SPEELSE
IDEEËN VOOR EEN CREATIEVE SPEELPLAATSWERKING
OORZAAK Vanuit onze GOK-bevraging begin schooljaar 2005-2006 kwamen vanuit het team veel klachten rond ruzies en pestgedrag op de speelplaats. Daar drong zich de vraag op hoe wij als team omgaan met conflicthantering. Verhogen wij het toezicht en spelen we ‘champetter’? Of zorgen we voor een creatieve speelplaats waar het leuk wordt om samen te spelen en profileren we ons meer als animator? We kozen voor het laatste en stelden dit prioritair binnen het socio-emotioneel luik in het GOK-plan onder het thema ‘Alles op het spel!’ Wij willen de speelplaats een meer ‘kindvriendelijk karakter’ geven: een goed ingerichte plek, een prettig domein om te vertoeven, ruimte waarin kinderen hun speeltijd zelf vorm geven. Ook vanuit onze leerlingenraad kwam de vraag om de speelplaats aantrekkelijker te maken. Zij kozen dit jaar als centraal thema: ‘speel er op los’. Volgende ideeën kwamen hier naar voren: - affiches (interviews afnemen op speelplaats) - duurzame spelmogelijkheden voor heel de school - meer kleur - muziek op de speelplaats (plaatjes op vraag) - inspraak op spelkoffers (top 10 spelen). Vraag: wie volgt dit op en wat realiseren we dit jaar? Misschien kan ik hierin ondersteunen vanuit GOK en eens samen zitten met die SPEELPLAATS mensen?
Speelruimte Op onze school zijn er in totaal drie speelplaatsen: - Klimhoek en voetbalveld - Speelplaats 1-3-5 - Speelplaats 2-4-5 Waar spelen? Voor de klimhoek is een beurtrol opgesteld. De weekplanning leert de kinderen waar ze mogen spelen. Deze hangt ook op alle speelplaatsen uit. Er is ook ruimte voor vrije keuze op woensdag. Vanuit onze visie laten we verschillende leeftijden door elkaar spelen. De speelplaats is immers een ‘ontmoetingsplaats’. Grote kinderen helpen kleine kinderen. We willen geen eilandjes creëren... Afspraken Rond het speelplaatsgebeuren staan de afspraken in het schoolreglement zowel voor de kinderen als voor de toezichters. Ook de belijning ondersteunt deze afspraken. De afspraken worden in de klas besproken en toegelicht. We streven naar speelplaatsen die spelfunctioneel zijn, geborgenheid en fysische veiligheid bieden en kansen bieden tot avontuur!
Creatieve speelplaatswerking
-1-
Vrije Lagere Scholen - KLIM
Hoe spelen? Onze themaspeelplaatsen bieden enkele speelhoeken aan die worden afgebakend door- lijnen. Hierop kan vrij gespeeld worden. Speelplaats 1-3-5 - Tussen 2 vuren - Regenboogspel - Hinkelspelen - Speelhuisje - Speelkasten - Sorteerhoek Speelplaats 2-4-6 - Netbal - Basketbal - Rustige banken onder afdak - Sorteerhoek - Schaakbord Voor deze speelplaats zijn bouwplannen ingediend voor een sanitair blok met luifel. Structurele veranderingen aan deze speelplaats zullen uiteraard pas na deze verbouwing gebeuren… Klimhoek en voetbalveld (bij droog weer) Nieuwe ideeën voor speelhoeken: Oplosbank per speelplaats (laten schilderen met vredesvlag – paasvakantie?) Twister Knikkerhoek Hoek voor speelkoffers (zie klaswerking) Drie op een rij Een kring voor kringspelen Krijtbord Meer rustige hoekjes - speelhuisje Bij regenweer: studiezaal open voor binnenspeelkoffers – beurtrol in ICT-lokaal Weerstation Verkeerspark Sjoelbakken Tolvakken Kleine zoo, moestuin Moestuin
ACTIVITEITEN - Op onze school worden heel middagactiviteiten voorzien. Hiervoor is een beurtrol per klas opgesteld. De gymleerkrachten zijn hier de bezielers! - Middagsport - Schaken - Daarnaast wordt ook rond projecten gewerkt. Zo organiseren de gymleerkrachten een themaweek rond ‘alles op wieltjes’ en de ‘gezonde week’. - Graag breiden we dit uit naar activiteiten tijdens de gewone speeltijden. Dit op vaste dagen of als afsluiting van trimester. Uitbouwen met gymleerkrachten, zorg, kernteam? - Muziek op de speelplaats. (enkel vrijdag met keuzeplaatjes via leerlingenraad) - Volksdansen, volksspelen. - Wedstrijden (voetbal – netbal) - Regenboogspel uitleggen en meespelen - Kringspelen, spelliedjes - Sudoku - Voorlezen in vertelklas (voorleesweek) Creatieve speelplaatswerking
