Dichter bij ouders Creatieve ideeën voor een JGZ die verbindt inspiratieboekje
Colofon
Dit Inspiratieboekje is het resultaat van een co-creatie project. Tientallen JGZ-medewerkers en ouders hebben hieraan meegedaan. Iedereen die een bijdrage heeft geleverd: hartelijk bedankt!
Concept en tekst:
Yvonne van Heerwaarden en Jan Willem Roseboom Eindredactie: Rachel van Wijngaarden
Vormgeving: Studio Vrolijk © 2014 de Family Factory, in opdracht van het NCJ
De tips uit dit Inspiratieboekje zijn bedoeld om met zo veel mogelijk mensen te delen. Maar voor het overnemen van teksten in boeken, tijdschriften of andere media is wel toestemming van Stichting de Family Factory nodig.
Dichter bij ouders Beste JGZ-betrokkene, De jeugdgezondheidszorg is in Nederland al generaties lang een gewaardeerde helpdesk voor ouders. Nergens anders in de wereld hebben vaders en moeders zo’n goedgevulde en laagdrempelige bron van informatie en hulp tot hun beschikking. De manier waarop we er voor ouders en kinderen zijn, beweegt mee met de tijd. En die beweging is nu misschien wel sterker dan ooit. Want de JGZ verbreedt, vernieuwt en verandert aan alle kanten. Dit boekje staat vol met vernieuwende manieren om als JGZ van betekenis te zijn voor ouders. De ideeën en ervaringen van JGZmedewerkers hebben we verzameld tijdens het JGZ Jaarcongres 2013. Daarnaast hebben we ook ouders gevraagd hun tips te delen. Want als we de afgelopen tijd iets geleerd hebben, dan is het wel dit: ouders zijn ook een waardevolle helpdesk voor óns. We hopen dat dit boekje je op ideeën brengt. Maar we willen je ook uitdagen zelf creatief te zijn; om te variëren in je aanbod en mee te zoeken naar vormen die passen bij wat ouders nodig hebben. Want het enige dat in ons werk altijd hetzelfde blijft, is dat alles altijd verandert… Veel inspiratie toegewenst! Ferdinand Strijthagen Nederlands Centrum Jeugdgezondheid Jan Willem Roseboom de Family Factory
3
Creativiteit als sleutel Creativiteit is het vermogen om te variëren in de manier waarop je werkt. Door nieuwe dingen te ondernemen. Of door dezelfde dingen anders aan te pakken. Het kan je helpen dilemma’s te doorbreken en de impact van je werk te vergroten.
Nu de JGZ zo sterk in beweging is, is creativiteit een onmisbaar hulpmiddel. Het helpt je om alle veranderingen bij te benen, maar vooral ook om in te spelen op nieuwe mogelijkheden die ontstaan. Creativiteit is ontwikkelen en proberen, variëren en bijschaven. Toegegeven, het is natuurlijk een spannende bezigheid. Want als je iets voor het eerst doet, weet je niet precies hoe het zal aflopen. Om bij die onzekerheid uit de buurt te blijven, kiezen we soms liever het oude spoor. Zelfs als we daar minder mee bereiken dan we zouden willen.
4 inspiratieboekje Dichter bij ouders
Toch heeft de JGZ bijzonder veel creativiteit in huis. De ruimte om die te benutten wordt ook steeds groter. Tijd dus om te gaan bewegen. Dingen gaan ongetwijfeld anders dan je denkt. En er zal ook weleens iets mislukken. Maar kinderen zijn gewoonweg té belangrijk om niet te blijven zoeken naar nieuwe manieren om hun ouders te bereiken.
Zullen we creativiteit anders gewoon in het Basispakket opnemen?
5
Kom in beweging Echte ontmoetingen met ouders vormen het hart van de jeugdgezondheidszorg. Overal worden nieuwe manieren uitgeprobeerd. Om meer ouders te bereiken óf om ouders meer te bereiken. Je kunt natuurlijk wachten tot ouders je weten te vinden. Maar je kunt hen ook gewoon opzoeken… Inloopspreekuur… maar dan in de binnenspeeltuin
Bij het CJG in Assen pakten de jeugdverpleegkundigen hun spullen en installeerden zich tijdens de Week van de Opvoeding in de overdekte speeltuin. Daar creëerden ze een Papa en Mama Café. Het resultaat: leuke praatjes met tal van wachtende ouders en verrassend open gesprekken. Een initiatief dat ouders erg konden waarderen.
