Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage
‘Denk mee over zorg’ Co-creatietool van de Walcherse gemeenten voor de decentralisaties in het sociale domein Tussenverslag - maart 2013 Team communicatie & werkgroep klantproces 1. Introductie pag 1 2. Analyse pag 2 3. Voortzetting Denk mee over zorg onder andere naam pag 5 Reacties: 4. Reacties op thema Persoonsgebonden budget 5. Reacties Indiceren 6. Reacties Dossier 7. Reacties Kwaliteit 8. Reacties Vrijwilligers 9. Resultaat gericht werken
pag 6 pag 10 pag 11 pag 11 pag 13 pag 16
1. Introductie De taken in het sociale domein die op de gemeenten afkomen vragen om een slimme en efficiënte organisatie. Het klantproces speelt hierin een cruciale rol. Dit moet zo logisch mogelijk worden ingericht. Ervaringsdeskundigen en belanghebbenden beschikken over kennis die relevant is voor het inrichten van het klantproces. Maar hoe ontsluiten we die informatie? Op Walcheren hebben de drie gemeenten hiervoor een internet tool voor co-creatie ontwikkeld. Op de site ‘Denk mee over zorg’ kunnen belanghebbenden hun inbreng geven op het beleid. Ze kunnen praktische knelpunten aandragen waar ze nu tegenaanlopen. Bij de beleidsontwikkeling kunnen de gemeenten rekening houden met die knelpunten en ze waar mogelijk opheffen. De site kan ook ingezet worden om te overleggen over de werkbaarheid van dit soort slimme oplossingen. Denk mee over zorg is actief onder de aandacht gebracht van de Walcherse bevolking van half november 2012 tot begin februari 2013. Belanghebbenden konden reageren op een zestal thema’s: Persoonsgebonden budget (Pgb), Indiceren, Dossier, Kwaliteit, Vrijwilligers, Resultaat gericht werken en Privacy. 1
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage Zorgvuldigheid van u, lezer. Deze notitie bevat de weergave en analyse op hoofdlijnen van de reacties die via Denk mee over zorg zijn binnengekomen. We vragen uw aandacht en zorgvuldigheid bij het gebruik van de veelal zeer persoonlijke verhalen die hier zijn opgetekend. De Walcherse gemeenten zijn erg blij met deze input omdat deze bijdraagt aan een betere organisatie van de zorg van morgen. Het zou niet passend zijn wanneer deze persoonlijke verhalen gebruikt worden in een verkeerde context of wanneer er anderszins onzorgvuldig mee wordt omgesprongen. Toch delen we deze verhalen met u, omdat ze een goed beeld scheppen van de vaak kwetsbare mensen die geraakt worden door maatregelen van de decentralisaties in het sociale domein. Het geeft een goed beeld van de problematiek waar zij mee zitten én van onze verantwoordelijkheid als gemeenten. In het kader van de zorgvuldigheid is het goed om te melden dat elke respondent antwoord heeft gekregen op zijn reactie(s). In een aantal gevallen is hier een e-mailwisseling, een telefonisch of persoonlijk gesprek uit voortgekomen.
2. Analyse op hoofdlijnen Algemeen:
de aard van de reacties is in de meeste gevallen zeer persoonlijk en gedetailleerd. we hebben reacties binnen, en daarmee ervaringen, die we anders niet hadden gekregen, bijvoorbeeld van mensen met psychiatrische aandoeningen. er wordt ook gereageerd door individuele professionals, zowel zzp’ers als in dienst. Via de gebruikelijke organisaties is het heel moeilijk om individuele professionals te horen. een flink deel van de reacties is anoniem ingediend. wat duidelijk leeft is het thema Persoonsgebonden budget (Pgb): daarop zijn veel reacties binnengekomen. o mensen hebben last van de landelijke opmerkingen over fraude met het Pgb. Een deel van de reageerders zegt niet meer te durven vertellen dat zij een Pgb hebben. o mensen willen een Pgb omdat zij specifieke eisen stellen aan de hulpverlening, die de Zorg in Natura niet kan bieden: zekerheid kunnen hebben dat er één of enkele vaste hulpverleners is / zijn (vooral bij psychische problematiek); afspraken kunnen maken met de feitelijke helpende(n) in plaats van met de manager; kunnen sturen op de momenten waarop de hulp ingezet wordt (er is flexibiliteit nodig in plaats en tijd, bewaken van de privacy van het eigen huishouden) o veel mensen stellen dat het Pgb (veel) goedkoper is dan zorg in natura o het Pgb wordt vaak ingezet naast- en in afstemming met mantelzorg en vrijwillige inzet, met andere woorden, bij veel Pgb-houders is deze gesubsidieerde inzet maar een klein deel van wat er werkelijk ingezet wordt o de verantwoording is voor een deel van de Pgb-houders een probleem. Je moet de juiste woorden gebruiken in de verantwoording, anders wordt de inzet afgekeurd 2
