Nederlands: ver weg en dichtbij Vijf jaar Taaluniecentrum NVT Taaluniecentrum NVT Gebouw Kaaitheater (7de verdieping) Sainctelettesquare 19 1000 Brussel België tel: + 32 2 203 66 73 fax: + 32 2 203 66 75
[email protected] www.taaluniecentrum-nvt.org
BRONKS Varkensmarkt 15-17 1000 Brussel telefoon. 02 219 99 21
[email protected] www.bronks.be
Vrijdag 22 november - Locatie: Taaluniecentrum NVT + Bronks 14-17 uur: vrije inloop (bezoek aan Taaluniecentrum NVT en bibliotheek), inchecken in hotel 17-18 uur: officiële aanmelding en inschrijving voor conferentie (Bronks) – koffie en thee 18 uur: welkomstwoord door Mieke Smits (directeur Taaluniecentrum NVT) 18.10-20 uur: diner met warm en koud buffet (kleine zaal) 20.10 uur: officiële opening van het feestweekend door Pascal Smet, voorzitter van het Comité van Ministers van de Nederlandse Taalunie (grote zaal) 20.30 uur: culturele avond (grote zaal) -
Presentatie: VRT-nieuwsanker Martine Tanghe Muzikale begeleiding: Andries Boone en Chris Carlier
-
Optredens van: Ester Naomi Perquin, Nederlandse dichteres Theatergroep Fast Forward, met poëzie van o.a. Paul van Ostaijen en Annie M.G. Schmidt Alida Neslo, actrice uit Suriname Lennaert Maes, Vlaamse cabaretier en zanger
Bereikbaarheid en parkeren In de buurt van het Taaluniecentrum NVT en jeugdtheater BRONKS is het moeilijk een parkeerplaats te vinden. U kunt het best met het openbaar vervoer komen. Vanuit Brussel-Noord kunt u lopen, of u gaat naar het Rogierplein om de metro te nemen. Vanaf het Rogierplein of vanuit de stations Brussel-Zuid of Brussel-Centraal neemt u de metro naar: -
halte IJzer / Yser voor het Taaluniecentrum NVT halte Sint-Katelijne / Sainte-Cathérine voor BRONKS
Wie met de auto komt, kan het best parkeren in één van de volgende parkeergarages: -
Parking Lepage, Léon Lepagestraat 23-31, 1000 Brussel Parking Dansaert, Nieuwe Graanmarkt 2, 1000 Brussel
Zaterdag 23 november - Locatie: Bronks 8.45-9.15 uur: Aanmelding Ontvangst door verhalenvertelster Mia Verbeelen, samen met ‘Zus & Zo’ Koffie en thee (Bronkscafé) 9.15-9.30 uur: ‘Vijf jaar Taaluniecentrum NVT’ door Mieke Smits, directeur (grote zaal) 9.30-10.30 uur: Lezing door Piet Van de Craen Hoe meertalig onderwijs slimmere leerlingen produceert (grote zaal) 10.45-12.15 uur: eerste uitwisselingsmoment, ‘Ontmoeting in taal en cultuur’ 1. Nederlands oefenen in een meertalige context – K. Stals en R. Callewaert (grote zaal) 2. Toetsing en evaluatie: CNaVT – K. Van Gorp (kleine zaal 1) 3. Interculturaliteit in het vreemdetalenonderwijs – A. De Jonghe en I. Degraeve (kleine zaal 2) 4. ‘Van hier naar daar’, intercultureel spel – B. Versteeg en P. Schoenaerts (vergaderzaal) Materialenmarkt van uitgevers (balkon) 12.15-13.45 uur: lunch (Bronkscafé) + materialenmarkt van uitgevers (balkon) ! 13-13.30 uur: extra vertelmoment door Mia Verbeelen en ‘Zus & Zo’ (grote zaal) 13.45-15.15 uur: tweede uitwisselingsmoment, ‘NVT: theorie en praktijk’ 5. Kinderboeken in de klas – M. Winckel en B. Versteeg (grote zaal) 6. Communicatief woordenschatonderwijs – H. Van Loo en A. Decavele (kleine zaal 1) 7. www.erknederlands.org: werken met het ERK – S. Vanhooren (kleine zaal 2) 8. Het hulpwerkwoord – C. Van Baalen (vergaderzaal) 15.15-15.30 uur: pauze (Bronkscafé) 15.30-17 uur: derde uitwisselingsmoment, ‘NVT: theorie en praktijk’ 9. Dramatische expressie in de taalklas – P. Schoenaerts (grote zaal) 10. (Inter)actief lezen: spreekvaardigheid stimuleren – J. Potargent, L. Verrote (kleine zaal 1) 11. Woordenschatonderwijs: hoe pak je dat aan? – G. Dijkman (kleine zaal 2) 12. Taalverwerving in het kwadraat: (literatuur) vertalen – I. Degraeve (vergaderzaal) Posterpresentaties (balkon) 17.15 uur: slotmoment (grote zaal) 17.30-19 uur: borrel (Bronkscafé) + posterpresentaties (balkon)
