Paspoort
Digitaal rentmeesterschap
helpt kerken onthouden
“Ze helpen kerken van hun ‘digitale dementie’ af...”
2
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
et een diepe zucht klapt Wouter zijn laptop dicht. Alles weg. Alles! Geen document gaat meer open. Niet alleen alle familiefoto’s, de werkstukken van de kinderen en zijn persoonlijke administratie zijn geïnfecteerd. Nee, ook tien jaar notulen van de kerk waarvan hij scriba is, zijn corrupt. Plus alle documenten die daar mee samenhangen. Correspondentie, rapporten, alles! Hoe heb ik zo dom kunnen zijn? Zijn zwager had ‘m nog gewaarschuwd: “Zorg ervoor dat je een goede back-up hebt.” Daar had Wouter dus voor gezorgd. Mij kan niks overkomen, dacht hij. Ik heb toch een goede backup? Maar zelfs de back-up is door het agressieve virus aangetast. Hoe ga ik dit in de kerkenraad uitleggen? Heel veel informatie die we echt nodig hebben, is gewoon weg. De gedachten gieren door zijn hoofd. Zoveel dingen waarover we besluiten hebben genomen, waarvan nu niks meer te achterhalen valt. Niet wát we gezegd hebben en niet waaróm we dat gezegd hebben. Twee dagen later biecht Wouter tijdens de kerkenraadsvergadering alles op. Zijn collega-raadsleden zijn niet blij. Maar vergevingsgezind als het team is, schakelen ze al snel over op een gesprek over een oplossing. Adriaan – een jonge vent met it-achtergrond – stelt voor om eens contact op te nemen met GoedeOrde: “Daar hebben ze vaker met dit bijltje gehakt. Ze helpen kerken van hun ‘digitale dementie’ af. Zou dat iets voor ons kunnen zijn…?”
3
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
ij geloven dat de bijbel ons leert dat alle dingen binnen de kerk op een gepaste wijze en in goede orde dienen te gebeuren (1 Korinthe 14:40). Wij geloven dat dit ook betrekking heeft op hoe wij in de kerk omgaan met informatie, documenten, vergaderingen en elkaar. Daarin gaat het om: - gods eer Of het nu om brieven, notulen, arbeidscontracten of pastorale verslagen gaat, al die informatie gaat over de kerk. Hoe wij met die informatie omgaan kan het verschil betekenen tussen harmonie en conflict. Tussen vrede en vechten. Ten diepste is dus Gods eer in het geding, hoe weinig we daar misschien ook bij stil staan. - gods koninkrijk Zijn notulen van bijvoorbeeld een kerkenraadsvergadering belangrijk? Het is maar hoe je er naar kijkt. Wij zien daarin een weerslag van Gods handelen in de kerk. Dus vinden we het alleen daarom al belangrijk dat we er zorgvuldig mee omgaan. Wij geloven dat de kerk beter functioneert als we zorgvuldig omgaan met digitale informatie, en dat Gods Koninkrijk daardoor meer gestalte krijgt. - gods kinderen Wat we binnen de kerk bespreken en besluiten gaat vaak over mensen of over dingen die mensen betreffen. Over schepselen van God dus, Zijn kinderen. Ook vanuit de verantwoordelijkheid naar elkaar vinden we het dus belangrijk om bewust om te gaan met informatie binnen de kerk.
4
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
Wat geloven wij?
Kerken eren God door zorgvuldig om te gaan met digitale informatie 5
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
Waar dromen wij van?
Kerken die op een koninklijke wijze omgaan met informatie over het Koninkrijk 6
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
at zien wij om ons heen? Een gecrashte harddisk met de notulen van de afgelopen tien jaar. Een zoekgeraakte usbstick met het arbeidscontract van de predikant. Ontbrekende e-mailcorrespondentie in een tuchtprocedure. Meerdere ‘definitieve’ versies van verbouwingstekeningen op Dropbox. Pastorale e-mail voor alle gezinsleden toegankelijk. De kerk staat in deze digitale tijd voor een uitdaging. De digitalisering maakt verspreiding van woorden, teksten en documenten bijzonder eenvoudig. Dat is geweldig, want het kan de verspreiding van het Evangelie ondersteunen. Maar paradoxaal genoeg is de keerzijde van de digitalisering verlies aan beheersing en gebrek aan zorgvuldigheid. Dat gaat ook de kerk aan, alleen lijkt zij hiervoor een blinde vlek te hebben. Waar in bedrijven en organisaties veel aandacht is voor privacy, compliance en deugdelijk bestuur, lijkt het of kerken nog moeten leren hoe ze in dit digitale tijdperk goed omgaan met informatie en welke verantwoordelijkheid ze daarin dragen.
‘De kerk staat in deze digitale tijd voor een uitdaging’ We zien dat de opmars van digitalisering in het dagelijks leven in kerken geleid heeft tot veel onzorgvuldigheid. Informatie slingert rond en komt op allerlei plekken terecht, terwijl niemand het overzicht heeft wat precies waar staat. We zien ook dat informatie niet meer (of steeds moeilijker) toegankelijk is. Dat afspraken en besluiten niet of onduidelijk 7
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
worden vastgelegd, of dat verslagen kwetsbaar worden opgeslagen. Ten slotte zien we ook dat als gevolg hiervan besluitvorming moeizaam verloopt, dat er nodeloos tijd wordt besteed aan herhaling van zetten, dat er mensen nodeloos gekwetst raken en dat er vermijdbare frustraties ontstaan. Dat alles is natuurlijk geen kwestie van kwade opzet. De materie is complex, omdat het niet alleen techniek, maar ook werkprocessen en omgangsvormen betreft. Veel plaatselijke kennis en ervaring is fragmentarisch, waardoor velen zélf het wiel proberen uit te vinden en daarmee dezelfde fouten begaan als anderen in andere kerken.