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage o
een deel wil (zoals verwacht) geen Pgb maar heeft een Pgb omdat ze gewenste hulp anders niet bereikbaar is o verschillende reacties adviseren om de Pgb-bureautjes (bemiddelaars) er tussen uit te halen o veel Pgb houders zijn werkelijk bang dat het Pgb afgeschaft wordt. De nieuwe AWBZvariant van het trekkingsrecht is bij velen nog niet bekend. o de reacties zijn ook van zo'n (overweldigende) aard dat te verwachten valt dat Raadsleden het Pgb op basis hiervan zullen willen behouden. Daarmee is een tegenwicht gecreëerd (zonder dat dat vooraf gepland is) tegen de landelijke negatieve berichten over het Pgb, wat op zich goed is voor de uiteindelijke politieke afweging en beslissing. op het dossier ‘privacy’ zijn geen reacties binnengekomen. Misschien is dit te moeilijk, te juridisch. we hebben nu contact met organisaties en zzp’ers uit het veld die we eerst niet in beeld hadden er komt input los voor slimme oplossingen waar we zelf (nog) niet aan gedacht hadden. Een concreet voorbeeld is het rechtstreeks contracteren van zzp’ers in zorg en welzijn door de gemeente. Dat zal onderzocht worden in een werkplaats. Een werkplaats is een verdiepingsslag met een selectie van genodigden die gereageerd hebben op Denk mee over zorg aangevuld met deskundigen uit het veld bekend bij de gemeente. er zijn niet echt bruikbare nieuwe thema's aangedragen. er is niet gereageerd vanuit het domein 'jeugdzorg'
Concrete acties Er zijn al concrete acties in gang gezet naar aanleiding van Denk mee over zorg. Zo is direct de suggestie opgepakt om tot een betere afstemming van verschillende vrijwilligersorganisaties te komen. Zo wordt onderzocht of de gemeente individuele ‘zorg zzp’ers’ rechtstreeks kan contracteren. En kijken we of instellingen die zorg in natura leveren hun productaanbod en service zodanig aanpassen dat het voor een deel van de Pgb houders aantrekkelijk wordt bij hun af te nemen.
3
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage Aantal Reacties per thema: Reeks 1: het totaal aantal reacties per thema Kolom1: aantal openbare reacties per thema Kolom 2: aantal anonieme reacties per thema
40 35 30 25 20 15 10 5 0
Reeks 1 Kolom2 Kolom1 Reeks 1
Kolom1 Kolom2
In totaal zijn er 88 reacties binnengekomen. 71 reacties op een thema en los daarvan hebben 17 mensen een thema aangemeld. 23 belanghebbenden hebben zich aangemeld. Thema:
PGB Vrijwilligers Indiceren Dossier Kwaliteit Resultaat gericht werken Privacy
Totaal aantal: 36 10 9 4 8 4 0
Met naam: 11 6 5 2 4 0 0
Anoniem: 25 4 4 2 4 4 0
4
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage
3. Voortzetting Denk mee over zorg onder andere naam De co-creatietool is een heel nuttig instrument gebleken, waarmee we op een meer interactieve manier beleid vorm geven. Dat beleid sluit als het goed is dan ook beter aan bij de praktijk en heeft meer draagvlak bij de belanghebbenden. Er is landelijke belangstelling geweest voor de Walcherse aanpak. De Vereniging Nederlandse Gemeenten heeft aandacht besteed aan Denk mee over zorg en het instrument is genoemd in een presentatie voor alle landelijke transitiemanagers Zorg voor de Jeugd. Het proces waarin het klantproces moet groeien van een ‘houtskoolschets’ naar een definitieve ‘pentekening’ is verlengd. Tot 1 oktober 2013 is er gelegenheid om zoveel mogelijk kennis te oogsten die bijdraagt aan een optimale inrichting van het klantproces. We kunnen Denk mee over zorg daarvoor weer gebruiken, met nieuwe thema’s en nu onder de paraplu van de naam van het project: Walcheren voor elkaar. Dit is de naam voor het project decentralisaties Walcheren, ingebed in de cultuuromslag van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij. In de nieuwe versie van de co-creatietool willen we graag verbeteringen aanbrengen, die onder andere ook door de drie Wmo adviesraden op Walcheren zijn aangedragen. Voordelen: - interactief proces creëert draagvlak - kennis van belanghebbenden draagt bij aan beter beleid - kennis van de werkvloer sluit bij implementatie beter aan bij