Dermatologie. Docenten-versie HUISARTS- OPLEIDING. 1 maart 2003

Dermatologie Docenten-versie 1 maart 2003

HUISARTSOPLEIDING

Algemene gegevens

Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve van de huisartsopleiding aan de VU. De Onderwijscoördinator HAIO-onderwijs van de afdeling heeft uiteindelijk de ontwerp tekst vastgesteld. Nadere informatie kan verkregen worden bij de onderstaande personen die de ontwerp tekst hebben samengesteld. De gegevens van dit programma wordt aangeboden aan het Samenwerkings Verband Universitaire Huisartsopleidingen in Utrecht voor centrale archivering in de Centrale Onderwijs Bank. In geval anderen dan de Huisartsopleidingen, van dit programma gebruik willen maken of, indien de uitgave voor andere doeleinden of in een ander verband wordt gebruikt, geldt het volgende: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het hoofd van de afdeling huisartsopleiding van de Vrije Universiteit.

Contactpersoon Telefoon

: :

Wim Willems / Piet Schoonheim 020-4448235

Huisartsopleiding VUmc

Overschiestraat 180 1062 XK Amsterdam

© 2003 Huisartsopleiding VUmc

2

INHOUDSOPGAVE INLEIDING ............................................................................................................................................................ 4 1

AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN ....................................................................................... 4 1.1 Aanvangsniveau........................................................................................................................................ 4 1.2 Algemene doelstellingen........................................................................................................................... 4 1.3 Programma doelstellingen ........................................................................................................................ 4

2

METHODIEK ............................................................................................................................................... 5 2.1 Incidentie .................................................................................................................................................. 5 2.2 PROVOKE ............................................................................................................................................... 5 2.3 Diagnostiek............................................................................................................................................... 5 2.4 Lastige vragen........................................................................................................................................... 5 2.5 Therapeutica ............................................................................................................................................. 5

3

ORGANISATIE ............................................................................................................................................ 5 3.1 Voorbereiding deelnemers........................................................................................................................ 5 3.2 Tijdschema................................................................................................................................................ 6

4

LITERATUUR .............................................................................................................................................. 6 4.1 Verplichte literatuur.................................................................................................................................. 6

5

DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT .......... 7 5.1 Inhoud HAIO-deel .................................................................................................................................... 7 5.2 Voorbereiding docent ............................................................................................................................... 7 5.3 Docentinstructie per programma-onderdeel.............................................................................................. 7 5.3.1 Incidentie......................................................................................................................................... 7 5.3.2 Diagnostiek aan de hand van dia's................................................................................................... 7 5.3.3 Lastige vragen ................................................................................................................................. 8 5.3.4 Therapeutica.................................................................................................................................... 8 5.4 Evaluatie ................................................................................................................................................... 8

6

VOORBEREIDING SECRETARIAAT ....................................................................................................... 9 6.1 Materiaal................................................................................................................................................... 9 6.2 Kopiëren ................................................................................................................................................... 9

7

SAMENVATTING DERMATOLOGIE ...................................................................................................... 9

BIJLAGE 1 VOORBEELDEN DERMATOTHERAPEUTICA ....................................................................... 10 BIJLAGE 2 REGISTRATIEFORMULIER HUIDAANDOENINGEN ............................................................ 11 BIJLAGE 3

LANDELIJKE INCIDENTIECIJFERS ........................................................................................ 13

BIJLAGE 4

INCIDENTIE FLAP ..................................................................................................................... 14

BIJLAGE 5

KOPIEËN HOOFDSTUK 2 EN 4 DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING................................. 15

BIJLAGE 6

"LASTIGE VRAGEN" ................................................................................................................. 16

BIJLAGE 7

"LASTIGE VRAGEN" EN TIPS UIT LITERATUUR ................................................................ 19

BIJLAGE 8

DIA-INSTRUCTIE VOOR DE HAB ........................................................................................... 22

BIJLAGE 9 HANDOUT DIAGNOSEN / THERAPIE .................................................................................... 33


3

INLEIDING Huidziektes nemen in het werk van de huisarts een belangrijke plaats in. In rangorde van alle aan de huisarts aangeboden nieuwe aandoeningen bezetten klachten over de huid de tweede plaats. De HAIO wordt vanaf de eerste dag in de opleidingspraktijk geconfronteerd met dermatologische problemen. Dit programma kan daarbij enige houvast bieden en verdient dan ook een plaats in het begin van het eerste opleidingsjaar. Het programma dermatologie bestaat uit 1 dagdeel. Het gaat over de diagnostiek en behandeling van veelvoorkomende huidaandoeningen, waarbij het zwaartepunt op de diagnostiek ligt. Huidaandoeningen worden over het algemeen via patroonherkenning door de huisarts benaderd. Minder typische beelden worden dan meer gedetailleerd bekeken met een systeem als PROVOKE. Tijdens het programma kan worden geoefend met dia's. Voor dit programma is dankbaar gebruik gemaakt van een CD-rom ‘Dermatologie in beeld’ en van dia's, ter beschikking gesteld door Prof. Dr. Th. Starink van de poli dermatologie VU. Wanneer lesruimte OS12 vrij is (deze ruimte moet besproken worden bij het secretariaat!), bestaat er een alternatief voor de dia’s in de vorm van een andere CD-rom: ‘Beeldherkenning in de Dermatologie’ van het LUMC. Een voordeel van de CD-rom is de grotere onbekendheid van het beeldmateriaal. Daarbij biedt ook deze CD-rom de mogelijkheid tot differentiële diagnostiek, evenals de CD-rom ‘Dermatologie in beeld’ van Starink, die aan het begin van het curriculum aan alle haio’s wordt uitgereikt. Een snelle oriëntatie op dit programma wordt verkregen door het lezen van hoofdstuk 2 van dit OWP.

