DEEL 1: SUIKERBIETEN... 4

-1-

Voorwoord

Nu de nachten lang zijn en de dagen kort, is het tijd om het voorbije bieten- en cichoreiseizoen nog eens de revue te laten passeren en te bespreken. Hoe was de start van het seizoen? Verliepen de grondbewerkingen en de uitzaai in goede omstandigheden? Hebben we een groeizaam seizoen gekend of was er veeleer schade door een te droge zomer? Hoe is het met de ziektedruk geweest? Hebben de bieten- en de cichoreivelden een goede opbrengst- zowel plantkundig als financieel gebracht? Welke gewasbeschermingsmiddelen deden het goed en welke rassen sprongen eruit? Om op al deze vragen een bevredigend antwoord te geven werken wij, PIBO- Campus, samen met o.a. de Vlaamse overheid – afdeling duurzame landbouw, het KBIVB en Orafti. Proeven werden aangelegd om de nodige gegevens te kunnen verzamelen zodat tijdens de volgende teeltseizoenen van suikerbieten en cichorei rekening kan gehouden worden met de resultaten en de opmerkingen van de proeven. We willen er hier ook nog op wijzen dat PIBO-Campus meewerkt aan een project “Groene Grondstoffen”, waarin gezocht wordt naar alternatieve afzetmarkten voor ondermeer de suikerbieten om zo de teelt van de suikerbieten, die van groot belang is in Haspengouw, te vrijwaren. Ook wordt actief gezocht naar de mogelijkheid om nieuwe gewassen te introduceren om zo nieuwe perspectieven te kunnen bieden aan de akkerbouwer van morgen. Hier wordt gedacht aan de teelt van vezels (hennep, vlas) voor verwerking in de betonindustrie of aan energiegewassen (olifantengras). In ieder geval biedt de brochure die u nu in de hand hebt weer een hele brok actuele informatie over de teelt van twee toch wel belangrijke gewassen voor de Haspengouwse akkerbouwer. We hopen dan ook dat u met deze informatie het volgende seizoen weer aan de slag kunt gaan om een goed product op de markt te brengen, met aandacht voor de rendabiliteit van de teelt en de kwaliteit van het milieu.

Medewerkers PIBO-Campus vzw

Proefresultaten suikerbieten en cichorei Vzw PIBO Campus14 december 2010

-2INHOUD

DEEL 1: SUIKERBIETEN ..................................................................................................... 4 1

Overzicht van het voorbije suikerbietenjaar ............................................................................. 4

2 2.1 2.2 2.3 2.4 3

Rassenproef suikerbieten ......................................................................................................... 6 Proefopzet ............................................................................................................................. 6 Perceelsgegevens ................................................................................................................ 6 Waarnemingen en tellingen .................................................................................................. 8 Bespreking ............................................................................................................................ 9

De aanbevolen rassen van het KBIVB voor 2011 .................................................................. 10 3.1 De bevestigde rassen ......................................................................................................... 11 3.2 De nieuwe rassen ............................................................................................................... 11 3.3 De specifieke rassen ........................................................................................................... 12

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Resultaten van de proeven in 2010 ........................................................................................ 13 Resultaten van de rassen in 2010: opbrengsten ................................................................ 14 Meerjarige resultaten: waarnemingen ................................................................................ 16 Meerjarige resultaten: opbrengsten .................................................................................... 18 Nematodenrassen: opbrengsten in besmette percelen ...................................................... 20 Meerjarige resultaten Nematodenrassen : opbrengsten in 2008-2009-2010 ..................... 21 Rhizoctoniaresistente rassen: wortelrot index .................................................................... 21

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

Situatie in de bieten doorheen het netwerk waarnemingsvelden van het KBIVB .................. 22 Inleiding ............................................................................................................................... 22 Proefopzet ........................................................................................................................... 24 Waarnemingsveld Tongeren ............................................................................................... 24 Waarnemingsveld Riemst ................................................................................................... 25 Situatie van de bieten in 2010 ............................................................................................. 26

5

6

Onkruidbestrijding in de bietenteelt, ....................................................................................... 29

7

Bewaring van de bieten op lange termijn ............................................................................... 32

8

Geactiveerde zaden: voordelen en bewaring ......................................................................... 34

9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7

Bespreking van de bladschimmelziekten ............................................................................... 35 Meeldauw ............................................................................................................................ 35 Bruine roest ......................................................................................................................... 35 Cercospora.......................................................................................................................... 36 Ramularia ............................................................................................................................ 36 Rhizoctonia ......................................................................................................................... 37 Rhizomanie ......................................................................................................................... 37 Violetwortelrot ..................................................................................................................... 38

10 Erosieproef in suikerbieten ..................................................................................................... 39 10.1 Proefopzet ....................................................................................................................... 39 10.2 Perceelsgegevens ........................................................................................................... 39 10.3 Aangelegde objecten ....................................................................................................... 41 10.4 Waarnemingen ................................................................................................................ 42 10.5 Opbrengstresultaten ........................................................................................................ 45 10.6 Bespreking....................................................................................................................... 46

DEEL 2: CICHOREI .............................................................................................................47 1 1.1 1.2 1.3 1.4

Rassenproef cichorei .............................................................................................................. 48 Proefopzet ........................................................................................................................... 48 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 48 Waarnemingen .................................................................................................................... 49 Bespreking .......................................................................................................................... 50 Proefresultaten suikerbieten en cichorei Vzw PIBO Campus14 december 2010

-32 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Proef teelttechniek .................................................................................................................. 51 Proefopzet ........................................................................................................................... 51 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 51 Waarnemingen en tellingen ................................................................................................ 53 Oogstresultaten ................................................................................................................... 53 Besluit ................................................................................................................................. 54

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6

Onkruidbestrijdingsproef cichorei - remming cichorei ............................................................ 55 Proefopzet ........................................................................................................................... 55 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 55 Proefprotocol onkruidbestrijding ......................................................................................... 56 Waarnemingen .................................................................................................................... 57 Remming van de cichorei ................................................................................................... 57 Opbrengstresultaten ........................................................................................................... 58

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Onkruidbestrijdingsproef Crisnée – werking onkruid .............................................................. 59 Proefopzet ........................................................................................................................... 59 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 59 Proefprotocol onkruidbestrijding ......................................................................................... 60 Waarnemingen .................................................................................................................... 61 Opbrengstresultaten ........................................................................................................... 63 Bespreking .......................................................................................................................... 64

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

Groeicurveproef ...................................................................................................................... 65 Proefopzet ........................................................................................................................... 65 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 65 Waarnemingen .................................................................................................................... 66 Vergelijking premie en groeipotentieel cichorei .................................................................. 66 Bespreking .......................................................................................................................... 67

6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Erosieproef cichorei ................................................................................................................ 68 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 68 Aangelegde objecten .......................................................................................................... 69 Waarnemingen .................................................................................................................... 69 Opbrengstresultaten ........................................................................................................... 72 Bespreking .......................................................................................................................... 73

3

4

5

6

DEEL 3: PRODUCTEN EN ACTIEVE STOFFEN.................................................................74 1

Herbiciden ............................................................................................................................... 74

2

Fungiciden .............................................................................................................................. 80

3

Insecticiden ............................................................................................................................. 83

4

Varia ....................................................................................................................................... 84


-4-

DEEL 1: SUIKERBIETEN

1

Overzicht van het voorbije suikerbietenjaar

Het suikerbietenperceel van de PIBO-Campus werd in de tweede helft van juli 2009 ingezaaid met een groenbemester (bladrammenas) na de teelt van wintergerst en na toediening van 15 ton/ha varkensmengmest. De bladrammenas was matig ontwikkeld en werd verkleind begin december om zo de vertering in de hand te werken. Het cichoreiperceel werd einde augustus ingezaaid met gele mosterd na toediening van 15 ton vleesvarkensmengmest per hectare. De gele mosterd was sterk ontwikkeld en werd verkleind half december. Door het inzaaien van een groenbemester wordt het nitraatresidu gereduceerd en verbetert de humustoestand van de bodem. De percelen werden eind december geploegd onder goede omstandigheden. De wintermaand januari was vrij droog en koud met plaatselijk vorst tot – 20°C,wel was er redelijk wat zonneschijn. Februari daarentegen was eerder een sombere maand met wat meer neerslag en ook nog wat vorst. Maart werd gekenmerkt door normale waarden op gebied van uren zonneschijn en neerslag. De eerste bieten werden gezaaid vanaf 15 maart. De pas gezaaide bieten hadden soms wel wat te lijden van koude en regenachtig weer juist na de uitzaai. Rond 5 april was er ongeveer 7 % van het suikerbieten areaal uitgezaaid. Vanaf 11 april kenden we op de meeste plaatsen gunstige zaaiomstandigheden. Op 15 april was 50 % van het suikerbietenareaal gezaaid ( 50 – zaaidatum), het geen toch 14 dagen later is dan in 2009. Rond 25 april werden de laatste bieten gezaaid. We kenden hier in de streek een droogte periode gedurende de maand mei. Dit in combinatie met de aanhoudende koude en de noordoostenwind bemoeilijkte de jeugdgroei van de bieten. Rond 22 mei bevonden de meeste percelen zich nog maar in het 4-de bladstadium, enkel de zeer vroeg gezaaide percelen waren al in het 8 – 10 bladstadium. Rond 7 juni waren de rijen gesloten op de vroegst gezaaide percelen. Door de gunstige groeiomstandigheden in de maand juni, konden de andere percelen ook de rijen sluiten rond het einde van die maand. Wel dient gesteld te worden dat de bodem over het algemeen zeer droog bleef tot half juli, met op sommige percelen zeer trage groei tot gevolg. De onkruidbestrijding werd ook sterk bemoeilijkt door de schrale noordoostenwinden en de droge bodemomstandigheden. Op veel plaatsen was een extra behandeling dan ook noodzakelijk. Naar bemesting toe profielanalyse uitgevoerd op alle proefpercelen in februari, welk een uitgangspunt is om een ecologische en economische verantwoorde stikstofgift te voorzien. De andere voedingselementen werden toegediend bij de voor- of tussenteelt onder organische vorm en eventueel aangevuld met minerale meststoffen. De schietersproef en de teelttechnische proeven van cichorei werden in goede omstandigheden uitgezaaid op 14 april. De verschillende rassen cichorei werden in het vlakke veld uitgezaaid op 19 april. Op het perceel van de teelttechnische proeven was de opkomst van de cichorei niet gelijkmatig door de droogte periode die we kenden na de zaai. Het perceel met de rassenproef werd dan weer getroffen door een zwaar onweer waarbij het op een uur tijd 30 liter water te verwerken kreeg. De maanden juli en augustus waren groeizame maanden met vooral in augustus voldoende neerslag en groeizame temperaturen. De eerste symptomen van witziekte, roest en cercospora werden dit jaar pas half augustus waargenomen op het proefperceel. Het betreft hier hoofdzakelijk een lichte aantasting door witziekte. Roest en cercospora waren zeer gering aanwezig. Ramularia werd niet waargenomen. Verder verliep de aantasting doorgaans traag. De uitleg voor deze trage ontwikkeling ligt zeker bij de lage luchtvochtigheid tussen juni en augustus. Vanaf het verschijnen van de waarschuwingsberichten in Proefresultaten suikerbieten en cichorei Vzw PIBO Campus14 december 2010

-5verband met bladziekten door het K.B.I.V.B. te Tienen werd in de proeven preventief behandeld met een systemisch fungicide. Deze behandeling, die de voorbije jaren een degelijke bescherming van de bietenbladeren bood tot aan de oogst. De ziektedruk lag in 2010 laag, zowel in suikerbieten als in cichorei. Zelfs nog een stuk lager dan in 2009, waar we al een geringe ziektedruk hadden. Wel moeten we waakzaam zijn voor de ziektes rhizoctonia en violetrot, die de laatste jaren in de praktijk nog steeds toenemen. Ook aaltjes komen de laatste jaren meer en meer voor en kunnen voor serieuze opbrengstdervingen zorgen. De rooiomstandigheden in het begin van de campagne waren goed. Later in het najaar werd het rooien bemoeilijkt door de natte bodem omstandigheden. De opbrengsten van zowel bieten als cichorei liggen lager dan in 2009, dit zowel voor kg suiker / inuline gehalte van de wortels per hectare. De opbrengsten liggen wel ongeveer gelijk met de gemiddelden van de afgelopen 5 jaar. De proefvelden werden dit jaar geoogst tussen 18 september en 3 november. De gemiddelde opbrengst (onder proefveldomstandigheden) bedroeg 89 ton netto bieten en 17,6 % (15,6 ton suiker per hectare). De suikergehalten varieerden van 15,7 tot 19 %; de tonnages lagen tussen 58 ton (nematodenvelden) et 94 ton netto. Ook in de proeven met een lager plantenbezetting heeft de suikerbiet nogmaals zijn ongelooflijke compensatiecapaciteit getoond. Deze opbrengstresultaten overtreffen over het algemeen deze van praktijkpercelen. Een verklaring hiervoor is het feit dat proefvelden geen randeffecten en sproeisporen hebben en het gebruik van specifieke machines voor proefvelden waardoor er minder opbrengstverliezen voorkomen. Toch moeten we oog blijven hebben voor enkele problemen in de bieten / cichoreiteelt, zoals de aanpassingen van het quotum / contract en een dalende prijs. Een punt waarbij de suikerindustrie vragende partij is, is de vermindering van de grond- en vooral koptarra. In die context is het reinigen van bieten en cichoreiwortels tijdens het laden zeker ook een punt waar de nodige aandacht aan besteed moet worden. Ook zullen we in de toekomst meer en meer de teeltkosten zo laag mogelijk moeten houden in een markt waar we als landbouwers praktisch geen invloed meer hebben op de prijs die we krijgen voor het geproduceerde product.


-6-

2

Rassenproef suikerbieten

Proef in samenwerking met het KBIVB, Landbouwontwikkelingen (Ir. A Demeyere)

de

Vlaamse

–

Overheid

Afdeling

Duurzame

2.1 Proefopzet In iedere proef wordt een vergelijking gemaakt van groei, suikergehalte, productie en economische waarde van zevenentwintig rassen, al dan niet, behandeld met één fungicide (Spirale 1 l/ha). Zowel voor de controle als in de fungicidebehandeling zijn er vier herhalingen per ras. In het kader van resistentieonderzoek wordt de aantasting van witziekte, ramularia, cercospora en roest per ras nagegaan.

2.2 Perceelsgegevens a b c d e

f

g h i j

Voorvrucht: wintergerst gevold door bladrammenas (matig ontwikkeld) Ploegen tijdens de winter Zaaidatum: Zaaiafstand: 19,7 x 45 cm Onkruidbestrijding: - vooropkomst : niet uitgevoerd wegens te droge bodem - naopkomst: e 1 Betanal 0,75 l/ha + Tramat 0,150 l/ha + Goltix 0,750 l/ha uitvloeier 0,3 l/ha e 2 Betanal elite 1 l/ha + Goltix 0,75 l/ha + uitvloeier 0,3 l/ha e 3 Betanal 1 l/ha + Treto 500 0.2 l/ha + Goltix 0,75 l/ha + Venzar 0.1 l/ha + uitvloeier 0.3 l/ha e 4 Betanal 1l/ha + Tramat 0,2 l/ha + Frontier Elite 0,75 l/ha + Venzar 0,1 l uitvloeier 0,5 l/ha e 5 Frontier Elite 0,5 l/ha + Goltix 0,5 l/ha (+ boor 2 l) Kanten: Fusilade 1. 5 l/ha Bemesting:- organische:15 ton per ha varkensrmengmest inzaai van bladrammenas, matig ontwikkeld - chemische stikstof: - stikstofindex: 152 (normaal) - stikstofbehoefte: 142 eenheden per ha kort voor de zaai Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Poncho Beta / Cruiser&Force Karate 75 cc/ha Fungicidebehandeling: Spirale1 l/ha Ontledingsuitslag van de bouwlaag Bepaling

Streefzone

40

pH-KCl

6,8

6,7 – 7,3

Gunstig

C in % (humus)

1.2

1,2 – 1,6

Normaal

Fosfor (P)

25

12 – 19

Tamelijk hoog

Kalium (potas) (K)

23

14 – 21

Tamelijk hoog

Magnesium (Mg)

11

9 – 15

Normaal

Calcium (Ca)

236

163-358

Normaal

Natrium (Na)

3.8

3,1 – 6,2

Normaal

--

--

Rooien:

29.04.10 06.05.10 14.05.10 28.05.10 04.06.10 02.06.10 20.07.09 29.07.09 13.04.10 07.07.10 01.09.10

Beoordeling

Grondsoort

Boor (B) k

Uitslag ontleding

16.12.10 14.04.10

Leem

30.10.10 Proefresultaten suikerbieten en cichorei Vzw PIBO Campus14 december 2010

-7Tabel 1: geeft, per ras, de mandataris en de eigenschappen in verband met de tolerantie. nr

Mandataris

Ras

Eigenschap

1

Abondamax

Erauw – Jaquery

Rhizomanie

2

Angeliqua

KWS

Rhizomanie

3

Ardamax

Erauw – Jaquery

Rhizomanie

4

Baloo ( new nematodes 09 )

SES Vanderhave

Rhizomanie / nematoden tol

5

Balthazar ( CM 04 )

Clovis Matton

Rhizomanie

6

Benemax

Erauw – Jaquery

Rhizomanie

7

Benno

De Wulf Agro

Rhizomanie

8

Bering

De Wulf Agro


9

Bernadetta ( 8R87)

KWS

Rhizomanie

10

Cherokee

SES Vanderhave

Rhizomanie

11

CM 02

Clovis Matton

Rhizomanie

12

Coyote

SES Vanderhave

Rhizomanie

13

Eleonora

KWS

Rhizomanie

14

Iguane ( idem piranha )

SES Vanderhave

Rhizomanie / rhizoctonia tol

15

Isabella

KWS


16

Magellan

SES Vanderhave

Rhizomanie

17

Rosalinda

KWS

Rhizomanie

18

Rubens

De Wulf Agro

Rhizomanie

19

Sabrina

KWS

Rhizomanie

20

Simonta ( HI0828 in 09 )

SCAM sc

Rhizomanie

21

SY Invicta

SCAM sc

Rhizomanie

22

Theresa

KWS


23

Vedeta

SCAM sc


24

Zanzibar

SES Vanderhave

Rhizomanie

25

Zorro

De Wulf Agro


26

9K57

KWS


27

9K63

KWS


l


-8-

2.3 Waarnemingen en tellingen Tabel 2

geeft, per ras, het gemiddelde opkomstpercentage en het aantal planten/ha weer

Nr

Ras

% Opkomst

Aantal planten/ha

1

Abondamax

93.6

104.532

2

Angeliqua

90.4

100.999

3

Ardamax

94.0

105.019

4

Baloo

93.7

104.654

5

Balthazar

92.3

103.070

6

Benemax

95.2

106.360

7

Benno

95.5

106.603

8

Bering

97.0

108.309

9

Bernadetta

92.2

102.948

10

Cherokee

91.5

102.134

11

CM 02

91.2

101.852

12

Coyote

94.3

105.263

13

Eleonora

93.8

104.776

14

Iguana

92.0

102.705

15

Isabella

92.7

103.468

16

Magellan

93.8

104.756

17

Rosalinda

94.5

105.507

18

Rubens

91.3

101.974

19

Sabrina

96.1

107.334

20

Simonta

87.5

97.710

21

SY Invicta

95.2

106.295

22

Theresa

88.9

99.237

23

Vedeta

92.1

102.844

24

Zanzibar

93.8

104.721

25

Zorro

93.8

104.794

26

9K57

92.1

102.827

27

9K63

96.7

107.943

93.2

104.024

Gemiddelde


-9-

2.4 Bespreking Bij de bespreking van de proefresultaten van de suikerbieten vestigen we er nogmaals de aandacht op dat de proefveldopbrengsten deze van de praktijkpercelen duidelijk overtreffen. Een verklaring hiervoor is het feit dat proefvelden van gunstigere teeltomstandigheden genieten, onder meer door het ontbreken van spuitsporen en randeffecten en het gebruik van specifieke oogstmachines voor proefvelden waardoor er geen oogstverliezen optreden.

2.4.1

Aantal planten

Het zaaien gebeurde in goede bodemomstandigheden. De opkomst was voor de meeste rassen zeer goed. We behalen een gemiddelde veldopkomst van 93.2 %. Dit is vooral te danken aan de weersomstandigheden, de zorgvuldige zaaibedbereiding en de juiste afstelling van de zaaimachine in functie van de te verwachte weersomstandigheden na de zaai. Dit jaar hebben we kunnen rekenen op de mensen van het K.B.I.V.B. om de proef te zaaien. Wanneer we tabel 2 analyseren, zien we dat er zich een lichte variabiliteit voordoet in het aantal planten tussen de verschillende rassen op het proefveld. De variabiliteit in het aantal planten is voor een gedeelte te herleiden tot het verschil in raseigenschappen: kiemkracht, kiemenergie en andere specifieke opkomst-omstandigheden, zoals gevoeligheid voor herbiciden en bodeminsecten. Door de zaaiafstand van 19,7 cm in de rij te nemen, ligt in deze proef het aantal planten per ha gemiddelde op 104.024 wat voldoende is om een optimale opbrengst te behalen (Tabel 2).

2.4.2

Opbrengsten

Het proefveld waarop de suikerbieten waren uitgezaaid was aangetast door de schimmelziekte violetwortelrot. De proefvelden wel geoogst door het KBIVB, maar het was onmogelijk om relevante informatie uit de gegevens te halen, aangezien de aantasting dwars doorheen het perceel liep. Het publiceren van deze resultaten zou bijgevolg geen bijdrage leveren tot een optimalisering van de suikerbietenteelt.


