BesteBurenKrant februari – juni 2015 2015 is het jaar van BesteBuren, een jaar waarin we VlaamsNederlandse creativiteit en culturele samenwerking vieren.
Dichtbij en ver weg Nederland en Vlaanderen zijn BesteBuren. We delen een taal en we wonen dicht bij elkaar maar – zoals dat met buren gaat – we ontmoeten elkaar te weinig. Dat is jammer want we hebben elkaar veel te bieden, nu en in de toekomst. Daarom is 2015 het jaar van BesteBuren, een jaar waarin we Vlaams-Nederlandse creativiteit en culturele samenwerking vieren. BesteBuren gaat over cultuur in de breedste zin van het woord en staat geheel in het teken van uitwisseling tussen Vlaanderen en Nederland. Om elkaar meer te ontmoeten, van elkaar te leren en gewoon omdat het kan, is een groot aantal samenwerkingen tussen Vlaamse en Nederlandse organisaties geïnitieerd. BesteBuren ondersteunt deze projecten met een matchingfonds, gecreëerd door de Vlaamse en Nederlandse overheden. Over het kernprogramma van vijftig projecten, gesteund uit het matchingfonds, kun je in deze krant alvast meer lezen. Het gaat om grote en kleine activiteiten, van highbrow tot street art. Alle soorten cultuur zijn vertegenwoordigd: beeldende kunst, theater, dans, muziek, community arts, design, erfgoed, literatuur, film, nieuwe media, circus… En soms een combinatie ervan. De nadruk ligt op jonge makers, toekomstbestendigheid, innovatie en verrassing. Iedereen kan meedoen met dit feest van de Lage Landen. We houden je op de hoogte van alle projecten op www.besteburen.eu en via Facebook en Twitter. Het jaar begint op zondag 8 februari 2015 (met een openingsfeest in Rotterdam) en eindigt op zondag 14 februari 2016 (met een slotfeest in Antwerpen). Voor nu: veel leesplezier en hopelijk tot ziens bij een van de projecten!
‘Cultuur is het grootste spel zonder grenzen’
Agenda: van animatie tot podiumkunst
Cowboys, design en het verlangen tot aanbidding
Interview met Cees de Graaff, Mira Kho, Helena de Groot en Dorian van der Brempt. PAGINA 3
Een overzicht van de eerste projecten die door BesteBuren worden gesteund. PAGINA 4 EN 5
Een paar projecten uitgelicht. PAGINA 2,6,7 EN 8
meer BesteBuren op www.besteburen.eu
2
BesteBurenKrant #1
Vlaamse choreograaf Piet Rogie woont in Rotterdam
‘Ik beschik over een vreemde mix van beide landen’ Een dansvoorstelling maken over dementie? De Vlaamse choreograaf en danser Piet Rogie deed het. In RE/turn wordt een vrouw emotioneel heen en weer geslingerd tussen haar dementerende man en de herinneringen aan hem toen hij veel jonger was.
theater, de beeldende kunst en de dans in België mis ik in Nederland, dus dat probeer ik in mijn eigen werk te stoppen. Het ‘vrank en/of vrijuit’ spreken, dat in Nederland als groot goed wordt gezien, mag in België best wat meer toegepast worden, het klaart vaak de lucht.’
Rogie hoopt de voorstelling zo vaak mogelijk te spelen om de gevolgen van dementie onder de aandacht te brengen. ‘Een beetje troost bieden zou al mooi zijn. De voorstelling komt, ook bij jongeren, soms flink aan. Daar is -ie ook voor bedoeld: om iets los te maken, te ontroeren, het over mensen te hebben.’ Piet Rogie werd geboren in Avelgem en woont sinds zijn 36e in Rotterdam. ‘Ik beschik over een vreemde mix van beide landen, beide zitten duidelijk in m’n systeem. De poëtische benadering van het
‘De Nederlandse culturele identiteit zou ik omschrijven als vormelijk en geordend; de Belgische eerder als inhoudelijk en chaotisch. In Nederland lijkt het of de vorm en daarmee ook de ruimtelijkheid vóór de inhoud komt, in België lijkt het andersom. Beide procedés leveren overigens wonderschoon materiaal op.’
De voorstelling zal in Antwerpen en Den Haag te zien zijn. Voor actuele info, kijk op tinyurl.com/rogie-return
‘Kunst is het zout op de patatten van het dagelijks leven’ — Sven Gatz, Vlaams minister van Cultuur
ForumVoorFilosofie Het zoekend hert (Antwerpen), de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW) en Brandstof Amsterdam richten samen met Filosofie Magazine het ForumVoorFilosofie op: een overlegplatform dat filosofische initiatieven stroomlijnt én nieuwe projecten ontwikkelt. ‘We willen vooral verbindend zijn,’ zegt Eddy Strauven van filosofiehuis Het zoekend hert. ‘Verbindend over de traditionele landsgrenzen heen, verbindend tussen actieve filosofen en organisaties en met geïnteresseerde publieksgroepen.’ Opmerkelijk vindt hij het verschil in publieksimpact van filosofische initiatieven in Nederland en Vlaanderen: ‘De Nederlandse organisaties zijn commerciëler gericht en professioneler uitgebouwd, met vast personeel. In Vlaanderen kunnen we die expertise goed gebruiken, zeker voor initiatieven waarmee we een breder publiek
willen bereiken. Omgekeerd stel ik vast dat de Nederlandse organisaties weinig zicht hebben op wat in Vlaanderen mogelijk is qua publieksbereik. Het mooiste zou zijn dat de nationale onderscheiden wegvallen en een kruisbestuiving mogelijk wordt tussen idealistische bezieling en professionele stuurkracht.’ ‘Een wederzijdse kennisoverdracht kan het denken verbeteren en ons perspectief verbreden. Op politiek vlak hebben we elkaar veel ervaring te bieden wat betreft de uitbouw van een sociale en democratische welvaartsstaat. Als buren zijn we elkaars toevluchtsoord in historische steden en soms te weinig gekende natuurgebieden. Er bestaan zo veel onontdekte, inspirerende aspecten.’
Meer informatie: www.hetzoekendhert.be
‘Cultuur is een maatschappelijke vitamine. Je hebt er constant en continu kleine dosissen van nodig.’ — Dorian van der Brempt, directeur van Vlaams-Nederlands Huis deBuren Foto: Marije van Woerden
Design Derby: Nederland – België
‘Veel aandacht voor kwaliteit’ De tentoonstelling Design Derby: Nederland – België vertelt het verhaal van twee eeuwen design in de Lage Landen. Museum Boijmans Van Beuningen en Design Museum Gent werken hierbij intensief samen. Op de tentoonstelling zullen, langs een chronologische route, zo’n vierhonderd designobjecten te zien zijn en kan het design uit beide landen worden vergeleken. Boijmanscurator Mienke Simon Thomas hoopt dat bezoekers uit beide landen meer zullen genieten van en leren over de bijzondere vormgegeven producten uit het buurland, maar ook dat zij het design uit eigen land kritischer zullen bekijken.
‘Er is aan beide kanten veel aandacht voor kwaliteit. Het valt me op dat de Vlamingen wat hiërarchischer denken dan de Nederlanders. De Nederlanders zijn iets experimenteler, slaan eerder andere wegen in. Maar ze zijn ook gestresster: druk-drukdruk. Vlamingen zijn rustiger, beleefder en afwachtender. Ik probeer inmiddels ook wel wat bescheidener te zijn en minder direct in mijn verbale uitingen.’
Vanaf 13 juni 2015 t/m 13 september 2015 in Museum Boijmans-Van Beuningen, Rotterdam en 23 oktober 2015 t/m 14 februari 2016 in Design Museum Gent
Links: Studio Wieki Somers (Dylan van den Berg & Wieki Somers), Aoyama, 2014. ©Fabrice Gousset Courtesy Galerie Kreo. Rechts: Muller Van Severen, Installation S. Courtesy Valerie Traan Gallery. Foto: Fien Muller.