Doe mee met een mama-café
Mama-cafés vind je overal in Nederland. Vaak is de JGZ er een graag geziene gast zodat ouders wat informatie oppikken of hun vragen kwijt kunnen. Soms is de JGZ zelfs (mede-)initiatiefnemer. OKC Amsterdam organiseert bijvoorbeeld samen met een verloskundigenpraktijk elke maand een mama-café voor aanstaande en kersverse ouders. Een mooie kans voor ouders om elkaar of de JGZ te ontmoeten.
Schuif aan in de ouderkamer op school
Zelf inloopactiviteiten voor ouders organiseren is altijd een optie. Maar het kan nog makkelijker, in Den Haag drinken verpleegkundigen af en toe een kop koffie mee op school. Ouders stellen het op prijs als je regelmatig je gezicht laat zien en al pratend kom je veel te weten. Reken maar dat ze dan veel te vragen hebben.
Doe mee met activiteiten voor ouders en peuters
Er zijn maar weinig leuke activiteiten om met je peuter heen te gaan. Dus activiteiten die er zijn, worden vaak goed bezocht. Is er bij jullie peuterfitness, een voorleestheater of peuterkunst-academie? Zorg dan dat je erbij bent. Want als jij ouders weet te vinden, weten ouders jou ook steeds beter te vinden. 6 inspiratieboekje Dichter bij ouders
Portret
Het kan wél. Echt waar, het kan! Stafverpleegkundige Mirjam Jobse is een ideeënmens. Ze werkt bij Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland en ziet altijd nieuwe mogelijkheden. “We hebben als JGZ zo veel te bieden en het is zó nodig. We moeten ons zelf op de kaart zetten zodat we nog veel meer voor ouders kunnen betekenen!” Als je denkt in mogelijkheden, kan er heel veel. Zo stond Mirjam aan de wieg van het succesvolle CJG-Kaffee (zie kader) en is ze betrokken bij allerlei grote en kleine nieuwe initiatieven. Een simpele sms-service zorgt er bijvoorbeeld voor dat veel minder ouders hun afspraak vergeten. En ook de samenwerking met de Mamma’s Club levert het CJG en de ouders veel op. Goed doseren is daarbij wel de kunst. “Je moet anderen niet overspoelen met je creativiteit. Het laatste wat ik wil is dat collega’s het gevoel krijgen dat ze het nu niet goed doen. Ik probeer juist de talenten binnen ons team goed te benutten. Zo regelen we onze scholingsbijeenkomsten steeds vaker zonder deskundige van buitenaf. Dat maakt ons werk beter en ons team sterker.” De maatschappij ontwikkelt zich razendsnel dus je móet wel creatief blijven. Mirjam: “Durf ideeën te hebben en zoek andere mensen op die ook nieuwe dingen proberen. Dat geeft houvast. En dat niet alles meteen lukt, hoort erbij. Dus schrik daar niet van. Wil je op zoek naar nieuwe mogelijkheden? Kijk dan ook eens buiten de JGZ. Ik krijg de beste ideeën als ik naar een concert luister of een museum bezoek. Als ik daar zie wat menCJG-Kaffee sen kunnen maken als ze buiten de kaders durCJG Culemborg organiseert elke maand een CJG-Kaffee. Ouders die ‘iets te bieden hebben’ krijgen een podium ven denken, dan denk en verzorgen een activiteit voor kinderen en hun ouders. ik: wow!” Van yoga tot koken en van schminken tot peuterdans. Een slim concept, want ouders die de activiteit verzorgen helpen ook met de PR. Dat helpt. Bovendien kost het op deze manier bijna niets. Het CJG-Kaffee heeft een vaste plek in de agenda van het CJG én van veel ouders. 7
Groepsconsulten Een groepsconsult of groepsbureau: we organiseren
Hoe organiseer je een groepsconsult?
steeds vaker groepsbijeenkomsten. De inhoud altijd weer anders, het effect steeds hetzelfde: ouders waarderen de ontmoeting en hebben elkaar veel te bieden.