‘Wij dromen ervan dat ook kerken de vruchten plukken van de kansen van digitalisering’ wat zouden wij willen zien? Wij dromen ervan dat kerken op een koninklijke wijze omgaan met informatie over het Koninkrijk. Dat ook kerken de vruchten plukken van de kansen die digitalisering biedt voor het eenvoudig verzenden, digitaal gebruiken, afgeschermd beheren en duurzaam (in een digitaal archief) bewaren van documenten.
8
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
9
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
Wat willen wij bereiken? Kerken helpen onthouden
Wat willen wij bereiken? Kerken helpen onthouden door het beschikbaar stellen van het digitaal en online Kerkgeheugen
Wat beloven wij? Wat beloven wij? Rentmeesterschap rond Rentmeesterschap digitale informatie rond digitale informatie 10
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
e maken kerkelijk Nederland bewust van de gevolgen van het ontbreken van kerkelijk geheugen en een gebrek aan digitaal rentmeesterschap, én van de kansen die onbenut blijven. We delen onze kennis en ervaring binnen kerkelijk Nederland door middel van ons kenniscentrum. Daartoe bieden we lokale contactpersonen de mogelijkheid Geheugensteun te worden en adviseren hen over het omgaan met (digitale) informatie. We bieden technische ondersteuning met Kerkgeheugen, een digitale en online oplossing voor papierloos vergaderen, afgeschermd beheren en digitaal archiveren. We leren kerken EN GEMEENTEN vaardigheden aan om Kerkgeheugen te gebruiken en te benutten.
ij beloven kerken nu en in de toekomst goede rentmeesters te kunnen worden en te kunnen zijn over informatie die langs digitale weg ontstaat, wordt verspreid, wordt ontvangen of wordt opgeslagen. De kenmerken van rentmeesterschap rond digitale informatie zijn: - betrouwbaar – wat er staat is authentiek en staat er veilig. - beschermd – toegankelijk voor wie toegang mag hebben. - compleet – gestructureerd, en simpel iets terug te vinden. - toegankelijk – op lange termijn duurzaam beschikbaar. 11
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
ij willen kerken zorgen uit handen nemen. Dat doen we door bewustzijn te creëren, kennis en ervaring te delen, technische ondersteuning te bieden en vaardigheden aan te leren. Zoals een vader helpt bij het onder de knie krijgen van een lastige wiskundige formule, helpen wij kerken om te onthouden en om rentmeesterschap rond digitale informatie in de vingers te krijgen. Zorg staat centraal in onze benadering. We beseffen terdege dat kerken niet geholpen zijn met alleen maar techniek. Juist de begeleiding en ondersteuning zijn van cruciaal belang. Het gaat erom dat iedereen die een functie uitoefent binnen de kerk geholpen is en geholpen wordt.
‘Wat wij als geen ander kunnen is kerken helpen onthouden’ Wat wij als geen ander kunnen is kerken helpen onthouden. Wij weten hoe je ‘digitale dementie’ voorkomt. Dat doen we door kennis met techniek te combineren. We helpen kerken om digitalisering verantwoord te gebruiken, ook als ze schuw zijn voor techniek. Onze kracht is dat we kennis van de mogelijkheden van digitalisering combineren met kennis van informatieprocessen én met inzicht in kerkelijke processen. We hebben de fijngevoeligheid om deze werelden te verenigen. We zijn in staat om gemeenschappen aan de hand te nemen. Met enthousiasme helpen we kerken om op dit punt tot ontwikkeling te komen.
12
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
Wie zijn wij?
Ontzorger met passie voor innovatie én het kerkelijk leven
13
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
Wat zijn onze ambities?
Wat willen wij bereiken? Kerken helpen onthouden door het beschikbaar stellen van het digitaal en online Kerkgeheugen
Wat beloven wij? Rentmeesterschap rond digitale informatie
14
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
p weg naar het vervullen van onze missie om kerken te helpen onthouden, hebben we een aantal ambities die daar toe leiden. 1. Geheugensteun We bouwen een landelijk kenniscentrum als centrale plek waar alle expertise op het gebied van kerkelijk informatie-, document- en archiefbeheer verzameld en uitgewisseld wordt met lokale contactpersonen die als Geheugensteun functioneren. 2. kerkgeheugen We zorgen dat over 5 jaar tenminste 500 kerken en gemeenten gebruik maken van Kerkgeheugen. 3. bijeenkomsten We zetten digitaal rentmeesterschap op de agenda door regelmatig landelijke of regionale informatiebijeenkomsten te organiseren. 4. consulent We streven ernaar dat kerkgenootschappen een ‘consulent Digitaal rentmeesterschap’ gaan aanstellen of te hulp vragen. 5. opleiding We bereiken dat ‘Digitaal rentmeesterschap’ een minor-vak wordt in theologische opleidingen. 6. boek We publiceren het boek ‘Digitaal rentmeesterschap in de 21e eeuw: een handreiking voor kerken’.
15
goedeorde | digitaal rentmeesterschap | versie 1503
helpt kerken onthouden
Spuiboulevard 370 Postbus 393 3300 AJ Dordrecht t 078 - 260 00 50 e
[email protected] W www.goedeorde.nl