- 10 Koninklijk Belgisch Instituut tot Verbetering van de Biet vzw PVBC Programma Voorlichting Bieten Cichorei [email protected] - www.irbab-kbivb.be

3

met de steun van de Vlaamse overheid DLV Departement Landbouw en Visserij; ADLO - Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling - Voorlichting

De aanbevolen rassen van het KBIVB voor 2011

De aanbeveling van de rassen voor 2010 is samengesteld uit 2 verschillende lijsten : 1. Een aanbevolen lijst met bevestigde rassen, die sinds minstens 2 jaar op basis van commerciële zaadpartijen worden getest, en die op brede schaal kunnen gezaaid worden. 2. Een lijst met nieuwe rassen die begin 2009 werden ingeschreven en dus een jaar werden gecommercialiseerd. Zij vertegenwoordigen vaak een genetische vooruitgang maar de resultaten vereisen bevestiging. Zij zullen op een beperkte oppervlakte gezaaid worden. In elke lijst is een segment van specifieke rassen (nematoden, rhizoctonia bruinwortelrot) voorzien. De resultaten van de rassen voorgesteld door het Kbivb werden verkregen vanuit verschillende proeven die met de grootste strengheid werden geleid teneinde betrouwbare resultaten te verkrijgen die direct in de praktijk te gebruiken zijn. Aldus worden alle proeven (en vanaf de inschrijving van het ras) op afstand gezaaid (afstand ± 20 cm), alle toedieningen en behandelingen (bemesting, herbiciden, fungiciden) worden toegepast « volgens de aanbevelingen ». De rooitechniek, belangrijke factor voor de opbrengst, geeft de meest betrouwbare resultaten in Europa : de bieten van de 4 centrale rijen van elk 6-rijig perceel worden geoogst, gewogen, gewassen, ontkopt en volledig geanalyseerd. De rooitechniek laat eveneens toe een precieze meting uit te voeren van de grondtarra bij het rooien. Enkel de proeven waar een betrouwbare meting van de grondtarra kan uitgevoerd worden, komen in aanmerking. Zijn rassen goed kiezen is : 1. Rekening houden met de aanwezigheid van nematoden (zelfs gering) of met rhizoctonia bruinwortelrot door een dubbel resitent of tolerant ras te kiezen. 2. Een voorkeur geven aan de stabiele bevestigde rassen die weinig variëren, getest vanaf grote commerciële zaadpartijen. 3. De nieuwigheden testen op een beperkt areaal van uw bedrijf. 4. Hoewel het financieel potentieel van de rassen een belangrijk criterium voor uw keuze is, kijk ook naar de oplossingen die geboden worden in andere domeinen : - suikergehalte, - resistentie tegen bladziekten, - reductie van de grondtarra.


- 11 -

Bevestigde rassen Zanzibar Angeliqua Debora Kws Calgarhi Coyote Rosalinda Kws

Rubens Resimax Ardamax Exacta Sabrina Kws Jupital

Nematoden

Rhizoctonia

Julietta Theresa Kws Baloo Correcta (res)

Zorro Iguane Vedeta Gecko

Nieuwe rassen Benno Eleonora Kws Magellan Benemax

SY Invincta Abondamax Touareg Bernadetta Kws

Nematoden

Rhizotonia

Bering

Isabella Kws

3.1 De bevestigde rassen De bevestigde rassen werden tijdens minstens 2 proefjaren op basis van (grote) commerciële zaadpartijen getest. De bietenplanter moet aan deze rassen een voorkeur geven voor de uitzaai in 2011. Wij benadrukken nog dat de resultaten van de rassen met veel nauwkeurigheid worden onderzocht, en dat er zowel rekening gehouden wordt met de gemiddelde waarde van het ras (tabellen en grafiek op vorig blad) als met de variatie van de resultaten tussen de verschillende beproevingsjaren. Ideaal zal deze variatie zo klein mogelijk zijn voor de onderzochte parameters. Deze variatie tussen de jaren kan van « genetische » oorsprong zijn (men heeft het ras gewijzigd) of komt van de interactie van het ras met de jaaromstandigheden (droogte, koude, ziekten…) .

3.2 De nieuwe rassen De nieuwe rassen werden ingeschreven in 2009 (2008). Zij hebben slechts een jaar commercialisatie. Sommige rassen werden in 2009 in de proeven getest vanuit een beperkte zaadpartij, voor anderen was een groot commercieel zaadlot ter beschikking (Magellan, BernadettaKws). Hoewel de resultaten van nieuwe rassen soms zeer welbelovend zijn, moet men steeds voorzichtig blijven, zonder de genetische evolutie te stoppen. Betere bladgezondheid of een lagere grondtarra zijn interessante karakteristieken die de nieuwe rassen kunnen aanbieden.


- 12 -

3.3 De specifieke rassen De specifieke rassen moeten een oplossing bieden voor belangrijke problemen die door de chemie niet kunnen opgelost worden. De segmenten waarin deze specifieke rassen gebruikt moeten worden zijn : - Aanwezigheid van bietencystenematode. - Aanwezigheid door Rhizoctonia (bruin) wortelrot. De specifieke rassen hebben een gereduceerd productiepotentieel ten opzichte van de normale rhizomanierassen (in onbesmette grond). Het zaaizaad is eveneens duurder, zodat de keuze voor deze rassen goed moet overwogen worden. Alle specifieke rassen (nematoden of rhizoctonia) zijn eveneens rhizomanietolerant. Dubbel tolerante/resistente rassen zijn schietersgevoelig ! Vroege zaai van deze rassen is afgeraden. Rassen resistent tegen Rhizoctonia solani De rassen met resistentie tegen rhizoctonia bruinwortelrot bezitten een resistentiegen tegen aantastingen door de schimmel Rhizoctonia solani. Wij moeten beseffen dat er een inverse relatie bestaat tussen resistentieniveau en opbrengstpotentieel: hoe resistenter het ras, hoe lager zijn opbrengstpotentieel, en omgekeerd. Men moet dus oplettend zijn in de keuze van zijn ras in functie van de gewenste resistentie : bij hoge infectiedruk kiest men voor een hogere resistentie, dus een lage wortelrot index. Tegen andere wortelziekten (violetrot bvb) hebben deze rassen géén resistentie ! Rassen met tolerantie tegen nematoden De rassen met nematodentolerantie (Julietta, Theresa Kws, Baloo en Bering) laten toe om hoge opbrengsten te bekomen, ook in velden besmet met het bietencystennematode. Hun opbrengstpotentieel is lager dan dat van normale rhizomanierassen maar de tolerante rassen reageren zeer snel op de aanwezigheid van aaltjes. Tolerante rassen laten niet toe de infectiedruk (aantal nematoden) te verlagen. Rassen met resistentie tegen nematoden Vandaag is slechts één nematodenresistent ras ingeschreven in België (Correcta). Het voordeel van resistente rassen is het feit dat zij een verlaging van de nematodendruk meebrengen, terwijl hun opbrengst in besmette velden hoger scoort dan normale rassen, maar weliswaar lager dan de tolerante rassen. Het productiepotentieel is lager dan die van de normale rhizomanierassen in onbesmette grond. Resistente rassen worden vooral aangeraden in sterk besmette percelen. De kiemkracht en veldopkomst van de resistente rassen is lager. Men zal hiervoor oplettend zijn bij de uitzaai.


- 13 -

4

Resultaten van de proeven in 2010

Met een koude maar volledig “normale” winter, is het jaar 2010 zeer goed gestart. De vorst heeft na de winter een uitstekende bodemstructuur geleverd zodat een ideaal zaaibed kon bereid worden. Bij de eerste gezaaide velden in april was de bodemstructuur nog niet altijd optimaal, maar vanaf begin april was de bodembewerking in zeer goede omstandigheden uitgevoerd. Zaai en opkomst De proeven van het KBIVB werden gezaaid tussen 7 en 20 april. In de meeste gevallen was de opkomst snel en homogeen, maar hier en daar kwamen wat latere kiemers door een snel uitdrogend zaaibed en te ondiepe zaai. De eindopkomst lag rond 89%, iets lager in sommige velden die leden onder een langdurig droogte waaronder Melles (Heneg.) en Verlaine (Hasp.) (zaai ± 20 cm). De snelheid van de veldopkomst werd berekend door tussentijdse tellingen in het veld en in het laboratorium uit te voeren voor alle commerciële rassen Snelheid betekent doorgaans niet altijd een hoger plantenaantal, maar wel een betere homogeniteit tussen de jonge plantjes. Schieters De zaaidatum lag in 2010 niet vroeg, zodat de problemen van schieters miniem waren. Slechts in het ras Bernadetta Kws en sommige rhizoctoniaresistente rassen werden tijdens de zomer en tot laat “bladschieters” gevonden. Wij herinneren hier dat dubbeltolerante rassen schietersgevoelig zijn en nooit te vroeg mogen uitgezaaid worden! Bladziekten en fungicide De ontwikkeling van ziekten is gestart rond eind juli met een sterke witziekte aantasting in Kortrijk. De ziekteontwikkeling was duidelijk later en trager in het centrum en in Haspengouw, wat toeliet om geen fungicide in Franc Waret toe te passen. Praktisch werd een fungicidebehandeling uitgevoerd tussen 5 en 30 augustus, in functie van het verschijnen van de ziekten en het overschrijden van de spuitdrempel. Witziekte en roest waren de belangrijkste ziekten in augustus en september, gelukkig was de ontwikkeling van cercospora traag. Opbrengsten De proeven werden geoogst tussen 18 september en 3 november. De gemiddelde opbrengsten lagen bij 89 ton netto bieten en 17,6°Z (15,6 ton suiker per hectare). De suikergehalten varieerden van 15,7 tot 19 °Z; de tonnages lagen tussen 58 ton (nematodenvelden) et 94 ton netto. Ook in de proeven met een lager plantenbezetting heeft de suikerbiet nogmaals zijn ongelooflijke compensatiecapaciteit getoond.


- 14 -

4.1 Resultaten van de rassen in 2010: opbrengsten Tabel 1 geeft per ras de veldopkomst, de grondtarra in ton/ha, de netto wortels in ton/ha, het suikergehalte in %, de witsuikerproductie in ton/ha en het financiële potentieel (relatief).

ras

Opkomst

Grondtarra

wortels

%S

Witsuiker

financieel potentieel

%

t/ha

t/ha

%

t/ha

(1)

Bevestigde rassen Rosalinda

KWS benelux

91

3.1

96

17.2

15.2

105.4

Sabrina

KWS benelux

89

3.5

94

17.5

15.1

104.7

Coyote

SESVanderHave

89

3.8

92

17.6

14.9

103.5

Angeliqua

KWS benelux

88

2.9

95

17.1

14.8

102.7

Ardamax

Erauw-Jaquery

88

3.9

91

17.7

14.7

102.5

Debora

KWS benelux

88

2.5

89

18.0

14.6

102.3

Calgarhi

Scam sc

91

3.5

90

17.7

14.6

101.7

Zanzibar

SESVanderHave

90

3.9

92

17.5

14.6

101.6

Rubens

De Wulf Agro

90

3.1

89

17.8

14.5

101.5

Resimax

Erauw-Jaquery

88

3.6

91

17.5

14.6

101.2

Jupital

SESVanderHave

88

3.4

85

18.1

14.2

99.6

Exacta

Scam sc

87

2.6

87

17.6

14.0

98.0

Nieuwe rassen Bernadetta

KWS benelux

87

3.2

87

18.7

15.0

105.6

Eleonora

KWS benelux

89

3.3

92

17.8

15.1

105.3

Magellan

SESVanderHave

90

3.7

92

17.6

14.9

103.5

De Wulf Agro

91

3.9

91

17.7

14.8

103.1

Benemax

Erauw-Jaquery

90

3.7

92

17.4

14.6

101.1

Abondama x

Erauw-Jaquery 88

3.5

92

17.3

14.5

100.9

SESVanderHave

89

3.9

92

17.2

14.5

100.2

SCAM sc

89

3.0

90

17.3

14.2

98.9

Benno

Touareg SY Invincta

(1) relatief ten opzichte van getuige rassen: Zanzibar, Resimax, Cadenza, Angeliqua, Balthazar


- 15 Tabel 2 geeft per ras de veldopkomst, de grondtarra in ton/ha, de netto wortels in ton/ha, het suikergehalte in %, de witsuikerproductie in ton/ha en het financiële potentieel (relatief). ras

Opkomst

Grondtarra

wortels

%S

Witsuiker


%

t/ha

t/ha

%

t/ha

(1)

Specifieke rassen SESVanderHave

90

3.9

88

17.4

14.0

97.3

Theresa²

KWS benelux

87

3.6

84

17.8

13.6

95.2

Bering²

De Wulf Agro

90

4.6

86

17.4

13.6

94.5

Julietta²

KWS benelux

88

2.5

86

16.8

13.0

91.2

Zorro³

De Wulf Agro

89

3.2

84

17.8

13.7

95.5

Iguane³

SESVanderHave

87

3.1

84

17.7

13.5

94.4

Vedeta³

SCAM sc

90

3.4

81

17.7

13.1

92.0

Gecko³

SESVanderHave

88

3.0

75

18.1

12.5

87.4

Isabella ³

KWS benelux 89

3.7

88

17.7

14.3

100.0

Correcta

SCAM sc 85

3.8

87

16.5

12.9

89.8

0.3

1.6

0.2

0.3

1.9

Baloo²

4

lsd

(1) relatief ten opzichte van getuige rassen: Zanzibar, Resimax, Cadenza, Angeliqua, Balthazar ² dubbel tolerante rassen rhizomanie - nematoden ³ dubbel tolerante rassen rhizomanie - rhizoctonia 4 : rhizomanietolerant en nematodenresistent


- 16 -

4.2 Meerjarige resultaten: waarnemingen Tabel 3 geeft per ras de veldopkomst, de bodembedekking en een score voor witziekte, cercospora en roest.

ras

mandataris

veldBodemWitziekte opkomst bedekking (1)

(2)

(3)

Cercospora

roest

(3)

(3)

Bevestigde rhizomanierassen : resultaten 2008-2009-2010 Rosalinda

KWS Benelux

103

5

7

6

9

Sabrina

KWS Benelux

101

5

7

6

7

Coyote

SESVanderHave

102

6

2

5

6

Angeliqua

KWS Benelux

100

5

6

5

7

Rubens

De Wulf Agro

102

6

4

5

5

Zanzibar

SESVanderHave

101

6

3

5

6

Ardamax

Erauw-Jacquery

102

6

3

5

7

Resimax

Erauw-Jacquery

101

6

3

5

6

Calgarhi

SCAM sc

101

6

3

5

7

Debora

KWS Benelux

100

5

4

5

7

Jupital

SESVanderHave

100

5

4

5

6

Exacta

SCAM sc

99

6

3

6

7

Nieuwe rassen : resultaten 2009-2010 Magellan

SESVanderHave

102

6

2

5

6

Bernadetta

KWS Benelux

100

6

6

5

6

Eleonora

KWS Benelux

101

5

7

6

6

Benno

De Wulf Agro

103

6

3

4

8

Abondamax

Erauw-Jacquery

100

6

4

7

7

Touareg

SESVanderHave

101

6

4

6

7

Benemax

Erauw-Jacquery

102

6

4

5

6

SY Invincta

SCAM sc

100

6

2

5

4

1) relatief ten opzichte van getuigerassen 2) Hoog cijfer duidt op een snelle bodembedekking 3) Hoog cijfer duidt op gezond blad


- 17 Tabel 4 geeft per ras de veldopkomst, de bodembedekking en een score voor witziekte, cercospora en roest.

ras

mandataris

veldBodemWitziekte opkomst bedekking (1)

(2)

(3)

Cercospora

roest

(3)

(3)

Bevestigde rhizomanierassen : resultaten 2008-2009-2010 Rosalinda kws

KWS Benelux

103

5

7

6

9

Sabrina Kws

KWS Benelux

101

5

7

6

7

Coyote

SESVanderhave

102

6

2

5

6

Angeliqua

KWS Benelux

100

5

6

5

7

Rubens

De Wulf Agro

102

6

4

5

5

Zanzibar

SESVanderhave

101

6

3

5

6

Ardamax

Erauw-Jacquery

102

6

3

5

7

Resimax

Erauw-Jacquery

101

6

3

5

6

Calgarhi

SCAM sc

101

6

3

5

7

Debora Kws

KWS Benelux

100

5

4

5

7

Jupital

SESVanderhave

100

5

4

5

6

Exacta

SCAM sc

99

6

3

6

7

Nieuwe rassen : resultaten 2009-2010 Magellan

SESVanderhave

102

6

2

5

6

Bernadetta Kws

KWS Benelux

100

6

6

5

6

Eleonora Kws

KWS Benelux

101

5

7

6

6

Benno

De Wulf Agro

103

6

3

4

8

Abondamax

Erauw-Jacquery

100

6

4

7

7

Touareg

SESVanderhave

101

6

4

6

7

Benemax

Erauw-Jacquery

102

6

4

5

6

SY Invincta

SCAM sc

100

6

2

5

4

1) relatief ten opzichte van getuige 2) Hoog cijfer duidt op een snelle bodembedekking 3) Hoog cijfer duidt op gezond blad


- 18 -

4.3 Meerjarige resultaten: opbrengsten Tabel 5 geeft per ras de mandataris, in relatief ten opzichte van de geleverde grond, de netto kg wortels, het suikergehalte, de totale tarra en het financieel potentieel.

ras

mandataris

Geleverde grond (1)

wortel suikernetto gehalte (1)

(1)

totale tarra


(1)

(1)

Bevestigde rhizomanierassen : resultaten 2008-2009-2010 Rosalinda Kws

KWS Benelux

103

107

98

101

105.1

Sabrina Kws

KWS Benelux

108

104

100

108

103.5

Coyote

SESVanderhave

111

103

99

97

102.9

Angeliqua

KWS Benelux

88

106

97

100

102.8

Rubens

De Wulf Agro

91

102

101

95

102.8

Zanzibar

SESVanderhave

109

104

98

98

102.5

Ardamax

Erauw-Jacquery

108

102

99

97

102.1

Resimax

Erauw-Jacquery

102

103

99

95

101.8

Calgarhi

SCAM sc

101

103

99

96

101.7

Debora Kws

KWS Benelux

84

98

103

97

100.9

Jupital

SESVanderhave

103

96

102

95

98.7

Exacta

SCAM sc

78

98

100

92

98.4

7.8

1.2

0.5

4.0

1.1

Kbv

Nieuwe rhizomanierassen : resultaten 2009-2010 Magellan

SESVanderhave

109

105

99

96

104.3

BernadettaKws

KWS Benelux

98

98

106

100

103.9

Eleonora Kws

KWS Benelux

101

102

101

108

103.2

Benno

De Wulf Agro

113

103

100

99

103.0

Abondamax

Erauw-Jacquery

104

106

97

99

102.6

Touareg

SESVanderhave

112

105

98

100

102.4

Benemax

Erauw-Jacquery

112

103

99

101

101.4

SY Invincta

SCAM sc

88

102

98

86

100.5

8.7

1.3

0.6

4.0

1.3

Kbv


- 19 -

Tabel 6 geeft per ras de mandataris, in relatief ten opzichte van de geleverde grond, de netto kg wortels, het suikergehalte, de totale tarra en het financieel potentieel.

ras

mandataris

Geleverde grond

wortel netto

suikergehalte

totale tarra


(1)

(1)

(1)

(1)

(1)

Bevestigde rhizoctoniaresistente rassen : resultaten 2008-20092010 Zorro³

De Wulf Agro

92

94

100

92

94.2

Iguane³

SESVanderhave

86

94

100

91

93.9

Vedeta³

SCAM sc

105

90

101

98

90.2

Gecko³

SESVanderhave

95

84

102

98

86.1

Nieuw rhizoctoniaresistent ras : resultaten 2009-2010 Isabella Kws³

KWS Benelux

109

99

100

110

100.1

Bevestigde nematodentolerante/resistente rassen : resultaten 2008-2009-2010 Baloo²

SESVanderhave

107

99

99

99

97.8

Theresa Kws²

KWS Benelux

107

94

102

112

96.4

Julietta²

KWS Benelux

81

98

95

100

92.9

SCAM sc

122

96

95

107

90.0

Correcta

4

Nieuw nematodentolerant ras : resultaten 2009-2010 Bering² Kbv

De Wulf Agro

135

98

99

110

97.0

8.7

1.3

0.6

4.0

1.3

1) relatief ten opzichte van getuige (Zaneibar, Resimax, Cadenza, Angeliqua, Balthazar) ² : dubbel tolerante rassen rhizomanie - nematodenr ³ : dubbel tolerante rassen rhizomanie – rhizoctonia 4 : rhizomanietolerant en nematodenresistent


- 20 -

4.4 Nematodenrassen: opbrengsten in besmette percelen Tabel 7 geeft de geleverde grond, de netto kg wortels, het suikergehalte, de totale tarra, witsuikerproductie en het financieel potentieel van tolerante en resistente rassen in besmette velden.