-2-
Vrije Lagere Scholen - KLIM
SPEELKOFFERS (derde en vierde leerjaar: zie Lancelotje) Doelen - De kinderen leren ‘samen’ spelen, ‘samen’ werken, ‘samen’ leren, ‘samen’ leven... - Respect voor materiaal - Verantwoordelijkheid opnemen spelfiches met weinig materiaal – teambevorderend - …
spelen van vroeger
Voorwaarden tot slagen - Gedragen door het team. Inhoud en spelmogelijkheden moeten gekend zijn door leerkrachten. De koffer wordt eerst voorgesteld op pv. De juf of meester geven graag tips en leren de leerlingen spelletjes bij. - Zelfstandig te gebruiken. Aan de kinderen wordt de nieuwe koffer eerst voorgesteld in een LO-les. Daardoor kennen ze het materiaal en de spelmogelijkheden. - Kinderen tekenen het speelcontract en kennen de afspraken. - Communicatie naar ouders. Afspraken rond speelkoffers staan ook in schoolreglement. Als iets opzettelijk kapot wordt gemaakt betaalt de leerling. De ouders weten dit. - Centrale motor. Enkele leerkrachten die trekken. Dit kunnen mensen van zorg, LO, directie zijn. - Duurzaamheid. De koffers niet het hele jaar door aanbieden. Kinderen ook eens op hun honger laten zitten, niet voor ieder kind iets voorzien: samen spelen! - Haalbaarheid. Zelf materiaal maken – koffers worden tonnen. (zie foto’s de Meiboom). Ouders betrekken en inspraak geven. Ouders inschakelen voor klusjes. Oudercomité inschakelen: werkgroep lifestyle? Organisatie en afspraken Vooraf - Lancering en inoefening: kinderen leren koffer kennen in lessen LO (materiaal en speelmogelijkheden in de koffer kleven) - Leerkrachten kennen ook de koffer (zie overleg of pv) - Kinderen tekenen speelcontract – afspreken sancties! Aanbod - Per thema: variatie binnen leerjaar mogelijk! Per week doorschuiven? - Thema en leerjaar staat vermeld op deksel koffer. Waterbestendig! - Per leeftijdsgroep: andere thema’s of andere invulling: gradatie en uitdaging! - Per semester: nieuwe spelkoffers aanbieden. - Laatste twee weken van trimester geen spelkoffers maar activiteiten. Waar -
en wanneer Op afgesproken plaats op eigen speelplaats Niet als de speelplaats nat ligt (alternatief: rustige koffer: binnen?) Onder toezicht van eigen klasleerkracht (liefst) Op vaste dagen (niet als ze in klimhoek spelen): dinsdag en vrijdag Andere klassen spelen niet met de koffer.
Controle en opvolging - Kinderen: kofferverantwoordelijke aanduiden: zij controleren materiaal met inhoudstafel per speeltijd. (takenbord) - Klasleerkrachten doen controle na één week. Bij verlies of stuk melden bij centraal persoon. - Per trimester: koffers naar centrale plaats voor grondige controle en aanvullen materiaal (turnzaal). - Regelmatig spelmateriaal van dak halen (centraal persoon).
Creatieve speelplaatswerking
-3-
Vrije Lagere Scholen - KLIM
MOGELIJKE THEMAKOFFERS: Samen spelen - kringspelen - vlaggenspel - aftelrijmpjes en spelliedjes - dobbelsteen met doe-opdrachten - parachute Bewegen - alles op wieltjes - evenwicht (klossen, blokstelten, strandski’s) Circus - jongleerballen (2 ballonnen met rijst) balkunstjes - jongleerringen of kegels Ballen -
open bal petanque velcro + tennisbal klokkenspel ballonnen softtennis tennisballen
Behendigheid - diabolo’s - scoops - zip-play (vangmatjes) - catchbal (stekelbal) - double dutch - kaatsballen - blikgooien Springen - moonhopper - elastiek - springtouw - hinkelen (kroonkurken?) - springbal Volksspelen - Tol - Sjoelbak - Bikkelen - Pietjesbak - Knikkeren (ideeënboekje Els?) - Dassen – blinddoek (Els?) Gooien - Boemerang - Freesbee - Ringwerpspel
Creatieve speelplaatswerking
-4-
Vrije Lagere Scholen - KLIM
Binnenkoffers of buiten bij mooi weer op bank. Rustig -
kaarten strips Uno Mikado stoepkrijt elastiek met de handen skoebidoeën speelgoed voor in de zandbak?
