Lesbrief: vrachtverkeer en de dode hoek Deze lesbrief gaat in op waar leerlingen in het verkeer op moeten letten bij vrachtverkeer en bespreekt de dode hoek.
N31 Harlingen: In november 2015 start Ballast Nedam met de werkzaamheden aan de nieuwe N31. Deze nieuwe weg komt verdiept door Harlingen te liggen. De uitvoering duurt ruim twee jaar en is naar verwachting eind 2017 afgerond. Meer informatie over het project vindt u op www.n31harlingen.nl. Voor de aanlevering van materiaal en materieel maakt het project gebruik van de lokale wegen door Harlingen. Het logistiek transport naar de bouwplaats(en) vindt plaats via een vaste route en met vaste chauffeurs. Om u een indruk te geven van de plaatsen waar wij hoofdzakelijk gaan rijden is hieronder een plaatje opgenomen van de logistieke routes over de openbare weg (rood) en over onze eigen bouwwegen (blauw).
Doel Leerlingen weten hoe zij veilig met een vrachtauto om kunnen gaan, in verschillende situaties. Doelgroep (Basisschool)leerlingen die deelnemen aan het verkeer. Zowel op de fiets als te voet. Werkwijze Onderstaand vindt u diverse voorbeeldsituaties met daarbij de belangrijkste aandachtspunten aangegeven. Deze informatie kan klassikaal worden besproken, bijvoorbeeld met behulp van een elektronisch schoolbord. Vervolgens kunt u aan de slag met een aantal oefeningen. Kijk voor meer informatie over vrachtverkeer en de dode hoek op www.veilig-op-weg.nl (Bron: Veilig Verkeer Nederland)
Voorbeeldsituatie 1: Op een rotonde
•
Een vrachtauto is zwaar en niet zo wendbaar. Vooral op een smalle rotonde is de kans groot dat de vrachtauto deels op de fietsstrook terechtkomt. Zeker bij het oprijden en het verlaten kunnen fietsers beter wachten en de vrachtauto voor laten gaan. Door de ronding van de rotonde, rijdt de vrachtauto nooit recht vooruit. Daardoor kan de chauffeur niet via zijn spiegels langs zijn wagen kijken. Op een rotonde heeft de chauffeur nog slechter zicht op het gebied rechts naast zijn vrachtauto dan bij een rechte weg.
•
Hierdoor is de kans groot dat een vrachtautochauffeur bij het verlaten van de rotonde, een fietser die over de rotonde wil verder rijden, over het hoofd ziet. Fietsers moeten hier rekening mee houden. Zit je al voor een vrachtauto blijf dan voor de vrachtauto. Zit je achter de vrachtauto blijf dan rechts en ruim achter de vrachtauto.
•
Is de vrachtauto al op de rotonde en jij wil op je fiets de rotonde oprijden, blijf dan rechts en ruim achter de vrachtauto
•
Kom je allebei aanrijden naar de rotonde toe, dan geldt voor de fietser weer: zit je ervoor dan blijf je ervoor, zit je erachter blijf er dan rechts en ruim achter.
Voorbeeldsituatie 2: Kruising zonder fietsstrook
•
Er staat een vrachtauto te wachten bij een kruispunt, blijf rechts en ruim erachter (meer dan 3 meter!)
•
Ga nooit naast een vrachtauto staan en haal hem ook niet rechts in. De kans is groot dat de chauffeur je daar niet ziet. En als hij je niet ziet, kan hij ook geen rekening met je houden.
•
Ook als er al een fietser naast de vrachtauto staat te wachten, blijf je achter de vrachtauto. Jij hebt niets te maken met anderen, denk aan je eigen veiligheid.
•
Ga ook nooit links naast een vrachtauto staan.
•
Als de vrachtauto begint te rijden, blijf je wachten tot de vrachtauto weg is.
•
Een vrachtauto die rechtsaf gaat, komt met zijn achterwielen steeds dichter bij de stoep. Daarom zal een vrachtauto vaak eerst een stukje naar links gaan, voor hij rechtsaf gaat.
•
Als je loopt, kun je de vrachtauto wel rechts voorbijgaan. Je loopt immers veilig op de stoep. Kom niet te dicht bij de stoeprand, blijf zoveel mogelijk rechts, vooral als de weg smal is.
•
Let op de dode hoek! Als je met een vrachtauto op dezelfde weg bent, geldt de regel: rechtdoor op dezelfde weg gaat voor. Als jij rechtdoor wilt en de vrachtauto slaat af, mag jij voorgaan. Maar voorrang moet je krijgen en mag je nooit nemen. Let daarom op en ga nooit zomaar verder. De kans is groot dat de chauffeur van de vrachtauto jou niet ziet. De plaatsen waar de chauffeur jou niet kan zien, heet de dode hoek.
(Kijk voor meer informatie en filmmateriaal over de dode hoek op www.veilig-op-weg.nl) •
Een vrachtauto die de bocht om komt, kan op jouw weghelft terechtkomen.
•
Houd daarom zoveel mogelijk rechts en ga achter elkaar rijden als je met z’n tweeën fietst. Sorteer niet voor naar het midden van de weg, als je linksaf wilt.
