Dina Tersago: Ik wil het concept zorgboerderij meer bekendheid geven

TRIMESTRIELE KRANT VAN STEUNPUNT GROENE ZORG VZW

juli - augustus - september 2009

Beste, Zorgboerderijen komen steeds meer en beter in zicht. Wie een steekproef doet binnen de Vlaamse land- en tuinbouw loopt steevast een of meer zorgboeren tegen het lijf. Bij een spontane oproep naar land- en tuinbouwers om de deuren van hun bedrijf open te stellen tijdens de Dag van de Landbouw gaan 5 zorgboerderijen rechtop staan. Ook zo voor het populaire VTM-programma ‘Boer zoekt vrouw’, waarin zorgboer Staf Deboes mee het mooie weer maakt. Het Groene Zorgteam duimt voor Staf en voor allen die, net als hij, aan de zorgboerderij een gezicht geven. Beste groeten vanwege, Mieke Braet, Els Roelof, Willem Rombaut, Hilde Weckhuysen

Dina Tersago: ‘Ik wil het concept zorgbo erderij meer bekendheid geven’ Al enkele weken kunnen we op het VTM-programma ‘Boer zoekt vrouw' de zoektocht van zorgboer Staf Deboes naar een geschikte vrouw volgen. Of je nu voor of tegen het concept bent, een ding is zeker : Jan met de pet kan op een laagdrempelige manier kennismaken met de boerenstiel en alles wat daarmee samenhangt. Een goede reden dus om af te stemmen op dit programma. Staf was met zijn zorgboerderij een van de pioniers in Vlaanderen. Nu gaat deze goedlachse durfal nog een stapje verder. Vlaanderen moet en zal weten wat een zorgboerderij is, met of zonder een zorgboerin erbij ! Steunpunt Groene Zorg klopte aan bij presentatrice Dina Tersago voor een reactie. Was het bestaan van zorgboerderijen voor jou reeds bekend ? Het woord zorgboerderij klonk mij niet onbekend in de oren. Ik associeerde het eerder met huifkartochten die al eens georganiseerd worden voor personen met een mentale of fysieke beperking. Wat een zorgboerderij concreet inhield wist ik niet. Trouwens veel research doe ik niet voor het programma. Na vijf edities kan ik al een aardig boompje opzetten over de land- en tuinbouw. Wist je dat ik van jongs af mij al aangetrokken voelde tot het plattelandsleven ? Wat beleefde ik als kind veel plezier als ik in het dorp verse melk mocht gaan halen bij de plaatselijke boer of een bloemkool mocht gaan trekken op het veld. foto VTM

Eerlijk gezegd, voor de zorgboerderij van Staf heb ik een boontje. Bij mijn eerste kennismaking kwam ik hulpboer Ronny tegen. Ik was werkelijk ontroerd en onder de indruk. Hoe die jongen bij Staf openbloeit, dat is fenomenaal! Staf is een vriend en tegelijk een beetje een vaderfiguur voor hem. Dagelijks gaat hij Ronny ophalen in de instelling om mee te helpen op het bedrijf. Staf en zijn boerderij vormen de rode draad doorheen Ronny zijn leven. Een zorgboerderij kan voor heel wat mensen met een beperking het verschil maken. Ik wil er dan ook alles aan doen om aan het concept zorgboerderijen meer bekendheid te geven. Denk je dat de zorgactiviteiten van Staf een invloed hebben gehad op zijn ‘succes ‘ bij de kandidates ? Ik denk het wel. Typisch voor alle kandidaten is dat zij even gepassioneerd zijn en gedreven zijn in wat zij doen. De zorgboerderij is alles voor Staf. Hij doet dit volgens mij vooral door wie hij is. Staf is gewoon een sociale, warme en hartelijke man. Dit zullen veel vrouwen gemerkt hebben. Is het volgens jou belangrijk voor Staf dat hij een vrouw vindt die ook een beetje ‘zorgboerin ‘ kan zijn ? Meewerken op het bedrijf als boerin hoeft volgens mij niet. Maar ze zal wel moeten kunnen omgaan met de gezellige drukte die er heerst. Dit is toch niet aan iedereen gegeven. Staf is ook zo’n sociale figuur. Ze zal hem zeker moeten kunnen delen met verschillende mensen. Dit bedoel ik niet negatief hoor. De zorgboerderij zal in elk geval een deel van het leven moeten worden van de vrouw die Staf zal kiezen. foto VTM