BesteBurenKrant #1
Mira Kho
3
Helena de Groot, foto: Marianne Hommersom
Cees de Graaff, foto: Christine van Blitterswijk
Achter de schermen Een feestjaar à la BesteBuren komt niet uit de lucht vallen. Ceremoniemeesters zijn VlaamsNederlands Huis deBuren (Brussel) en DutchCulture (Amsterdam), die al jaren werken aan culturele uitwisseling. Daarnaast keek een programmaraad van drie Vlamingen en drie Nederlanders zorgvuldig naar alle ingediende voorstellen. Waar kijken zij het meest naar uit? Wat hopen zij te bereiken? Dorian van der Brempt, Cees de Graaff, Helena de Groot en Mira Kho (leden programmaraad) over hun wensen voor het BesteBuren-jaar. Nederland en Vlaanderen werken al veel samen op cultureel gebied. Wat is er dit jaar anders? Dorian: ‘BesteBuren geeft de bestaande samenwerkingen meer kracht en meer zichtbaarheid. Er wordt een veelvoud aan informatie uitgewisseld. Wij gaan onze kennis van de ander vergroten om uiteindelijk wellicht vast te stellen dat we veel meer gelijkenissen vertonen dan verschillen.’ Mira: ‘Ja. Het andere zit ‘m dit jaar in de concentratie en de intensivering, waardoor er meer mogelijk is. Ik hoop dat de makers en het publiek dit ook zo ervaren.’ Dorian: ‘Voor mij is culturele samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland altijd een evidentie geweest maar ik moet vaststellen dat dat niet voor iedereen geldt. Samenwerken is niet alleen logisch maar levert ook resultaten op die beter en groter zijn. Als Vlaamse en Nederlandse kunstenaars hun kwaliteiten samenvoegen dan zijn hun gebreken minder zichtbaar. Cultuur is het grootste spel zonder grenzen.’ Cees: ‘In mijn ogen draait BesteBuren om verleiding. Lukt het ons om mensen zich de vraag te laten stellen: ‘wie is mijn beste buur?’ En misschien nog belangrijker: ‘wat
betekent die buur voor mij en wat kan ik van hem leren?’ Als mensen deze vraag stellen en beantwoorden, dan is BesteBuren het begin van iets moois.’ Jullie kregen 148 voorstellen binnen en hebben in de eerste ronde vijftig projecten goedgekeurd. Waar hebben jullie als commissieleden vooral op gelet? Helena: ‘Het mooiste vond ik het als in de projectbeschrijving een echte liefde voor het publiek doorklonk. Geen makkelijk crowdpleasen, maar net de wil om iets te vertellen, iets te laten beleven. Ik kijk vooral uit naar mooie projecten van onbekende, pas begonnen of atypische makers.’ Mira: ‘Naast inhoud en kwaliteit hebben we vooral de aspecten van nabuurschap en samenwerking extra stevig tegen het licht gehouden, plus de potentie voor de toekomst. Ik denk dat dankzij de evenwichtige samenstelling van de programmaraad alle disciplines goed vertegenwoordigd zijn.’ Wat kunnen Nederland en Vlaanderen van elkaar leren? Dorian: ‘Cultuur is een leerproces. Misschien moeten Nederlanders leren om te
Dorian van der Brempt, foto: Friederike von Rauch
twijfelen en Vlamingen om duidelijker te zijn. Nederlanders kunnen Vlamingen helpen om hen te laten ontdekken wat ze echt willen. Vlamingen moeten Nederlanders ervan overtuigen dat je niet over alles een mening moet en kunt hebben.’ Cees: ‘In voetbaltermen gesproken zijn Vlamingen meer van de mooie loopacties en de prachtige passeerbewegingen. Nederlanders zijn doelgerichter en effectiever in het strafschopgebied. Uiteindelijk zijn beide nodig om te kunnen scoren.’ BesteBuren realiseert Vlaams-Nederlandse uitwisselingen. Wie zouden jullie graag tijdelijk van plek zien wisselen? Cees: ‘Dorian en ik hebben afgesproken om als een van de eersten van plek te wisselen. Ik zou het fantastisch vinden als anderen ons voorbeeld volgen: hele afdelingen en directieraden. Van ministers tot musici. Iedereen kan meedoen.’ Dorian: ‘Ik zou graag alle kinderen uit het secundair onderwijs een week naar het buurland sturen en zo verwondering en bewondering stimuleren. In mijn droomscenario wisselen nieuwslezers, weermannen en - vrouwen, talkshowhosts en quizmasters van plaats om aan te tonen dat we dezelfde kwaliteitsnormen hanteren. Vlamingen houden van Spinvis en Kaandorp, van Cruyff en Mulder terwijl Nederlanders Claus, Elsschot, Boon en Verhulst omarmen. Idealiter wisselen ook Willem-Alexander en Filip eens van troon.’
Wat is het mooiste dat dit jaar kan opleveren? Mira: ‘Beste buren worden! Dat kan door van elkaar te leren en vanzelfsprekender deel uit te maken van elkaars rijke kunsten cultuurleven.’ Cees: ‘Verrassing en vriendschap. Dit zijn voor mij twee essentiële begrippen om ook op de lange termijn interessant voor en nieuwsgierig naar elkaar te blijven.’ Dorian: ‘Laten we vooral gezonde nieuwsgierigheid stimuleren. Ik verwacht dat in 2015 de kennis over Vlaanderen en Nederland en de daaruit volgende goesting in culturele uitwisseling vooral bij jonge mensen groter wordt.’ Helena: ‘Ik hoop dat dit jaar het begin is van een nieuwe mentaliteit. Dat samen kunst maken net zo vanzelfsprekend wordt als een dagje winkelen in Amsterdam of Antwerpen.’
Dorian van der Brempt is directeur van VlaamsNederlands Huis deBuren in Brussel. Medeceremoniemeester is Cees de Graaff, directeur van DutchCulture in Amsterdam. De programmaraad bestaat uit: Brigitte Bloksma (initiator en curator Van Eyck Mirror); Helena de Groot (onafhankelijk radiomaker bij Klara, Radio 1 en deBuren); Mira Kho (projectleider uitvoerende kunst bij grootstedelijke programma’s); Piet Menu (directeur de Brakke Grond); Werner Trio (journalist en radiomaker VRT, Klara) en Jan Zoet (directeur Theaterschool Amsterdam).
4
Hieronder volgt een overzicht per discipline van de eerste lichting projecten. De selectie voor de tweede ronde volgt nog. MUZIEK Prinses Christina Compositie Concours Stichting Prinses Christina Concours en het Algemeen-Nederlands Verbond/ Vereniging voor Nederlands-Vlaamse samenwerking Het Prinses Christina Compositie Concours is bedoeld voor jongeren tussen 12 en 21 jaar uit Nederland en Vlaanderen. Het concours bestaat uit een selectieronde op 31 januari in het Utrechts Conservatorium en een finale op 11 april in het Provinciehuis ZuidHolland in Den Haag. De componist (of zijn eigen ensemble) voert zelf zijn compositie uit, of deze wordt gespeeld door het Trio Burlesco, aangevuld met zangeres Sterre Konijn en slagwerker Dominique Vleeshouwers. De jury bestaat uit drie Nederlandse en drie Vlaamse vooraanstaande musici. De deelnemers mogen een compositie indienen op een vrij thema of op het thema ‘tweehonderd jaar Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830), Nederland en België onder Willem I’. januari 2015 – december 2015 www.christinaconcours.nl Festival Club Canapé Stichting Live in Your Living Room Live in Your Living Room organiseert haar huisconcertfestival Festival Club Canapé, met in totaal 24 concerten in zes steden: Amsterdam, Rotterdam en Den Haag in Nederland, en Antwerpen, Gent en Brussel in Vlaanderen. Per concert treedt een duo op van Vlaamse en Nederlandse acts uit de alternatieve popmuziek. Het festival is een ‘Triomf der Gastvrijheid’. Gastvrijheid van de gastheer die zijn woonkamer als openbaar concertzaaltje ter beschikking stelt en van de artiest die een intieme inkijk geeft. www.youtube.com/liylr www.liveinyourlivingroom.nl The Flipside Paradox Een uitwisseling tussen Stichting Zesde Kolonne en JazzLab Series Een serie concertavonden om Vlaamse en Zuid-Nederlandse muzikanten met elkaar in contact te brengen en al improviserend een muzikale dialoog aan te gaan. Beide landen stellen een basisgroep samen die de sessies draagt. Gedurende het jaar vullen nieuwe muzikanten steeds de bezetting aan. Door wisselingen in de groep ontstaan er steeds nieuwe uitdagingen. maart 2015 – maart 2016, Gent, Antwerpen, Den Bosch, Eindhoven www.kolonne.nl Visite Een uitwisseling tussen Red Shoe Sessions en AmuseeVous Tijdens Visite gaan Nederlanders en Vlamingen letterlijk op bezoek bij de buren. Vlaamse artiesten treden op in Nederlandse huiskamers en Nederlandse artiesten treden op in Vlaamse livings. Alle optredens vinden plaats bij mensen thuis en zijn telkens toegankelijk voor slechts een beperkt aantal mensen, maar iedereen is welkom. Bij de bewoners op de bank en bij de artiest op schoot verdwijnt de grens tussen artiest en publiek. 1 maart, Amsterdam / 7 maart, Utrecht / 8 maart, Antwerpen / 13 maart, Nijmegen / 20 maart, Gent / 14 maart, Leuven / 21 maart, Eindhoven www.visitevisite.com De Weg, een vertelconcert Ekaterina Levental De Weg is een vertelconcert van harpiste en zangeres Ekaterina Levental en kunstenaar Chris Koolmees. Levental vertelt hierin het verhaal van haar vlucht uit de voormalige Sovjet-Unie twintig jaar geleden. Over haar weg, van land naar land, met vallen en opstaan, en de moeilijke periode die zij als tiener doormaakte. Hoe vluchten de grond