De twee vuistregels • Blijf er rechts en ruim achter! • Houd minstens 3 meter afstand!
Voorbeeldsituatie 3: Kruising met fietsstrook
•
Als een vrachtauto naast je komt staan, kun je ervan uitgaan dat de chauffeur je heeft gezien. Je staat dan goed en je blijft dan staan tot je veilig kunt oversteken.
•
Als je kunt oversteken, dan fiets je gewoon weg. Let wel goed op de vrachtauto.
•
Wil jij linksaf en gaat de vrachtauto rechtdoor? Let goed op wat de vrachtauto gaat doen. Fiets rechtdoor naar de overkant en wacht daar tot de vrachtauto voorbij is. Komt er geen verkeer meer aan, sla dan linksaf.
Kom je over de fietsstrook aanrijden en staat er een vrachtauto te wachten bij het kruispunt? Ook dan stop je rechts en ruim achter de vrachtauto. Fiets dus niet over de fietsstrook verder, maar blijf achter de vrachtauto wachten. Ook al staan er al fietsers te wachten naast de vrachtauto, jij blijft erachter.
Voorbeeldsituatie 4: Kruising met vrij liggend fietspad
•
Bij een kruispunt met een gescheiden fietspad kun je doorrijden tot de stopstreep en hoef je niet rechts en ruim achter de vrachtauto te blijven. De fietser en de vrachtauto krijgen niet met elkaar te maken.
•
Als fietser en vrachtauto gelijktijdig kunnen rijden, moet de fietser de vrachtauto goed in de gaten houden. Op het kruispunt kunnen ze immers wel met elkaar te maken krijgen.
Bij gelijktijdig rijden geldt de regel: rechtdoor op dezelfde weg gaat voor. De chauffeur van de vrachtauto heeft de fietser op het fietspad mogelijk niet gezien. De fietser moet daar rekening mee houden en goed opletten of de vrachtauto hem voor laat gaan.
Leerlingen en vrachtverkeer –oefening (tips voor de docent) Stel de leerlingen een paar open vragen over vrachtverkeer. Vraag bijvoorbeeld of zij veel vrachtverkeer tegenkomen op hun weg van en naar school. Vinden ze dit spannend/eng en waarom? Vraag ook of er leerlingen zijn die weten wat een dode hoek is. Laat die leerling als eerste uitleggen wat de dode hoek is. Zo leren de leerlingen van elkaar. Vul het verhaal van de leerling vervolgens zo nodig aan. De dode hoek: Als je met een vrachtauto op dezelfde weg rijdt, geldt de regel: rechtdoor op dezelfde weg gaat voor. Als jij rechtdoor wilt en de vrachtauto slaat af, mag jij voorgaan. Maar voorrang moet je krijgen en mag je nooit nemen. Let daarom op en ga nooit zomaar verder. De kans is groot dat de chauffeur van de vrachtauto jou niet ziet. De plaatsen waar de chauffeur jou niet kan zien, heet de dode hoek. Oefenen: de dode hoek laten zien 1. De dode hoek vóór de vrachtauto laten zien Zet een tafel neer en laat een leerling plaatsnemen op een stoel aan de tafel. Leg nu een voorwerp neer op de grond vóór de tafel . Vraag vervolgens aan de leerling wat er vlak voor hem/haar op de grond ligt. Hij/zij kan dat nu niet zien: dat is de dode hoek vóór de vrachtauto. 2. Laten zien wat er met het zicht via de spiegels gebeurt als de vrachtauto een bocht maakt U (of een leerling) bent de vrachtwagen. Een klein handspiegeltje is uw zijspiegel, deze houdt u rechts naast uw hoofd. Vraag een paar leerlingen achter u te gaan staan. Zij zijn zichzelf: wandelende of fietsende leerlingen. Met de spiegel laat u zien dat als u recht staat, u de leerlingen achter u in de spiegel kunt zien. Maar dan ‘gaat het licht op groen’ en slaat u rechtsaf (draai uw hoofd met spiegel en al). Laat zien wat er met het beeld in de spiegel gebeurt: de leerlingen verdwijnen uit het zicht. 3. Het uitwijken van een vrachtauto Een leerling speelt de vrachtwagen. Achter hem staan andere leerlingen, zij spelen dat ze achter de vrachtwagen spelen of fietsen. De leerling die de vrachtwagen speelt, neemt een bezem en houdt deze onder zijn arm, zodat de lengte van de bezem achter hem uitsteekt. Dan maakt ‘de vrachtwagen’ een bocht, hij draait zich om. De leerlingen achter hem die te dicht bij staan raken de bezem. Extra aandachtspunten: • Benadruk nog een keer dat de chauffeur niets kan zien áchter de vrachtauto. Ook daarom is afstand houden van belang. Vrachtauto’s rijden vaak achteruit bij het laden en lossen bij een winkel. Op die momenten moet je als fietser of voetganger extra goed opletten. • Benoem nogmaals de twee vuistregels: 1. Blijf rechts en ruim achter de vrachtwagen! 2. Houd minstens 3 meter afstand!
