Diaconie Gereformeerde Kerk te Vorden Een beleidsvisie voor de periode september 2007 – september 2017.
Gereformeerde Kerk te Vorden
Het beleidsdocument ten behoeve van de besluitvorming in de kerkenraad.
Vorden, 6 juni 2007
Inhoudsopgave
1
Inleiding
1
2 2.1 2.2 2.3
Beschrijving van de Gereformeerde Kerk Beschrijving van de omgeving Algemene informatie over de Gereformeerde Kerk te Vorden Organisatie van de Gereformeerde Kerk
2 2 2 3
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6
Beschrijving van de diaconie Bestaansrecht van de diaconieën Samenstelling diaconie van de Gereformeerde Kerk te Vorden Vergaderingen diaconie Taken van de diaconie Niet diaconale taken Netwerken van de diaconie
5 5 5 6 6 8 8
4 4.1 4.2 4.3
Visie van de diaconie De visie: het antwoord op de ‘WAT’-vraag Het gewenst functioneren van de diaconie De visie van de diaconie
10 10 10 10
5 5.1 5.2
Missie van de diaconie De missie: het antwoord op de ‘HOE’-vraag De missie van de diaconie
11 11 11
6
Verantwoording
12
1
Inleiding
Voor u ligt het beleidsplan van de diaconie van de Gereformeerde Kerk te Vorden. Dit plan is opgesteld in de periode medio 2006 – voorjaar 2007. Aanleiding voor het beleidsplan is de kerndiscussie over het bestaansrecht, verantwoordelijkheden en doelen van de diaconie, die sinds 2004 in de sterk verjongde diaconie heeft plaatsgevonden. Vanaf medio 2006 heeft de diaconie intern haar taken, verantwoordelijkheden en haar functioneren tegen het licht gehouden. Over zowel inhoudelijk als procesmatige aangelegenheden is gesproken met de predikant en de kerkenraad. In dit plan geven we weer hoe de diaconie op dit moment tegen zichzelf aankijkt, waar ze naar toe wil en hoe ze dat in de periode 2007 – 2017 wil bewerkstelligen.
1/12
2
2.1
Beschrijving van de Gereformeerde Kerk
Beschrijving van de omgeving
In dit gedeelte van het beleidsplan wordt de omgeving beschreven waarbinnen de diaconie zich beweegt. Aandacht zal worden geschonken aan de omgeving in termen van de burgerlijke overheid en de kerkelijke gemeenschappen. 2.1.1
De dorpskern Vorden
Het dorp Vorden maakt deel uit van de burgerlijke gemeente Bronckhorst. Vorden is groot geworden door industrie en een bloeiende middenstand. Het dorp kenmerkt zich door een open cultuur en een typische Achterhoekse nuchterheid. Toerisme en recreatie nemen een belangrijke plaats in de leefgemeenschap in. 2.1.2
De kerkelijke gemeenschappen in Vorden
In het dorp zijn 3 kerkgemeenschappen actief: de Hervormde dorpskerk in het centrum, de Rooms Katholieke Parochie en de Gereformeerde Kerk. Van deze drie is de Gereformeerde Kerk de kleinste. 2.2
Algemene informatie over de Gereformeerde Kerk te Vorden
De Gereformeerde Kerk te Vorden is een protestants-christelijke gemeente die onderdeel uitmaakt van de Protestantse Kerk in Nederland. Tot het grondgebied van de Gereformeerde Kerk behoren naast Vorden zelf Hengelo (Gld.), Wichmond, Baak en een deel van Steenderen. Een relatief groeiend aantal leden is afkomstig uit andere dorpen of steden in de regio. Op een aantal deelterreinen werken de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente te Vorden samen. Zo valt bijvoorbeeld de Evangelisatiecommissie onder beide kerken. Op het moment van schrijven van dit beleidsplan zijn gesprekken opgestart voor een mogelijke federatie van de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk te Vorden. Dit beleidsplan borduurt verder op de huidige situatie. Een eventuele federatie is buiten beschouwing gelaten.
Op 1 januari 2006 heeft de Gereformeerde Kerk 317 leden.
2/12
Verdeling ledenaantal Gereformeerde Kerk Vorden (1-1-2006) Belijdend (208) 1% 3% Dooplid (99)
31% 65%
Gastlid (8)
Lid m. bijzondere Figuur 1: Verdeling ledenaantal Gereformeerde Kerk te Vorden. verbondenheid (2)
De Gereformeerde Kerk wordt ondersteund door een breed netwerk van vrijwilligers uit de gemeente. Zij zijn de kurk waarop de kerk drijft. Zo wordt bijvoorbeeld een vrijwillige kostersdienst ingevuld, is er leiding op de kinder- en jongerennevendienst en de oppasdienst enzovoort en wordt er eens per jaar een bazar/ rommelmarkt op poten gezet. Contactpersonen ondersteunen de ouderlingen en diakenen in de contacten met de gemeenteleden.