de praktijk Wat kan beter/anders: - uiterlijk toegang tot de co-creatietool is niet eenduidig (bij drie gemeenten en Orionis allemaal een ander uiterlijk) - vormgeving is niet erg uitnodigend - hoog abstractieniveau - aansluiten bij (nieuwe) naamgeving van het project De nadelen kunnen we enerzijds ondervangen door de co-creatie onder te brengen in de Porthos site en een identieke banner plaatsen op de gemeentelijke sites en op de site van Orionis. Anderzijds willen we een meer toegankelijke versie van de nieuwe thema’s op FaceBook zetten, op een pagina ‘Walcheren voor elkaar’. Een minder abstract interactief middel om een bredere groep inwoners van Walcheren mee te laten denken over de zorg van morgen. Planning: Nieuwe thema’s FaceBook en co-creatie nieuwe versie on line Media aandacht creëren Bijstellen of toevoegen thema’s Media aandacht creëren Verwerken input in pentekening
: maart 2013 : april 2013 : april, mei, juni : juli (en wanneer opportuun) : juli, augustus, september : continu tot 1 oktober
5
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage
Reacties op de thema’s De reacties zijn zo veel mogelijk weergegeven zoals mensen ze hebben ingediend. Alleen storende spel- of taalfouten zijn geredigeerd. Voor de leesbaarheid is het nuttig een aantal afkortingen te verklaren: ZIN: zorg in natura SVB: Sociale verzekeringsbank Zzp’er: Zelfstandige zonder personeel; de zelfstandige (zorg)professional BIG: (wet op de) Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg
4. Reacties Persoonsgebonden budget Gered gereedschap cliënten
Tot december vorig jaar heb ik begeleid gewoond, voorwaarde daarvoor was dat ik dagbesteding zocht. Momenteel woon ik op mijzelf en wil ik in de toekomst weer een fulltime baan gaan zoeken. Ik werk 5 dagdelen in de week bij gered gereedschap in Middelburg. Dit betekent voor mij een dagstructuur en ook een opstapje naar het vinden van een vaste baan. Ik heb het er prima naar mijn zin! Ik werk 4 dagdelen in de week bij gered gereedschap in Middelburg. Dit dankzij mijn PGB. Ik heb leuk contact met collega's en de begeleiders. De werkdruk is laag. Als dit weg zou vallen zou mijn dag er heel anders uitzien. Een inzinking behoort tot de mogelijkheden.
Eigen regie
Zonder PGB moet ik in een zorginstelling verder!! ik heb een progressieve spierziekte en heb bijna een 24 uurs verzorging nodig. er wordt heel veel zorg gedaan door mijn vrouw. maar die werkt, daardoor heb ik ook meerdere zorgverleners die uit het PGB worden betaald. ik mag zeggen dat mijn leven op de rails staat. ik heb al meer dan 10 jaar vaste verzorgers. er is een wederzijdse afhankelijkheid ontstaan. ik heb wel ervaring met de Thuiszorg: in drie weken 25 (!!!!) verschillende hardwerkende dames, binnen drie weken. Er is dan geen zekerheid, alles moet elke dag opnieuw worden uitgelegd. Daar kunnen die dames niets aan doen, ze worden gestuurd en doen hun werk. nog meer mantelzorg is ook niet mogelijk: dan moet mijn vrouw stoppen met werk en hebben we niet meer een verhouding van man en vrouw maar van patiënt en zorger. ik hoop dat mensen dit zich gaan realiseren, probeer het althans met je eigen realiteit. Wel denk ik aan een verhoging van het regiovervoer, maar dat kan ook in mijn leven. dat kan onderzocht worden denk ik. maar de vraag hoe kan het zonder PGB? ik krijg er de rillingen van over mijn rug en zal niet slapen vannacht. U zaagt aan de poten van mijn leven!!!!!!! In 2004 heb ik een herseninfarct gehad. Na mijn revalidatie heb ik gekozen voor hulp in de vorm van een PGB. tot dit geregeld was had ik zorg in natura. Dit resulteerde in het feit dat ik geholpen wordt door het team dat 's avonds tot 9 uur in het dorp was dus moest ik hartje zomer voor 9 uur naar bed. Dit nooit meer. Het PGB betekent voor mij eigen regie. Ik beslis zelf hoe laat ik op sta en op de dagen dat ik werk is er iemand om 6.30/ 7.00 uur. Dit is soms 6
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage
op wisselende dagen, dan weer weken dezelfde dag. Het is geen probleem. In de reguliere zorg is dit moeilijk te realiseren omdat de roosters een week tevoren gemaakt worden. Ik werk in het onderwijs en ben op afroep beschikbaar. Dus vaak ook onverwacht. Dan kan ik mijn PGB-er bellen om mij te helpen. Laat de keus a.u.b. blijven. Eigen regie is voor mij erg belangrijk. Ik moet al genoeg vragen. Behoud "eigen regie" als mogelijkheid voor mensen om de zorg in te richten zoals zij dit wensen / nodig hebben. Kan behalve door budget ook door bv "trekkingsrechten" of vouchers. Of zorg dat de "zorg in natura" wordt aangeboden met belangrijke vormen van eigen regie: wie, welke tijden, hoe precies. Overweeg ook of "ervaringsdeskundigen" die voor de cliënt belangrijk zijn kunnen worden ingezet. Dit traject zal hoge eisen stellen aan de flexibiliteit van de aanbieder. Doordat ik PGB-houder ben -en daardoor mijn eigen zorg naar eigen keuze in kan kopen (zorg)regie in eigen hand)- kan ik vanuit mijn eigen vertrouwde leefomgeving zo optimaal mogelijk participeren aan de (VEERSE) samenleving in al haar facetten. En dat willen we toch als samenleving: dat iedereen zo optimaal mogelijk kan deelnemen in een -zolang als mogelijk- vertrouwde leefomgeving!!! Een optimale kwaliteit van leven. Daarom pleit ik voor behoud van PGB in deze vorm als mogelijk dat een ieder zo optimaal mogelijk kan blijven participeren aan de samenleving. Daarbij komt nog dat PGB 4 keer goedkoper is dan verblijf in een zorginstelling. Over geld gesproken: maak zo min mogelijk gebruik van PGB-service bureaus -dat werkt veelal fraude in de hand-, zodat het geld zoveel mogelijk besteed wordt, waarvoor het echt bedoeld is en dat zijn de daarvoor door deskundigen geïndiceerden!!! Wij als begeleiders van Studium Zeeland, een multi disciplinair team bestaande uit een team van professionals, die reeds 8 jaar jeugdigen uit Zeeland ondersteunt, hebben onze zorgen. Wij begeleiden jeugdigen met een gedragsstoornis. Wij fungeren als een begeleider in het kader van de zelfredzaamheid van onze cliënten. Wij proberen onze cliënten om te laten gaan met hun beperkingen zodat zij uiteindelijk de regie over hun leven zelf kunnen gaan voeren. De weg hier naar toe is soms lang. Een gedragsverandering heeft tijd nodig. Onze cliënten betalen onze dienstverlening vanuit een persoonsgebonden budget. Zij geven zelf hun hulpvraag aan (vaak in samenspraak met hun ouders). Wij begeleiden, ondersteunen en sturen bij. Dit op tijden die voor hen uitkomen, in de thuissituatie of op school, een veilige omgeving. De omgeving waarin hij/zij moet kunnen functioneren. Wij leveren geen zorg in natura. Wat als het PGB stopt? Wij als Studium Zeeland willen ook door. Wij zijn reeds acht jaar werkzaam in Zeeland, werken met een multidisciplinair team, hebben zorgprotocollen, doen aan kwaliteitsborging, hebben multi disciplinair overleg. Wij willen door! Wij pleiten voor een 'keurmerk' voor zorgaanbieders in Zeeland. Wij zijn bereid om hierover mee te praten en denken. Kwaliteit van zorg staat voorop. Een deel van de bewoners van het eiland Walcheren kiest om identiteitsredenen voor begeleiding van De Schutse. Hiervoor worden nu afspraken gemaakt met het zorgkantoor (ZIN). Voor deze bewoners willen we dat ook graag in de toekomst geborgd zien. Wellicht kan de keuzevrijheid middels PGB gehandhaafd worden. Mijn vrouw heeft alweer 26 jaar MS en daarnaast heeft zij de ziekte van Crohn, is ze diabeet en heeft regelmatig heftige aangezichtspijnen. Met ons PGB kunnen wij de wijkverpleegkundige van Zorgstroom betalen en als het moet zelfs 24 uurs zorg inhuren voor het geval ikzelf niet in staat ben zorg aan mijn vrouw te verlenen. Wel vind ik dat er een
7
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage goede controle moet zijn op het PGB geld want je hoort en leest regelmatig dat er misbruik van word gemaakt. Wat ons aangaat mag ik hopen dat het PGB blijft zoals het nu is.
Indiceren
Ik werk met cliënten die een PGB hebben. Dat heeft voor hen en mij het nadeel dat als er zich een nieuwe cliënt aandient, er eerst een aanvraag PGB moet worden gedaan. Het duurt weken voordat iemand beschikt over een diagnose, laat staan het akkoord voor de aanvraag. Ik zou het een goede zaak vinden als ik als zzp’er (ondersteunend en activerend begeleidster) direct in kan springen daar waar nodig. Dit werkt uiteindelijk preventief voor langere zorg omdat er direct actie is en men binnen kortere termijn geholpen kan worden zonder eerst langs de administratieve wereld van CIZ / Zorgkantoor te moeten. Hier blijven kansen liggen voor de cliënt en dat is jammer!