Zal Staf de geschikte zorgboerin vinden ? Ik mag nog niks verklappen. Het moet nog een beetje spannend blijven. Ik vind wel dat hij tot nu toe goede keuzes heeft gemaakt. Voor op de zorgboerderij koos hij voor 3 avontuurlijke , ondernemende vrouwen. Vrouwen die stuk voor stuk omwille van hun leeftijd weten wat ze willen en waar ze willen voor gaan. Zowel Staf als de 3 vrouwen zijn hier zeer open over. Voor wie hij uiteindelijk kiest en of dit de vrouw van zijn leven is weten we binnen enkele weken. Blijven kijken is de boodschap. VTM ‘Boer zoekt vrouw’ elke maandagavond omstreeks 20.30 u.

Bijeenkomsten voor ervaringsuitwisseling met zorgboer(inn)en In de periode december-januari organiseert Steunpunt Groene Zorg opnieuw een reeks van provinciale ontmoetingsavonden voor zorgboer(inn)en. André Bouwen, Universitair Psychiatrisch Centrum Sint-Kamillus in Bierbeek, zal op de bijeenkomsten het thema ‘gedragsmoeilijkheden bij zorgvragers’ inleiden. Oost-Vlaanderen 19.30u

Woensdag 9 december ‘09 Buurthuis Sinaai, Vleeshouwersstraat 10 Inschrijven voor 7/12/09 bij Mieke Braet, [email protected] of 053/73 08 22

West-Vlaanderen 20.00u

Maandag 14 december ‘09 Zorgboerderij Pierlapont in Loppem, Zeedijkweg 23 Inschrijven voor 10/12/09 bij Els Roelof, [email protected] of 050/40 70 31

Oost-Vlaanderen en West-Brabant, Pajottenland 19.30u

Donderdag 17 december ‘09 Hof ter Beke in Nederhasselt (Ninove), Beekstraat 6 Inschrijven voor 14/12/09 bij Mieke Braet, [email protected] of 053/73 08 22 of bij Hilde Weckhuysen, GSM 0473/89 48 71 of [email protected]

Hageland 20.00u

Maandag 18 januari ‘10 Zorgboerderij Van Hellemont-Nijs in Meensel-Kiezegem, Heibosstraat 17 Inschrijven voor 14/01 bij Hilde Weckhuysen, GSM 0473/89 48 71 of [email protected]

Limburg 20.00u

Maandag 25 januari ’10 Zorgboerderij Monnikenhof in Vechmaal (Heers), Monnikenlaan 51 Inschrijven voor 21/01 bij Hilde Weckhuysen, GSM 0473/89 48 71 of [email protected]

Antwerpen 20.00u

Dinsdag 2 februari ‘10 Provinciaal Vormingscentrum Malle, Smekenstraat 61 Inschrijven voor 29/01 bij Willem Rombaut, 016/28 61 28 of [email protected]

In de provincie Antwerpen organiseren we voor een tweede keer een uitwisseling over het thema ‘Zorgboerderij en gezinsleven’. Leen De Clercq, orthopedagoge, zorgt voor de begeleiding. Antwerpen 20.00u

Woensdag 25 november ‘09 Zorgboerderij.Wolkenhoeve in Geel, Wolkenstraat 25 Inschrijven voor 23/11/09 bij Willem Rombaut, 016/28 61 28 of [email protected]

Nieuwe kansen door Groene Zorg In de reeks Horizonten van Cera werd een brochure uitgegeven onder de titel ‘Nieuwe kansen door Groene Zorg. Over de meerwaarde van zorgboerderijen.’ Opgefleurd met getuigenissen en foto’s bevat de publicatie een basis van gegevens over zorgboerderijen in Vlaanderen, hun kansen en hun kwaliteiten voor de welzijns- en landbouwsector alsook een blik op de ontwikkeling van zorgboerderijen elders in Europa. Je kan de brochure bestellen bij Cera. Contact: Cera CVBA T.a.v. Stéphanie De Smet Philipssite 5 bus 10, 3001 Leuven Tel. 070/69 52 40