Geleverde grond

wortels netto

suikergehalte

totale tarra

Witsuiker

Financieel potentieel

t/ha

t/ha

%

%

t/ha

(1)

Zanzibar

2.4

69

17.2

10.4

10.9

88.1

Resimax

2.4

67

17.3

10.1

10.7

86.3

Cadenza

2.5

64

18.0

11.2

10.5

86.0

Angeliqua

2.3

67

17.1

11.0

10.5

84.6

Balthazar

2.1

59

17.8

10.5

9.7

78.7

Baloo2

3.0

78

17.6

10.6

12.5

102.2

2.1

80

16.9

10.1

12.1

100.2

Theresa Kws

2.3

75

17.9

11.1

12.1

99.8

Bering2

3.3

75

17.4

11.4

12.1

98.3

2.9

77

16.6

10.3

11.4

93.5

0.3

2

0.1

0.3

0.2

3.2

ras

Julietta

2 2

Correcta

4

1) relatief ten opzichte van getuige rassen ² : dubbel tolerante rassen rhizomanie - nematodenr 4 : rhizomanietolerant en nematodenresistent


- 21 -

4.5 Meerjarige resultaten Nematodenrassen : opbrengsten in 20082009-2010 Tabel 8 geeft, in relatief ten opzichte van de geleverde grond, de netto kg wortels, het suikergehalte en financieel potentieel van tolerante en resistente rassen in besmette velden

geleverd e grond

wortels netto

suikergehalte

inkomen besmet 2 jaren

inkomen besmet 3 jaren

(1)

(1)

(1)

(1)

(1)

Zanzibar

107

93

98

91.6

90.1

Resimax

109

91

99

89.7

88.7

123

83

104

86.6

86.2

Angeliqua

104

88

97

86.0

88.4

Balthazar

88

80

101

81.7

ras

mandataris

Cadenza

gevoelige rassen

Julietta³

KWS Benelux

94

105

97

102.2

101.6

Baloo³

SESVanderhave

119

103

100

103.6

99.5

Theresa³ Kws

KWS Benelux

106

95

103

97.8

98.4

Bering³

De Wulf Agro

134

101

100

102.2

SCAM sc

123

99

95

93.1

92.3

9.9

3

0.8

2.3

1.9

Correcta

4

Kbv

-

3

: dubbel tolerante rassen rhizomanie - nematoden : rhizomanietolerant en nematodenresistent (1) relatief ten opzichte van Julietta en Theresa Kws 4

4.6 Rhizoctoniaresistente rassen: wortelrot index ras

mandataris

wortel netto

suikergehalte


Wortelrot index

(1)

(1)

(1)

(2)

Zorro³

De Wulf Agro

94

100

94.2

2.3

Iguane³

SESVanderhave

94

100

93.9

2.8

Vedeta³

SCAM sc

90

101

90.2

1.7

Gecko³

SESVanderhave

84

102

86.1

1.6

Isabella Kws³

KWS Benelux

99

100

100.1

2.7

(1) relatief ten opzichte van Julietta en Theresa Kws (2) Hoe lager de wortelrot index, hoe resistenter het ras is tegen Rhizoctonia bruinwortelrot. 3 dubbel tolerante rassen rhizomanie-rhizotonia


- 22 -

Koninklijk Belgisch Instituut tot Verbetering van de Biet vzw PVBC Programma Voorlichting Bieten Cichorei [email protected] - www.irbab-kbivb.be

5


Situatie in de bieten doorheen het netwerk waarnemingsvelden van het KBIVB

5.1 Inleiding Dankzij de oproep van het KBIVB naar externe waarnemers sinds 2006 kon het netwerk waarnemingsvelden aanzienlijk verbreed worden. In 2009 telt dit netwerk ongeveer 60 bieten- en 30 cichoreivelden en wordt opgevolgd door een veertigtal bietentelers, landbouwkundigen, gepensioneerden, studenten, medewerkers van het KBIVB, van het PIBO-Tongeren, van de CHPTECEFA (Borgworm) en van de CARAH (Aat). Sinds 2007 gebeurt de wekelijkse verzending van de waarnemingen naar het KBIVB via een „on-line formulier‟ dat rechtstreeks ingevuld wordt op de Website van het Instituut. Deze website (Web site KBIVB (www.irbab-kbivb.be) > Waarnemingsvelden) geeft ook alle informatie over de uit te voeren waarnemingen. Geïnteresseerde kandidaten om mee te werken aan deze teeltopvolging, kunnen dit nog steeds melden bij KBIVB ([email protected]). De waarnemingen geven een beeld van de ontwikkeling van de teelt en van de problemen in alle streken, en laten toe zo snel mogelijk de eventuele noodzaak te bepalen om een behandeling aan te bevelen tegen een plaag of een ziekte. Indien dit vereist is wordt een behandelingsadvies onmiddellijk verspreid via de volgende kanalen: - de website van het KBIVB: www.irbab-kbivb.be, - de verzendingsdienst per e-mail (gratis, op aanvraag via www.irbab-kbivb.be), - de landbouwpers, de landbouwkundige diensten van de suikerfabrieken en de provinciale diensten. De berichten worden meestal op dinsdag aangepast en in kritieke perioden meerdere keren per week (bvb. bij aantastingen door bietenkevers, bladluizen of bladschimmelziekten). Deze berichten bevatten ook meer algemene aanbevelingen (bemestingsadvies, grondvoorbereiding, vorstschade, onkruidbestrijding, afdekken van de bietenhopen, ...).


- 23 -

Nieuwe info via kaarten op website: Vanaf 2009 worden de gegevens afkomstig van de waarnemingsvelden alsook andere meldingen, grafisch medegedeeld via kaarten. Gedurende het seizoen 2010 verschenen de volgende kaarten. In het voorjaar : een kaart met de veldopkomst en een kaart met de melding van schade in de jonge bieten. Een kaart met de schade door insecten gedurende de zomer, en een kaart met de ontwikkeling van de bladschimmelziekten werd vanaf einde juli uitgegeven en wekelijks (of dagelijks) aangepast.De aanwezigheid van de verschillende ziekten, alsook het bereiken van de spuitdrempel kon gevisualiseerd worden per veld. Deze kaarten laten iedereen toe de situatie in de bietenvelden te volgen, nationaal maar ook in eigen regio. Een uitleg over de keuze van de kleuren wordt gegeven op de website zelf. Voorbeeld : kaart met de ontwikkeling van de bladschimmelziekten

Gelijkaardige kaarten worden opgesteld voor de cichoreiteelt.


- 24 -

5.2 Proefopzet De meeste waarnemingsvelden zijn gewone “praktijkvelden” waarin tellingen en waarnemingen door de landbouwers of anderen uitgevoerd worden. In enkele waarnemingsvelden zijn meerdere stroken ('objecten') voorzien, waarin verschillende insecticidenbehandelingen worden uitgevoerd bij het zaaien. In de 2 waarnemingsvelden opgevolgd door de PIBO-Campus werden volgende behandelingen vergeleken: 1. Controle (geen insecticidenbehandeling ) 2. Poncho Beta ( 53.3 g/l Beta- cyfluthrin + 400 g/l Clothianidin of 8 g + 60 gas per zaadeenheid)

5.3 Waarnemingsveld Tongeren 5.3.1 a

Voorvrucht: Wintertarwe Zaaidatum: Zaaiafstand: 19.6 x 45 cm Ras: Angeliqua Onkruidbestrijding: - Voor de zaai: niet-kerend: Glyfosaat 4 l/ha - Vooropkomst: geen behandeling  te droge bodem - Naopkomst: (B = Betanal, Tr = Tramat, G = Goltix) 1e B 0,75 l/ha + G 0,75 l/ha + Tr 0,15 l/ha + uitvloeier 0.3 l/ha 2e Betanal Elite 1 l/ha + G 0,75 l/ha + uitvloeier 0,3 l/ha 3e B 1 l/ha + Treto 500 0,2 l/ha + G 0,75 l/ha + venzar 0,1 kg/ha + uitvloeier 0,3 l/ha 4e B 1 l/ha + G 1 l/ha + uitvloeier 0,5 l/ha 5e Betanal Elite 1 l/ha + G 1 l/ha + Rosabor 2 l/ha 6e Dual Gold 0,5 l/ha 7e Dual Gold 0,5 l/ha 8e Fusilade Max: 3 l/ha

b c d e

f

g h

Perceelsgegevens

Bemesting: - Organische bemesting: 15 ton/ha varkensdrijfmest - Groenbemester: gele mosterd - Chemische: stikstof: - Stikstofindex: 226 (hoger dan normaal) - Stikstofbehoefte: 161 E N/ha - stikstofgift: rijbemesting (reductie): 120 E N/ha Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Pocho Beta Oogstdatum:

14.04.10

23.03.10

29.04.10 06.05.10 14.05.10 28.05.10 04.06.10 12.06.10 19.06.10 02.06.10

10.08.09 10.08.09

18.10.10


- 25 -

5.4 Waarnemingsveld Riemst 5.4.1 a. b. c. d. e.

Perceelsgegevens

Voorvrucht: wintertarwe gevolgd door gele mosterd Zaaidatum: Zaaiafstand: 19,1 cm x 45 cm Ras: Rosalinda Onkruidbestrijding: - naopkomst: e 1 : Betanal Elite 1l/ha + Goltix 0,75 l/ha e 2 : Betanal 1 l/ha + Goltix 0,75 l/ha + Tramat 0,2 l/ha + Uitvloeier 0,5 l/ha e 3 : Betanal 1 l/ha + Goltix 0,75 l/ha + Tramat 0,2 l/ha + Uitvloeier 0,5 l/ha e 4 : Betanal 1 l/ha + Goltix 0,75 l/ha + Tramat 0,2 l/ha + Uitvloeier 0,5 l/ha e 5 : Frontier Elite 0,5 l/ha e 6 : Frontier Elite 0,5 l/ha

f. Insectenbestrijding: Ponco Beta g. Bemesting: 15 ton/ha varkensdrijfmest op de stoppel Inzaai van gele mosterd, hoge massa voor winter 15 ton/ha varkensdrijfmest h. Oogstdatum

11.04.10

29.04.10 08.05.10 18.05.10 25.05.10 01.06.10 07.06.10

25.08.09 10.04.10 16.10.10


- 26 -

5.5 Situatie van de bieten in 2010 5.5.1

Zaai en opkomst

Aan het einde van de winter 2009 - 2010, gekenmerkt door koude en droogte en gemarkeerd door talrijke dagen van vaak strenge vorst, vertoonden de velden over het algemeen een goede structuur. De eerste bieten werden tussen 13 en 15 maart gezaaid in de streek van Veurne ( de polders ). Tijdens de maand maart werd er maar 7 % van de voorziene oppervlakte voor 2010 ( +- 59.000 ha ) gezaaid. Er werden ongeveer 2.520 ha bieten van het cliënteel Fontenoy en 1.600 ha van het cliënteel van de Tiense Suikerraffinaderij gezaaid. De vroeg gezaaide bieten hadden soms wel te lijden van koude en regenachtig weer, zodat de veldopkomst vertraagd werd. In week 15 (tussen 12 – 18 April) kon de zaai terug worden hervat door de terugkeer van zonnig en droog weer. Dit waren gunstige bodemomstandigheden maar het was relatief fris. In deze week werden ongeveer 45.000 ha bieten gezaaid, het geen een zeer hoog percentage is voor de gezaaide oppervlakte in één week. Dit niveau getuigd van het vermogen van het Belgische machinepark, de bietenplanters en de loonwerkers om snel bieten te zaaien wanneer de weersomstandigheden gunstig zijn. De 50- zaaidatum (50 % van de gezaaide oppervlakte) valt in 2010 op 15 april. Dit is ongeveer een week later ten opzichte van de theoretisch verwachte datum (6 – 7 April) opgesteld op basis van de evolutie van de 50- zaaidatum van de laatste 10 jaar. Deze datum viel op 5 April in 2009, op 20 April in 2008, op 6 April in 2007, op 20 April in 2006 en 6 april in 2005. De volgende tabel geeft de uitzaai van de suikerbieten weer per suikerindustrie en per week. Evolutie van de uitzaai in 2010 (uitgedrukt in %) 03/05

ha totaal

15/03

22/03

29/03

05/04

12/04

19/04

26/04

ISCAL Sugar

1.42

9.71

15.20

15.20

18.07

78.16

100.00 100.00 16575

RT-TS

0.0

0.85

3.77

3.77

12.31

95.00

100

Nationaal

0.40

3.34

6.98

6.98

13.93

90.27

100.00 100.00 59045

100

42470

(bron: RT/TS en ISCAL) Ongeveer 25 ha bieten werden herzaaid, omwille van oppervlakkige korstvorming of schade door emelten. De gegevens van de landbouwkundige diensten van de suikerfabrieken tonen aan dat in 2010 het gebruik van rhizomanietolerante rassen veralgemeend is voor de hele bietenoppervlakte, d.w.z. 100 % van het areaal (99% in 2009, 99 % in 2008, 99 % in 2007, 90% in 2006). De dubbeltolerante rassen „rhizomanie - rhizoctonia wortelrot‟ zijn in 2010 op ± 7.3 % van het areaal gebruikt ( 7% in 2009, 5.2% in 2008; 6.3% in 2007 ) De nematoden tolerante rassen worden eveneens iets meer gebruikt in 2010 hetzij op 8 % van het areaal (7% in 2009, 5.6 % in 2008, 4.9 % in 2007).


- 27 Het percentage zaden behandeld met een insecticide in de omhulling ligt hoger in 2010, met 97% behandelde zaadloten (95 % in 2009, 88 % in 2008, 83 % in 2007). De producten in de omhulling zijn op basis van Poncho Beta , Cruiser & Force of Inprimo . Het percentage geactiveerde zaden gebruikt in 2010 bereikt praktisch 100 % van de loten ( 90 % in 2009).

5.5.2

Plagen en ziekten (toestand tot en met 25 mei 2010)

De trage jeugdgroei van de bieten heeft de kans gelaten voor plagen om schade aan te richten tijdens de opkomst. Plaatselijk werd de verdwijning van kiemplantjes waargenomen. Deze werden veroorzaakt door klein wild ( haas, konijn ). Fazanten of duiven slaan plaatselijk toe op de kiemplantjes ( kiemlobben en bladuiteinden worden uitgetrokken) of verwijderen de kiemplantjes over meerdere meters op een rij. Het ging dan voornamelijk om percelen die grenzen aan grasstroken of houtkanten. Er werd geen schade waargenomen door slakken. Schade door emelten werd wel plaatselijk waargenomen. In 2 waarnemingsvelden werden de allereerste bladluizen ( zowel groene en zwarte) waargenomen. Op percelen waar er zaadgoed behandeld met een insecticide gebruikt was, waren de aantastingen van bladluizen ( zowel groene als zwarte) praktisch nergens boven de behandelingsdrempel. De onkruidbestrijding verliep vrij moeizaam. De behandeling in vooropkomst werd op verschillende plaatsen achterwege gelaten door te droge bodemomstandigheden. Ook de FAR behandelingen verliepen vrij moeizaam. Praktisch de hele maand mei hadden we te maken schrale weersomstandigheden ( droge bodem, al van vroeg in de ochtend noord-oosten wind). De jeugdgroei van de bieten verliep dan ook trager dan gemiddeld waardoor het een stuk langer duurder vooraleer de meeste percelen de rijen toe hadden. Op de meeste plaatsen werd er dan ook een langere periode gehanteerd tussen 2 op een volgende bespuitingen in. Tot half weg Juni was nog geen enkele insecticide behandeling economisch verantwoordt. Plaatselijk waren er wel wat lichte aantastingen van bladluizen en bietenkevers en werden ook de eerste vlinders van de nachtvlindersoort Autographa gamma waargenomen.

5.5.3

Plagen en ziekten - toestand zomer

Op 10 augustus werden 15 % van de waarnemingsvelden met een fungicide behandeld. Men stelt hoofdzakelijk witziekte en een geringe ontwikkeling van andere ziekten vast. De aantastingen waren hoofdzakelijk waargenomen in Henegouwen - Vlaanderen en zeldzamer in Haspengouw. 85 % van de waarnemingsvelden had de behandelingsdrempel nog niet bereikt en 1/3 van deze velden vertoonde geen enkel symptoom van ziekten. De trage evolutie van bladziektes zette zich verder. Op 17 augustus was 28 % van de waarnemingsvelden met een fungicide behandeld omdat ze de behandelingsdrempel hadden bereikt. Het ging dan hoofdzakelijk over een witziekte aantasting. De ontwikkeling van andere ziektes was nog steeds gering. 72 % van de waarnemingsvelden hadden de behandelingsdrempel nog steeds niet bereikt. Op 24 augustus werd voor 61% van de waarnemingsvelden de behandelingsdrempel nog steeds niet bereikt t.o.v. 72% vorige week. 39 % van de waarnemingsvelden bereikten de behandelingsdrempel en werden met een fungicide behandeld. In deze velden waar de behandelingsdrempel is bereikt stelt men nog steeds vooral witziekte vast. De ontwikkeling van andere ziektes bleef gering.


- 28 Na de hevige regen die we kenden midden augustus, was de evolutie van de bladziekten iets verhoogd in de waarnemingsvelden waar de behandelingsdrempel nog niet bereikt was. Op 1 september was op 30 % van de waarnemingsvelden de behandelingsdrempel nog steeds niet bereikt (tegen 61 % de week voordien ), hetgeen het belang aantoonde van regelmatige opvolging van de bladziekten, om een fungicidebehandeling al dan niet uit te voeren op het juiste moment. Witziekte bleef de meest waargenomen ziekte. Roest en cercospora waren meer aanwezig dan ramularia. Voor de velden die begin september nog niet behandeld werden, was een behandeling uitgevoerd na 10 september niet meer economisch gerechtvaardigd en du nutteloos. Hetzelfde geldt voor een behandeling uitgevoerd in de laatste 40 dagen voor de rooi. Men moet dus rekening houden met de rooidatum en de veiligheidstermijn voor de rooi om te oordelen over de gegrondheid van een behandeling. De velden die geen of weinig symptomen vertonen moeten niet behandeld worden. Hetzelfde geldt voor de velden die behandeld werden tijdens de eerste decade van augustus. In onze teeltomstandigheden blijkt een tweede behandeling over het algemeen nooit rendabel. Algemeen kan gesteld worden dat de bladziektedruk in 2010 vrij laag was, witziekte was de meest waargenomen ziekte en de aantasting verliep vrij traag.

5.5.4

Wortelziekten

Typisch sinds 2009 is de uitbreiding, over de hele leemstreek maar eveneens de poldergronden van het violetwortelrot. Deze wortelziekte komt vooral voor op diepe leembodems, op percelen met een hoge pH en is niet bijzonder afhankelijk van een slechte structuur. Deze ziekte wordt meestal pas bij de oogst vastgesteld: Bieten sterven niet af maar het blad verkleurd met haarden. Het wortelrot wordt pas duidelijk in de hoop! Na de oogst vertonen de bieten dezelfde symptomen als bruinwortelrot (Rhizoctonia solani) waardoor de bewaringscapaciteit van de bieten duidelijk achteruit gaan. Violetrot heeft een zeer grote waaier aan waardplanten, waardoor de bestrijding door vruchtwisseling moeilijk te ondernemen is. Er bestaat momenteel géén resistentie in bieten tegen violetrot, ook de resistentie tegen Rhizoctonia solani helpt hier niet!

5.5.5

Opbrengsten

De proeven werden geoogst tussen 18 september en 3 november. De gemiddelde opbrengsten lagen bij 89 ton netto bieten en 17,6°Z (15,6 ton suiker per hectare). De suikergehalten varieerden van 15,7 tot 19 °Z; de tonnages lagen tussen 58 ton (nematodenvelden) et 94 ton netto. Ook in de proeven met een lager plantenbezetting heeft de suikerbiet nogmaals zijn ongelooflijke compensatiecapaciteit getoond.


- 29 -

KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT TOT VERBETERING VAN DE BIET VZW

PVBC Programma Voorlichting Bieten Cichorei [email protected] - www.irbab-kbivb.be

met de steun van de Vlaamse overheid - DLV Departement Landbouw en Visserij; ADLO - Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Voorlichting

Onkruidbestrijding in de bietenteelt,

6

André Wauters en Marc Vanstallen, KBIVB Meerdere bietentelers, bezorgd over de rendabiliteit van hun bedrijf, zien in dat een vooropkomstbehandeling niet altijd verantwoord is voor de onkruidbestrijding. Deze behandeling kan weggelaten worden in velden zonder hondspeterselie of kleefkruid, en met weinig of geen kamille. Ongeacht de het toepassen van een vooropkomst, moet de eerste naopkomstbehandeling tijdig uitgevoerd worden (hetgeen eveneens nodig is met een vooropkomst). Indien er een vooropkomstbehandeling wordt uitgevoerd, moet deze gebeuren „binnen de 5 dagen‟ en zeker zodra de zaai voltooid is, dus minder dan 5 dagen na het zaaien. Het principe van het FAR-systeem (bijna 20 jaren geldig !) is : 

(zeer) lage doseringen van meerdere producten gemengd

  

De basis is “Betanal” 0,5-0,6 + “Tramat500” 0,15-0,20 + “Goltix” 0,500 + olie 0,500 toegepast op kleine onkruiden dosis enkel aangepast aan het stadium van het onkruid en niet aan deze van de biet herhaaldelijk toegepast met korte tijdspanne

Om een goede (en goedkope) onkruidbestrijding te hebben zijn enkele basisregels belangrijk:  

De eerste FAR behandeling moet uitgevoerd worden al 10 (tot 15) dagen na de zaai, dit is tijdens de opkomst van de bieten, van zodra het eerste onkruid nauwelijks zichtbaar is! De tweede FAR behandeling moet volgen binnen de 6 tot 8 dagen na de eerste doorgang.. De dosis FAR wordt niet verhoogd ook als is het onkruid niet volledig verdwenen bij de eerste behandeling!

Deze twee eerste FAR behandelingen zijn de belangrijkste behandelingen om een veld onkruidvrij te bekomen.    