2.3 2.3.1
Organisatie van de Gereformeerde Kerk Moderamen en kerkenraad
De Gereformeerde Kerk wordt bestuurd door een kerkenraad. In de kerkenraad hebben predikant, ouderlingen (wijkouderlingen, ouderling-kerkrentmeester en ouderlingscriba) en diakenen zitting. Vanuit hun midden wordt een moderamen (dagelijks bestuur) gekozen. Dit bestaat uit vijf personen: predikant, scriba, een wijkouderling, een ouderling-kerkrentmeester en een diaken. De deelname van de diaconie aan het moderamen is sterk afhankelijk van de belasting binnen de diaconie. Bestaat de diaconie uit mensen met een relatief volle agenda, dan hanteert de diaconie een minimum variant voor deelname: roulerend deelnemersschap en agendalid. Een en ander over de bestuurlijke structuur van de kerk is bepaald in de kerkorde van de PKN, ordinantie 4. 2.3.2
College van kerkrentmeesters
Het college van rentmeesters draagt de zorg voor het beheer van de kerkelijke gebouwen. Ook schenkt zij aandacht aan de financiële stromen binnen de kerk. Denk hierbij aan het uitvoeren van de actie ‘Kerkbalans’, de verwerking van de collectes, de afdracht aan de PKN, het opstellen van een begroting en jaarrekening et cetera. 2.3.3
Diaconie
De diaconie is een college van de kerkenraad met een speciale taak. Als college beschikt ze over een rechtspersoonlijkheid; ze kan zelfstandig verplichtingen aangaan.
3/12
Dit binnen de financiële kaders die gesteld zijn. In de volgende hoofdstukken komt de diaconie uitgebreid aan de orde. 2.3.4
Communicatie en verantwoording naar de gemeente
Enkele malen per jaar organiseert de kerkenraad een gemeenteavond. Tijdens deze avond informeert zij de gemeente over haar plannen en de voortgang van haar werk. Tevens wordt deze avond benut om met de gemeente te klankborden over uiteenlopende actuele thema’s. Op gezette tijden doet de kerkenraad verslag van haar werkzaamheden met een kort artikel in het kerkblad: ‘INFO’.
4/12
3
3.1
Beschrijving van de diaconie
Bestaansrecht van de diaconieën
Het bestaansrecht van de diaconie is gelegen in Gods Woord. In zijn leven op aarde heeft de Here Jezus mensen om zich heen verzameld aan wie Hij zich in de breedste zin van het woord heeft geopenbaard. Dit met het doel om de mensheid tot geloof in Hem en de Vader te laten komen. Na zijn hemelvaart zijn Jezus’ leerlingen begonnen aan hun taak om hun Messias uit te dragen. Onder hun prediking ontstonden christelijke leefgemeenschappen, waarvan de leden de drie-enige God, elkaar en hun naasten wilden dienen. Het voorzien in elkaars geestelijke en primaire lichamelijke levensbehoeften was een gedeelde verantwoordelijkheid. In Handelingen 6 vers 1 en 2 lezen we de aanleiding van het ontstaan van onze diaconieën. In vers 3 lezen we dat de twaalf apostelen de voltallige gemeente opriepen en hen voorstelde uit hun midden (7) mannen te kiezen. Mannen die goed bekend staan en die vol van de Heilige Geest zijn. De eerste diaconie was daarmee een feit. Er waren ambtsdragers die zich in het bijzonder bezighielden met de verzorgende taken. Omdat deze verzorgende taak niet los te zien is van het vieren van het heil is de avondmaalscollecte in onze kerk ook altijd een diaconale collecte ten behoeve van een project of een bijzonder doel.
