september 2015 februari is het jaar van BesteBuren, een jaar waarin we Vlaams- Nederlandse creativiteit en culturele samenwerking

september 2015 – februari 2016 2015 is het jaar van BesteBuren, een jaar waarin we VlaamsNederlandse creativiteit en culturele samenwerking vieren. Een gemiste kans? Wat als Nederland en België niet uiteen waren gegaan? PAGINA 4

‘We willen een springplank zijn voor Vlamingen in Nederland en andersom’ Interview Bosch en Zee PAGINA 5

‘Kunst heeft plekken nodig om te kunnen rijpen’ Naomi Velissariou PAGINA 8-9

HonderdHuizen, Droom Duo’s, November Music Projecten nader bekeken PAGINA 10-11

meer BesteBuren op www.besteburen.eu

Beste Buur, Dit is de tweede BesteBuren-krant, waarin we terugblikken op de eerste en vooruitblikken op de tweede helft van het BesteBuren-jaar. Dit jaar, dat de Nederlands-Vlaamse culturele samenwerking viert, is in volle gang en er ligt nog veel moois in het verschiet. ‘Kunstenaars zullen zichzelf altijd opnieuw blijven uitvinden,’ zei theatermaker Naomi Velissariou al bij de opening van het jaar. ‘Maar ze hebben daarvoor meer nodig dan alleen potten met geld. Kunst moet ruimte bezetten. Huizen bewonen, productieplatformen creëren, festivals doen leven, concertzalen vullen. Plekken hebben we

nodig, waar een verhaal kan rijpen, een praktijk langzaam kan groeien, experimenten gewoon mogen falen.’ Experimenteren en uitwisselen. We hebben gemerkt hoe verrijkend het is om elkaar wat regelmatiger op te zoeken. De veronderstelling ‘dat zou hier nooit kunnen’ lokt nieuwe ontdekkingen uit. Over de ander, maar ook over jezelf en over Vlaanderen en Nederland tezamen. Deze ontdekkingen vallen ook ver buiten de grenzen op. Zo werd de tentoonstelling Design Derby in Boijmans-Van Beuningen opgepikt in de New York Times en constateerde de recensent dat de Lage Landen tegenwoordig steeds minder van elkaar lijken te verschillen.

Op uitnodiging van de ambassades lieten Vlaamse en Nederlandse cultuurprofessionals zich over de grens inspireren. Het leverde niet alleen verbazing op over elkaars culturele pareltjes, maar ook praktische aanbevelingen over toekomstige samenwerkingen.

We zijn benieuwd naar de ervaringen van theatermakers die de meest uiteenlopende mensen spreken, zoals voor het stuk GOD. van collectief BOG.; HonderdHuizen van Yinka Kuitenbrouwer; de Beauty Verhalen Salon en de jongeren van Theaterschip Drost van Salland en Theaterhuis Larf.

De koninginnen Máxima en Mathilde troffen elkaar bij de opening van Vormidable, waar Vlaamse beeldhouwkunst in het Haagse centrum te zien was. De burgemeesters van Antwerpen en Rotterdam benadrukten de wens om meer naar elkaar toe te groeien. In het project ‘Een gemiste kans?’ wisselen acht andere burgemeesters van gedachten over de vraag ‘Wat als Nederland en België nog één zouden zijn?’.

Geïnspireerd? Doe mee! Ontmoet je buur op de Bring Your Own Beamer-avond of tijdens een van de film- of theaterfestivals. Meng je in het debat op festival Bâtard, waar naast al het moois ook serieuze onderwerpen aan bod komen. Bezoek een van de vele Vlaamse evenementen in Haarlem, of go Dutch in Gent of Mechelen. Wij werken intussen aan een wederzijdse liefdesverklaring in het Valentijnsweekend in Antwerpen...

2

BesteBurenKrant #2

BOG.: over geloven, al dan niet in GOD. BOG., een Vlaams-Nederlands gezelschap van vier theatermakers, maakt werk vanuit het verlangen naar overzicht. Naar het uitstallen, het benoemen, het uitzoomen, rangschikken en opsommen van alles waar de mens vat op tracht te krijgen, maar wat te groot is om vast te pakken. BOG. maakt theater door in gesprek te gaan met experts, ervaringsdeskundigen en haar ruim tweehonderd leden, door met vele subjectieve ervaringen een zo objectief mogelijke blik op het onderwerp te richten. In de eerste voorstelling BOG., Een poging het leven te herstructureren (2013) beschreven we een mensenleven; in onze tweede voorstelling MEN., De mening herzien (2014) formuleerden we de mening opnieuw. Vanaf september repeteren we aan onze derde voorstelling GOD., waar-

voor we het fenomeen geloven in de levens van niet-gelovigen onderzoeken: geloven in Sinterklaas, Ajax, Steve Jobs, de liefde, de goedheid van de mens, aliens, technologische vooruitgang, de evolutietheorie, astrologie, durfkapitalisme, gelijkheid of dat het vroeger beter was. Eerst stelden we vragen aan ons ledenbestand, een verzameling mensen uit België en Nederland die hun ervaringen met ons willen delen. We vroegen hen waarin ze geloven, en wanneer ze in aanraking kwamen met iemand die in iets anders gelooft. De vele uiteenlopende antwoorden die we terug kregen, maakte het onderwerp nog groter en onbevattelijker, maar ook concreter. We lezen hoe iemand troost vindt in geloven in iets groters dan het leven zelf; hoe iemand een religieus geloof afzwoer maar iets anders in de plaats vond, of niet; hoe simpel geloven in jezelf soms kan zijn; dat geloven vaak meer met niet-weten te maken heeft (en omgekeerd). Kortom, BOG. onderzoekt weer een gigantisch onderwerp, van vele kanten.

BOG. won op het Nederlands Theaterfestival de BNG Bank prijs voor nieuwe theatermaker voor de

‘We hadden ineens zin in een dagje Antwerpen!’

voorstelling MEN., De Mening Herzien. BOG. bestaat uit: Sanne Vanderbruggen, Benjamin Moen, Judith de Joode en Lisa Verbelen. Vanaf november 2015 op tournee door Nederland en Vlaanderen.

Gewoon met de Intercity naar België. NS International.nl

www.bogcollectie.com (Roos Euwe)

beeld: BOG.

Haarlem, Mechelen en Gent vieren Drie steden steken extra veel energie in het BesteBuren-jaar: Haarlem, Mechelen en Gent. Onder de noemers Haarlem-Vlaanderenjaar, Hollandse Maatjes en Gent Kleurt Oranje brengen zij een veelzijdig feestelijk programma met samenwerkingen, uitwisselingen en ‘over de grens’-programma’s.

Welkom in Haarlem-Vlaanderen! Toen vorig jaar de plannen voor de viering van een Nederland-Vlaanderenjaar bekend werden, was het voor Haarlem direct duidelijk: dit feest laten we niet aan ons voorbij gaan. Haarlem heeft nauwe banden met Vlaanderen, die teruggaan naar het einde van de zestiende eeuw, toen Vlaamse immigranten de Spaanse bezetting ontvluchtten. Vlaamse intellectuelen en kunstenaars vonden er een veilig en tolerant onderkomen. Dit zorgde voor, behalve een verdubbeling van het aantal inwoners van de stad, een enorme bloeiperiode op economisch en cultureel gebied. Die sporen zijn nog steeds aanwezig: de architectuur van Lieven de Key en de schilderkunst van Frans Hals zijn de beroemdste voorbeelden. De culturele banden zijn nog steeds levendig. In alle disciplines, van theater en dans tot muziek en van literatuur tot beeldende kunst, zijn er veelvuldig uitwisselingen. Gaststad voor kunstenaars De officiële start van het jaar vond plaats tijdens beeldende kunstmanifestatie De Haarlemse Lente. De wethouder van Cultuur, Jack van der Hoek, en de Vlaams vertegenwoordiger, Axel Buyse, openden het feestjaar in het Teylers Museum. Ann Demeester, directeur van het Frans Hals

Museum | de Hallen en West-Vlaamse van origine, zorgde voor een Vlaamse programmering in de Hallen: Vlaamse verzamelaars gaven het museum voor de gelegenheid een groot aantal werken in bruikleen. Haarlem wil ook vandaag een gaststad zijn voor kunstenaars en organiseert daarom een artist in residence-project met Veurne. Vanaf oktober 2015 krijgen we voor drie maanden een Vlaamse kunstenaar te gast. Deze realiseert een kunstproject in de openbare ruimte en presenteert zich aan het publiek met workshops, lezingen en evenementen. Omgekeerd zal in 2016 een Haarlemse kunstenaar voor langere tijd in Veurne verblijven. Maar dat is nog niet alles. Zo organiseerde de Haarlemse Schouwburg al voor de officiële start van het jaar twee Vlaamse Dagen en staan er bij poppodium De Patronaat meerdere Vlaamse acts gepro-

grammeerd. Boekhandel Athenaeum en Speciaalbiercafé Briljant werken samen om Vlaamse literatuur en Vlaams bier uit te lichten. De Toneelschuur had altijd al goede banden met Vlaamse productiehuizen en toneelgezelschappen en heeft deze, speciaal voor dit feestjaar, nog eens opgeschroefd. Momenteel staan er dertien producties van Vlaamse origine geprogrammeerd. Een gemiste kans? In samenwerking met Vlaams-Nederlands cultuurhuis deBuren en de stad Mechelen nemen we deel aan de reeks Een Gemiste Kans?, waarbij wordt stilgestaan bij de vraag ‘Als Vlaanderen en Nederland nog één zouden zijn, welke rol zou jouw stad daar dan in spelen?’ Burgemeester Bernt Schneiders zal hierbij zijn visie uit de doeken doen. We grijpen het jaar aan om de VlaamsNederlandse banden eens flink in de bloemen te zetten en nieuwe uitwisselingen te creëren die ook na dit feestelijk jaar blijven bestaan.

www.haarlem.nl/vlaanderen (Elgar Snelders)

BesteBurenKrant #2

3

The Matter of Critique

Engagement in Congo Op een voormalige Unileverplantage in het Congolese regenwoud bouwt het Institute of Human Activities (IHA) een onderzoekscentrum. Dit centrum richt zich op de vraag hoe creativiteit een vector kan zijn voor wereldwijde economische gelijkheid. Deze locatie, van waaruit Unilever een eeuw lang haar filantropische activiteiten financierde, vormt het middelpunt van historische en hedendaagse mondiale economische stromen. Artistiek engagement genereert vooral economische voordelen op plaatsen waar dit engagement getoond en besproken wordt, zoals Venetië en London, stelt het IHA. Maar voor de plekken waarop dit engagement reflecteert, zoals Congo, levert

het tot nu toe weinig op. IHA’s conferentie The Matter of Critique gaat dieper in op het materiële effect van artistiek engagement en brengt Congolese kunstenaars, academici en plantagearbeiders bijeen, onder wie beeldend kunstenaars Freddy Tshimba en operazanger Serge Kakudji. Daarbij stellen we de vragen: hoe zorgen we ervoor dat kunst positieve economische en artistieke gevolgen teweegbrengt op de plantage, waar bewoners geen elektriciteit, schoon water of sanitaire voorzieningen hebben? Kunnen plantagearbeiders die niet kunnen leven van plantagearbeid wel leven van artistiek engagement met plantagearbeid? Kan kunst economische diversificatie op gang brengen?

Als casestudy ontwikkelde IHA een eerste, succesvol model: de arbeiders van de cacaoplantage voegen hun beeltenis toe via digitale technologie aan het product dat zij produceren voor de wereldmarkt, in dit geval cacao. Het resultaat: een klein, maar op grote schaal reproduceerbaar, chocoladezelfportret. Hiermee krijgt het product een bijzondere toegevoegde waarde. Voorheen verdienden de plantagearbeiders slechts vijftien eurocent per vijfhonderd gram chocolade. Door het toevoegen van hun creativiteit verdienen zij nu tien euro meer. Tegelijkertijd levert het chocoladeportret een moreel probleem op voor de consument: kan hij de beeltenis van de plantagearbeider wel opeten? En als dat niet kan, kan hij dan wel nog gewone chocolade eten? De plantagearbeiders zijn de wegbereiders van een nieuw model dat veel verder gaat dan fair trade of fair chain-productie. Zij creëren een uniek moment in de geschiedenis: voor het eerst zijn hun gevoelens geld waard. De productie van de sculpturen zal zichzelf gaan financieren. Zo wordt de productie van economische gelijkheid zelffinancierend. De chocoladeportretten zijn al te koop bij Galerie Fons Welters,het Van Abbemuseum en via IHA’s webshop.