De derde FAR behandeling (indien nodig) volgt 6 à 8 dagen na de tweede behandeling, kan iets later indien proper. Hier ook wordt er niet “automatisch” de dosis verhoogd maar in functie van het onkruid. !! de dosis moet niet opgedreven worden met het stadium van de biet, enkel met het stadium van het onkruid !! Vroeg in de ochtend behandelen, zonder wind, ochtenddauw benutten en het volume water verhogen. Het stadium van de biet is van weinig belang, op voorwaarde de dosis „Tramat‟ in het mengsel niet te hoog is.


- 30 -

Nachtvorst, Koude … Proeven in 2010 hebben bevestigd dat een lichte ochtendvorst geen belemmering is voor de bespuiting indien men behandelt op de dooi. Ook met speciale mengsels en hogere dosissen werd géén extra remming genoteerd. Indien de ontwikkeling van het onkruid het vergt zal men dus doorgaan met de bespuitingen met een lage FAR, ook al is het schraal weer ! Het resultaat zal wat meer tijd vragen, maar het uistellen van de bespuiting zal steeds slechtere resultaten geven die minder selectief en duurder uitkomen. Op onkruidvrije velden mag men niet vergeten de nawerking te waarborgen die vanaf het 4-6 bladstadium kunnen toegepast worden : op normale grond : type „Venzar‟ 0,5 tot 0,8 kg, grond met bingelkruid Frontier Elite (max. 1 l), grond met zwarte nachtschade of hanenpoot : Dual Gold (max. 1,3 l) of Frontier Elite (max 1l).

Echo uit de praktijk Vanuit de praktijk, hebben vele landbouwers TE LAAT ingegrepen bij de eerste of bij de tweede FARbespuitingen. Met of zonder vooropkomst was de situatie dezelfde. In vele velden werd melganzevoet en bingelkruid in 2-4 bladstadium aangetroffen zonder dat de eerste FAR-behandeling werd uitgevoerd. Spijtig genoeg hoorden wij van de landbouwers zelf dat zij niet altijd goed werden aangeraden. Te laat ingrijpen = hogere dosissen toepassen = duurder = fytotoxiciteit

Proeven 2010 Proeven werden aangelegd in Melkwezer, Tongeren en Zwalm. Het doel van de proeven is terug te tonen hoe men men met een vroege tussenkomst met lage dosissen een rendabele onkruidbestrijding kan uitvoeren. De drie percelen zijn geen overwoekerde percelen, maar bingelkruid, melganzevoet e.a.komen bv voorkomen. Hierbij worden verschillende systemen met elkaar vergeleken. Er werd gekeken naar de werkzaamheid van de verschillende systemen, de selectiviteit ervan en de kostprijs voor de landbouwer. Het protocol is gebaseerd op :  Een basis schema van het FAR systeem (zonder extra additieven…)  Schema‟s toegepast door landbouwers in de praktijk  Schema‟s op basis van “spuitklare” mengsels  Schema‟s gebaseerd op publicitaire communicaties door firma‟s (folders, pers, web-site)  Schema‟s waar te laat wordt ingegrepen De kostprijs van de systemen werd berekend op basis van richtprijzen per product. De selectiviteit werd na de derde FAR toepassing beoordeeld volgens een schaal 0 tot 9. Remming wordt weergegeven door kleinere cijfers. Alle systemen gaven een goede onkruidbestrijding.


- 31 Schema onkruidbestrijding Melkwezer en Tongeren, 2010 Object

Voorop-

Na opkomst 1

Na opkomst 2

Na opkomst 3

Prijs

komst Datum

15/04/10

stadium Zaai + 1d

2-blad

2-blad

dicht

dicht

Zaai + 14d

B 0.5/ -

T 0.2/ G 0.5

-

Olie 0.5

B Elite 0.75/

G 0.5

-

NO1 + 7d

T 0.2/ G 0.5

-

4 -

-

5 Fiesta New 3.5

-

T 0.2/ G 0.5

-

T 0.2/ G 0.5/ Olie 0.5

B 0.75/

B 1.0/

T 0.2/ G 0.5

-

T 0.2/ G 0.5/

-

T 0.2/ G 0.5/

-

G 0.5

-

G 0.5/

-

6.00

6.33

6.25

5.67

6.00

5.00

G 0.5/ Olie

€

T 0.2/

51 €

G 0.5/ Olie

Olie 0.5

0.5

B 0.5/

B 0.5/

B 0.75/

T 0.2/

T 0.2/

T 0.2/

117

G 0.5/

G 0.5/ Olie

€

Olie 0.5

0.5

G 0.5

-

G WG 2.0

T 0.2/

T 0.2/

T 0.2/

G 0.5

G 0.5

G 0.5

Olie 0.5

Olie 0.5

Olie 0.5

B 0.5/

B 0.75/

B 0.75/

T 0.15/

T 0.2/

T 0.15/

G 0.5/

G 0.5/

G 0.5/

Venzar 0.1/

Venzar 0.1/

Venzar 0.1/

Saf 0.015

Saf 0.020

Saf 0.020

B Elite 0.75/

G 0.5

-

B Elite 0.9/ G 0.5

B 0.5/

B 0.75/

T 0.2/

T 0.2/

Olie 0.5

6.67

107

Olie 0.5

Centium 0.1

G 0.5/

6.75

T 0.2/

B 0.75/

B 0.75/

-

6.00

T 0.2/

B 0.75/

10

6.50

B 0.5/

B 0.6/

-

72 €

T 0.2/

G 1.0

Pyramin 3.0

-

B 0.5/

G 0.75

9

6.67

0.5

G 0.5

-

7.25

Olie 0.5

B Elite 1.0/

8

51 €

Olie 0.5

B Elite 0.8/

7

-

B 0.75/

B Elite 0.7/

-

MELK

Olie 0.5 B 0.5/

Olie 0.5

6

NO1 + 23d

Olie 0.5

B 0.5/ Pyramin 3.0

TONG

4-blad

B 0.75/

Olie 0.5

3

2-blad

NO1 + 14d

B 0.5/

2 -

2-blad

NO1 + 7d Zaai + 21d

1

Select

28/04/10 05/05/10 05/05/10 12/05/10 12/05/10 21/05/10

BietTijdstip

Select.

-

-

G 0.5/ Olie 0.5

-

124 -

€

-

90 €

4.00

4.00

-

94 €

5.25

3.67

B Elite 1.2/

180 €

5.25

5.00

G 0.5

6.50

6.33

B 0.75/ -

T 0.2/

53€

G 0.5 Olie 0.5

B=Agrichim fenmedifam 160 EC, T= Agrichim ethofumesaat SC 500, G=Agrichim Metamitron 700 SC, Olie=Biotop, G WG= Metamitron 70% vast, B Elite=Betanal Elite (PMP en DMP en etho), Saf= Safari, Matrig= Matrigon


- 32 Koninklijk Belgisch Instituut tot Verbetering van de Biet vzw PVBC Programma Voorlichting Bieten Cichorei [email protected] - www.irbab-kbivb.be


7

Bewaring van de bieten op lange termijn Guy Legrand, André Wauters

De drastische beperkingen van het nieuwe Europese suikerregime veroorzaken diepgaande wijzigingen van ons suiker- en bietenlandschap. Eén van de gevolgen, en niet van de minste, was de versnelling van de vermindering van het aantal suikerfabrieken en van het aantal bietentelers in Vlaanderen! Eén van de indirecte weerslagen is een belangrijke verlenging van de campagne van de bietenreceptie. Tot vóór 2006 was een einddatum van bietenreceptie later dan Kerstmis uitzonderlijk in België. De duur van de campagne benaderde de 100 dagen. In 2008 bedroeg zij 109 tot 116 dagen, naargelang de fabriek. Bepaalde fabrieken sloten rond 5 januari. Fontenoy heeft zijn campagne 2008 beëindigd rond 10 januari 2009. De nationale gemiddelde waren: 111 dagen in 2008; 93 dagen in 2007; 102 dagen in 2006. In 2008 moesten de laat gerooide bieten, hetzij rond de uiterste aanbevolen datum van 15-20 november, een 50-55-tal dagen of meer aan de rand van het veld bewaard worden (in plaats van ± 30 dagen maximum vroeger). Bewaring van de bieten op lange termijn werd een realiteit. De resultante vraag wordt: “Is er een grens opgesteld om, in afwezigheid van vorst, kwaliteitsbieten te bewaren?” Proeven in deze richting werden sinds 2008 door het KBIVB ondernomen. De voornaamste elementen die moeten in aanmerking genomen worden om een bewaargrens van de bieten te bepalen, zijn: a) de buitentemperatuur en die in de hoop gedurende de bewaring en hun b) het verschijnen en de ontwikkeling van bewaarschimmels, c) de omstandigheden en de kwaliteit van het rooien en de ontkopping, d) het ras, e) de vorst (en de dooi).

afwisseling,

De reeds uitgevoerde proeven bevestigen het bestaan van een drempel uitgedrukt in graaddagen (± 270° GD) vanaf dewelke de bewaringsschimmels de interne delen van de wortels beginnen te besmetten en de handelswaarde en de industriële kwaliteit van de bieten beginnen te benadelen. Er kan dus een bewaarduur voorgesteld worden volgens de rooidatum en op basis van een graaddagen drempel, om de aanwezigheid van verrotte bieten in de leveringen te beperken. Zie tabel op de volgende pagina.


- 33 Tabel 1: aantal bewaardagen leveringsdatum voor verschillende rooidata vergeleken aan 270 graaddagen.

rooidatum 01/10 10/10 20/10 01/11 10/11 20/11

bewaarduur op 270 graaddagen aantal dagen Max Gem Min 19 24 24 20 26 28 26 32 37 29 44 93 34 57 39 61

rooidatum 01/10 10/10 20/10 01/11 10/11 20/11

bewaarduur op 270 graaddagen leveringsdata Max Gem Min 19/10 25/10 25/10 31/10 05/11 08/11 15/11 21/11 27/11 28/11 15/12 01/02 14/12 06/01 29/12 20/01

Aantal bewaardagen en leveringsdatum voorgesteld voor verschillende rooidata, aan een drempel van ± 270°GD (graaddagen), berekend op basis van gemiddelde buitentemperaturen waargenomen te Ukkel voor de laatste 20 jaar (1989-2008), alsook voor een « warm » jaar (Max) en een « koud » jaar (Min). De in het geel gemarkeerde vakjes komen overeen met situaties waarin men moet rekening houden met het vorstrisico (en de dooi).


- 34 -

8

Geactiveerde zaden: voordelen en bewaring

Geactiveerde zaden zijn zaden die geprimed zijn. De meeste zaadproducten primen hun zaden vooraleer ze verdeeld worden onder de landbouwers. Vaak wordt er een alternatieve benaming gegeven. Bij KWS spreekt men over zaden die met een „EPD-Methode‟ (Early Plant Development) behandeld geworden zijn, bij SESVanderHave spreekt men over „Start-up zaden‟. Vorig jaar was 100% van de uitgezaaide zaden in België geprimed. Tijdens priming gaat men het kiemingsproces van zaden starten door ze water te laten opnemen. Dit proces wordt stilgelegd door zaden terug in te drogen juist vóór het kiemworteltje het zaad doorbreekt.Het doel van priming is een verhoging van de kiemingssnelheid en een meer gesynchroniseerd verloop van het kiemingsproces. Hierdoor moeten geprimede zaden een hogere kiemkracht hebben in vergelijking met niet-geprimede zaden. De kieming kan bovendien plaatsvinden onder een breder temperatuursinterval en geprimede zaden zijn in het algemeen minder gevoelig aan omgevingomstandigheden. Het effect van priming is het grootst op zaden die een verminderde kiemkracht of kiemingsmogelijkheid hebben.Het totaal aantal gekiemde zaden wordt echter niet beïnvloed door priming. De hogere kiemkracht heeft tot gevolg dat men een homogenere veldopkomst krijgt en over het algemeen een hogere opbrengst. Een hogere opbrengst wordt vooral waargenomen wanneer suikerbieten regelmatig onder stressomstandigheden moeten groeien. Naast een eventuele hogere opbrengst zijn er nog voordelen. Een homogener veld zorgt er namelijk voor dat de onkruidbestrijding beter gepland kan worden. Het bewaren van geprimede zaden vraagt de nodige aandacht om de kiemkracht van de zaden te bewaren. Daarom wordt meestal aangeraden zaden, waarvan de doos geopend is, te bewaren in een afgesloten plastieken zak in een koele en droge omgeving. Wanneer zaden slecht bewaard worden kan dat grote gevolgen hebben voor het opkomstpercentage.


- 35 -

9

Bespreking van de bladschimmelziekten

Meeldauw, bruine roest, cercospora, ramularia en de wortelschimmelziekte rhizoctonia en rhizomanie

9.1 Meeldauw Symptomen en schade

Meeldauw of witziekte, kwam dit jaar meer voor dan de voorbije jaren. De bladeren worden in de loop van de zomer met een witte, stofachtige poederlaag bedekt. Ze blijven aanvankelijk groen, worden daarna geelachtig wit en drogen bij zware aantasting uit. Onder bepaalde omstandigheden verschijnen, te midden van de witte poederlaag, korrels. Eerst geel van kleur en vervolgens zwart. De ziekte komt aanvankelijk op afzonderlijke planten voor, maar verspreidt zich daarna snel over het ganse perceel. De aanwezigheid van de schimmel op de bladeren vermindert de werking van de bladgroenkorrels en veroorzaakt daardoor opbrengstverliezen. Beschrijving

De witte poederlaag bestaat uit een stelsel van schimmeldraden. Voor de ontwikkeling is warmte nodig (beste temperatuur 20°C), vandaar het late optreden in de zomer. Bij zeer gunstige omstandigheden verschijnt de ziekte omstreeks de tweede helft van juli, in noordwest Europa pas in de maand augustus. De afwisseling van droge en vochtige perioden schijnt eveneens een belangrijke factor bij de ontwikkeling van de conidiosporen te zijn, die zich verspreiden en de ziekte overbrengen. Dit wordt bevorderd door dauw en irrigatie. De korrels die zich bij een vergevorderd stadium tussen het mycelium bevinden, zijn kleine sporenbevattende organen, die de schimmel in staat stellen ongunstige perioden te overleven.

9.2 Bruine roest Symptomen en schade

Vanaf het begin van de zomer verschijnen kleine oneffenheden van ongeveer 1 mm doorsnede en roodoranje tot bruin gekleurd op beide zijden van de bladschijf. Deze oneffenheden bevatten een fijn roodbruin poeder, dat uit schimmelsporen bestaat. Tegen het einde van de vegetatieperiode ziet men ook op de bladstelen elliptisch gevormde vlekken ontstaan. De schade die door deze ziekte wordt veroorzaakt, is zelden van betekenis. Bij zware aantasting kan de vroegtijdige uitdroging van bepaalde bladeren een opbrengstderving veroorzaken. De aantastingen vinden in het algemeen aan het einde van de zomer plaats, gelijk met andere bladschimmelziekten, zoals de meeldauw. Beschrijving

De symptomen van de voorjaarsroest komen overeen met het eerste ontwikkelingsstadium van de schimmel die dan ecidiosporen voortbrengt. Deze sporen vormen nieuwe plekken op dezelfde plant of de omliggende planten, die op hun beurt uredosporen (zomersporen) bevatten. De bruine sporen die aan het einde van de zomer worden gevormd, heten teleutosporen. Ze dragen zorg voor de overwintering van de schimmel. De sporen in de roestplekken zijn bolvormig, met een doorsnede van ongeveer 1/100 mm en ze vertonen onder de microscoop rondom kleine puntjes. Een overmaat aan stikstof schijnt de ontwikkeling van deze ziekte te bevorderen.


- 36 -

9.3 Cercospora Symptomen en schade

Op de bladeren verschijnen talloze ronde grijze vlekken, omgeven met een rode of bruine rand. Naarmate de aantasting vordert, vermeerderen de vlekken zich en veroorzaken een volledig verdrogen van de aangetaste bladeren. Bij vochtig weer ontstaan in het midden van de vlekken zwarte puntjes, omgeven door een grijze viltlaag, in het bijzonder aan de onderzijde van de bladeren. De eerste symptomen verschijnen hier en daar op enkele planten en deze vormen een haard vanwaar de ziekte zich over het gehele perceel verspreidt. Bij sterke aantastingen wordt het volledige bladapparaat vernietigd, de plant reageert vervolgens door nieuw blad te vormen dat ook weer wordt aangetast. De kop wordt hoger. Hierdoor kunnen aanzienlijke verliezen aan wortelgewicht en suikergehalte worden veroorzaakt. Beschrijving

De ziekte wordt veroorzaakt door cercospora beticola, een schimmel die zich systematisch door de plant verplaatst. De besmetting van de plant ontstaat door een spore die in warme en vochtige omstandigheden op een blad ontkiemt. De schimmeldraden dringen door de opening van een huidmondje in het blad en groeien door het weefsel. Enkele dagen na de besmetting vormen zich kleine vlekjes op de bladeren gevolgd door de ontwikkeling van zwarte puntjes en de grijze viltlaag, waarin de sporendragers voorkomen, die de lange en meercellige sporen van de schimmel dragen. Deze sporen, die door de regen worden verspreid, brengen de ziekte over op de omringende planten. Vochtigheid en warmte (temperaturen boven 17°C) zijn nodig om de schimmel te doen ontwikkelen. De sporen blijven in de plant en op het zaad gedurende lange tijd levenskrachtig. Dit is de reden waarom het risico op aantasting bij een kortere rotatie met bieten groter is.

9.4 Ramularia Symptomen en schade

De schimmel veroorzaakt grijze tot bruinachtige vlekken, die soms door een donkere bies omrand zijn. In het algemeen zijn ze groter en onregelmatiger dan de vlekken van cercospora. Daarenboven verschijnen in de Ramularia-bladvlekken spierwitte puntjes. Dit zijn de sporendragers die door de huidmondjes uit het blad steken en de sporen dragen. Zware aantastingen leiden tot volledige uitdroging van de bladeren, waarbij verliezen van de suikeropbrengst of van het zaad bij zaaibieten ontstaan. Beschrijving

De ontwikkeling van deze schimmel vindt plaats bij relatief lage temperaturen en zelfs tijdens de winter (beste temperatuur 17°C). De bemesting kan slechts in vochtige omstandigheden plaatsvinden (relatieve vochtigheid meer dan 95 %) en wel door middel van de schimmeldraden die vanuit een spore in de huidmondjes binnendringen. 15 dagen later heeft de schimmel zich in het blad ontwikkeld en treden de eerste symptomen op. De schimmel kan blijven voortbestaan in dode bladeren en in de bodem.


- 37 -

9.5 Rhizoctonia Een veel voorkomend probleem de voorbije jaren, was de schimmelziekte rhizoctonia. Symptomen en schade

Deze ziekte, die door een bodemschimmel wordt veroorzaakt, ontwikkelt zich pleksgewijs in bietenvelden. In eerste instantie verwelken de planten en vervolgens sterft het blad langzamerhand geheel af. Op het bovenste deel van de bietenwortel ontstaat een bruine verrotting die meer of minder diep doordringt, naargelang van het ontwikkelingsstadium van de ziekte. Beschrijving

De schimmel overleeft in de grond in de vorm van sclerotiën, waaruit zich schimmeldraden ontwikkelen, die het worteloppervlak aantasten en daarna geleidelijk dieper doordringen en de verrotting veroorzaken. Deze ziekte kan zich vrij vroeg openbaren en wordt in haar ontwikkeling versneld door een hoge bodemtemperatuur, slechte structuur en een overmaat aan vocht.

Economische betekenis

De schade beperkt zich in het algemeen tot enkele haarden in het veld, maar bij een vroege aantasting kunnen de bieten volledig vernield worden. De sclerotiën blijven in de grond zeer lang levenskrachtig. Bij iedere teelt van waardplanten in de vruchtafwisseling treedt de ziekte weer op en kan ze zich verder verspreiden. Goede mogelijkheden tot bestrijding zijn verbetering van de bodemstructuur en vermindering van het aantal waardegewassen in de vruchtopvolging. Aardappelen en een groot aantal groentegewassen, zoals wortelen, bonen, boerenkool en schorseneren, worden door bepaalde rassen van deze schimmel aangetast.

9.6 Rhizomanie Symptomen en schade

De virusziekte rhizomanie (rhizo = wortel, manie = gekheid) is gekenmerkt door een abnormaal sterke ontwikkeling van zijwortels op de hoofdwortel. De hoofdwortel vertraagt daardoor sterk in zijn ontwikkeling en vertoont meestal een typische insnoering naar de worteltip toe. Naast de kenmerkende wortelsymptomen zijn er ook aanwijzingen van een virusinfectie op het bladniveau. Geïnfecteerde planten verwelken vlugger bij droogtestress. Bij het begin van de zomer gaan de bladeren opkrullen. De bladnerven kunnen over hun volledige lengte vergelen. De bladsymptomen zijn soms van tijdelijke aard en kunnen na enige tijd verdwijnen. De typische bruinverkleuring van de vaatbundels kan na dwarsdoorsnede van de wortel uitsluitsel geven betreffende een rhizomanie-infectie. De schade aangericht door deze ziekte kan zeer ernstig zijn. In een aangetast perceel zijn meestal een groot deel van de planten geïnfecteerd. De wortels zijn slecht gevormd en zeer klein. De opbrengst daalt drastisch zowel op het niveau van wortelgewicht als suikeropbrengst. Een daling onder het niveau van 12 % suiker is niet ongewoon.