BesteBurenKrant #1
onder je voeten weghaalt en nieuwe deuren opent naar de toekomst. Het concert is bedoeld voor een publiek vanaf tien jaar. 25 maart Muziekcentrum de Bijloke Gent www.ekaterina.nl Re:Renaissance Benjamin Muller uit Vlaanderen Re:Renaissance is een dansvoorstelling gebouwd op een praktische studie van polyfonische muziek van de Nederlanden en Europese hofdansen uit de Renaissance. De nadruk ligt niet op het creëren van een reconstructie maar op het gebruikmaken van historische bronnen om tot iets nieuws te komen. Re:Renaissance wordt tot stand gebracht met dansers Lisa de Groote en Nina Schick onder leiding van Benjamin Muller. C-Mine Cultuurcentrum Genk en Theater aan het Vrijthof ondersteunen dit project. Première: 13 mei C-mine Cultuurcentrum Genk. Verder ook in Maastricht, Arnhem, Gent, etc. tinyurl.com/re-renaissance Online Radio Festival Een uitwisseling tussen Stichting Muziekgebouw aan ‘t IJ en Stroom.TV Het Online Radio Festival is een nieuw festival dat de laatste ontwikkelingen binnen online radio samenbrengt in het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Radiomakers, dj’s en artiesten van over de hele wereld maken gezamenlijk een ultieme marathonuitzending. Het festival wil een prominente samenwerking aangaan met het Vlaamse Stroom.TV. Deze online radiozender, opgezet door Ziggy Devriendt (DJ Nosedrip), heeft in korte tijd een interessante positie binnen de Vlaamse muziekcultuur verworven, met een eigenzinnige esthetiek. 1 & 2 mei 2015, Muziekgebouw aan ‘t IJ, Amsterdam www.muziekgebouw.nl Brass Band Festival Brabant 2015 Meesters van de Lage Landen Stichting Altena Brass Nederlandse en Vlaamse componisten ontmoeten elkaar op Brassband: een jaarlijks festival om de blaasmuziek te promoten. Educatie en culturele uitwisseling staan daarbij centraal. Het festival biedt verder diverse workshops, een muziekmarkt en de mogelijkheid voor brassbands zichzelf presenteren in een kort programma. Aan jonge componisten wordt gevraagd om nieuwe werken te schrijven voor het festival. 9 mei 2015, Hilvarenbeek www.altenabrass.nl Operatie Muziektheater Een uitwisseling tussen Operadagen Rotterdam en Opera XXI Tijdens Operatie Muziektheater komen talentvolle Nederlandse en Vlaamse makers en professionals uit de muziektheaterwereld samen om elkaar te ontmoeten, nieuwe voorstellingen te pitchen en de laatste ontwikkelingen op het gebied van muziektheater te bespreken. 15 mei 2015, Antwerpen 29 mei 2015, Rotterdam www.operadagenrotterdam.nl DRONGO Rap (werktitel) Een uitwisseling tussen DRONGOfestival van De Taalstudio, Openbare Bibliotheek Amsterdam en Muntpunt Brussel. De Amsterdamse rapper Typhoon en Antwerpse rap/hiphopformatie NoMoBS treden op tijdens het DRONGOfestival over meertaligheid. Ook werken ze samen in een improvisatie waarin ze reageren op elkaars taalgebruik en onderwerpkeuze. Beiden geven ook een openbare workshop voor jong aanstormend talent. Het eindresultaat komt op YouTube. Tijdens de Brusselse editie van DRONGOfestival bij Muntpunt volgt een optreden van Typhoon en een nader te bepalen Brusselse formatie. juni 2015 – november 2015 www.drongofestival.nl RAW Een uitwisseling tussen Stichting Dunya festival en Couleur Café - Asbl ZigZag Rotterdam Unlimited en Couleur Café bundelen krachten door het uitwisselen van programmering en expertise.
De festivals willen samen met lokale partners ieder de vier beste grootstedelijke muziektalenten selecteren om op beide festivals op te treden. Rotterdam Unlimited pakt het talententraject Wanted! van Couleur Café op (met o.a. Music Matters, Roots&Routes, Eendrachtfestival). juli 2015 www.rotterdamunlimited.com Gaudeamus NADAR Stichting Gaudeamus Muziekweek Gaudeamus Muziekweek in Utrecht heeft het Nederland-Vlaanderenjaar als rode draad in zijn activiteiten: van 3 t/m 13 september zijn ensemble Nadar en elektrische-gitaarkwartet Zwerm ensemble-in-residence; componist Stefan Prins is jurylid voor de Gaudeamus Prijs en hij begeleidt de jonge componisten bij het samenwerken met deze en andere ensembles. Nadar en Zwerm geven concerten met werk van Prins, Thomas Bensdorp en ander repertoire dat ook in Vlaanderen klinken zal. www.muziekweek.nl Vlaams-Nederlandse Duo’s (werktitel) Een uitwisseling tussen Stichting Motel Mozaïque en verschillende Belgische en Nederlandse popconcertzalen. Samen met professionals op zoek naar een samenwerking tussen Vlaamse en Nederlandse artiesten. Het project ontstond uit de gedachte dat de muziekindustrie, ook het alternatieve segment ervan, vaak doorgedreven marktgericht is en dat artiesten uit beide regio’s elkaar en het veld nauwelijks kennen. Deze uitwisseling biedt artiesten de mogelijkheid buiten de gebaande paden te treden, grensoverschrijdend te werken en hen hiervoor een maand in dienst te nemen. Dit zorgt voor een mogelijkheid om kansen te realiseren en/of verder te ontwikkelen. www.motelmozaique.nl
JONG VOLK Contact Een uitwisseling tussen het Theaterschip en theaterhuis Larf Larf en het Theaterschip maken samen een jongerenproductie met tien Vlaamse en tien Nederlandse talentvolle jongeren (in de leeftijd van veertien tot achttien jaar) uit Gent en Deventer en omstreken. Deze korte productie heet Contact en zal worden gemaakt in Vlaanderen (drie dagen) en Nederland (zeven dagen). Daarna is Contact te zien op Deventer op Stelten en een festival in Gent. mei 2015 – oktober 2015, Gent, Deventer www.theaterschip.nl Cowboys Huilen Niet Een co-productie van Laika (BE) en BonteHond (NL) Op straat lopen twee oude cowboys. De cowboys hebben overal en nergens gewoond en zolang ze jong en mooi waren, vonden ze elke nacht wel een plek om te slapen. Nu zijn ze oud en al een beetje minder cowboy. En ze willen een eigen bed en een eigen bad in een eigen huis. Maar waar vind je dat? En wil je dan soms liever samen zijn of gaan echte cowboys altijd alleen op pad? Een familievoorstelling met live gezongen countrysongs over stoer en sterk willen zijn. De voorstelling is gekoppeld aan een reeks gitaarworkshops voor ouder en kind, gegeven tussen november 2014 en januari 2015. In regie van Jo Roets (Laika). mei 2015 www.bontehond.net Babelut Festival Een organisatie van Musica – Impulscentrum voor Muziek, Theater De Spiegel, Provinciaal Domein Dommelhof en BesteBuren Dit internationaal festival dompelt nul t/m vierjarigen onder in de wondere wereld van muziek, klankkunst en theater. Drie dagen boordevol verrassende voorstellingen en workshops voor baby’s, peuters en kleuters en iedereen die muzikaal aan de slag wil met jonge kinderen. Tijdens deze vierde editie werkt Musica samen met geluids- en