Voordelen kleinschalige zorgaanbieders
Wij vinden het heel belangrijk dat de mogelijkheid om voor een PGB te kiezen, blijft bestaan. Ervaring leert dat niet alle ondersteuning geregeld kan worden via bestaande zorgaanbieders/ welzijnsorganisaties. Zij hebben te maken met de arbeidstijdenwet bijvoorbeeld. Bovendien kan PGB goedkoper zijn dan ZIN tarieven. In Almere is er zelfs een voorkeursbeleid voor PGB, juist omdat dit goedkoper is dan ZIN. Uiteraard is het wel van belang om de regelgeving rondom PGB af te stemmen op de landelijke (huidige) regelgeving om te voorkomen dat mensen het PGB als extra inkomen gaan beschouwen. Beste mensen, medio 2012 zijn mijn echtgenote en ik (beiden gekwalificeerde zorgverleners) middels een ouderinitiatief gestart met de Brasserie Eiggenwijzz aan de Langeviele te Middelburg. Onze cliënten (7) hebben allen een licht verstandelijke beperking. Onze Brasserie ligt op een prima locatie in de stad en jl. zomer hebben we ook veel toeloop gehad van voornamelijk veel toeristen. Nu weten ook veel mensen uit Middelburg en omgeving ons te vinden. Door de ligging van de Brasserie en de kleine opzet is het hartverwarmend om te zien hoe onze cliënten zich in de korte tijd positief hebben weten te ontwikkelen. Kenmerkend voor een persoon met LVG is dat hij/zij zo graag op alle manieren zo gewoon mogelijk mee wil draaien in de samenleving. Wat onze dagbesteding betreft krijgen onze jongeren die kans. Ze moeten (en willen ook) hard werken onder onze begeleiding en tonen zich heel verantwoordelijk. Waarom ik dit schrijf? Na vele jaren in de gehandicaptenzorg te hebben gewerkt zie ik nu (op mijn leeftijd van 63) dat deze opzet HEEL SPECIAAL is. Juist door de relatief kleine opzet kunnen mijn vrouw en ik onze jongeren m.i. optimaal begeleiden en het resultaat is ernaar. Ik durf te beweren dat een aantal van onze jongeren in onze Brasserie het niveau al weten te behalen wat menig restaurant met "gewoon" personeel niet weet te halen. Kortom, ik pleit ervoor om speciale projecten, zoals ook de Brasserie Eiggenwijzz in Middelburg in ieder geval in stand te houden met toekenning van dagbesteding. De wijze waarop - in natura of pgb - maakt mij niet zo heel erg veel uit, maar de mogelijkheid van deze dagbesteding MOET blijven bestaan. Als deze mogelijkheid weg zou vallen doen wij onze jongeren met een verstandelijke beperking tekort. Ze zullen de zinvolle dagbesteding inruilen voor verveling, met alle gevolgen als bijvoorbeeld kleine criminaliteit en ander deviant gedrag van dien. 8
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage HOU AUB ONS ALLER ENTHOUSIASME IN STAND. Graag wil ik met mijn jarenlange ervaringen - indien gewenst - met u blijven meedenken en praten. Samenvatting van de anonieme reacties Op dit thema is het meeste gereageerd. Uit de anonieme reacties blijkt dat mensen het vooral een voordeel vinden bij het PGB dat ze zelf mogen kiezen wie hen zorg verleent. Ook het thema “eigen regie” is een terugkerend thema. Dit heeft natuurlijk ook veel raakvlakken met elkaar. De reacties tonen aan dat mensen in een afhankelijke positie hun eigen kracht hervinden, als zij zelf de touwtjes in handen krijgen. Het blijkt dat als je kwetsbaar bent het heel belangrijk is dat er vertrouwen is of kan ontstaan tussen jezelf als hulpvrager en de ander als aanbieder. De volgende vraag is letterlijk gesteld: Hoe worden individuele persoonsgebonden eisen in algemene contracten weergegeven? Of worden er individuele contracten gemaakt? (9 reacties) Een veelgehoord argument vóór het PGB is dat het goedkoper is, omdat de totale kosten voor zorg goedkoper zijn, maar ook omdat het een preventieve werking heeft. Wat blijkt is dat, als