal komend boekjaar worden over­ wogen. Hiermee wil SunLab alert reageren op de eisen van de markt, om continuïteit te kunnen waarborgen.

Van het ministerie van EL&I is een supportletter ontvangen op 5 juni 2012 ter waarde van maximaal € 25 miljoen. Deze support ­ letter maakt het mogelijk om het radioactief afval op een be­ paalde wijze af te voeren in de komende jaren. Deze bijstand is bedoeld voor uitgaven voor het opruimen van radioactief afval die het bedrag van de stand van de voorziening ultimo 2011 te boven gaan. Deze support letter is niet verwerkt in de jaarcijfers 2011. Na afloop van het boekjaar is bekend geworden dat rijk en provincie bereid zijn geld (€ 80 miljoen) beschikbaar te stellen voor de voorbereidende fase (onderzoek, ontwerp, vergunningen etc.) voor de bouw van een nieuwe onderzoeksreactor. De kosten voor werkelijke bouw zullen door marktpartijen moeten worden verzorgd. Naar verwachting zal rond 2020 deze nieuwe reactor genaamd Pallas in bedrijf genomen kunnen worden.

Ook voor WEF B.V. worden geen negatieve invloeden voorzien. Gedurende 2012 zal nader onderzoek worden gedaan naar moge­ lijke uitbreiding van het windpark, al dan niet in samenwerking met andere partijen. Naar de mening van het management biedt de huidige en toe­komstige markt voor duurzame energie voldoende kansen voor ECN om haar positie te handhaven dan wel uit te breiden. ­Uiteraard is het van belang dat ECN hierbij goed inspeelt op de zich veranderende markt.

Petten, 14 juni 2012

De goede verkoopresultaten van afgelopen boekjaar van SunLab B.V. zijn gebaseerd op de kwaliteit van de geleverde apparatuur. Hierdoor worden producenten van zonne-energiecellen in staat

Ir. P.A.O.G. Korting 

ECN en OMEN zijn, in afwachting van de uitspraak van de cassatie bij de Hoge Raad, na onderling overleg overeengekomen dat OMEN geen uitvoering van het arrest van het Hof zal vorderen in ruil voor een bankgarantie van € 5 miljoen die zal kunnen worden geëffectueerd als ECN door de Hoge Raad in het ongelijk wordt gesteld. Voor 2011 zal voorlopig een dotatie worden gedaan, in overeenstemming met de afspraken ultimo 2006. Namelijk een storting van een vast bedrag van € 2,0 miljoen per kalenderjaar verhoogd met een aandeel uit het resultaat 2011.

Helaas kon de formele procedure, die volgende op de openbare ondertekeningsceremonie, nog niet worden afgesloten. Hierdoor heeft het ADEM-programma voor onderzoek en investeringen nog niet de volledige gewenste omvang bereikt. Niettemin, is er indrukwekkende vooruitgang geboekt in de onderzoeksprojecten die in 2010 en 2011 zijn gestart met een internationaal team van zeer getalenteerde en gemotiveerde jonge wetenschappers.

In 2011 is een totaalbedrag van € 5,0 miljoen (2010: 7,0 miljoen) geïnvesteerd (inclusief groot onderhoud).

Samen met Gasunie, HVC, Taqa Energy, Royal Dahlman, Gemeente ­Alkmaar en de Provincie Noord Holland wordt hard gewerkt aan de verdere technologie ontwikkeling van de groen gastechnologie. Doel is nu het realiseren van een (grootschalige) demo, dat het hart zal moeten gaan vormen van een op te richten Expertise­ centrum biovergassing.

Verwachtingen voor 2012 Het ministerie van EL&I heeft aangegeven meer accent te zullen leggen op de wens te komen tot een meer actieve rol van industrie en bedrijfsleven bij het onderzoek naar duurzame energie. Het publieke geld voor onderzoek, daartoe wordt ook de bijdrage van EL&I gerekend, gaat vooral dienen als contrafinanciering bij in­ novatiecontracten met de industrie. Als gevolg van deze gewijzigde insteek en de minder gunstige economische omstandigheden heeft het ministerie van EL&I aangegeven de bijdrage vanaf 2013 tot en met 2015 jaarlijks met € 1 miljoen te zullen verlagen.

Het aandeel van ECN in Sulpcatch B.V. per ultimo 2011 bedraagt 100%. In 2011 zijn geen aanpassingen aan de lopende CAO-bepalingen gedaan. Er is geen algehele loonaanpassing voor 2011 geweest.

Op ECN rust de taak een plaats binnen dit proces in de markt te veroveren, om haar positie als adviseur te verbreden c.q. te versterken. Het nieuw ontwikkelde strategieplan heeft hiervoor de bouwstenen gedefinieerd. Op korte termijn moet de organi­ satie zodanig zijn ingericht dat zij in staat is om de behoeften en

Resultaten De som der bedrijfsopbrengsten nam toe tot € 138,2 miljoen (2010: € 137,2). Het gerealiseerde resultaat bedraagt € 1,7 miljoen (2010: € 1,5 miljoen).

4

5

Geconsolideerde jaarrekening ECN Geconsolideerde balans (×€ 1.000) (voor resultaatbestemming) Activa Vaste Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa: • Deelnemingen in kennis en overige ondernemingen • Effecten • Overige vorderingen Totaal financiële vaste activa

Geconsolideerde winst- en verliesrekening (×€ 1.000) (voor resultaatbestemming)

Liquide middelen Totaal

Groepsvermogen Aandeel rechtspersoon in het groepsvermogen Aandeel derden in het groepsvermogen Voorzieningen Voorziening afvloeiingskosten Voorziening pensioen indexatie Voorziening tegemoetkoming bij ­aanvang pensioenen Voorziening Regeling Bezwarende ­Functies (RBF) Voorziening voor jubileumuitkering Voorziening voor radioactief afval Voorziening onderhanden werk Andere voorzieningen Kortlopende Schulden Vooruitontvangen van derden Crediteuren Belastingen en sociale lasten Schulden terzake van overige ­ personeelskosten Schulden terzake van pensioenen Overige schulden en overlopende passiva Totaal

2011

2010

• Subsidie door Staat der Nederlanden • Opdrachten en overige financiering • Toe- / afname onderhanden werk

17 18

38.787 89.530 -5.351 84.179

42.684 77.730 3.626 81.356

Geactiveerde productie voor eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

19 20

1.858 49.849

1.428 53.300

3

33

48

3 3

5.592 2.600 8.225

5.321 3.389 8.758

59.932

63.486

Bedrijfslasten Kosten van grond- en hulpstoffen

23.580 20.568 6.224 50.372

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenen Afschrijvingen op immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten

4 5

6

18.229 20.049 9.977 48.255

97.080 102.535 205.267 216.393

Aandeel in resultaat deelnemingen Financiële baten en lasten Toelichting 31-12-11 31-12-10

22.595

20.879

41 22.636

41 20.920

8 9

3.871 7.091

9.335 8.659

10

1.135

1.691

11

363

957

12 13 14 15

1.146 86.104 1.915 6.084 107.709

1.221 86.300 1.530 5.189 114.882

36.557 8.833 3.196

40.631 10.861 3.597

16 16 16 16 16 16

21 21 21 1 22 23

24

Geconsolideerd resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting

7

Belastingen resultaat uit gewone ­bedrijfsuitoefening

4.285 3.889 10.993 9.275 138.244 137.204

5.408

Bedrijfsresultaat

Geconsolideerde balans (×€ 1.000) (voor resultaatbestemming) Passiva

Toelichting

1 2

Totaal vaste activa Vlottende Activa Onderhanden werk Vorderingen en overlopende activa Voorraden

Bedrijfsopbrengsten

Toelichting 31-12-11 31-12-10

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (x € 1.000)

25

Geconsolideerd resultaat na ­belastingen

3.003

56.394 62.707 3.483 3.729 8.121 8.392 194 245 8.397 8.815 53.562 47.090 135.559 133.981 2.685

3.223

-33 -559

-95 -1.305

2.093

1.823

-378

-287

1.715

1.536

Bedrijfsresultaat Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Mutatie voorzieningen Mutaties in werkkapitaal • Onderhanden werk • Voorraden • Vorderingen en overlopende activa • Kortlopende schulden

2010

2.685 194 8.397 -8.781

3.223 245 8.815 5.862

5.351 -3.753 519 -5.669

-3.626 -3.230 567 7.121 -3.552 -1.057

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

Financiële baten: - ontvangen interest Betaalde winstbelasting

2011

1.682 -266

832 18.977

1.536 -287 1.416 359

Investeringen immateriële vaste activa Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen overige financiële activa

-624 -5.029 83 -150

Mutatie liquide middelen

-108 -7.016 233 -272 -5.720 -5.361

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Financiële lasten (betaalde interest) Kasstroom uit financieringsactiviteiten

1.249 20.226

-94

-7.163 13.063

-54 -94

-54

-5.455

13.009

102.535 97.080

89.526 102.535

-5.455

13.009

Overzicht van totaal resultaat van de rechtspersoon

Bedrijfsresultaat Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen Totaalresultaat na belastingen

2011 1.715

2010 1.536

0

0

1.715

1.536

Beginstand liquide middelen Eindstand liquide middelen Mutatie liquide middelen

8.280 8.782 4.937 5.024 13.119 11.696 74.922 80.591 205.267 216.393

6

7

Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van ECN zijn de financiële ­gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen en andere rechtspersonen, waarop een overheersende zeggen­ schap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. Ingeval van een te verwaarlozen betekenis voor het beeld van de geconsolideerde jaarrekening zijn deze deelne­ mingen buiten de consolidatie gehouden. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van ECN. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen, onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resul­ taat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsoli­ deerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie meegenomen rechtspersonen en vennootschappen worden geconsolideerd vanaf de overnamedatum. Op die datum worden de activa, voorzieningen en schulden gewaardeerd tegen reële waarden. Betaalde goodwill wordt in het jaar van aankoop van de rechtspersoon volledig ten laste van het resultaat gebracht. De resultaten van afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop de groepsband wordt verbroken.

Toelichting op geconsolideerde jaarrekening

Algemeen Voor zover niet anders aangegeven zijn alle bedragen in het jaar­ verslag vermeld in x € 1.000. Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) is statutair gevestigd te Petten, gemeente Zijpe. De stichting heeft tot doel kennis en ervaring op het gebied van energie te verwerven en ertoe bij te dragen dat deze op doel­ matige wijze dienstbaar worden gemaakt aan het algemeen belang en de daarbinnen te onderscheiden deelbelangen. Activiteiten De activiteiten van ECN en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit: a) Het verrichten en doen verrichten van fundamenteel, ­strategisch en op toepassing gericht onderzoek en daarop gerichte studies op werkterreinen die worden bepaald op eigen initiatief, of in opdracht van rijksoverheid, lagere overheden, ­ondernemingen met inbegrip van elektriciteits­ bedrijven, a­ ndere maatschappelijke groeperingen en natuur­ lijke ­personen. b) Het toegankelijk maken en overdragen van resultaten van onderzoek en studies, zoals bedoeld onder a), alsmede het ­begeleiden en ondersteunen bij de toepassing van die ­resultaten. c) Het samenwerken met ondernemingen, met inbegrip van energiebedrijven, en andere onderzoekinstellingen ter zake van onderzoek en studies zoals bedoeld onder a). d) Het leveren van bijdragen aan de coördinatie van onderzoek en studies in Nederland en aan internationale samenwerking op dit gebied.

Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepalin­ gen van Titel 9 Boek 2 BW. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva op­ genomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toege­ rekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Groepsverhoudingen ECN staat aan het hoofd van een groep ondernemingen. Een overzicht van de gegevens, vereist op grond van de artikelen ­ 2:379 en 2:414 BW, is onderstaand opgenomen: Geconsolideerde deelnemingen: Aandeel in geplaatst kapitaal

Naam

Statutaire zetel

NRG v.o.f. NRG Personeel v.o.f. NRG Nuclear Services B.V. * ECN Nucleair B.V. ** ECN Wind Energy Facilities B.V. ECN Windturbine Testpark ­Wieringermeer C.V. SunLab B.V.

Petten, gemeente Zijpe Petten, gemeente Zijpe Arnhem Petten, gemeente Zijpe Petten, gemeente Zijpe

70% 70% 100% 100% 100%

Petten, gemeente Zijpe

100%

Petten, gemeente Zijpe

100%

* **

Stelselwijzigingen De impact van de stelselwijzigingen zijn in onder de betreffende posten (materiele vaste activa,voorzieningen, eigen vermogen en resultaat) in de jaarrekening separaat weergegeven. Groot Onderhoud Tot 2011 werden de kosten voor groot onderhoud verwerkt via een daarvoor gevormde voorziening. In 2011 is de verwerkingswijze van groot onderhoud gericht op het activeren van het groot onderhoud als een afzonderlijk samenstellend deel van het actief (compo­ nentenbenadering). Dit houdt in dat bij de uitvoering van groot onderhoud de kosten hiervan worden geactiveerd en de afzonder­ lijke component lineair wordt afgeschreven. Deze verwerkingswijze leidt tot een belangrijke verbetering van het inzicht dat de jaarre­ kening geeft. De stelselwijziging groot onderhoud is retrospectief verwerkt tot 2006. De vergelijkende cijfers 2010 in deze jaarreke­ ning zijn aangepast.

 RG Nuclear Services B.V. draagt zorg voor de vercommercialisering van licentierechten op N het gebied van de belading van reactoren in de USA. ECN Nucleair B.V. is houder van het overige 30% belang in NRG v.o.f. en NRG Personeel v.o.f.

Niet-geconsolideerde deelnemingen: Voor een specificatie van de niet-geconsolideerde deelnemingen wordt verwezen naar de toelichting op de deelnemingen in de geconsolideerde balans.

Groot Onderhoud Materiële vaste activa Voorziening groot onderhoud Eigen vermogen Overige bedrijfskosten Afschrijvingskosten

31-12-11 31-12-10 0 0 0 2011 1.5721.323

3.093 3.8976.990 2010 1.5721.142

Omrekening van vreemde valuta’s Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta’s gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers die geldt op de datum van de transactie. De uit de omrekening per balansdatum voort­ vloeiende koersverschillen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening.

Decommissioning van nucleaire gebouwen en installaties Tot 2011 werden de kosten voor decommissioning van nucleaire gebouwen en installaties opgenomen in de voorziening voor Radioactief Afval. De verplichting tot herstel is ontstaan bij het neerzetten van het actief en inherent aan het uitoefenen van de activiteiten op het gebied van nucleaire technologie. In 2011 is gekozen voor de activering van de kosten voor decommis­ sioning voor nucleaire gebouwen en installaties als onderdeel van de activa waarop zij betrekking hebben. Hierdoor kunnen deze herstelkosten worden toegerekend aan de productie waar ze betrekking op hebben. Deze verwerkingswijze leidt tot een belangrijke verbetering van het inzicht dat de jaarrekening geeft. De vergelijkende cijfers 2010 in deze jaarrekening zijn aangepast. De gevolgen van deze stelselwijziging ten opzichte van het stelsel dat in het voorgaand boekjaar is gehanteerd voor de volgende ba­ lans en winst en verliesrekeningposten voor de hierna benoemde boekjaren is als volgt: Decommissioning activering Materiële vaste activa Eigen vermogen Afschrijvingskosten

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva

Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het bedrag van de bestede kosten, verminderd met de cumulatieve afschrij­ vingen en indien van toepassing met bijzondere waardevermin­ deringen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een vast per­ centage van de bestede kosten, zoals nader in de toelichting op de balans is gespecificeerd, met uitzondering van de rechten op opslagruimte voor radioactief afval, die zijn gewaardeerd op c.q. afgeschreven op grond van het aantal verbruikte HABOG posities. De economische levensduur en de afschrijvingsmethode worden aan het einde van elk boekjaar opnieuw beoordeeld.

31-12-11 31-12-10 0 0 2011 663

12.720 12.720 2010 959

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen vervaar­ digingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de vervaardigingsprijs, rekening houdend met een eventu­ ele restwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Periodiek groot onderhoud wordt volgens de componentenbenadering geactiveerd. Hierbij worden de totale uitgaven toegewezen aan de samenstellende delen. De kosten die noodzakelijk worden geacht voor de afwikkeling van de herstelverplichting voor ontmantelingskosten van gebouwen, worden geactiveerd als onderdeel van de boekwaarde van het actief.

Voorziening Radioactief afval Tot 2011 werd de voorziening voor Radioactief afval vastgesteld op basis van de contante waarde van de geschatte kosten met een rekenrente van 5% en een jaarlijkse inflatiecorrectie van 2,25% per jaar. In 2011 is gekozen om deze voorziening op te nemen tegen de geschatte kosten en jaarlijks een inflatiecorrectie toe te passen. Deze verwerkingswijze leidt tot een aanzienlijke verbetering van het inzicht dat de jaarrekening geeft in de kosten voor de behan­ deling c.q. de opslag van radioactief afval en de afwikkeling van de decommissioning van nucleaire gebouwen en installaties. De gevolgen van deze stelselwijziging ten opzichte van het stelsel dat in het voorgaand boekjaar is gehanteerd voor de volgende ba­ lans en winst en verliesrekeningposten voor de hierna benoemde boekjaren is als volgt: Oprenting voorziening radioactief afval Voorziening Radioactief afval Eigen vermogen Rentelasten en soortgelijke lasten

8

Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financi­ ële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balans­ post. Gedurende het boekjaar 2011 heeft de stichting het gelopen valuta- en renterisico niet afgedekt met financiële derivaten.

De gevolgen van deze stelselwijziging ten opzichte van het stelsel dat in het voorgaand boekjaar is gehanteerd voor de volgende ba­ lans en winst en verliesrekeningposten voor de hierna benoemde boekjaren is als volgt:

Financiële vaste activa De niet-geconsolideerde deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de netto vermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze netto vermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van ECN.

31-12-11 31-12-10 2011 1.600-

10.833 10.8332010 1.525-

Deelnemingen met een negatieve netto vermogenswaarde wor­ den op nihil gewaardeerd. Wanneer de stichting geheel of ten dele

9

instaat voor de schulden van de betreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de stich­ ting ten behoeve van deze deelnemingen. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zake­ lijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaar­ deerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de ge­ amortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. De onder effecten opgenomen obligaties, die eveneens niet behoren tot een handelsportefeuille en die worden aangehouden tot het einde van de looptijd, worden gewaardeerd op de geamorti­ seerde kostprijs. Obligaties aangegaan voor 1 januari 2007 zijn gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde of lagere marktwaarde per balansdatum, waarbij eventueel agio of disagio bij de aan­ schaf van obligaties, verdeeld over de looptijd, ten laste of ten gunste van het resultaat is gebracht.

Voorzieningen

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat

Voorzieningen voor personeelsbeloningen In 2006 is het pensioenreglement gewijzigd, waardoor het karakter van de pensioenregeling is veranderd van een toegezegde pensioen­ regeling naar een toegezegde bijdrageregeling. Bij deze regeling betaalt de stichting vaste bijdragen aan pensioenverzekeraars en fondsen en heeft de stichting geen nadere betalingsverplichtingen dan deze vaste bedragen. De bedragen worden als kostenpost op­ genomen wanneer deze verschuldigd zijn. ECN is in cassatieberoep gegaan tegen de uitspraak van het Gerechts­ hof Amsterdam. In afwachting van het cassatieberoep zijn de gevol­ gen ­van de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam niet verwerkt.

Bedrijfsopbrengsten Onder de bedrijfsopbrengsten wordt verstaan de opbrengst uit hoofde van de in het verslagjaar verleende diensten en geleverde producten, onder aftrek van de over de omzet geheven belastin­ gen. Opbrengsten van projecten worden opgenomen naar rato van voortgang. De bestede kosten van deze projecten worden aan dezelfde periode toegerekend.

De voorziening pensioenindexatie wordt gewaardeerd tegen contante waarde. Langlopende personeelsbeloningen welke deel uitmaken van het beloningspakket, zoals beloningen wegens jubilea, tijdelijk verlof en dergelijke hebben een langlopend karakter. De netto verplichting voor de personeelsbeloningen is het bedrag van de toekomstige uitkeringen die werknemers in ruil voor hun diensten hebben verdiend in huidige en vorige verslagperioden. Actuariële winsten en verliezen op overige langlopende personeelsbeloningen worden direct in de winst- en verliesrekening verwerkt.

Bij deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zake­ lijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, wordt het dividend als resultaat aangemerkt. Verwerking hiervan vindt plaats onder “financiële baten en lasten”. Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij zonodig rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstbe­ rekening. Actieve belasting- latenties (indien van toepassing) worden slechts gewaardeerd voor zover de realisatie daarvan waarschijnlijk is.

Kostprijs van de omzet De kostprijs van de omzet omvat de kostprijs van de verkochte en geleverde goederen, bestaande uit het directe materiaalverbruik, de directe loon- en machinekosten en de overige directe en in­directe kosten die aan de vervaardiging kunnen worden toe­ gerekend.

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerde ­kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen een gemiddelde koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Winstbelastingen, ontvangen interest en ontvangen divi­ denden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest en betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.

Aandeel in resultaat van deelnemingen Als resultaat van deelnemingen, waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de stichting toekomende aandeel in het ­resultaat van deze deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij ECN geldende grondslagen voor waardering en resultaatbepaling.

Vertrekregelingen betreffen verplichtingen uit hoofde van het vóór de nominale pensioendatum beëindigen van dienstverbanden met werknemers. Ontslagvergoedingen worden verwerkt indien aan­ toonbaar sprake is van een verplichting tot beëindiging van dienst­ verbanden met werknemers. Vergoedingen worden tegen reële waarde opgenomen. De verplichting wordt als zodanig op­genomen en toegelicht onder de voorzieningen. Voor bonusregelingen en winstdelingen op basis van de relevante prestatieregelingen wordt een verplichting onder kortlopende schulden opgenomen.