Renzo Martens won eind augustus de Amsterdamprijs voor de Kunst. Het IHA kreeg een bijdrage uit het BesteBuren-matchingfonds om een conferentie, een serie workshops, tentoonstellingen, een publicatie en een film te presenteren in Nederland en Vlaanderen. www.humanactivities.org

Launching IHA’s Critical Curriculum, undisclosed location, DR Congo, videostill, 2014. Beeld: IHA

(IHA)

veelzijdig cultureel feest Hollandse Maatjes in Mechelen De stad Mechelen zoekt haar identiteit niet in de eerste plaats in het verleden, maar in de toekomst. We zetten in op het opnieuw verbinden van mensen, op het bouwen van gemeenschap. We geloven dat steden die daarin succes hebben, ook de steden van de toekomst zijn. Daarom grijpt Mechelen het BesteBurenjaar aan om de historische verbondenheid met Nederland te actualiseren en nieuw leven in te blazen. Door een feestelijk, maar ook reflectief cultureel programma op poten te zetten, dat inzet op duurzame uitwisseling en samenwerking met Nederlandse (zuster)steden en culturele organisaties: Hollandse Maatjes! Liefdesverklaring Mechelen Feest voert de regie over het evenementenjaar en werkte aan een veelzijdig totaalprogramma, waarbij cultuur en feest hand in hand gaan. Het startschot voor Hollandse Maatjes werd gegeven op 14 februari 2015 – Valentijnsdag. Een symbolischer moment voor een liefdesverklaring aan onze Noorderbuur konden we niet bedenken. In het Cultuurcentrum opende de beeldende kunsttentoonstelling Mixed Emotions / Gemengde Gevoelens, een samenwerking

met het Gemeentemuseum Helmond, onze zusterstad. Daarna volgde de première van Een Gemiste Kans? (‘Wat als Nederland en België samen waren gebleven?’) en de cultuurhistorische expo Een Hollander in Mechelen, Leven in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830), waar het gedeelde verleden letterlijk weer opgeroepen werd. De accenten in het programma wisselen met de seizoenen. Ook faciliteren we initiatieven van derden en grijpen we jaarlijkse evenementen en festiviteiten aan om de verbondenheid met Nederland voor het voetlicht te brengen. De jaarlijks terugkerende culinaire happening het Maatjesfeest en het buurtfeest Burendag zijn perfecte voorbeelden van het vieren van de vriendschap en samenwerking met onze Noorderburen. Speelgoedmaatjes Tijdens de zomer – wanneer de binnenstad bruist van muzikaal entertainment –

Gent kleurt oranje kwamen tal van Nederlandse artiesten de Mechelse podia op, onder wie Maaike Oubouter en Jett Rebel. Kinderen konden in het Speelgoedmuseum hun hart ophalen bij de expo Hollandse Speelgoedmaatjes, met Nederlands speelgoed uit de collectie van het museum. Ook de kunst- en cultuurhuizen bieden regelmatig een podium aan Nederlandse artiesten, terwijl omgekeerd kunstenpartners als Abattoir Fermé en Casco Phil geregeld te gast zijn bij onze Noorderburen. Dit najaar verwachten we nog videokunst tijdens de Bewegend Beeld Biënnale Contour 7, Nederlandse cabaretiers en stand up-comedians in het Cultuurcentrum en de herneming van de theaterproductie Alice in Wonderland van Abattoir Fermé. Een uniek wintergebeuren wordt het gloednieuwe jazzfestival BRAND NL, met exclusief Nederlands talent op de planken. Voor ons de perfecte afsluiter van een grandioos feestjaar, waarin de banden weer wat nauwer werden aangehaald.

www.hollandsemaatjes.be (Christel Kersemans)

Ook Gent besteedt de nodige aandacht aan het feestjaar! Binnen het programma Gent Kleurt Oranje zijn al veel culturele activiteiten georganiseerd. Dit najaar volgt nog, onder meer, de grote Willem I-tentoonstelling Het Verloren Koninkrijk – Willem I en België, met historische objecten, spotprenten en interactie in het STAM. De expo Design Derby, die eerder dit jaar in het Rotterdamse Boijmans- van Beuningen te zien was, trekt eind oktober naar het Designmuseum in Gent. Daarnaast brengt het MSK zijn Hollandse collectie schilderkunst uit de Gouden Eeuw (o.a. Frans Hals, Jan van Goyen en Albert Cuyp) nog eens onder de aandacht met De Gouden Eeuw Revisited.

www.stad.gent/gent-kleurt-oranje

4

BesteBurenKrant #2

Historische denkoefening: Wat als Nederland en België samen waren gebleven...

Een gemiste kans? Wie herinnert het zich niet? Tweehonderd jaar geleden ontstond Nederbelgië: een koninkrijk onder Willem I dat zich uitstrekt van Rottumerplaat tot Schengen. Sinds het Congres van Wenen zijn wij officieel één land en dat vieren we dit jaar. Of… liep het niet helemaal zo? De stad Mechelen en het Vlaams-Nederlands Huis deBuren organiseren tijdens het feestjaar BesteBuren een grootschalige historische oefening onder de titel: Een gemiste kans? Wat als Gavrilo Princip geen broodje was gaan eten en Franz Ferdinand zijn antioorlogshouding had kunnen handhaven? Wat als Von Stauffenberg erin was geslaagd om Hitler te vermoorden? En wat als Nederland en België al tweehonderd jaar een staat zouden delen? Zouden we het wereldkampioenschap voetbal domineren met Hazard, Kompany, Robben en Van Persie in één lagelandenelftal? We zoeken in acht Vlaamse en Nederlandse steden naar een antwoord op de vraag: wat als Nederland en België in 1830 niet uit elkaar waren gegaan? Hoe zouden kunst en cultuur, onderwijs en wetenschap, economie en ecologie eruitzien? En wat zou dan de rol zijn van stad X in dat land van misschien wel dertig miljoen zielen? Na een lezing door een interessante spreker en een reactie van de burgemeester van die stad, spreken ze hierover met historicus Marc Reynebeau. Mechelen Bert Kruismans opent de reeks in Mechelen met het aanbieden van ‘het eerste exemplaar van zijn huldeboek 200 jaar Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815-2015 aan Z.M. Willem Alexander I en zijn eega koningin Mathilde.’ Fictie, natuurlijk, en daarbij: ‘Geschiedenis wordt vaak geschreven door overwinnaars die het eindresultaat steeds als onvermijdelijk en logisch voorstellen. (…) In werkelijkheid wordt de uitkomst ook

Nederbelgisch feestlied We sluiten de avond af met het Nederbelgisch Feestlied, geschreven en gezongen door Lucky Fonz III. In 1815 kreeg Kees een goed idee Hij dacht: ‘ik ga naar het zuiden en ik neem m’n broertjes mee’ En dan begin ik een nieuw leven en ook een nieuw bedrijf Dan maak ik noordelijke kleren voor het zuidelijke lijf En wat begonnen was in Mechelen, was al snel een heuse hit Bijna elke Vlaamse man kwam al spoedig in het bezit Van een blauwe protestante Friese boerenkiel Ze vonden het heel chique hoe het om de schouders viel En Kees die werd een rijke man en kocht een mooie koets Waarmee hij ieder jaar naar Sneek terugging om zich te laven aan zijn roots En dat was in 1815 geen gedoe en geen probleem Je had het Noorden en het Zuiden, maar het land, dat was één.

?

bepaald door stom toeval en door de twijfel en de individuele keuze van enkele belangrijke spelers.’ Alles had dus ook heel anders kunnen lopen: ‘De zittingen van het parlement vinden traditiegetrouw het ene jaar plaats in Den Haag, het andere jaar in Brussel. Begin twintigste eeuw waren er nog wel stemmen opgegaan om aan dit geldverslindende reizende circus een einde te maken. Een parlement dat in twee steden zetelde, dat was toch niet meer van deze eeuw! Dit was weer typisch Nederlandse wafelijzerpolitiek van de ergste soort!’ Leuven Atte Jongstra reist naar Leuven en gedenkt de vergeten helden: ‘grote voorbeeldmannen en grote voorbeeldvrouwen. Landgenoten die op hun eigen manier laten zien dat niets en niemand ons uit elkaar kan drijven.’ Zoals Sjouke de Vries, met zijn polsstok. Jongstra introduceert ‘den droad’ (een onder stroom staande prikkeldraadversperring die de Duitsers tijdens de Eerste Wereldoorlog bouwden om te beletten dat het Noorden steun kwam bieden aan het Zuiden) maar De Vries (..) ‘had zijn polsstok, en zweefde ongehinderd over de draad door het vrije luchtruim heen en weer. Hij verwierf er faam mee als vrij onderdaan, de onverveerde Friese Wipper, zijn polsstok werd beroemd.’ Diest Tenslotte Marc Reugebrink, die in Diest oproept tot revolutie. Geboren in Twente voelt hij zich net zo min ‘Hollander’ als een Belg zou doen. Vol overgave hekelt hij de arrogantie ‘ja, zelfs zijn hufterige onbeschoftheid (…) van hen die alleen hun eigen navelpluis zien en doof, stom en blind blijven voor wat in de rest van het land leeft.’ ‘Er zijn miljarden Hollandse Franken geïnvesteerd in de infrastructuur van wat we wel de Hollandse Randstad noemen, maar in Limburg rijdt men nog over zandwegen.’ Daarnaast loopt er tussen Noord en Zuid een diepe kloof, ‘een kloof die het best te omschrijven is als die tussen katholicisme en protestantisme (…) en daarmee het verschil in visie op de wereld: de frivole blik van de katholiek, al kent ook hij zijn zondeval, en de koude blik van de protestant die niet gelooft in vergissing en vergeving, maar enkel in misdaad en straf. De twee zijn niet te verzoenen (…) De Hollander ziet in het bloemrijke een poging tot bedrog, en niet de viering van het volle leven die het zou kunnen zijn en zo vaak ook daadwerkelijk is.’

info

& reserveren: www.deburen.eu

‘Daarom, inwoners van Diest, is nu de tijd aangebroken voor eenVlaams-Nederlands tweede Belgische Organisatie: Huis deBuren en de stad Mechelen (in het kader van Hollandse Maatjes en BesteBuren) i.s.m. de deelnemende steden. Opstand, om een vuist te maken tegen de Hollandse dominantie in Nederbelgië.’ De reeks gaat dit najaar verder in Haarlem (21 september) met Luc Devoldere en burgemeester Bernt Schneiders, in Tilburg (30 september) met Jeroen van Zanten en burgemeester Peter Noordanus, in Gent (20 oktober) met Philip Freriks en burgemeester Daniël Termont, in Den Haag (6 november) met Bas Heijne en burgemeester Jozias van Aartsen en tot slot in Rotterdam (24 november) met Sarah Moeremans en burgemeester Ahmed Aboutaleb.

www.deburen.eu (Willem Bongers–Dek)

‘Je had het Noorden en het Zuiden, maar het land, dat was één’

BesteBurenKrant #2

5

Ze willen graag samenwerken, en ze geloven dat ze er de geknipte organisaties voor zijn. Theaterfestival Boulevard (‘s Hertogenbosch) en Theater Aan Zee (Oostende) sloegen de handen ineen om Vlaamse theatermakers naar Nederland te halen, en Nederlandse naar Vlaanderen. Dat resulteerde deze zomer in Bosch en Zee. Hoe waren hun ervaringen?

‘Wij gaan de Vlaamse golf weer in gang steken’ Hilariteit alom rond de vergadertafel, in het kantoor boven het Oostendse kunstencentrum Vrijstaat O. Viktorien van Hulst en Sophie De Somere, van Theaterfestival Boulevard (NL) en Theater Aan Zee (BE), beseffen plots dat de Vlaamse theatermaker die zij in Nederland willen introduceren, eigenlijk een Nederlandse is. ‘Oeps, niet bij stilgestaan’, lacht Viktorien. Dat toont meteen hoe relatief het verschil tussen Nederlandse en Vlaamse theatermakers is. Theaterfestival Boulevard en Theater aan Zee sloegen dit jaar de handen ineen voor een Vlaams – Nederlandse samenwerking. Ze willen jong talent uit Vlaanderen in Nederland lanceren en Nederlandse theaterbeloftes aan Vlaanderen presenteren. Een win - winsituatie: nieuw bloed op de festivals, en een nieuw publiek voor de theatermakers. Maar gemakkelijk is zo’n samenwerking niet, zeggen Viktorien van Hulst, Sophie De Somere en Luc Muylaert, rond de vergadertafel. Met zijn drieën hebben ze een brede kijk op de Nederlandse en Vlaamse theaterwereld. Viktorien (42) is artistiek en zakelijk directeur van Theaterfestival Boulevard, Luc (55) is medeoprichter en artistiek leider van Theater Aan Zee (TAZ) en Sophie (36) is programmeur en productieleider van het TAZ-programma Jong Theater. Nog maar twintig jaar geleden was er sprake van een ‘Vlaamse golf’: Nederland kon niet genoeg krijgen van Vlaamse theatermakers. Waarom loopt de uitwisseling nu moeilijker? Viktorien: ‘Er zijn twee verklaringen. Nederlandse podia zijn voorzichtiger en minder scherp geworden, onder invloed van de cultuurbezuinigingen. Ze brengen publieksvriendelijker werk, dus grote namen en herkenbare titels. Dan ligt een Vlaams gezelschap minder voor de hand. Een tweede verklaring is dat het voor Nederlandse podia verschrikkelijk duur is om Vlaams werk te programmeren. Je hebt de uitkoopsommen, die hoger liggen dan in Nederland, maar ook de reisvergoedingen en verblijfskosten. Voor een voorstelling betaal je voor een Vlaams gezelschap snel twee keer zo veel als voor een Nederlands gezelschap. Ook voor Boulevard is dat telkens een hele uitdaging.’