Voor alles is er een oplossing… Misschien heb je ook al gemerkt dat de zorgvrager die je begeleidt of bij jou op het bedrijf komt niet altijd vlot overweg kan met het werkmateriaal. De kooi of de werktafel staat op een ongemakkelijke hoogte , het is moeilijk om de schop of de borstel in de juiste greep te houden, enz. Meestal zal dit te maken hebben met een lichamelijk beperking. Al lijkt dit op het eerste zicht onoverkomelijk, toch is er misschien een technische oplossing uit te denken om de werkhandelingen voor jouw hulpboer meer comfortabel te maken. Cera lanceert daarom een oproep om de technische beperkingen die jouw zorgvrager ondervindt aan te geven. Het mecenaatfonds schrijft immers een wedstrijd uit voor studenten in een technische opleiding om voor dergelijke moeilijkheden praktische en technische hulpmiddelen uit te denken. Geef daarom aan Steunpunt Groene Zorg door welke technische moeilijkheden jouw zorgvragers ondervinden.

Een zorgboerin vertelt… Zorgboerin Maria startte meer dan 2 jaar geleden met de begeleiding van jongeren. Sinds vorig jaar komt, via Landelijke Thuiszorg, een oudere vrouw meehelpen als hulpboerin. Naar aanleiding van deze ervaring doet ze een oproep aan haar collega’s. Met Martha op onze zorgboerderij’ In de lente van 2007 viel de Nieuwsbrief van Groene Zorg in de brievenbus. Een begeleidingscentrum uit onze buurt deed een oproep voor een 15-jarige jongen op woensdagnamiddag om de veertien dagen. Enkele weken over nagedacht, de telefoon gepakt en gebeld. Na enkele weken was er een gesprek met die jongen en zijn begeleidster bij ons thuis op de boerderij. We voelden ons er goed bij en weer enkele weken later, na het in orde brengen van alle papieren, zowel van de instelling als van "Departement Landbouw en Visserij" kon het "zorgen voor" beginnen. En alles verliep heel vlot. Hij werkte goed mee, hij was graag met dieren bezig. Bijna een jaar is hij hier geweest. Drie maanden later kregen we weer een telefoontje uit de instelling voor de opvang van een 14-jarig meisje. Ook zij is heel graag met dieren bezig. Zij brengt snoepjes mee voor onze hondjes en oud brood voor onze pony, ze weet heel veel over paarden, ik kan van haar nog leren. Een jaar geleden kregen we een telefoontje van Landelijke Thuiszorg en sinds vorig jaar november komt Martha iedere vrijdagnamiddag naar de boerderij. Martha is een jongbejaarde dame van 62 jaar, met fysieke en mentale beperkingen. Thuis krijgt ze ondersteuning en begeleiding van een verzorgende van Landelijke Thuiszorg. Onze twee hondjes kennen haar al heel goed. Het zijn haar "schattekes" zegt ze altijd. Martha woonde als kind ook op een boerderij en dat is wel een pluspunt, ze voelt zich goed bij de koeien en kalfjes. Ze kan de maïs in de kribbe keren, de voedergang opkeren en hooi aan de kalfjes geven. Als ons Belgisch weertje het niet toelaat om buiten bezig te zijn, helpt ze graag het eten klaarmaken, zoals pompoenen en courgetten snijden voor de soep. Ze is heel graag bezig en helpt waar ze kan. Ze komt ook heel graag, dat voel je. Daarom: Geef jongeren en ouderen de kans om van het boerderijleven te proeven en te genieten. Je krijgt er zoveel voor terug. Maria

Zorgboerderij als gastgezin Binnen het kader van het project ‘gastopvang’ heeft Landelijke Thuiszorg, de dienst voor gezinszorg van KVLV, een aantal zorgvragers die mee gaan werken op een zorgboerderij. Een zorgboerderij wordt hier gezien als een specifieke vorm van gastopvang. Landelijke Thuiszorg, een dienst voor gezinszorg, heeft binnen het kader van het project “gastopvang” een aantal zorgvragers die mee gaan werken op een zorgboerderij. Een zorgboerderij wordt hier gezien als een specifieke vorm van gastopvang, naast de ‘gewone’ gastgezinnen waar oudere personen terecht kunnen. Landelijke Thuiszorg treedt op als begeleidende voorziening, zowel voor cliënten van de thuiszorg als voor niet-cliënten.