1

AANVANGSNIVEAU EN DOELSTELLINGEN

1.1

Aanvangsniveau De HAIO heeft in de basisopleiding kennis gemaakt met de diagnostiek en verschillende behandelingsmethoden van een groot aantal, voor de huisartsgeneeskundige praktijk meer of minder relevante, huidziektes. De efflorescentieleer en de principes van behandeling zullen meestal bekend zijn. De haio kan vooraf aan de terugkomdag zijn of haar kennis op een goed niveau brengen door een aantal uren te werken met de interactieve CD-rom ‘Dermatologie in beeld’ van prof. Starink.

1.2

Algemene doelstellingen − De HAIO kan een aantal veel voorkomende huidaandoeningen in de huisartsenpraktijk diagnosticeren en behandelen. − De HAIO kent het natuurlijk beloop van veel voorkomende huidaandoeningen.

1.3

Programma doelstellingen Met betrekking tot kennisaspecten: 1. 2. 3.

De HAIO kent de incidentie van veel voorkomende huidproblemen in de huisartsenpraktijk. De HAIO heeft kennis van de aard en de toepassing van enkele veel gebruikte dermatologische therapeutica. De HAIO kent verschillende handelswijzen van huisartsen bij een aantal lastige vragen op dermatologisch gebied.

Met betrekking tot vaardigheidsaspecten: 4. 5.

De HAIO kan de elementaire efflorescenties benoemen volgens de dermatologische classificatiemethode. De HAIO kan ten aanzien van de meest voorkomende dermatologische aandoeningen in de huisartspraktijk adequate huisartsendiagnostiek toepassen.


4

2

METHODIEK

2.1

Incidentie Korte bespreking van de 'incidentie-flap' die tevoren door de HAB is vervaardigd en waarop voor aanvang de HAIO's hun eigen, in de praktijk verzameld, cijfermateriaal hebben ingevuld. De cijfers worden vergeleken met de landelijke incidentiecijfers. Hiervoor kunnen ook de aanwezige tekstdia's gebruikt worden.

2.2

PROVOKE De PROVOKE-systematiek (Bijlage 5) is als huiswerk doorgenomen. Idealiter is in een leergesprek met de HAO besproken in hoeverre een dergelijk systeem hanteerbaar is. Het programma gaat er verder vanuit dat dit systeem bekend is. Gezien de beperkte tijd wordt bespreking op de terugkomdag niet aangeraden.

2.3

Diagnostiek Aan de hand van dia's (of een CD-rom – zie boven) wordt de diagnostiek van veelvoorkomende aandoeningen behandeld. Aan het eind ontvangen de HAIO's een handout (bijlage 9) met daarin een beschrijving van de gangbare behandeling van de verschillende gepresenteerde aandoeningen.

2.4

Lastige vragen In subgroepjes vergelijken en bespreken de HAIO's de door hen (in overleg met de HAO) ingevulde lijst van onderwerpen waarover regelmatig lastige vragen worden gesteld (Bijlage 6). Een overzicht van tips uit (recente) literatuur kan daarbij als aanvulling dienen.

2.5

Therapeutica Onder leiding van de HAB wordt een aantal veel voorgeschreven dermatologische therapeutica gedemonstreerd. (Bijlage 1).

3

ORGANISATIE

3.1

Voorbereiding deelnemers (Huiswerk) opdrachten zijn: − Gedurende 1 week bijhouden van de incidentielijst (bijlage 2). − Met HAO lijst van onderwerpen, waarover lastige vragen gesteld worden, bespreken (bijlage 6). − Bestuderen van de literatuur over diagnostiek en behandeling. (Hoofdstuk 2 en 5 uit Dermatovenereologie voor de 1e lijn, (bijlage 5). Het verdient aanbeveling met de HAO een leergesprek te hebben over de hanteerbaarheid van een methode als PROVOKE in de huisartsenpraktijk. − Eén HAIO bereidt een kort referaat voor over (naar eigen keuze) één van de volgende dermatologische NHG-standaarden (acne vulgaris M15, constitutioneel eczeem M37, of psoriasis M39) en gaat vooral in op mogelijke knelpunten bij de implementatie.

3.2 Toets Via de website van het huisartseninstituut van de VU (www. hovu.nl) kunnen haio’s een toets maken. Deze toets bevat een 30-tal dermatologische beelden. Direct na beantwoorden van de laatste vraag verschijnt een score. Wanneer men een score heeft lager dan 75% wordt aangeraden de toets, ná grondige bestudering van de CD-rom ‘Dermatologie in beeld’, nogmaals af te leggen. Deze toets is niet selectief, maar kan in twijfelgevallen een positieve bijdrage leveren aan de beoordeling.


5

3.3

Tijdschema Tijdschema

Programma

Tijdsduur

00 - 20

Incidentie

20 min.

20 - 100

Diagnostiek

80 min.

100 - 115 115 - 125

Pauze Referaat HAIO - NHG-standaard (acne vulgaris, constitutioneel eczeem, of psoriasis)

15 min. 10 min

125 - 155

Lastige vragen

30 min.