mensen zelf “de zorgportemonnee” in handen hebben, dan kopen ze dat wat ze nodig hebben in. Ze kunnen dan bijvoorbeeld zelf als ze bepaalde symptomen krijgen van hun ziektebeeld hulp op hun eigen maat inschakelen. Ze hoeven dan niet te wachten tot alles van kwaad tot erger gaat en dit voorkomt bijvoorbeeld opnames. Bij ZIN (zorg-in-natura) zitten vaak ook veel meer overhead kosten. (5 reacties) De kleinschaligheid van sommige initiatieven (bijvoorbeeld op het gebied van dagbesteding) is juist de meerwaarde beschrijft 3 reacties. Er zijn ook 2 reacties die pleiten voor een kwaliteitskeurmerk of een bepaalde vorm van controle op zorgleveranciers. Er zijn 2 reacties die gaan over misbruik en fraude. Dit ligt op de loer bij mensen die zelf geen/weinig eigen regie hebben. Er is ook een reactie die beschrijft dat je als je in de positie zit dat je een PGB aanvraag doet, het een zware extra belasting kan zijn om ook nog de administratie van een PGB te moeten doen. Er wordt ook wel aangegeven dat opting-in vanuit de SVB (sociale verzekerings bank) hier een goede mogelijkheid is. Zij bieden dit kosteloos aan en het sluit administratieve fraude vrijwel uit. Uit één reactie spreekt de nood dat er meer verbinding komt tussen theorie en praktijk. Ambtenaren zouden veel ervaring op moeten doen met de doelgroep waarmee ze te maken krijgen. Ten slotte is er ook een reactie geweest die heel duidelijk aandacht vraagt om bepaalde kleinere groepen niet uit het oog te verliezen. Zoals kinderen met zware verstandelijke en fysieke beperkingen. En mensen met zeldzamere aandoeningen, die een hele specifieke zorgvraag hebben.
9
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage
5. Reacties Indiceren Keuzevrijheid bij klant en snelheid:
Duidelijk moet zijn dat er naar mensen wordt geluisterd en dat de juiste afwegingen worden gemaakt. iemand moet daar altijd een (hoger) beroep op kunnen doen. Korte lijnen zonder poespas zijn zeker mogelijk als het voorgaande gegarandeerd kan worden. Geef de klant de mogelijkheid om te kiezen wie zijn vraag afhandelt: doen we het hier en nu of wilt u dat iemand anders een oordeel velt? Daarnaast is het ook zaak om vooraf een weging te maken over wat snel en eenvoudig kan (stem dit af met cliëntgroepen) en dat wat zondermeer via extra deskundigheid zal moeten (denk bv aan jeugdzorgvragen). Ook in dit laatste geval zijn dan mogelijkheden te bedenken waarbij snelle toegang en beoordeling mogelijk moet zijn of waarbij een "tijdelijk aanbod" wordt gerealiseerd in afwachting van....
Idee Porthos:
Het lijkt me goed voor de verschillende decentralisaties één loket/toegang te maken. Dit omdat er veel problematiek in gezinnen is waar zowel jeugdzorg, extramurale begeleiding als participatiewet nodig is. Dit voorkomt dat mensen van het ene loket naar het andere moeten en dat de loketten niet goed van elkaar weten wat er speelt. Stap 1 een klant die een zorgbehoefte nodig heeft meld zich bij het loket. Stap 2 na een kort gesprek met de (breed ontwikkelde) loket medewerker wordt bekeken of er zorg daadwerkelijk nodig is en mag de klant een keus maken uit de zorgaanbieders waar de gemeente afspraken mee heeft. Stap 3 Er vind een keukentafelgesprek plaats met het netwerk van de cliënt, de zorgaanbieder en iemand van de gemeente. Aan de hand van de zelfredzaamheidmatrix wordt gekeken welke stappen de klant kan gaan nemen in zijn ontwikkeling. Hierbij worden de taken verdeeld en een convenant opgemaakt wat door alle partijen wordt ondertekend. Stap 4 Na een bepaalde periode bijvoorbeeld een jaar zit men weer bij elkaar om te bepalen welke doelen behaald zijn en wat de nieuwe doelen worden. Graag licht ik dit nog toe in een persoonlijk gesprek.