Op de zorgboerderij begeleiden we een divers publiek van zorgvragers. Jongeren met autisme of met een andere problematiek, (jong-)volwassenen met een mentale, fysieke of psychische handicap en oudere personen die ook nog graag mee van het buitenleven genieten en van het ‘leven’ op de boerderij. Niet alle zorgboerderijen zijn geschikt voor deze laatste doelgroep. Bij deze oudere personen ligt de nadruk vaak veel meer op beleving en genieten en minder op het actief meewerken. De persoonlijke aandacht die de zorgboer(-in) kan bieden is een grote meerwaarde. Een wandeling op het erf, de eitjes rapen, meehelpen bij het klaarmaken van het middagmaal en genieten van het ‘gaan-en-komen’ op het erf zijn voor deze doelgroep vaak voldoende om een zinvolle dag te beleven. Desalniettemin blijft ook voor deze doelgroep de activering belangrijk, al is het maar onder de vorm van ‘onder de mensen komen’. Verder blijkt ook dat toch een aantal van deze oudere personen nog echt de boerenstiel onder de knie hebben: stallen uitmesten, dieren eten geven en deze dieren verzorgen lukt voor hen op hun eigen tempo. Zo bijvoorbeeld bij boer Bavo Vandebroeck in Kortenaken, waar Armand (73j) terecht heel fier is op ‘zijn’ koeien die hij meerdere dagen in de week verzorgt. Armand geniet van het buitenwerk en de dieren, maar zeker ook van het fijne gezelschap van de boer en zijn familie. Hij hoopt alvast nog jaren bij zorgboer Bavo te kunnen gaan en ook de zorgboer geeft aan dat hij zelf mee geniet van het feit dat Armand glundert als hij vertelt over zijn werk . Als zorgboer investeer je in zorg en je krijgt er ook vaak veel voor terug…

Zorgboerderijen in het Vlaamse Regeerakkoord Steunpunt Groene Zorg ijvert ervoor om de werking van zorgboerderijen een plaats te geven in het beleid. Binnen de beleidssector van landbouw en platteland is dat al aardig gelukt. In het Vlaamse Regeerakkoord, dat op 15 juli door het Vlaamse Parlement werd goedgekeurd, valt de term ‘zorgboerderijen’ tot tweemaal toe. Onder het hoofdstuk ‘Een levendige landbouw- en visserijsector’ wordt benadrukt dat het duurzaam karakter van de Vlaamse landbouw verder dient versterkt via diversificatie van de landbouwbedrijven (o.a. zorgboerderijen). Tevens wil de nieuwe Vlaamse Regering ontwikkelingskansen scheppen ‘voor het hele palet aan bedrijven, van gespecialiseerde glastuinbouwbedrijven tot melkveebedrijven maar ook voor de hoeveproducenten, biobedrijven en zorgboerderijen’. De ondertitel van het Vlaamse Regeerakkoord luidt trouwens ‘Voor een vernieuwende, duurzame en warme samenleving’. En of… dat het concept van de zorgboerderij daarin past!

Steunpunt Groene Zorg was van de partij op Dag van de Landbouw Op zondag 20 september stelden meer dan 40 land- en tuinbouwbedrijven hun deuren open voor het brede publiek. Onder hen waren er niet minder dan 5 zorgboerderijen. Op 3 daarvan organiseerde Steunpunt Groene Zorg informatiesessies. Groene Zorg-medewerkster Els Roelof geeft uitleg op het pas gestarte zorgbedrijf van de familie Talpe Lenoir uit Wervik.

De Wambeekhoeve in Vlaams-Brabant

Hilde Weckhuysen, Groene Zorg-medewerkster, en zorgboerin Vera Heremans aan de stand van Steunpunt Groene Zorg.

De moeder van hulpboer Jan vertelt de bezoekers over de ervaring van haar zoon op het zorgtuinbouwbedrijf De Boschkant in Vremde.

