LET OP VOOR DE DODE HOEK!

LET OP VOOR DE DODE HOEK! Informatie voor de lesgever bij gebruik van de online lesmodule en de organisatie van een praktijkles over de dode hoek

www.letopvoordedodehoek.be

INHOUDSOPGAVE

1. Inleiding 2. Online lespakket 2.1 2.2 2.3

Waarom een online lespakket? Inhoud van het lespakket Aan de slag

3. Praktijkles in en rond een echte vrachtwagen 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

Praktijk- en ervaringsgericht lesgeven Voorbereidingen Achter het stuur Oefeningen achteraan de vrachtwagen Oefeningen voor de cabine Oefeningen rechts naast de vrachtwagen Groepsoefening

4. Eindtermen 5. Educatief aanbod en interessante links

1

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

1

INLEIDING

Het provinciebestuur van West-Vlaanderen organiseert al jaren een campagne om ongevallen te wijten aan de dode hoek bij vrachtwagens te voorkomen. Deze campagne richt zich in eerste instantie tot de basisscholen (derde graad). Veel van deze leerlingen zijn het volgende schooljaar zelfstandige fietsers. Veelal hebben ze weinig fietservaring, vooral in het drukke schoolverkeer. Elk jaar sterft een twaalftal fietsers door een dode hoekongeval. De provincie doet er alles aan om zulke drama’s te voorkomen. Vandaar dat ze dus inzet op een uitgebreide preventiecampagne naar de scholen. In deze brochure vind je meer informatie over het gebruik van het interactieve lespakket op www.letopvoordedodehoek.be (hoofdstuk 2). Je verneemt er ook tips voor het organiseren van een praktijkles met vrachtwagen (hoofdstuk 3). Tot slot nemen we de eindtermen er bij (hoofdstuk 4) en belichten we het bestaande educatieve aanbod en enkele interessante links (hoofdstuk 5).

2

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

2

ONLINE LESPAKKET 2.1

WAAROM EEN ONLINE LESPAKKET?

Het provinciebestuur van West-Vlaanderen heeft met www.letopvoordedodehoek.be een online lespakket over de dode hoek ontwikkeld. Dit lespakket biedt een aantal voordelen, net omdat het interactief opgebouwd is. Les geven over een nogal technische aangelegenheid als de dode hoek is niet eenvoudig. Daarom is aanschouwelijk lesmateriaal een must. De lesmodule geeft de mogelijkheid om de leerlingen op zelfstandige basis of in kleine groepjes de opdrachten te doorlopen. De opdrachten gaan van meerkeuzevragen tot het bekijken van foto’s of een videofilm waarin de dode hoek gevisualiseerd wordt. Dit lespakket is een ideale voorbereiding op de praktijkles waarbij de leerlingen in en naast een vrachtwagen de grootte van de dode hoek zelf kunnen inschatten.

2.2

INHOUD VAN HET LESPAKKET

Het lespakket omvat alle aspecten van de dode hoek bij vrachtwagens. Het is geschreven op maat van de leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar. Een summier overzicht van de inhoud van het lespakket: • Het verschil tussen vrachtwagens en fietsers • Wat is de dode hoek bij vrachtwagens? • De verschillende dode hoeken en hun oorzaken • Veilig fietsen op een rotonde of op een kruispunt • Hulpmiddelen om dode hoekongevallen te voorkomen • Quiz over de dode hoek

2.3

AAN DE SLAG

Surf naar www.letopvoordedodehoek.be. Open er het leerpad “let op voor de dode hoek”. Het gebruik van deze website is gratis.

3

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

Via de pijltjes links bovenaan kun je de cursus doorlopen. Voor elk juist antwoord op de oefeningen krijgen de leerlingen lingen een of meer punten. De meeste oefeningen zijn meerkeuzevragen.

4

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

Als lesgever kun je rapporten opvragen van je leerlingen via het icoontje links bovenaan (naast de pijlen).

5

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

3

PRAKT IJKLES IN EN ROND EEN ECHT E VRACHTWAGEN

3.1 PRAKTIJK- EN ERVARINGSGERICHT LESGEVEN Het bezoek aan een vrachtwagen zal voor de kinderen ongetwijfeld het hoogtepunt van de dodehoekles zijn. Zelf eens achter het stuur kruipen en ervaren waar je onzichtbaar bent rond een vrachtwagen, is een onvergetelijke leerervaring voor de kinderen.