Als het Vlaamse werk duurder is dan het Nederlandse, dan moet het Nederlandse werk interessant geprijsd zijn voor Vlaamse podia. Kan TAZ daar goed gebruik van maken? Luc: ‘Daar merken wij helemaal niets van. Om een voorbeeld te geven: wij hebben een goede band met theatergroep De Warme Winkel en we wilden graag hun voorstelling brengen. Maar dat bleek onbetaalbaar. Door de uitkoopsom, maar ook door de reis- en hotelkosten. Het gaat altijd over de centen.’ Sophie: ‘We zitten op ons tandvlees, de budgetten zijn heel klein. Ik probeer zelf zo veel mogelijk in Nederland naar het theater te gaan, maar dat is niet evident. Omwille van de centen keer ik na elke voorstelling meteen terug naar België, ook op zaterdagavond. Maar als ik naar Amsterdam moet, betekent dat zes uur in de auto. Ik moet dus heel selectief zijn.’ Jullie hebben via het BesteBuren-fonds toch twee Nederlandse makers (De Warme Winkel en Tamar Blom) naar TAZ kunnen halen, en twee Vlaamse makers (Zuidpool en Rebekka de Wit) naar Boulevard. Wat houdt dat in? Luc: ‘Wij gaan de Vlaamse golf weer in gang steken! (lacht) Nee, serieus, we willen een springplank zijn voor Vlamingen in Nederland en voor Nederlanders in Vlaanderen. Ik denk dat wij als festivals fantastische testcases zijn, want wij zijn multidisciplinair. We zijn met literatuur bezig, met muziek, met jeugdprogrammering. Wij zetten iets in gang, of je het nu wil of niet.’

‘Het verschil tussen Vlaams en Nederlands theater wordt diffuser’ Viktorien: ‘Wat heel aantrekkelijk is, is dat we makers kunnen garanderen dat ze tweeënhalve week op een theaterfestival kunnen staan, in Vlaanderen en daarna in Nederland. Er zijn veel makers wanhopig op zoek naar plekken om te spelen. Als wij

beeld: Jonas Lampens

er samen achter staan, hebben ze al tien speelbeurten.’ Sophie: ‘Het mooie is ook dat TAZ en Boulevard complementair zijn aan elkaar. TAZ brengt vooral het werk van jonge makers, sommigen spelen bij ons hun eerste voorstelling. Bij Boulevard volgen ze ook de ‘doorgroeiers’ op, voor wie bij ons geen plaats is.’ Luc: ‘Neem een jonge theatermaker als Jetse Batelaan: die is bij ons begonnen met heel prematuur afstudeerwerk en heeft rustig zijn weg gezocht. Boulevard volgt hem nog altijd op. Dan is het nadien ook leuk om hem naar TAZ terug te halen.’ Jullie werken al jaren samen. Wat zijn de grootste hindernissen? Luc: ‘Drie jaar geleden hadden wij de eerste gesprekken met Boulevard. Zulke dingen moeten rustig kunnen groeien, je kan dat niet verplicht opleggen. Met sommige festivals zou ik nooit kunnen samenwerken, omdat die een totaal andere filosofie hebben.’ Viktorien: ‘Je moet weten hoe de ander kijkt en wat hij belangrijk vindt. Niet elk theaterfestival maakt dezelfde keuzes. Dus ga je praten: wat heeft de ander gezien en wat vindt hij daarvan? Dat heeft tijd nodig.’ Luc: ‘Het is jammer dat je voor zo’n samenwerking een projectvoorstel moet indienen. Wij zijn heel bewust met onze samenwerking bezig, we proberen daar rustig en structureel aan te bouwen. Eigenlijk zou dat structureel ondersteund moeten worden, en niet moeten afhangen van een project dat al dan niet wordt toegekend. Het kader waarin we onze samenwerking moeten inpassen is te klein voor de grootheid waaraan wij denken.’ Viktorien: ‘Als je de samenwerking over de grenzen heen een serieuze basis wilt

geven, zou je daar een aantal plekken voor moeten aanwijzen: podia of festivals, die daar op langere termijn afspraken over maken. Daar willen wij zeker aan meewerken. Nu houdt de realiteit ons nog tegen.’ De jongere garde lijkt wat makkelijker de grens over te gaan. Is er een kentering in zicht? Luc: ‘Vroeger was het eenrichtingsverkeer van de Vlamingen naar Nederland, nu gebeurt ook het omgekeerde.’ Sophie: ‘In de Belgische scholen zitten nu veel Nederlanders. En die blijven ook. Dat is iets recents.’ Viktorien: ‘Dat vind ik hoopvol om te zien. Als ze in Vlaanderen op school zitten, bouwen ze ook hun professionele kring hier op. Dat zie je in zo’n groep met Suzanne Grotenhuis en Freek Vielen, die gaan over grenzen heen.’ Daarnet beseften jullie dat één van de ‘Vlaamse’ theatermakers in jullie projectvoorstel eigenlijk een Nederlandse is: Rebekka de Wit studeerde en speelt weliswaar in Vlaanderen, maar komt uit Purmerend. Sophie: ‘Dat is nog zo’n mooi voorbeeld van een Nederlandse die hier is blijven plakken. Wij sturen haar nu terug naar Nederland (lacht).’ Viktorien: ‘We hadden er helemaal niet bij stilgestaan en dat is eigenlijk hoopgevend. Het bewijst dat het verschil tussen Vlaams en Nederlands in die nieuwe generatie veel diffuser aan het worden is.’

www.festivalboulevard.nl www.theateraanzee.be tekst: Leen Vervaeke, met dank aan CVN

6

Agenda BEELDENDE KUNST Vormidable – Hedendaagse Vlaamse Beeldhouwkunst Museum Beelden aan Zee en Warp Contemporary Art Platform Hedendaagse kunst van Vlaamse beeldhouwers met internationaal succes, o.a. Berlinde de Bruyckere, Wim Delvoye, Jan Fabre, Panamarenko. Tot 25 oktober (Den Haag) www.beeldenaanzee.nl Art17 Street Art Belgium en Urban Art NOW Culturele doortocht van Amsterdam tot Gent met muurschilderingen, artist talks, workshops en exposities: verrassende confrontatie tussen geschiedenis en kunst, die het artistieke verleden van de Lage Landen benadrukt. September – november 2015 (Amsterdam, Den Haag, Deinze, Gent) www.urbanartfestival.com Moving a brick through water Nest en Netwerk Totaalinstallatie waarbinnen alles onderling verbonden is, waar toekomst en verleden, het decor en het echte leven, het werk en ‘the making of’ regelmatig van plaats wisselen. Net als bij hun presentatie ‘Suspension of disbelief’ continueren Sarah & Charles het spel van schijnbare tegenstrijdigheden en visuele verwarring. ‘What you see is not what you get’. 20 september - 1 november (Aalst) www.netwerk-art.be Bavo Baby II 37PK, Wedem en Nucleo Jonge Haarlemse en Vlaamse kunstenaars geven hun hedendaagse visie op de beschermheilige van Gent en Haarlem: Sint Bavo. Naast de tastbare tentoonstelling maakt Sub-marine Jungle een online tentoonstelling in de vorm van een game. Een archivaris, dominee, dichter en beeldend kunstenaar schrijven teksten ter verdieping van de expositie. Nucleo biedt een Haarlemse kunstenaar een residentie van een maand. Oktober 2015 – december 2015 (Gent) www.nucleo.be Tactische Verplaatsing: Artist in Residence-project Haarlem - Veurne 37PK en kunstvereniging Emergent Een Vlaamse kunstenaar werkt drie maanden in Haarlem en realiseert een project in de openbare ruimte van de stad. Ook presenteert hij zich met workshops, lezingen en evenementen aan het publiek. 15 oktober – 15 januari (Haarlem); 2016 (Veurne) www.haarlem.nl/vlaanderen Antwerpen - Zundert Vincent van GoghHuis, M HKA en Air Antwerpen Uitwisseling artist in residence: jonge, talentvolle kunstenaars werken in Antwerpen en Zundert. Om de artistieke dialoog aan te wakkeren worden vier kunstenaarsavonden georganiseerd. Gelijktijdig presenteert het Vincent van GoghHuis een tentoonstelling van bekende Nederlandse en Vlaamse kunstenaars, met o.a. werk van Emo Verkerk, Fred Bervoets, Luc Tuymans en Marlene Dumas. Oktober 2015 – maart 2016 (Antwerpen, Zundert) www.vangoghhuis.com Lodgers School of Missing Studies en M HKA Lodgers biedt een plek aan initiatieven die niet zelf over een openbare ruimte beschikken. De School of Missing Studies werkt samen met architecten voor de productie van hun projecten. Het project maakt een vergelijking tussen Antwerpen en Rotterdam in de sociale, historische en architecturale context, gezien vanuit een jonge generatie. Tentoonstelling in M HKA, lezingen en workshops i.s.m. architectuurstudenten van de Universiteit Antwerpen. 31 oktober – 17 januari (Antwerpen) www.muhka.be Artiestenresidenties in psychiatrische instellingen Vzw KAOS en Het Vijfde Seizoen Het Vijfde Seizoen is een residentie in een psychiatrische instelling waar kunstenaars samenwerken met patiënten

BesteBurenKrant #2

en medewerkers. KAOS organiseert tentoonstellingen. Een oud-resident van Het Vijfde Seizoen woont en werkt drie maanden in een gemeenschapshuis met mensen met een psychotische kwetsbaarheid. Tegelijk werkt een Belgische kunstenaar in Het Vijfde Seizoen. Januari 2016 (Amsterdam), februari 2016 (Brussel) www.vzwkaos.weebly.com

COMMUNITY Amsterdam Boiling en Antwerpen Boiling We the City en iDROPS Live crowdfunding event. Creatieve stadmakers pitchen hun idee. De Vlaamse pitchers worden ingezet bij de pitchers in Amsterdam en omgekeerd. De eerste editie is in Amsterdam met Vlaamse co-referenten, de tweede in Antwerpen vice versa. In de derde editie presenteren de winnaars de realisatie van hun initiatieven. September (Amsterdam, Antwerpen), november (Amsterdam) www.amsterdamboiling.nl K!Dag ter ere van de Lage Landen United Cultural Foundation, Kinderen Goedgekeurd! en Gemeentelijke overheden Baarle-Hertog en Baarle-Nassau Een dag vol gratis workshops in BaarleHertog en Baarle-Nassau, waarbij kinderen en senioren uit Vlaanderen en Nederland samen kunst beleven. Een professionele docent begeleidt workshops. Johan Famaey componeert een Burenlied dat tijdens de workshop muziek wordt aangeleerd door Kinderen Goedgekeurd, onder begeleiding van een gemengd Nederlands - Vlaams orkest. 22 november (Baarle-Hertog, Baarle-Nassau) www.unitedculturalfoundation.org Deelcellen Hartland Grensland Turnhout-Tilburg Stichting Atelier Famous en U Turn Hout Telefooncellen zijn cultureel erfgoed, maar bijna allemaal verdwenen. Ze vervulden een belangrijke collectieve functie. Delen is het nieuwe hebben. In buursteden Tilburg en Turnhout bouwt een groep vrijwilligers een authentieke telefooncel om tot ‘deelcel’ voor kleine spullen: boeken, CD’s, DVD’s... Beide cellen komen terecht in de publieke ruimte, vrijwilligers houden toezicht en doen het beheer. Op Valentijn 2016 worden de cellen feestelijk ‘geruild’ en ingehuldigd. 14 februari 2016 (Tilburg, Turnhout) www.bewustverbruiken.be

DESIGN Design Derby: Nederland - België (1815 - 2015) Design museum Gent en Museum Boijmans-Van Beuningen Overzicht van tweehonderd jaar vormgeving uit België en Nederland. Ruim vijfhonderd designobjecten (glaswerk, keramiek, meubels, mode en grafisch design) zijn, in chronologische volgorde, parallel aan elkaar te zien. 23 oktober – 14 februari (Gent) www.designmuseumgent.be BesteBuren smeden banden! IJzer en Vuur vzw en NGK Ontwerpwedstrijd mondt uit in smeedmanifestatie in La Fonderie in Brussel. Vlaamse en Nederlandse smeden mogen deelnemen aan deze wedstrijd, gemengde teams krijgen de voorkeur. De drie laureaten zetten op de smeedmanifestatie hun ontwerp om in de praktijk. 10 - 11 oktober (Brussel) kunstsmeden.be Goesting Belgische Keramisten en Nederlandse Vakgroep Keramisten Vijf Vlaamse en vijf Nederlandse keramisten exposeren en werken samen. Ze stellen hun werk tentoon in het Instituut voor Kunst en Ambacht (IKA) in Mechelen. 6 november – 15 november (‘s-Hertogenbosch); 22 januari – 7 februari (Mechelen) www.jeannetklement.nl/exposities