2 Hoe nodig je ouders uit?
Vervang een individueel contactmoment door een groepsconsult, maar blijf 1-op-1 contact wel aanbieden voor wie dat (ook) wil. Kinderen komen natuurlijk mee, dat maakt het extra waardevol. Komen er peuters? Zorg dan dat iemand het ook voor hen leuk maakt. Vorm steeds een nieuwe groep of bied dezelfde groep meerdere bijeenkomsten aan. Misschien kan een zwangerschapsgroep het startpunt zijn? Organiseer je het consult overdag, kies dan voor een woensdag of vrijdag. Op die dagen kunnen de meeste ouders. ’s Avonds komen ouders vaker samen.
Vervang de gewone uitnodiging door een uitnodiging voor het groepsconsult. Maak extra werk van een uitnodiging die enthousiast maakt. Kies een aansprekend thema en communiceer dat duidelijk. Geef daarbij ook aan dat er volop tijd is voor eigen vragen en uitwisseling met andere ouders. H erinner ouders vlak van tevoren nog even aan de bijeenkomst. Het geeft niet als je niet iedereen bereikt. Begin met degenen die er zin in hebben.
8 inspiratieboekje Dichter bij ouders
1
“Ik zie ouders gewoon genieten van het contact met elkaar. Het is ook leuk te merken dat er vaak vaders meekomen. En als consultatiebureau laten we ons zo van onze beste kant zien.” (Gerlien Telkamp, Zorggroep Oude en Nieuwe Land)
Hoe zorg je voor een interessant programma?
3
Stel altijd een thema centraal. Bijvoorbeeld ‘eten en drinken’ of ‘communiceren met peuters’. Start creatief. Vraag ouders bijvoorbeeld elkaar te interviewen en vervolgens voor te stellen aan de groep. Of ga speeddaten. Varieer in de vormen die je toepast: wissel het geven van informatie af met een groepsgesprek. Voorkom lange toespraken of presentaties. Is er ook een moment om de kinderen te meten en wegen? Laat ouders dat dan samen doen. Eindig met een rondje ‘wat neem je mee?’ Maak eventueel afspraken voor een volgende bijeenkomst.
Hoe leid je een groepsconsult?
4
Iedere deelnemer heeft tips en ideeën. Je bent dus niet alleen deskundige, maar vooral ook gespreksleider.
Centering Parenting CenteringParenting™ is een uitgewerkte en effectieve vorm voor groepsconsulten, ontwikkeld in de Verenigde Staten. Het bouwt voort op CenteringPregnancy™, een methode voor groepsgewijs begeleiden tijdens de zwangerschap. TNO Child Health heeft de methode naar Nederland gehaald en onderzoekt samen met betrokken zorgverleners de effecten ervan in ons land. (www.centeringhealthcare.nl)
Houd de informatie die jij zelf wilt delen kort en concreet. Noem veel voorbeelden en anekdotes. Je hoeft geen oordeel te hebben over wat ouders vertellen. Het gaat niet over goed of fout. A ls de groep wat groter is, maak dan ook eens kleine groepjes. Dat praat vaak makkelijker. Zijn er ouders die alleen willen luisteren? Dan is dat prima! Zorg dat je van tevoren en na afloop beschikbaar bent voor een praatje. Die momenten zijn belangrijk. Leid je het groepsconsult met een collega? Spreek af dat je na afloop feedback geeft aan elkaar. Dat is heel waardevol. 9
Echt contact tijdens een contactmoment Je hebt maar kort de tijd. Hoe laat je ouders toch merken dat ze echt gezien en gehoord worden? Tien tips van tien jeugdverpleegkundigen. Ik ga niet tegenover, maar naast ouders zitten. Ik vind het belangrijk dat ouders even kunnen reflecteren: hoe gaat het eigenlijk? Ik vraag ook altijd hoe het met hen zelf gaat. 10 inspiratieboekje Dichter bij ouders
Ik vraag altijd eerst waar ouders het zelf over willen hebben. Daar stem ik mijn programma op af.