155 – 175

Therapeutica

20 min.

175 – 180

Evaluatie

5 min.

4

LITERATUUR

4.1

Verplichte literatuur Everdingen J.J.E van, Sillevis Smitt JH. Dermatovenereologie voor de 1e lijn. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, zesde, geheel herziene druk, 1997, Hoofdstuk 2 (pp.11-20) en 5 (pp. 40-50), Bijlage 5. Starink J. Dermatologie in beeld. CD-rom. (Deze CD-rom zal vanaf eind 2003 trouwens bijgeleverd worden bij het boek van Van Everdingen, waarvan Starink mede-auteur wordt.)


6

5

DOCENTINSTRUCTIE PER PROGRAMMA-ONDERDEEL EN VOORBEREIDING DOCENT

5.1

Inhoud HAIO-deel Inleiding, hoofdstuk 1 t/m 4 en bijlagen 2, 3, 5, 6.

5.2

Voorbereiding docent Voorafgaand aan programma: In de weken vooraf checken of alle haio’s de CD-rom met het interactieve programma ‘Dermatologie in beeld’ uitgereikt hebben gekregen. De flap maken waarop incidentie en therapie ingevuld kunnen worden. (Voorbeeld: zie Bijlage 4). De diaserie en bijbehorende gebruikerstoelichting (bijlage 8) doornemen.

5.3

Docentinstructie per programma-onderdeel Dit programma bestaat uit de volgende onderdelen: − Incidentie − Diagnostiek aan de hand van dia's − Lastige vragen − Therapeutica Elk onderdeel bestaat uit begeleidersinformatie en onderwijsmateriaal.

5.3.1 Incidentie Begeleidersinformatie Op de programmadag noteren de HAIO's het verzameld cijfermateriaal van de incidentiegegevens (bijlage 2) op een door de HAB vervaardigde flap. (Zie voorbeeld Bijlage 4) De cijfers die 1 week door de HAIO's worden bijgehouden kunnen dan vergeleken worden met de landelijke incidentiecijfers (Bijlage 3). Hierbij gaat het niet om absolute getallen, maar om de frequentieverdeling. De HAB kan eventueel gebruik maken van de aanwezige tekstdia’s met incidentiegegevens. Onderwijsmateriaal − Registratieformulier (Bijlage 2) − Flapover, papier + viltstiften − Stencil met landelijke incidentiecijfers (Bijlage 3) − Tekstdia's incidentiecijfers 5.3.2 Diagnostiek aan de hand van dia's Begeleidersinformatie De diaserie biedt een doorsnee van de dermatologie zoals deze aan de huisarts wordt aangeboden. Aan het eind van het programma ontvangen de HAIO's een handout, met daarin behandelopties van de vertoonde aandoeningen. Huidaandoeningen worden over het algemeen via patroonherkenning door de huisarts benaderd. Minder typische beelden worden dan meer gedetailleerd bekeken met een systeem als PROVOKE. Desgewenst kan de PROVOKE-aanpak geoefend worden bij het bekijken van de dia's. Er zijn 100 dia's, verdeeld over 2 sledes. Een leuke methode is om de eerste 10 dia's met de PROVOKE te bekijken. De overige dia's kunnen dan op de reguliere manier bekeken worden, waarbij de PROVOKE in reserve gehouden wordt. Bij de dia's wordt door de docent een korte beschrijving gegeven van de klacht. Daarnaast wordt informatie middels een "schaduwanamnese" achter de hand gehouden (o.a. beroep/hobby's etcetera), die voor de diagnostiek van belang kan zijn, maar die slechts op een vraag van de HAIO's gegeven worden. Bedoeling is de HAIO's te stimuleren relevante vragen te stellen. De tweede slede is wat ziektebeelden betreft min of meer een herhaling van de eerste. Een mogelijkheid is, om je te richten op de diagnostiek, en voor de therapie te verwijzen naar de handout. Zo heb je de tijd om de tweede slede ook in te zetten. Een andere optie is, ook de therapie aan de orde te laten komen. In dat geval heb je alleen tijd voor de eerste slede. De tweede slede kun je dan bewaren voor een andere keer.


7

Onderwijsmateriaal − Dia's + diaprojector − Beschrijving dia's Alternatief: - CD-rom ‘Beeldherkenning in de Dermatologie’ - Bespreken OS 12 bij secretariaat

5.3.3 Lastige vragen Begeleidersinformatie Het is de bedoeling dat de HAIO de lijst "lastige vragen" (bijlage 6) in een leergesprek met de opleider heeft doorgenomen en nu noteert wat hij/zij in voorkomende gevallen doet. Bij de gegevensuitwisseling in subgroepjes wordt vooral aandacht besteed aan wat bruikbaar en nietbruikbaar is "om mee te nemen" naar de praktijk. De antwoorden van de verschillende HAO’s worden genoteerd op bijlage 7. Onderwijsmateriaal − Formulieren ‘lastige vragen’ (bijlage 6) − Uit te reiken op TKD: bijlage 7 5.3.4 Therapeutica Begeleidersinformatie In dit programma-onderdeel maakt de HAIO, nader kennis met de dermato-therapeutica die hij/zij regelmatig voorschrijft. Een lijst therapeutica suggesties is als bijlage 1 toegevoegd. De zalven en crèmes van deze lijst, alsmede schoonmaakspullen (alcohol en zoete olie) zijn in een doos aanwezig bij het secretariaat (kast onderwijsmiddelen). Onderwijsmateriaal − Therapeutica − Lijst dermato-therapeutica (bijlage 1) − (zie voor uitleg indifferente therapie: hoofdstuk 5 uit Dermato-venereologie voor de eerste lijn (bijage 5)

5.4

Evaluatie Neem aan het eind van het programma met de groep vijf minuten om het evaluatieformulier in te vullen, als dit van toepassing is; graag inleveren bij de contactpersoon. Vraag in ieder geval ook naar de leerpunten voor de praktijk.