Beschrijving lezingen en workshops zaterdag 23 november
Openingslezing, 9.30-10.30 uur: Hoe meertalig onderwijs slimmere leerlingen produceert. Meertalig onderwijs heeft vanaf het begin van de 21ste eeuw een hoge vlucht genomen in Europa. Het gaat dan meerbepaald om Content and Language Integrated Learning (CLIL), waarbij een deel van het curriculum in een andere taal dan de schooltaal wordt aangeboden. In deze bijdrage wordt verslag uitgebracht van CLIL-onderzoek in België waarbij het Nederlands ofwel de schooltaal ofwel de doeltaal is. De tweede taal was onveranderlijk het Frans. De resultaten laten de voordelen van deze vorm van taalonderwijs zien, waarbij bovendien ook extratalige aspecten naar voren komen. De verklaring hiervoor ligt in het impliciete karakter van dit leerproces dat een andere status heeft dan expliciet leren. Ook wordt een uitstapje naar de breinwerking gemaakt. (Taal)onderwijs, leren en het brein worden m.a.w. naadloos bij elkaar gebracht. Piet Van De Craen studeerde Germaanse talen en neurolinguïstiek. Hij is voltijds hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel, waar hij Nederlandse taalkunde en algemene taalkunde doceert. Sinds 1997 is hij secretaris van de European Language Council, en in 2003 werd hij vice-voorzitter van de Association belge de Linguistique Appliquée. Hij is lid van het Comité Taalkunde van het (Nationaal) Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek.
1. Nederlands oefenen in een meertalige context: spelmethodieken Vaak vinden anderstaligen niet de weg om wat ze in de klas leren ook in de praktijk om te zetten. En een taal leer je pas echt door ze te spreken. Tegelijk weten organisaties, instellingen en individuele burgers niet altijd hoe ze het best kunnen omgaan met anderstaligen. Soms schakelen ze onnodig over naar een andere taal. Soms spreken ze gebroken Nederlands omdat dat makkelijker lijkt. Maar in beide gevallen ontzeggen ze de anderstalige de kans om zijn nieuwe taal te oefenen. We moeten leren omgaan met die meertalige context en voldoende ‘oefenkansen’ bieden aan anderstaligen die Nederlands willen leren. Tal van organisaties werken met lokale, regionale of Europese middelen taalpromotieprojecten uit. Tijdens deze workshop willen we je laten proeven van verschillende spelmethodieken, waarmee iedereen nadien zelf aan de slag kan om te spelen met en rond taal. Vzw ‘de Rand’ en het Regionaal Integratiecentrum Foyer stellen de spelen voor die ze hebben ontwikkeld om een positieve houding tegenover andere talen en culturen te stimuleren, talig te spelen en spreekdurf aan te wakkeren. Rein Callewaert werkt voor vzw Foyer, een Brusselse vereniging die zich bezighoudt met de globale problematiek van de integratie van allochtone bevolkingsgroepen (www.foyer.be) en Karen Stals is medewerker taalpromotie bij vzw ‘de Rand’, een organisatie die het Nederlandstalig karakter van 19 gemeenten in de Vlaamse rand rond Brussel ondersteunt via sociaal-culturele activiteiten, dienstverlening en informatie, en het stimuleren van maatschappelijke participatie.