ERFGOED/ MUSEA Willem I en het Koninkrijk van Nederland en België Het Nationaal Archief en STAM In 24 uur Met Willem, Koning van Nederland en België ontdekt de bezoeker hoe Willem I met tomeloze energie investeert in het door oorlog verarmde land. Het Verloren Koninkrijk. Willem I en België vertelt het verhaal vanuit het standpunt van het zuidelijk deel van het koninkrijk en gaat uitgebreider in op de afscheiding van België. 28 augustus 2015 – 17 juli 2016 (Den Haag); 15 oktober – 28 maart (Gent) www.gahetna.nl De Bevriende Vreemdeling Nationaal Glasmuseum Leerdam en Het Glazenhuis / Jeroen Maes Onderzoek naar de cultuurverschillen én overeenkomsten tussen Vlaanderen en Nederland. Twee museumdirecteuren werken tijdelijk als tentoonstellingsmaker bij hun collega, om vanuit de eigen achtergrond een nieuwe expositie te realiseren. Tegelijkertijd maakt kunstenaar Brad Copping (CA) een imaginaire verbinding tussen beide musea. Hij vaart, met een kano van glas, tussen Lommel en Leerdam en doet verslag van dit wonderlijke productieproces. Oktober 2015 - maart 2016 (Lommel, Leerdam) www.nationaalglasmuseum.nl

FILM Burenbelang Nederlands Film Festival en Film Festival Oostende Meerdaags programma dat focust op de eigenheid van en overeenkomsten tussen de culturen van Nederland en Vlaanderen. Het publiek geniet in een bij het buurland passende entourage van recente speelfilms, documentaires en interactieve projecten uit het buurland. Kwaliteit en actuele maatschappelijke thema’s bepalen de programmering. 17 september (Oostende), 25 - 27 september (Utrecht) www.filmfestival.nl Pop Up Cinema - Buren Bios Stichting Solar World Cinema en Mooov Vzw Uitwisselingsevenement voor Nederlandse en Vlaamse kwaliteitsfilms die normaliter de grens niet over gaan. Mooov (Turnhout) toont een Nederlands filmprogramma, zonne-energiebios SolarCinema (Tilburg) een Vlaams filmprogramma. Bijzondere lokaties worden omgetoverd tot filmtheater. Pay as you want. Vanaf oktober 2015 (Turnhout, Tilburg) www.solarcinema.org Meet your Maker! Film Festival Vzw Marcel en Schokkend Nieuws Nieuw filmfestival voor liefhebbers van Nederlandse en Vlaamse genrefilm (cult, science-fiction, fantasy, horror) en beginnende filmmakers. Het festival biedt jonge makers een podium en stimuleert het maken van genrefilms via masterclasses, workshops en competities. In een informele sfeer komen (aspirant-)makers en publiek in contact. Filmvertoningen wisselen de masterclasses en pitchingsessies af. Oktober (Brussel), 19 december (Amsterdam) www.offscreen.be

FOTOGRAFIE .tiff 2015 Fotomuseum Antwerpen en Unseen Amsterdam FoMu geeft jaarlijks een magazine uit voor inspirerende jonge Belgische fotografie: .tiff. I.s.m. De Brakke Grond wordt .tiff ook gelanceerd in Amsterdam: over een zeventig meter strekkende muur presenteert iedere fotograaf een serie van bovenmenselijk formaat. Op .tiff Talks presenteren de fotografen hun werk in het FoMu. .tiff Magazine is verkrijgbaar in de museumshop. Vanaf 19 september (Amsterdam) en 1 oktober (Antwerpen) www.brakkegrond.nl

Poeticize Spaarnestad Photo en Charlotte Lybeer Op uitnodiging van tentoonstellingsmaker Jedithja de Groot presenteert fotografe Charlotte Lybeer haar nieuwe werk, n.a.v. een zoektocht door de collectie Spaarnestad van het Nationaal Archief. 15 januari – 26 februari (Den Haag) www.jedithjadegroot.nl Foam Talent 2015 in De Markten in Brussel Foam Fotografiemuseum Amsterdam en De Markten Talenttentoonstelling in Brussel met werk van 21 fotografen onder de 35 jaar. De tentoonstelling komt voort uit een jaarlijkse open oproep aan jonge fotografen wereldwijd, om de carrières van opkomend talent te stimuleren en hen internationaal te introduceren. 2 - 25 februari (Brussel) www.foam.org Jong Volk Getuigendag voor kinderkunsten HETPALEIS en Holland Festival Politici, academici en kunstenaars vertellen hoe zij voor het eerst bewust kunst hebben ervaren. Zij spreken hun getuigenissen uit tijdens een middagprogramma, nadien worden ze gepubliceerd. 18 november (Antwerpen) www.hetpaleis.be

VERHALEN Het Regent Verhalen De Verhalenwerf en Mezrab Intercultureel vertelmoment in Amsterdam en Antwerpen, laatstgenoemde voorafgegaan door een vertelworkshop. De deelnemers verzorgen het voorprogramma van Histoires Sans Frontieres/ Stories beyond Borders/ Verhalen Over Grenzen. 27 september (Amsterdam), 11 - 13 november (Antwerpen) www.verhalenwerf.be 35mm poem Art Cinema OFFoff en Stichting Poetry International Vier voorstellingen met zwijgende film en sprekende dichters: stoelend op de traditie van de vroegste filmische experimenten, waar een explicateur de films vergezelde van commentaar. Het project combineert experimentele stille film met poëzie. De films komen uit het archief van het Eye Filmmuseum. De dichters schrijven voor deze voorstelling nieuw werk. Oktober 2015 (Brussel, Amsterdam) www.offoff.be

MUZIEK De Grootste Jukebox van de Lage Landen LUCA School of Arts en Vlaamse Beiaard Vereniging De grootste jukebox is een typisch product van de Lage Landen: de beiaard, vroeger een heuse stadsradio. Dit immaterieel cultureel erfgoed komt opnieuw dichterbij: via een app kunnen passanten verzoekjes aanvragen die ze even later op de ‘jukebells’ horen. In Nederland is de jukebox gevuld met Vlaamse classics en vice versa. 19 September (Utrecht), 20 september (Gent) luca-arts.be The Flipside Paradox Stichting Zesde Kolonne en JazzLab Series Serie concertavonden om Vlaamse en Zuid-Nederlandse muzikanten met elkaar in contact te brengen. Een basisgroep uit beide landen draagt de improvisatiesessies; steeds nieuwe muzikanten vullen de bezetting aan. Herfst 2015 www.jazzlabseries.be Festival Club Canapé Stichting Live in Your Living Room 24 concerten in zes steden. Per concert treedt een Vlaams-Nederlands duo uit de alternatieve popmuziek op in een huiskamer: een ‘triomf der gastvrijheid’. Herfst 2015 (diverse locaties) www.liveinyourlivingroom.nl

Droom Duo’s Stichting Doek en De Singer Topmusici uit beide landen ontmoeten elkaar in de meest intieme bezetting mogelijk: het duo. Een uitwisseling van gedachten d.m.v. improvisaties en composities: lichtvoetig, serieus, stormachtig of meditatief. Avontuurlijke podia presenteren twee of drie duo’s per avond. September 2015 – maart 2016, (diverse locaties) www.doek.org Drongo Rap Openbare Bibliotheek Amsterdam en Muntpunt; Drongo festival en De Taalstudio Rapper/acteur Akwasi en rapcollectief Stikstof reageren in meertalige rapbattle op elkaars taalgebruik en onderwerpen. Beiden geven ook een openbare workshop voor jong talent en treden op tijdens het Drongo Festival. 26 september 2015 (Utrecht) www.drongofestival.nl GrensGeluid O.a. Motel Mozaïque en Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond Vlaamse en Nederlandse artiesten werken een maand lang in alle vrijheid samen. Het eerste duo bestaat uit Gregory Frateur en Maarten Vos, later volgen Spinvis en Mauro Pawlowski. Vanaf oktober 2015 (diverse locaties) www.motelmozaique.nl Polletje Pallieter Stichting Klangendum, Podium Galerij Jan Colle en Club Reserva Live hoorspel met tekstfragmenten uit Pallieter (Felix Timmermans) en Polletje Piekhaar (Willem van Iependaal). Soms gezongen, soms gesproken, van uitgeschreven stukken en liedjes tot ambientachtige soundscapes en improvisaties. Vanaf oktober 2015 (Rotterdam) www.klangendum.nl Talent Voor Vrijheid Music Generations en Urban Woorden Serie van audities, workshops, masterclasses en theatrale concerten voor jong (14 - 25 jaar) en ouder (50 - 90 jaar). Masters van naam en faam en met didactische kwaliteiten brengen de talenten naar een hoger niveau. Op podia in beide landen dragen de deelnemers vrijheid en vriendschap uit in cross-over performances. Vanaf oktober 2015 (Rotterdam) www.musicgenerations.nl Jam met Noten Intro in situ en Bl!ndman Laboratorium voor componisten en musici van nu. In livesessies bevordert het lab de communicatie tussen jonge componisten en uitvoerders. Zonder presteerdruk maar met goeie goesting werken zij met professionals. Workshops in Antwerpen en Maastricht, toonmomenten in Den Bosch, Utrecht, Kortrijk en Leuven. Muziekstudenten, programmeurs en artistiek leiders kunnen zich aanmelden! Oktober 2015 – maart 2016, (diverse locaties) www.introinsitu.nl Braublff 4 & 5 Kraak en De Player Project rond de vraag ‘waar en hoe loopt taal over in muziek?’ Dit concept nestelt zich in hedendaagse uitingen als hiphop, performance, graphics, muziektheater. Een geluidsdrager en booklet archiveren de reeks en geven verschillende artiesten een plek. 30 oktober en 4 december (Rotterdam), 31 oktober en 5 december (Brussel) www.kraak.net November Music 2015 November Music en Handelsbeurs November Music gaat dwars door genres heen met muziek van nu door makers van nu. De laatste ontwikkelingen uit hedendaags gecomponeerde muziek, jazz, new world music, muziektheater, visual music en geluidsinstallaties. Dit jaar een extra spotlicht op Belgische artiesten: onder meer Zwerm, De Beren Gieren, Hermes Ensemble en A Private View van Annelies Van Parys. 4 - 8 november (Den Bosch) novembermusic.net Watermusic Stichting Voor de Wind en Bl!ndman Watermusic van Händel in een bewerking voor saxofoonensemble en orgel. Watermusic biedt vele mogelijkheden

BesteBurenKrant #2

voor deze bezetting met de elektronische Tubax en het pedaal van het orgel. Bekende muziek in onverwachte bezetting en klanken. 14 november (Vianen) www.stichtingvoordewind.org Club Europa De Vechtclub en DePluym Nederlandse (performance)kunstenares Alexandra Duvekot en Belgisch muzikant/ filmmaker Jochem Baelus tourden samen met hun muziekprojecten Slumberland en Blue Crime. De tour wordt aangevuld met wisselende lokale artiesten. Bij de opening van Radio Dok (van Meduse MagiQ) is Slumberland te horen en zijn video-screenings van Blue Crime te zien. 26 november (Amsterdam) www.vechtclubxl.nl Ether Snuiven Stichting Worm en Les Ateliers Claus Een drietal kunstenaars krijgt de opdracht radio te maken. Hoofddoel is het radiospectrum als een discipline te beschouwen die dwarsverbanden legt tussen geluidskunst, multimedia en literatuur. Het project omvat drie werken in opdracht, die in residentie worden voltooid en ter plekke live worden uitgevoerd. December 2015 (Rotterdam, Brussel) www.worm.org De Kunst van het Trio+ Het Rembrandt Frerichs Trio en Benjamin Glorieux Concertserie in museumzalen i.s.m. Nederlandse en Vlaamse musea. De Vlaams-Nederlandse kunstgeschiedenis is het uitgangspunt: nieuwe muziek op historische instrumenten vormt de soundtrack bij een keur aan meesterwerken. Oktober 2015 www.rembrandtfrerichs.nl Maashorst Dommelhof Stichting Platform Nieuwe Experimentele Muziek en Klankenbos Interactieve GPS-compositie voor twee gelijkaardige locaties: de oude velodroom aan natuurgebied De Maashorst, waar tijdens WOI vijftienduizend Belgische vluchtelingen verbleven, en de looppiste aan Provinciaal Domein Dommelhof. De luister-app maakt in België deel uit van de WOI-klankroute, aan Nederlandse kant is het de basis voor een luisterwandeling door De Maashorst. 19 oktober (Neerpelt), 14 - 15 november (Uden), permanent Achelse Kluis www.soundartfestival.nl Gesneden Woord Urban Foxes, Soft Revolution en Refunc Cultuur op een laagdrempelige manier in de publieke ruimte. De Vélo M² (‘s werelds eerste Multi-Moduleerbare bakfiets) begeleidt de Gesneden Woord-Module van Brussel naar Den Haag. Mensen op straat worden uitgenodigd om iets liefdevols te schrijven voor een dierbare of toevallige passant. Taal wordt gebruikt, hergebruikt en doorgegeven. September 2015 (diverse locaties) www.urbanfoxes.org