8

6

VOORBEREIDING SECRETARIAAT

6.1

Materiaal Voor TKD : − Flapover en viltstiften. − Bijlage 4 voor HAB. − Een ruimte regelen die kan worden verduisterd. − Dermato-therapeutica controleren op aanwezigheid en aan HAB geven − Diaprojector/scherm − Dia’s + handout voor HAB.

6.2

Kopiëren − −

7

Bijlage 7 kopiëren voor alle HAIO’s + 2 Bijlage 9 kopiëren voor alle HAIO’s + 2

SAMENVATTING DERMATOLOGIE 1 In een onderwijsprogramma worden de HAIO's bekend gemaakt met diagnostiek en beleid bij veel voorkomende huidaandoeningen; verder wordt er aandacht besteed aan het beantwoorden van lastige vragen op dermatologisch terrein.


9

BIJLAGE 1 VOORBEELDEN DERMATOTHERAPEUTICA

01. 02. 03. 04. 05. 06. 07. 08. 09. 10. 11. 12. 13. 14.

Lin. zinkox. ol. lanettecreme cremor cetomacrogolis ung. leniens lotio alba 5% sulphur praecipitatum in een basis 5% liquor carbonis detergens in een basis 3% clioquinol in een basis miconazolcreme 5% mucilago benzoylperoxide cremor vaseline-cetomacrogolis carbomeeralkoholslijm ung. cetomacrogolis 20% siliconencreme


10

BIJLAGE 2 REGISTRATIEFORMULIER HUIDAANDOENINGEN

Handelen van de huisarts

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Diagnose anamnese onderzoek aanvullend onderzoek Behandeling expectatief adviezen, nl: medicatie, nl: Voorlichting aan patiënt Over aandoening over beloop/duur over besmettelijkheid over medicatiegebruik: - toepassing - frequentie - duur


11

BIJLAGE 2

REGISTRATIEFORMULIER -VERVOLG-

Handelen van de huisarts

7.

8.

9.

10.

11.

12.

Diagnose anamnese onderzoek aanvullend onderzoek Behandeling expectatief adviezen, nl: medicatie, nl: Voorlichting aan patiënt Aandoening over beloop/duur over besmettelijkheid over medicatiegebruik: - toepassing - frequentie - duur


12

BIJLAGE 3

LANDELIJKE INCIDENTIECIJFERS

Uit: Ziekten in de huisartsenpraktijk/ onder redactie van E.M. van den Lisdonk ...[et al.]; Utrecht: Bunge. Nieuwe gevallen van niet-infectueuze huidaandoeningen per 1000 per jaar. (CMR '71-'88) CMR= Continue Morbiditeits Registratie Mannen

Vrouwen

dermatitis constitutioneel eczeem allerg. dermatosen

30.8 12.6 7.8 51.2

46.0 17.1 11.2 74.3

ziekten van zweet- en talgklieren atheroomkyste acne ziekten van de nagels clavus pruritus contacteczeem psoriasis seborroisch eczeem ziekten van haren decubitus verruca seborrhoica overige ziekten huid overige symptomen

7.3 5.8 4.8 4.4 3.0 1.9 1.8 1.5 1.5 1.0 1.0 0.8 4.5 1.1

6.5 4.9 6.7 4.3 3.9 2.5 4.1 1.5 1.5 1.7 1.4 1.5 7.5 2.1

Totaal

91.6

124.4

Nieuwe gevallen van infectieuze huidaandoeningen per 1000 per jaar. (CMR '71-'99) Mannen

Vrouwen

cellulitis zonder lymfangitis cellulitis met lymfangitis impetigo panaritium en paronychia furunkel acute lymfadenitis overige infectieuze huidaand.

20.5 2.6 6.8 6.7 6.5 0.6 8.5

17.7 1.6 5.9 7.3 4.7 0.7 9.8

Totaal

52.3

47.5


13

BIJLAGE 4

INCIDENTIE FLAP

Neem de bijgaande tabel over op een flap of schoolbord en laat een HAIO turven hoe vaak de diagnose gedurende de observatieperiode gesteld is in de opleidingspraktijken. De vermelde cijfers zijn overgenomen uit van de Lisdonk: "Ziekten in de huisartspraktijk". Tussen haakjes staat de term die hij gebruikt. Voor zover tussen de haakjes meerdere diagnose genoemd worden zijn de getallen berekend door de incidenties bij elkaar op te tellen.

Huidafwijking

van de Lisdonk man/vrouw

eczeem (const.ecz., en dermatitis; excl. allerg.derm )

43.4

63.1

schimmelaandoeningen

34.0

± 29

wratachtige aandoeningen (inclusief condyloman en mollusca)

17.0

23.0

impetigo

6.8

5.9

overige huidinfecties

45.5

41.6

urticaria (allerg.derm )

7.8

11.2

eczema seborrhoicum

1.5

1.5

acné

4.8

6.7

jeuk zonder huidafwijking (pruritus)

1.9

2.5

aften

?