beeldend kunstenaar Ricardo Huisman die tactiele installaties voor kinderen ontwerpt. 5-7 juni 2015, Provinciaal Domein Dommelhof – Neerpelt www.musica.be/babelutfestival www.ricardohuisman.com Verbonden Grensland - Cultureel Fietsevent Bels Lijntje 2015 Coöperatie Bels Lijntje In 2015 bestaat het fietspad over de voormalige spoorlijn ‘Bels Lijntje’ (Turnhout-Tilburg) 25 jaar. Cultureel fietsevent over 35 km tussen Tilburg en Turnhout met een keur aan artiesten in een gelijkwaardige Vlaams-Nederlandse mix met o.a. een co-productie van Het Zuidelijk Toneel en Het Gevolg. Jongeren zullen nadrukkelijk worden betrokken bij zowel concept als uitvoering. De productie is in handen van de Coöperatie BelsLijntje (Tilburg) en SPK (Turnhout) 13 september 2015 www.belslijntje.com
STAD & LEVEN Vlaams-Nederlands FORUMvoorFILOSOFIE Het zoekend hert Filosofiehuis Het zoekend hert, ISVW (Internationale School voor Wijsbegeerte) en Brandstof / The School of Life Amsterdam stichten samen met Filosofie Magazine een creatieplatform voor filosofie waarop informatie-uitwisseling, democratisch overleg en nieuwe initiatieven ontstaan. Het basisforum krijgt een structuur van vijftien deelnemers die bij elke bijeenkomst deels wordt vernieuwd. Voor vier segmenten uit het werkveld worden telkens vertegenwoordigers uit Vlaanderen en Nederland aangeduid: onderwijsfilosofen; filosofische organisaties; praktiserende filosofen; uitgeverijen en media. Ook zijn er Forumbijeenkomsten in Het zoekend hert, ISVW en Brandstof en filosofische contactdagen voor de Lage Landen. januari 2015 – maart 2016 Antwerpen, Amersfoort, Amsterdam www.hetzoekendhert.be Gesneden Woord Een uitwisseling tussen Urban Foxes VZW, Soft Revolution VZW & Refunc. Cultuur verschijnt op een laagdrempelige, participatieve en eigentijdse manier in de publieke ruimte. De Vélo M² (’s werelds eerste Multi-Moduleerbare bakfiets) begeleidt de GesnedenWoord-Module van Brussel naar Den Haag. Onderweg worden mensen op straat uitgenodigd om iets liefdevols te schrijven voor een dierbare of toevallige passant. De fysieke creatie, die dankzij de lasercutter en lokaal gevonden afval (karton, hout) vorm krijgt, kunnen zij nadien cadeau doen. De Nederlandse taal wordt zo gebruikt, hergebruikt en doorgegeven. mei 2015 – september 2016 www.urbanfoxes.org Verhalenmolen SuperBzzz WIELS Centrum voor Hedendaagse Kunst De verhalenmolen SuperBzzz is een sociaal-artistiek project waarmee twee grote cultuurinstellingen hun verankering in een kansarme wijk willen versterken. Carrousels brengen jong en oud bij elkaar, ongeacht rang of stand. SuperBzzz wil verder gaan en mensen met diverse achtergronden (kinderen, ouders, leerkrachten, kunstenaars, technici) betrekken bij het bouwproces van een duurzame en artistieke draaimolen. Kinderen laten hun fantasie de vrije loop en vertalen hun verhalen zelf in tekeningen: dit vormt de basis van de draaimolenfiguren. Samen met kunstenaars en technici bouwen zij de molen met recyclagematerialen. De verhalen worden weer verwerkt in een luisterinstallatie. juni 2015, kinderkunstenfestival SuperVliegSuperMouche, Brussel september 2015, Rotterdam. www.wiels.org Crypto Design Challenge Een samenwerking tussen MOTI, Museum of the Image, HvA, iMal en diverse andere partijen
De Crypto Design Challenge roept jonge designers en kunstenaars uit Nederland en België op om nieuwe ideeën te ontwikkelen die het versleutelen van digitale beelden en informatie toegankelijk maken. Naar aanleiding van actuele berichtgeving over computerveiligheid, online gedrag en de verzameling van big data vraagt MOTI, Museum of the Image in Breda, aandacht voor dit fenomeen. Het beveiligen van tekst en beeld is ingewikkeld en designers houden zich er nog niet/te weinig mee bezig. Deze oproep wil dat veranderen. MOTI verschaft ontwerpers en kunstenaars inzicht in de wereld van cryptografie. Met de Crypto Design Challenge wordt beeld ingezet om privacy toegankelijker te maken. Een vakjury kiest de beste ideeën die tijdens de Crypto Design Day in Brussel (juni 2015) worden gepresenteerd. In september 2015 volgt er een Crypto Design Tentoonstelling in MOTI en een Crypto Design Manifest. www.cryptodesign.org Beauty Verhalen Salon-Installatie Een uitwisseling tussen Kaaitheater VZW en Zina Beauty Verhalen Salon is een project van het Amsterdamse Zina. Bezoekers kunnen hierin onder het genot van een handmassage, afgesloten voor de buitenwereld, op een zachtmoedige manier luisteren naar het intieme levensverhaal van een voor hen onbekende Buur(t). Kaaitheater en Zina verzamelen zes nieuwe verhalen van Brusselse en Amsterdamse bewoners. Hoe? In beide steden worden bewoners op dezelfde manier verwend als de bezoekers van de Beauty Verhalen Salon, terwijl zij hun eigen verhaal vertellen in een een-op-een interview, dat wordt uitgewerkt tot een nieuwe BelgischNederlandse installatie. www.zinaplatform.nl
FILM & ANIMATIE Studentenanimatie uit Vlaanderen en Nederland Een uitwisseling tussen Holland Animation Film Festival en Folioscope / Anima Festival De animatiefestivals Anima in Brussel en Holland Animation Film Festival in Utrecht presenteren jaarlijks internationale kwaliteitsanimatie. Voor BesteBuren bundelen zij de krachten met een inspirerend Vlaams-Nederlands programma gericht op de toekomst: de nieuwe generatie animatietalenten. In Vlaanderen en Nederland zijn internationaal hoog aangeschreven vakopleidingen voor animatie actief en bekwamen studenten zich in deze bijzondere kunstvorm en techniek. Recente topfilms van acht academies zijn verzameld in een feestelijk programma. 18 februari 2015, Brussel 20 maart 2015, Utrecht www.anima.be www.haff.nl Vlaams filmtalent op Go Short International Short Film Festival Nijmegen Een uitwisseling tussen Go Short - International Short Film Festival Nijmegen en Internationaal Kortfilmfestival Leuven. Go Short biedt Vlaams talent een internationaal podium en zet hen in de spotlight voor nieuw publiek. Het publiek krijgt films van Vlaams talent te zien en leert de makers en hun films kennen via Q&A’s. Daarbij creëert het festival ontmoetingen tussen Vlaamse en Nederlandse filmmakers, producenten, festivalprogrammeurs en fondsen. 8-12 april 2015 www.goshort.nl
MULTIDISCIPLINAIR Droomkoffer Een uitwisseling tussen Stichting Droomtheater en Urban Woorden, Leuven De Droomkoffer is een eenvoudige, kleinschalige, laagdrempelige, ambachtelijke schaduwtheaterkoffer, die je overal mee naartoe kunt nemen. Hij past op elke tafel en is ook bij daglicht te
BesteBurenKrant #1
gebruiken. Er kunnen voorstellingen mee gespeeld en workshops mee gegeven worden. Zo kunnen deelnemers kennismaken met vormgeving, kleurgebruik, lichteffecten, beweging, geluid, zang en muziek, vertelkunst, poppenspel en schaduwtheater. Poppenspelers die met ouderen willen werken en mensen die reeds in de ouderenzorg werken bouwen mee aan tien Droomkoffers. Er volgen workshops voor ouderen en kinderen in de centrale ruimte van zorgcentra. Een serie van vier workshops sluit af met een presentatie. januari 2015 - juni 2016 www.droomtheater.com Heilige Vloed Een uitwisseling tussen Sharing Arts Society en Met-X en Bij’ de Vieze Gasten Een bont internationaal gezelschap van parademakers - beeldend kunstenaars, muzikanten en theatermakers - werkt een jaar samen en wisselt ervaring uit, geïnspireerd door de mythe van Noach en de dringende vraag ‘wie mag mee naar de stad van de toekomst en wie valt buiten de boot?’ Het gezelschap haakt aan bij diverse bestaande parades: uitbundige, interactieve en interculturele uitingsvormen. www.sintmaartenparade.nl www.met-x.be www.deviezegasten.org Instituut voor Menselijke Activiteiten: conferentie, workshops, tentoonstellingen, publicatie Een uitwisseling tussen het Institute for Human Activities en het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst Op een voormalige Unilever-plantage in Congo organiseert het Instituut met de lokale bevolking een conferentie over de economische meerwaarde van kritiek. Daarbij een serie workshops waarin kritische reflectie op hun arbeidsomstandigheden leiden tot sculpturen en tentoonstellingen in o.a. SMAK en het Van Abbemuseum, een publicatie en een film die in Vlaanderen en Nederland wordt uitgezonden. humanactivities.org ART17 Stichting Urban Stylistix en Street Art Belgium Van Rubens tot Rembrandt, van Magritte tot Mondriaan; de kunstgeschiedenis leert ons dat de Lage Landen (of de Zeventien Provinciën) ooit een regio was van artistieke topprestaties. Met ART17 halen Street Art Belgium en Stichting Urban Stylistix deze glorieperiode terug en bewerkstelligen een culturele samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen. Gotiek en barok mogen dan niet meer van deze tijd zijn, Nederland en Vlaanderen herbergen wel wereldberoemde street artists, getalenteerde graffitikunstenaars en uitmuntende hedendaagse artiesten. ART17 is een culturele doortocht van Amsterdam tot Gent met muurschilderingen, artist talks, workshops en exposities. Kortom, een verrassende confrontatie tussen geschiedenis en kunst, die het artistieke verleden van de Lage Landen benadrukt. Openingsexpositie: Overtoom 301, Amsterdam www.streetartbelgium.com DW B 160 - Het Portret! DW B i.s.m. BOZAR LITERATUUR DW B viert zijn 160e verjaardag. Naar aanleiding daarvan publiceert DW B Het Portret!, waarin 25 Vlaamse en Nederlandse auteurs een geschreven portret publiceren. Dit feestnummer met extra fotokatern wordt op 7 mei in BOZAR voorgesteld. Gastvrouw Maud Vanhauwaert regisseert de avond. Bart Meuleman, Ester Naomi Perquin, Bernard Dewulf en Leo Pleysier treden op, terwijl Jeroen Janssen in real time tekeningen maakt bij de voorgelezen portretten. Helmut Lotti zet ze op muziek. Voorts is er de finale van de literaire selfiewedstrijd. DW B 160 - Het Portret! verschijnt medio april. publicatie: april 2015 presentatie Bozar: 7 mei 2015 www.dwb.be De Vorlesebühne De Vorlesebühne & Antwerpen Boekenstad 2015 De Vorlesebühne organiseert maandelijks in Utrecht licht absurde literair-
5
muzikale programma’s met steeds wisselende combinaties van schrijvers en muzikanten. Bernhard Christiansen maakt op basis van de eerder ontvangen teksten een compositie van mini-optredens, die tussen een halve minuut en ruim vijf minuten duren. Hierdoor wordt de volgorde van de optredens voor het publiek onvoorspelbaar, reageren de teksten vaak op een verrassende manier op elkaar en raken de schrijvers (en muzikanten) met elkaar verweven. De voorstelling wordt uitgevoerd in Antwerpen en in Utrecht, met een Vlaams-Nederlandse bezetting. 24 april in Antwerpen, in de bibliotheek Permeke, en op 25 april in Utrecht, in Houtzaagmolen De Ster www.kortvreemdproza.nl Private View Een uitwisseling tussen 33½ Collective en Muziektheater Transparant Private View is het eerste van een reeks samenwerkingsprojecten tussen Muziektheater Transparant en 33½ Collective. Private View vertelt een verhaal geïnspireerd op Hitchcocks Rear Window door de muziek van Annelies van Parys en de videobeelden van 33½ Collective. Daarnaast wordt gewerkt met projectieschermen en communiceren Neue Vocalsolisten Stuttgart retorisch met het publiek. Première 13 mei Opera Antwerpen, gevolgd door een internationale tournee 2015-2017 site.33one3rd.com/Private-View Getuigendag voor kinderkunsten Een uitwisseling tussen HETPALEIS en HollandFestival De eerste kleine schok van verwondering en bewondering is onmiskenbaar belangrijk: vaak vormt deze een aanzet van hoe kunst een belangrijk gegeven wordt in iemands ontwikkeling. Diverse prominenten (politici, academici, kunstenaars) vertellen hoe zij als kind voor de eerste keer bewust kunst hebben ervaren. Zij spreken de getuigenissen zelf uit tijdens een middagprogramma, nadien worden ze gepubliceerd voor een breed publiek. In 2015 willen we deze getuigendag publiek maken en ook laten plaatsvinden in Nederland, met een mengeling van Vlaamse en Nederlandse prominenten. juni 2015, Amsterdam www.hetpaleis.be Dansen op een Glazen Plafond Stichting Brokken Dansen op een Glazen Plafond is een combinatie van muziek, literatuur, singer-songwriters, poëzie en tapdans. De verrassende en zeer veelkleurige voorstelling draait niet om een probleemstelling of een feministisch manifest, maar juist om een feestelijke viering van talenten. Het glazen plafond uit de titel staat voor begrenzing en vooroordelen. Deze negatieve connotatie krijgt door de Vlaams-Nederlandse line-up een positieve draai. Een unieke bundeling van eigenzinnige types met een sterk profiel en inderdaad, allen vrouw. Met onder meer Corrie van Binsbergen, Griet Op de Beeck, Karen Willems, Ellen Schoenaerts, Hannelore Bedert, Saartje Van Camp, Berlinde Deman en Hermine Deurloo 14 november 2015, Cultuurcentrum Hasselt / 15 november 2015, 30cc Leuven www.dansenopeenglazenplafond.be
THEATER & DANS RE/turn Stichting Rogie cs RE/turn is de nieuwste dansvoorstelling van Rogie cs die in januari 2015 in première gaat: een danstrio met als onderwerp dementie. In RE/turn schetst Piet Rogie het verraderlijke spel tussen de muren van de objectieve werkelijkheid en de persoonlijke, steeds meer afbrokkelende herinneringen daaraan. In RE/turn zien we een oudere man terechtkomen in een nieuwe kindertijd, geïsoleerd van zijn omgeving, met als gevolg een humoristische, dan weer emotionele beeldenreeks van de ontluisterende werking van zijn dementieproces en de reacties van de betrokkenen, die er amper een weerwoord tegenover kunnen stellen. Drie performers dansen in een haast
leeg decor: een oudere man en zijn alter ego als jongeling en een vrouw in de dubbelrol van de geliefde. 7-8 januari (Rotterdamse Schouwburg) 12 maart 2015 M HKA (Antwerpen) 22 februari 2015 GEMAK (Den Haag) www.rogie.nl tinyurl.com/rogie-return Paarden schieten ze toch ook dood? Een uitwisseling tussen B12 en VZW C-Mine Paarden schieten ze toch ook dood? (werktitel) wordt een fysieke, tragikomische, maar vooral enthousiaste en levenslustige voorstelling, waarin de acteurs de benen uit hun lijf dansen, versterkt door een vierkoppige topband. De voorstelling speelt in België en Nederland. april 2015 – juni 2015 / Genk, Neerpelt, Amsterdam, Utrecht b12vzw.net Explorer/Prometheus Ontketend CREW Eric Joris EXPLORER/Prometheus Ontketend is het tweede deel van de internettrilogie die performancecollectief Urland maakt. Voor dit tweede deel werkt Urland samen met kunstenaar/theatermaker Eric Joris en zijn gezelschap CREW uit Brussel. Generatie Before the Computer (CREW) ontmoet generatie After the Computer (Urland). Ze vragen zich af wat er van het utopisch ideeëngoed van begin jaren ’90 is geworden – de tijd dat het world wide web explodeerde. Première 23 april in Rotterdam, daarna op tournee door Nederland en Vlaanderen www.crewonline.org Circuslabyrint Een co-productie van Rotterdam Circusstad (NL) en Theater op de Markt (BE). Laat je betoveren door een unieke circusbeleving! In het hart van Rotterdam en op het Provinciaal Domein Dommelhof verrijst Het Circuslabyrint. Hier word je ondergedompeld in een verrassende wereld met een steeds veranderende verzameling circusacts. Voor deze productie slaan Nederlandse en Belgische circustalenten de handen ineen. Multitalent Claudio Stellato regisseert deze wereldpremière voor jong en oud. 6 t/m 10 mei 2015 (Rotterdam), 30 oktober t/m 2 november 2015 (Neerpelt) www.circusstad.nl HonderdHuizen Een uitwisseling tussen Yinka Kuitenbrouwer en Bij’ De Vieze Gasten Voor haar huiskamervoorstelling HonderdHuizen gaat Yinka Kuiten brouwer op bezoek bij honderd mensen. Ze praat met hen over ‘thuis’. Mensen die hun hele leven op dezelfde plek wonen, mensen zonder huis, mensen die gedwongen hun thuisstad of -land hebben verlaten, mensen die net zijn verhuisd of dat gaan doen. Op basis van de gesprekken die ze voert, maar ook met foto’s en koekjes, vertelt Yinka een nieuw verhaal. Over bewoners, vertrekkers, aangelanden, zwervers en thuisblijvers. Voor luisteraars, zoekers, vinders, buren, bekenden en onbekenden. 