Als ik bezorgd ben over iets wat ik zie of hoor, probeer ik heel duidelijk en eerlijk te zijn. Juist dan willen ouders niet dat je eromheen draait.
Ik merk dat ouders vaak al veel informatie hebben. Dus als ze mij een vraag stellen, check ik eerst wat zij zelf al weten.
Ik heet ouders en kinderen met aandacht welkom. Even aankijken, voorstellen, echt contact maken. Dan verloopt het hele consult anders.
Ik laat me zo min mogelijk afleiden. Een bezoeker is belangrijker dan de telefoon. Vaak is haast trouwens de grootste stoorzender…
Mijn tip: blijf echt nieuwsgierig naar ouders en kinderen. Dan vorm je niet zo snel een oordeel en kun je beter luisteren.
Als ik iemand doorverwijs, bel ik na een paar weken nog eens terug om te vragen hoe het verder is gegaan. Daarmee laat je zien dat je betrokken bent en weet je of ouders geholpen zijn.
Gesprek voorbij? Even m’n hoofd leegmaken! Er is weer een ouder in aantocht en die wil ook graag een moment echt contact.
11
Ouders voor Ouders kunnen geweldig veel voor elkaar betekenen. De JGZ kan dat potentieel aanboren en ouders met elkaar verbinden. We verzamelden vijf inspirerende voorbeelden.
Jonge moeder groep “Bij ons heeft een groepje ouders besloten elkaar regelmatig op te zoeken. Dat idee ontstond tijdens een groepsconsult, maar eigenlijk regelen ze het nu helemaal zelf. Soms gaat het over opvoeden, dan weer over een vraag als ‘hoe vind ik werk?’ of over knutselen met kinderen. De ouders hebben op Facebook ook een besloten groep en zijn zo heel actief.” (Wilma Helmantel, CJG Veendam)
Inspiratieteams van de Family Factory Op meer dan honderd plaatsen in Nederland organiseren ouders zelf netwerkactiviteiten voor ouders en gezinnen in hun omgeving. Van een ouder-en-kind diner tot een opvoedworkshop en van een filmavond tot een opruimestafette. Je vindt deze Inspiratieteams van Harlingen tot Maastricht. De JGZ heeft al veel Inspiratieteams helpen starten, de Family Factory ondersteunt daar op allerlei manieren bij. (www.familiyfactory.nu)
12 inspiratieboekje Dichter bij ouders
ouders Moeders informeren moeders Moeders Informeren Moeders (MIM) is voor-en-door ouders. Moeders met een eerste kind die wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken, worden gekoppeld aan een meer ervaren moeder. Dat zijn vrijwilligsters die regelmatig op bezoek komen en de jonge moeders een luisterend oor bieden. De vrijwilligsters worden begeleid door een coördinator van bijvoorbeeld het CJG. Het programma draait nu in zo’n vijftien steden. (www.moedersinformerenmoeders.nl)
Mama’s clubs Inmiddels op zo’n vijftien plaatsen actief in het land: clubs van enthousiaste moeders die op allerlei manieren energie- en hulpbron voor elkaar zijn. De JGZ werkt vaak met deze clubs samen. Bijvoorbeeld door een activiteit te verzorgen of door te helpen met het uitnodigen van moeders. (www.mamasclub.nl)
Ouders vinden elkaar dankzij de JGZ Soms is het genoeg om een lijntje te leggen tussen individuele ouders. In Noord-Limburg deed de JGZ dat met een groepje Griekse ouders en in Lisse met een groepje Poolse moeders. Als ouders daar open voor staan, kun je bijvoorbeeld ook ouders van kinderen met ADHD of autisme met elkaar in contact brengen. Of alleenstaande ouders. Of…
13
Hallo vaders Er komen steeds meer vaders naar het consultatiebureau. Toch is er nog genoeg te winnen in het contact tussen vaders en de JGZ. Wat wordt er al gedaan en wat zouden we kunnen proberen? Dit gebeurt er al: • • • • •
In Den Haag wordt een cursus babymassage voor vaders aangeboden. De bijeenkomsten zijn korter en wat minder theoretisch. Want vaders zijn praktische mensen… Dankzij sociale media ontstaan er nieuwe lijntjes tussen vaders en de JGZ. Een consult via Skype, een bericht op Facebook: veel vaders vinden het prettig. De GroeiApp is trouwens ook onder vaders populair. Verschillende consultatiebureaus zijn ook ’s avonds open. Dat maakt het voor sommige vaders een stuk makkelijker om te komen. Voor toekomstige vaders is er de cursus Aanpakken voor Aanstaande vaders, ontwikkeld en verzorgd door David Borman, verloskundige en trainer. (www.vadercursus.nl) Ook leuk: de workshop van Dads United (www.ikvader.nl) en de website www.depraktijkvader.nl.