2. Toetsing en evaluatie: CnaVT Meten is weten, is een vaak gehoorde uitspraak in het onderwijs. Vandaag de dag is er een grote voorkeur voor toetsen. Toetsen moet – zo lijkt het wel. De resultaten op toetsen hebben vaak een grote impact op het (onderwijs)leven van degene die een toets heeft afgelegd; ze bepalen bijvoorbeeld of een student aan een opleiding hoger onderwijs mag beginnen. Het is dus belangrijk dat we ‘goed meten’ en zorgvuldig omgaan met toetsresultaten. Dit geldt voor alle toetsen, maar in het bijzonder voor internationale toetsen Nederlands als vreemde taal, zoals de examens van het Certificaat Nederlands als Vreemde Taal (CNaVT). In deze workshop stel ik de CnaVT-examens voor, sta ik stil bij de kenmerken van goede toetsen en bij de mogelijkheden en grenzen van toetsen. We verkennen begrippen als validiteit, betrouwbaarheid en authenticiteit. Deze soms bedrieglijk eenvoudige termen stellen de toetsontwikkelaar en de toetsgebruiker voor grote uitdagingen. De deelnemer ontdekt verschillende soorten toetsen: een snel in elkaar geknutselde woordenschattoets versus een taakgerichte taalvaardigheidstoets. Wat vertelt de ene toets je dat de andere je niet vertelt? We werken rond toetsafname en rond beoordeling. De deelnemer krijgt zo een kijkje achter
de schermen van de toetswereld. Hij of zij krijgt zicht op de uitdagingen waarvoor ieder van ons met een hart voor toetsen staat. Het huidige en het toekomstige CNaVT vormen daarbij de leidraad. Koen Van Gorp is verbonden aan het Centrum voor Taal en Onderwijs van de KU Leuven, dat samen met Fontys Lerarenopleiding Tilburg de CnaVT-examens organiseert.
3. Interculturaliteit in het vreemdetalenonderwijs Taal en cultuur zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Deze workshop is gebaseerd op de zogenaamde integratieve benadering van taal- en cultuuronderwijs. We analyseren interculturele botsingen en succesverhalen van taalleerders. We gaan aan de slag met lesmateriaal (rond foto’s, filmpjes, cartoons, teksten) die de interculturele vaardigheid van leerlingen en studenten bevorderen. Ook de docent heeft nood aan reflectie. We bieden de docent handvatten aan om de interculturele dimensie van taalonderwijs te doorgronden en om te zetten in concrete taaltaken. Annelies De Jonghe is neerlandicus en germanist. Ze doceert Nederlands en Duits in Duitsland. Ze is de cursusleider van het jaarlijkse Seminarium voor docenten die Nederlands doceren aan buitenlandse universiteiten, in opdracht van de Nederlandse Taalunie en het Taaluniecentrum NVT. Haar specialismen zijn blendend learning, creatief schrijven en de integratieve aanpak van cultuurkunde en taalverwerving. Samen met Britta Bendieck (UvA) richtte ze het internationale programma FAM (Freiburg-Amsterdam-model) op, dat intussen in het studiecurriculum van vijf universiteiten werd opgenomen. Ze is auteur bij uitgeverij Langenscheidt in München. Ingrid Degraeve studeerde vertaalkunde en vergelijkende literatuurwetenschap. In 1999 zette ze in Tbilisi (Georgië) een docentschap Nederlands op aan de Ilia State University. Ze publiceert vertalingen van Georgische literatuur bij Vlaamse en Nederlandse uitgeverijen. Sinds 2008 werkt ze als projectleider bij het Taaluniecentrum NVT. In dat kader stelt ze samen met Annelies de Jonghe het programma voor het Seminarium voor NVT-docenten samen. Ze geven dan workshops op het gebied van integratief taalonderwijs, interculturaliteit en reflectie op de eigen lespraktijk.