Voorraden en onderhanden werk De post voorraden bestaat uit grond- en hulpstoffen t.b.v. de dagelijkse operationele activiteiten en uit de brandstoffen nodig voor de bedrijfsvoering van de HFR. De grond- en hulp­ stoffen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, welke is bepaald op de gemiddelde inkoopprijs, of lagere nettoopbrengstwaarde. De voorraad brandstoffen wordt gewaar­ deerd tegen verkrijgingsprijs, gebaseerd op grond van het FIFO principe of lagere netto opbrengstwaarde. Deze lagere nettoopbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraad items.

Voorziening voor radioactief afval Deze voorziening is bestemd voor de kosten van toekomstige ver­ werking c.q. opslag van op balansdatum aanwezig radioactief afval en de afwikkeling van de herstelverplichting van ontmantelingkosten van nucleaire gebouwen en installaties. Het deel van de voorziening ­bestemd voor de kosten van toekomstige verwerking c.q. opslag van op balansdatum aanwezig radioactief afval wordt gewaardeerd op ­basis van nominale waarde. De voorziening voor de afwikkeling van de herstelverplichting van ontmantelingkosten van nucleaire gebou­ wen en installaties wordt jaarlijks gecorrigeerd voor inflatie.

Het onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen bestede kosten, verminderd met de op balansdatum reeds gedeclareerde termijnen en op balansdatum reeds voorzienbare verliezen. De bestede kosten omvatten het directe materiaalverbruik, de gerealiseerde mensuren en apparatuureenheden tegen kostprijstarief en de overige kosten, die rechtstreeks aan het onderzoeksproject kunnen worden toegerekend. De aan het project toe te rekenen financieringsbate wordt bepaald op basis van de op balansdatum aan het werk bestede kosten. De op het onderhanden werk betrekking hebbende gedeclareerde termij­ nen, worden in mindering gebracht op het onderhanden werk. Een eventueel hieruit voortvloeiend negatief saldo onderhanden werk wordt gepresenteerd onder de kortlopende schulden.

Voorziening Reorganisatie Deze voorziening heeft betrekking op kosten in verband met de re­ organisatie van activiteiten als gevolg van het beëindigen van de rege­ ling “Energie Onderzoek Subsidie” (EOS). De voorziening is gebaseerd op de verwachte kosten als uitvloeisel van een geformaliseerd sociaal plan en de implementatie na balansdatum van een reorganisatieplan.

Vorderingen en overlopende activa De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamorti­ seerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

Overige Voorzieningen Tenzij anders vermeld worden de overige voorzieningen gewaar­ deerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar ver­ wachting noodzakelijk zijn om de betreffende verplichtingen af te wikkelen.

10

11

Toelichting op de geconsolideerde balans

2. Materiële vaste activa De specificatie en het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt:

Vaste activa 1. Immateriële vaste activa De specificatie en het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt: HABOG

Aanschafwaarde Per 1 januari Investeringen Desinvesteringen Per 31 december

1.697 0 0 1.697

Concessies, vergun­ ningen en intellectuele eigendommen

Ontwikkelingen

359 624 0 983

171 0 0 171

Totaal 2011

2.227 624 0 2.851

Totaal 2010

2.119 108 0 2.227

Afschrijvingen Per 1 januari Afschrijving boekjaar Desinvesteringen Per 31 december

-617 0 0 -617

-128 -164 0 -292

-54 -30 0 -84

-799 -194 0 -993

-554 -245 0 -799

Boekwaarde Per 1 januari Investeringen Desinvesteringen Afschrijving boekjaar

1.080 0 0 0

231 624 0 -164

117 0 0 -30

1.428 624 0 -194

1.565 108 0 -245

Per 31 december

1.080

691

87

1.858

1.428

Onder de post concessies, vergunningen en intellectuele eigendommen zijn opgenomen software licenties. HABOG betreft extra ­rechten op opslagruimte voor hoog radioactief splijtstof afval bij Covra N.V. De boekwaarde ultimo 2011 bedraagt 1.080 en is gebaseerd op de nog te gebruiken HABOG posities. Intellectuele eigendommen en ontwikkelingen worden in 5 jaar afgeschreven.

Aanschafwaarde Per 1 januari Correctie beginsaldo act. decommissioning Correctie beginsaldo act. groot onderhoud Investeringen Overboekingen Desinvesteringen Per 31 december Afschrijvingen Per 1 januari Correctie beginsaldo act. decommissioning Correctie beginsaldo act. groot onderhoud Afschrijving boekjaar Overboekingen Bijzondere waarde vermindering Desinvesteringen Per 31 december Boekwaarde Per 1 januari Correctie beginsaldo act. decommissioning Correctie beginsaldo act. groot onderhoud Investeringen Overboekingen Bijzondere waardevermindering Desinvesteringen Afschrijving boekjaar Per 31 december

Gebouwen en terreinen

Bedrijfsinst. en inrichting

Instrumenten en machines

Bedrijfsmiddelen in uitvoering

Totaal 2011

Totaal 2010

80.354

50.614

62.751

3.457

197.176

162.440

0

0

0

0

0

22.886

0 1.730 0 -46 82.038

0 1.060 19 -72 51.621

0 1.113 1.331 -478 64.717

0 1.126 -1.350 0 3.233

0 5.029 0 -596 201.609

5.177 7.016 -1 -342 197.176

-48.986

-41.329

-53.561

0

-143.876

-124.660

0

0

0

0

0

-8.641

0 -3.326 0 0 8 -52.304

0 -1.594 0 0 51 -42.872

0 -3.477 0 0 454 -56.584

0 0 0 0 0 0

0 -8.397 0 0 513 -151.760

-1.870 -8.815 1 0 109 -143.876

31.368

9.285

9.190

3.457

53.300

37.780

0

0

0

0

0

14.245

0 1.730 0 0 -38 -3.326 29.734

0 1.060 19 0 -21 -1.594 8.749

0 1.113 1.331 0 -24 -3.477 8.133

0 1.126 -1.350 0 0 0 3.233

0 5.029 0 0 -83 -8.397 49.849

3.307 7.016 0 0 -233 -8.815 53.300

Onder gebouwen en terreinen is per 31 december 2011 opgenomen een boekwaarde voor decommissioning 12.444 ( 31 december 2010: 13.150 en voor groot onderhoud 3.406 (31 december 2010: 3.229).

12

13

De afschrijving geschiedt lineair, waarbij de volgende termijnen worden gehanteerd: • Bedrijfsgebouwen 30 jaar • Tijdelijke gebouwen en terreinvoorzieningen 10 jaar • Bedrijfsinstallaties en –inrichting 10 jaar • Instrumenten, machines e.d. 5 jaar • Computerapparatuur en programmatuur 3 jaar • Groot onderhoud 5 jaar

De obligatieportefeuille heeft een nominale waarde van 6.013 (2010: 6.013). De marktwaarde ultimo 2011 bedraagt 5.592 (2010: 5.321). De portefeuille bestaat uit één fonds dat expireert in sep­ tember 2015. Het verloop van de effectenportefeuille naar type:

25 -3

-15 33

Stand per 31 december

48 Stand per 1 januari • Investeringen • Aflossingen • Overboeking naar vorderin­ gen en overlopende activa

Vestigingsplaats ECN belang (in %) 2011 2010 Petten

100,0

16

16

Veessen Trontheim Petten Petten Petten Petten Petten

20,0 10,0 100,0 95,0 100,0 100,0 100,0

0 1 6 0 0 0 10 33

0 1 6 0 0 0 25 48

Stand per 31 december

271

5.321 271 5.592

271

-789

2011

2010

3.389 271

4.142 271

-789

0 0 -753

-753

2.600

3.389

Leasecontract Covidien Molybdeengebouw

< 1 jaar

> 1 jr. < 5 jr.

789

2.600

> 5 jaar

2010

• Handelsdebiteuren • Vorderingen op deelnemingen • Overige vorderingen

13.928 0 6.121

14.550 1 6.017

Stand per 31 december

20.049

20.568

7. Groepsvermogen Voor de toelichting op het eigen vermogen verwijzen wij naar de enkelvoudige jaarrekening. Het aandeel van derden in het groeps­ vermogen betreft kapitaal inbreng van de stille vennoten in ECN Windturbine Testpark Wieringermeer C.V. Voorzieningen De hieronder vermelde voorzieningen hebben overwegend een lange termijnkarakter.

Per 31 december 2011 is onder handelsdebiteuren begrepen de post Voorziening dubieuze debiteuren ad. 414 ( per 31 december 2010: 426). Het verloop van de totale voorziening dubieuze debi­ teuren is als volgt: 2011

2010

Stand per 1 januari • Toevoeging • Onttrekking • Vrijval

426 182 -14 -180

682 236 -379 -113

Stand per 31 december

414

426

Voorziening afvloeiingskosten Voorziening pensioen indexatie Voorziening tegemoetkoming bij aanvang pensioenen Voorziening Regeling Bezwarende Functies (RBF) Voorziening voor jubileumuitkering Voorziening voor radioactief afval Voorziening onderhanden werk Andere voorzieningen

Totaal

• Kas • ABN AMRO • ING

3 4.528 29.549

4 23.808 78.723

3.389

Stand per 31 december

97.080

102.535

2011

2010

2010

• Onderhanden werk • Voorziening op onderhanden werk* • Voorziening op EU-projecten*

18.229 -1.915 -5.558

23.580 -1.530 -4.244

5.050 271

Stand per 31 december

10.756

17.806

5.321

* De hierboven genoemde voorzieningen zijn aan de creditzijde van de balans opgenomen.