3.2
Samenstelling diaconie van de Gereformeerde Kerk te Vorden
De diaconie van de Gereformeerde Kerk te Vorden bestaat uit drie personen. Diakenen worden bevestigd in het ambt van diaken voor een periode van vier jaar, waarna ze zich nog voor één nieuwe ambtsperiode van vier jaar herkiesbaar kunnen stellen. De diakenen hebben een vaste rol binnen de diaconie. Zo is er een voorzitter, een secretaris, een penningmeester. Bij wisseling van de wacht worden de rollen opnieuw verdeeld. Om praktische redenen wordt de dan bestaande rolverdeling zoveel mogelijk intact gelaten. Alle leden van de diaconie hebben zitting in de kerkenraad. In de maandelijkse kerkenraadvergadering doet de diaconie mondeling verslag van haar activiteiten. Taakverdeling (bestuurlijk): De voorzitter zorgt voor de algemene coördinatie en fungeert als spreekbuis naar buiten toe (kerkenraad en externen). De secretaris zorgt voor de verslaglegging, het opstellen van de agenda, het rondzenden van de post en de overige correspondentie. De penningmeester zorgt voor de begroting, bewaakt de uitgavenstroom en zorgt voor verantwoording middels de jaarrekening.
5/12
3.3
Vergaderingen diaconie
Om alle zaken goed te kunnen regelen vergadert de diaconie minimaal tweemaandelijks, op de eerste dinsdag van maanden: september, november, januari, maart en mei. In het zomerreces wordt in geval van noodzaak vergaderd. De voorzitter zal dan hiertoe het initiatief nemen. Tijdens de vergadering wordt de ingekomen post besproken, actualiteiten behandeld en verslag gedaan van externe overleggen. 3.4
Taken van de diaconie
Kort gezegd beheert de diaconie het in het verleden opgebouwde diaconale vermogen, besteedt de opbrengsten van de diaconiecollectes en voert de daaruit voortvloeiende diaconale en administratieve taken uit. De leden van de diaconie zijn daarbij zowel bestuurder als uitvoerder. De volgende paragrafen schenken aandacht aan de praktische invulling van de taken van de diaconie. 3.4.1
Collectes in de kerk
In een collecterooster is vastgesteld voor welk doel de collecteopbrengst is bestemd. Dit collecterooster is opgesteld door de secretaris van de diaconie, in samenwerking met de predikant en de penningmeester van het College van Kerkrentmeesters. De Kerkrentmeesters zorgen ervoor dat de opbrengst van de voor de diaconie bestemde collectes op de rekening van de diaconie komt, waarna de penningmeester het bedrag doorsluist naar de betreffende organisatie. De bestemmingen van de collectes zijn vastgelegd. Vaste harde criteria waaraan deze doelen dienen te voldoen zijn er op het moment van schrijven niet. Een algemeen criterium is dat het doel en/of de organisatie die erachter zit, een christelijk karakter heeft. De diaconie is autonoom in het bepalen van de goede doelen. De diaconie behoudt zich het recht voor in te spelen op actuele gebeurtenissen (rampen etc.) 3.4.2
Beheer van het diaconale vermogen
Liquide middelen: De diaconie beschikt over twee bankrekeningen van waaruit de financiële transacties worden geregeld. Minimum saldo op basis van de boekhoudkundige jaarrekening aan het eind van het jaar is 1.000 euro. Dit bedrag is bedoeld als buffer, het is niet de bedoeling om geld op te potten. Obligaties: De diaconie heeft in het verleden een legaat ontvangen. Dit is geoormerkt geld, waarover de diaconie volledige beschikkingsbevoegdheid heeft. Van het legaat zijn obligaties gekocht, de opbrengsten daaruit worden benut voor de adoptie van drie kinderen via de stichting Redt een Kind. Voordat de looptijd van de obligaties eindigt, onderzoekt de diaconie of deze vorm van investeren voortgezet wordt of dat er wordt gezocht naar een nieuwe vorm van risicovermijdend investeren.
6/12
3.4.3
Verlenen van (stille) hulp
Mensen in een knellende financiële situatie in de gemeente kunnen bij de diaconie aankloppen voor financiële hulp. Deze hulpaanvragen kunnen ook naar voren komen vanuit het ouderen- en ziekenbezoek via de predikant, ouderling, pastoraal medewerker of een gemeentelid. Betreft het hulpaanvragen van gemeenteleden, dan handelt de Gereformeerde diaconie de aanvraag af. Ingeval van een steunaanvraag van een buitenkerkelijke, dan wordt de aanvraag behandeld via het Vordens Diaconaal Beraad, waarin Hervormde en Gereformeerde diaconie evenals de Parochiële Charitas Instelling (PCI) van de Rooms Katholieke kerk zitting hebben.