12, 13 en 14 mei 2015, Bomfestival, Bij’ De Vieze Gasten, Gent honderdhuizen.wordpress.com BASTAARD Kyoko Scholiers Theatermaakster Kyoko Scholiers leeft met een oud familiegeheim: ze stamt af van Napoleon. Vandaag, tweehonderd jaar na zijn nederlaag bij Waterloo, staat Napoleon op twee in de lijst van ‘invloedrijkste figuren uit de geschiedenis’. Net na Jezus, maar vóór Mohammed, Shakespeare en Hitler. Begeesterd door de familiale commotie rond haar roots, onderneemt Scholiers samen met Louis van der Waal een zoektocht naar de meest theatrale figuur sinds mensenheugenis. Een existentiële trip. Première 3 oktober 2015 www.unm.be GOD. Een uitwisseling tussen BOG. en Fonds Podiumkunsten / met steun van De Brakke Grond, detheatermaker, Het Zuidelijk Toneel
BOG., het collectief van theatermakers Lisa Verbelen, Judith de Joode, Sanne Vanderbruggen en Benjamin Moen, creëert in het najaar van 2015 de voorstelling GOD., een voorstelling over geloven en het menselijk verlangen tot aanbidding. BOG. onderzoekt het fenomeen geloven niet enkel binnen religies maar ook binnen een seculiere samenleving. Zij vroegen uiteenlopende mensen naar hun ervaringen en ideeën: deskundigen met specifieke vakkennis en mensen uit het inmiddels tweehonderd leden tellende bestand. 6 november 2015 (première), NWE Vorst Tilburg / 11 november, De Brakke Grond Amsterdam / 17 november, De Arenberg Antwerpen / 25 en 26 november, De Toneelschuur Haarlem / 27 november, De lieve vrouw Amersfoort / 1 december, Theater aan het Spui Den Haag / 9 december, Theater Kikker Utrecht / 11 december, CC Brasschaat / 15 december, AINSI Maastricht / 19 december, De Werf Brugge www.bogcollectie.com Le Fond des Choses Julie Cafmeyer Deze voorstelling gaat over het niet vinden van de kern. Julie Cafmeyer wil zo schaamteloos mogelijk het drama van anderen onderzoeken, als troost om haar eigen leven vorm te geven en in de hoop haar publiek te inspireren tot een leuk en gebalanceerd leven. Haar inspiratie is haar intieme kring, of zoals kunstenaar Jonathan Meese stelt: ‘Art is a family and friendship business.’ Première november 2015, Jonge Harten Theaterfestival Groningen juliecafmeyer.wordpress.com De Brievenschrijver Een uitwisseling tussen Globe Aroma en Kaaitheater, Frascati en Lucinda Ra De Brievenschrijver is een sociaal-artistiek project van kunstenaar Simon Allemeersch, Globe Aroma, Kaaitheater en Frascati. In 2015 gaat Simon aan de slag met een divers samengestelde groep om een theatervoorstelling te bouwen, waarin het verhaal wordt verwerkt van zijn overgrootvader, die gevangen zat in het kamp van Zeist, en de verhalen van hedendaagse vluchtelingen. Simon zal samen met kunstenaars als o.a. Maarten Devrieze, Bart Capelle, Conte Morlaye een documentaire maken in het kamp van Zeist, dat nu een asielcentrum is. Deze documentaire wordt geïntegreerd in de theatervoorstelling, maar zal ook apart getoond worden. www.globearoma.be
EXPO No WALLS EXPO NL/VL Stichting Field of Dreams Stichting Field of Dreams organiseert van 17 januari t/m 17 februari 2015 de NO WALLS EXPO NL/VL, in de Fenix Loods 1 te Rotterdam. Dit is een expositie met sculpturen en installaties van Vlaamse en Nederlandse kunstenaars. NO WALLS EXPO NL/VL is onderdeel van de viering van het twintigjarige culturele verdrag tussen Nederland en Vlaanderen. 17 januari – 17 februari 2015, Vernissage op 4 februari, Fenixloods Rotterdam www.fieldofdreams.eu Art in the parking space Een uitwisseling tussen NICC en TENT Rotterdam Art in the Public Space presenteert een vijftal efficiënt monteerbare installaties en performances/ acties die plaatsvinden in de publieke ruimte gedurende een avond. www.nicc.be Intersections Een uitwisseling tussen Art Rotterdam BV en Art Brussels Intersections is een platform waar achttien Vlaamse en Nederlandse kunstenaarsinitiatieven en niet-commerciële tentoonstellingsruimten elk één of twee kunstenaars presenteren. De presentaties hebben een performatief, interactief karakter of begeven zich op het terrein van installatiekunst, film of video. Intersections is de spiegeling van het programma van Art Brussels waarin Nederlandse initiatieven getoond
worden op de beurs. 5-8 februari 2015 www.artrotterdam.com Haarlemse Lente 2015 (HL’15) ZevenendertigPK namens partners Haarlemse Lente Van 13 t/m 15 maart zal de vierde editie plaatsvinden van de jaarlijks driedaagse kunstmanifestatie Haarlemse Lente. Bijzonder aan deze editie is dat Haarlemse Lente 2015 het officiële startpunt vormt van het Nederland-Vlaanderen jaar in Haarlem. Daarom gaan de dertien deelnemende Haarlemse kunstinstellingen speciaal voor deze editie samenwerken met Vlaamse kunstenaars en kunstinstellingen, met een uitgebreid en uniek programma van tentoonstellingen en activiteiten onder de overkoepelende titel Bourgeois Rebellion. www.haarlemselente.nl Karakterkoppen. Over haviksneuzen en hamsterwangen Museum Dr. Guislain en Teylers Museum Vooroordelen en stereotypen zijn zo oud als de mens. Wat verbergt het gezicht? Is er een manier om het hoofd te ‘lezen’? Karakterkoppen. Over haviksneuzen en hamsterwangen gaat dieper in op de relatie tussen uiterlijk en innerlijk en haar plaats in de psychiatrie, de criminologie en de publieke opinie. De tentoonstelling illustreert deze geschiedenis en toont hoe deze opvattingen vandaag nog doorwerken. Karakterkoppen is een co-productie met Teylers Museum in Haarlem. maart 2015 – september 2015, Museum Dr. Guislain, Gent www.museumdrguislain.be SERVAAS MAD faculty Elk jaar organiseert PXL-MAD (Hasselt) met haar derdejaarsstudenten Vrije Kunsten een project in de open ruimte. In 2015 treden zij voor het eerst buiten de eigen landsgrenzen en fungeert de eeuwenoude Sint-Servaasbron net buiten Maastricht letterlijk en figuurlijk als bron voor de nieuwe werken. De studenten ontwikkelen en produceren speciaal voor deze gelegenheid, los van hun eigen atelierwerk. Het project resulteert midden mei 2015 in een brochure en tentoonstelling, met werk van ongeveer vijftien Nederlandse en Belgische studenten. www.mad-fac.be Den Haag Sculptuur Een samenwerking van museum Beelden aan Zee en Warp Contemporary Art Platform Hedendaagse Vlaamse beeldhouwkunst: Berlinde de Bruyckere, Wim Delvoye, Nick Ervinck, Jan Fabre, Panamarenko en Johan Tahon. Het zijn nog maar enkele namen in de enorme reeks Vlaamse beeldhouwers met internationaal succes. Vlaanderen is een voedingsbodem gebleken voor een diepgaande ontwikkeling van kunst. Wat deze kunstenaars zo goed maakt en wat hen verbindt wordt onderzocht in de nieuwe zomertentoonstelling van museum Beelden aan Zee. 20 mei – 25 oktober, Den Haag www.beeldenaanzee.nl Design Derby: Nederland - België (1815 - 2015) Een samenwerking tussen Museum Boijmans Van Beuningen en Design Museum Gent. In deze tentoonstelling gaan de vormgevingsiconen van Nederland en België van de afgelopen tweehonderd jaar een spannende confrontatie met elkaar aan. Variërend van zilver, glas, keramiek en affiches tot meubels, mode en auto’s. Wie wint of eindigt deze ‘design derby’ in gelijkspel? 13 juni t/m 13 september 2015 (Rotterdam), 23 oktober 2015 t/m 14 februari 2016 (Gent) www.boijmans.nl