NIEUWE MEDIA Crypto Design Challenge MOTI (Museum of the Image), Hogeschool van Amsterdam, iMal e.a. Oproep aan jonge designers en kunstenaars om ideeën te ontwikkelen die het versleutelen van digitale beelden en informatie toegankelijk maken. MOTI verschaft ontwerpers en kunstenaars inzicht in de wereld van cryptografie. Vanaf september 2015 (Breda) www.cryptodesign.org Bring Your Own Beamer Stichting SetUp en Nerdlab Ruim tachtig kunstenaars en beeldmakers projecteren hun werk op één avond. Op muren, plafonds en door ramen; muziekpaleis TivoliVredenburg transformeert tot één groot canvas met nieuwe mediakunst. Van video en animatie tot mapping, performance en interactieve installaties. Bring Your Own Beamer is een internationaal beproefd recept. SetUp en Nerdlab organiseren samen twee edities en wisselen beeldmakers en kunstenaars uit. 25 september (Utrecht), 23 oktober (Gent) www.bringyourownbeamer.nl

7

PUBLICATIE Zwart/ Witboek Rekto:verso en Het Transitiebureau Dubbelpublicatie. Het zwartboek bouwt op kritische dialogen tussen Vlaamse en Nederlandse denkers over urgente culturele knopen aan weerszijden van de grens, zoals participatie of ‘vervolling’. Het witboek zoekt antwoorden, in de vorm van verbeeldingsvolle voorstellen door jonge kunstenaars en beschouwers. De publicatie wil het begin zijn van een doorlopende Vlaams-Nederlandse reflectietank. 1 december 2015: publicatie. www.rektoverso.be De Nieuwe Vlaams-Nederlandse slag Gonzo Circus en diverse culturele actoren Gonzo focust op experimentele en avontuurlijke muziek. Met eigen events geeft het Vlaamse artiesten en organisaties een podium in Nederland en vice versa. Om nieuwe, duurzame, grensoverschrijdende samenwerkingen te verstevigen, presenteert het magazine een netwerkdag voor muzikanten, kunstenaars, programmatoren, labels en andere organisaties in het veld. Januari 2016 www.gonzocircus.com

REFLECTIE Vlaams-Nederlands FORUMVoorFILOSOFIE Filosofiehuis Het zoekend hert, ISVW (Internationale School voor Wijsbegeerte) en Brandstof / The School of Life Amsterdam Creatieplatform voor filosofie waarop informatie-uitwisseling, democratisch overleg en nieuwe initiatieven ontstaan. Het basisforum bestaat uit vijftien deelnemers. September 2015 – maart 2016 (Antwerpen, Amsterdam, Utrecht) www.hetzoekendhert.be Instituut voor Menselijke Activiteiten: conferentie, workshops, tentoonstellingen, publicatie Stichting Instituut voor Menselijke Activiteiten en Stedelijk Museum voor Actuele Kunst Op een voormalige Unileverplantage in Congo organiseert het Instituut van Renzo Martens met de lokale bevolking een conferentie over de meerwaarde van kritiek. Een serie workshops met kritische reflectie op hun arbeidsomstandigheden leidt tot tentoonstellingen, een publicatie en een film. September 2015 – maart 2016 (Gent, Eindhoven) www.humanactivities.org De 32e Pacificatielezing in Breda De Pacificatielezingen vzw Peter Vandermeersch, Vlaming en hoofdredacteur van NRC, spreekt over clichés en vooroordelen tussen Nederland en Vlaanderen en over het al dan niet bestaan van een gezamenlijke publieke opinie. 7 november (Breda) www.pacificatielezingen.org De Grens Voorbij: Onze Angst De Balie en Vooruit Duurzaam platform dat nadenkt over maatschappij en cultuur en voorbijgaat aan de grenzen van de natiestaat. In plaats van op verschillen tussen Vlaanderen en Nederland ligt de nadruk op gedeelde maatschappelijke belangen en het gezamenlijk formuleren van antwoorden. Wetenschappers, kunstenaars, politici, journalisten en publiek onderzoeken hoe angst de samenleving bepaalt. Jaarlijks, vanaf oktober 2015 (Gent, Amsterdam) www.debalie.nl Een online toekomst voor NederlandsVlaamse kunst- en cultuurkritiek Hogeschool van Amsterdam en Rekto:Verso Kunst- en cultuurtijdschriften moeten zichzelf heruitvinden, digitalisering biedt veel kansen. Dit project helpt jonge Nederlandse en Vlaamse kunstcritici hun werk te verdiepen en te verspreiden door een longreadreeks op te zetten: langere essays die een tegenwicht vormen voor de snelle communicatie via sociale media. Ambitieus en bespiegelend. Wat zijn de toepassingsmogelijkheden van beeld en

video, van collectieve werkvormen en de participatie van het publiek? Oktober – december 2015 www.networkcultures.org Filosofische Contactdag voor de Lage Landen Denkstation Brandstof en Filosofiehuis Het zoekend hert Eerste editie van de Filosofische contactdag. Dertig filosofiedeskundigen uit Nederland en Vlaanderen gaan gesprekken aan. Heeft u plannen op het vlak van praktische filosofie? Ervaringsdeskundigen geven advies tijdens een persoonlijk gesprek. 24 oktober (Antwerpen) www.hetzoekendhert.be Change The World, It Needs It Bâtard en Het Veem Theater Samenwerking tussen jonge kunstenaars, denkers en academici, vormgegeven in een festival. Scherpe programmatie van kunstenaars die bekommerd zijn om en reflecteren over transitie. Deze jonge denkers tonen ons nieuwe manieren van kijken. December 2015 (Amsterdam, Brussel) www.batard.be

STAD EN LEVEN Karuselo Rakonto WIELS Centrum voor Hedendaagse Kunst en Theater Zuidplein Met deze fantastische verhalenmolen willen WIELS en Theater Zuidplein lokale verankering in een kansarme wijk versterken. WIELS verzamelde verhalen bij vijfjarigen rond hun gedroomde groene speelplek in een stad. Tekeningen vormden de basis voor acht draaimolenfiguren. 13 september (Rotterdam) www.theaterzuidplein.nl Publiek Ensemble Sjoerd Leijten en NDSM Werf Een eigentijdse fanfare, variabel in aantal spelers, locatie en context. De instrumenten bestaan uit megafoons, walkietalkies en geluidsfietsen, uitgerust met technologie. De muzikanten verplaatsen zich wandelend, skateboardend en fietsend. Pleinen, bruggen en straten worden omgevormd tot een podium. Acht improvisatieperformances in Nederland en Vlaanderen, later ook in Duitsland. September en oktober 2015 (diverse locaties) www.volleband.nl Beauty Verhalen Salon Kaaitheater en Zinaplatform Bezoekers van de Beauty Verhalen Salon luisteren, onder het genot van een handmassage, naar het intieme levensverhaal van een voor hen onbekende Buur(t). Acht nieuwe verhalen van Brusselse en Amsterdamse bewoners, verteld door bewoners die op dezelfde manier verwend werden als de bezoekers van de Salon. Vanaf februari 2016 (diverse locaties) www.zinaplatform.nl Heilige Vloed Sharing Arts Society, MET-X en Bij‘ De Vieze Gasten Internationaal gezelschap van parademakers - beeldend kunstenaars, muzikanten en theatermakers - werkt samen en wisselt ervaringen uit en haakt aan bij bestaande parades. Voor het slotevenement speelt een artist in residence de bedelaar uit het verhaal van Sint-Maarten. Hij verbindt deze aan de bootvluchtelingen op de Middellandse Zee om het sprookjesachtig lichtfeest diepgang te geven. Sint-Maarten gaat over delen, ook met mensen die verder weg leven. September – november 2015 (diverse locaties) www.met-x.be

THEATER/PODIUM Droomkoffer Stichting Droomtheater en Figurentheater Boem Patat Een Nederlandse groep poppenspelers werkt samen met het Vlaamse Urban Woorden. Gezamenlijk starten ze een traject in Nederland en Vlaanderen met een combinatie van de teksten en Droomkoffer: een eenvoudige, kleinschalige schaduwtheaterkoffer, die je overal mee naartoe kunt nemen. Vanaf september 2015 www.droomtheater.com

I Used to Love to Look at the Ocean B12 en C-mine Genk De dansmarathons tijdens de grote depressie in Amerika gingen niet zozeer om de danskwaliteiten van de deelnemers, maar vooral over hun uithoudingsvermogen. Dansers Joke Emmers en Daan van Bendegem gaan dezelfde strijd aan in een avondvullende voorstelling en kijken of ook zij het uiterste van hun lichaam kunnen eisen. Een muzikale, fysieke, zwartgallige, komische voorstelling. September – december 2015 (diverse locaties) www.b12vzw.jimdo.com Private View 33 Collective en Muziektheater Transparant Private View vertelt een verhaal geïnspireerd op Hitchcocks Rear Window met muziek van Annelies van Parys en de videobeelden van 33 Collective. September 2015 – april 2016 (diverse locaties) www.transparant.be Kroonjuwelen der Lage Landen Stichting de Theaterdagen en Het Theaterfestival Uitwisseling van producties uit beide landen en de promotie van de Vlaamse en Nederlandse podiumkunsten over de landsgrenzen heen. Een jury selecteert zes voorstellingen voor beide festivals: de Kroonjuwelen der Lage Landen. 3 - 13 september 2015 (Brussel, Amsterdam) www.theaterfestival.be BASTAARD Kyoko Scholiers en C-Mine Tweehonderd jaar na ‘Waterloo’ staat Napoleon op de tweede plaats van ‘invloedrijkste figuren uit de geschiedenis’. Net na Jezus, maar voor Hitler. Met Louis van der Waal onderneemt Scholiers een zoektocht naar deze theatrale figuur. Oktober 2015 – maart 2016 (diverse locaties) www.kyokoscholiers.be De Weg, een vertelconcert Ekaterina Levental en Muziekcentrum De Bijloke Gent Vertelconcert over Leventals vlucht uit de voormalige Sovjet-Unie. Over haar weg, van land naar land. Over hoe vluchten de grond onder je voeten weghaalt en nieuwe deuren opent. Oktober 2015 – juni 2016 (Mechelen, Gent, Delft, Rotterdam) www.ekaterina.nl Schönheitsabend CAMPO en Spring De voorbije jaren creëerden Florentina Holzinger en Vincent Riebeek een pittige trilogie met de duetten Kein Applaus für Scheisse en Spirit, en de groepsperformance Wellness. Bij dit nieuwe duet is het vertrekpunt Sheherazade, het beroemde ballet uit 1910, en het verlangen van beroemde danskoppels uit die tijd om de dans opnieuw uit te vinden. Machtsrelaties, genderrollen, geweld, seks: geen taboe bleef onaangeraakt. Oktober 2015 (Gent, Mechelen) www.campo.nu Circuslabyrint Rotterdam Circusstad en Theater op de Markt Onderdompeling in de verrassende wereld van steeds veranderende circusacts. Nederlandse en Belgische circustalenten slaan de handen ineen. Multitalent Claudio Stellato regisseert de wereldpremière. 30 oktober – 2 november (Neerpelt) www.theateropdemarkt.be GOD. BOG. en Fonds Podiumkunsten / met steun van De Brakke Grond, de Theatermaker, Het Zuidelijk Toneel GOD. gaat over geloven en het menselijk verlangen tot aanbidding. BOG. onderzoekt ‘geloven’ niet enkel binnen religies maar ook binnen een seculiere samenleving door mensen te vragen naar hun ervaringen en ideeën. Vanaf november 2015 (diverse locaties) www.bogcollectie.com