• ING Escrow account • ING 6e en 7e kader rekeningen • Sale en lease back verplichting bij WEF BV • Vooruitontvangen bedrag inzake reorganisatie • Meetmast RWE • ADEM project • Solliance project Totaal

26.759 7.092 3.274 3.870 706 3.480 2.692 47.873

2010

8 9

3.871 7.091

9.335 8.659

10

1.135

1.691

11 12 13 15 16

363 1.146 86.104 1.915 6.084 107.709

957 1.221 86.300 1.530 5.189 114.882

2011 Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Toevoeging • Rentedotatie Stand per 31 december

2010

9.335 -5.464 0 0 0

-5.464 3.871

52 0 -52 9.332 3

9.283 9.335

9. Voorziening pensioen indexatie De tot en met 2006 opgebouwde (premievrije) pensioenaan­ spraken voor zowel de nog actieve medewerkers als de oud ­medewerkers zijn ondergebracht bij pensioenverzekeraar Centraal Beheer Achmea (CBA). De pensioenvoorziening, zoals gepresen­ teerd, heeft feitelijk het karakter van “nog te betalen premies aan CBA”; ofwel dit betreft geen in eigen beheer opgebouwde pensioenverplichting. Genoemde aanspraken, behoudens de aan­ spraken die zijn gebaseerd op het pensioenreglement van 1964 (de aanspraken met een vaste 3% jaarlijkse stijging), zullen door ECN en NRG jaarlijks voorwaardelijk worden geïndexeerd zoals hierna beschreven. De financiering van de indexering geschiedt separaat van de ingaande 1-1-2007, nieuwe pensioenregeling bij het ABP. De regeling streeft naar indexering ter hoogte van de prijsindex, doch is in enig jaar beperkt tot hetgeen met de hiervoor beschik­

Niet ter vrije beschikking staan

4. Onderhanden werk

2011

8. Voorziening voor afvloeiingskosten Deze voorziening is bestemd ter dekking van kosten als gevolg van de afvloeiing van personeel ten gevolge van reorganisaties. Het verloop van de voorziening is als volgt:

6. Liquide middelen Van het totaal van de liquide middelen staat 47.873 niet ter vrije beschikking (zie specificatie hierna). In november van dit boekjaar is de kredietfaciliteit bij de ING-bank verlaagd tot 5.000. De spaargelden van ECN zijn verpand tot maximaal de waarde van de verstrekte kredietfaciliteit bij de ING Bank (5.000). De krediet­ faciliteit bij de ABN AMRO is ultimo 2011 opgeheven. 2010

Vlottende activa

14

2011

2011

Specificatie van de vorderingen naar looptijd:

Effecten Het verloop van de portefeuille is: 2011

0 0

Stand per 31 december

De activiteiten van Solar Academy B.V. zijn in het boekjaar 2011 gestaakt. Begin 2012 zijn de leningen beëindigd en de liquide mid­ delen verdeeld. De deelneming Enatec B.V. is per ultimo boekjaar beëindigd.

Stand per 1 januari • Waardeverschillen

5.321 271 5.592

Het verloop van de Overige vorderingen is:

Deelnemingen in kennis- en overige ondernemingen

Sundye B.V. Aster Intellectual Properties B.V. Solsilc Development BO2 Energy Concepts B.V. ToN2 B.V. Solar Academy B.V. Sulphcatch B.V. Fest GmbH Totaal per 31 december

0 0 0

22

2010

48

5.321 271 5.592

26

3. Financiële vaste activa Het verloop van de deelnemingen is:

0 -15

Totaal

Overige vorderingen Onder deze post is gerubriceerd de vordering op Covidien B.V. (voorheen Tyco Mallinckrodt B.V.) uit hoofde van verschuldigde leasetermijnen inzake het leasecontract Molybdeengebouw. Basis is een investering van 20.000 en een contract met doorlooptijd van 20 jaar. Op grond van een contractuele bepaling heeft per 2006 een renteherziening plaatsgevonden, op grond waarvan de leaseprijs voor de op dat moment nog resterende termijnen (40 kwartalen) opnieuw is vastgesteld. De nog openstaande vordering ultimo 2011 bedraagt: 3.389. In 2012 wordt 789 afgelost, dit bedrag is opgenomen onder de vlottende activa.

Het terrein is in 1957 van Staatsbosbeheer in erfpacht verkregen. De termijn van erfpacht is gedurende 2009 verlengd met 20 jaren en loopt nu tot 2051.

Stand per 1 januari • Investeringen • Resultaat deelnemingen

Aandelen

Stand per 1 januari • Waardeverschillen Totaal per 31 december

De herstelkosten decommissioning nucleaire gebouwen en instal­ laties worden afgeschreven met ingang van 31 december 2000 tot het moment van herstel c.q. decommissioning.

2011

Obligaties

Passiva

5. Vorderingen en overlopende activa De vorderingen zijn opgenomen tegen de geamortiseerde kost­ prijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van benodigde voorzieningen. Ze vervallen binnen 1 jaar en zijn als volgt verdeeld:

26.427 6.294 3.166 9.000 3.816 8.155 0 56.858

Aan de ING Escrow account wordt jaarlijks rente gedoteerd. De rentedotatie geschiedt vanuit de vrije liquide middelen van ECN en bedraagt 882 in 2011.

15

bare middelen kan worden verkregen. In verband hiermede zijn daartoe de indexeringsclausules in de verschillende pensioenregle­ menten (eenzijdig) aangepast. Met deze indexerings­systematiek wordt, binnen de beperkte financiële ruimte, maximaal aansluiting gezocht bij hetgeen marktconform is.

Reden hiervoor is dat het CBA een verzekeringsmaatschappij is en geen pensioenfonds. ECN en NRG zijn in juli 2007 gedagvaard door de Vereniging van Oud Medewerkers ECN & NRG (OMEN). OMEN vordert in deze zaak een verklaring voor het recht dat ECN c.s. niet bevoegd waren om de indexatiebepalingen in de pensioenreglementen te wijzigigen ten aanzien van ex-medewekers ECN en NRG. De rechter heeft in juli 2008 een tussenvonnis uitgesproken, waar­ tegen door OMEN hoger beroep is ingesteld. In 2009 heeft de rechter in hoger beroep uitspraak gedaan en ECN en NRG in het gelijk gesteld en is de rechtszaak eind 2009 terugverwezen naar de rechtbank. De procedure is in eerste instantie bij de Rechtbank Alkmaar voortgezet. Op 8 september 2010 is vonnis gewezen, waarbij de vordering van OMEN is afgewezen. OMEN is daarop in hoger beroep gegaan. Op Op 1 november 2011 is in hoger be­ roep door het Gerechtshof Amsterdam de vordering van OMEN toegewezen. ECN is tegen dit vonnis in cassatieberoep gegaan bij de Hoge Raad. De gevolgen van de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam zijn in afwachting van het cassatieberoep niet in de jaarrekening 2011 verwerkt.

Voor de financiering van de indexering zijn de volgende middelen ­ beschikbaar, respectievelijk stellen ECN/NRG vanaf 2007 de vol­ gende middelen beschikbaar: • Gedurende een periode van 10 jaar zullen ECN/NRG een jaar­ lijks vast bedrag van 2 miljoen storten in het depot. • Gedurende een periode van 10 jaar zal jaarlijks bij voorrang een uitkering van 1 miljoen van het behaalde resultaat worden gestort in het depot (preferente bijdrage). Deze uitkering is uitsluitend afhankelijk van een voldoende resultaat. Bij een positief resultaat kleiner dan 1 miljoen, zal het volledige resul­ taat worden gestort in het depot. • Gedurende een periode van 10 jaar zal jaarlijks een uitkering van 1/3 van het positieve resultaat tussen 1 en 4 miljoen worden gestort in het depot. Deze uitkering is uitsluitend afhankelijk van een resultaat dat groter is dan 1 miljoen. • Gedurende een periode van 10 jaar zal jaarlijks een uitkering van de helft van het positieve resultaat boven 4 miljoen worden gestort in het depot. Deze uitkering is uitsluitend afhankelijk van een resultaat dat groter is dan 4 miljoen. • Onder resultaat wordt verstaan het netto geconsolideerde resultaat na belastingen. Op basis van een contante waardeberekening, gebaseerd op een rentepercentage van 5%, is in 2006 voor de vaste storting van 2 miljoen op geconsolideerd niveau 16,2 miljoen voorzien. De ver­ plichting voor 2011 is opgenomen onder de kortlopende schulden. Het verloop van deze voorziening is als volgt:

Stand per 1 januari • Reclassificatie • Vrijval • Toevoeging • Rentedotatie Stand per 31 december

-2.000 0 0 432

2011

2010

8.659

10.152

-1.568 7.091

-2.000 0 0 507

ECN en OMEN zijn, in afwachting van de uitspraak van de cassatie bij de Hoge Raad, na onderling overleg overeengekomen dat OMEN geen uitvoering van het arrest van het Hof zal vorderen in ruil voor een bankgarantie van € 5 miljoen die zal kunnen worden geëffectueerd als ECN door de Hoge Raad in het ongelijk wordt gesteld. Voor 2011 zal voorlopig een dotatie worden gedaan, in overeenstemming met de afspraken ultimo 2006. Namelijk een storting van een vast bedrag van € 2,0 miljoen per kalenderjaar verhoogd met een aandeel uit het resultaat 2011.

10. Voorziening tegemoetkoming bij aanvang pensioenen Uit de pensioenregeling 1999 is het Overgangsrecht artikel 24 lid 7, compensatie-uitkering bij uittreden, gehandhaafd. Deze uitke­ ring, gebaseerd op een aflopende staffel gekoppeld aan de jaren 2000 t/m 2018, genereert een ontslaguitkering van 3 maandsa­ larissen in 2000 tot 1,25 maandsalaris in 2018. Met inachtneming van fiscale grenzen zoals deze gelden bij jubilea en ontslaguit­ keringen wordt deze vergoeding verstrekt aan medewerkers die aansluitend aan het dienstverband met pensioen gaan. Het verloop van de voorziening is als volgt:

-1.493 8.659

De reclassificatie van 2.000 heeft betrekking op overboeking van het korte termijn gedeelte naar kortlopende schulden ultimo 2011. De voorziening is opgerent tegen 5% in verband met aanpassing naar toekomstig prijspeil. In 2011 is ten behoeve van de indexering geconsolideerd totaal 3.338 naar Centraal Beheer Achmea over­ gemaakt, bestaande uit de toegezegde vaste jaarlijkse bijdrage (2.000) en de resultaatafhankelijke bijdrage over 2010(1.338). Hierdoor is een indexatie van 1,073% over opgebouwde premie­ vrije rechten bij CBA gerealiseerd. De bijdrage voor 2011 bedraagt totaal 3.857 (bestaande uit de toegezegde vaste jaarlijkse bijdrage 2.000 en de resultaatafhankelijke bijdrage over 2011 (1.857).

Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Rentedotatie Stand per 31 december

-572 -53 69

2011

2010

1.691

2.255

-556 1.135

-287 -390 113

-564

Stand per 1 januari • Onttrekking • Stelselwijziging • Inflatiecorrectie • Dotatie

Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Toevoeging • Rentedotatie

-594 363

Stand per 31 december

14. Voorziening onderhanden werk De voorziening onderhanden werk dient ter correctie van de waarde van de onderhanden werk, uit hoofde van dekking van een mogelijk risico voor kostenoverschrijding van in uitvoering zijnde projecten. Het verloop van de voorziening is als volgt: 2011

-158

Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Toevoeging

957

12. Voorziening jubileumuitkering Deze voorziening is bestemd voor toekomstige jubileumuitkerin­ gen aan werknemers. Het verloop van de voorziening is als volgt: 2011 Stand per 1 januari • Onttrekking • Toevoeging • Rentedotatie

-75

385

1.464 -234 0 300

1.915

1.530

-5

2011 1.146

66

15. Andere voorzieningen Onder de ‘Andere voorzieningen’ zijn opgenomen de voorzienin­ gen voor “Renovatie Loodcellen”, “tariefverschillen EU projecten”, “demontage activa SOFC” en waardecorrectie claimrechten en deelnemingen.

