Digitaal Museum: digitale zichtbaarheid collectie Groningen NUMMER 109, 4 DECEMBER Tradities

NUMMER 109, 4 DECEMBER 2015 IN DIT NUMMER Digitaal Museum: digitale zichtbaarheid collectie Groningen – lees verder Oktobermaand Kindermaand 2015 – lees verder Molenleskist dankzij legaat – lees verder Wacht u voor insluipers! – lees verder Vooraankondiging Erfgoed aan tafel met gedeputeerde – lees verder Nieuws uit het erfgoedveld – lees verder Agenda – lees verder

Tradities Dertig jaar geleden was het oubollig om het over tradities te hebben en ik heb zelf lange tijd gedacht dat onze tradities vanzelf zouden verdwijnen. Niets blijkt minder waar te zijn. Op dit moment is erfgoed in de mode en vinden de felste debatten plaats over immaterieel erfgoed. Vaak is de emotie meer leidend dan de ratio. Kennelijk hebben tradities zich in ons bewustzijn verankerd en voelen wij ons geraakt als die tradities in het geding zijn. Dat zal ongetwijfeld de reden zijn waarom de Unesco besloten heeft om immaterieel erfgoed te willen beschermen. Een bijzonder kenmerk van immaterieel erfgoed is immers dat het wordt overgedragen van generatie op generatie en belangrijk is voor de gemeenschappelijke identiteit. In 1972 heeft de Unesco besloten om een lijst aan te leggen van te beschermen tradities en in 2012 heeft ook Nederland het verdrag geratificeerd. De Unesco heeft het zich met dit dossier niet gemakkelijk gemaakt, omdat de samenleving waarin de tradities worden overgeleverd, verandert en daarmee de traditie ook. Ook kunnen tradities omstreden zijn. Voor het goed kunnen overdragen van tradities moet je accepteren dat ze zich aanpassen aan de omstandigheden. Alleen dan blijven het levende tradities, die met de generaties meebewegen. Als het goed is, gaat dat vanzelf. Alleen als er overheersing is door een andere groep, is bescherming noodzakelijk. Daarom is het denk ik goed dat er een Unesco lijst voor immaterieel erfgoed bestaat.

Digitaal Museum: digitale zichtbaarheid collectie Groningen Top 10 van ieder museum in Groningen Op initiatief van de provincie Groningen is een Themafonds Digitalisering Collecties Groningen ingesteld bij het Prins Bernhard Cultuurfonds Groningen. Dit fonds is mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van de provincie Groningen, het J.B. Scholtenfonds, de Stichting Behringer Hazewinkel en vier Rabobank Coöperatiefondsen. Dit fonds ondersteunt musea en collectiebeherende instellingen om hun collectie op een digitaal aansprekende wijze onder de aandacht van het publiek te brengen door het laten maken van goede afbeeldingen en publieksgerichte

teksten. Deze worden gepubliceerd op een gemeenschappelijke website van de musea in de provincie Groningen. Musea en collectiebeherende instellingen kunnen op verschillende manieren aan het project deelnemen. Vanuit het fonds heeft Erfgoedpartners een subsidie gekregen om een overzicht te maken van alle belangrijke collecties in de provincie Groningen. Samen met de musea en de collectiebeherende instellingen worden per organisatie 10 objecten geselecteerd waarvan goede afbeeldingen worden gemaakt met een publieksvriendelijke toelichting. Deze objecten worden niet alleen zichtbaar op de eigen websites van de musea, maar ook op een gemeenschappelijke website. Musea die daarnaast nog meer objecten willen digitaliseren, kunnen hiervoor een plan indienen bij het Prins Bernhard Cultuurfonds. In dit plan moet duidelijk staan wat en waarom deze objecten gedigitaliseerd gaan worden. Zie www.cultuurfonds.nl/Groningen voor meer informatie. Voor musea met een verouderd collectieregistratiesysteem bestaat de mogelijkheid om samen een aanvraag in te dienen om het collectieregistratiesysteem te vernieuwen. Erfgoedpartners bundelt de informatie en zorgt voor een gemeenschappelijke aanvraag. Musea ontvangen nog een brief met gedetailleerde informatie.