3.4.4
Maaltijd des Herenl
De diaconie verricht voorbereidende taken ten behoeve van de maaltijd des Heren. De diaconie zorgt voor het brood (en snijdt deze), de wijn en het inrichten van de Avondmaalstafel. Tijdens het Avondmaal zelf neemt er een diaken plaats achter de tafel, een diaken helpt met bedienen en twee diakenen dragen zorg voor het poetsen van de bekers. Omdat deze verzorgende taak niet los te zien is van het vieren van het heil is de avondmaalscollecte in onze kerk ook altijd een diaconale collecte ten behoeve van een project of een bijzonder doel (zie ook § 3.1). 3.4.5
Autorijdienst
Voor mensen die slecht ter been zijn of om een andere reden problemen hebben om naar de kerk te komen, kan vervoer worden geregeld. De diaconie coördineert dit. De contactpersoon hiervoor staat vermeld in het kerkblad. Voor de uitvoering worden diverse gemeenteleden ingeschakeld. 3.4.6
Kerktelefoon
Momenteel maakt geen enkel lid van de kerk gebruik van de kerktelefoon. 3.4.7
Koffiedrinken
De diakenen verzorgen mede de koffietafel na de ochtenddienst op de tweede zondag van de maand. Per keer is een ‘wijkteam’ (ouderling, diaken en wijkdame) verantwoordelijk voor het klaarzetten, koffie inschenken en opruimen van de bijgebouwen. 3.4.8
Wijkwerkzaamheden
Het werkgebied van de Gereformeerde Kerk te Vorden is onderverdeeld in 7 verschillende wijken. De ouderlingen hebben allen 1 wijk onder hun hoede. De diakenen zijn
7/12
actief in 1, dan wel 2 wijken. Samen met de ouderlingen en wijkdames signaleren zij problemen in de wijken en werken aan oplossingen hiervoor. 3.4.9
3.5
Stichting Red een Kind
Middels de renteopbrengst van een legaat ondersteunt de diaconie drie kinderen. Deze kinderen zijn geadopteerd via de Stichting Red een Kind. De diaconie verantwoordelijk voor het onderhouden van de contacten met deze kinderen. Om verhouding met de gemeente te bevorderen wordt de kindernevendienstcommissie hierin actief betrokken en wordt de correspondentie van de kinderen beschikbaar gesteld voor alle kerkleden. Niet diaconale taken Naast het diaconale werk zijn de diakenen ook betrokken bij het algemene kerkenwerk, zoals de organisatie van de gemeenteavonden, rommelmarkt en allerlei beleidsmatige aangelegenheden.
3.6
Netwerken van de diaconie
De diaconie onderhoudt intensieve contacten met andere diaconieën/PCI’s in haar werkomgeving. Dit om: midden in de leefomgeving van het dorp Vorden – en in breder verband de gemeente Bronckhorst – te staan. Omdat er meerdere diaconieën in hetzelfde gebied opereren, die vaak met dezelfde problemen of met problemen van vergelijkbare omvang worden geconfronteerd, is het goed om zaken met elkaar af te stemmen. kennis en ervaring uit te wisselen en gezamenlijk op te doen. In de volgende paragrafen wordt beschreven aan welke netwerken de diaconie deel neemt. 3.6.1
Vordens Diaconaal Beraad
Aan het Vordens Diaconaal Beraad (VDB) nemen vertegenwoordigers uit de twee diaconieën (hervormd en gereformeerd) en de PCI deel. Het VDB is ontstaan toen het dorp Vorden nog een eigen gemeentebestuur had. Een belangrijke functie van het VDB was het onderhouden van de relatie tussen burgerlijke en kerkelijke gemeenten. Met het opgaan van de gemeente Vorden in de gemeente Bronckhorst wordt deze functie vervult door het Diaconaal Netwerk Bronckhorst (zie volgende paragraaf). Momenteel richt het VDB zich voornamelijk op het voorzien in ‘stille hulp’ aanvragen. Kosten die hieruit voortvloeien worden verrekend naar rato van aantal leden per kerkgemeenschap. Het Vordens Diaconaal Beraad komt normaal gesproken 2 maal per jaar bijeen en in geval van bijzonderheden vaker.