?

clavus

3.0

3.9


Abs. aantal malen geturfd

14

BIJLAGE 5 KOPIEËN HOOFDSTUK 2 ‘ANAMNESE EN DERMATOLOGISCHE INSPECTIE’, EN HOOFDSTUK 5 ‘DERMATOTHERAPIE’ Everdingen J.J.E van, Sillevis Smitt JH. Dermatovenereologie voor de 1e lijn. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, zesde, geheel herziene druk, 1998, Hoofdstuk 2 (pp.11-20) en 5 (pp. 40-50),


15

BIJLAGE 6

"LASTIGE VRAGEN"

Diagnose c.q. huidprobleem

HANDELEN VAN DE HUISARTS DIAGNOSE VORMING nadere diagnostiek en DD.

THERAPIE voorlichting

advies

medicatie

aften

wintertenen winterhanden

hyperpigmentatie

hypopigmentatie

roos


16




advies

medicatie

droge huid

diffuse haaruitval

plaatselijke haaruitval

kalknagel

overmatig transpireren


17




advies

medicatie

scabies

eelt/likdoorn

zonne-allergie


18

BIJLAGE 7

"LASTIGE VRAGEN" EN TIPS UIT LITERATUUR

Diagnose c.q. huidprobleem aften

HANDELEN VAN DE HUISARTS Tips uit de literatuur

huisarts 1

huisarts 2

huisarts 3

huisarts 4

huisarts 5

DD * ijzer-,B12-,en foliumzuurdeficiëntie * bijwerking NSAID * recid. Herpes simplex voorlichting: * goede mondhygiëne advies/medicatie: * spoelvloeistof 0,5% H2O2 of capsule tetracycline in glas water * lidocaïne visceus 2% FNA * KENACORT-A IN ORABASE

wintertenen winterhanden hyperpigmentatie

hypopigmentatie

roos


19



huisarts 1

huisarts 2

huisarts 3

huisarts 4

huisarts 5

droge huid

diffuse haartuitval

plaatselijke haaruitval

kalknagel

overmatig transpireren


20



huisarts 1

huisarts 2

huisarts 3

huisarts 4

huisarts 5

scabies

eelt/likdoorn

zonne-allergie


21

BIJLAGE 8

VolgDia nr. orde in serie 1 B58

DIA-INSTRUCTIE VOOR DE HAB

Beschrijving

Schaduwanamnese

Man, 19 jaar, uitslag wang

Diagnose

Acne

2

B77

Man, 77 jaar, pijnlijke blaasjes voorhoofd

Al paar dagen algehele malaise, en pijn in het voorhoofd In verleden daar gestoken door een mug Sinds een paar dagen branderig gevoel op die plek.

Herpes zoster

3

40

Vrouw, 30 jaar, zwelling bovenarm

4

B78

Vrouw, 49 jaar, pijnlijke blaasjes linkerarm

5

B8

Vrouw 30 jaar, schilferende plek handrug, vingers, jeuk

Verpleegkundige, atopische aanleg, aangetoonde allergie voor nikkel. Plekken vuriger na drinken van alcohol en na eten van gekruide spijzen

Contacteczeem

6

B62

Vrouw, 30 jaar, uitslag gelaat

7

52

Kind, uitslag kin

8

N3

Man, 72 jaar, werkte als tuinder

Deze plekken zijn in de loop van een paar jaar ontstaan

9

22

Jeuk, zonder duidelijke oorzaak

10

B55

Man, 45 jaar, uitslag arm en schouder Vrouw 60 jaar, witte verkleuring teennagels

Dermatofibroom

Herpes zoster

Rosacea

impetigo Actinische keratose (predisponerend voor plaveiselcelca.) Prurigo Onychomycose


22

11

13

12

B66

13

B53

14

B20

15

3

16

B22

Man, 20 jaar uitslag, jeukend uitslag zijkant hand Vrouw, 25 jaar, uitslag kin

Vrouw 50 jaar, ontkleurde plekjes op handrug Baby 2 maanden, enkele weken bestaande uitslag gezicht Meisje, 12 jaar, blaasjes op borst Baby, 4 maanden, vanaf geboorte uitslag en schilfering gezicht, wenkbrauwen, hoofdhuid

Veel jeuk

scabiës

Gebruikte langere tijd een corticosteroidcreme kl 2. Moeder had dit ook

Dermatitis perioralis

Vitiligo

Lijkt geen klachten (bv jeuk) te geven.

Seborrhoïsch eczeem

Zusje heeft zelfde blaasjes rond het oog

Mollusca contagiosa Seborrhoïsch eczeem


23

VolgDia nr. orde In serie 17 B79

Beschrijving

Schaduwanamnese

Diagnose

Meisje, 2 jaar uitslag schouder en bovenarm Man, 32 jaar, kale plek hoofdhuid Vrouw, 42 jaar, uitslag rug

Al een paar dagen hangerig

Herpes zoster

18

B68

19

20

20

N2

21

B71

22

B32

23

49

Meisje, uitslag

24

37

Man, 32 jaar, vraagt om behandeling wratten

25

B35

Vrouw, 15 jaar, uitslag buik

Mycose

26

B60

Man, 19 jaar, uitslag hals

Acne conglobata

27

B52

Vrouw 21 jaar, plekjes op rug

28

14

Man, 25 jaar, jeuk schaamhaar

29

28

Vrouw, 23 jaar, uitslag rug

30

B30

Man 57 jaar, uitslag op R voet

Vrouw, 57 jaar, plek onder linker oog Vrouw, 49 jaar, pijnlijk rood onderbeen Man, 32 jaar, jeuk en uitslag voet, enkele maanden

Alopecia Ontstaan na dragen van nieuwe trui Lijkt op niet genezende zweer Hoge koorts, heeft dit al eens eerder gehad. Begonnen na zomer met veel zwembadbezoek Broertje had zelfde uitslag Geeft geen klachten

Geen klachten, alleen cosmetisch een probleem Heeft zich afgedroogd met handdoek van een vriend, die dezelfde klachten had.