4. ‘Van hier naar daar’, intercultureel spel ‘Van hier naar daar’ is een spel voor Nederlands- en anderstaligen, dat werd ontwikkeld door het Centrum voor Informatieve Spelen in Leuven, in opdracht van het Taaluniecentrum NVT en vzw ‘de Rand’. Het spel brengt mensen van een verschillende (taal)achtergrond samen en stimuleert wederzijds respect. De spelers ervaren de moeilijkheden en frustraties die je ook ervaart als je in een nieuwe cultuur terechtkomt. ‘Van hier naar daar’ bestaat uit twee verschillende kaartspelen. De spelers moeten zo veel mogelijk kwartetten vormen. Ze ondervinden in verschillende stappen hoe moeilijk het is om nieuwe regels te leren. Aan de hand van tussenbesprekingen komen ervaringen, gevoelens en frustraties van de spelers aan bod. We gaan het spel (kort) spelen en bespreken, en reiken tips aan om het spel met anderstaligen te spelen in de klas. Wie deze workshop volgt, krijgt de speldoos ‘Van hier naar daar’ ter waarde van 25 euro cadeau. Bianca Versteeg is projectleider bij het Taaluniecentrum NVT, waar ze zich vooral bezighoudt met de Franstalige gebieden. Ze organiseert samen met o.a. de onderwijsinspecties studiedagen en nascholingen voor leraren uit het basis- en voortgezet onderwijs, coördineert de A2-evaluaties van leerlingen in Wallonië en Noord-Frankrijk, helpt schooluitwisselingen opzetten en geeft workshops over diverse onderwerpen. Daarnaast geeft ze zelf Nederlandse les aan Franstalige basisschoolkinderen. Peter Schoenaerts is projectleider bij het Taaluniecentrum NVT. Eerder was hij docent NT2 aan het Instituut voor Levende Talen in Leuven, en gaf hij Nederlandse les in New York en Indonesië. In 2001 was hij een van de oprichters van de educatieve theatergroep Fast Forward (www.fast-forward.be), waarmee hij nog steeds theater voor anderstaligen maakt. Hij werkte mee aan bekende NT2/NVT-publicaties (o.a. ‘Vanzelfsprekend’, ‘Thematische Woordenschat Nederlands voor Anderstaligen’, ‘Het Grote Puzzel- en Doeboek voor Anderstaligen’ en ‘Goed gezegd’) en is ook eindredacteur bij het weekblad Humo.
5. Kinderboeken in de klas Het leren van een vreemde taal en cultuur wordt nog leuker als je er kinderboeken bij gebruikt. Tijdens deze workshop bespreken we diverse werkvormen, spelletjes en materialen om de communicatieve vaardigheden van leerlingen te verbeteren met behulp van kinderboeken. Deze
activiteiten worden allemaal gelinkt aan het Europees Referentiekader. Daarnaast gaat u ook zelf aan de slag aan de hand van een paar praktijkgerichte opdrachten. Tip: Neem uw favoriete prentenof kinderboek mee! Monique Winckel is werkzaam als pedagogisch begeleider bij het Bureau des Langues-Section Néerlandais op de Regionale Onderwijsinspectie in Lille. Ze organiseert en geeft bijscholingen en helpt bij het zoeken naar partnerscholen en het opzetten van diverse schoolprojecten. Bianca Versteeg is projectleider bij het Taaluniecentrum NVT, waar ze zich vooral bezighoudt met de Franstalige gebieden. Ze organiseert samen met o.a. de onderwijsinspecties studiedagen en nascholingen voor leraren uit het basis- en voortgezet onderwijs, coördineert de A2-evaluaties van leerlingen in Wallonië en Noord-Frankrijk, helpt schooluitwisselingen opzetten en geeft workshops over diverse onderwerpen. Daarnaast geeft ze zelf Nederlandse les aan Franstalige basisschoolkinderen.