1.226 -56 -2 53

2010

1.530 -359 0 744

Stand per 31 december

2010

1.221 -186 73 38

86.300

De onttrekking in 2011 aan de voorziening betreft met name gemaakte kosten inzake voorbereidingen op het verwerken van historisch afval en de kosten van de decontaminatie van radiolo­ gische laboratoria. Als gevolg van de stelselwijziging zijn de ver­ gelijkende cijfers 2010 aangepast als volgt: 12.358 is toegevoegd op basis van verwachte kosten tegen het actuele prijspeil. De inflatiecorrectie voor 2011 bedroeg 1.608 ( 2010: 1650).

1.115 -171 0 0 13

11.313

De stand per 31 december 2011 kan als volgt worden gesplitst: • Voorziening voor decommissioning van nucleaire gebouwen en installaties 25.759 • Voorziening voor radioactief afval 60.345

2010

957 -95 -499 0 0

-196

74.987 -4.296 12.358 1.650 1.601

86.104

Stand per 31 december

Het verloop van de voorziening is als volgt: 2011

2010

86.300 -3.694 0 1.608 1.890

1.691

11. Voorziening Regeling Bezwarende Functies (RBF v/h FLO) Medewerkers werkzaam in continudienst konden vanaf de leeftijd van 57,5 jaar gebruik maken van de regeling Functioneel Leeftijdsontslag Ontslag (FLO). In verband met de gewijzigde

16

2011

De onttrekking aan deze voorziening bestaat uit 2 delen: betalin­ gen aan de bestaande groep uitkeringsgerechtigden uit de oude FLO-regeling en de betalingen aan de huidige medewerkers in de vorm van een toekenning van een persoonlijk budget uit de nieuwe RBF-regeling. De betaling van het persoonlijke budget is ten laste van deze voorziening genomen, evenals de kosten dit jaar voor de bestaande groep uitkeringsgerechtigden van de oude FLO-regeling. Met ingang van 2011 valt deze voorziening onder beheer van NRG.

Stand per 31 december

Het dekkingspercentage bij het ABP is op 31-12-2011 op 94% bepaald. Het CBA werkt niet met een dekkingspercentage. Hier wordt de premie bepaald door de solvabiliteit van de organisatie.

13. Voorziening voor radioactief afval Deze voorziening is bestemd voor de kosten van toekomstige behandeling c.q. opslag van radioactief afval en de afwikkeling van de herstelverplichting voor ontmantelingskosten. Het verloop van de voorziening is als volgt:

wetgeving is deze regeling vanaf 2006 niet meer toegestaan. In overleg met betrokkenen is in 2006 een nieuwe regeling overeen­ gekomen die per 1 januari 2007 geëffectueerd is. De nieuwe Rege­ ling Bezwarende Functies (RBF) voorziet in een toekenning van een persoonlijk budget, gedurende de periode van werken in een bezwarende functie. De werknemer kan met dit budget binnen een levensloopregeling een levenslooptegoed opbouwen, dat kan worden opgenomen ter financiering van levensloopverlof vooraf­ gaande aan de pensioendatum. Daarnaast is voor medewerkers een overgangsregeling afgesproken. De overgangsregeling re­ gelde het alsnog toekennen van persoonlijk budget over de jaren, waarin men in een bezwarende functie had gewerkt (tot 2006) en per leeftijdscohort daarnaast een compensatie in de vorm van extra verlofaanspraken. Hiervoor is een voorziening opgenomen. Hierbij is er van uitgegaan dat de Belastingdienst de overgangsre­ geling op onderdelen als een fiscaal onzuivere pensioenregeling beschouwt en 26% (t/m 2010) respectievelijk 52% (vanaf 2011) boete berekent over de toegekende verlofaanspraken.

1.221

Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Toevoeging

Uitgangspunten voor de vaststelling van de voorziening zijn geweest: • het personele bestand per 1-1-2012 en een uitval van 3%; • een rentedotatie 5% per jaar; • een salarisontwikkeling 2% per jaar.

Stand per 31 december

17

2010

5.189 -1.597 -402 2.894

895 6.084

3.320 -198 -40 2.107

1.869 5.189

De voorziening bestaat uit: Tariefverschillen EU projecten Claim licentierechten Loodcellen Voorziening deelneming Solar Academy B.V. Demontage activa SOFC Voorziening deelneming Sulphcatch B.V. Voorziening deelneming ToN2 B.V.

5.558 0 458 0 45 21 2 6.084

(ECN), dit is inclusief vooruitontvangen bedrag voor RWE meet­ mast. Daarnaast zijn opgenomen de vooruit ontvangen bijdragen van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) voor reorganisa­ tiekosten als gevolg van het beëindigen van het EOS onderzoeks­ programma. (zie ook punt 6 Liquide middelen) De posten “vooruitontvangen van derden” en de post “ vooruit­ ontvangen gelden 6e en 7e kaderrekeningen” betreffen ontvangen voorschotten voor partners van lopende projecten, die ECN in haar rol van projectcoördinator van de EU heeft ontvangen en conform de richtlijnen t.z.t. dient door te geven.

4.244 118 459 290 45 15 18 5.189

Er is een reservering opgenomen van 5.558 (2010: 4.244) voor de ingeschatte, financiële gevolgen van de herziene/nog te herziene declaraties met betrekking tot nog niet afgewikkelde projecten bij de Europese Unie (EU). Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door aanpassingen in de methodiek voor de tariefbepaling, als gevolg van gedane bevindingen gedurende audits uitgevoerd namens/ door de Europese Commissie.

Financiële instrumenten Hieronder worden de met financiële instrumenten verbonden risico’s toegelicht: • Valutarisico Voor de meeste transacties met leveranciers en afnemers han­ teren ECN en dochterondernemingen de euro als betalingsva­ luta. Het valutarisico van ECN en haar dochtermaatschappijen is daardoor beperkt tot een niet significant aantal transacties buiten de eurozone. • Renterisico Het belangrijkste renterisico dat ECN geconsolideerd loopt is een verschil tussen opbrengsten van beleggingen en liquide middelen versus de benodigde rentetoevoeging aan voorzie­ ningen. Door een actief middelenbeheer trachten wij dit risico zo veel mogelijk te verkleinen. • Kredietrisico Dit wordt gereduceerd door zo veel mogelijk zaken te doen met derden met een goede kredietwaardigheid en een actief debiteurenbeheer.

De voorziening voor reiniging en onderhoud loodcellen is getrof­ fen in het kader van de loodcellen in de Hot Cell Laboratories (HCL). De voorziening heeft het karakter van een voorziening voor herstelkosten en is gebaseerd op ervaringscijfers uit het verleden wat betreft de reinigingskosten per cel. Eind 2009 is besloten de SOFC activiteiten te stoppen omdat er geen toekomst voor dit onderzoeksprogramma werd voorzien. Van de gemaakte reservering resteert nog een klein deel ter dek­ king van de nog te verwachten kosten voor demontage en afvoer van de betrokken testfaciliteiten.

16. Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn als volgt verdeeld: 2011

2010

1 Vooruitontvangen van derden 2 C  rediteuren inzake leveringen en diensten van derden 3 Belastingen en sociale lasten • Vennootschapsbelasting • Omzetbelasting • Loonbelasting • Pensioenlasten 4 Schulden terzake van overige personeelskosten • Overige personele lasten • Reservering vakantietoeslag en verloftegoeden 5 Overige schulden en overlopende passiva • Vooruitontvangen gelden 6e & 7e kaderrekeningen • Overige diverse schulden

36.557 8.833

40.631 10.861

105 0 3.091 4.937

-7 0 3.604 5.024

1.350 6.930

1.130 7.652

9.784 3.335

6.294 5.402

Stand per 31 december

74.922 80.591

Niet in de balans opgenomen verplichtingen a) ECN is, als firmant van NRG, hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van deze vennootschap. Tevens is ECN Wind Energy Facilities B.V., als 100% dochter van ECN, hoofdelijk aansprakelijk als beherend vennoot voor de schulden van ECN Windturbine Testpark Wieringermeer C.V. b) ECN heeft gedurende het jaar 2004 een bedrag van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) ontvangen ter grootte van ruim 15.800. Daarnaast is ook gedurende het jaar 2006 een bedrag van EZ ontvangen ter grootte van 8.100. Beide be­ dragen zijn bestemd voor de betaling van de werkzaamheden met betrekking tot het opruimen van radioactief afval. Ingeval ECN, door welke omstandigheid dan ook, niet in staat zal zijn die werkzaamheden zelf dan wel onder haar regie uit te (doen) voeren, dan bestaat de verplichting het dan nog niet bestede bedrag aan EZ terug te betalen. Het doen van betalingen ten laste van deze specifiek daartoe geopende Escrow-rekening kan alleen plaatsvinden indien betalingsopdrachten door beide partijen (EL&I en ECN) zijn getekend. c) Het terrein is in 1957 van Staatsbosbeheer in erfpacht verkre­ gen. De termijn van erfpacht is in 2009 verlengd met 20 jaar en loopt nu tot 2051. De jaarcanon is per 1 januari 2006 vast­ gesteld op 204 per jaar en dient per 1 januari 2009 opnieuw te worden geïndexeerd op grond van de ontwikkeling van de Consumentenprijsindex, reeks alle huishoudens. Deze indexa­ tie heeft mede door de verlenging van de termijn per ultimo boekjaar nog niet plaatsgevonden.

De kortlopende schulden worden afgewikkeld binnen één boek­ jaar. In de post “Vooruitontvangen van derden” zijn verwerkt naast de van opdrachtgevers vooruit ontvangen subsidiegelden voor uit te voeren projecten, de vooruitontvangen subsidiegelden van EZ inzake het eerste kwartaal 2012, namelijk 3.720 (NRG) en 9.392