Dit zouden we kunnen proberen: • • • •
Vrijdag vaderdag op het consultatiebureau. Ga eens ’s avonds op huisbezoek. Dan ontmoet je de ouders veel vaker samen. Vier vaderdag met een groot vader-en-kind ontbijt. Organiseer vader-zoon of vader-dochter activiteiten. Bijvoorbeeld samen met de scouting, een manege of sportvereniging.
En dit moeten we volgens vaders vooral niet doen: “Ga niet zoeken naar problemen, maar vertrouw erop dat we het goed doen.” “Geef geen onduidelijke antwoorden op concrete vragen.” “Geef geen overdreven aandacht aan het feit dat ik als vader meekom. Ik zorg gewoon voor mijn kind.” 14 inspiratieboekje Dichter bij ouders
Portret
Laat je gezicht zien Jeugdverpleegkundige Jannie Roelofsen is twee dagen per week te vinden op het Christelijk Lyceum Veenendaal. Ze spreekt leerlingen van klas 2 in eerste instantie zonder hun ouders. Toch vindt Jannie het belangrijk dat ook ouders haar weten te vinden. Ze laat daarom regelmatig haar gezicht zien op school, juist bij activiteiten waar ouders op af komen. Bijvoorbeeld tijdens de voorlichtingsavond aan het begin van het nieuwe schooljaar. “Ik vraag wat tijd van de directie om mezelf voor te stellen en bereik daarmee in één keer tweehonderd ouders.”
Niet te moeilijk
De eerste keer dat ze iets zou vertellen voor een groep ouders, vergat ze stom genoeg haar aantekeningen. “Toen moest het dus spontaan, uit mijn hoofd. De reacties waren heel positief. Het bewijst maar weer dat je niet te moeilijk moet doen: gewoon vertellen wie je bent en wat je doet is genoeg. Ik informeer hen bijvoorbeeld over de vragenlijsten die we in de tweede klas afnemen. Dan geef ik ouders de tip om er met hun kind eens over door te praten: ‘Wat vond je ervan?’ Ook geef ik hen mijn contactgegevens. Mochten ze zich zorgen maken om hun puber, dan kunnen ze altijd bij mij terecht. En als ik me afvraag hoe ouders de si-
tuatie van hun kind ervaren, dan pak ik zelf ook snel de telefoon of stuur ik een mailtje. Zeker e-mail is een laagdrempelige manier om toch even contact te leggen.”
Koffieautomaat
Haalt ze zichzelf zo niet extra veel werk op de hals? “Het is misschien niet de makkelijkste weg die ik kies, maar voor mij wel de meest logische. Ik kom niet op school om een lijstje leerlingen af te werken. Als ik een leerling spreek, wil ik wel dat mijn bijdrage er toe doet.” Een goed contact met ouders staat of valt met goede contacten binnen de school, is Jannie’s ervaring. “Mijn korte lijntjes met de teamleiders, mentoren en het zorgteam vormen de basis. We hebben elkaar nodig. Als zij achter mij staan, dan krijg ik ook bij leerlingen en ouders meer voor elkaar. Even een praatje bij de koffieautomaat kost me weinig moeite, maar levert dus veel op. En ook bij het mentorenoverleg nodig ik mezelf gerust uit.” Jannie blijft altijd op zoek naar nieuwe manieren om ouders te bereiken. “Dit jaar wil ik ook via de nieuwsbrief en website van de school van me laten horen.”