De Therapiesessie 2 Julie Cafmeyer en Jonge Harten Voorstelling over het niet vinden van de kern. Julie Cafmeyer wil zo schaamteloos mogelijk het drama van anderen onderzoeken, om haar eigen leven vorm te geven en haar publiek te inspireren tot een leuk en gebalanceerd leven. Sessie 1 was in Antwerpen, sessie 2 dit najaar op tournee. Vanaf november 2015 (Groningen) www.jongeharten.nl Dansen op een Glazen Plafond Corrie van Binsbergen en Griet op de Beeck, Karen Willems, Hannelore Bedert en Mick Pauwe Tien eigenzinnige types met een sterk profiel en allen vrouw. Het glazen plafond staat voor begrenzing, vooroordelen. Maar een glazen plafond is ook doorzichtig en breekbaar. Het biedt het publiek een inkijk het verloop der dingen. Vanaf november 2015 (o.a. Antwerpen, Hasselt, Leuven) www.corrievanbinsbergen.com Explorer/ Prometheus Ontketend Urland en Crew, Eric Joris Tweede deel van de internettrilogie van Urland. Generatie Before the Computer (Crew) ontmoet generatie After the Computer (Urland). Ze vragen zich af wat er van het utopisch ideeëngoed van begin jaren ‘90 is geworden – de tijd dat het world wide web explodeerde. Vanaf december 2015 (o.a. Utrecht, Haarlem, Amsterdam) www.productiehuisrotterdam.nl HonderdHuizen Yinka Kuitenbrouwer en Bij’ De Vieze Gasten Yinka Kuitenbrouwer bezocht honderd mensen en praatte met hen over ‘thuis’. Op basis van de gesprekken die ze voerde, vertelt zij een nieuw verhaal. Over bewoners, vertrekkers, zwervers en thuisblijvers. Vanaf december 2015 (o.a. Gent, Amsterdam, Oostende) www.honderdhuizen.wordpress.com De Brievenschrijver Globe Aroma en Kaaitheater Tijdens WOI deserteerde de overgrootvader van theatermaker Simon Allemeersch. Hij vluchtte naar Nederland en zat vier jaar gevangen in het soldatenkamp van Zeist. Hij verdiende bij als brievenschrijver voor medegevangenen die via hem contact hielden met het thuisfront. Samen met Globe Aroma reconstrueert Allemeersch dit universele verhaal. December – maart 2016 (Brussel) www.kaaitheater.be The Jungle is Our House Club Guy & Roni en Arenbergschouwburg Een interdisciplinaire dans-, theater- en muziekvoorstelling, gebaseerd op een banier dat een groep vluchtelingen ophield in geïmproviseerd tentenkamp ‘Le jungle’. Zonder geopolitieke en morele stellingname, gedreven door nieuwsgierigheid en gebaseerd op documentair materiaal, verbeelden de makers de verhalen van les sans-papiers. Over trots, weerstand en doorzettingsvermogen. Vanaf maart 2016 (Antwerpen, Amsterdam, Den Haag, Zoetermeer) www.clubguyandroni.nl In de Pas (en een hoopje Gulliver) Theaterschip en Jeugdtheaterhuis Larf Een jongerenproductie met negen Vlaamse en negen Nederlandse talentvolle jongeren onder leiding van één Vlaamse en één Nederlandse regisseuse en gemaakt in Vlaanderen en Nederland. Het beeld van een aangespoelde Gulliver, uit Gulliver’s Travel van Jonathan Swift, is het uitgangspunt. Vanaf oktober 2015 www.theaterschip.nl RE/turn Stichting Rogie cs en M HKA Dansvoorstelling van Rogie c.s. over dementie. Een oudere man komt terecht in een nieuwe kindertijd, geïsoleerd van zijn omgeving. Gevolg: een humoristische, dan weer emotionele beeldenreeks, gedanst in een haast leeg decor door drie performers: een oudere man en zijn alter ego als jongeling en een vrouw in de dubbelrol van hun geliefde. Vanaf oktober 2015 (diverse locaties) www.rogie.nl

8

BesteBurenKrant #2

Schrijfwedstrijd

Karuselo Rakonto

Gluren bij de Buren

Verhalenmolen van recyclagemateriaal Karuselo Rakonto ging deze zomer in première op kinderkunstenfestival Supervlieg/ Supermouche in Brussel. De beelden op de draaimolen trokken honderden kinderen aan, die geduldig hun beurt afwachtten om op de prinsessentijger, de wandelende tak of de ladderschildpad te kruipen. Twee vrijwilligers hielden op eigen kracht de molen draaiende.

Literaire ambities? Mis- of erkend talent? Doe mee aan onze Gluren bij de Burenschrijfwedstrijd! Laat je pen de vrije loop en schrijf in maximaal vijfhonderd woorden jouw korte verhaal, gedicht, droom, essay, brief... De beste inzendingen maken kans op publicatie en deelname aan het slot feestweekend van BesteBuren in Antwerpen. Deze wedstrijd staat open voor iedereen tot 25 jaar. Houd voor meer informatie onze website en facebookpagina in de gaten.

De draaimolen is ontsproten uit de verhalen van kleuters: heel het traject was een open ‘actieve brainstorm’. Eerst werd aan een groep kleuters gevraagd hoe hun ideale speelplaats in de stad eruit zou zien. Kinderen van de vijfde klassen ontwierpen samen met de kunstenaars van WIELS de draaimolenfiguren: we kieperden een hoop recyclagemateriaal op de grond waaruit iedereen, met als leidraad tekeningen en sculpturen van de kinderen, begon te zoeken en samen te assembleren. Het mooie is dat de Karuselo nooit af zal zijn, dat fragiele elementen kapot zullen gaan en dus weer om nieuwe recyclagecreaties vragen. Half september komt de Karuselo naar Rotterdam.

www.besteburen.eu www.facebook.com/BesteBuren

beeld: Christine Laureys

www.facebook.com/karuselorakonto (Patries Wichers, Tom Goris)

Laat de kunst aan de kunstenaars Tijdens het BesteBuren-jaar willen we feest vieren maar ook kritische stemmen laten horen. Van mensen die ons scherp houden voor de kracht maar ook de noden van de cultuursectoren. Theatermaker Naomi Velissariou hield tijdens het openingsfeest in Rotterdam een lezing die de toon zette, en die we hieronder integraal opnieuw publiceren. Omdat we dat belangrijk vinden! Meer kritische teksten publiceren we met regelmaat op www.besteburen.eu. Voel je vrij om te delen en ga erover in gesprek. Want Beste Buren, die praten met elkaar. Beste Buren, Mijn naam is Naomi Velissariou. Ik maak theater. Dat is een kunstvorm waarbij mensen zich verkleden, verf op hun gezicht smeren, teksten van buiten leren en in het onmisbare bijzijn van anderen het bodemloze gat induiken waarboven wij als mens een beschaving hebben gebouwd. Hier theater maken leek mij onmogelijk. In plaats van theater serveer ik u daarom op boekhouding. Twee weken geleden zat ik aan de telefoon met mijn accountant om mijn eerste grensoverschrijdende belastingaangifte te betreuren, toen ik in paniek raakte bij de gedachte om u hier vandaag toe te spreken. Dat ik toch geen kunst op bestelling mocht leveren, dat een organisatorische wens nooit tot een artistieke uiting kon leiden, dat ik niet onderhoudend wilde zijn maar echt een inhoudelijke bijdrage wilde leveren aan zo’n middag als deze en dat ik mij afvroeg of dat tussen de feestelijkheid van ministers, pers en muzikale optredens wel wenselijk was. Na tweeënhalf uur beëindigde mijn conflictvermijdende accountant zwaar geïrriteerd

ons telefonisch treffen. Ik stond midden in de woonkamer (ik ijsbeer als ik bel), keek naar een schoenendoos vol ongesorteerde horecabonnetjes op de grond en werd naar mijn iPad toegedreven. Ik sta hier vandaag met diezelfde iPad, waarvan ik de btw weg kan strepen tegenover de btw die ik afdraag en die voor mij in directe zin als aftrekpost zou dienen, gesteld dat mijn inkomen hoger zou zijn dan mijn startende ondernemersaftrek. Ik sta hier dus met mijn Ipad en ik sta hier in naam van mijzelf. Niet als visitekaartje van een geslaagde Nederlands-Vlaamse culturele kruisbestuiving maar als kunstenaar, toevallig in Limburg geboren en iets minder toevallig in Amsterdam aan het werk. Een kunstenaar dus. Geen Belg, geen Hollander, geen ondernemer, geen culturele innovator, geen community artist, geen creative industrialist maar gewoon, een kunstenaar. Een kunstenaar die vanuit zichzelf naar de wereld kijkt en die die blik probeert vorm te geven. Een kunstenaar aan wie gevraagd werd om hier tien minuten te praten en die van die tien minuten gebruik gaat maken om haar eigen bestaan tot dusver te overzien. Vergeef mij als een tussen twee overheden gesloten verdrag mij niet tot de meest kunstzinnige uiting van mijn carrière heeft weten te drijven. Wat volgt is een soort boekhoudkundige biografie. Een politiek en fiscaal levensverloop in prozavorm. Het is een zomer in Antwerpen aan het begin van deze eeuw. Ik krijg het aan de stok met Dora van der Groen, wissel het theater in voor iets nuttigs op een universiteit en vind daarin weinig voldoening. Mijn blik op de wereld heeft beweging nodig en met twee voeten onder tafel kan ik geen kant op. Tot zover de proloog. Vijf jaar en een echt diploma later val ik terug in de armen van mijn eerste beroepsliefde: ik ga naar de Toneelacademie Maastricht. De vrouw in de toga is hier gewoon een man met een stok. Hij heette René Lobo en gisteren hebben we met pijn in ons hart afscheid van hem genomen.

Maastricht. Een provinciale vulkaan van verbeelding barst uit. Berichten uit de buitenwereld lijken veraf. In Amerika lopen volgevreten bankiers huilend over straat met een lege kartonnen doos en vanuit Vlaanderen hoor ik vaag iets over hoe Bourgondiërs de kaasschaaf invoeren. Ik krijg een baantje als receptioniste, stufi en een OV-chipkaart. Ik drink een vaasje Grolsch en spreek naar het einde van de zin. Herfst. Een nieuw decennium. Er verschijnt een zekere Mark Rutte op het toneel. In mijn hoofd maakt hij zijn entree op de fiets. Er komt een afbetalingsplan voor dat gedoe met die banken. We doen dat op de een of andere manier met zijn allen. Voorjaar. Locatietheatermakers doen hun sjaals om en gaan op een Terschellings strand staan in de vorm van een groot kruis. De Mars der Beschaving is begonnen. Ik begin een landelijke actiegroep met kunstvakstudenten, schrijf een manifest samen met een Palestijns-Nederlandse oude bekende uit Antwerpen en ontmoet ergens in het gedruis mijn huidige werkgever: productiehuis Frascati. De mars komt ten einde, vrienden bezetten het Binnenhof niet en ik speel een Vlaamse voorstelling in Amsterdam. Daar blijf ik tijdens de zomer en schrijf ipv een manifest een aanvraag voor een talentontwikkelingsbeurs uit Belgisch-Limburg. Ik krijg de beurs. Met de beurs schrijf ik een plan. Mijn bureaucratische ontmaagding is een feit. Mijn hele afstudeerjaar lang loop ik rond met dat plan. Ik doe een stage in Amsterdam en een stage in Gent. Halbe Zijlstra doet uitspraken die ik niet wil herhalen, Bart De Wever wordt burgemeester van Antwerpen en doet uitspraken die ik niet wil herhalen. Ik leg mijn met Vlaams-Limburgs geld geschreven plan voor aan een Rotterdams gezelschap van Maastrichtse collega’s. Verder heul ik met dat plan langs stad en land. Ik klop aan bij de Theatermaker

Antwerpen, Campo Gent, STUK Leuven, C-Mine Genk, Dommelhof Neerpelt, productiehuis Rotterdam en Frascati Amsterdam. Van de zeven aangeklampten zeggen er vijf toe en mijn eerste Vlaams-Nederlandse coproductie wordt geboren. Vervolgens doe ik met dat coproductiegeld namens het Rotterdamse gezelschap een projectsubsidieaanvraag bij een NFPK, het Nederlandse Fonds voor de Podiumkunsten. De aanvraag wordt gehonoreerd en met de projectsubsidie plus de steun van de coproducenten repeteren we in een Neerpelts bos, gaan in première in Leuven en touren doorheen heel Nederland. Intussen is de man op de fiets herkozen en zijn de productiehuizen geschrapt. Nederlanders om me heen praten over een hereniging met mijn thuisland en realiseren zich daarbij niet hoe bespottelijk ze zijn. Ik verhuis mijn hele boekhouding terug naar België uit angst voor de kaalslag van... Rutte II. Ik ben nog steeds Naomi I en als Frascati na mijn afstuderen toch nog bestaat, mag ik van mijn plan een traject maken. Ik studeer af en stap voor het eerst op een zinkend schip. Tot op heden houden we de boel drijvend. Herfst in Amsterdam. Een hoop gedoe met een girorekening, zorgverzekeringspolis en 010-adres. Ik ontdek dat wat in Vlaanderen sociale zekerheid heet, hier sociale zekerheid wordt genoemd. Ik vraag projectsubsidie aan in Vlaanderen. Ik krijg projectsubsidie maar moet die later weer teruggeven om redenen die ik tot op vandaag niet heb kunnen achterhalen. (Iets met een administratief-juridisch-technisch Nederlands-Vlaamse asynchrone boekhouding. Denk ik.) Ik maak voorstellingen bij Frascati. Over mijn familie in Genk, mijn liefde in Antwerpen en het leven na de dood.