Willekeur:
Ik vraag me af hoe de indicaties worden beoordeeld voor wie er wel en niet in aanmerking komen voor zorg. Ik ben al jaren werkzaam in de zorg en doe dit met veel plezier maar kom regelmatig tegen dat mensen met een gebroken pols of andere kleine gebreken zorg krijgen oplopend naar 3x op een dag (voor de maaltijd in en uit de magnetron te zetten) terwijl ongeneselijk zieke mensen uren zorg in moeten leveren. Op deze manier slaat de gemeente en degene die verantwoordelijk zijn voor de indicaties de plank toch behoorlijk mis. In hoeverre is door de gemeente ondervangen bij de indicatie dat er sprake kan zijn van willekeur of persoonlijke voorkeur van de indicator? In hoeverre is de scholing van de indicatoren "op niveau", wordt er uitgegaan van een toegepaste cursus als aanvulling of is er sprake van een relevant niveau zoals bv. HBO certificaat of opleiding? Hoe is door de gemeente de regeling ingesteld als bewoners van de gemeente bezwaar maken tegen de indicatie, de vraag is: Waar kan er bezwaar gemaakt worden en hoelang gaat dat duren. Met als laatste opmerking/vraag: Is er een onafhankelijke commissie/vertrouwenspersoon die het eventuele bezwaar behandelt? 10
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage Samenvatting van de anonieme reacties Uit de anonieme reacties op dit thema kwamen de volgende punten naar voren:
Gemeenten moeten aandacht hebben voor het ondervangen van willekeur. Er moet een mogelijkheid zijn om bezwaar te maken op een besluit van indicatie. Het is van belang om de weging goed te maken tussen wat werkelijk om meer zorg vraagt en wat met minder zorg ook prima kan. Luisteren is heel belangrijk en ook snelheid van indicatiestelling bij “lichter” in te zetten zorg. Als er door het indiceren een wachttijd ontstaat is het ook nodig om te kijken wat er in de tussentijd moet/kan gebeuren.
6. Reacties Dossier
Vandaag de dossiers van Jeugdzorg uitgebreid in het nieuws. Dat moet toch echt anders kunnen! Ik hoop dat er mensen met een jeugdzorgverleden zijn die hierop reageren. Zelf een recente ervaring: voor een spoedopname moet ik 4x mijn verhaal doen. Niet alleen over symptomen, maar alles vragen ze me vier maal tot mijn postcode aan toe. Dat had de huisarts samen met alle andere gegevens keurig op een briefje gezet. Dat briefje overhandig ik ook, maar de hulpverleners en artsen kijken er niet eens naar. Ze willen het blijkbaar uit mijn mond horen. Kijken ze er wel naar als het digitaal is in de vorm van een elektronisch patiëntendossier? Of kijken daar alleen mensen naar die er niets mee te maken hebben? Het dossier is van beide partijen. De cliënt moet echter kunnen bepalen wie wel of geen toegang heeft tot gegevens of onderdelen daarvan. Hij heeft ook altijd toegang tot zijn/haar dossier. Hij/zij kan altijd voorstellen doen om onderdelen in het dossier te wijzigen dan wel te verwijderen. In een dossier moet ook de visie van een cliënt worden opgenomen over zaken waarover beide partijen het oneens zijn. Er moet een helder protocol zijn waarin wordt beschreven hoe partijen met de dossiers omgaan.
Samenvatting van de anonieme reacties
Uit alle 3 de anonieme reacties komt naar voren dat het bij de vorming van een dossier het meest belangrijk is dat de cliënt moet kunnen bepalen wie toegang heeft tot gegevens of onderdelen daarvan. Ook de visie van de cliënt moet opgenomen worden als partijen het niet eens zijn met elkaar.
7. Reacties Kwaliteit
Vaak weten mensen met een verstandelijke beperking en/of hun ouders/verzorgers heel goed wat kwaliteit voor hen inhoudt. Jarenlang is er voor mensen met een verstandelijke beperking een grote vrijheid geweest bij het kiezen van een passende zorgaanbieder. Het is belangrijk om alles in het werk te stellen om deze keuzevrijheid te behouden ook als dat betekent dat cliënten over de gemeentegrenzen gaan. 11
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage
Belangrijkste "bouwsteen" is de reactie van de persoon in kwestie: is hij/zij gebaat bij wat er geboden wordt. Daarnaast hebben we als samenleving natuurlijk ook zaken die we belangrijk vinden en die we als voorwaarden kunnen meegeven. Denk aan voorwaarden voor veiligheid voor zowel cliënt als helper, denk aan kennis van zaken als het gaat om specifieke zaken zoals zorg voor jongeren of voor mensen met dementie. Het lijkt het beste om met een soort groeimodel te werken waarbij de gemeente, aanbieders en klanten steeds opnieuw (elk jaar?) vaststellen waar we de volgende periode meer op moeten gaan letten. Voor gemeenschappelijke voorzieningen is een belangrijk punt de bereikbaarheid, toegankelijkheid en veiligheid van de voorziening en omgeving. Wordt nog wel eens vergeten, of als bijkomend beoordeeld, zeker als er op dit moment geen gebruikers met specifieke beperkingen zijn. De Bouwstenen zoals wij ze gebruiken werpen zijn vruchten af. Wij werken met HBO+ opgeleide mensen. Dus professionals. Wij luisteren naar de hulpvraag van onze jongeren, i.p.v. een handboek ADHD wat we toepassen op iedere cliënt. De hulpvraag van deze specifieke cliënt staat centraal. Dit werkt. Zo wordt de ondersteuning gedragen! Binnen ons multidisciplinaire team draagt iedereen zijn visie bij betreffende de ondersteuning. Autonomie, competentie en welbevinden, drie pijlers in onze ondersteuning. Samenwerking met scholen. Vaststaande protocollen betreffende het zorgplan, intake, evaluatie en onderzoek. Wij pleiten voor een keurmerk in kwaliteitslevering! De meest lastige bouwsteen is het dilemma tussen nodig en (financieel) mogelijk lijkt me, hoe ga je de professional ondersteunen zodat de balans tussen die twee werkbaar blijft?
