26‐11‐2014
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) •
.•
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Onderzoeksvraag; Waar en waardoor konden in de Tijd van Steden en Staten, oude steden weer tot bloei komen en nieuwe steden ontstaan? In vroege middeleeuwen was er sprake van een agrarische samenleving met veel kleine autarkische dorpsgemeenschappen. Het leven speelden zich voornamelijk af rond het domein waar de horigen werkten voor hun heer.
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) •
.•
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Deze (autarkisch agrarische samenleving) veranderde in de tijd van steden en staten (11e en 12e eeuw). Wat waren de Oorzaken? I. II.
de toename van de veiligheid verhoging van de voedselopbrengsten door 1. ontginning nieuw land (drooglegging moerassen, kappen bossen, inpolderingen) 2. gebruik van een nieuw soort ploeg (risterploeg) en 3. gebruik van paarden i.p.v. ossen om te ploegen 4. toepassing drieslagstelsel
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) •
.•
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Door de grotere veiligheid en toename van de opbrengsten groeide de bevolking. Mensen gingen daardoor ook weer in steden wonen en ook de ambacht, nijverheid en handel bloeiden weer op. De samenleving veranderde van vooral agrarisch naar agrarisch‐urbaan (stedelijk). Steden werden centra van economische vernieuwing en er ontstonden allerlei nieuwe beroepen. In Noord en Oost‐Europa bleef voedseltekort bestaan en ontstonden dus ook minder steden, dit gebied bleef daarom in ontwikkeling achter..
1
26‐11‐2014
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) •
.•
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Deze (autarkisch agrarische samenleving) veranderde in de tijd van steden en staten (11e en 12e eeuw). Wat waren de oorzaken van de verhoging van de voedselopbrengsten? 1.
ontginning nieuw land (drooglegging moerassen, kappen bossen, inpolderingen)
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) •
.•
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Deze (autarkisch agrarische samenleving) veranderde in de tijd van steden en staten (11e en 12e eeuw). Wat waren de oorzaken van de verhoging van de voedselopbrengsten? 2. 3.
gebruik van een nieuw soort ploeg (risterploeg) en gebruik van paarden i.p.v ossen om te ploegen
Een risterploeg was een ijzeren ploeg die in hoogte verstelbaar was. De risterploeg verving rond het jaar 1000 de houten ploeg. De risterploeg was sterker en kon in hoogte worden versteld. Hierdoor kon de boer bijvoorbeeld makkelijker zware kleigrond bewerken.
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) •
.•
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Deze (autarkisch agrarische samenleving) veranderde in de tijd van steden en staten (11e en 12e eeuw). Wat waren de oorzaken van de verhoging van de voedselopbrengsten? 4.
verdwijnen van het tweeslagstelsel en toepassing drieslagstelsel
Braak Graan
2
26‐11‐2014
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) •
.•
Voedseloverschotten
arbeidsspecialisatie (ontstaan ambachten) en het leven in de stad werden weer mogelijk!
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) •
.•
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Ontstaan gilden; ambachtslieden in de stad gingen zich vaak organiseren in samenwerkingsverbanden met hetzelfde beroep.
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) • •
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Koningen, hertogen en graven stimuleerden de ontwikkeling van steden: 1. economische redenen; om de handel en nijverheid te bevorderen en dus extra inkomsten te verkrijgen. 2. politieke redenen; vanuit de stad kon men omliggende land besturen, controleren en verdedigen. Met de extra inkomsten werd de vorst ook minder afhankelijk van de adel/leenmannen/vazallen. Hij kon met dat geld immers beroepssoldaten in dienst nemen.
3
26‐11‐2014
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) • •
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Sommige steden zoals Brugge (Vlaanderen) werden door handel in laken (wollen stof) erg welvarend.
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) • •
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Handelaren gingen in de loop der jaren steeds meer samenwerken en organiseerden zich in koopmansgilden. Samenwerking leverde voordelen op, zo kon men bijvoorbeeld voldoende geld bijeen krijgen voor verre reizen. Zo ontstaan HANZE: samenwerkingsverbanden van N‐Europese steden / handelaren om
elkaar te ondersteunen bij de handel.
4
26‐11‐2014
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) • •
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Om producten uit allerlei handelsgebieden uit te wisselen werden in bijvoorbeeld de Franse Champagnestreek ook jaarmarkten georganiseerd. Via deze markten werd ook de noodzaak tot autarkie verminderd . Gebieden konden immers gaan produceren waar ze goed in waren (specialisatie).
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) • •
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
Door o.a. oorlogen en hoge belastingen nam in de 14e eeuw het belang van de jaarmarkten in de Champagne af. Het vervoer over zee werd daardoor steeds belangrijker. Zo werden kostbaarheden uit Azië (zijde, specerijen) via schepen vanuit Genua en Venetië naar steden zoals Brugge vervoerd.
Tijd van steden en staten (1000‐1500 n. Chr.) • •
4.1 Handel en nijverheid in de stad
De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van de agrarische‐ urbane samenleving. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van de steden
De handel via schepen over grote afstanden werd lonend doordat men steeds grotere schepen ging bouwen.
5
26‐11‐2014
6