3.2 VOORBEREIDINGEN KIES VOOR EEN VRACHTWAGEN MET OPLEGGER Kies je noodgedwongen toch voor een kleinere vrachtwagen, vuilniswagen of autocar? Houd er dan rekening mee dat deze voertuigen vaak een kleinere dode hoek hebben. De vorm van de dode hoek zal dan afwijken van wat de leerlingen in de digitale module hebben geleerd. De dode hoek van een kleinere vrachtwagen stemt ook niet overeen met het rode zeil dat je kunt gebruiken om de dode hoek mee te visualiseren (zie hoofdstuk 5).

WAAR VIND JE EEN VRACHTWAGEN? Spreek ouders aan. Misschien is er een ouder die vrachtwagenchauffeur is of contacten heeft met een bedrijf. Of contacteer transportfirma's of andere bedrijven uit de buurt.

ZORG VOOR EEN VERKEERSVRIJE RUIMTE VAN +/- 250 M² Een plein of parking zijn ideaal. De ervaring leert dat speelplaatsen vaak het gewicht van de vrachtwagen niet kunnen dragen. Denk er ook aan dat de locatie vlot bereikbaar moet zijn voor de vrachtwagen. Manoeuvreren in smalle dorpsstraatjes is voor de vrachtwagenchauffeur een lastige én onveilige karwei! Denk er aan om voldoende plaats te laten rechts en vooraan de vrachtwagen. Daar spelen de meeste oefeningen zich af.

6

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

ZORG VOOR VOLDOENDE BEGELEIDERS Laat één persoon de oefeningen leiden. Laat een andere persoon de leerlingen helpen bij het in- en uitstappen van de cabine.

PLAN JE LES Op de volgende pagina's vind je allerlei leuke oefeningen.

TIP: ZEIL DODE HOEK Wil je een praktijkles geven, dan kun je bij het provinciebestuur van West-Vlaanderen een groot rood zeil lenen dat de dode hoek visualiseert. Je betaalt enkel een waarborg (150 euro) voor het lenen van het zeil. Neem voor meer informatie over de uitleenvoorwaarden en de beschikbaarheid contact op met de provinciale dienst mobiliteit en weginfrastructuur: [email protected] of T 050 40 34 37.

3.3 ACHTER HET STUUR

Laat elk kind zelf ervaren wat een vrachtwagenbestuurder kan zien. • Wat is er anders dan in een gewone wagen?

• • •

Wat zien ze in de spiegels? Zien ze de dodehoekspiegel of –camera? En kunnen ze nu echt alles zien?

Geef de kinderen mee dat ze oogcontact moeten maken met de kinderen buiten. Oogcontact maken is één van de belangrijkste elementen van de praktijkles!

7

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

3.4 OEFENINGEN ACHTERAAN DE VRACHTWAGEN Verplaats je met de groep en ga ruim rechtsachter staan. Sta je daar veilig? Ja! Want je staat ver weg van de vrachtwagen en in het zicht van de lange achteruitkijkspiegel. Ga zelf pal achter de oplegger staan. Op deze plek ben je onzichtbaar voor de chauffeur! Als de vrachtwagen plots achteruit begint te rijden, kan de chauffeur je niet opmerken. Dit is de eerste dode hoek.

Belangrijk! ONVEILIG = pal achter de oplegger (dode hoek)

VEILIG = rechts en ruim achter de vrachtwagen (in het zicht van de lange achteruitkijkspiegel)

3.5 OEFENINGEN VOOR DE CABINE

Nodig alle kinderen uit om vooraan dicht tegen de cabine te staan. Hier sta je onzichtbaar, want de chauffeur ziet iedereen 'over het hoofd'. Vraag de kinderen om enkele stappen achteruit te zetten tot ze wél in de ogen van de leerling die “chauffeur” is kunnen kijken. Je zult opmerken dat niet iedereen op dezelfde plek oogcontact zal maken. Kleinere kinderen zullen verder van de cabine moeten staan dan grotere kinderen. Met krijt kan je eventueel een zebrapad voor de cabine tekenen. Oefen het oversteken op een zebrapad. Let op: wie te dicht bij de cabine oversteekt, staat in de dode hoek!

8

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

Belangrijk! ONVEILIG = te dicht tegen de cabine (dode hoek)

VEILIG = ver genoeg weg van de cabine (oogcontact door de voorruit)

3.6 OEFENINGEN RECHTS NAAST DE VRACHTWAGEN Markeer met krijt, touwen of kegels een strook rechts langs de oplegger. Oefen twee reële verkeerssituaties in: WANDELEN NAAST EEN VRACHTWAGEN De kinderen krijgen de opdracht langzaam naar voor te wandelen of te fietsen. Zolang ze oogcontact kunnen maken met de chauffeur zijn ze zichtbaar. Elke leerling zal naast het rechter voorwiel het oogcontact met de chauffeur verliezen. Vanaf hier zijn ze onzichtbaar en staan ze in de dode hoek.