- 38 -

Beschrijving

Het organisme verantwoordelijk voor deze ziekte is een staafvormig viruspartikel (Beet Necrotic Yellow Vein Virus). Enkel via de vector Polymyxa Betae (bodemschimmel) kan het virus de suikerbietenplanten besmetten. De geografische verspreiding en de evolutie van het besmette areaal worden enkel en alleen bepaald door de vector. Bij een overmaat aan water (irrigatie, lager gelegen velden) en hoge temperaturen kan de ziekte zich snel verspreiden op een veld dankzij de zwemsporen van de vector. Een slechte bodemstructuur bevordert eveneens de verspreiding van de ziekte. Economische betekenis

Rhizomanie is een bedreiging voor de suikerbietenteelt. Mochten er geen bestrijdingsmiddelen voorhanden zijn, dan zou de teelt in sommige streken onmogelijk zijn geworden. Mede de zeer lage opbrengst en de duurzame overleving van de vectorsporen in de grond vormen de grootste bedreiging. Het gebruik van rhizomanietolerante/resistentie suikerbietenrassen is op dit ogenblik de enige mogelijkheid om een normale opbrengst te bekomen in besmette velden. Grondontsmetting lost slechts tijdelijk het probleem op en is bovendien economisch niet verantwoord. In de afgelopen 20 jaar is de ziekte gestaag uitgebreid en is momenteel aanwezig in alle landen waar extensief aan suikerbietenteelt wordt gedaan. In Frankrijk bijvoorbeeld werd ze voor het eerst waargenomen in de streek van Alsace en recent ook ten zuiden van het bekken van Parijs en in de Côte d‟Or.

9.7 Violetwortelrot Symptomen en schade

De symptomen verschijnen in het algemeen pas laat en worden gekenmerkt door verwelking van het blad. Plekken met aangetaste planten verschijnen in het veld, die vooral bij droogte goed zichtbaar zijn. Op de wortel ontstaan paarse, oppervlakkige en min of meer omvangrijke vlekken, die met een viltachtige schimmellaag bedekt zijn en zich over een groot deel van de biet kunnen verspreiden. De verrotting onder deze vlekken kan meer of minder diep doordringen. In geval van ernstige aantasting is de wortel in zijn geheel verrot. Beschrijving

De veroorzaker is een bodemschimmel, die jaren in de grond kan overleven, dankzij “sclerotiën”. Deze kleine, bolvormige en zeer resistente lichaampjes kunnen gedurende minstens 7 jaar levensvatbaar blijven. Wanneer de omstandigheden gunstig zijn, ontwikkelt de schimmel zich op de huid en later ook in het binnenste van de biet. Langzaam verspreidt deze zich door de bodem van de ene plant naar de andere. Deze ziekte komt in het algemeen pas laat tot ontwikkeling en leidt zelden tot het afsterven van de plant. Meestal wordt de ziekte pas bij het rooien ontdekt. Deze schimmel tast eveneens andere cultuurplanten aan, zoals luzerne, klaver en aardappelen. Een zekere mate van bodemverdichting en een slechte structuur zijn de voornaamste omstandigheden, die de ontwikkeling van deze ziekte begunstigen. Economische betekenis

Deze ziekte neemt zelden ernstige vormen aan. Aantasting mag echter niet veronachtzaamd worden, omdat de schimmel zijn ontwikkeling voortzet op de bieten in de opslag en daarbij snel naburige wortels kan besmetten, waardoor aanzienlijke verliezen bij bewaring kunnen ontstaan. Deze ziekte komt algemeen voor op verschillende grondsoorten.


- 39 -

10

Erosieproef in suikerbieten

10.1 Proefopzet Reeds 3 jaar worden verschillende grondbewerkingen voor de uitzaai vergeleken: ploegen, schijfeg tijdens de winterperiode, vaste tand cultivator tijdens de winterperiode en beperkte niet-kerende grondbewerking in het voorjaar. Er gebeurt een vergelijking tussen de technieken qua opkomst, groei, erosie, bodemvocht in het voorjaar, onkruiddruk, ziektenaantasting, rooibaarheid, opbrengst en procent suiker.


Voorvrucht: Wintertarwe Zaaidatum: Zaaiafstand: 19.6 x 45 cm Ras: Angeliqua Onkruidbestrijding: - Voor de zaai: niet-kerend: Glyfosaat 4 l/ha - Vooropkomst: geen behandeling  te droge bodem - Naopkomst: (B = Betanal, Tr = Tramat, G = Goltix) 1e B 0,75 l/ha + G 0,75 l/ha + Tr 0,15 l/ha + uitvloeier 0.3 l/ha 2e Betanal Elite 1 l/ha + G 0,75 l/ha + uitvloeier 0,3 l/ha 3e B 1 l/ha + Treto 500 0,2 l/ha + G 0,75 l/ha + venzar 0,1 kg/ha + uitvloeier 0,3 l/ha 4e B 1 l/ha + G 1 l/ha + uitvloeier 0,5 l/ha 5e Betanal Elite 1 l/ha + G 1 l/ha + Rosabor 2 l/ha 6e Dual Gold 0,5 l/ha 7e Dual Gold 0,5 l/ha 8e Fusilade Max: 3 l/ha

14.04.10

23.03.10

29.04.10 06.05.10 14.05.10 28.05.10 04.06.10 12.06.10 19.06.10 02.06.10


- 40 -

f

Bemesting: Organische bemesting: 15 ton/ha varkensdrijfmest

10.08.09

Tabel 1: ontledingsuitslag van de varkensdrijfmest

Bepaling

Analyse-uitslag

pH

Gem. Samenstelling

Beoordeling

7.5

Droge stof

48.62

laag

82.6

Organische stof

33.54

zeer laag

55.8

Totale stikstof

6.10

tamelijk laag

8.6

Minerale stikstof

3.72

tamelijk laag

5.5

Fosfor (P2O5)

2.47

zeer laag

4.2

Kalium (K2O)

3.56

gem. samenstelling

4.8

Natrium (Na2O)

1.52

gem. samenstelling

1.3

Calcium (CaO)

2.17

zeer laag

3.3

Magnesium (MgO)

1.23

zeer laag

1.7

- Groenbemester: gele mosterd

10.08.09

- Chemische: stikstof:

- Stikstofindex: 226 (hoger dan normaal) - Stikstofbehoefte: 161 E N/ha - stikstofgift: rijbemesting (reductie): 120 E N/ha Tabel 2: ontledingsuitslag van de bouwlaag

Bepaling

Uitslag ontleding

Streefzone

Beoordeling

Grondsoort

40

pH-KCl

6.8

6.7 – 7,3

Gunstig

C in % (humus)

1,2

1,2 – 1.6

Normaal

Fosfor (P)

18

12 – 19

Normaal

Kalium (potas) (K)

22

14 – 21

Tamelijk hoog

Magnesium (Mg)

10

9 – 15

Normaal

Calcium (Ca)

364

163 – 358

Tamelijk hoog

Natrium (Na)

3,0

3,1 – 6,2

Tamelijk laag

Boor (B)

0,27

0,51 – 0.87

h i

Leem

Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Pocho Beta Oogstdatum:

Laag

18.10.10


- 41 -

10.3 Aangelegde objecten Tabel 3 : Verschillende bodembewerkingen in de objecten. nr

Objecten

Bodembewerkingen

Ploegen

15.12.2009 Klepelen 15.12.2009 Ploegen 07.04.2010 Afslepen 13.04.2010 Opentrekken veereg 14.04.2010 1 x compactor

2

Schijveneg tijdens winterperiode

16.12.2009 Klepelen 16.12.2009 Schijfeggen 13.04.2010 Opentrekken veereg 14.04.2010 1 x rotoreg

3

Vaste tand Cultivator tijdens winterperiode

04.01.2010 Klepelen 04.01.2010 Vaste tand cultivator 13.04.2010 Opentrekken veereg 14.04.2010 1 x rotoreg

4

Beperkte NKG in het voorjaar

14.04.2010 Klepelen 14.04.2010 2 x rotoreg

1

Objecten 2 en 3 zijn aangelegd om na te gaan hoe we ook zonder ploegen de bodem voldoende snel kunnen laten opdrogen in het voorjaar.


- 42 -

10.4 Waarnemingen 10.4.1 Opkomsttellingen en percentage bodembedekking De tellingen gebeurden in 4 herhalingen op 18.06.2010 Tabel 4 : Geeft het opkomstpercentage en het percentage bodembedekking van de objecten weer.

nr

Objecten

% Opkomst

% Bodembedekking*

1

Ploegen

91 %

0 %

2


89 %

15-20 %

3

Vaste tand Cultivator tijdens winterperiode

93 %

15-20 %

86 %

20-30 %

4

Beperkte NKG in het voorjaar

* % van de bodem dat bedekt wordt door resten van de groenbemester

10.4.2 Onkruidtellingen Het verschil in onkruiddruk tussen de drie objecten was verwaarloosbaar.


- 43 -

10.4.3 Meting van de bodemverdichting Grafiek 1 : Geeft de bodemverdichting 11 juni 2010 in de verschillende objecten weer. Een kritische penetratieweerstand waarbij wortels niet in staat zijn door een bodemlaag te dringen is niet eenduidig gedefinieerd in de literatuur. Ide et al. (1982) spreken reeds van compactie bij landbouwgewassen vanaf 2,5 MPa en duidelijke groeiremmingen vanaf 3 MPa.


- 44 -

10.4.4 Vochtgehalte van de bouwlaag in het voorjaar Tabel 5: Het vochtgehalte is uitgedrukt in gewichtsprocenten

Bodembewerking

Ploegen

NKG schijveneg

NKG cultivator

Mosterd

Phacelia

Beperkte NKG in het voorjaar Bladrammenas*

JapanseHaver

Bodemlaag (cm diepte)

% Bodemvocht

0 – 10

18.6

10 – 20

20.7

20 – 30

20.5

0 – 10

21.9

10 – 20

22.5

20 – 30

20.4

0 – 10

21.3

10 – 20

20.2

20 – 30

20.6

0 – 10

22.2

10 – 20

24.4

20 – 30

21.1

0 – 10

21.7

10 – 20

26.8

20 – 30

20.1

0 - 10

20.9*

10 – 20

20.1*

20 – 30

21.1*

0 – 10

21.6

10 – 20

24.1

20 – 30

20.7

Gem. %

19.9

20.7

21.6

22.6

22.8

20.7*

22.1

*Bladrammenas had zich in vergelijking met de andere groenbemesters slechts matig ontwikkeld


- 45 -

10.5 Opbrengstresultaten Tabel 6 : geeft de opbrengstresultaten weer van volgende objecten: ploegen en beperkte grondbewerking. De proef werd uitgevoerd in vier herhalingen. Wortelopbrengst kg/ha

% suiker

kg suiker/ha

Ploegen

78.981

16,82

13.284

Schijveneg

74.537

16,79

12.515

Cultivator

76.759

16,94

13.003

Beperkt NKG

76.019

17,95

13.645

Teelttechniek


- 46 -

10.6 Bespreking De voorvrucht van deze teelt was wintertarwe, waarvan het stro gehakseld werd. Na de oogst werd er drijfmest (15 t/ha varkensdrijfmest) geïnjecteerd, waarna gele mosterd als groenbemester werd gezaaid. Deze groenbemester had zich zeer sterk ontwikkeld en werd verbrijzeld op verschillende momenten. Op 14 december werd het object dat geploegd werd geklepeld en werd geploegd op 15 december. 2 objecten werden bewerkt in de winter met een schijveneg en vaste tand cultivator op respectievelijk 16 december en op 4 januari. Deze bodembewerkingen werden uitgevoerd met als doel na te gaan hoe het mogelijk is zonder ploegen de bodem voldoende snel kunnen laten opdrogen in het voorjaar. Op 13 april werd het perceel met een Candese veereg opengetrokken gevolgd door de zaaibedbereiding met een Lemken Compactor bij het geploegde object. De overige 2 objecten nietkerende grondbewerking die tijdens de wintermaanden werden bewerkt werden voor de zaaibedbereiding eenmaal bewerkt door een rotoreg op 14 april. Vervolgens werd er gezaaid. De beperkte niet-kerende grondbewerking werd uitgevoerd op 14 april. Hiervoor werd de gele mosterd geklepeld op 14 april en vervolgens tweemaal bewerkt met de rotoreg. De objecten waarvan de grond bewerkt is met een ploeg en vaste tand cultivator hadden het beste zaaibed en bijgevolg ook de hoogste opkomstpercentages (zie Tabel 4). Het zaaibed bij beperkte niet-kerende bewerking in het voorjaar was minder goed. Het betrof hier vele kluitjes in vergelijking met het geploegde object. De bodem verdichting in de laag 0-15 cm was in objecten “schijveneg” en beperkte niet-kerende grondbewerking hoger tenopzichte van de andere objecten. Er werd een meting van het bodemvochtgehalte uitgevoerd bij de grondbewerkingen in het voorjaar (tabel 4). De bodem in de objecten “schijveneg” en “cultivator” bleek in het voorjaar vochtiger te zijn dan het geploegde object maar de verschillen waren eerder klein. In het object beperkte niet-kerende grondbewerking was de bodem beduidend vochtiger in de laag 0-20 cm in vergelijking met de andere objecten. Na het toepassen van het onkruidbestrijdingschema bleek er geen verschil te zijn tussen de objecten in het aantal resterende onkruiden. Uit de opbrengstresultaten (Tabel 7) blijkt dat de wortelopbrengst per hectare in het object ploegen iets hoger ligt ten opzichte van de andere objecten. Het suikergehalte was in het object beperkte nietkerende grondbewerking duidelijk hoger ten opzichte van de andere objecten.


- 47 -

DEEL 2: CICHOREI Proeven in samenwerking met het Landbouwcentrum, afdeling bieten-cichorei (L.C.B.C.) met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin, Jean Franc en Jos Piffet) en de Vlaamse overheid – Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A. Demeyere en medewerkers). Dit teeltjaar werd op de PIBO – Campus een proefperceel aangelegd i.v.m. teelttechniek en onkruidbestrijding. Verder werden er bij landbouwers nog verschillende proeven aangelegd. Volgende proeven werden uitgezaaid: 

Rassenproef cichorei met 6 rassen te Crisnée-Odeur



Teelttechnische proeven o

Vergelijking van vlakke zaai met zaai op ruggen

o

Zaaibereiding na afslepen van akker en zonder af te slepen

o

Zaaibedbereiding met één combinatie of twee werkgangen van de zaaibedcombinatie

o

Diep schoffelen en niet-schoffelen bij het sluiten van de rijen

o

Gebruik van de wiedeg in de onkruidbestrijding



Schietersproef met negen rassen



Onkruidbestrijdingsproef o

Een onkruidbestrijdingsproef met opbrengstbepaling (remmende werking op de cichorei) in Tongeren

o

Een onkruidbestrijdingsproef met opbrengstbepaling (werking naar onkruiden) in Crisnée



Een rassenproef op vlakke zaai met 3 rooidata



Een groeicurveproef in Crisnée



Erosieproef cichorei op het proefveld Betho in Tongeren


- 48 -

1

Rassenproef cichorei

Proef in samenwerking met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin, Jean Franc en Jos Piffet) en landbouwer Fransen (Crisnée-Odeur).

1.1 Proefopzet Vergelijking van groei, inulinegehalte, productie en economische waarde van zes rassen. In het kader van resistentieonderzoek wordt de aantasting van witziekte en roest per ras nagegaan. Enerzijds worden de rassen onderzocht op rendement en worden ze machinaal geoogst, anderzijds worden ze onderzocht op kwaliteit en worden ze manueel gerooid.

1.2 Perceelsgegevens a b c

d e f g

Voorvrucht: suikerbieten Geploegd: december 2009 Zaaibedbereiding : - Canadese eg ( 2 maal ) - Rotoreg + croskillet + rol - Rotoreg + croskillet ( vlak voor de zaai ) Zaaidatum: Zaaiafstand: 9,5 x 45 cm Zaaimachine: Accord mini-air pneumatisch 6 rijen Rassen: Nr

h

12/04/10 12/04/10 19/04/10 19/04/10

Ras

1

Maurane

2

Melci

3

Hera

4

Orchies

5

Chrysolite

Bemesting : - Er werd voor de zaai geen basis bemesting uitgevoerd - Half juni  50 -100 E stikstof ( NH4NO3) - Aminofoor 3 l/ha

05.07.10


- 49 i

Onkruidbestrijding: - Voor zaai: Bonalan 9 l/ha + 0.6 l/ha Kerb - Naopkomst: e 1 Safari 5 g/ha + Kerb 0,5 l/ha + Legurame 0,5 l/ha e 2 Safari 5 g/ha + Kerb 0.5 l/ha + Legurame 0.5 l/ha e 3 Safari 12 g/ha + Kerb 0.3 l/ha + Legurame 0.5 l/ha e 4 Safari 12 g/ha + 0.2 l/ha Dual + 0.2 l/ha Trend e 5 Safari 10 g/ha + Legurame 0,5 l/ha e 6 Safari 10 g/ha + Dual 0,4 l/ha + Trend 0,1 l/ha + Frontier 0,4 l/ha e 7 schoffelen e 8 Frontier 0,3 l/ha e 9 Geyser 0,5 l/ha (fungicide-behandeling)

12.04.10 09.05.10 16.05.10 29.05.10 03.06.10 11.06.10 21.06.10 03.07.10 05.07.10 24.08.10

OPM : - Op 2/05/10 trok een onweer over het perceel, hierbij viel er 30 liter neerslag met hagel. - In het onkruidbestrijdingsschema was dit jaar geen Asulox opgenomen

1.3 Waarnemingen 1.3.1

Tellingen en opbrengst

Tabel 1

geeft per ras en het opbrengstresultaat (kg/ha) van manuele en machinale rooiïngen op 3 verschillende tijdstippen. Manueel gerooid

Machinaal gerooid

23 sept

13 okt

23 sept Vorkenrooier

27 nov Aangedreven vorkenrooier

Maurane

45.654

59.387

40.372

43.503

Melci

48.414

58.611

40.530

46.713

Hera

48.542

50.104

40.421

46.750

Orchies

49.334

61.539

42.772

48.501

Chrysolite

50.122

55.417

42.389

48.984


- 50 -

1.4 Bespreking Op 23 september werd er zowel handmatig als machinaal gerooid. Machinaal werd er die dag gerooid met een CHICO-LIFT vorkenrooier. Wanneer handmatig en machinaal rooien vergeleken wordt dan blijkt dat door machinaal rooien de opbrengst 10 % lager ligt. Het belang van een juiste afstelling van de machine en rooisysteem voordient daarom zeker de nodige aandacht. Daarnaast spelen ook klimatologisch omstandigheden een rol. Wanneer de verschillende rassen gesorteerd worden naargelang opbrengst dan blijkt dat de rangorde behouden wanneer er machinaal of handmatig gerooid wordt. Wel zien we dat hoe hoger de opbrengst van een ras is op 13 september, hoe meer verliezen (procentueel) er optreden tijdens het machinaal rooien. Op de markt bestaan er verschillend rooisystemen (rooischijven, rooischaren en oppelwielen), met elk systeem zijn voor- en nadelen. Vaak zijn deze voor- en nadelen sterk afhankelijk van de weersomstandigheden en bodemtype. Tijdens de eerste machinale rooiïng is gebruik gemaakt van een vorkenrooier. Eind november is er gewerkt met een mechanisch aangedreven vorkenrooier. Dit laatste systeem zorgt ervoor dat de punten van de cichorei beter uit de grond gehaald worden. Dit jaar is voor het eerst het ras Chrysolite uitgezaaid. Het areaal Chrysolite dat dit jaar werd uitgezaaid bedroeg ± 80 ha. Chrysolite is het resultaat van een kruising van een sulfonylurea resistente witloof met een industriële cichorei. Deze variëteit zou dus vroeger kunnen behandeld worden met Safari wat een betere controle van de onkruidbestrijding zou toelaten. In Frankrijk is deze variëteit momenteel opgenomen in de rassenlijst. De landbouwers worden aangeraden om dit ras op exact dezelfde manier met herbiciden te behandelen dan niet-resistente variëteiten. Dit wordt aangeraden omdat er een gevaar schuilt voor de akkerbouwer wanneer er foutief gebruik wordt gemaakt van deze resistentie. Wanneer de opbrengsten van de verschillende rassen vergeleken worden dan blijkt Orchies en Chrysolite goed te scoren op 13 september. De opbrengst per ha van Maurane, tijdens de verschillende rooidata, bleek minder goed te zijn. Tegen het einde van het groeiseizoen was de opbrengst van Orchies en Chrysolite nog steeds het hoogst. Opvallend was wel wanneer cichorei handmatig gerooid werd dat Maurane en Melci ook goed scoorden. Dit toont aan dat rooiverliezen, wanneer machinaal gerooid wordt, hoog kunnen oplopen en zeker wanneer er later op het groeiseizoen gerooid wordt. De rangschikking van de rassen tijdens de verschillende rooidata is vergelijkbaar met de vroeger behaalde resultaten. Ook eerder behaalde resultaten toonden aan dat Hera en Orchies iets hoger uitkomen, wanneer Chrysolite buiten beschouwing wordt gelaten.


- 51 -

2

Proef teelttechniek

Proef in samenwerking met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin, Jean Franc en Jos Piffet).

2.1 Proefopzet Voor het ras Orchies worden er verschillende teelttechnische proeven aangelegd. De aangelegde proeven zijn: - zaai op ruggen en vlakke zaai - zaaibedbereiding na afslepen van akker en zonder af te slepen - zaaibedbereiding met één of twee werkgangen van de zaaibedcombinatie - diep schoffelen en niet schoffelen bij het sluiten van de rijen - gebruik van wiedeg in de onkruidbestrijding De proef zaai op ruggen ten opzichte van vlakke zaai werd aangelegd met het ras Maurane.