18

d) G  edurende het boekjaar 2003 is door ECN Windturbine Testpark Wieringermeer C.V., waarvan ECN Wind Energy Facilities B.V. (WEF) beherend vennoot is, een sale and lease back-overeenkomst aangegaan ter financiering van een windturbine testveld, waar grote windturbines voor offshore locaties worden getest. De hieruit voortvloei­ ende leaseverplichting bedraagt 1.632 per jaar, gedurende de periode 2004 tot 2012 (zie ook punt f). e) ECN en NRG zijn op 5 juli 2007 gedagvaard door de Vereniging van Oud Medewerkers ECN & NRG (OMEN). OMEN vordert in deze zaak een verklaring voor recht, dat ECN c.s. niet bevoegd waren om de indexatiebepalingen in de pensioenreglementen te wijzigen ten aanzien van de ex-medewerkers van ECN. De indexatiebepalingen zijn in 2006 voor zowel actieve als inactieve medewerkers aangepast naar voorwaardelijke indexatie naar aanleiding van een eerder vonnis van de Rechtbank, waarin deze bepalingen als onvoorwaardelijk werden beschouwd. De consequenties van deze uitspraak zouden zijn dat ECN/ NRG in een financiële noodsituatie zouden komen. De rechter heeft op 16 juli 2008 een tussenvonnis uitgespro­ ken. Tegen dit tussenvonnis is door OMEN hoger beroep ingesteld. De belangrijkste grief van OMEN tegen dit tus­ senvonnis richtte zich tegen het oordeel van de rechtbank dat ECN en NRG, bij ingrijpend gewijzigde financiële om­ standigheden, bevoegd zouden zijn geweest ten opzichte van hun oud-werknemers, eenzijdig per 1 januari 2007 wijzigingen door te voeren in de pensioenreglementen. Het Hof Amsterdam heeft in zijn arrest van 29 decem­ ber 2009 deze grief van OMEN ongegrond verklaard, aangezien een pensioenovereenkomst niet uitgewerkt is bij het einde van het dienstverband, maar pas op het moment dat er geen pensioenbetalingen meer verschul­ digd zijn. Het Hof heeft daarbij tevens uitgemaakt dat een reglementswijziging gerechtvaardigd is indien het belang van ECN en NRG bij deze wijziging zo zwaarwichtig is dat het belang van de oud-werknemers dat door de wijziging wordt geschaad daarvoor naar maatstaven van redelijk­ heid en billijkheid moet wijken. Na dit arrest is de procedure in eerste instantie bij de Rechtbank Alkmaar weer voortgezet. Op 8 septem­ ber 2010 is vonnis gewezen, waarbij de vordering van OMEN is afgewezen. OMEN is inmiddels in hoger beroep gekomen van dit vonnis. Op 1 november 2011 is in hoger beroep door het Gerechtshof Amsterdam de vordering van OMEN toegewezen. ECN is tegen dit vonnis in cas­ satieberoep gegaan bij de Hoge Raad. De gevolgen van de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam zijn in afwachting van het cassatieberoep niet in de jaarrekening 2011 verwerkt. ECN en OMEN zijn, in afwachting van de uitspraak van de cassatie bij de Hoge Raad, na onderling overleg overeen­ gekomen dat OMEN geen uitvoering van het arrest van

het Hof zal vorderen in ruil voor een bankgarantie van € 5 miljoen die zal kunnen worden geëffectueerd als ECN door de Hoge Raad in het ongelijk wordt gesteld. f) Specificatie van aangegane contractuele verplichtingen Omschrijving Huur panden Amsterdam (ECN), Arnhem (NRG) Leaseauto’s Leaseverplichting NIB WEF Huur schaalpark ECN/WEF Reprodiensten Schoonmaakdiensten Beveiliging Busververvoer Onderhoud Meteo Mast

< 1 jaar

>1jr <5jr

>5jr

524 209 1.638 193 65 378 0 305 211 3.523

499 370 0 388 0 100 0 305 528 2.190

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

g) O  nder ‘andere voorzieningen’ is een reservering opgenomen van 5.558 voor de ingeschatte financiële gevolgen van de her­ ziene/nog te herziene declaraties met betrekking tot nog niet afgewikkelde projecten bij de Europese Unie (EU). Dit door aanpassingen ten gevolge van strijdigheden met de voor­ schriften van de diverse regelingen inzake de methodiek voor tariefbepaling. De EU is hierover schriftelijk geïnformeerd. Er is echter nog geen zekerheid dat de nu gehanteerde uitgangs­ punten door de Europese Commissie (volledig) zullen worden geaccepteerd. Gedurende het boekjaar is het contract inzake Horizontaal toezicht met de belastingdienst Alkmaar ondertekend. Tevens wordt nog nader onderzocht door de belastingdienst of en zo ja, tot in hoeverre ECN onder de wet VpB art. 2 lid 3 valt, c.q. als indirect overheidslichaam al dan niet (partieel) belasting­ plichtig is. Ook zal nader worden getoetst of ECN voor de wet Omzetbelasting als 100% ondernemer kan worden beschouwd, c.q. of alle betaalde BTW als voorbelasting kan worden ver­ werkt. h)  Van het ministerie van EL&I is een supportletter ontvangen op 5 juni 2012 ter waarde van maximaal 25 miljoen. Deze sup­ port letter maakt het mogelijk om het radioactief afval op een bepaalde wijze af te voeren in de komende jaren. Deze bijstand is bedoeld voor uitgaven voor het opruimen van radioactief afval die het bedrag van de stand van de voorziening ultimo 2011 te boven gaan. Deze support letter is niet verwerkt in de jaarcijfers 2011. Verstrekte bankgaranties Per balansdatum heeft ECN 620 en NRG 795 aan bankgaran­ ties via ABN/AMRO en ING verstrekt. Deze zijn hoofdzakelijk verstrekt op verzoek van de EU inzake KP6/KP7 projecten en het ministerie van VROM inzake vooruitontvangen gelden voor een vatinspectie EPZ. Na balansdatum is door ECN een bankgarantie van 5.000 ­verstrekt aan OMEN.

19

Toelichting op geconsolideerde winst en verliesrekening

19. Geactiveerde productie voor eigen bedrijf De “geactiveerde productie voor eigen bedrijf” betreft de eigen bedrijfskosten inzake de door eigen personeel verrichte werk­ zaamheden en werkzaamheden verricht met behulp van eigen bedrijfsmiddelen die aan investeringen zijn toegerekend of die ten laste van voorzieningen zijn gebracht.

Bedrijfsopbrengsten 17. Subsidie door Staat der Nederlanden 2011

2010

• Basis-, Engine- en Kennisfinanciering • Programma- en Samenwerkingsfinanciering

13.766 25.021

12.243 30.441

Totaal

38.787

42.684

Onder subsidie Staat der Nederlanden wordt verstaan de over het boekjaar 2011 toegekende subsidiebijdragen van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu. Deze subsidiebij­ dragen worden verwerkt in het boekjaar waarop de subsidiebijdra­ ge betrekking heeft. Jaarlijks dient de rechtmatige besteding van de beschikbaar gestelde subsidiegelden te worden aangetoond. Afhan­ kelijk van het oordeel van de betreffende ministeries is het mogelijk dat een deel van de reeds verkregen subsidies wordt verrekend met in de toekomst te verkrijgen subsidiegelden. In de opbrengsten zijn verwerkt de door NRG ontvangen EZS gelden totaal 9.345, de door ECN ontvangen Kennis- en Programmafinanciering totaal 27.817 gebaseerd op de in 2005 gemaakte afspraken, alsmede de ontvan­ gen VROM gelden totaal 1.625 (2010: 2.215).

• Bedrijfsleven binnenland • Energiesector binnenland • Europese Commissie • Bedrijfsleven buitenland • Ministeries • Kennisinstituten • Agentschap NL Totaal



2010

29.983 4.275 16.016 21.996 2.498 2.076 7.335

26.999 3.283 17.187 16.938 6.238 1.144 9.567

84.179

81.356

2010

• Materiële vaste activa • Voorziening Radioactief afval • Groot onderhoud en overige voorzieningen

1.017 2.868 400

1.108 2.453 328

Totaal

4.285

3.889

2011

2010

• Gebouwen en terreinen • Bedrijfsinstallaties en -inrichting • Instrumenten en machines

3.326 1.594 3.477

4.394 1.397 3.024

Totaal

8.397

8.815

2010

• Project • Kostenplaatsen • Uitzend- en inleenkrachten • Mutatie voorziening dubieuze debiteuren • Mutatie voorziening radioactief afval • Mutatie overige voorzieningen

27.716 19.481 1.704 117 1.774 2.770

26.407 15.893 2.492 123 0 2.175

Totaal

53.562

47.090

2011

2010

Bedrijfslasten

Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten

145 250

110 250

21. Lonen en salarissen, sociale en pensioenlasten

Totaal

395

360

2011

2010

1.682 -2.241

1.536 -2.841

Totaal

-559

-1.305

Rentebaten en soortgelijke baten

2011

2010 941 271 324 1.536

• Licentieopbrengsten • Energielevering aan Eneco en Agentschap NL • Verhuur prototypes • Huuropbrengsten uit de leaseovereenkomst met Covidien • Overig Totaal

2011

2010

3.096 6.620 1.083

3.434 4.410 1.240

147 47

147 44

10.993

9.275

2011 • D  ienstverband voor (on)bepaalde tijd (inclusief promovendi) • Overige personeelskosten

Specificatie kosten accountant is als volgt:

2010

47.009 15.698

Rentebaten en soortgelijke baten Rentelasten en soortgelijke lasten

• Sociale lasten • Pensioenlasten

56.394 3.483 8.121

62.707 3.729 8.392

Stand per 31 december

67.998

74.828

Gemiddelde personeels­bezetting (fte’s)

2011

2010

• D  ienstverband on­bepaalde tijd • D  ienstverband bepaalde tijd (inclusief promovendi)

800,7

837,9

Rentebaten en soortgelijke baten Opwaardering effecten(inclusief promovendi)

67,1

100,7

Overige rentebaten

1.048 271 363

Totaal gemiddelde over boekjaar

867,8

938,6

Totaal

1.682

De genoemde bezetting in fte omvat niet de uitzendkrachten.

20

2011

2010

Rentelasten rekening-courant

Toevoeging rente voorziening afvloeiingskosten Inflatie correctie voorziening radioactief afval Toevoeging rente voorziening ontslaguitkering Toevoeging rente voorziening Jubileum Toevoeging rente voorziening RBF Toevoeging overgangsrecht pensioenen Overige rentelasten

86 0 1.608 69 38 0 432 8

45 3 2.097 113 53 13 507 10

Totaal

2.241

2.841

25. Belastingen Het nominale belastingtarief in 2011 bedraagt 20% over winsten tot 200 (2010: 200) en daarboven 25,0% (2010: 25,5%). Het effec­ tieve belastingtarief bedraagt 17,8% (2010: 27,3%). Het verschil tus­ sen nominale en effectieve belastingdruk ontstaat, doordat ECN en NRG zijn vrijgesteld van vennootschapsbelasting. De opgenomen belastingdruk heeft betrekking op de activiteiten van ECN Wind Energy Facilities B.V; SunLab B.V. en NRG Nuclear Services B.V.