Urticaria Basaalcelcarcinoom Erysipelas Tinea pedis

impetigo Pearly penile papules

Pityriasis alba

pediculosis

Pityriasis rosea Jeukt, steeds verder uitgebreid

Tinea pedis


24

31

47

32

48

33

B45

34

B74

Vrouw, 42 jaar, wondjes aan de arm en hand Idem, detail

Werkt in slagerij

Man, 52 jaar, uitslag mondhoek Vrouw, 50 jaar, pijnlijke blaasjes lippen

Gebitsprothese past niet goed Partner had zelfde klachten

erysipeloïd erysipeloïd Perleche Herpes simplex


25

VolgDia nr. orde In serie 35 N1

Beschrijving

Schaduwanamnese

Diagnose

Vrouw, 53 jaar, donkere plek op de rug

Laatste maanden groter geworden.

Baby 2 maanden, enkele weken bestaande uitslag luierstreek Man, 73 jaar, plekje L oorschelp. Man 32 jaar, jaren bestaande schilfering en roodheid hoofd en gelaat 30 jarige man, onderbeen, droge jeukende huid, enkele maanden bestaand Man, 25 jaar, zwelling onderarm Vrouw, 34 jaar, uitslag schouder

Ook op behaarde hoofd, maar dan droger aspect Pijnloos

Melanoom, superficial spreading Seborrhoïsch eczeem

Wast zich vaak met zeep, douchet tweemaal per dag Vaak schurende kleding aan Vorig jaar op die plek een dermatofibroom verwijderd.

Droge huid

Geleidelijk ontstaan, geeft geen klachten Laatste 3 jaar geleidelijk ontstaan Moeder eczeem, vader bekend met astma

Landkaarttong

36

B21

37

N4

38

B19

39

B2

40

18

41

42

42

7

Vrouw, 32 jaar, uitslag tong

43

38

44

B3

Man, 65 jaar, plekjes linkerslaap Kind, 7 maanden, vanaf geboorte uitslag, droge huid, jeuk

45

B4

Kind, 3 maanden, idem

46

B76

Man, 29 jaar, pijnlijke blaasjes penis

Soms zelfde plekken in de gehoorgang

Spinocellulair carcinoom Seborrhoïsch eczeem

Furunkel Keloïd

Verruca seborrhoica Const. eczeem

Const. eczeem 2 weken ervoor onbeschermd sexueel contact gehad met nieuwe partner

Herpes simplex


26

47

35

Man, 30 jaar, plekjes penis

48

30

Man, 30 jaar, uitslag buik

49

9

Vrouw, 72 jaar, pijnlijke tong

50

B70

51

B11

Vrouw, 59 jaar, pijnlijke rode wang Jongen 17 jaar, jeuk schilfering voeten, 3 maanden

52

B73

Man, 33 jaar, uitslag kin

53

B36

Man, 40 jaar, uitslag kaak

Onbeschermd sexueel contact gehad met nieuwe partner

Condylomata

Pityriasis rosea Eet al langer slecht en is erg moe. Rillerig, hoge koorts, ziek. Heeft sinds een paar maanden nieuwe, kunststof schoenen Scheert zich nat, en gaat daarbij tegen de haarrichting in Ontstaan nadat hij schapen is gaan fokken

Atrofische glossitis Erysipelas Contacteczeem

Pseudofolliculitis barbae Mycose


27


Beschrijving

Schaduwanamnese

Diagnose

Vaker op deze plek gehad Zusje heeft zelfde blaasjes op de borst Idem

Herpes simplex

Vroeger acrovesiculeus eczeem

Hyperkeratotisch eczeem

55

2

56

B64

Vrouw 30 jaar, pijnlijke blaasjes onderarm Meisje, 14 jaar, blaasjes op/rond oog Man, 47 jaar, uitslag gelaat

57

B18

Man, 65 jaar

58

34

Vrouw, 20 jaar, plek voetzool

59

1

Jongen, 16 jaar, jeukende uitslag

60

B5

Kind 14 jaar, uitslag ellebogen

61

33

Man, 24 jaar, plekjes handrug

62

6

Man, 40 jaar, pijnlijke plekken mondholte

63

B59

64

8

Man, 19 jaar, uitslag voorhoofd Man, 53 jaar, uitslag tong

65

B25

Vrouw, 45 jaar, uitslag en jeuk hoofd

66

10

Man, 35 jaar, jeukende uitslag schaamstreek

Mollusca contagiosa Rosacea

Voetwrat 3 weken geleden had broertje dezelfde uitslag Op verschillende plaatsen vergelijkbare plekken Geeft geen klachten.

