02-‐09-‐15
Didactiek 1 Leerdoelen, -activiteiten en instructie Stephan Ramaekers, PhD Centrum Onderwijs & Leren 31 augustus 2015
Werkvormen / Activiteiten
Intro
1
2 Doelen
3
Vragen?
4
5
Intro
1
Instructie / opdrachten
“Tarwe, haver, gerst, erwten, bonen, suikerbieten, vlas”
Vragen • Wat hebben van Muiswinkel en van Vleuten geleerd? Leerresultaten • Op welke manier zullen zij dat geleerd hebben? Leeractiviteiten • Welke doelen zullen hun docenten daarbij hebben gehad? Leerdoelen
1
02-‐09-‐15
Constructive alignment • Drie ideeën: – Leerresultaat als uitgangspunt nemen – Toetsing en instructie hierop aan laten sluiten – Het gaat om leeractiviteiten die leerlingen verrichten
Intro
1
2 Doelen
Over oost-Groningen… “In een willekeurig gesprek de landbouwproducten van oost-‐ Groningen kunnen opsommen met een accuraatheid van 100%.” Vragen: – Is dit een zinvol leerdoel?
Leerdoelen • Eerste stap in lesvoorbereiding • Beheersingsniveau • Verschillende leerdoelen
– Als je dit leerdoel niet zinvol vindt, kun je dit leerdoel herformuleren? En hoe? – Als er in het onderwijs dat Van Muiswinkel en Van Vleuten hebben ontvangen sprake is geweest van constructive alignment, hoe zag dat er dan uit?
Formulering van leerdoelen
Voorbeeld: eindterm VWO Nederlands Domein B: Mondelinge taalvaardigheid
1. Verwacht gedrag / v aardigheid 2. Conditie 3. Criterium
4. De kandidaat kan ten behoeve van een voordracht, discussie of debat (ter keuze van de school): • relevante informatie verzamelen en verwerken; • deze informatie adequaat presenteren met het oog op doel, publiek en gespreksvorm; • adequaat reageren op bijdragen van luisteraars of gespreksdeelnemers.
2
02-‐09-‐15
Cognitieve domein
Taxonomie van Bloom Benjamin S. Bloom (1913-‐1999) Doel: classificatie van leerdoelen voor uitwisselbare database v an toetsitems • 1956: Taxonomy of Educational Objectives • 2001: Herziening taxonomie. Domeinen: Cognitief, affectief, motorisch
Cognitief proces Type kennis
Ont-
Begrij-
houden
pen
Toepassen
Analy-
Evalu-
seren
eren
Creëren
Feiten
Conceptueel Procedureel Metacognitief
In een willekeurig gesprek de landbouwproducten van oostGroningen kunnen opsommen met een accuraatheid van 100%.
“An effect-size of d = 1.0 … is typically associated with advancing children's achievement by two to three years”
3
02-‐09-‐15
Leeractiviteiten ‘op niveau’
Werkvormen / Activiteiten
Intro
1
2
Leeractiviteiten ‘op niveau’
3
Doelen
Didactisch model (van Gelder)
4
02-‐09-‐15
Didactisch handelen • Geheel van beslissingen van docent met betrekking tot: – Onderwijsleerdoelen
Leeractiviteiten § Vermunt (2003): § § §
Cognitief Affectief Metacognitief
– Leerstof – Media – Instructiestrategie / Werkvorm – Toetsing
“Cognitieve leeractiviteiten leiden direct tot leerresultaten op het mentale vlak.”
Niet vergeten: De hoofdstad van Hawaii is Honolulu!
“Metacognition refers to one’s knowledge concerning one’s own cognitive processes.” —John Flavell Ik moet van avon d leren om h et op tijd af te krijgen …
“Affectieve activiteiten gebruiken leerlingen om gevoelens te verwerken die zich bij het leren voordoen.” Door die stomme laptop wordt mijn paper zo slecht!
Ik moet me concentreren voor het tentamen…
Ik vin d metacogn itie een moeilijk b egrip !
Hoe lan g h eb ik n og voor h et ten tamen ?
Wat doen studenten als ze studeren?
Dit is een interessant boek!
5
02-‐09-‐15
Betekenisgericht
Associatief • Hond • Vlag • Plein • School • Man • Drie • Baby • Walvis • Muziek
-‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐
Fiets Haar Boek Vogel Huis Kruk Lucht Jas Bloem
• idouznrnwogeteekwnnijadatdi • INGENAAID D REK ONTWIJDT UW ZOEN • Ik w ord aan ‘t oudzijn niet gewend (Elsschot)
Instructiestrategie / Werkvorm • Concrete handelingen.
Intro
• Lokken leeractiviteit bij leerlingen uit, bv.
1
– Vragen stellen – Uitleggen – Huiswerk geven – Feedback geven.
Werkvormen / Activiteiten
2 Doelen
3
4 Instructie / opdrachten
• Keuze voor instructiestrategie hangt af van opvatting over leren.
6
02-‐09-‐15
Principles of instruction 1/2 1. Begin a lesson with a short review of previous learning. 2. Present new material in small steps with student practice after each step. 3. Ask a large number of questions and check responses of all students. 4. Provide models. 5. Guide student practice.
1. Review previous learning
Principles of instruction 2/2 6. Check for understanding. 7. Obtain a high success rate. 8. Provide scaffolds for difficult tasks. 9. Require and monitor independent practice. 10. Engage students in weekly and monthly review.
Scaffolding
• 5-8 minuten terugblikken op eerdere lesstof. • Helpt leerlingen om eerdere lesstof te herinneren. • Versterkt connecties tussen concepten. • Automatiseren.
8. Provide scaffolds for complex tasks • Ondersteuning op maat op moment dat dit nodig is. • Ondersteuning wordt afgebouwd. • Bijvoorbeeld: – Modelleren, thinking aloud door docent. – Checklists geven. – Worked examples.
7
02-‐09-‐15
Herhaling constructive alignment
Het Directe Instructie-model
• Drie ideeën:
1. 2. 3. 4. 5. 6.
– Leerresultaat als uitgangspunt nemen – Toetsing en instructie hierop aan laten sluiten
Terugblik Presentatie Begeleide inoefening Zelfstandige v erwerking Periodieke terugblik 1-‐5 Terugkoppeling (gedurende elke lesfase)
Werkvormen / Activiteiten
Intro
1
– Het gaat om leeractiviteiten die leerlingen verrichten
2 Doelen
3
Vragen?
4
5
Instructie / opdrachten
Met dank aan Jeroen Janssen, Educatie UU
8