BesteBurenKrant #2

9

Vorlesebühne: onvoorspelbaar, kort vreemd proza Er zijn ontelbare poëziepodia, er zijn veel pretentieuze literaire podia, er is veel theater, het stikt van muziek, het wemelt van comedy en cabaret. De Vorlesebühne wil iets anders. De Vorlesebühne wil uitsluitend kort vreemd proza (naast de muziek), de Vorlesebühne wil een organisch geheel zijn, dat op een onvoorspelbare manier tegelijk serieus en grappig is. Waar de deelnemers belangrijk zijn maar tegelijk ondergeschikt aan het geheel. Waar geen losse grote ego-blokken zijn maar waar de auteurs met elkaar verstrikt raken. Waar geen onderscheid wordt gemaakt tussen toevallig bekende en toevallig onbekende schrijvers en muzikanten. De Vorlesebühne speelt sinds 2008 maandelijks in houtzaagmolen De Ster in Utrecht maar steekt ook haar voelsprieten uit om steeds nieuwe schrijvers en muzikanten te lokken en, steeds vaker, zelf op reis te gaan. Naast een vijftigtal Nederlandse auteurs trad inmiddels ook een dozijn Vlaamse auteurs bij ons op en hebben we een paar keer een Vlaamse editie gespeeld in De Brakke Grond. Sinds een jaar knopen we structurele contacten aan, we hebben immers het vermoeden dat Vlaanderen, misschien wel

Halbe Zijlstra heet nu Jet Bussemaker. In haar staat van het theater vraagt ze of wij een constructieve gesprekspartner van de overheid willen zijn. In de lente schrijf ik met wat vrienden een brief aan Jet Bussemaker met de vraag om ons de kunst van de toekomst toe te vertrouwen. De brief heeft effect. Wat volgt is een plan. Met rugzakjes, leningen en coaches. Wij beleggen een spoedvergadering in de Smoeshaan. Een paar glazen Heineken later: een tegenvoorstel. Er wordt gelobbyd. Met effect. Het tegenvoorstel wordt aangenomen. Ik krijg hoop, doe een aanvraag voor een tweejarige jongemakersregeling bij het NFPK, ruil mijn kunstenaarsstatuut in voor een VAR en het wordt weer zomer. Joke Schauvliege heet intussen Sven Gatz en ik sta met twee Amsterdamse producties op een Oostends theaterfestival. Op de slotdag van dat festival trekt een schaduw over het terrein als de eerste vrijwilliger met De Morgen onder de arm een

nog meer dan Nederland, openstaat voor onze ongewone speelse aanpak. In april 2015 traden wij voor het eerst in België op, in de Antwerpse Permeke Bibliotheek. Ondanks het aantrekkelijke thema Uitstel van Executie en het samenspel met o.a. Roosbeef, Delphine Lecompte, Carmien Michels en David Troch, stormde men niet massaal op ons af. Toch konden we een select en blij-verrast groepje van dertig bezoekers bekoren. Een geslaagd begin! In het voorjaar van 2016 keren we terug naar Antwerpen, als onderdeel van een kleine tournee door Vlaanderen. Een vrolijk, wrang, triest en ontroerend programma rondom de dood: De Tweede Dimensie – een Onderschat Perspectief’. Met, uit Nederland, Sylvia Hubers en Bernhard Christiansen en, uit Vlaanderen, Maud Vanhauwaert, David Troch, Jeroen Boone en de Gentse band De Anale Fase. Los van deze tournee zal op 4 december al een voorstelling plaatsvinden in het Brusselse Muntpunt. Wij komen graag Vlaanderen verwarren en betoveren!

www.kortvreemdproza.nl (Bernhard Christiansen)

koffie bestelt. Op de voorpagina staat dat er vijf miljard wordt bespaard. Een dag later: de prijsuitreiking. In dezelfde krant zegt iemand dat kunst en cultuur waarde hebben en belangrijk zijn maar eigenlijk tot niets dienen, behalve dan algemene tevredenheid. Ik win een prijs en drink een Duvel. Belgische collega’s informeren bij mij of er nog werk is in Amsterdam. Met een vermoeide glimlach stap ik op een trein naar het Noorden. Thuis vind ik een brief. Van het NFPK. De commissie merkt op dat mijn werk zich in aanzienlijke mate onderscheidt binnen het bestaande landelijke aanbod maar beoordeelt mijn ondernemerschap als zwak en mijn rol als maker in mijn talentontwikkelingstraject als passief. De aanvraag wordt op basis hiervan afgewezen. Ik vloek. Ik bouw een feestje. Ik vloek. Ik maak. Ik breek af. Najaar. BesteBuren-jaar. Iedereen is er op het openingsfeest in Rotterdam.

beeld: Jeroen Boone - de Vorlesebühne

Het maakt niet uit waar ik naartoe ga. De afgelopen vijf jaar ben ik even vaak gewisseld van land als van bureaubladachtergrond. Enkel Vlaamse journalisten vragen me nog steeds wat ik in Holland zoek dat ik in Antwerpen niet vinden kan en enkel soevenierwinkelhouders zien me nog aan voor een dagjesmens in de Jordaan. Ik ben geen visitekaartje maar een vluchteling. Ik troost mij met de gedachte dat de meeste artiesten uit de annalen der mensheid ooit zijn gemigreerd. Maar de absolute vanzelfsprekendheid waarmee ik onze staatsgrenzen doorkruis heeft veel weg van de beschrijving van een schip dat aan twee kanten zinkt en waarbij de reddingsvesten zich op het voorsteven bevinden en de sloepen zelf aan de achterkant. Als ik niet de hele tijd over en weer ren, dan red ik het niet. Nu kunnen we onszelf vrolijk maken dat we ervoor gezorgd hebben dat het dek vrij genoeg is om rond te blijven rennen, er ligt weinig in de weg. Alleen is dat verdomde schip nog steeds aan het zinken. En dat schip is natuurlijk de kunst. Kunst heeft weinig moeite met het oversteken van grenzen. Uit flagrant opportunisme maar ook vanwege zoiets als universele zeggingskracht. Zeker vandaag. Nu de landsgrenzen in Europa zijn verdwenen en die onnozele trein tussen Brussel en Amsterdam weer regelmatig rijdt. Kunst is een duur woord. Elitair. Cultuur klinkt toegankelijker, nuttiger, gemakkelijker. Kunst is moeilijk. Kunst geeft zin. Dynamische signalering door thermochromische snelwegverf heeft nut. Zin en nut zijn niet hetzelfde. Kunst en cultuur ook niet.

beeld: Jean van Lingen

Cultuur is wat ons uit de wildernis heeft gehaald, ons als mens heeft gespleten en ons in groepen heeft onderverdeeld. Groepen die allemaal streven naar een zekere graad van gelijkheid, oftewel identiteit. Cultuur is wat ons op onze buurman doet lijken en ons van de vreemdeling doet verschillen. Kunst is een voortdurende viering van het verschil. En daarom, paradoxaal genoeg,

in staat om verschil te overbruggen. Culturele samenwerking? Wat betekent dat precies, gesteld dat kunst grenzen doorbreekt die culturen in de eerste plaats hebben geschapen? Als een culturele samenwerking tussen Nederland en België zin heeft, dan is het in mijn ogen om de kunst aan de cultuur te doen ontstijgen. Overleven doet kunst altijd. Als het niet in Nederland of België is, dan in Duitsland, Frankrijk of Engeland. Kunstenaars zullen zichzelf altijd opnieuw blijven uitvinden. Maar ze hebben daarvoor meer nodig dan alleen potten met geld. Kunst moet ruimte bezetten. Huizen bewonen, productieplatformen creëren, festivals doen leven, concertzalen vullen, bibliotheken bestormen. Plekken hebben we nodig, plekken waar een verhaal kan rijpen, een praktijk langzaam kan groeien, experimenten gewoon mogen falen, erfgoed kan worden geconserveerd, talent kan worden ontwikkeld en waar voor mijn part zelfs aan cultureel ondernemerschap kan worden gedaan. Laat ons niet dolend achter in een landschap van topinstituten maar geef ons plekken waar we op onze voorwaarden serieuze allianties kunnen aangaan met een stad, een land en de samenleving. Laat ons niet als een stel opportunistische grabbelaars van potje naar potje hobbelen. Laat deze culturele samenwerking niet nog een potje zijn. Laat ons niet drijven of vluchten maar wortel schieten. Vertrouw de kunstenaars de kunst toe. Zodat er straks nog iets te bespreken valt bij een Belgisch speciaalbier en bitterballen van Holtkamp. Zodat er iets ongrijpbaars overblijft, iets dat niet door beleid kan worden besteld, zodat we iets niet kunnen vinden, zodat een cirkel niet rond is en we niet aan de waarheid ten onder gaan.

(Naomi Velissariou & Michael Bijnens)

10

BesteBurenKrant #2

Droomtheater: schaduw, slam en poetry De afgelopen zes maanden hebben Droomtheater (NL) en Urban Woorden (BE) elkaar uitgebreid bezocht. We bezochten elkaars werkterreinen, wisselden ervaringen uit, onderzochten samenwerkingsmogelijkheden en leerden elkaars kwaliteiten en beperkingen beter kennen. Beide landen hebben contacten gelegd met een internationaal circuit van woordkunstenaars, poppenspelers, dansers, fotografen en filmers. We wisselden deelnemers uit voor de masterclasses Droomkoffers Bouwen en droomden gezamenlijk hardop over opengaande deuren: intergenerationeel, interactief en intercultureel. We bezochten het Eye Filminstituut, verkenden een centraal wonen- en een volkstuincomplex als mogelijke uitvoeringslocatie en namen deel aan workshops tijdens het Urban Woorden Week Festival in Leuven... Na een aantal heetgebakerde discussies over cultuurparticipatie, community arts en duurzaamheid, ligt er nu De Droomkoffer met Shadow, Slam en Poëzie: een serie laagdrempelige voorstellingen en workshops op het gebied van poëzie en

schaduwtheater. We presenteren openbare voorstellingen in parken en tuinen, op kunstmanifestaties in de provincie, in wijkcentra, kinderdagverblijven en huiskamers. Daarnaast programmeren we besloten voorstellingen in bijvoorbeeld zorgcentra en gevangenissen. Onze uitvoeringen zijn bestemd voor ouderen, kinderen en jongeren. Bewoners van rusthuizen kunnen zeer verrast zijn als een schimmentheater met poëzie- en/ of slam-artiest in hun huiskamer wordt gepresenteerd. Vaak raken zij geïnspireerd en beginnen zelf ook met schimmen maken en rijmen voordragen. Zelf werd ik aangenaam verrast toen ik, als deelnemer aan een rap-workshop, een leeftijdsverschil van veertig jaar bemerkte. Rapper Pe, met wie ik samenwerkte, zei sportief: ‘Hey, cool, niks mis mee, we doen het gewoon!’

www.droomtheater.com/agenda

za 13 zo 14 feb 2016 deSingel Antwerpen

BesteBuren Feest

In 2015 werkten kunstenaars uit Vlaanderen en Nederland fantastisch samen als BesteBuren. We sluiten dit feestjaar af op 13 en 14 februari 2016 met een liefdesweekend: een apotheose van Vlaams-Nederlandse culturele uitwisseling met een lonkende blik naar de toekomst. Omdat goed samenwerken leidt tot culturele groei. Dit weekend zetten we een traditie in: BesteBuren Feest. We spreken elk jaar rond Valentijn af in deSingel voor een feest waarop Vlaanderen en Nederland de liefde bedrijven via cultuur.

op het feestmenu za 13 feb vanaf 20 uur

► d e t h e a t e r m a k e r ► BOG. ► Rotterdams Philharmonisch Orkest & Collegium Vocale Gent olv. Philippe Herreweghe ► Ivo van Hove & Toneelgroep Amsterdam

zo14 feb vanaf 16 uur

► slotevenement ► Ivo van Hove & Toneelgroep Amsterdam

www.urbanwoorden.be (Joanne Oussoren)

beeld: Valery Salvaire

HonderdHuizen: Een eerste impressie Wat is thuis? Met koekjes en een opname-apparaat ben ik dat gaan vragen aan honderd mensen. Ik kwam in huizen, appartementen, kraakpanden, boerderijen, bejaardentehuizen, een station, een boot, een stacaravan. Ik dronk koffie en thee. Soms een pintje of een glas wijn. Ik at koekjes, pralines, versgebakken taart of taart van de bakker. Zelfgemaakte soep, fetablokjes, olijven, een kaasplateau. Een Tunesische kipmaaltijd. Ik zag allerlei gezichten, nadenkende blikken. Ik hoorde zoekende stemmen. Herinneringen, ontboezemingen. Over ouders, familie, buren, vrienden. Over oude thuizen en opgroeien. Over nieuwe thuizen en ouder worden. In de afgelopen zes maanden heb ik 78 mensen bezocht in 22 verschillende steden en dorpen. Ik heb nu bijna honderd uur opnamemateriaal. Daarmee heb ik een eerste voorstelling gemaakt. Ik heb de interviews nageluisterd en uitgeschreven, geknipt, geplakt, gezocht, gemonteerd. Wat is er overgebleven? Een fichebak. 78 foto’s, 78 gezichten. Citaten op evenzoveel systeemkaarten.

Hubert, boer uit Wakken: ‘Ik ben hier geboren, ik ben niet verplant geweest.’ Leonthine uit Gent, die eerst samenwoonde met Filip en later pas zijn lief werd: ‘Ik heb het wel gemist, dat wij elkaar nooit hebben kunnen missen in een huis.’ Roshna, gevlucht uit Irak, nu in Amsterdam: ‘Waar je je leven kan bouwen en de baas kan worden over je eigen tijd en je eigen bestaan.’ Tot mijn wekkertje gaat. Half uur voorbij, voorstelling voorbij. Voor nu toch. Want ik werk verder. Ik bezoek verder. Nog tweeëntwintig te gaan, dan heb ik honderd huizen. Nog vier maanden, dan is HonderdHuizen ‘af’. Dan is er een voorstelling. Een ‘definitieve’. Waarschijnlijk nog altijd met een fichebak, foto’s en citaten. In ieder geval met de honderd mensen die deze voorstelling mee hebben gemaakt door met mij te spreken, door mij te vertrouwen en aan mij toe te vertrouwen.