2.2 Perceelsgegevens a b c d e f

Voorvrucht: wintertarwe Zaaidatum: 15.04.10 Zaaiafstand: vlak veld: 9,6 x 45 cm Zaaimachine: Accord 6 rijen gewone teelt, de ruggenteelt werd gezaaid met een combinatie met rotoreg gevolgd door ruggentrekker en zaaimachine Kleine 6 rijen Rassen : Orchies + Chrysolite + Hera Bemesting: - organische:- 15 ton per ha vleesvarkensmengmest 11.08.09 - inzaai gele mosterd,( sterk ontwikkeld) 18.08.09 - chemische: - 40 EN/ha onder vloeibare vorm 14.04.10 - Aminosol 0,5 l/ha 17.06.10 - Aminosol 0,5 l/ha 23.06.10


- 52 g

Onkruidbestrijding: - vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha - vooropkomst: geen behandeling wegens te droge bodem - naopkomst: (S = Safari , K = Kerb , L = Legurame) e 1 S 5 g/ha + K 0,5 l/ha + L 0.5 l/ha e 2 S 10 g/ha + K 0.25 l/ha + L 0.5 l/ha e 3 S 10 g/ha + K 0.3 l/ha + L 0.5 l/ha + AZ 25 cc/ha e 4 S 10 g/ha + K 0.3 l/ha + Dual Gold 0.1 l/ha + L 0.3 l/ha + Trend 0.1 l/ha e 5 S 12 g/ha + Dual Gold 0,15 l/ha + Trend 0,1 l/ha e 6 S 12 g/ha + Dual Gold 0,20 l/ha + Trend 0,1 l/ha e 7 Dual Gold 0,3 l/ha e 8 Frontier Elite

14.04.10

26.04.10 10.05.10 18.05.10 29.05.10 04.06.10 12.06.10 17.06.10 23.06.10

OPMERKING: In het onkruidbestrijdingsschema is geen Asulox opgenomen h i

j

Fungicide Geyser 0.5 l/ha

04.09.10

Vogelafweer : - Voor afweer van de vogels Aversis ( 1.5 L / 100 liter water) Enkel toegepast langs boord met bomen ( 300 l/ha )

20.05.10

Ontledingsuitslag van de bouwlaag:

Bepaling

Uitslag ontleding

Streefzone

Beoordeling

Grondsoort

40

Leem

pH-KCl

6,7

6,7 - 7,3

Gunstig

C in % (humus)

1,2

1,2 - 1,6

Normaal

Fosfor (P)

21

12 - 19

Tamelijk hoog

Kalium (potas) (K)

29

14 - 21

Tamelijk hoog

Magnesium (Mg)

14

9 - 15

Normaal

Calcium (Ca)

259

165 - 358

Normaal

Natrium (Na)

2,3

3,1 – 6,2

Tamelijk laag

Boor (B)

---

---


- 53 -

2.3 Waarnemingen en tellingen 2.3.1

Opkomsttellingen

Voor de opkomsttellingen is 10 m cichorei geteld

 

Object

% Opkomst

Controle*

96 %

Schoffelen bij het sluiten van de rijen

92 %

Chrysolite

94 %

Ruggen Maurane

84 %

Eén werkgang met Lemken Compactor

94 %

Niet afslepen

91%

Wiedeg

90%

Controle = akker afgesleept, twee werkgangen met Lemken compactor, vlakke zaai, zonder kluitenruimers, ondiepe zaai en niet schoffelen Bij de ruggen duidelijk minder dubbels

2.4 Oogstresultaten

Type rooier ( wijze van rooien)

Netto opbrengst* Kg/ha

Tarra %

Schoffelen

Ropa Euro-Tiger V8 met vorkrooisysteem

56.116

30,45

Vlakke zaai


55.459

34,09

Chrysoliet


56.288

32,00

ruggen


51.395

24,59

Object

Oogstdatum:

11.10.10


- 54 -

2.5 Besluit In deze proef werden verschillende teeltechnieken in de cichoreiteelt met elkaar vergeleken. Met teelttechnieken bedoelen we Bv. verschillende manieren van zaaibedbereiding. Dit jaar waren er op verschillende percelen problemen met het homogeen opkomen van planten en ook op dit perceel was dit het geval. De periode tijdens de uitzaai werd gekenmerkt door een schrale N.O. – wind die ervoor zorgde dat het zaaibed op korte tijd veel bodemvocht verloor. Daarom was het belangrijk dat vrij snel na het inwerken van de Bonalan gezaaid kon worden in een voldoende fijn en vast zaaibed. De periode tussen het inwerken van de Bonalan en het zaaien was gezien de weersomstandigheden op dit perceel te lang (2010). Wanneer we dan cichorei op ruggen gaan vergelijken met de vlakke zaai zien we duidelijk dat deze minder goed opkomen. Dit was het gevolg van een uitgedroogd zaaibed waaruit men de ruggen heeft moeten opbouwen. Cichorei die op ruggen wordt geteeld heeft meer behoefte aan voldoende bodemvocht in het zaaibed dan vlakke zaai. Omdat capillaire opstijging van bodemvocht hier moeilijker is. De minder goede kieming van cichorei op ruggen komt ook tot uiting bij de opbrengsten. Tussen vlakke zaai en ruggen valt er namelijk een mindere opbrengst van ± 4 ton te noteren. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat de tarra bij zaai op ruggen ruim 27% lager is als bij vlakke zaai. En het rooien van cichorei op ruggen in droge omstandigheden (2009) veel minder puntbreuk gaat veroorzaken dan cichorei die in een vlak zaaibed is gezaaid. Ook werd er dit jaar gebruikt gemaakt van de wiedeg in de cichoreiteelt. Wij (vzw PIBO campus) hebben hier al enkele jaren ervaring mee in de biologische cichorei. Wanneer we gebruik maken van een wiedeg gaat dit altijd tot gevolg hebben dat we een aantal planten gaan uittrekken. Wel was duidelijk te zien dat de planten minder geremd waren door de herbiciden. Het gebruik van de schoffel juist voor het sluiten van de rijen wordt in deze streek algemeen toegepast. Daarom werd dit ook in deze proef toegepast. De schoffel ging 7 à 8 cm diep om na te gaan wat het effect was van diep te schoffelen op de oogst. Schoffelen bleek geen significante invloed te hebben op de opbrengst wanneer de opbrengst vergeleken wordt met vlakke zaai. In de teelttechnische proef wordt bevestigd dat Chrysolite goed opbrengsten kan behalen op het einde van het groeiseizoen en er dus in de toekomst zeker mogelijkheden zijn om het ras verder te commercialiseren.


- 55 -

3

Onkruidbestrijdingsproef cichorei - remming cichorei

Proef in samenwerking met het Landbouwcentrum bieten-cichorei (L.C.B.C.) met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin, Jean Franc en Jos Piffet), de Vlaamse overheid – Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A. Demeyere).

3.1 Proefopzet Voor het ras Orchies worden twaalf verschillende onkruidbestrijdings-schema‟s met elkaar vergeleken. De invloed van de vooruitzaai-, vooropkomst- en naopkomstmiddelen op de cichorei (remming) wordt

3.2 Perceelsgegevens a. b. c. d. e. f.

Voorvrucht: wintertarwe Zaaidatum: Zaaiafstand: vlak veld: 9,6 x 45 cm Zaaimachine: Accord 6 rijen gewone teelt, Ras: Orchies + Chrysolite Bemesting: - organische: - 15 ton per ha vleesvarkensmengmest - gele mosterd, sterk ontwikkeld - chemische: - 40 EN/ha onder vloeibare vorm

15.04.10

11.08.09 18.08.09 14.04.10

g. Onkruidbestrijding: - vooruitzaai:Bonalan 9 l/ha ( behalve objecten 11 + 12 ) - voor- en naopkomst : zie proefprotocol OPMERKING: In het onkruidbestrijdingsschema is geen Asulox opgenomen

14.04.10

a. Oogstdatum:

11.10.10

b. Ontledingsuitslag van de bouwlaag Bepaling

Uitslag ontleding

Streefzone

Beoordeling

Grondsoort

40

Leem

pH-KCl

6,7

6,7 – 7,3

Gunstig

C in % (humus)

1,2

1,2 – 1,6

Normaal

Fosfor (P)

21

12 – 19

Tamelijk hoog

Kalium (potas) (K)

29

14 – 21

Tamelijk hoog

Magnesium (Mg)

14

9 – 15

Normaal

Calcium (Ca)

259

165 – 358

Normaal

Natrium (Na)

2,3

3,1 – 6,2

Tamelijk laag


- 56 -

3.3 Proefprotocol onkruidbestrijding e

e

e

e

e

e

e

nr

vooropkomst

Kiemlob – 1 echt blad

1 – 2 echte bladeren



8 blad

Datum

22-04-10

03-05-10

18-05-10

05-06-10 / 14-06-10

14-06-10

25-06-10

1

Getuige

Getuige

Getuige

Getuige

Getuige

Getuige

2

K1,25

S 5- K0.3- L0.5

S10-K0.3-TR0.1%

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

TR0.1%

TR0.1%

3

K 1.25

S 5- K0.3-

S10-K0.3-PM2 10-

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

PM 2 5 - L0.5

TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

4

K1,25

S10-K0.3-PM2 10-

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

5

K1,25

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

TR0.1%

TR0.1%

S10-K0.3

S15-DG0.2-

S20-DG0.2-

-Tf0.07

Tf 0.07 -FR0.2-

Tf 0.07 - FR0.2-

-TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

6

K1,25

7

K1,25

8

K1,25

9

K 1.25

S 5 - K0.3 -L0.5 K0.3 –PM2 0.5L0.5

S5-K0.3-L0.5

K0.3- PM2 10 -TR0.1%

S5 - K0.3

S10-K0.3-

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

PM1 0.5 - L0.5

PM1 0.5-TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

S5-K0.3

S10-K0.3-

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

PM1 1.0-L0.5

PM1 1.0-TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

S 5- K0.3- L0.5

S10-K0.3PM1 1.0-TR0.1%

S15-DG0.2PM1 1.0 -FR0.2TR0.1%

S20-DG0.2-FR0.2TR0.1%

S35-DG0.2-FR0.2-

PM3-DG0.2-

TR0.1%

FR0.2-TR0.1%

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

TR0.1%

TR0.1%

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

TR0.1%

TR0.1%

10

K 1.25

S 5- K0.3- L0.5

S15-K0.3- TR0.1%

11*

K1,25 A1

S 5- K0.3- L0.5

S10-K0.3-TR0.1%

12**

K1,25 A1

S 5- K0.3- L0.5

S10-K0.3-TR0.1%

Uitgedroogde

Vochtige bodem

Vochtige bodem

Droge bodem

Alles

bodem

Windstil

Windstil

Windstil

Droge bodem

Opm

matige wind

3 uur na de

10°C

20 ° C

matige wind

11°C

bespuiting 1 l

09.00

08.00 u

19.00 u

09.00

water

e

FR 0.5 FR 0.5 FR 0.5 FR0,5

FR0,5

FR0,5 FR0,5

FR0,5

FR0,5 FR0,5 FR0,5 Alles

9°C 06.30

K: Kerb (vloeibaar) ; S: Safari; L: Legurame, A: Asulox; Dg: Dual Gold; Fr: Frontier Elite; Tr: Trend; Tfl: Tramat flow; PM1,2, 3: Proefmiddel Objecten 11* en 12** werden in vooropkomst bespoten met een proefmiddel aan een dosis van respectievelijk 3 en 6l/ha i.p.v. Bonalan OPM : Bij bespuiting 3 – 4 blad zijn niet alle objecten behandeld wegens zeer heterogene stand. De niet behandelde objecten zijn op een later tijdstip behandeld.


- 57 -


Opkomsttellingen

Tabel 1 : Opkomsttelling 18-05-2010 ste

De cichorei was in het kiemlob – 1

de

-2

blad 2-de blad stadium

schema

planten/ha

% opkomst

Controle

166.667

72,0

Referentie

162.302

70,1

PM1 15 - Safari 50

150.000

64,8

PM1 10 - Safari 50

182.937

79,0

PM1 15 - Safari 35

200.397

86,6

Referentie +Tramat F

157.540

68,1

Referentie + PM2 1

166.270

71,8

Referentie + PM2 2

186.508

80,6

Referentie + PM2 2

165.476

71,5

PM3

144.974

62,6

168.307

73,0

gemiddeld

OPM : 100 % opkomst = 231000 planten /ha ( 0,45 * 9,6 cm in de rij )

3.5 Remming van de cichorei Overzicht : Remming cichorei


- 58 Tabel 2: onkruidtoestand op 02-07-10 per spuitschema nr

Onkruiden

1

melde, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein kruiskruid tarweopslag, aardappelopslag, perzikkruid, bingelkruid, knopkruid,hondspeterselie, akkerwinde

2

melkdistel, akkerdistel, aardappelopslag, akkerwinde

3

melkdistel, akkerdistel, tarweopslag, aardappelopslag, knopkruid, akkerwinde

4

melkdistel, akkerdistel, perzikkruid, akkerwinde

5

akkerdistel, herderstasje, klein kruiskruid, tarweopslag, aardappelopslag, bingelkruid, knopkruid, hondspeterselie, akkerwinde

6

aardappelopslag, perzikkruid, akkerwinde, bingelkruid

7

melde, melkdistel, bingelkruid, herderstasje, bingelkruid, knopkruid,hondspeterselie

8

klein kruiskruid, tarweopslag, knopkruid,hondspeterselie, akkerwinde

perzikkruid,

bingelkruid,

9

kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, aardappelopslag, perzikkruid, knopkruid, bingelkruid

tarweopslag,

10

klein

kruiskruid

kamille, melkdistel, akkerdistel, klein kruiskruid, knopkruid, tarweopslag, perzikkruid

Remming: geen rangschikking kunnen opmaken omwille van te sterke verscheidenheid in opkomst. In de onkruidbestrijdingproef te Crisnée hebben ter compensatie wel de remming gaan beoordelen te samen met de onkruiddruk.

3.6 Opbrengstresultaten De onkruidbestrijdingproef is niet geoogst in proef. Dit omwille van de te grote verschillen in opkomst en het ontbreken van planten. De gegevens, die we zouden bekomen door de proef te oogsten, zouden een vertekend beeld geven van de proef en hadden kunnen leiden tot de verkeerde conclusies.


- 59 -

4

Onkruidbestrijdingsproef Crisnée – werking onkruid

Proef in samenwerking met het Landbouwcentrum bieten-cichorei (L.C.B.C.) met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin, Jean Franc en Jos Piffet), de Vlaamse overheid – Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A. Demeyere) en landbouwer Peters (Crisnée).

4.1 Proefopzet Voor het ras Orchies worden 10 verschillende onkruidbestrijdings-schema‟s met elkaar vergeleken. De invloed van de , vooropkomst- en naopkomstmiddelen op onkruidbestrijding wordt nagegaan. Proef werd aangelegd in 4 herhalingen.

4.2 Perceelsgegevens Voorvrucht: spelt gevolgd door Phacelia Zaaidatum : Zaaiafstand: 9.6 x 45 cm Zaaimachine: Kleine 12 rijen Ras: Maurane Bemesting - Er gebeurde geen basis bemesting voor de zaai. - Rond half juni  50 – 100 E stikstof (NH4NO3) Onkruidbestrijding: - vooruitzaai: bonalan 9 l/ha - Voor- en naopkomst zie proefprotocol OPMERKING: In het onkruidbestrijdingsschema is geen Asulox opgenomen

Oogstdatum:

15.04.10

18.03.10

25.10.10


- 60 -

4.3 Proefprotocol onkruidbestrijding e

e

e

e

e

e

e

nr

vooropkomst

Kiemlob – 1 echt blad




8 blad

Datum

22-04-10

29-04-10

12-05-10

28-05-10

05-06-10

11-06-10

1

Getuige

Getuige

Getuige

Getuige

Getuige

Getuige

2

K1,25

S 5- K0.3- L0.5

S10-K0.3-TR0.1%

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

TR0.1%

TR0.1%

3

K1.25

S 5- K0.3-

S10-K0.3-PM2 10-

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

PM 2 5 - L0.5

TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

4

K1,25

S10-K0.3-PM2 10-

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

5

K1,25

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

TR0.1%

TR0.1%

6

K1,25

7

K1,25

8

K1,25

9

K 1.25

10

K 1.25

S 5 - K0.3 -L0.5 K0.3 –PM2 0.5L0.5

K0.3- PM2 10 -TR0.1% S10-K0.3

S15-DG0.2-

S20-DG0.2-

-Tf0.07

Tf 0.07 -FR0.2-

Tf 0.07 - FR0.2-

-TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

S5 - K0.3

S10-K0.3-

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

PM1 0.5 - L0.5

PM1 0.5-TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

S5-K0.3

S10-K0.3-

S15-DG0.2-FR0.2-

S20-DG0.2-FR0.2-

PM1 1.0-L0.5

PM1 1.0-TR0.1%

TR0.1%

TR0.1%

S5-K0.3-L0.5

S 5- K0.3- L0.5

S 5- K0.3- L0.5

S10-K0.3PM1 1.0-TR0.1%

S15-K0.3- TR0.1%

S15-DG0.2PM1 1.0 -FR0.2TR0.1%

S20-DG0.2-FR0.2TR0.1%

S35-DG0.2-FR0.2-

PM3-DG0.2-

TR0.1%

FR0.2-TR0.1%

e

FR 0.5 FR 0.5 FR 0.5 FR0,5

FR0,5

FR0,5 FR0,5

FR0,5

FR0,5

uitgedroogde bodem

Opm

Uitgedroogde

matige wind

Vochtige

Vochtige

bodem

9 L neerslag in

Bodem

Bodem

matige wind

de nacht van

Windstil

Windstil

11°c

vrijdag op

8 °C

15 °C

09.00

zaterdag

18.00

19.00

Droge bodem

Droge bodem

Windstil

Matige wind

20 ° C

18°C

08.00 u

06.00

21°c 19.00

K: Kerb (vloeibaar); S: Safari; L: Legurame, A: Asulox; Dg: Dual Gold; Fr: Frontier Elite; Tr: Trend; Tfl: Tramat flow; PM1, 2: Proefmiddel OPM : Herhaling 4 object nr 10  al op 29.04.10 5 tal akkerdistels opgemerkt in object. ( distels aangestipt met roundup op 05-06-2010 )


- 61 -


Opkomstellingen

Tabel 1 : Opkomsttelling 18.05.2010 2-de blad stadium

Rijen gesloten ( begin juli )

schema

planten/ha

% opkomst

planten/ha

% planten

Controle

197.222

85,2

191.667

82,8

Referentie

190.079

82,1

189.236

81,8

PM1 15 - Safari 50

192.460

83,1

179.167

77,4

PM1 10 - Safari 50

202.381

87,4

190.278

82,2

PM1 15 - Safari 35

197.222

85,2

162.500

70,2


198.016

85,5

197.222

85,2

Referentie + PM2 1

192.063

83,0

177.083

76,5

Referentie + PM2 2

190.476

82,3

187.500

81,0

Referentie + PM2 2

194.841

84,2

192.014

83,0

PM3

183.598

79,3

181.944

78,6

gemiddeld

193836

83,7

184861

79,9

OPM : 100 % opkomst = 231000 planten /ha ( 0,45 * 9,6 cm in de rij )

4.4.2

Remming van de cichorei

Tabel 2: Remming van het gewas en onkruidtoestand op 02-07-10 nr

rangschikking remming

Onkruiden

1

1

melde, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein kruiskruid

2

3

melde, bingelkruid, akkerdistel, klein kruiskruid, straatgras

3

10

melde, akkerdistel, klein kruiskruid, straatgras

4

8

melde, akkerdistel, klein kruiskruid

5

9

melde

6

4

melde, akkerdistel, herderstasje,

7

2

melde,

8

6

melde, bingelkruid, straatgras

9

7

melde, klein kruiskruid,

10

5

melde, straatgras

Remming: de rassen zijn in volgorde geplaatst van remming


- 62 Overzicht : Remming cichorei

4.4.3

Onkruidtellingen

Tabel 3 : Geeft het aantal onkruiden weer per are per object op 02.07.10 object 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2

1

1

3

2

2

1

1

1

2

1

1

onkruiden/are Objecten onkruiden akkerdistel

3

bingelkruid

1

1

1

dille herderstasje

2

kamille

4

1

kleefkruid klein kruiskruid

4

2

1

melde

15

1

2

1

1

2

1 1

9

7

3

4

7

melganzevoet melkdistel

1

nachtschade paardestaart hondspeterselie straatgras

1

3

Lijn 2 (objecten 0 onkruiden) geeft weer hoeveel objecten (van de 4 ) volledig vrij waren van onkruiden