6. Communicatief woordenschatonderwijs Plezier maken, emoties uiten, communiceren… En dat alles in een nieuwe taal. In deze workshop gaan we een heleboel communicatieve en interactieve oefeningen en spelletjes exploreren die de woordenschatverwerving stimuleren. We gebruiken tal van werkvormen met filmpjes, liedjes en gedichten, om zowel op een receptieve als op een productieve manier met woorden aan de slag te gaan in de klas. We besteden bewust geen aandacht aan klassieke woordenschatoefeningen. (Die kunnen natuurlijk ook van belang zijn, maar we gaan ervan uit dat oefeningen met opdrachten als ‘associeer’, ‘schrap wat niet in het rijtje past’ en ‘zoek een synoniem’ algemeen bekend zijn en bovendien vaak individueel gemaakt worden.) Door de interactieve tools uit deze workshop zijn leerders zich niet bewust van het feit dat ze aan het leren zijn. We stellen een waaier van alternatieven voor traditionele oefeningen voor, en testen ze samen uit. Annemie Decavele studeerde Germaanse talen aan de KU Leuven en volgde een bijkomende opleiding 'Nederlands aan anderstaligen' (Universiteit van Antwerpen). In 2004 volgde ze een aanvullende studie ‘sociale en culturele antropologie’. Ze legt zich toe op de interculturele component binnen het taalverwervingsproces. Haar passie voor theater leidde tot verscheidene theaterprojecten, ook voor anderstaligen. Ze publiceerde samen met Helga Van Loo en Peter Schoenaerts ‘Als ik jou, poëzie voor anderstaligen’. Momenteel is Annemie docente aan het Instituut voor Levende Talen van de KU Leuven. Helga Van Loo studeerde Germaanse talen aan de KU Leuven en volgde een bijkomende opleiding 'Nederlands aan anderstaligen' (Universiteit van Antwerpen). Ze werkt als NT2-docent aan het Instituut voor Levende Talen van de KU Leuven. Ze publiceerde samen met Peter Schoenaerts de leergang ‘Niet Vanzelfsprekend’, bracht een oefenboek met liedjes op cd uit (‘Anders nog iets?’), samen met Janjaap de Vries, en vormde samen met Rita Devos en Evelien Versyck het auteursteam van ‘Nederlands voor Anderstaligen: van theorie naar praktijk. Docentenboek bij basiscursussen’.
7. www.erknederlands.org: werken met het Europees Referentiekader in het NVT-onderwijs Het taalniveau inschatten van anderstalige cursisten die Nederlands leren - aan de hand van het Europees Referentiekader (ERK) - is niet eenvoudig. Want wat kan een leerder allemaal op het niveau A1, A2, B1, B2 of C1? Toch is het een vraag waar veel docenten mee geconfronteerd worden in hun onderwijspraktijk. Om de taalniveaus van het ERK inzichtelijker te maken, lanceerde de Nederlandse Taalunie, in samenwerking met het Taaluniecentrum NVT, de website www.erknederlands.org. In deze workshop wordt de website kort voorgesteld en gaan de deelnemers aan de slag met het ERK: ze beoordelen en bespreken een aantal schrijf- en spreekprestaties van NVT-leerders. Hun beoordelingen worden vergeleken met de beoordeling van toetsexperts. Steven Vanhooren werkt voor de Nederlandse Taalunie. Hij houdt zich voornamelijk bezig met het onderwijs Nederlands binnen het taalgebied.
8. Modale werkwoorden In deze workshop richten we ons op een speciaal soort hulpwerkwoorden: de modale hulpwerkwoorden. We gaan na hoe die op een wat speelsere manier in de lessen taalverwerving verwerkt kunnen worden dan normaal gesproken het geval is. Modale werkwoorden worden vaak
gebruikt in routines en idiomatische uitdrukkingen. We zullen nagaan welke dat zijn. Een deel daarvan kunnen al op een beginnersniveau aangeboden worden, bijvoorbeeld met taalriedels. Ook is het zinvol om op een contrastieve manier naar modale werkwoorden te kijken, bijvoorbeeld door gedichten of liedjes waarin modale werkwoorden voorkomen, in de moedertaal te vertalen. Christine van Baalen was als NT2/NVT-docent verbonden aan de Universiteit Leiden, de Universität Wien, de Universiteit van Amsterdam, het Steunpunt Nederlands als vreemde taal en werkt momenteel aan het INTT van de UvA. Daarnaast was ze gastdocent in o.m. Slowakije, Tsjechië en Indonesië. Ze heeft haar eigen taaltrainingsbureau Sjibbolet. Sinds 1 september is ze de directeur van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN). Haar belangstelling gaat uit naar zakelijke communicatie (‘Taal in zaken’), de relatie tussen taal en cultuur (‘Cultuur in taal’), Nederlands als bronnentaal (‘Dutch for Reading Knowledge’) en naar taalkunde. Dit jaar rondt ze een proefschrift af over modale werkwoorden in gesproken Nederlands.