Varicella

Al een paar dagen een branderig gevoel in de mond

Aften

Const. Eczeem

Verrucae planae

Acne Geen klachten

Haartong

Veel last van de schilfers, meer last gekregen nadat ze antimalariapillen had gebruikt Vriendin heeft dezelfde klachten (maar eerder ontstaan, 4 weken)

Psoriasis

scabiës


28

67

53

68

12

69

B26

70

B40

71

15

72

17

Vrouw, 32 jaar, jeukende uitslag pols Man, 23 jaar, uitslag linkerpols Meisje, 11 jaar, maanden bestaande plekken Vrouw 35 jaar, haaruitval en uitslag hoofd Vrouw, 23 jaar, jeuk schaamstreek Man, 40 jaar, uitslag knie

73

B56

Man 60 jaar, uitslag liezen

74

B33

Man, 18 jaar, roodheid, jeuk, schilfering

Gebruikt Beta-blokker sinds 3 maanden Veel jeuk

Lichen ruber planus scabiës Psoriasis

Ontstaan na vakantie in Turkije Vriend heeft zelfde klachten Paar weken geleden gebeten door een teek. Heeft dit al een jaar, geen klachten.

Tinea capitis pediculosis Erythema chronicum migrans Erythrasma Dermatomycose


29

VolgDia nr. orde In serie 75 21

Beschrijving

Schaduwanamnese

Diagnose

Man, 39 jaar, uitslag

Enorme jeuk, ontstaan na dragen van een nieuw hemd Net een nieuwe make-uplijn uitgeprobeerd. Altijd al een droge huid gehad. Ontstaan 10 dagen na inname van een Anti-reumaticum Na de zomer ontstaan, de plekjes jeuken niet

Urticaria

76

B13

Vrouw 44 jaar, dikke jeukende ogen, 2 weken

77

23

Man, 70 jaar, uitslag buik

78

25

Man, 50 jaar uitslag rug

79

B42

Vrouw, 25 jaar, ontkleurde plekjes op rug/schouders

80

29

Vrouw 24 jaar, uitslag flank

81

B51

Vrouw. 32 jaar, verkleurde plekken rechterpols

82

32

83

B49

Vrouw, 23 jaar, uitslag wijsvinger Vrouw, 29 jaar, donkere plek op wang

84

B23

Man, 32 jaar, uitslag knieën

85

B27

Vrouw, 33 jaar, uitslag lies

86

36

Man, 33 jaar, plekjes anus

Contacteczeem

Prurigo Toxicodermie

Pityriasis versicolor Pityriasis rosea

½ jaar geleden heet vet op de pols gekregen Bestaat al 5 jaar, zonder verandering Gebruikt creme om iets lichter te lijken.

Vader en oom zelfde soort plekken. Soms jeuk. Vroeger zelfde plekken op de strekzijde knieeen gehad. Idem

Postinflammatoire hyperpigmentatie Verruca Melanosis facie, secundaire hypopigmentatie na gebruik Depigman psoriasis

Psoriasis inversa

Condylhaiota


30

87

B12

Man, 26 jaar, jeuk oksel 2 maanden

Gebruikt sinds paar maanden andere deodorant

88

B44

89

39

90

B15

Baby, 7 maanden, uitslag liezen Vrouw, 69 jaar, plekjes linkerslaap Vrouw 33 jaar, jeuk en uitslag handpalm

91

B16

Detail vorige dia

Atopische aanleg, recent een voetmycose ontdekt Idem

92

B34

Man, 23 jaar, klachten lies

Jeuk

93

41

Vrouw, 22 jaar, uitslag gelaat

94

B10

Vrouw 55 jaar, droogheid, roodheid, jeuk handen

Contacteczeem

Luierdermatitis Idem

Werkt in schoonmaakbranche

Verruca seborrhoica Acrovesiculeus eczeem Acrovesiculeus eczeem Mycose Dermatosis papillomatosis nigra Contacteczeem


31


Beschrijving

Schaduwanamnese

Vrouw 60 jaar, uitslag schoudergordel en rug Man, 34 jaar, uitslag lies

96

B61

97

45

Man, 30 jaar, donkere plek rug

98

46

Idem, detail

99

B67

Man, 40 jaar, strepen buik

100

11

Man, 23 jaar, uitslag billen

Diagnose

Tinea corporis Ectopisch acne Geeft geen klachten, wel de laatste tijd veranderd van aspect

In korte tijd veel in gewicht aangekomen Veel jeuk

Dysplastische naevus Dysplastische naevus Striae scabiës


32

BIJLAGE 9 HANDOUT DIAGNOSEN / THERAPIE

Diagnose Acne acrovesiculeus eczeem

Aften alopecia

atrofische glossitis

condyloma constitutioneel eczeem

contact eczeem

dermatitis perioralis

dermatomycosen

Bijzonderheden comedonen, pustels atopie, contactallergenen, schimmelinfecties (strooireactie) voedingsmiddelen, stress, bacteriële huidinfecties elders etiologie onbekend uitroeptekenharen aan de rand van de laesie etiologie grotendeels onbekend kan t.g.v. ijzergebreksanemie, hypovitaminosen, malabsorptie, cardiale insufficiëntie, meestal e.c.i. Kan gepaard gaan met mondbranden cave cervicale neoplasie elleboogsplooien, knieholte, distale huidgedeelten, narcosekapje vrij, atopie -vaker bij atopici -contact met water, zeep, oplosmiddelen, cosmetica, nikkel, rubber -beroep? pseudopustels rond de mond, vaak na lokaal corticosteroïd gebruik roodheid, scherpe begrenzing, centrale