- 63 -

4.5 Opbrengstresultaten Tabel 4 met de opbrengstresultaten gesorteerd op basis van opbrengst / ha netto schema

opbrengst/ha netto

planten/ha bij oogst

Controle

73333

191667

Referentie

72726

189236

Referentie + PM2 2

71372

192014

Referentie + PM2 2

71128

187500

Referentie + PM2 1

70764

177083

PM1 10 - Safari 50

70382

190278

PM3

70069

181944

PM1 15 - Safari 35

69983

162500

PM1 15 - Safari 50

69844

179167


69566

197222

Tabel 5 gesorteerd op basis van het aantal planten bij de oogst schema

planten/ha bij oogst

opbrengst/ha netto


197222

69566

Referentie + PM2 2

192014

71372

Controle

191667

73333

PM1 10 - Safari 50

190278

70382

Referentie

189236

72726

Referentie + PM2 2

187500

71128

PM3

181944

70069

PM1 15 - Safari 50

179167

69844

Referentie + PM2 1

177083

70764

PM1 15 - Safari 35

162500

69983


- 64 -

4.6 Bespreking Het voorjaar 2010 werd gekenmerkt door slechte weersomstandigheden Men kon op dit perceel toch gebruik maken van enkele goede dagen in de maand maart om het perceel met een Canadese eg open te trekken, de bonolan in te werken(Canadese eg) en het perceel dicht te rollen. De cichorei werd gezaaid op 15 april onder ideale bodemomstandigheden. De periode na de zaai werd gekenmerkt door een schrale N.O wind wat resulteerde in een uitgedroogd zaaibed. Na de zaai werd er gewacht op het nodige bodemvocht om een voor-opkomstbehandeling uit te voeren, deze neerslag bleef uit waardoor er 7 dagen na de zaai werd beslist om toch maar te behandelen. De werking van het voor-opkomstmiddel was miniem maar omdat het hier gaat om een onkruidbestrijdingsproef die op verschillende plaatsen in Vlaanderen wordt aangelegd is het noodzakelijk dat het protocol gevolgd wordt. In de onkruidbestrijdingsproef werden dit jaar 10 verschillende onkruidbestrijdingsschema‟s met elkaar vergeleken. Van deze 10 verschillende onkruidbestrijdingsschema‟s bevatten 6 schema‟s 3 proefmiddelen. Deze proefmiddelen (PM 1,2 en 3) zijn nog niet erkend in de industriële cichoreiteelt. Ook werd er geen gebruik meer gemaakt van Asulox in de proefschema‟s. De eerste na-opkomstbehandeling werd 14 dagen na het zaaien van de cichorei uitgevoerd, wat aangeeft hoe traag de opkomst dit jaar was. De opkomst van de cichorei was op dit perceel wel zeer homogeen wat niet gezegd kan worden van veel andere percelen. Deze zeer homogene opkomst in een moeilijk voorjaar was te danken aan een goed aangelegd (vals)zaaibed. Na de eerst na2 opkomstbehandeling viel er 6 uur na de behandeling 9 liter per m neerslag wat resulteerde in een goede werking van de bodemmiddelen. Wanneer we het aantal planten bij de opkomst vergelijken met de telling van de planten wanneer de rijen gesloten zijn zien we een gemiddeld verlies van 4 % planten per ha. Dit wil zeggen dat er 4 % van de planten verloren gaat bij de onkruidbestrijding. Bij de objecten waarin de proefmiddelen werden opgenomen zien we dat deze schema‟s voor nog meer verlies van planten zorgen. Wel kunnen deze proefmiddelen ervoor zorgen dat enkele moeilijk te bestrijden onkruiden toch worden opgeruimd. Dit zien we duidelijk in de tabel met onkruidtellingen. Natuurlijk is het niet alleen belangrijk om de kijken hoeveel planten er verdwijnen door de onkruidbestrijding. Planten kunnen namelijk na een behandeling gedurende enkele dagen een groeistilstand of -vertraging hebben. Dit geven we ook aan door de remming van de verschillende schema‟s te scoren. De remming wordt beoordeelt wanneer alle behandelingen zijn uitgevoerd ( 20 dagen na de laatste behandeling). De schema‟s met de 2 proefmiddelen zijn duidelijk meer geremd dan de andere schema‟s. Bij de oogst van de verschillende schema‟s werd gekeken naar de opbrengt per ha en het aantal geoogste wortels. De controle scoort hierin het hoogste omdat er geen gewasremming is opgetreden en de onkruiden na de onkruidtelling handmatig zijn verwijderd. Het schema met Tramat Flow behaalt het minst in kilogram per ha maar heeft wel het hoogste aantal wortels per ha. Dit kunnen we verklaren doordat Tramat Flow de bladeren gaat verschroeien en we hierdoor minder kilogram per hectare kunnen produceren. Er is in dit schema dus weinig verlies van planten maar de kilo‟s ontbreken. De 2 proefmiddelen remmen de cichorei duidelijk meer dan de bestaande middelen, ook hebben zij een negatief effect op de opbrengst van de cichorei. Wel kunnen zij in de toekomst (wanneer ze een erkenning hebben in de industriële cichorei) een oplossing bieden wanneer er moeilijk te bestrijden onkruiden op een perceel voorkomen.


- 65 -

5

Groeicurveproef

Proef in samenwerking met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin, Jean Franc en Jos Piffet) en landbouwer Peters (Crisnée).

5.1 Proefopzet Voor het ras Orchies wordt het rendement op verschillende rooidata vergeleken.

5.2 Perceelsgegevens a b c d e f

g

Voorvrucht: Spelt gevolgd door Phacelia Zaaidatum: 15.04.10 Zaaiafstand: 9,6 x 45 cm Zaaimachine: Kleine 12 rijen, mechanische zaaimachine Ras: Maurane Bemesting : - Er gebeurde geen basis bemesting voor de zaai. - Rond half juni  50 – 100 E stikstof (NH4NO3) - 2 l/ha Aminomix - 2 l/ha Aminomix - 4 l/ha Fertileader MgO

18.06.10 02.07.10 25.08.10

Onkruidbestrijding buiten proef - vooruitzaai : bonalan 9 l/ha - vooropkomst : Kerb 1 l/ha + Legurame 2.5 l/ha - naopkomst : e 1 S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0.5 l/ha e 2 S 5 g/ha + K 0.3 l/ha + L 0.5 l/ha e 3 S 10 g/ha + D 0,1 l/ha + T 0,1 l/ha * e 4 S 10 g/ha + D 0,1 l/ha + T 0,1 l/ha ** e 5 DG 0,1 e 6 schoffelen e 7 DG 0,5 l/ha e 8 0,3 l/ha Frontier e 9 0,5 l/ha Geyser (fungicide-behandeling)

18.03.10 16.04.10 26.04.10 10.05.10 29.05.10 02.06.10 07.06.10 15.06.10 18.06.10 02.07.10 25.08.10

OPMERKING *,**: Dit veld werkt niet op regelmatige tijdstippen behandeld met herbiciden, omdat de weer- en veldomstandigheden dit niet toelieten. Dit toont aan dat 2010 een moeilijk jaar voor voor de bestrijding van onkruiden in cichorei. OPMERKING: In het onkruidbestrijdingsschema is geen Asulox opgenomen


- 66 -

5.3 Waarnemingen Figuur 1: Geeft de opbrengst in kg/ha van de verschillende data weer.

ton/ha 80 70 60 50 40 30 20 10 0 09 aug 10

24 aug 10

08 sep 10

23 sep 10

08 okt 10

23 okt 10

07 nov 10

5.4 Vergelijking premie en groeipotentieel cichorei Tabel 1: vergelijking groeipotentieel cichorei en vroegrooipremie voor seizoen 2010 voor het ras Orchies Datum

% kg/ha bereikt t.o.v. opbrengst 11 oktober

Kg/ha

Premie (%)

5 september

45.734

70,0

40

15 september

51.548

79,1

26

25 september

57.570

87,7

16

2 oktober

61.944

95,0

9

11 oktober

65.039

0

0


- 67 -

5.5 Bespreking Bij het interpreteren van deze resultaten is het belangrijk te weten dat voor de groeicurveproef de cichorei manueel werd gerooid, waarbij dus rooiverliezen niet ingerekend worden, waardoor in de praktijk de stijging van de rendementen al vroeger afzwakt. Vanwege de langdurige droogte in de maand juni liep de groei, en dus de opbrengst, achter op een normale jaren. Dit vertaalt zich in de praktijk in lage kilo‟s per ha in augustus. Half september, wanneer de eerste rooiïngen van cichorei plaatsvonden, was er nog heel wat groeipotentieel mogelijk. We zien dat de opbrengst sterk toeneemt tot half oktober en vervolgens sterk afneemt. Het nut van de fungicide behandeling komt zeer duidelijk naar voor in deze proef vermits er nog een groeipotentieel is tot vrij laat in het seizoen. Cichoreiwortels die vóór 11 oktober 2010 geleverd werden kregen een premie in de vorm van een gewichtsvermeerdering. De gewichtsvermeerdering wordt berekend door Orafti op basis van de leveringen met een maximum gelijk aan de geplande hoeveelheid plus 5%. Tabel 1 geeft aan dat de premie ruimschoots de mindere opbrengst financieel vergoed voor het ras Orchies. Wetende dat de groeicurve voor het seizoen 2010 achterliep op een gemiddeld jaar, zal de premie om vroeg te rooien in de meeste gevallen de mindere opbrengst compenseren. Daarenboven kunnen veldwerkzaamheden, wanneer de cichorei vroeg gerooid is, ook beter gespreid en gepland worden en meestal onder betere veldomstandigheden uitgevoerd worden.


- 68 -

6

Erosieproef cichorei

Er worden verschillende grondbewerkingen voor de uitzaai vergeleken: Kerend en beperkte grondbewerking. Er gebeurt een vergelijking tussen de technieken qua opkomst, groei, erosie, onkruiddruk, bodemverdichting, rooibaarheid en opbrengst.


f

Voorvrucht: Wintertarwe Zaaidatum: Zaaiafstand: 9.6 cm x 45 cm Ras: Melci Onkruidbestrijding: - Voor de zaai: niet-kerend: Glyfosaat: 6 l/ha (kweek) Bonalan: 9 l/ha - Vooropkomst: Geen behandeling wegens te droge bodem - Naopkomst: (S = Safari; Tr = Trend; DG = Dual Gold;L = Legurame) e 1 S 5 g/ha + Kerb 0,5 l/ha + L 0,5 l/ha e 2 S 10 g/ha + Kerb 0,25 l/ha + L 0,5 l/ha e 3 S 10 g/ha + Kerb 0.3 l/ha + L 0.5 l/ha + AZ 25 cc/ha e 4 S 10 g/ha + DG 0,1 l/ha + Trend 0.1 l/ha e 5 S 12 g/ha + DG 0.15 l/ha + Trend 0,1 l/ha e 6 S 12 g/ha + DG 0,2 l/ha + Aminosol 0.5 l/ha e 7 DG 0,3 l/ha + Aminosol 0.5 l/ha e 8 Fusilade Max : 3 l/ha Bemesting: - Organische bemesting: 15 ton/ha varkensdrijfmest - Analyse van de mest (zie proef suikerbieten) - Groenbemester: gele mosterd - Minerale stikstof: Stikstofbehoefte en - gift: 40 E N/ha

14.04.10

23.03.10 14.04.10

26.04.10 10.05.10 18.05.10 29.05.10 04.06.10 12.06.10 19.06.10 02.06.10 10.08.09 10.08.09 14.04.10

Ontledingsuitslag van de bouwlaag : Tabel 1: Onledingsuitslag van de bouwlaag Bepaling

Uitslag ontleding

Streefzone

Beoordeling

Grondsoort

40

Leem

pH-KCl

6.5

6.7 – 7,3

Tamelijk laag

C in % (humus)

1.1

1,2 – 1.6

Tamelijk laag

Fosfor (P)

19

12 – 18

Tamelijk hoog

Kalium (potas) (K)

25

14 – 21

Tamelijk hoog

9

9 – 15

Normaal

Calcium (Ca)

215

162 – 356

Normaal

Natrium (Na)

2.0

3,1 – 6,1

Laag

Boor (B)

0.38

0,50 – 0.87

Magnesium (Mg)

Oogstdatum

Tamelijk laag 11.10.10


- 69 -

6.2 Aangelegde objecten Tabel 2 : Verschillende bodembewerkingen in de objecten. nr

Objecten

Bodembewerkingen

1

Schijveneg tijdens de winterperiode

16.12.2009 Klepelen 16.12.2009 Schijfeggen 13.04.2010 Opentrekken veereg 14.04.2010 1 x rotoreg

2

Vaste tand Cultivator tijdens de winterperiode

04.01.2010 Klepelen 04.01.2010 Vaste tand cultivator 13.04.2010 Opentrekken veereg 14.04.2010 1 x rotoreg

Ploegen

15.12.2009 Klepelen 15.12.2009 Ploegen 07.04.2010 Afslepen 13.04.2010 Opentrekken veereg 14.04.2010 1 x compactor

3

Objecten 1 en 2 zijn aangelegd om na te gaan hoe we ook zonder ploegen de bodem voldoende snel kunnen laten opdrogen in het voorjaar.


Opkomsttelling en percentage bodembedekking

Tabel 3: De tellingen gebeurden in 4 herhalingen op 18.06.2010 nr

Objecten

% Opkomst

% Bodembedekking*

1


61 %

15-20 %

2

Vaste tand cultivator tijdens winterperiode

64 %

15-20 %

3

Ploegen

73 %

5%

* % van de bodem dat bedekt wordt door resten van de groenbemester

6.3.2

Onkruidtellingen

Het verschil in onkruiddruk tussen de drie objecten was verwaarloosbaar


- 70 -

6.3.3

Vochtgehalte van de bouwlaag in het voorjaar

Tabel 4: Het vochtgehalte is uitgedrukt in gewichtsprocenten

Bodembewerking

Ploegen

NKG schijveneg

NKG cultivator

Bodemlaag (cm diepte)

% Bodemvocht

0 – 10

18.6

10 – 20

20.7

20 – 30

20.5

0 – 10

21.9

10 – 20

22.5

20 – 30

20.4

0 – 10

21.3

10 – 20

20.2

20 – 30

20.6

Gem. %

19.9

21.6

20.7


- 71 -

6.3.4

Meting bodemverdichting

Grafiek 1 : Geeft de bodemverdichting 11 juni 2010 in de verschillende objecten weer.

Een kritische penetratieweerstand waarbij wortels niet in staat zijn door een bodemlaag te dringen is niet eenduidig gedefinieerd in de literatuur. Ide et al. (1982) spreken reeds van compactie bij landbouwgewassen vanaf 2,5 MPa en duidelijke groeiremmingen vanaf 3 MPa.


- 72 -

6.3.5

Waterinfiltratiemetingen

Grafiek 2: infiltratiemeting

6.4 Opbrengstresultaten Tabel 5: geeft de kilo-opbrengst per hectare weer van de oogst, uitgevoerd op 11.10.2010. Object

Kg opbrengst/ha


44.826

Vaste tand cultivator tijdens winterperiode

42.035

Ploegen

43.413


- 73 -

6.5 Bespreking De voorvrucht van dit perceel is wintertarwe, waarvan het stro gehakseld werd. Na de oogst werd er drijfmest (15 ton varkensdrijfmest) geïnjecteerd, waarna gele mosterd als groenbemester werd gezaaid. Deze groenbemester had zich zeer sterk ontwikkeld en werd verbrijzeldeld eind december. Op 15 december werd er geploegd en op 16 december werd de grond bewerkt met een schijveneg (in één object niet-kerende grondbewerking) met het oog op een betere verwering door vorst en het creëren van een luchtigere bodem. Op 4 januari werd de grond van één object opengetrokken met een vaste tand cultivator. Het geploegde object werd op 7 april afgesleept om een sterke uitdroging te vermijden. Op 14 april werd in alle objecten 9l/ha Bonalan ondergewerkt met een Canadese veereg. Vervolgens werd de zaaibedbereiding uitgevoerd met een Lemken Compactor in het geploegde object. In de objecten niet-kerende grondbewerking werd de zaaibedbereiding uitgevoerd met een rotoreg. Tenslotte werden de verschillende objecten gezaaid met een pneumatische zaaimachine op 14 april. Het zaaibed in de objecten niet-kerende bewerking bevatte meer kluiten dan in het geploegde object. Bijgevolg had dit laatste object ook het hoogste opkomstpercentage (zie tabel 3). Er werd een meting van het bodemvochtgehalte uitgevoerd bij de grondbewerkingen in het voorjaar (tabel 4). De bodem in de objecten niet-kerende grondbewerking bleek in het voorjaar vochtiger te zijn dan het geploegde object maar de verschillen waren eerder klein. Bij de infiltratiemetingen werd duidelijk dat de wateropname capaciteit bij ondiepe niet-kerende grondbewerking (schijveneg en vaste tand cultivator) hoger is dan bij ploegen. Het object waarbij de grond bewerkt werd met de schijveneg had de hoogste infiltratiesnelheid. De verklaring hiervoor is wellicht te vinden bij de iets groter hoeveel resten groenbemester en het ruwere zaaibed in het object “schijveneg” in vergelijking met het object” cultivator” Na het toepassen van het onkruidbestrijdingschema bleek er geen verschil te zijn tussen de objecten in het aantal resterende onkruiden. Uit de opbrengstresultaten (Tabel 5) blijkt dat er geen grote verschil is in wortelopbrengst tussen de verschillende grondbewerkingstechnieken.Het lagere aantal planten per hectare in de objecten nietkerende grondbewerking ten opzichte van het geploegde object heeft dus niet geleid tot een lagere opbrengst maar werd gedurende het groeiseizoen gecompenseerd door een hogere wortelgewicht.


- 74 -

DEEL 3: PRODUCTEN EN ACTIEVE STOFFEN

1

Herbiciden

Handelsproducten Aako Chlortoluron Accent Accurate Acomac Agil 100 EC Agil Akris Alister Allié Allié express Allié star Aminex Andes Aramo Arelon L Ariëtta Artist Aspect T Ataco Atlantis WG Attribut Augur Aurora Avadex AZ 500 SC Azur Bacara Banvel Barclay Hurler 200 Basagran S.G. Basagran. Basta S BCP Chloridazon 520 SC BCP Chloridazon 430 SL Belchim lenacil 80 Benefex 18 EC Benefex 180 EC Benflugan 180 EC Beta-clean Beta-duo Betanal Elite

Actieve stoffen 500 g/l chloortoluron 75 % nicosulfuron 20 % metsulfuron-methyl 360 g/l glyfosaat 100 g/l propaquizafop 100 g/l propaquizafop + uitvloeier 280 g/l dimethenamide-P + 250 g/l terbuthylazin 150 g/l diflufenican + 3 g/l iodosulfuronmethyl-natrium + 27 g/l mefenpyr-diëthyl + 9 g/l mesosulfuron-methyl 20 % metsulfuron-methyl 10 % metsulfuron-methyl + 40 % carfentrazone-ethyl 11,1 % metsulfuron-methyl + 22,2 % tribenuron-methyl 500 g/l 2,4 D 200 g/l flufenacet + 336 g/l terbuthylazin 50 g/l tepraloxydim 500 g/l isoproturon 336 g/l topramezone 24 % flufenacet + 17,5 % metribuzine 200 g/l flufenacet + 333 g/l terbuthylazine 1 g/l florasulam + 100 g/l fluroxypyr 0,6% iodosulfuron + 9% mefenpyr-diethyl + 3% mesosulfuron-methyl 70 % propoxycarbazone Na 500 g/l isoproturon 50 % carfentrazone-ethyl 480 g/l triallaat 500 g/l isoxaben 400 g/l isoproturon + 100 g/l ioxynil + 20 g/l diflufenican 250 g/l flurtamone + 100 g/l diflufenican 480 g/l dicamba 200 g/l fluroxypyr 87% bentazon 480 g/l bentazon 200 g/l ammoniumglufosinaat 520 g/l chloridazon 430 g/l chloridazon 80% lenacil 180 g/l benfluralin 180 g/l benfluralin 180 g/l benfluralin 160 g/l fenmedifan 94 g/l ethofumesaat + 97 g/l fenmedifan 91 g/l fenmedifam + 71 g/l desmedifam +112 g/lethofumesaat


- 75 Betanal Expert Betanal Quattro Betanal SE Betasana Trio SC Beta-sure Beta-team Betosip 160 Betosip forte SC Bettatronix 700 SC Better SC Bi-agroxylduo Bietazol 520 Bifenix N Bingo Bofix Bonolan Booster 520 Bromoterb 500 SC Bromotril 250 SC Butisan plus Butisan S Butizyl Buttress Calaris Caliban Duo Caliban Top Calipuron Callisto Cameo Campus Capture Capri Capri twin Carburame Celtic Celmitron 70 % wg Centium 36CS Ceridor MCPA Challenge Chekker Chiconex 180 EC Chief Chlordex SC Chlordex WG Clio Elite

75 g/l fenmedifam + 25 g/l desmedifam +150 g/lethofumesaat 60 g/l fenmedifam + 20 g/l desmedifam + 100 g/ethofumesaat + 200 g/l metamitron 160 g/l fenmedifam 15 g/l desmedifam + 115 g/l ethofumesaat + 75 g/l fenmedifam 16 g/l fenmedifan + 128 g/l ethofumsaat + 62 g/l fenmedifan 225 g/l desmedifan + 150 g/l ethofumesaat + 75 g/lfenmedfan 160 g/l fenmedifan 471 g/l fenmidfan 700 g/l metamitron 430 g/l chloridazon 275 g/l 2,4-D + 275 g/l MCPA 520 g/l chloridazon 333 g/l isoproturon + 167 g/l bifenox 200 g/l cinidon-ethyl 40 % fluroxypyr + 20 g/l clopyralid + 200 g/l MCPA 180 g/l benfluralin 520 g/l chloridazon 200 g/l bromoxynil phenol + 300 g/l terbuthylazine 250 g/l bromoxynil phenol 400 g/l metazochloor + 100 g/l quinmerac 500 g/l metazochloor 400 g/l MCPB 400 g/l 2,4-DB 70 g/l mesotrione + 330 g/l terbuthylazine 1 % iodosulfuron-methyl-natrium + 8 % mefenpyr-diethyl + 16,8 % propoxycarbanzone 6 % amidosulfuron + 0,83 % iodosulfuron-methyl-natrium + 6,67 %mefenpyr - diethyl+ 14 % propoxycarbanzone 500 g/l isoproturon 100 g/l mesotrione 50 % tribenuron-methyl 336 g/l topramezone 300 g/l bromoxynil + 50 g/l diflufenican + 200 g/l ioxynil 7,5 % cloquintocet-methyl + 7,5 % pyroxsulam 7,5 % cloquintocet-methyl + 2,3 % florasulfan + 7,5 % pyroxsulam 305 g/l carbeetamide 320 g/l pendimethalin + 16 g/l picolinafen 70 % metamitron 360 g/l clomazone 750 g/l MCPA 600 g/l aclonifen 12,5% amidosulfuron + 12,5% iodosulfuron-methyl-natrium + 12,5% mefenpyridiethyl 180 g/l benfluralin 70 % metamitron 430 g/l chloridazon 65% chloridazon 538 g/l dimethenamide-P + 32 g/l topramezone