15
Sociaal met media Veel ouders communiceren de hele dag via sociale media. Logisch dus dat veel JGZ organisaties ook online actief zijn. Drie organisaties leggen uit hoe zij online in verbinding staan met ouders.
Jong Florence in Den Haag bereikt via Facebook dagelijks een paar honderd vaders en moeders. Met berichten over alles wat leuk en nuttig is voor ouders van 0 tot 4-jarigen: informatieve filmpjes, krantenartikelen, tips over activiteiten en cursussen in de buurt. Inhoudelijke informatie is vaak gekoppeld aan de GroeiGids. Naast Twitterspreekuren, houdt Jong Florence een paar keer per jaar ook een Facebookspreekuur, samen met het magazine Ouders van Nu. Tot nu toe los van een thema, maar in de toekomst ook over specifieke onderwerpen als slapen, huilen en voeding. De ‘opkomst’ is groot en ouders hoeven er niet eens de deur voor uit.
16 inspiratieboekje Dichter bij ouders
Het CJG Twente tw ittert bijna dagelijks naar zo’n1 500 volgers (@LoesTwente). Al les komt langs: van pesten to t de Citotoets en van een startende cursus tot een prijsv raag. Leuk voor iedereen die de berichten ontvangt, maar óó k om te doen. Want je blijft met al dat getwitter zelf ook mooi op de hoogte van het laatste opvo ednieuws.
Sociale media Toptips:
1
Het geeft niet dat je m et sociale media nooit de hele doelgroep bereikt . Dat doe je met een cursus of folder ook ni et.
JGZ Kennemerland houdt iedere woensdag- en vrijdagmiddag spreekuur via Skype. Ouders kunnen dan een van de verpleegkundigen spreken. Een afspraak maken is niet nodig. Doordat je elkaar ook kunt zien en niet alleen maar kunt horen, is het contact completer. Ook ouders vinden het fijn om van Skype gebruik te kunnen maken. Bijvoorbeeld als hun kind ziek is en ze niet naar het consultatiebureau kunnen komen of wanneer zij in het buitenland zijn.
al Kijk welke collega’s het meest thuis zijn d. in de digitale werel e Zij kunnen de onlin uw zichtbaarheid van jo organisatie het best vergroten.
2
En dit kan natuurlijk ook nog... •
vragen beantwoorden via Whatsapp wekelijks een e-mail sturen aan alle ouders waardevolle filmpjes delen via je website een forum aan je website toevoegen (zie www.oudersvoorelkaar.nl) je persoonlijke Facebookpagina inzetten een online fotowedstrijd houden een online column schrijven voor lokale websites een Pinterest pagina beginnen
•
•
•
•
•
•
17
Ouders met pubers En dan is die lieve zoon of dochter ineens in de puberteit aanbeland. In minder dan geen tijd verandert alles. Het is voor ouders een hele kunst om dat bij te benen. Hoe ben je als JGZ een helpdesk voor juist deze vaders en moeders? Zeven-plus-één tips over ouders van pubers.
Start bij ouders van jonge tieners Juist als je kinderen net beginnen te puberen, wil je weten wat je te wachten staat. Zet dus vooral in op ouders van kinderen in groep 7, groep 8 en de brugklas. Organiseer bijvoorbeeld De Grote Oversteek: een workshop over de overstap naar de middelbare school en de puberteit. (www.familyfactory.nu)
Organiseer een kroegentocht Alcohol is een van die spannende onderwerpen waar ouders van pubers iets mee moeten. Maak het dan ook spannend! In Almere organiseerde een aantal organisaties bijvoorbeeld een kroegentocht voor ouders: een stuk minder saai dan een standaard voorlichtingsavond. En de kroeg is natuurlijk een prima plek voor een debat over de nieuwe alcoholwet.