Creatief (binnen of buiten bij mooi weer) - vouwkoffer - handige handen: handen beschilderen - macramé - touwkoffer - verkleedkleren - tekenen en kleuren - mandala’s
DERDE LEERJAAR: VOORSTEL THEMAKOFFERS.
De kinderen van het derde jaar verdienden door het project ‘Lancelotje’ hun eigen speelkoffer! Deze koffers zijn gebaseerd op een brainstorm van de kinderen. Ballen Rustig Springen Volkspelen Behendigheid -
-
Op elke koffer staat het thema met het leerjaar. In elke koffer zit een gelamineerde ‘speelwijzer’ met afspraken – inhoudstafel en spelideeën. In elke koffer zitten nieuwe speelfiches. Inhoudstafels: zie bijlage
VOORWAARDEN MATERIAAL
klein prijs/kwaliteit - veiligheid Dit wordt bepaald in samenspraak met gymleerkrachten en werkgroep sport en spel. -
Creatieve speelplaatswerking
-5-
Vrije Lagere Scholen - KLIM
ACTIEF TOEZICHT HOUDEN (ZIE BIJLAGE 2) Aandachtspunten voor een prettig toezicht: Systeem permanentie en time-out voor ‘kinderen met karakterstoornis’. Nog eens samenkomen met CLB? - Uitgesproken mobiele toezichtstijl. - Bemiddelen: zie afspraken conflicthantering (EHBA) - Inspelen op het spel van de kinderen: doe-tips geven, reageren op het spel, impulsen geven tijdens speelplaatsactiviteiten en spelkoffers, enthousiasme tonen bij kwalitatief spel. - Dode hoeken leren zien… Problematische zones in het oog hebben. - De speelhoeken inschatten: hoe verloopt het sociaal samenzijn daar? - Toepassen van pesten-kan-niet-plan… - De plaatsen opzoeken van waaruit het geheel kan worden overzien. - Proberen te ontdekken waar welke spelen en bezigheden zich afspelen. - Populaire speelzones? Dit werkpunt wordt naast het observeren van kinderen ingebouwd in een observatie–opdracht, zie het uitgewerkte praktijkvoorbeeld. -
SPEELSE IDEEËN PER LEERJAAR Eerste leerjaar via Koen. - Nagaan welk spelmateriaal DUURZAAM is, vanuit de ervaring van het derde leerjaar. - Een eerste leerjaar verkiest waarschijnlijk groot en zacht spelmateriaal. - Ideeën kopiëren van de basisschool van Eeklo. - Indien er speelkoffers komen: gepaste afspraken maken! Hierin mogen leerlingen verantwoordelijkheid dragen! Tweede leerjaar via Marie-Claire - Uitbreiding van de middagactiviteiten - begeleid spelen - gezelschapspelen in de winter bij slecht weer - muziek spelen met de kinderen. - Leerlingen willen (opnieuw) meer geschilderde spelletjes op de speelplaats. - Muziek op de speelplaats slaat goed aan, houden! - Vanuit W.O.-team (december) i.v.m. spelen/speelgoed: Project Jeugd en Vrede ‘vuurspuwend monstertje’ uitwerken Volksspelen. Binnen- en buitenspelen bij de buren (Wereldcentrum). - Leerlingen organiseren activiteiten voor elkaar (bv. interklasvoetbalcompetitie). - Gezellig spelen gaat ook samen met een nette speelplaats - meer aandacht voor orde, ‘afvalmeter’.
Creatieve speelplaatswerking
-6-
Vrije Lagere Scholen - KLIM
Derde leerjaar via Hilde - Koffers doorgeven aan vierde - mits uitleg aan leerkrachten. In derde tijdens thema wero ‘vrije tijd’ nieuwe koffer maken (af te spreken met andere graden). - Koffers en klimhoek op andere dagen vormen een mooi aanbod. Vierde leerjaar via Luc V.R. - Speelkoffers voor volgend schooljaar kunnen, mits grondig overleg qua gebruik, beheer, speelmogelijkheden. - Stimuleren van activiteiten zoals hinkelen, springtouwen, knikkeren, diabolo, kaarten, krijttekenen, badminton: periodes afspreken. - De speelkoffers kunnen zeker gebruikt worden in het vierde leerjaar. - Verdiepen van project ‘Lancelotje’: Project Jeugd en Vrede: Kinderen voor vrede. Oplosbank met gespreksregels. Vijfde leerjaar via Tom - Spelenkoffers in derde lj. en muziek op de speelplaats zijn zeer goede initiatieven. Naar volgend schooljaar spelenkoffers voor alle leerjaren? - Misschien ‘Twister’ op de groen schilderen. - Klassencompetitie kapiteinsbal, voetbal organiseren? - Bij slecht weer: lokaal voor gezelschapspelen, strips,… - Volksdansen: laatste vrijdag van de maand? Zesde leerjaar via Dirk - Aandachtspunt: beheer koffers goed verder uitwerken. - Muziek op de speelplaats uitwerken via leerlingenraad.