9. Dramatische expressie in de taalklas In deze workshop komen een aantal taal- en toneelspelletjes aan bod die elke enthousiaste taaldocent zelf kan spelen in de klas. Deze fantasievolle en creatieve activiteiten bevorderen de groepssfeer, zijn handig om woordenschat te herhalen of om beter te leren communiceren en zorgen bovenal voor plezier in de klas. We staan even stil bij de educatieve waarde en de 'regels' van een goed spel, en er worden uiteraard verschillende spelletjes gespeeld. Ook het dramatiseren van gedichten krijgt aandacht. We bekijken bovendien de verschillende mogelijkheden van dramatisch tekstmateriaal, en aan de hand van een scène uit het toneelstuk ‘Romeo en Julia’ leren we waarop je moet letten als je zelf korte scènes of hele toneelstukken wilt gaan spelen met anderstalige studenten Nederlands. Peter Schoenaerts is projectleider bij het Taaluniecentrum NVT. Eerder was hij docent NT2 aan het Instituut voor Levende Talen in Leuven, en gaf hij Nederlandse les in New York en Indonesië. In 2001 was hij een van de oprichters van de educatieve theatergroep Fast Forward (www.fast-forward.be), waarmee hij nog steeds theater voor anderstaligen maakt. Hij werkte mee aan bekende NT2/NVT-publicaties (o.a. ‘Vanzelfsprekend’, ‘Thematische Woordenschat Nederlands voor Anderstaligen’, ‘Het Grote Puzzel- en Doeboek voor Anderstaligen’ en ‘Goed gezegd’) en is ook eindredacteur bij het weekblad Humo.
10. (Inter)actief lezen: spreekvaardigheid stimuleren met behulp van tekstmateriaal Veel ‘leeskilometers’ afleggen is voor (beginnende) taalleerders belangrijk om sneller en gemakkelijker te gaan lezen in de vreemde taal. Voor velen is lezen echter een lastig karwei. Hoe kun je cursisten die leeskilometers laten afleggen zonder er al te veel nadruk op te leggen? In deze workshop verkennen we een aantal mogelijkheden om in de klas interactief met tekstmateriaal aan de slag te gaan en de cursisten te laten lezen zonder dat ze het beseffen. Concrete voorbeelden van leestaken laten zien hoe de leesvaardigheid van cursisten gestimuleerd kan worden en hoe tegelijkertijd ook andere vaardigheden, zoals spreken en luisteren, aan bod kunnen komen. Verder spelen we een aantal taalspelletjes waarbij tekstmateriaal centraal staat. In de workshop bespreken we ook hoe je de getoonde werkvormen kunt aanpassen aan je eigen doelgroep en aan hun niveau. Leen Verrote behaalde haar diploma Germaanse talen aan de KU Leuven. Na haar studie was ze een jaar talenassistente in het Ostendorfgymnasium in Lippstadt (Duitsland) waar ze o.a. NVT doceerde. Daarna volgde ze een aanvullende opleiding Internationale Relaties aan de KU Leuven en een bijkomende opleiding NT2didactiek aan de Universiteit Antwerpen. Sinds 2001 werkt ze als docente Nederlands voor anderstaligen aan het Instituut voor Levende Talen van de KU Leuven. Naast NT2-lessen aan volwassenen is ze daar ook bezig met de Interuniversitaire Taaltest Nederlands voor Anderstaligen. In 2010 publiceerde ze samen met o.a. Johanna Potargent ‘Taal@hogeronderwijs’. Johanna Potargent is licentiate Germaanse talen (KU Leuven). Ze volgde een aanvullende opleiding Media- en Informatiekunde aan de KU Leuven en werkte een aantal jaren als vertaler. Sinds 1991 is ze als docente Nederlands voor anderstaligen verbonden aan het Instituut voor Levende Talen van de KU Leuven. In 2009 publiceerde ze samen met enkele collega’s ‘Nu versta ik je! Uitspraak Nederlands voor Anderstaligen’. Ze werkte ook mee aan ‘Taal@hogeronderwijs’.