Nodig Mamma Weet Alles uit Enerverend, leerzaam en o zo herkenbaar: nodig Mamma Weet Alles uit voor een lezing of themabijeenkomst over puberteit. Duizenden ouders hebben al gemerkt dat je daar echt iets aan hebt. (www.mammaweetalles.nl)
18 inspiratieboekje Dichter bij ouders
an TopTip v er een pub
ze ons aar dat m s r e d en. We die ou rtrouw “Vertel e v n e g o eestal meer m Nou ja, m . n e wel wat g in gekke d niet alle ht geen het ons n e t doen ec e n o e ge ze m en heus n. Alleen en. Ik b k niet da e o z o it u is s ms lf laten tje hulp e e b maal ze n e r e ) er, maa ert, 13 kind me dig…” (Ge n wel ha
Zet in op mediawijsheid Vrijwel niets levert ouders met pubers meer gedoe op als sociale media en internet. Hoe begeleid je je kinderen in een wereld waarin zij veel beter thuis zijn dan jijzelf? Organiseer hierover eens een ouderavond of workshop. Of doe mee met de jaarlijkse Week van de Mediawijsheid ( www.weekvandemediawijsheid.nl).
Het voortgezet onderwijs als bondgenoot De JGZ werkt steeds beter samen met het voortgezet onderwijs. Tijd dus om ook langs die weg met ouders in gesprek te raken. Sluit aan bij projecten en themaweken. Werk mee aan een ouderavond. Gebruik nieuwsbrieven en de schoolwebsite om ouders te laten weten wat je voor hen en voor hun pubers kunt doen.
Start met netwerkbijeenkomsten Organiseer netwerkbijeenkomsten voor ouders met pubers zodat zij met elkaar ideeën en ervaringen kunnen uitwisselen. Vraag een paar ouders met pubers je te helpen, zorg voor koffie en de rest gaat (bijna) vanzelf!
Jongeren zijn experts Praat niet (alleen) over jongeren maar geef hen ook het woord. Wie kan er beter uitleggen hoe de puberteit werkt of vertellen wat pubers moeten weten over sociale media dan zij zelf? Zo zien ouders ook weer hoe ontzettend creatief en talentvol hun pubers zijn.
19
Versterk de verbinding
Tips voor je team In dit boekje heb je gelezen hoe creativiteit je helpt om als JGZ dichter bij ouders te komen. Deze vier tips voor je team helpen je om zelf vindingrijk te zijn en je als JGZ organisatie te blijven ontwikkelen.
Maak ruimte voor creativiteit
Wil je verder komen? Begin dan met het vergroten van de ontwikkelruimte van je team. Reserveer tijdens een teamvergadering af en toe een half uur voor een creatief vraagstuk. Kijk hoe je de dingen die je al jaren doet kunt verbeteren. Of probeer iets heel nieuws. Waarom niet eens per jaar een ideeëndag? Evalueer en leer ervan. Niets hoeft, maar waarom zou je het niet doen?
tip-voor-je-team 1 Koester je mislukkingen
Een groepsconsult zonder ouders, een folder die niet aansprak of een protocol dat niet werkt? Spaar de dingen die niet zijn gelukt op. Schrijf ze in een boek of verzamel ze op een lijst aan de muur. Als je goed kijkt, vind je in al die experimenten tal van lessen waar je je voordeel mee kunt doen. Pilot mislukt? Weer wat geleerd!
tip-voor-je-team 2 20
inspiratieboekje Dichter bij ouders
Zoek inspiratiebronnen
Nieuwe ideeën komen vaak van buiten. Ga daarom als team eens naar een concert, museum of bijvoorbeeld de Grote Omdenkshow (www.ja-maar.nl). Of bezoek je favoriete winkel of eettentje en vertaal waar je blij van wordt naar je werk. De inspiratie ligt voor het oprapen! Wil je ’t simpel houden? Nodig jezelf dan uit bij een collega JGZ-organisatie en leer van hun aanpak.
tip-voor-je-team 3
Ga in gesprek met ouders
Ouders denken graag mee. Vraag een aantal ouders je te helpen om je werk nog beter te maken. Maak er een leuke avond van, luister naar wat zij in hun gezin beleven en vertaal die dingen naar je werk. Leg jouw ideeën en plannen aan hen voor, surf samen over het web of blader door opvoedtijdschriften. In een paar uur tijd heb je zo een schat aan informatie. Heel belangrijk: laat merken dat je echt iets met hun tips hebt gedaan. Dan komen ze graag nog eens terug. Spannend? Nou en of. Snel mee beginnen dus!