Kijk voor actuele informatie over alle projecten op de website: agenda.besteburen.eu
6
BesteBurenKrant #1
Co-productie Laika en BonteHond
Cowboys huilen niet Cowboys Huilen Niet is een co-productie van de Antwerpse theatergroep Laika en theatergroep BonteHond uit Almere. Ze maken samen een voorstelling die in zowel Nederland als Vlaanderen speelt. Rondom de voorstelling komt een serie gitaarworkshops voor ouders en kinderen. ‘De uitvoeringen tot nu toe waren ontzettend goed,’ zegt René Geerlings, artistiek leider van BonteHond. ‘Inhoudelijk, omdat het een voorstelling is over cowboys die eigenlijk hun hele leven op zoek zijn naar hun broer en ouders. Doordat je daarna een moeder en haar zoon gitaar ziet spelen, is het een heel ontroerende voorstelling. We trekken het thema door naar de woonkamer en voorbij de voorstelling. We willen bevorderen dat je samen iets cultureels doet. Ik wil de kloof tussen ouder en kind dichten en de kloof die er tussen Nederland en Vlaanderen ontstaan is.’ Het Vlaamse concept ‘publiekswerking’ heeft BonteHond vast in Nederland geïntroduceerd. ‘Het gaat erom je publiek op
‘Ik zou het fantastisch vinden als hele afdelingen uitwisselen met hun BesteBuur. Van ministers tot musici. Iedereen kan meedoen.’ — Cees de Graaff, directeur DutchCulture
andere manieren op te zoeken. Dat je niet zomaar een voorstelling maakt en dan hoopt dat er mensen op afkomen, maar dat je echt een uitwisseling van ideeën krijgt. Ik denk dat Vlamingen daarin heel vooruitstrevend in zijn. In Nederland moeten we dat meer doen. Onze ervaringen hiermee zijn goed, je wortelt echt in de stad en wordt meer een maatschappelijke organisatie dan alleen een kunstinstelling.’ ‘Een tip voor de Vlaming in Nederland: je hebt de Vlaamse durf en het experiment te bieden. Vlamingen durven extreme keuzes te maken en daar heb ik bewondering voor. Andersom denk ik dat, doordat Nederlands theater zich meer moet verantwoorden en marktgerichter moet zijn, de voorstellingen wat maatschappelijker zijn. Daar zouden de Vlamingen iets aan kunnen hebben. Vlaams theater kan soms iets te poëtisch, te zacht of in zichzelf gekeerd worden.’
Kijk voor speeldata op: www.laika.be
Dichters des Vaderland over ‘mijn andere land’ Voor het BesteBuren-jaar hebben de Vlaamse en Nederlandse Dichters des Vaderlands, Charles Ducal en Anne Vegter, officieel de opdracht gekregen om een gedicht te schrijven over ‘mijn andere land’. Ofwel gaan ze individueel aan de slag ofwel maken ze samen een groot gedicht dat ze zullen voordragen tijdens het slotfeest in deSingel in Antwerpen. Kunstliefde 2013 (fragment) Hollandse huishoudens beginnen aan de deur: hijgende kranten en blonde zachte bollen als gedeukte zonnen onder een broeierige lucht. Dit is een dag om het verschil te maken.
© Anne Vegter www.dichterdesvaderlands.nl/gedichten_09.html
Woord tegen woord (fragment) Van alle woorden zijn de onze de zwakste, al liggen zij ontegensprekelijk in de mond. Niemand verhoort ze, niemand verkracht ze. Zij kussen de sterren, zij hebben geen grond. © Charles Ducal www.dichterdesvaderlands.be/woordtegenwoord/
Foto: Kamerich&Budwilowitz/EYES2
‘Het BesteBuren-jaar is een spiegel voor de culturele samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen. Het toont de utopische verlangens en rimpels van een verzonnen grens.’ — Brigitte Bloksma, lid programmaraad
BesteBurenKrant #1
7
‘De waarde van kleinschaligheid’
Droomkoffer De Droomkoffer is een eenvoudige, kleinschalige, ambachtelijke schaduwtheaterkoffer, die je overal mee naartoe kunt nemen. Hij past op elke tafel en is ook bij daglicht te gebruiken. ‘Samen met poppenspelers die met ouderen willen werken en mensen in de ouderenzorg, gaan we tien Droomkoffers bouwen,’ zegt Joanne Oussoren van Droomtheater. ‘De bedoeling is dat iedereen actief deelneemt. Vervolgens geven we workshops voor ouderen en kinderen samen, liefst in de centrale ruimte van een zorgcentrum.’ Oussoren hecht veel waarde aan kleinschaligheid: ‘Droomtheater heeft al eerder gewerkt met kunstenaars uit Vlaanderen. Reinhilde Decleir uit Antwerpen regisseerde bij ons en maakte ons opmerkzaam op de waarde van kleinschaligheid. We verbouwden een keukenshowroom tot repetitieruimte en organiseerden daar performances. Sindsdien werken we ín de wijken aan laagdrempelige voorstellingen van hoge kwaliteit.’
Foto: Hansuëli Trüb
‘Ik heb afgeleerd te denken in verschillen – in Rotterdam-Zuid komt iedereen overal vandaan. Van Belgen vind ik prettig dat ze zeer toegewijd zijn. Het lijkt alsof ze net iets verder kijken dan Nederlanders als het gaat om humaniserende aangelegenheden. Vlamingen tonen, denk ik, makkelijker hun kwetsbaarheid.’ ‘We kunnen elkaar inspireren met allerlei dagelijkse dingen die net een klein beetje anders zijn in verschillende landen; kleding, kapsels, eet- en drinkgewoonten… Daarnaast kunnen we in Nederland iets leren van de hoffelijkheid die in Vlaanderen standaard is. Ook vind ik het altijd boeiend te merken dat de omgang met taal en woorden anders is. In mijn oren klinkt het Vlaams zachtaardiger en fijnzinniger dan het Hollands.’
Meer informatie op www.droomtheater.com
Ruth Joos en Joost Karhof presenteren opening BesteBuren-jaar
‘Duidelijk één taalgebied’ Wat is jullie ervaring met werken in en met het buurland? Ruth: ‘Ik bel dolgraag met collega’s uit het noorden om uitleg over hoe het daar gaat. Zelf word ik meestal gebeld als het over voetbal gaat. Raar maar waar: de eeuwige zoektocht naar ‘de mediavrouw die van voetbal houdt’. Verder heb ik heel positieve ervaringen met samenwerkingen in literaire jury’s, zoals die van de Gouden Uil, de VSB-poëzieprijs... Ik voel op dat moment geen enkel verschil tussen Vlamingen en Nederlanders, we zijn allemaal individuele lezers. En laat dat nu net mijn favoriete mensensoort zijn!’ Joost: ‘Ik heb wel eens een locatie-uitzending van Nova in Antwerpen gedaan, vanwege de verkiezingen in Vlaanderen en de opkomst van het Vlaams Belang, met Tom Lanoye als gast. Het was een feestje om daar te werken: een goede sfeer en politici die goed te benaderen waren. En Lanoye is een goede duider van de Vlaamse politiek. Met Vlaamse collega’s werkte ik soms samen bij Den Haag Vandaag. Als er weer eens een politieke crisis was kwamen de collega’s van Terzake naar Den Haag. Dat was altijd een heel prettige en vriendelijke samenwerking. Het viel mij altijd op hoe groot de interesse in Vlaanderen is voor wat er in de Nederlandse politiek gebeurt. Andersom was dat minder. Zijn Nederlanders meer navelstaarders en Belgen meer wereldburgers?’ Wie of wat is jullie BesteBuur? Ruth: ‘De radio is sowieso mijn meest nabije Buur en dus ook de Nederlandse radio, al jaren: Met het oog op morgen, Nooit meer slapen...’ Joost: ‘Terzake was vooral een goede Buur van Nova/ Den Haag Vandaag, maar ook van Nieuwsuur.’ Wie was de meest memorabele Buur-gast in je programma? Joost: ‘Wim Helsen. Ik moet altijd erg om hem lachen en je kunt ook een goed inhoudelijk gesprek met hem voeren.’ Ruth: ‘Ik ben blij en trots dat wij met het radioprogramma Joos dikwijls de eerste waren die Nederlandse auteurs aan het woord
lieten in Vlaanderen, zoals Peter Buwalda en Joost De Vries. Al houd ik mij voor dat het niet gaat om het eerst, maar om het best. Tenzij je een weg opent naar meer publiek en het publiek in contact kan brengen met meer schoonheid en intelligentie.’ Welke verschillen en overeenkomsten tussen Nederland en Vlaanderen ervaar je zelf? Ruth: ‘Nederlanders praten makkelijker, maar ritsen moeilijker hun echte ik open. Vlamingen praten moeilijker, maar gooien soms voor je ‘t weet hun ziel voor je op tafel.’