Cursussen In aansluiting op het project zullen wij in 2016 verschillende cursussen aanbieden, zoals een cursus storytelling, waarbij de musea wordt geïnformeerd over de verschillende invalshoeken om een object zo aantrekkelijk mogelijk te presenteren. Ook zullen we bijeenkomsten beleggen over de mogelijkheden om digitaal materiaal te gebruiken bij andere toepassingen, zoals apps en virtuele rondleidingen. Oproep voor de musea: inleveren MusIP gegevens Als het goed is, bent u reeds benaderd voor een update van uw deelcollecties in MusIP. Wanneer u nog geen update heeft gedaan, kunt u contact opnemen met Erfgoedpartners. De gegevens uit deze MusIP-update kunt u ook gebruiken om zelf uw top-10 samen te stellen voor het digitaal museum. U kunt bijvoorbeeld een representatief object kiezen uit de 10 belangrijkste deelcollecties van uw museum.

Oktobermaand Kindermaand 2015 Poppenkast in molen De Ster Winsum

Ook dit jaar hebben weer veel kinderen geprofiteerd van het aanbod van de verschillende culturele instellingen. Op basis van de reacties van 60% van de instellingen concluderen wij dat er dit jaar meer kinderen aan de activiteiten hebben deelgenomen. We hebben de deelnemers ook gevraagd een aantal positieve en een aantal aandachtspunten door te geven. Een greep daaruit. Positief: het begint traditie te worden, kinderen rekenen erop; het is reuze gezellig; je kunt eens wat

uitproberen om te kijken of je ideeën werken in de praktijk; breed bereik kinderen; hartstikke leuk initiatief, elke oktober weer!; leuke uitstraling op de website; mooi dat leerlingen gestimuleerd worden musea te bezoeken. Een aantal aandachtspunten: het is jammer dat er geen uitgesproken herfstvakantie item aan is gekoppeld; er is geen doordeweekse dag in de herfstvakantie opgenomen – bijvoorbeeld de woensdag; onduidelijkheid op de website omtrent de toegang van het museum (gratis deelname aan de workshops was wel duidelijk); jammer dat er in oktober een overkill aan activiteiten is. Ook maand van de geschiedenis, Rabo Museumkids. S.v.p. betere afstemming op elkaar /betere spreiding over het seizoen. Tot slot: een citaat van een ouder en kind aan het Universiteitsmuseum in Groningen: Ouder: "Wat spreekt de wetenschapper goed de taal van iedereen, ook de kinderen vonden het interessant.” Kind: "Ik was nog nooit in dit museum geweest, maar kom vast terug.”

Molenleskist dankzij legaat Op vrijdag 11 december wordt een molenleskist, die kon worden samengesteld dankzij een legaat, officieel overgedragen aan Molenstichting Winsum. De erflaatster bedacht in haar testament het Groninger Molenhuis. Het Molenhuis besloot, na overleg met de nabestaanden, het geld te besteden aan een educatief doel. De kist wordt – in eerste instantie - geplaatst bij molen Joeswert, omdat mevrouw zich verbonden voelde met deze molen. Tijdens de officiële overdracht zal molenaar Libbe Kooistra iets over de molen en het molenaarsambacht vertellen. Aries Bolt, molenaar van De Ster in Winsum, onderzoekt vervolgens met acht leerlingen en juf Hilde van christelijke basisschool De Wierde uit Winsum de leskist. In Groningen zijn drie leskisten aanwezig voor gezamenlijk gebruik. Omdat er zoveel vraag is naar zowel een kist als een bezoek aan de molen, is het prettig dat molenstichting Winsum nu een eigen leskist heeft.

Wacht u voor insluipers! De donkere dagen voor Kerst en de maanden daarna zijn vaak ideaal voor inbrekers. Juist dan slaan zij vaak hun slag. Barry Kooij, namens de politie aanspreekpunt Kunst & Antiek voor Noord-Nederland en betrokken bij het project Veiligheidszorg van Erfgoedpartners doet een oproep aan kerkbeheerders tot waakzaamheid. Hij geeft de volgende tips: Waarnemen, vastleggen, kentekens noteren en bij onraad direct de politie waarschuwen. Het liefst passende maatregelen nemen zoals sensorlampen die gaan branden/alarm et cetera. Kleinere diefstallen gebeuren in principe het hele jaar door. Openstellen van kerken is nobel, aldus Kooij, maar kunnen ‘kleinere’ inbraken in de hand werken. Vooral kerkbezoekers, die geld, i-phone, i-pad, sleutels en dergelijke in hun jaszak laten zitten, kunnen de dupe zijn. Zondag is nog steeds een favoriete dag voor inbrekers. Waarschuwen en uit veiligheidsoogpunt iets