8/12
3.6.2
Diaconaal Netwerk Bronckhorst:
Het Diaconaal Netwerk Bronckhorst is ontstaan tijdens de vorming van de burgerlijke gemeente Bronckhorst. Het is een netwerk van afzonderlijke diaconieën en PCI’s in de gemeente. Belangrijkste doelen: fungeren als communicatiekanaal tussen diaconie en burgerlijke gemeente; opvangen van signalen inzake knelpunten op sociaal vlak en aangesloten kerken hierover informeren; gezamenlijk kennis opdoen. Het Diaconaal Netwerk Bronckhorst komt 2 maal per jaar bijeen. n het ledenaantal. 3.6.3
Werkgroep partnergemeenten Oost-Europa
De werkgroep is opgericht in 1986 toen de diaconie van de Hervormde Gemeente het initiatief nam om een partnergemeente te zoeken in de voormalige DDR. De werkgroep bestaat momenteel uit vertegenwoordigers van de drie Vordense kerken. De drie partnergemeenten zijn: Garlipp (Duitsland), Subotica (Servië) en Sighet (Roemenië). Eenmaal per jaar informeert een lid van de werkgroep onze diaconie over de werkzaamheden. 3.6.4
Gezamenlijke Diaconievergadering
Dit is een vergadering tussen de hervormde en gereformeerde diaconieën en de PCI. Ze vindt eenmaal per jaar plaats. Aan deze vergadering nemen alle diakenen en vertegenwoordigers van de PCI deel. De functie van gastheer/voorzitter rouleert. Actuele lokale problematiek wordt behandeld. Daar waar mogelijk worden hiervoor gastsprekers uitgenodigd.
9/12
4
4.1
Visie van de diaconie
De visie: het antwoord op de ‘WAT’-vraag
In voorgaande hoofdstukken zijn de huidige rol en de taken van de diaconie omschreven. In dit hoofdstuk gaan we terug naar de basis en stellen de uitgangspunten van de diaconie opnieuw op. Onze visie geeft antwoord op de vraag WAT de diaconie kan betekenen voor mensen binnen en buiten de kerkgemeenschap. 4.2
Het gewenst functioneren van de diaconie
Het functioneren van de diaconie heeft zijn grondslag in artikel IV, lid 2 van de Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN): ‘ Al le led e n v a n d e g e me en te z ij n gero ep e n e n ge rec ht i gd h u n ga v e n aa n t e we n d e n to t v er v ul li n g va n d e o p d r ac ht d ie C hr is t u s a a n d e ge me e n te ge e ft . ’ 4.3
De visie van de diaconie
De diaconie geeft vanuit bijbels perspectief invulling van haar taken in het kader van de eredienst. De diaconie wil met haar kennis en kunde de gemeente steunen en motiveren in de uitvoering van de roeping van elk gemeentelid. Elk gemeentelid vult een deel van deze roeping in door het verstrekken van financiële gaven. De diaconie wendt deze middelen aan om actief mensen te ondersteunen die te kampen hebben met (im)materiële/ financiële problemen. Onze visie geeft dus antwoord op de vraag wat de diaconie kan betekenen voor mensen binnen en buiten onze kerkgemeenschap. Hoofdstuk 5 beschrijft de manier waarop de diaconie DE D AAD B IJ HET W OO RD voegt.
10/12
5
5.1
Missie van de diaconie
De missie: het antwoord op de ‘HOE’-vraag
In het vorige hoofdstuk is de visie van de diaconie beschreven. Het nu volgende hoofdstuk geeft antwoord op de vraag HOE de diaconie de visie denkt te realiseren. 5.2
De missie van de diaconie
De diaconie draagt de verantwoordelijkheid voor de inrichting de Avondmaalstafel en bedient mede de kerkleden; De diaconie neemt deel aan lokale, regionale en landelijke bijeenkomsten waarin diaconale en maatschappelijke thema’s en problematieken aan de orde worden gesteld; Middels onderwerpgebonden informatie ondersteunt en motiveert de diaconie de gemeenteleden in de uitvoering haar roeping (zie § 4.2); De diaconie draagt mede de verantwoordelijkheid voor de inzameling van de financiële middelen (collectes, giften, legaten, et cetera) en draagt de verantwoordelijkheid voor het beheer van het diaconale vermogen (o.m. begroting en jaarverslag); Volgens vastgesteld en gedragen criteria ondersteunt de diaconie doelen; Elke ‘stille hulpaanvraag’ neemt de diaconie in behandeling; De diaconie helpt mensen die moeite hebben om de reguliere kerkdiensten bij te wonen.
11/12
6
Verantwoording
Het beleidsplan is initieel geschreven door het college van diakenen. De hoofdlijnen van het plan en de randvoorwaarden zijn op 13 juni 2006 voor het eerst besproken met de predikant. De resterende vragen zijn in november 2006 voorgelegd aan de kerkenraad. De opmerkingen en de kanttekening van hun zijde zijn verwerkt in dit beleidsplan. Met het verzoek om dit beleidsplan ter vaststelling door te geleiden naar de kerkenraad is het plan op 7 mei door het college van diakenen aangeboden aan het moderamen.
12/12