11. Woordenschatonderwijs: hoe pak je dat aan?
Semantiseren en nieuwe woordjes leren, is meer dan het vocabulaire uitleggen. Welke criteria zijn er om woordenschat uit te leggen? Er zijn meer criteria dan frequentie en relevantie die bepalen hoe de docent hiermee omgaat. En wie legt de woorden uit, de docent of de cursist? Aspecten over talige en niet-talige uitleg, vormaspecten, diepere woordkennis, verbanden leggen komen in deze workshop onder meer aan bod. En ook: weet u wat een 'woordkast' is? Of een 'woordtrap'? Godi Dijkman is een gecertificeerd docent NT2 die geruime tijd in het buitenland heeft gewerkt. Na zijn studie vertaler Engels/Italiaans in Antwerpen heeft hij als docent Engels (VSO) gewerkt. In Jakarta was hij aan het Erasmus Taalcentrum werkzaam als docent NVT. Hij specialiseert zich in het Nederlands op ERK-niveaus B1-C1, waarbij het werken rond schrijfvaardigheid hem het meest inspireert.
12. Taalverwerving in het kwadraat: (literatuur) vertalen in de taalles In deze workshop gaan we op basis van praktijkvoorbeelden na wat het vertalen van literatuur kan betekenen voor de taalverwerving. Niemand kijkt nog op van het gebruik van liedjes, drama, authentiek materiaal of interactieve taken in de taalles. De inzet van dit soort materiaal maakt deel uit van een hedendaagse, eclectische benadering. Die benadering gaat ervan uit dat elke reguliere ‘methode’ eigenlijk tekortschiet. Daarom combineert de eclectische benadering het beste uit die reguliere leermethodes om een zo goed mogelijk resultaat te bereiken. De vragen die we tijdens deze workshop samen zullen onderzoeken: Wat heeft literair vertalen te maken met eclectisch taalonderwijs? Kan vertalen taalvaardigheid bevorderen? Welke zijn de specifieke kenmerken van literair vertalen? Welke troeven biedt de integratie van literair vertalen en taalverwerving? Ingrid Degraeve studeerde vertaalkunde Frans en Duits, en behaalde een postacademisch diploma in de vergelijkende literatuurwetenschap. In 1999 zette ze in Tbilisi, de hoofdstad van Georgië, een docentschap Nederlands op aan de Ilia State University. Sinds 2003 verschijnen haar vertalingen van Georgische literatuur bij Vlaamse en Nederlandse uitgeverijen. Sinds 2008 werkt ze als projectleider bij het Taaluniecentrum NVT.