aanbrengen schrikt af en helpt eventuele opsporing. Advisering en overleg kan natuurlijk via de politie, maar u kunt ook contact opnemen met Erfgoedpartners of met uw verzekering (vaak Donatus). De heer Kooij heeft een overzicht gemaakt van dagen waarop inbraken/diefstallen/insluipingen in kerken plaatvonden in de periode 2014-2015 (tot en met oktober). http://www.erfgoedgroningen.nl/Erfgoedloper/docs/Overzicht_dagen_met_inbraken.pdf Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de heer Kooij: Hooiweg 1 te 9801 AJ Zuidhorn (Postadres: Postbus 107, 9400 AC Assen) 06.11345515, [email protected]

Vooraankondiging Erfgoed aan tafel met gedeputeerde Fleur Gräper Het lijkt nog ver weg maar we attenderen u alvast op de volgende Erfgoed aan tafel. IJs en weder dienende zal onze gedeputeerde van cultuur, Fleur Gräper, tafeldame zijn op donderdag 18 februari. Noteert u deze bijeenkomst alvast in uw agenda. Het programma en de uitnodiging kunt u naar verwachting eind januari tegemoetzien.

Nieuws uit het erfgoedveld • Erfgoededucatiedag 11 januari 2016 Gevangenismuseum Veenhuizen Wat kunnen musea en andere erfgoedinstellingen betekenen voor de school? Hoe kan een bezoek aansprekend en leerzaam zijn? Dit zijn onderwerpen die aan de orde komen tijdens de regionale bijeenkomsten in het basisonderwijs. U bent van harte welkom op 11 januari in Veenhuizen. Deze dag is bedoeld voor iedereen die vanuit een erfgoedinstelling betrokken is bij het ontwikkelen van lesprogramma’s en/of bij het begeleiden van leerlingen tijdens het bezoek. Het LKCA organiseert deze bijeenkomsten in nauwe samenwerking met het vakoverleg erfgoedconsulenten en met de Sectie Publiek en Presentatie van de Museumvereniging.Er is slechts plek voor een beperkt aantal deelnemers, dus snel aanmelden strekt tot aanbeveling. Zie voor aanmelden en programma: http://www.lkca.nl/agenda/bijeenkomsten-lkca/regionale-erfgoeddagen/programma-11-januari2016 • Molens op de vakantiebeurs: folders gezocht! De Hollandsche Molen staat van 13 tot en met 17 januari 2016 op de vakantiebeurs in Utrecht. Het doel is bezoekers te interesseren voor de molens in het algemeen en de Nationale Molendag in het bijzonder. De vereniging wil hun stand graag bevoorraden met folders van verschillende molenmusea en te bezoeken molens om uit te kunnen delen aan bezoekers van de vakantiebeurs. U kunt uw materiaal aanleveren, graag vóór de feestdagen, bij Vereniging De Hollandsche Molen, Zeeburgerdijk 139, 1095 AA Amsterdam. Graag minimaal 50 exemplaren.

• Molenaarsambacht genomineerd als immaterieel erfgoed Het molenaarsambacht wordt genomineerd als immaterieel erfgoed. Minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft besloten deze traditie voor te dragen bij UNESCO. De bewindsvrouw maakte dit op 25 november bekend op de krijtmolen d' Admiraal in Amsterdam. De NRC besteedde in haar krant van 26 november aandacht aan deze nominatie. ‘Onze’ molenaar Johan van Dijk (De David/ Hollands Welvaart) komt hierin aan het woord. Lees het artikel...

AGENDA ► 11 februari 2016 ► 18 februari 2016 ► 15 maart 2016

Platform behoud/beheer Erfgoed aan tafel Platform Directeuren

10:00 – 12:00 uur 16:00 – 19:00 uur 10:00 – 12.00 uur

Museumhuis Doopsgez. kerk Erfgoedpartners

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Erfgoedloper is een uitgave van ERFGOEDPARTNERS: Museumhuis Groningen / Groninger Molenhuis Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen t. (050) 313 00 52. Reacties en kopij: [email protected]. Wanneer u de Erfgoedloper niet langer wenst te ontvangen, kunt u dit aangeven door een bericht te sturen naar [email protected].