24. Financiële baten en lasten 45.932 10.462

Rentelasten en soortgelijke lasten

23. Overige bedrijfskosten De specificatie van deze post is als volgt: 2011

20. Overige bedrijfsopbrengsten De overige bedrijfsopbrengsten hebben betrekking op het volgende:

18. Opdrachten en overige financiering Onder de opdrachten en overige financiering zijn opgenomen de inkomsten uit hoofde van 100% opdrachten derden, dan wel het deel derden uit samenwerkingsopdrachten. Onder derden zijn o.a. begrepen de opdrachten verstrekt door Agentschap NL namens EZ en opdrachten van EU. Specificatie opdrachten derden inclusief toe- /afname onderhan­ denwerk naar opdrachtgever. 2011

2011

22. Afschrijvingskosten op materiële vaste activa De specificatie van deze post is als volgt:

21

Enkelvoudige jaarrekening ECN Enkelvoudige balans ECN (x € 1.000) (voor resultaatbestemming)

Enkelvoudige balans ECN (x € 1.000) (voor resultaatbestemming)

Activa

Passiva

Vaste Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa: • Deelnemingen in groeps­ maatschappijen • Deelnemingen in kennis en overige ondernemingen • Effecten • Overige vorderingen Totaal financiële vaste activa

Toelichting 31-12-11 31-12-10 26 27

691 38.631

231 42.755

28

13.316

11.138

33 5.592 2.600 21.541

48 5.321 3.389 19.896

60.863

62.882

29 30

12.244 3.933

15.553 2.116

31

0 4.761 4.323 157 25.418

1 7.816 4.497 240 30.223

72.102

75.789

Totaal vaste activa Vlottende Activa Onderhanden werk Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op kennis en overige ondernemingen Handelsdebiteuren Vorderingen en overlopende activa Voorraden

Liquide middelen Totaal

32

Eigen vermogen Stichtingskapitaal Wettelijke reserves Overige reserves Onverdeeld resultaat Voorzieningen Voorziening afvloeiingskosten Voorziening pensioen indexatie Voorziening tegemoetkoming bij ­aanvang pensioenen Voorziening Regeling Bezwarende ­Functies (RBF) Voorziening voor jubileumuitkering Voorziening voor radioactief afval Voorziening onderhanden werk Andere voorzieningen Kortlopende Schulden Schulden aan groepsmaatschappijen Vooruitontvangen van derden Crediteuren Belastingen en sociale lasten Schulden terzake van overige ­ personeelskosten Schulden terzake van pensioenen Overige schulden en overlopende passiva

158.383 168.894

Schulden aan kredietinstellingen Totaal

Enkelvoudige winst- en verliesrekening (x € 1.000)

Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiele beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van de betreffende groepsmaatschappij.

Toelichting 31-12-11 31-12-10

Toelichting 31-12-11 31-12-10 33 45 87 20.748 1.715 22.595

45 116 19.182 1.536 20.879

34

3.871 5.839

9.335 7.130

35

1.135

1.691

36 37 38 39 40

0 672 73.048 369 5.626 90.560

244 820 74.994 158 4.730 99.102

2.456 18.200 4.853 1.766

1.516 25.223 4.187 2.333

4.090

5.252

3.541 10.322 45.228

3.738 6.664 48.913

0

0

41

Bedrijfsopbrengsten • Subsidie door Staat der Nederlanden • Opdrachten en overige financiering • Toe- / afname onderhanden werk • Omzet in groepsmaatschappijen

42 43 43 43

29.442 34.529 -3.309 10.798 71.460

33.436 33.364 2.528 10.619 79.947

Overige bedrijfsopbrengsten

44

3.288

3.622

74.748

83.569

45 45 45

31.850 1.922 4.586

40.976 2.299 5.597

26 46

164 6.698

64 7.201

0

0

25.542 5.058

22.561 3.122

75.820

81.820

-1.072

1.749

3.670 -883

805 -1.018

Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenen Afschrijvingen op immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Bijzondere waardevermindering vaste activa Overige bedrijfskosten Inhuur groepsmaatschappijen

47 48

Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Aandeel in resultaat deelnemingen Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfs­ uitoefening voor belasting

50 49

1.715

1.536

0

0

1.715

1.536

Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, res­ pectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vor­ deringen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid.

Vaste Activa 26. Immateriële Vaste Activa

Netto resultaat na belasting

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening ECN De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW.

Totaal 2010

359 624 0 983

359 624 0 983

257 102 0 359

Afschrijvingen Per 1 januari Afschrijving boekjaar Desinvesteringen Per 31 december

-128 -164 0 -292

-128 -164 0 -292

-64 -64 0 -128

Boekwaarde Per 1 januari Investeringen Desinvesteringen Afschrijving boekjaar

231 624 0 -164

231 624 0 -164

193 102 0 -64

Per 31 december

691

691

231

Stichting ECN heeft de boekwaarde van de immateriële vaste activa beoordeeld en heeft geen indicaties voor een bijzondere waardevermindering geïdentificeerd.

Waarderingsgrondslagen Voor de algemene grondslagen van de jaarrekening, de grond­ slagen van de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderschei­ den activa en passiva en de resultaten, wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld.

22

Totaal 2011

Aanschafwaarde Per 1 januari Investeringen Desinvesteringen Per 31 december

158.383 168.894 Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

Concessies, vergun­ ningen en intellectuele eigendommen

23

27. Materiële Vaste Activa De specificatie en het verloop van de materiële vaste activa is als volgt: De stelselwijzigingen ten aanzien van groot onderhoud en de herstelkosten voor decommissioning van nucleaire gebouwen en installa­ ties zijn in bovenstaande tabel verwerkt in de categorie gebouwen en terreinen. In onderstaande tabel zijn de gevolgen van de stelselwij­ ziging separaat opgenomen.

Aanschafwaarde Per 1 januari Correctie beginsaldo act. decommissioning Correctie beginsaldo act. groot onderhoud Investeringen Overboekingen Desinvesteringen Per 31 december Afschrijvingen Per 1 januari Correctie beginsaldo act. decommissioning Correctie beginsaldo act. groot onderhoud Afschrijving boekjaar Overboekingen Desinvesteringen Per 31 december Boekwaarde Per 1 januari Correctie beginsaldo act. decommissioning Correctie beginsaldo act. groot onderhoud Investeringen Overboekingen Desinvesteringen Afschrijving boekjaar Per 31 december

31. Vorderingen op kennis en overige ondernemingen De specificatie van de vorderingen op deelnemingen is als volgt:

28. Financiële Vaste Activa

Gebouwen en terreinen

Bedrijfsinst. en inrichting

Instrumenten en machines

Bedrijfsmiddelen in uitvoering

Totaal 2011

Totaal 2010

71.039

48.115

45.526

2.823

167.503

135.327

0

0

0

0

0

22.320

0 1.500 0 -18 72.521

0 49 19 -72 48.111

0 464 1.331 -454 46.867

0 592 -1.350 0 2.065

0 2.605 0 -544 169.564

5.177 4.845 -1 -165 167.503

-46.365

-40.413

-37.970

0

-124.748

-107.121

0

0

0

0

0

-8.641

Deelneming in groepsmaatschappijen De mutaties in de deelneming in groepsmaatschappijen zijn als volgt: 2011

2010

Stand per 1 januari • Resultaat groepsmaatschappijen • Ontvangen dividenden/uitkeringen

11.138 3.703 -1.525

11.936 902 -1.700

Stand per 31 december

13.316

11.138

0 -1.104 0 51 -41.466

0 -2.819 0 454 -40.335

0 0 0 0 0

0 -6.698 0 513 -130.933

-1.870 -7.201 1 84 -124.748

24.674

7.702

7.556

2.823

42.755

28.206

0

0

0

0

0

13.679

0 1.500 0 -10 -2.775 23.389

0 49 19 -21 -1.104 6.645

0 464 1.331 -0 -2.819 6.532

0 592 -1.350 0 0 2.065

0 2.605 0 -31 -6.698 38.631

3.307 4.845 0 -81 -7.201 42.755

Stand per 31 december

0 0 124 11 -135

7 2 108 27 -143

0

1

29. Onderhanden werk

• Onderhanden werk • Voorziening op onderhanden werk • Voorziening op EU-projecten*

2011

2010

12.244 -369 -5.558

15.553 -158 -4.244

6.317

11.151

De deelneming Enatec B.V. is per ultimo boekjaar beëindigd. De vordering op Eneco inzake de de beëindiging is begin 2012 ont­ vangen. Het verloop van de totale voorziening dubieuze debiteu­ ren is als volgt:

*De hierboven genoemde voorziening is op de balans opgenomen onder de overige voorzieningen.

30. Vorderingen op groepsmaatschappijen 2011

2010

• V.o.f. Nucleair Research consulting Group (NRG) • ECN Wind Energy Facilities B.V. (WEF) • Sunlab B.V.

3.698 151 84

1.859 145 112

Stand per 31 december

3.933

2.116

2011

2010

Stand per 1 januari • Toevoeging • Onttrekking • Vrijval

375 170 0 -160

601 236 -379 -83

Stand per 31 december*

385

375

* Op balansdatum is onder handelsdebiteuren begrepen voorziening dubieuze debiteuren voor 728 (2010: 375).

32. Liquide middelen Niet ter vrije beschikking staan

Onder gebouwen en terreinen is per 31 december 2011 opgenomen een boekwaarde voor decommissioning 12.057 ( 31 december 2010: 12.720 en voor groot onderhoud 3.406 (31 december 2010: 3.229).

24

2010

De activiteiten van Solar Academy B.V. zijn in het boekjaar 2011 gestaakt. Begin 2012 zijn de leningen beëindigd en de liquide ­middelen verdeeld.

Vlottende Activa

Stand per 31 december 0 -2.775 0 8 -49.132

• Solar Academy B.V. • Enatec B.V. • SulphCatch B.V. • ToN2 B.V. • Voorziening dubieuze debiteuren

2011

25

• ING Escrow account • ING 6de en 7de kaderrekeningen • Vooruit ontvangen bedrag inzake reorganisatie • Meetmast RWE • ADEM project • Solliance project

26.759 7.092 3.871 706 3.480 2.692

26.427 6.294 9.000 3.816 8.155 0

Totaal

44.600

53.692

33. Eigen Vermogen Het verloop van het Eigen Vermogen is als volgt:

Beginbalans per 1 januari 2010 Allocatie van het resultaat 2009 Resultaat na belastingen 2010 Mutatie wettelijke reserve deelnemingen Eindbalans per 31 december 2010 Stelselwijzigingen: Oprenting voorziening radioactief afval Activering decommissioning Activering groot onderhoud Eindbalans per 31 december 2010 na stelselwijzigingen Allocatie resultaat 2010 Stelselwijzigingen: Activering decommissioning Activering groot onderhoud Oprenting voorziening radioactief afval Mutatie wettelijke reserve deelnemingen Overig resultaat na belastingen 2011 Eindbalans per 31 december 2011

38. Voorziening voor radioactief afval

Voorzieningen Stichtingskapitaal

Wettelijke reserves

Overige reserves

Onverdeeld Resultaat

Totaal Eigen Vermogen

45 0 0 0

138 0 0 -22

11.143 0 0 22

0 0 676 0

11.326 0 676 0

45

116

11.165

676

12.002

0 0 0

0 0 0

-12.358 13.679 6.696

1.525 -959 294

-10.833 12.720 6.990

45

116

19.182

1.536

20.879

0

0

1.536

-1.536

0

0

0

0

-663

-663

0 0 0 0

0 0 -29 0

0 0 30 0

249 1.600 -1 530

249 1.600 0 530

45

87

20.748

1.715

2011 Stand per 1 januari • Reclassificatie • Rentedotatie

-1.291

Stand per 1 januari • Onttrekking • Stelselwijziging • Inflatiecorrectie

2010

7.130 -1.647 356

8.359 -1.647 418

2.255 -287 -390 0 113

1.135

Stand per 31 december

74.994

-564 1.691

39. Voorziening onderhanden werk 2011 Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Toevoeging

36. Voorziening Regeling Bezwarende Functies (RBF v/h FLO) 2011 Stand per 1 januari • Onttrekking • Toevoeging • Rentedotatie

2010

244 0 -244 0

-244

287 -56 0 13

0

Stand per 31 december

Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Toevoeging • Rentedotatie Stand per 31 december

0 -186 0 38

2011

2010

820

790

-148 672

158 -234 0 445

Stand per 31 december

244

0 -3 0 33

2010

211

267 -109 0 0

-109

369

158

2011

2010

-43

40. Andere voorzieningen

Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Toevoeging

37. Voorziening jubileumuitkering

26

73.048

Tot 2011 werd de voorziening voor Radioactief afval vastgesteld op basis van de contante waarde van de geschatte kosten met een rekenrente van 5% en een jaarlijkse inflatiecorrectie van 2,25% per jaar. In 2011 is gekozen om deze voorziening op te nemen tegen de geschatte kosten en jaarlijks een inflatiecorrectie toe te passen. Deze verwerkingswijze leidt tot een aanzienlijke verbetering van het inzicht dat de jaarrekening geeft in de kosten voor de behan­ deling c.q. de opslag van radioactief afval en de afwikkeling van de decommissioning van nucleaire gebouwen en installaties.