tip-voor-je-team 4 21
Portret
Verwendag voor ouders Ingrid Brokx, verpleegkundig specialist bij JGZ Zorggroep-Almere: “Bij ons in de wijk zien we veel overbelaste moeders die praktisch geen netwerk hebben in de buurt. Speciaal voor hen hebben we een verwendag georganiseerd, compleet met oppas voor hun kinderen. Daarvoor werkten we als professionals van verschillende organisaties samen. De vrouwen konden kiezen uit verschillende workshops, bijvoorbeeld kickboxen, mindfulness, kleurgebruik (in je leven en in je kleding) en spelen met je kind (hoe doe je dat?). Het kinderprogramma bestond uit knutselen, taartjes bakken en allerlei spelletjes. Als JGZ-medewerkers speelden we van tevoren ook een belangrijke rol in de PR: wij kennen de gezinnen en nodigden hen persoonlijk uit. Veel moeders hebben toch een beetje drempelvrees voor zo’n activiteit. Dan gaven wij hen net dat duwtje dat ze nodig hadden. Ook wisten we precies wie we in de wijk nog meer moesten mobiliseren om moeders uit te nodigen. Het werd een groot succes, met enthousiaste vrouwen, die nog nooit in hun leven dergelijke workshops hadden gevolgd. Zij beoordeelden de dag met meer dan een 10!
‘De volgende dag was het lichter in mijn hoofd.’ Op een terugkomochtend hoorden we pas echt wat het bij hen teweeg had gebracht. In de eerste plaats natuurlijk nieuwe contacten en bezigheden. Het mooist vond ik de opmerking van een moeder: ‘Ik loop nu anders door mijn straat, ik hoor hier nu meer bij’. En een ander vertelde: ‘De volgende dag was het veel lichter in mijn hoofd.’ Nog steeds vragen ouders ons: wanneer is er weer zo’n dag? Wat mij betreft komt er zeker een vervolg, ook voor vaders. Het is een prachtige manier om de eigen kracht van ouders te versterken.”
22
inspiratieboekje Dichter bij ouders
ijn n-z i z ig! Ge eld w e is g
Het NCJ: innovatie- en kenniscentrum voor de JGZ
De Family Factory: een netwerk van ouders
Het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) is het innovatie- en kenniscentrum voor de jeugdgezondheidszorg in Nederland. Het NCJ stimuleert vernieuwing van het vak, zet jeugdgezondheid op de agenda en maakt beproefde kennis toegankelijk.
De Family Factory maakt werk van informele steun tussen ouders en gezinnen. In samenwerking met tientallen CJG’s en JGZ organisaties en vooral ouders zelf organiseren we honderden netwerkactiviteiten per jaar.
Het NCJ verbindt daarbij iedereen die kan bijdragen aan het gezond en veilig opgroeien van jeugdigen.
Kijk voor meer informatie op www.ncj.nl
Ga ook netwerken met ouders…
• Stimuleer ouders een Inspiratieteam te starten en zelf te gaan netwerken. Er zijn al meer dan honderd Inspiratieteams actief! • Nodig de Family Factory uit voor de invulling van een netwerkactiviteit, zoals een workshop, ouderavond of ouder-en kind activiteit. • Gebruik de Inspiratieboekjes om de ideeën en tips van ouders met andere ouders te delen.
Kijk voor meer informatie op www.familyfactory.
23
De manier waarop de JGZ er is voor ouders en kinderen beweegt mee met de tijd. Die beweging is nu misschien wel sterker dan ooit. Want de JGZ verbreedt, vernieuwt en verandert aan alle kanten. Dit boekje staat vol met innovatieve manieren om als JGZ van betekenis te zijn voor ouders. Ideeën van JGZ-medewerkers, maar natuurlijk ook van ouders zelf. Een boekje vol creatieve tips, wijze lessen en aansprekende voorbeelden waar je energie van krijgt. Want daar heb je in dit dynamische werkveld niet snel genoeg van…
www.familyfactory.nu