Huldiging van de Oost-Vlaamse Zorgboerderij 2009 De inzet van de vele zorgboeren van Oost-Vlaanderen wordt jaarlijks in de schijnwerpers geplaatst door een zorgboer uit de provincie te huldigen. Dit jaar ging de nominatie naar Luc Aper en Marleen Dieleman, uit Moerbeke-Waas. Op hun landbouwbedrijf met akkerbouw en rundvee, hebben zij reeds meerdere hulpboeren opgevangen: zowel jongeren als volwassenen. Zij werkten samen met Centra voor Leerlingenbegeleiding, instellingen uit de Bijzondere Jeugdzorg en instellingen uit de Gehandicaptenzorg. Kevin, een 23-jarige jongeman met een mentale handicap, komt 1 halve dag per week werken bij boer Luc. Hij wordt hierin begeleid door zijn jobcoach van Begeleid Werken van De Sperwer. Alexander Vercamer, gedeputeerde van landbouw en plattelandsbeleid verzorgde de inleiding, samen met z’n collega gedeputeerde van Welzijn, Eddy Couckuyt. Beide gedeputeerden samen in actie op een huldiging, het was nog niet eerder voorgekomen. Ook beleidsmatig willen zij de brug maken tussen de zorgsector en de landbouwsector. Gedeputeerde Vercamer wees in zijn toespraak op de steun die het initiatief vanuit het plattelandsbeleid kreeg om op te starten. Gedeputeerde Couckuyt verklaarde zich bereid om te onderzoeken op welke wijze zijn departement middelen kan mobiliseren om het initiatief mee te bestendigen. De bijdrage van de gastspreker, Prof.Geert Van Hove van de universiteit Gent (vakgroep orthopedagogiek), werd door iedereen bijzonder gesmaakt. Op boeiende wijze slaagde hij erin de kern van Groene Zorg weer te geven : “De titel hulpboer is heel goed gekozen. Het betekent dat je als zorgbehoevende iets kan. Je helpt in plaats van steeds te worden geholpen.”

In dit nauwe samenwerken tussen hulpboer en zorgboer zijn rituelen juist zeer betekenisgevend: “Samen iets doen is een heel belangrijk ritueel. Dat wordt nog versterkt door nadien samen te genieten van het resultaat.” Eveline De Ganck uit Zeveren, Oost-Vlaamse zorgboer 2006 en Arnold Boonaert uit Nokere, Oost-Vlaamse zorgboer 2007 overhandigden de huldigingsplaat. Patrick Dieleman en dochter Ine verzorgden de muzikale omlijsting. De sfeervolle Nederlandstalige kleinkunst was zeer toepasselijk gekozen, en drukte perfect uit waar het over gaat in Groene Zorg : mensen zichzelf laten zijn,en sterk maken zodat ze hun eigen weg kunnen gaan. Nogmaals een dankjewel aan alle aanwezige zorgboeren, voorzieningen, partners, beleidsverantwoordelijken, sympathisanten en vrijwilligers. Dat Groene Zorg leeft, bleek uit de hartverwarmende ontmoetingen tijdens de receptie.

Zorgboerderijen in de kijker 



Op 9 en 10 september had in Gent het zevende Vlaamse Congres voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie en – Psychotherapie plaats. Het programma van dit tweejaarlijkse trefmoment was gevuld met sprekers, debatten en werkwinkels. Steunpunt Groene Zorg kreeg er de gelegenheid om zijn werking voor te stellen. In het bijzonder werd de toenemende vraag naar zorgboerderijen voor kinderen en jongeren met psychische problemen in de verf gezet. Na het bezoek van Prinses Mathilde aan een zorgboerderij in het voorjaar 2009 heeft nu ook Prins Laurent kennis gemaakt met de werking van zorgboerderijen. De Prins was op 10 juli te gast op de Druivenserres Soniën ter gelegenheid van de opening van het nieuwe druivenseizoen. Bedrijfsleider Flup Luppens maakte van de gelegenheid gebruik om zijn hulpboer aan prins Laurent voor te stellen.

Wil je de Nieuwsbrief Groene Zorg graag sneller en per mail ontvangen zodat je ook een vlotte toegang hebt tot alle documenten? Geef ons een seintje: Mieke Braet (Oost-Vlaanderen) : 053/73 08 23 of [email protected] Els Roelof (West-Vlaanderen) : 050/40 70 31 of [email protected] Willem Rombaut (Antwerpen) : 016/28 61 28 of [email protected] Hilde Weckhuysen (Limburg en Vlaams-Brabant) : 016/24 49 22 of [email protected]

Contact: tel. 016/28 61 28

V.U. Chris Van Hoof, Remylaan 4b – 3018 Wijgmaal