2010

1.691

-556

11.503

7.130

2011 -572 -53 0 69

-1.946

63.491 -2.505 12.358 1.650

-1.229

35. Voorziening tegemoetkoming bij aanvang pensioenen

Stand per 1 januari • Onttrekking • Vrijval • Toevoeging • Rentedotatie

2010

74.994 -3.554 0 1.608

Stand per 31 december 5.839

Stand per 31 december

22.595

Het stichtingskapitaal bedraagt 45 overeenkomstig de statuten van de stichting. De wettelijke reserves bestaan uit niet uitkeerbare resultaten deelnemingen uit hoofde van geactiveerde ontwikkelingskosten van deelneming SunLab B.V. De gevolgen van de diverse stelselwijzigingen zijn in bovenstaand verloopschema verwerkt.

2011

34. Voorziening pensioenindexatie

4.730 -1.596 -402 2.894

Stand per 31 december

896

2.861 -198 -40 2.107

5.626

1.869 4.730

30 820

27

De voorziening bestaat uit:

2011

2010

Tariefverschillen EU-projecten Voorziening deelneming Solar Academy B.V. Claim licentierechten Demontage activa SOFC Voorziening deelneming Sulphcatch B.V. Voorziening deelneming ToN2 B.V.

5.558 0 0 45 21 2

4.244 290 118 45 15 18

Totaal

5.626

4.730

41. Kortlopende schulden

1 Schuld aan groepsmaatschappij NRG 2 Vooruitontvangen van derden • Vooruitontvangen EZS financiering • Vooruitontvangen inzake reorganisatie • Te betalen aan medecontractanten ADEM project • Te betalen aan medecontractanten projecten • Overig 3 Schulden aan leveranciers en handelskredieten • Te betalen aan crediteuren • Nog te ontvangen facturen 4 Belastingen en sociale lasten • Omzetbelasting • Loonbelasting 5 Schulden terzake van overige personeelskosten • Overige personeelslasten • Reservering vakantietoeslag en verloftegoeden 6 Schulden terzake van pensioenen 7 Overige schulden en overlopende passiva • Vooruitontvangen gelden 6de kaderrekening • Vooruitontvangen gelden 7de kaderrekening • Overige diverse schulden Stand per 31 december

43. Opdrachten en overige financiering 2011

2010

2.456

1.516

5.600 0 3.919 7.791 890

9.642 0 8.303 5.414 1.864

4.181 672

3.456 731

0 1.766

0 2.333

660 3.430 3.541

734 4.518 3.738

7.092 2.692 538

722 5.572 370

46. Afschrijvingen op materiële vaste activa 2011

• Bedrijfsleven binnenland • Energiesector binnenland • Europese Commissie • Bedrijfsleven buitenland • Ministeries • Kennisinstituten • AgentschapNL



Totaal

2010

16.921 51 8.739 6.113 1.603 1.269 7.322

18.245 365 8.043 6.068 3.841 407 9.542

42.018

46.511

44. Overige bedrijfsopbrengsten 2011

2010

• Licentieopbrengsten • Huuropbrengsten uit de leaseovereenkomst met Covidien • Overig

3.096

3.434

147 45

147 41

Totaal

3.288

3.622

2011 2.774 1.105 2.819

3.637 1.208 2.356

Totaal

6.698

7.201

2011

Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening ECN Bedrijfsopbrengsten

24.478 7.372

2010

2010

2011

2010

• Project • Kostenplaatsen • Uitzend- en inleenkrachten • Mutatie voorziening dubieuze debiteuren • Mutatie overige voorzieningen

10.059 10.882 1.704 127 2.770

7.376 10.365 2.492 153 2.175

Totaal

25.542

22.561

2011

2010

• V.O.F. Nucleair Research consultancy Group (NRG) • ECN Wind Energy Facilities B.V. (WEF)

4.789 269

2.501 621

Totaal

5.058

3.122

• Sociale lasten • Pensioenlasten Stand per 31 december

38.358

48.872

Rentebaten en soortgelijke baten Rentelasten en soortgelijke lasten

Gemiddelde personeels­bezetting (fte’s)

2011

2010

464,0

544,3

32,2

67,2

496,2

7.853 25.583

Totaal

29.442

33.436

Totaal gemiddelde over boekjaar

Voornoemde bezetting in fte omvat niet de uitzendkrachten.

611,5

2011

2010

1.258 -2.141

1.247 -2.265

Totaal

-883

-1.018

Rentebaten en soortgelijke baten

2011

2010

0 774 271 213

0 728 271 248

1.258

1.247

Rentebaten obligaties

Rentebaten rekening-courant Opwaardering effecten Overige rentebaten Totaal

28

1.650

69 38 0 356 0 8

113 33 13 418 0 7

2.141

2.265

2011

2010

Sundey B.V. Enatec B.V. Sulphcatch B.V. ToN2 B.V. FEST GmbH

2.075 407 774 447 0 6 0 0 0 -33 -6 15 -15

251 -374 435 590 -3 -75 0 0 0 0 -7 -12 0

Totaal

3.670

805

Totaal

50. Aandeel in resultaat deelnemingen

ECN Nucleair B.V. ECN Wind Energy Facilities (WEF) SunLab B.V. BO2 Energy Concepts B.V. Solar Academy B.V.

48. Inhuur groepsmaatschappijen

49. Financiële baten en lasten

9.323 20.119

1. 608

Overige rentelasten

47. Overige bedrijfskosten

40.976 2.299 5.597

 • Basis-, Engine- en Kennisfinanciering • Programma- en Samenwerkingsfinanciering

28 3

Afwaardering effecten

31.850 1.922 4.586

• D  ienstverband on­bepaalde tijd • D  ienstverband bepaalde tijd (inclusief promovendi)

62 0

Toevoeging rente voorziening afvloeiingskosten Toevoeging inflatiecorrectie voorziening radioactief afval Toevoeging rente voorziening ontslaguitkering Toevoeging rente voorziening Jubileum Toevoeging rente voorziening RBF Toevoeging overgangsrecht pensioenen

Solsilc Development Company

RGS B.V.

31.183 9.793

42. Subsidie door Staat der Nederlanden 2011

2010

V.o.f. Nucleair Research consultancy Group (NRG)

45. Lonen en salarissen, sociale en pensioenlasten

• D  ienstverband voor (on)bepaalde tijd (inclusief promovendi) • Overige personeelskosten

2011

Rentelasten rekening-courant bank / giro

2010

• Gebouwen en terreinen • Bedrijfsinstallaties en -inrichting • Instrumenten en machines

45.228 48.913

Niet in de balans opgenomen verplichtingen Zie voor specificaties de toelichting “Niet in de balans opgenomen verplichtingen” zoals opgenomen in de toelichting van de gecon­ solideerde jaarrekening.

Rentelasten en soortgelijke lasten

Bezoldiging van (voormalige) bestuurders en commissaris

De bezoldiging van bestuurders, incl. pensioenlasten De bezoldiging van leden van de Raad van Toezicht

29

2011

2010

464 65

374 65

Ondertekening van de jaarrekening 2011

Overige gegevens

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Petten, 14 juni 2012

Controleverklaring Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.

Aan de Raad van toezicht en de directie van Stichting Energie­ onderzoek Centrum Nederland te Petten.

Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat Aangezien winstrealisatie niet het primaire doel is van Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland is geen regeling in de sta­ tuten opgenomen betreffende de bestemming van het resultaat. Het over het boekjaar behaalde resultaat wordt derhalve gedo­ teerd aan de overige reserves van de stichting.

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2011 van de Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland te Petten gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2011 en de geconsolideer­ de en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin opgenomen een overicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtin­ gen.

Raad van Toezicht:

Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland

Prof. drs. R.F.M. Lubbers (Voorzitter Raad van Toezicht)

Ir. P.A.O.G. Korting (Directievoorzitter ECN)

Dr. C.P. Jongenburger Drs. G.H.B. Verberg Mw. Drs. M. Scheltema Mw. Prof. Dr.ir. H. Bijl

Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2010 Het resultaat over het boekjaar 2010 bedraagt 676. De Raad van Toezicht en de directie hebben besloten het resultaat over het boekjaar 2010 geheel ten gunste van de overige reserves te brengen. Bestemming van het resultaat over het boekjaar 2011 De directie stelt met goedkeuring van de Raad van Toezicht voor het resultaat over het boekjaar 2011 ten bedrage van 1.715 geheel ten gunste van de overige reserves te brengen. Dit voorstel is nog niet in de jaarrekening verwerkt. Gebeurtenissen na balansdatum Na balansdatum is door ECN een bankgarantie van 5.000 ver­ strekt aan OMEN. Van het ministerie van EL&I is een supportletter ontvangen op 5 juni 2012 ter waarde van maximaal 25 miljoen. Deze support letter maakt het mogelijk om het radioactief afval op een bepaalde wijze af te voeren in de komende jaren. Deze bijstand is bedoeld voor uitgaven voor het opruimen van radioactief afval die het bedrag van de stand van de voorziening ultimo 2011 te boven gaan. Deze support letter is niet verwerkt in de jaarcijfers 2011.  

een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude en fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamhe­ den die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschat­ tingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het op­ maken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen va het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgelijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekeing mo­ gelijk te maken zonder afwijking van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-infor­ matie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting Energie­ onderzoek Centrum Nederland per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekeing op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onder­ zoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toege­ voegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaanheden ter verkrij­ ging van contole-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhan­ kelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening

30

Utrecht, 14 juni 2012 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: drs. A.J. Heitink RA

31

ECN Westerduinweg 3 1755 LE Petten The Netherlands Tel +31 88 515 4949 [email protected] www.ecn.nl

p.o.Box 1 1755 ZG Petten The Netherlands