Mia Verbeelen - ‘Zus & Zo’
Ontvangst op zaterdagochtend 23 november Een warm welkom wordt u verzorgd door verhalenverteller Mia Verbeelen en het muzikale duo ‘Zus & Zo’. Met een speelse noot, wat wiebelwoorden en heel veel zin(nen) openen ze deze feestelijke dag. Lunch op zaterdag 23 november Tijdens de lunchpauze serveert Mia Verbeelen voor de liefhebbers, samen met de muzikale zussen van ‘Zus & Zo’, enkele korte verhalen vol fantasie, humor en een vleugje wijsheid. Laat uw zinnen verzetten en misschien smaakt het naar meer! Mia Verbeelen, woorddanser in het circus van de Verbeelding Mia is al meer dan 20 jaar actief als verteller in binnen-en buitenland, onder de vlag van haar eigen bedrijf ‘Verbeelden door Verhalen’. Halftijds werkzaam in het Sprookjeshuis in Deurne (Antwerpen) en als docente verbonden aan de Vertelacademie in Utrecht. Voor het Taaluniecentrum NVT vertelde ze reeds diverse malen Nederlandse verhalen in Noord-Frankrijk, Wallonië en de grensstreek met Duitsland, zowel op immersiescholen als voor studenten en volwassenen. Ook haar workshops voor leerkrachten Nederlands werden met veel belangstelling gevolgd. Website: www.miaverbeelen.be ‘Zus & Zo’ Veva en Nele Gerard, twee creatieve zussen, bundelen hun talenten en passies om het publiek mee te nemen naar andere werelden. Veva als woordkunstenares, actrice en zangeres, Nele op diatonisch accordeon. Samen met Mia Verbeelen maakten ze het programma ‘Moeder van (m)elk’. Website: http://zusenzo.webs.com
Zondag 24 november – Rondleiding door Brussel
10-13u: voor de liefhebbers Plaats van afspraak: het Koningsplein voor de Coudenbergkerk om 9.55 uur. (zie de volgende pagina voor een plattegrond) Rondleiding 1: De uitvinding van het verleden van Brussel (Roel Jacobs) In 1830 wordt Brussel de hoofdstad van België, een nieuw land dat geen geschiedenis heeft. Maar dat is niet mogelijk in de 19de eeuw, wanneer nationalisme en romantisme de toon zetten: het is in die tijd ondenkbaar dat een land en zijn hoofdstad geen groot verleden meedragen. Wie geen geschiedenis heeft, moet er dus een creëren. Hoe doe je dat? Van voren naar achteren: je vertrekt in het heden en gaat terug in de tijd. En wie je tegenkomt die er min of meer ‘Belg’ uitziet, daar maak je Belgen van. Blijkt bovendien dat die mensen aanhangers en verdedigers zijn van de waarden en ideeën waarvoor men zelf opkomt, dan worden het helden. Dat is de manier waarop het antiklerikale en liberale Brussel zijn geschiedenis schrijft. We vertrekken op het Koningsplein voor de Coudenbergkerk en lopen via de Zavel en de Kunstberg naar de Grote Markt. Roel Jacobs werd in 1953 in Brussel geboren. Van opleiding is hij jurist. Zijn belangstelling voor geschiedenis, een uit de hand gelopen tijdverdrijf, is zijn beroepsbezigheid geworden. Vooral het verleden van Brussel boeit hem. Naast publicaties verzorgt hij ook voordrachten en stadsbezoeken.
Rondleiding 2: De historische ontwikkeling van het uiterlijk vertoon in Brussel (Arlette Clauwers) Brussel is een typische negentiende-eeuwse stad die zich ontwikkeld heeft vanuit de asstructuren van het achttiende-eeuwse Koningsplein in de bovenstad en door nieuwe stedenbouwkundige ingrepen in de benedenstad: de overwelving van de Zenne, de aanleg van een overdekte winkelgalerij, pleinen en wandelpromenades… Wandelen in de stad, zich voor het plezier verplaatsen in de stedelijke ruimte, lijkt vandaag iets vanzelfsprekends. Zien en gezien worden in de stad is een typische vrijetijdsbesteding die ontstond in de loop van de zeventiende eeuw. Tijdens de wandeling staan we stil bij de diversiteit van de architectuur en de stedenbouw en kijken we binnen in de wereld van de opdrachtgevers doorheen de geschiedenis. De wandeling eindigt aan de Nieuwe Graanmarkt. Arlette Clauwers studeerde kunstgeschiedenis en sociologie. Achttien jaar geleden richtte ze vzw Korei op om de geschiedenis van de stad te begrijpen, vertrekkend vanuit de 18de eeuw tot vandaag door een interdisciplinaire benadering van stedenbouw, architectuur, beeldende en toegepast kunst, mode, eetcultuur, literatuur, muziek… Korei heeft een team van twintig professionele gidsen.
Notities
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… etc. etc.