-
Creatieve speelplaatswerking
-7-
Vrije Lagere Scholen - KLIM
PLANNING
Schooljaar 2005-2006 -
-
-
Ideeën verder verzamelen en haalbaarheidsonderzoek (overleg). Evaluatie speelkoffers 3e lj.: eind juni (kinderen - leerkrachten). Ideeën worden verder uitgewerkt op overleg binnen leerjaar - eventueel samen met Joke - gebruik makend van ideeën vanuit Eeklo. Dit gebeurt op eigen tempo. De bedoeling is dat zoiets groeit… Er wordt dus gewerkt op vraag… We zouden de speelkoffers eerder voorbehouden voor de tweede graad. De andere leerjaren werken een ander onderwerp uit. Zo ontstaat een mooi traject doorheen hun schoolloopbaan met uitdagingen per leerjaar of graad. Zo zou het eerste leerjaar vooral kunnen werken rond grondspelen (integratie via lessen L.O. en doeken). We vergeten binnen de speelplaatswerking de andere werkgroepen niet zoals de leerlingenraad, BPT, … Zo kunnen we binnen het wero-thema ‘spelen en vrije tijd’ in december dit thema uitdiepen?
Volgend schooljaar: -
Ideeën uitvoeren en communicatie naar kinderen (december?). Op schoolniveau: aanpassen toezichten, observatie-opdracht op speelplaats, afspraken rond conflicthantering, anti-pest beleid,… Voor alle leerjaren een mondiale workshop in de maand maart!
VOORSTEL SOCIO-EMOTIONELE KOFFER. (V)AARDIG (Bijlage 3) -
In de vakken Wero en godsdienst worden thema’s rond gevoelens en diversiteit al redelijk grondig uitgewerkt (zie oplijsting). De koffer zou de methodes kunnen aanvullen met didactisch materiaal zoals kinderboeken rond gevoelens, spelletjes voor hoekenwerk,… De koffer uitwerken per leerjaar.
LEERLIJN ROND SOCIO-EMOTIONELE VORMING: OPLIJSTEN: (bijlage 4)
-
Kadert ook in het raamwerk Wero (zie BPT) Er zijn weinig gaten te vinden. Er kan steeds ondersteunend materiaal aangevraagd worden voor in de koffer. ‘Koffertje vol troost’ is zeer nuttig in de eerste graad: zeker behouden! Tweede leerjaar: er zijn verschillende culturen aanwezig op school. Laat ons putten uit deze bron, samen met ouders en kinderen! (Muziek, dans, eetgewoonten, klederdracht, levensvisies,…)
Creatieve speelplaatswerking
-8-
Vrije Lagere Scholen - KLIM
BREDE WERKING (zie GOK-plan: bijlage 5)
-
-
Kinderen positief benaderen en werken aan positieve beeldvorming. Werken aan een positieve groepssfeer. Jaarthema rond sociale vaardigheden. Doelstellingen op de drie niveaus. (kind, leerkracht en school) Communicatie naar alle actoren (leerlingen, team, CLB, ouders, buurt,…) Vanuit het proeftuinproject ‘Lancelotje’ in het derde leerjaar geleidelijk opentrekken naar andere leerjaren. Steun van externen: CLB, Kleur Bekennen, nascholingen, sprekers,…
BRONNEN:
-
-
-
Schooleigen map: ‘klimhoek – speelplaats’ zie Dirk. Ontmoetingsdag rond creatieve speelplaatswerking – ‘De meidoorn’ – Eeklo De schoolspeelplaats. Speelse ideeën en adviezen voor een concrete aanpak - Peter Dekeyzer. Kinderen en… van schoolplein tot speelplaats - Celeste Snoek en Roeland Maier. De pestjuf. Praten met kinderen, hoe doen ze dat? - Jaklin Laporte. Er zit een schat verborgen in jezelf - Karel Scherpereel Het deugdenboek voor het onderwijs - Linda Kavelin Popov. Een school met goede afspraken - Georges Billen. Schoolbrochure met schoolreglement d.d. september 2004 Verslagen kernteam GOK - leerlingenraad - PV
Bezoek ook eens de
website voor meer info!
www.klim.be Overzicht fotoboek Optocht tegen pesten Foto’s jaarthema Spelen in het derde … ‘Kies kleur tegen pesten’ in het archief
Creatieve speelplaatswerking
-9-
Vrije Lagere Scholen - KLIM