Op 4 december gaat HonderdHuizen in première Bij’De Vieze Gasten in Gent. www.honderdhuizen.wordpress.com

De voorstelling begint, ik zet een wekkertje. Ik kies kaarten, mensen, citaten:

(Yinka Kuitenbrouwer)

beeld: Yuri van der Hoeven

BesteBurenKrant #2

11

Droom Duo’s: intiem, transparant en open Tien podia, zes Vlaamse en zes Nederlandse artiesten die steeds nieuwe duo’s vormen om een avondvullend programma te brengen: dat is Droom Duo’s. Zo maakt het publiek in beide landen kennis met musici van over de grens. Stichting Doek is een collectief van improviserende musici die internationaal erkend zijn om hun creatieve kwalititen. Ze zijn van verschillende generaties en gebruiken verschillende stijlen. Samen met De Singer in Rijkevorsel zocht Doek contact met Vlaamse en Nederlandse podia, waarop de musici elkaar ontmoeten in de meest intieme bezetting: het duo. Op dit moment hebben zes Nederlandse musici aangegeven met welke Vlaamse musici ze graag een duo willen vormen. Zo hebben we een lijst samengesteld waaruit de podia er twee of drie kunnen kiezen voor een avondvullend programma. Tot nu toe zijn de reacties heel enthousiast!

gevallen gaan de musici nieuwe muzikale ontmoetingen aan, in andere gevallen hebben ze al samengewerkt en gaat het om verdieping. Voor alle musici geldt deze samenwerking als het aanscherpen van hun improvisatorische kunde. Een duo is heel intiem, transparant en open – je kan je niet verschuilen achter andere spelers, je moet in gesprek met de ander en je moet echt iets te melden hebben! We willen een publiek trekken dat van jazz en geïmproviseerde muziek houdt, luisteraars die bereid zijn om het proces te volgen en te kijken waar de reis heen gaat. Een avontuurlijk publiek dus!

De Doek-musici zijn: Eric Boeren, John Dikeman, Oscar Jan Hoogland, Wolter Wierbos, Michael Moore, Wilbert de Joode. De Vlaamse musici zijn: Bart Maris, Joachim Badenhorst, Teun Verbruggen, Peter Jacquemyn, Dirk

In de eerste plaats willen we mooie muziek van het hoogste niveau bereiken. Maar natuurlijk ook: het publiek laten kennismaken met musici van over de grens; in sommige

Serries, Kris Defoort www.doek.org beeld: Peter Ganushkin

(Carolyn Muntz)

Vlaams XL groot op Nederlands Film Festival

beeld: Mous Lambarat

November Music

Los van genres en trends Al vanaf de eerste editie van November Music (1993) hebben wij een sterke band met het Vlaamse muziekleven. In die tijd was samenwerken tussen beide landen nog niet zo vanzelfsprekend. Maar voor een festival dat zich afspeelt in de provincie Noord-Brabant ligt het eigenlijk voor de hand om de blik naar het zuiden te richten. Mooie bijkomstigheid is natuurlijk het kwalitatief hoogstaande en diverse muziekaanbod in Vlaanderen. Ideaal voor een festival als November Music, dat los van genres en trends programmeert. Het is opvallend dat Vlaanderen wat dat betreft vooroploopt; in Nederland werd in die tijd nog veel meer vanuit vaststaande genres gewerkt. Al bijna 25 jaar maken we mooie producties waarin Vlaamse en Nederlandse makers en uitvoerders samenwerken en presenteren we de top en talenten van het Vlaamse muziekleven. Zo hadden we het eerste concert buiten Vlaanderen van het nu wereldberoemde Quatuor Danel en waren pianist Daan Vandewalle, improvisator Fred van Hove, ensemble Champ d’Action, het Bl!ndman Kwartet en de componist Karel Goeyvaerts op het festival te horen.

In de tussentijd is vrijwel het gehele Vlaamse muziekleven wel een keer langsgekomen. We werken al jaren intensief samen met het Transit Festival in Leuven en er staan mooie projecten op stapel met deSingel in Antwerpen, Muziekcentrum De Bijloke Gent en het Concertgebouw in Brugge.

Traditioneel hult het Nederlands Film Festival zich elke editie één dag in Vlaamse sferen. Dit jaar is dit vaste programmaonderdeel langer en uitgebreider dan ooit tevoren. Het NFF ontvangt de zuiderburen in een rijk, gevarieerd meerdaags programma vol films en ontmoetingen. We gaan een mooie editie tegemoet met maar liefst drie Vlaamse premières van lange speelfilms: Paradise Trips (regie van Raf Reyntjes, en nu al goed voor negen nominaties voor de Vlaamse filmprijzen, de Ensors), Café Derby (van regisseur Lenny van Wesemael) en de animatiefilm Cafard (van regisseur Jan Bultheel). Daarnaast staan er een hoop korte films, documentaires en speelfilms geprogrammeerd, waarmee talentvol Vlaanderen aantoont dat prachtige eindexamenfilms vaak de garantie vormen voor mooie opvolgers. Uiteraard laat het NFF ook deze jonge talenten graag zien aan het festivalpubliek. Voor een aantal films is dit jaar samengewerkt met Nederland, de overige zijn Vlaams, Vlaams en nog eens Vlaams.

In bijeenkomsten (vele met publiek) en workshops leren Nederlanders en Vlamingen over én van elkaars sterke kanten. Zij onderzoeken wat het mooie verschil maakt. Van belang is natuurlijk dat we elkaars werk bewonderen en ervoor zorgen dat films over de grenzen heen een groter publiek krijgen. Dat we ontdekken waar samenwerking sterk maakt en ruimte wordt gemaakt voor nieuwe samenwerkingsverbanden. En dat moet gaan lukken, de lijst genodigden uit beide landen overziend: onder anderen de regisseurs van bovengenoemde films, maar ook Adil el Arbi, animator Robbe Vervaeke en gastheer en – vrouw Jan Leijers en Eva Van der Gucht. Het Nederlands Film Festival vindt dit jaar plaats van 23 september t/m 2 oktober, met als terugkerend slot en hoogtepunt de competitie om de Grote Prijzen van de Nederlandse Film: de Gouden Kalveren.

www.filmfestival.nl (Claire van Daal)

Ook voor de komende editie is het Vlaamse muziekaandeel weer omvangrijk, de ensembles en componisten behoren tot de top van de wereld, zowel in de gecomponeerde muziek, jazz als muziektheater. Een tipje van de sluier: TaxiWars ft. Robin Verheyen en Tom Barman, Dans Dans, Jef Neve trio met een speciale gast, Transparant met muziektheater van Annelies van Parys, gitaarkwartet Zwerm met Fred Frith en geluidskunstenaar Jeroen Uyttendaele. Een mooie uitsnede van het rijke Vlaamse muziekaanbod!

www.novembermusic.net (Bert Palinckx) beeld: Café Derby

12

BesteBurenKrant #2

QUIZ

Test je kennis van Vlaamse en Nederlandse cultuur. De antwoorden op de vragen staan rechtsonder. Wil je meer? Op www.besteburen.eu/quiz staan nog meer quizvragen voor je klaar!

vraag 3

Dichters des Vaderland

Minimalistisch ontwerp

Wie zijn op dit moment de Dichters des Vaderlands van België en Nederland?

We zien hier een stoel van het merk Vitra. Door wie is deze stoel ontworpen?

A. Leonard Nolens en Joke van Leeuwen

A. De Belgische ontwerper Maarten Van Severen

B. Charles Ducal en Anne Vegter

B. De Nederlandse ontwerpster Hella Jongerius

vraag 1

Tronies uit de 17e eeuw We zien hier Meisje met de parel (16651667) van Johannes Vermeer. Het schilderij is een zogenaamde ‘tronie’, een studie van een opvallend gezicht of een gelaatsuitdrukking. Wie maakte dit genre in de 17e eeuw populair?

A. Rembrandt

vraag 6

Verhulst en de Libris Prijs De Vlaamse schrijver Dimitri Verhulst schreef dit jaar het Boekenweekgeschenk. Met welke roman won hij de Nederlandse Libris Literatuur Prijs?

A. De Helaasheid der Dingen B. Godverdomse Dagen op een Godverdomse Bol

vraag 7

vraag 4

White cube versus de gewone man Een belangrijk wapenfeit van ‘kunstpaus’ Jan Hoet was...

A. Het organiseren van een tentoonstelling in de huiskamers van gewone mensen

Hahaha

Deze lichtsculptuur is onderdeel van de entree van het Van Abbemuseum in Eindhoven. Van wiens hand is dit werk?

A. Van de Nederlandse beeldend kunstenaar John Körmeling B. Van de Belgische ontwerper en kunstenaar Thomas Lommée

B. Het introduceren van The white cube, de witte museumzaal

B. Rubens

vraag 9

vraag 10

Film naar theater

Welke Nederlands-Vlaamse film is vertolkt naar een theatervoorstelling?

A. Loft B. The Broken Circle Breakdown

1A: Rembrandt. Tronies werden in groten getale voor de open markt geproduceerd. Anders dan bij portretten waren de modellen vrijwel altijd anoniem. Dit geldt ook voor het model op het schilderij Meisje met de parel. Vermoedelijk was het Vermeers oudste dochter. 2A: Nederland. Jheronimus Bosch werd geboren in ‘s-Hertogenbosch.

vraag 8 vraag 2

vraag 5

We zien hier Tuin der lusten (1480-1490) van Jheronimus Bosch. Hij kreeg tijdens zijn leven de bijnaam ‘den duvelmakere’, werd bekend als vernieuwer van de bestaande beeldtraditie en kreeg onder andere opdrachten van het hertogelijk hof in Brussel. Waar werd hij geboren?

Welke Nederlands-Vlaamse co-productie is een tv-serie en geen film?

‘Den Duvelmakere’ Patat of taart? A. Patatje Oorlog B. Picknick met Taart

A. Nederland

Smappee meet je energieverbruik We zien hier de Smappee uit 2014. Met Smappee meet je het energieverbruik van alle toestellen in huis en zie je de opbrengst van je zonnecellen. Het helpt je energie te besparen. Smappee is nog maar net op de markt, maar ontving al direct een belangrijke prijs. Welke was dat, en wie heeft de Smappee ontworpen?

A. Philips i.s.m. TU Delft, en een Dutch Design Award (NL)

B. Vlaanderen

B. Smappeeteam i.s.m. Pilipili, en het Henry van de Velde Label (BE)

centre for international cooperation

SaltyStock the best illustrations in a wink

TJARKO VAN DER POL

£z

3B: Charles Ducal en Anne Vegter. Sinds 2000 kent Nederland een Dichter des Vaderlands. België heeft zich laten inspireren door Nederland. Vanaf 29 januari 2014 is Charles Ducal daar de eerste Dichter des Vaderlands 4A: Het organiseren van een tentoonstelling in de huiskamers van gewone mensen. Jan Hoet is bekend om zijn baanbrekende tentoonstelling Chambres d’Amis (‘86), waar hij een tentoonstelling organiseerde door kunstenaars werk te laten maken voor de huiskamers van gewone Gentenaren. 5B: Picknick met Taart. 6A: De Belgische ontwerper Maarten Van Severen. Ondanks het minimalistische, strakke ontwerp dat zeer doet denken aan Nederlands design, komt deze stoel van de Belgische meubelontwerper en interieurarchitect Maarten Van Severen. 7A: De Nederlands beeldend kunstenaar John Körmeling. Het werk van Körmeling (1951) is zeer divers. Het varieert van stripachtige tekeningetjes met beeld- en woordspelingen tot schetsen van al dan niet uitvoerbare bouwsels en maquettes. 8B: Smappee kreeg het Henry van de Velde Label, omdat Smappee een goed voorbeeld is van een innovatief service design. Service design legt de nadruk op de dienst en niet het product. 9B: Godverdomse Dagen op een Godverdomse Bol. Dimitri Verhulst presenteert de geschiedenis van de mensheid in minder dan tweehonderd pagina’s, in een oerknal van taal. 10A: The Broken Circle Breakdown

BesteBuren is een programma van DutchCulture

Redactie: Bart Driessen, Reinier Klok, Ann Overbergh,

(Amsterdam) en het Vlaams-Nederlands Huis deBuren

Hester Schaaf, Ann Venneman / Hoofdredactie: Hester

(Brussel), in opdracht van de Nederlandse en de

Schaaf / Ontwerp: Zinnebeeld / Illustraties: Tjarko van

Vlaamse overheid, en in samenwerking met de Brakke

der Pol, SaltyStock

Grond en vele andere partners.

Veel dank aan iedereen die met tekst en beeld heeft

www.besteburen.eu

bijgedragen aan deze uitgave.