FIETSEN NAAST EEN VRACHTWAGEN

Je kunt de leerlingen dezelfde oefening ook al fietsend laten doen. Zo ervaren ze zelf dat je nooit tot vooraan mag fietsen. Want dan kom je in de dode hoek terecht!

9

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

Helaas wachten de meeste eeste fietsers aan een stoplicht nét hier vooraan naast de vrachtwagen. Heel gevaarlijk, dus!

Belangrijk ONVEILIG = rechts naast de vrachtwagen (dode hoek)

VEILIG = ruim rechts achter de vrachtwagen (in het zicht van de lange achteruitkijkspiegel)

3.7 GROEPSOEFENING Verdeel de klas in duo's.. Ieder duo moet handen geven. De opdracht luidt als volgt: zoek een plek rond de vrachtwagen waar één leerling zichtbaar is en de andere leerling onzichtbaar.

Hoe kan een duo winnen? Laat een klasgenootje vanuit vanuit de cabine de namen van alle zichtbare kindekind ren omroepen. Zo kan je controleren of per duo één leerling zichtbaar en één leerling onzichtbaar staat opgesteld. Door deze opdracht leren de leerlingen actief op zoek gaan naar de grenzen van de dode hoek... hoek

10

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

4

EINDTERMEN

De vijf voornaamste eindtermen die richting geven aan de verkeers- en mobiliteitseducatie in de lagere school vinden we onder wereldoriëntatie: VERKEER EN MOBILITEIT De leerlingen: 6.12 kunnen de gevaarlijke verkeerssituaties in de ruimere schoolomgeving lokaliseren. 6.13 beschikken over voldoende reactiesnelheid, evenwichtsbehoud en gevoel voor coördinatie en ze kennen de verkeersregels voor fietsers en voetgangers, om zich zelfstandig en veilig te kunnen verplaatsen langs een voor hen vertrouwde route. 6.14 tonen zich in hun gedrag bereid rekening te houden met andere weggebruikers. 6.15 kennen de belangrijkste gevolgen van het groeiende autogebruik en kunnen de voor- en nadelen van mogelijke alternatieven vergelijken. 6.16 kunnen een eenvoudige route uitstippelen met het openbaar vervoer.

11

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten

5

5.1

EDUCATIEF AANBOD EN INTERESSANTE LINKS

EDUCATIEF AANBOD - PROVINCIE WEST-VLAANDEREN

Voor het theoretische gedeelte van de les kun je gebruik maken van de online lesmodule op www.letopvoordedodehoek.be. Voor je praktijkles kun je een groot zeil lenen dat de zone van de dode hoek visualiseert. Meer informatie en uitleenvoorwaarden vind je op www.west-vlaanderen.be/mobiliteit vlaanderen.be/mobiliteit (> sensibilisatie > dode hoek). Elk jaar organiseert de provincie een cursus over hoe je een onderbouwde en aanschouaanscho welijke dode hoekles kan geven aan kindekind ren van de derde graad. Deze nascholing is gratis. Je school ontvangt hiervoor een uitui nodiging. Deelnemers van de cursus kunnen bij het begin van het volgende schooljaar om zich kandidaat te stellen voor de praktijkles met vrachtwagen op school, dankzij de steun van de VDAB Opleidingscentra van Oostende en Wevelgem. De provincie verspreidt ook een folder met tips voor volwassen fietsers en voor de vrachtwagenvrachtwage chauffeurs. Bestel ze via [email protected]. an.paepe@west

5.2

LINKS

Op de website www.traphetaf.be vind je een module "TRUCK TRUC". Er staat onder andere een "truckquiz" online. In dit YouTube-filmpje (http://www.youtube.com/watch?v=brEk2Nhkvx4 http://www.youtube.com/watch?v=brEk2Nhkvx4) rijd je mee met vrachtwavrachtw genchauffeur en rij-instructeur instructeur Mario Lefevere. Je volgt ook een praktijkles over de dode hoek bij hem. Ook in dit filmpje (http://www.autocarsvanmullem.be/autocars/dodehoek.asp http://www.autocarsvanmullem.be/autocars/dodehoek.asp) leer je wat je niet en wel moet doen in de buurt van zwaar vrachtverkeer.

12

Let op voor de dode hoek – info leerkrachten