- 76 Cliophar Connex Cossack Coyote Crystar Defi Dianal 160 Dianal 471 Diflanil 500 SC Dinet Diqua Diquanet SL Djinn Dual Gold Enkor Plus Equip Ethofol 500 SC Fiesta New Falcon Fidox Finy Figaro Floxy Fluorostar Flurox 180 ec Fluxyr 200 ec FR – 888 Foxtrot Focus Plus Foxpro D Frontier Elite Fumesaat 500 SC Fusilade Fusilade Max Gardo Gold Garlon Genoxone Globazone 430 SC Globazone 520 SC Glyfo Nect Glyfo Star Glyfos envision Glyfos Goltix 700 SC Goltix WG Gramix extra Gramix super Gratil Harmony M Harmony pasture

100 g/l clopyralid 6 % metsulfuron – methyl + 68,2 % thifensulfuron-methyl 3% iodosulfuron-methyl-natium + 9% mefenpyr-diethyl + 3% mesosulfuron-metyl 40 g/l nicosulfuron 400 g/l chloorprofam 800 g/l prosulfocarb 160 g/l fenmedifan 471 g/l fenmedifan 500 g/l deflufenican 40 g/l fluroxypyr + 20 g/l clopyralid + 200 g/l MCPA 200 g/l diquat 200 g/l diquat 16 g/l fenoxaprop-ethyl + 32 g/l safener + 300 g/l isoproturon 960 g/l metolachloor 200 g/l diquat 22,5 g/l foramsulfuron + 22,5 g/l isoxadifen-ethyl (safener) 500 g/l ethofumesaat 360 g/l chloridazon + 60 g/l quinmerac 200 g/l diquat 800 g/l prosulfocarb 20% metsulfuron-methyl 360 g/l glyfosaat 180 g/l fluroxypyr 180 g/l fluroxypyr 180 g/l fluroxypyr 200 g/l fluroxypyr 360 g/l glyfosaat 34,5 g/l cloquintocet-mexyl +69 g/l fenoxaprop-P-ethyl 100 g/l cyclodim 300 g/l bifenox + 260 g/l MCPP-P + 92 g/l ioxynil 720 g/l dimethenamid-P 500 g/l fumesaat 250 g/l fluazifop-p-butyl 125 g/l fluazifop-p-butyl 312,5 g/l s-meolachloor + 187,5 g/l terbutylazine 480 g/l triclopyr 93 g/l 2,4 D + 103,6 g/l triclopyr 430 g/l chloridazon 520 g/l chloridazon 360 g/l glyfosaat 360 g/l glyfosaat 360 g/l glyfosaat 360 g/l glyfosaat 700 g/l metamitron 70 % metamitron 340 g/l dichloorprop-p + 150 g/l MCPA 135 g/l mecoprop-p 310 g/l dichloorprop-p + 160 g/l MCPA + 130 g/l mecoprop-p 75 % amidosulfuron 4 % metsulfuron-methyl + 40 % thifensulfuron-methyl 50 % thifensulfuron-methyl


- 77 Herbaflex Herbivit 500 SL Hermoo mecoprop-p 600 Herold CS HeroldSC Hussar ultra Hussar tandem Hussar I P Flo Incendio Inter-clopyralid Iso-calliope Isoguard 83 WG Isomexx Itineris Javelin Kabuki Kart Kelvin Kemicombi Kemifam Combi SC Kemifam Forte SC Kemifam SE Kemiron SC Kerb 400 SC Kerb 50 Kombo SG Kombo WG Laddok T Lanox Laudis Lecar Legurame Lenatex Lenazar WP Lentagran 45 WP Lentipur 500 SC Lexus Millenium Lexus Solo Lexus XPE Liberator Lidazone 65 WG Linugan 500 SC Linurex 50 SC Malibu Matrigon Medifam SE Mega D Merlin Metazachloor SC 500

85 g/l beflubutamide + 500 g/l isoproturon 500 g/l MCPA 600 mecoprop-p 200 g/l diflufenican + 400 g/l flufenacet 200 g/l diflufenican + 400 g/l flufenacet 100 g/l iodosulfuron-methyl-natrium + 300 g/l mefenpyrdiethyl 150 g/l diflufenican + 10 g/l iodosulfuron-methyl-natrium +50g/l mefenpyr-diethyl 5 % iodosulfuron + 15 % mefenpyr-diëthyl 500 g/l isoproturon 71 % tritosulfuron 100 g/l clopuralid 500 g/l isoproturon 83% isoproturon 20% metsulfuron-methyl 22 g/l isoxadifen-ethyl + 44 g/l tembotrione 500 g/l isoproturon + 62,5 g/l diflufenican 26,5 g/l pyraflufen-ethyl 100 g/l fluroxypyr + 1 g/l florasulam 40 g/l nicosulfuron 190 g/l ethofumesaat + 200 g/l fenmedifam 125 g/l fenmedifam + 40 g/l desmedifam 471 g/l fenmedifam 160 g/l fenmedifam 500 g/l ethofumesaat 400 g/l propyzamide 50 % propyzamide 700 g/l metamitron 70% metamitron 200 g/l bentazon + 200 g/l terbutylazin 48 % flufenacet + 10 % isoxaflutol 22 g/l isoxadifen-ethyl + 44 g/l tembotrione 960 g/l S-metholachloor + 125 g/l quinmerac 300 g/l carbeetamide 80% lenacil 80% lenacil 45 % (450 g/l) pyridaat 500 g/l chloortoluron 10% flupyrsulfuron-methyl + 40% thifensulfuron-methyl 50 % flupyrsulfuron-methyl 33,3 % flupyrsulfuron-methyl + 16,7 % metsulfuron-methyl 100 g/l diflufenican + 400 g/l flufenacet 65% chloridazon 500 g/l linuron 500 g/l linuron 60 g/l + 300 g/l pendimethalin 100 g/L clopyralid 160 g/l fenmedifam 500 g/l 2,4-D 75 % isoxaflutole 500 g/l metazachloor


- 78 Metrizin Metric Mextra Mikado Milan Mission Mistral Monitor Mon 79632 Murena 500 Optica MCPP-P Panic Pacifica Peak Phase Pike Platform S Premium Primstar Primus Prologue Promess Prop‟sol Puma S Pyramin SC 520 Pyramin WG Pyroquin TDI Pyroquin TURBO Quad Quickdown Rapsan TDI Rapsan Turbo Reglone Ridal Round-up Roudup ++ Roxy EC Safari Salvo Samson 4 SC Samson Extra 60 OD Select 240 EC Select Prim Sencor WE Spotlight Plus Starane Kombi Starane Stellar Elite Stomp 400 SC Successor 600

70% metribuzin 60 g/l clomazon + 233 g/l metribuzin 180 g/l ioxynil + 290 g/l mecoprop-P 300 g/l sulcotrione 9 g/l pyraflufen-ethyl + 500 g/l bifenox 200 g/l diquat 70% metribuzin 80% sulfosulfuron 360 g/l glyfosaat 500 g/l ethofumesaat 600 g/l mecoprop-P 360 g/l glyfosaat 1 % iodosulfuron-methyl-natrium + 9 % mefenpyr – diethyl +3 % mesosulfuron - methyl 75 % prosulfuron 15 g/l desmedifam + 115 g/lethofumesaat + 75 g/lfenmedifam 20 % metsulfuron-methyl 1,5 % carfentrazone-ethyl + 60 % mecoprop-p 471 g/l fenmedifan 2,5 g/l florasulam + fluroxypyr 100 g/l 50 g/l florasulame 360 g/l glyfosaat 200 g/l flufenacet + 333 g/l terbuthylazin 360 g/l glyfosaat 69 g/l fenoxaprop-p-ethyl + 39 g/l fenchlorazol-ethyl 520 g/l chloridazon 65 % chloridazon 360 g/l chloridazon + 60 g/l quinmerac 400 g/l chloridazon + 50 g/l quinmerac 200 g/l diquat 26,5 g/l pyraflufen-ethyl 400 g/l metazachloor + 100 g/l quinmerac 375 g/l metazachloor + 125 g/l quinmerac 195 g/l diquat 360 g/l glyfosaat 360 g/l glyfosaat 360 g/l glyfosaat 800 g/l prosulfocarb 50 % triflusulfuron-methyl 500 g/l 2,4-D 40 g/l nicosulfuron 60 g/l nicosulfuron 240 g/l clethodim 120 g/l clethodim 70 % metribuzin 60 g/l carfentrazone-ethyl 100 g/l fluroxypyr + 30 g/l clopyralid +120 g/l ioxynil 180 g/l fluroxypyr 538 g/l dimethenamide-P + 32 g/l topremazone 400 g/l pendimethalin 600 g/l pethoxamide


- 79 Sultan 500 SC Taifun 360 Tandus 200 Tandus 180 Targa Prestige Terano Terbuzon Timok Titus TolurexSC Tomahawk Topik Torero Touchdown quatro Traxos Trema Treto 500 Tropotox 400 SL Venzar Verigal D Victus Vival Zeus

500 g/l metazachlooor 360 g/l glyfosaat 200 g/l fluroxypyr 180 g/l fluroxypyr 50 g/l quizalofop-ethyl isom D 600 g/kg flufenacet + 25 g/kg metosulam 200 g/l bentazon + 200 g/l terbuthylazine 25 g/l clodinafop-propargyl + 6,25 g/l cloquintocet-mexyl + 25 g/l pinoxaden 25 % rimsulfuron 500 g/l chloortoluron 180 g/l fluroxypyr 100 g/l clodinafop + 25 g/l cloquintocet 150 g/l ethofumesaat + 350 g/l metamitron 360 g/l glyfosaat 25 g/l clodinafop-propargyl + 6,25 g/lcloquintocet-mexyl + 25 g/l pinoxaden 700 g/l metamitron 500 g/l ethofumesaat 400 g/l MCPB 80 % lenacil 250 g/l bifenox + 308 g/l mecoprop-P 40 g/l nicosulfuron 360 g/l glyfosaat 300 g/l sulcotrion


- 80 -

2

Fungiciden

Handelsproducten

Actieve stoffen

Acanto Acrobat extra WG Adept Allegro SC Alto Extra Amistar Extra Amistar opti Amistar Apache

250 g/l picoxystrobine 67 % mancozeb + 7,5 % dimethomorf 4.5% cymoxanil + 68% mancozeb 125 g/l Kresoxim-methyl + 125 g/l epoxiconazol 160g/l cyproconazool + 250 g/l propiconazool 200 g/l azoxystrobin + 80 g/l cyproconazol 80 g/l azoxystrobin + 400 g/l chloorthalonil 250 g/l azoxystrobine 375 g/l chloorthalonil + 50 g/l cyproconazool + 62,5 g/l propiconazool 150 g/l difenoconazol + 150 g/l propiconazol 64 % metiram + 4,8 cymoxanil 50 g/l cymoxanil + 400 g/l propamocarb 500 g/l fluazinam 37,5 g/l fluoxastrobin + 37,5 g/l prothioconazool 1,62 % ijzerfosfaat 500 g/l fluazinam 500 g/l chloorthalonil 375 g/l chloorthalonil + 40 g/l cyproconazool 250 g/l propiconazole 400 g/l prochloraz + 90 g/l propiconazole 50 % boscalid 62,5 g/l epoxyconazool + 200 g/l fenpropimorf + 75 g/l metrafenone 250 g/l flusilazole 60 g/l metconazool 60 g/l metconazool 375 g/l chloorthalonil + 50 g/l cyproconazool+ 62,5 g/l propiconazool 375 g/l chloortalonil + 40 g/l cyproconazool 250 g/l pyraclostrobin 750 g/l fenpropimorf 80% zwavel 500 g/l chloortalonil + 100 g/l picoxystrobine 4,5 % cymoxanil + 68 % mancozeb 4,5 % cymoxanil + 65 % mancozeb 45 % cymoxamil 4% cymoxanil + 66,6 mancozeb 35 % cymoxanil 35 % cymoxanil 45 % cymoxamil 70 % dithianon 175 g/l prothioconazool +150 g/l trifloxystrobine 114,3 g/l pyraclostrobine + 42,9 g/l epoxiconazol +214,3 g/l fenpropimorf 250 g/l defenoconazool 80 % mancozeb 75 % mancozeb

Armure Aviso Axidor Banjo Bariton Bio safestop Boyano Bravo 500 Bravo xtra Bumper 25 EC Bumper P Cantus Capalo Capitan 25 EW Caramba 60 SL Caramba Cherokee Citadelle Comet Corbel Cosavet Credo Curzate M WG Curzate M WP Cymbal 45 Cymco Cymogold Cymopus WG Cymoxanil 45% WG Delan 70 WG Delaro Diamant Difcor 250 EC Dithane M 45 Dithane WG


- 81 Ditho WG Eminent Epok 600 EC Fandango Fandango Pro Festival Fezan Flamenco Plus Flexity Fortress Fubol gold Geyser Helix Horizon EW Hydro super 25 wg Impact R Impulse Indofil M 45 Infinito Input Input Pro Kinto duo Kocide opti Lirotect super Mancoplus 75 WG Manfil 75 WG Maxim Maxim 100 FS Microthiol special Milcozebe 75 WG Mildin Mirage 45 EC Monceren 12,5 DS Mystique Nando 500 SC Nissodium Olympus Opera Opus team Opus Ortiva TOP Ortiva Palmas Palazzo Panoctine 350 LS Paraat Plover Priori Xtra Profilux Proline

70 % dithianon 125 g/l tetraconazool 400 g/l fluainam + 193.6 g/l metalaxyl-m 100 g/l fluoxastrobin + 100 g/l prothioconazool 50 g/l fluoxastrobin + 100 g/l prothioconazool 7,5 % dimethomorf + 66,7 % mancozeb 250 g/l tebuconazool 54 g/l fluquinconazool + 174 g/l prochloraz 300 g/l metrafenone 500 g/l quinoxyfen 64 % mancozeb + 3.88% metalaxyl-m 250 g/l difenoconazol 160 g/l prothioconazool + 300 g/l spiroxamine 250 g/l tebuconazol 25 % koperhydroxide 94 g/l flutriafol + 200 g/l carbendazim 500 g/l spiroxamine 80 % mancozeb 62,5 g/l fluopicolide + 625 g/l propamocarb 160 g/l prothioconazole + 300 g/l spyroxamine 250 g/l prothioconazole 60 g/l prochloraz + 20 g/l triticonazool 30 % koperhydroxide 250 g/l thiabendazol + 125 g/l imazalil 75 % mancozeb 75 % mancozeb 25 g/l fludioxonil + 9.69 g/l metalaxyl-m 100 g/l fludioxonil 80 % zwavel 75 % mancozeb 750 g/l fenpropidin 450 g/l prochloraz 12,5 % pencycuron 250 g/l tebuconazool 500 g/l fluazinam 50 g/l cyflufenamide 80 g/l azoxystrobin + 400 g/l chloorthalonil 133 g/l pyraclostrobine + 50 g/l epoxiconazol 84 g/l epoxiconazol + 250 g/l fenpropimorf 125 g/l epoxiconazol 200 g/l azoxystrobin + 125 g/l difenoconazool 250 g/l azoxystrobine 4.5 % cymoxanil + 65% mancozeb 62,5 g/l epoxyconazool + 20 g/l fenpropimorf + 75 g/l metrafenone 350 g/l tiacetaat 50% dimethomorf 250 g/l difenoconazool 200 g/l azoxystrobin + 80 g/l cyproconazool 4,5 % cymoxanil + 65% mancozeb 250 g/l prothioconazool


- 82 Prosaro Proxanil Prozeb WG Prozeb Punch SE Ranman component A Ranman component B Revus Ridomil Gold special Riza Rovral SC Rovral WG Rubric Sereno Shirlan Sibutol A Sibutol FS Sluxx Sportak Spoutnik Spyrale Soleeda Stereo Swing Gold Switch Symphonie Tanos Tapier Tattoo C Terminett Tezate 220 SL Topsin M 500 SC Topsin N 70 WG Twist 500 SC Unikat Pro Valbon Venture Viridal Zignal

125 g/l prothioconazool + 125 g/l tebuconazool 50 g/l cymoxanil + 400 g/l propamocarb 70% mancozeb 80% mancozeb 250 g/l flusilazole + 125 g/l carbendazim 400 g/l cyzofamid 845,9 g/l heptamethyltrisiloxaan 250 g/l mandipropamid 4 % metalaxyl-m + 64 % mancozeb 250 g/l tebuconazool 500 g/l iprodione 75 % iprodione 125 g/l epoxyconazool 10 % fenamidone + 50% mancozeb 500 g/l fluazinam 250 g/l antachinon + 75 g/l bitertanol 190 g/l bitertanol + 170 g/l antrachinon + 15 g/l fuberidazol 3 % ijzerfosfaat 450 g/l prochloraz 80 % mancozeb 100 g/l difenoconazol + 375 g/l fenpropidine 133 g/l dimoxystrobine + 50 g/l epoxyconazool 250 g/l cyprodinil + 62,5 g/l propiconazol 133 g/l dimoxystrobine + 50 g/l epoxyconazool 250 g/kg fludioxinyl + 375 g/kg cyprodinil 6 % flutolanil 25 % cymoxanil + 25 % famoxate 250 g/l tebuconazool 375 g/l propamocarb - HCL + 375 g/l chlorothalonil 26,7 % boscalid + 6,7 % pyraclostrobin 220 g/l thiabendazool 70 % of 500 g/l thiofanaat-methyl 70 % thiofanaat-methyl 500 g/l trifloxystrobine 8,3 % zoxamide + 66,7% mancozeb 1.75 % benthiavalicarb + 70% mancozeb 233 g/l boscalid + 67 g/l epoxyconazool 4,5 % cymoxanil + 68 % mancozeb 500 g/l fluazinam


- 83 -

3

Insecticiden

Handelsproducten

Actieve stoffen

Antilop SG Argento Baythroïd EC 050 Biscaya 240 OD Bulldock 25 EC Boyano Calypso Cyperstar Cytox Decis EC 2,5 Decis Plus Dimistar progress 400 EC Fastac Force Fury 100 EW Gaucho 70 WS Gaucho Ble

20 % acetamiprid 250 g/l clothianidin + 50 g/l prothioconazool 50 g/l cyfluthrine 240 g/l thiacloprid 25 g/l Beta -cyfluthrin 500 g/l fluazinam 480 g/l thiacloprid 200 g/l cypermethrin 100 g/l cypermethrin 25 g/l deltamethrin 15 g/l deltamethrin 400 g/l dimethoaat 50 g/l alpha-cypermethrin 200 g/l tefluthrin 100 g/l zétacyperméthrin 70 % imidacloprid 125 g/l anthrachinon + 37,5 g/l bitertanol +175 g/l imidacloprid 350 g/l imidacloprid + 15 g/l tebuconazol +10 g/l triazoxide 70 % imidacloprid 100 g/l lambda-cyhalothrin 50 g/l lambda-cyhalothrin 240 g/l fluvalinaat 500 g/l methiocarb 80 g/l bifenthrin 100 g/l lambda-cyhalothrin 100 g/l pirimicarb + 5 g/l lambda-cythalothrin 25 g/l deltamethrin 400 g/l dimethoaat 50 % pirimicarb 50 % pymetrozin 600 g/l clothianindin 53.5 g/l beta-cyfluthrin + 400 g/l clothianindin 600 g/l clothianindin 50 g/l lambda-cythalothrin 825 g/l koolzaadolie + 4,6 g/l pyrethrinen 100 g/l Zeracypermethrine 200 g/l cypermethrine 80 g/l bifenthrin 30 % indoxacarb 25 g/l esfenvalerate 600 g/l imidacloprid 50% flonicamid 250 g/l oxamyl

Gaucho Orge Gaucho R 70 WS Karate Lambda 50 ec Mavrik 2 F Mesurol FS 500 Mulitstar 80 SC Ninja Okapi Patriot Perfekthion 400 EC Pirimor Plenum Poncho 600 FS Poncho beta Poncho maïs Ravane Raptol Satel Sherpa 200 Starion 80 SC Steward WG Sumi Alpha Sombrero Teppeki Vydate CHL


- 84 -

4

Varia

Handelsproducten

Actieve stoffen

Actirob CCC Ethefon 480 SL Fazor 60 SG Himalaya 60 SG Mero Mesurol Pro Meteor 369 Moddus Mondium Moni Plus Rosabor Solubor Terpal Terra-Sorb Tipo Trend 90 Vegelux mineral super Xedamate 60 Yatze

885 g/l koolzaadolie 452 g/l chloormequat (diverse) 480 g/l ethefon 60 % maleinehydrazide 60 % maleinehydrazide 733 g/l geesterde koolzaadolie 4 % methiocarb 368 g/l chloormequat + 0,8 g/l imazaquin 250 g/l trinexapac – ethyl 368 g/l chloormequat + 0,8 g/l imazaquin 742 g/l poly-geëthoxyleerde vetamines 174 g/l Boor 174 g/l Boor 155 g/l ethefon + 305 g/l mepiquatchloride 12 % aminozuren 842 g/l geësterde koolzaadolie 900 g/l isodecyl alcoloxylate 840 g/l minerale paraffineolie 636 g/l chloorprofam 480 g/l ethefon


DEEL 1: SUIKERBIETEN... 4

Recommend Documents