Therapie zie standaard -corticosteroïd klasse 3 -allergologisch onderzoek -bij positieve KOH: antimycotische creme

-xylocaine visceus -tetracycline spoeling vaak spontaan herstel, evt. steroïdcreme klasse 3

evt. oorzakelijk

podophylline Zie standaard

-allergologisch onderzoek -corticosteroïd klasse 2 of 3 -niet noodzakelijkerwijs contact met nieuw agens staken steroïdapplicatie lokaal: erythromycine of metronidazol creme zie standaard


33

genezing, evt. Contact met (huis-)dieren dermatosis papillomatosis nigra droge huid, craquelé eczeem dysplastische naevus

erysipelas

erythema chronicum migrans erythrasma

fibroma folliculitis keloïdalis (nuchae) furunkel geneesmiddelenexanthee m

haartong

evt. excisie, cauteren uitdroging van de huid

familie-anamnese, > 5 mm, wisselende kleur, onscherpe begrenzing, asymmetrisch acuut ontstaan, vuurrood, pijnlijk, porte d’entrée, meestal koorts infectie met Borrelia Burgdorfii (Lyme disease), tekenbeet m.n. in liezen bacteriële infectie, geen centrale genezing, geen schilfering Woodlamp: koraalrood keloïdale ontsteking, met name bij negroïde ras

bij primaire sensibilisatie 10 dagen na invoeren m.n. romp, naar distaal toe afnemend soms na antibiotica, corticosteroïden, slechte mondhygiene, roken, e.c.i.

herpes simplex herpes zoster

endogene reïnfectie na varicella

-minder zeep -indifferente vetcreme / zalf met evt. 10% ureum controle noodzakelijk (verwijzing) feneticilline 3dd 500mg erythromycine 4dd 500mg doxycycline 2dd 100mg, 2 weken -lokaal antimycotica

evt. excisie hardnekkig, sterk recidiverend, evt. antibiotica/corticosteroïden zie standaard -medicijn staken -anithistaminica

borstelen met water

-zinkolie -antiviraal <48 h: oraal antivirale medicatie ZOK-zalf, 5% sulph. Praec.


34

keloïd

landkaarttong mollusca contagiosa

onychomycose

pediculosis penile papules pityriasis alba

pityriasis rosea pityriasis versicolor

postinflammatoire hyperpigmentatie prurigo

pseudofolliculitis barbae psoriasis

rosacea

bindweefselproliferatie, meestal in littekens, meer bij negroïde ras etiologie onbekend recidive mogelijk incubatietijd 2-7 weken vaker bij const. eczeem

vaak meerdere nagels aangedaan positieve KOH-test / kweek schoolkinderen witte verhevenheden op corona glans vooral bij jonge kinderen, in gelaat. lichte schilfering tache mere, ovale laesies in splijtlijnen fijne schilfering scherp begrensd, donker op een lichte huid, licht op een donkere huid d.d. melasma, o.a.c., zwangerschap, cosmetica exogeen (krabben?) of endogeen (interne aandoeningen) ingegroeide baardharen -strekzijde ellebogen, knieën, sacrale gebied -scherp begrensde roodheid, grove witte schilfering erytheem met

corticosteroïden bij jeuk, wees zuinig met chirurgische ingrepen geen -expectatief -excochleatie -evt. Vloeibaar stikstof, aanprikken/jodiumtinctuur -orale antimycotica

0,5-1% malathion lotion luizenkam geen, fysiologisch

self limiting 6-8 weken antimycoticum / Selsun

hydrochinon / hydrocortison crème -zo mogelijk causaal -symptomatisch corticosteroïdcreme -baard laten staan -muc. benzoylperoxide 5% Zie standaard

metronidazolcreme,


35

scabiës

seborrhoïsch eczeem (volwassene)

teleangiëctasieën, soms met papels en pustels klachten 3-6 weken na besmetting, gangetjes aan zijkanten vingers, polsen. Schaamstreek neusplooien, wenkbrauwen, haargrens, gelige schilfering

seborrhoïsch eczeem (kind)

oksel, luiergebied, wenkbrauwen, hoofdhuid (‘berg’)

striae

zwangerschap, adipositas

urticaria

vasculaire reactiepatroon op agentia incubatietijd 14-21 dagen

varicella

verruca seborrhoica

vitiligo

wrat

meestal > 50 jaar, romp en gelaat d.d. melanoom primaire leucodermie, vooral op frictie- en stootplaatsen. 30-40 % familiaire factor viraal

benzoylperoxide of lokaal antibioticum 1% hexachloorcyclohexaan

-antimycotische crème -5% sulph. praec., 5% sol. carb. det. in cr. cetomacrogolis -corticosteroïd klasse 1 of 2 -spontaan verdwijnend 3-4e maand -antimycotische crème -5% sulph. praec., 5% sol. carb. det. in cr. cetomacrogolis Vit A crème, maandenlang volhouden, m.n. in acuut stadium -zo mogelijk causaal -evt. antihistaminica -lotio alba -volwassene evt. aciclovir/valaciclovir evt. vloeibare stikstof, scherpe lepel -geen therapie, maskeren -evt. corticosteroïd klasse 2 vloeibare stikstof, keratolytica


36

Dermatologie. Docenten-versie HUISARTS- OPLEIDING. 1 maart 2003

Recommend Documents