Ruth Joos, Vlaams presentatrice, foto: VRT
Joost Karhof is een Nederlandse televisiepresentator
Joost: ‘Ik denk dat Vlamingen meer de blik op de wereld gericht hebben. Verder de clichés: Vlamingen zijn bourgondischer en vrolijker dan Nederlanders en zorgvuldiger in het gebruik van de taal. Op cultuurgebied zie ik veel overeenkomsten: Nederlanders en Vlamingen hebben een grote interesse in zowel Nederlandse als Vlaamse boeken en podiumkunsten. Daar zie je toch echt dat het een taalgebied is.’
Online Radio Festival Het Online Radio Festival is een festival dat de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van online radio samenbrengt in het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Radiomakers, dj’s en artiesten van over de hele wereld maken samen een marathonuitzending van dertig uur, live vanuit het Muziekgebouw. Het Vlaamse Stroom.TV is een van de deelnemende stations. Stroom.TV werkt daarbij een visueel concept uit, omdat voor hen de beeldende kant van internetradio ook belangrijk is. Initiatiefnemer Radna Rumping werkt samen met onder anderen Ziggy Devriendt (DJ Nosedrip), die in korte tijd een interessante positie binnen de Vlaamse muziekcultuur heeft verworven. Ze hoopt radiomakers uit verschillende steden samen te brengen om ervaringen te kunnen uitwisselen ‘en voor het publiek een muzikaal vernieuwend programma samen te stellen, waarin te horen is welke rol online radiostations spelen in de huidige muziekcultuur. We willen een geïnteresseerd en nieuwsgierig publiek bereiken, dat openstaat voor diverse muziek en de rol van de (radio-)dj weet te waarderen.’
Voor meer info, kijk in de agenda van www.muziekgebouw.nl
BesteBurenKrant #1
Column Oscar van den Boogaard
Foto: Marge Monko
8
Toen ik een kind was dacht ik dat België op de grens van Nederland en Frankrijk lag. Een grens die door ons overschreden moest worden om op vakantie te gaan. We reden er in onze auto aan het begin van de zomervakantie doorheen zonder te stoppen. In 1988 ben ik in Brussel komen wonen om aan de Université Libre Europees recht te gaan studeren. Ik ontmoette er mensen uit heel Europa maar geen Belg. Ik vond Brussel niet hetzelfde als België. Brussel was de hoofdstad van Europa en daaromheen lagen Wallonië en Vlaanderen. Ik wist dat er Belgen in Brussel werkten en die zag ik ’s morgens en masse uit het Centraal Station komen lopen en ‘s avonds weer en masse – in hoog tempo alsof ze geen moment langer in deze stad wilden blijven – in tegenovergestelde richting naar het Centraal Station lopen. Ik dacht dat ze teruggingen naar België. Naar hun fermettes waarvan ze de rolluiken weldra dicht zouden trekken om eindelijk thuis te zijn. Ik ben inmiddels vijfentwintig jaar een Nederlander in België. Jarenlang werd ik heen en weer geslingerd door de verschillen tussen Vlaanderen en Nederland. Ik vond dat ik net als in het slechte huwelijk van mijn ouders partij moest kiezen. In de loop der jaren is mijn waarneming verfijnd. Ik zie Nederland en Vlaanderen als een verzameling individuen die zich allemaal op hun eigen manier bedienen van dezelfde taal. Hoe meer nuances er zijn, hoe rijker de taal wordt.
Foto: An-Sofie Kesteleyn
De voorstelling GOD. van theatercollectief BOG.
Een poging het leven te herstructureren
Oscar van den Boogaard is auteur en artistiek directeur van het Hoger Instituut
BOG. is het collectief van theatermakers Lisa Verbelen, Judith de Joode, Benjamin Moen en Sanne Vanderbruggen. BOG. maakt werk vanuit het verlangen naar overzicht, naar een objectieve blik: ‘Naar het uitstallen, het benoemen, het uitvouwen, het uitzoomen, het rangschikken, categoriseren en opsommen van alles waar de mens vat op tracht te krijgen maar te groot is om vast te pakken, van alles wat mensen bindt.’ In het najaar van 2015 creëert BOG. de voorstelling GOD. over geloven en het menselijk verlangen tot aanbidding, niet enkel binnen religies maar ook binnen een seculiere samenleving. BOG. onderzoekt haar onderwerpen door een uitgebreid vooronderzoek waarin uiteenlopende mensen naar hun ervaringen en ideeën wordt gevraagd. BOG. maakte eerder de voorstelling BOG. een poging het leven te herstructureren (2013), waarin een heel mensenleven wordt beschreven in bijna uitsluitend werkwoorden. De voorstelling won de KBC-Jongtheaterprijs, de tekst werd geselecteerd voor de Taalunie Toneelschrijfprijs en won de prijs van de studentenjury. In 2014 volgde MEN. de mening herzien, die ging over de mogelijkheid een mening te uiten of uit te stellen en was zowel een analyse van, als een ode aan én een aanklacht tegen de mening.
Fragment uit MEN. de mening herzien:
4 Ik vind de stilte schoon. 1 Ik vind de mensen luid. 2 Ik vind de mensen slim. 1 Ik vind de mensen pienter. 2 Ik vind de mensen ontwikkeld. 3 Ik vind dat er veel domme mensen zijn. 4 Ik vind dat er veel slimme mensen zijn. 1 Ik vind dat mensen meer over politiek moeten weten. 2 Ik vind dat ik meer over politiek moet weten. 3 Ik vind de kleur plastiek groen lelijk. Ik vind de geur cacao lekker. 1 Ik vind de geur bierbrouwerij vies. 2 Ik vind dat je niet altijd vriendelijk hoeft te zijn. 4 Ik vind wel dat je vriendelijk moet zijn tegen trambestuurders. 1 Ik vind massa’s meestal vervelend. 3 Ik vind kortzichtigheid dom. 2 Ik vind nuance veel waard. 4 Ik vind de Europese Unie een goed idee. 2 Ik vind de Europese Unie geen goed idee. 4 Ik vind saamhorigheid fijn 2 en gevaarlijk. 1 Ik vind vertrouwen belangrijk. 2 Ik vind blauw een mooie kleur. 1 Ik vind blauwe kleren mooi. 3 Ik vind egale stoffen mooi. 1 Ik vind subtiele muziek mooi. 3 Ik vind vrolijke punkrock lelijk. 2 Ik vind dat er te veel geschaamd wordt. 4 Ik vind dat er te veel aangetrokken wordt.
Voor data en actuele info: www.bogcollectie.com
voor Schone Kunsten in Gent. Hij woont inmiddels 25 jaar als Nederlander in België.
Met wie ga jij een uitwisseling aan?
Onbekend maakt onbemind. Daar gaat BesteBuren wat aan doen. Hoe? Door zoveel mogelijk uitwisselingen tussen Nederland en Vlaanderen mogelijk te maken. Wissel eens van stoel en maak kennis met de cultuur en creativiteit aan de andere kant van de grens. Iedereen kan meedoen! Van ministers tot musici en van kunstenaars tot cultuurliefhebbers. Meer weten? Kijk op www.besteburen.eu en volg de vele uitwisselingen op www.facebook.com/BesteBuren
centre for international cooperation
£z
BesteBuren is een programma van DutchCulture
Redactie: Bart Driessen, Jessica Hartley, Reinier Klok,
(Amsterdam) en het Vlaams-Nederlands Huis deBuren
Ann Overbergh, Hester Schaaf, Ann Venneman /
(Brussel), in opdracht van de Nederlandse en de
Eindredactie: Hester Schaaf / Ontwerp: Zinnebeeld /
Vlaamse overheid, en in samenwerking met de Brakke
Illustraties: Tjarko van der Pol, SaltyStock
Grond en vele andere partners.
Veel dank aan iedereen die met tekst en beeld heeft
www.besteburen.eu
bijgedragen aan deze uitgave.