Samenvatting van de anonieme reacties Bij dit thema komt naar voren hoe kwaliteit door iedereen heel verschillend ervaren wordt. Wat voor de één kwaliteit is, is voor de ander helemaal niet van belang. Óf ieders situatie is verschillend en iedereen kijkt naar kwaliteit vanuit zijn eigen perspectief. Alle reacties waren zeer op zichzelf staand. Hieronder een korte beschrijving van alle vier afzonderlijk.
Een professional die met een heel specifieke doelgroep werkt, een doelgroep met hele specifieke behoeftes en noden, vraagt zich af hoe gemeenten hier aanpak op maat willen bieden. De zorg is groot hoe deze mensen die zelf geen regie meer hebben, gevonden worden en begeleid gaan worden. Een zeer uitgebreide reactie waarin een noodkreet gedaan wordt op het gebied van vereenzamende ouderen. Dit zijn mensen die zelf (vaak van oudsher) niet gewend zijn om hulp te vragen en die ook niet goed durven zeggen wanneer iets voor hen niet werkt. Het netwerk valt uit elkaar. Daarbij wordt soms een onevenredig beroep gedaan op één bepaalde drager. Kwaliteit begint bij de opleiding. Hier moet aandacht zijn voor attitude, professionaliteit, motivatie en inzet van de individuele hulpverlener. Er moet goed voorbeeld zijn vanuit het management en ruimte voor eigen inbreng. Respect voor de uitvoering en de handen aan het bed. Werken in kleine teams kan helpen.
12
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage
Vanuit de thuiszorg wordt aandacht gegeven aan wonen, maar ook aan het sociale leven en welzijn. Verzorgenden zijn hiervoor opgeleid en kunnen in overleg met bijvoorbeeld Ketenzorg Zeeland de juiste Thuiszorg leveren.
8. Reacties Vrijwilligers
Dilemma professional/vrijwilliger: Inzet van vrijwilligers is in beginsel op bijna elk terrein mogelijk. Uitgangspunt blijft echter wel dat het kwaliteit moet opleveren die voor de betrokken mensen/cliënten voldoende oplevert. En voldoende garanties biedt t.a.v. het probleem wat je er mee wilt oplossen. Er zijn manieren denkbaar om met mensen te overleggen over hoe we bepaalde zaken en problemen met elkaar kunnen oplossen. Zoiets kun je periodiek organiseren over kwesties die spelen. Lijkt een beetje op de inzet van netwerken rond mensen. In dit geval gaat het dan meer over het benutten van creativiteit en medeverantwoordelijkheid. Wat dit betreft zou je ook kunnen denken aan het "aanbesteden" van dit soort taken aan organisaties die het werk tegen een vergoeding uitvoeren met hun leden, denk aan bv sportverenigingen. De schoen wringt natuurlijk waar het gaat om mogelijke verdringing van betaald werk of om minder zicht op minimale kwaliteit. Het regelmatig met cliëntgroepen e.a. overleggen (brainstormen) over mogelijk alternatieve trajecten kan veel nieuwe varianten opleveren. In sectoren waar financiële krapte heerst is de verleiding groot meer en meer op vrijwilligers te gaan leunen. Vanuit mijn ervaringen in de cultuur weet ik dat vrijwilligers heel veel kunnen, en daardoor is het omslagpunt ook zo lastig, dat schuift dan steeds makkelijker op. Volgens mij verdient dat continue aandacht want het is nog allerminst zeker of je al aan het eind van de financiële inperkingen bent. Verder kan het idee van Leo Hannewijk wellicht interessant zijn voor het inrichten van de waardering voor de inzet van de vrijwilligers. Vrijwilligers inzetten om slagkracht van professionals te vergroten. Dit is wel een punt dat verder besproken moet worden en waarbij wij er op moeten toezien dat vrijwilligers geen verantwoordelijkheden krijgen die op het bord van de professional thuis horen. De zorg van professionals kan niet overgenomen worden door vrijwilligers. De wet BIG moet gehandhaafd worden: vrijwilligers moeten niet teveel verantwoordelijkheden krijgen. Vrijwilligers zijn geen verlengstuk van professionele hulp maar kunnen aanvullend zijn op de professionele hulp. Vrijwilligers dienen niet zomaar op iemand afgestuurd te worden, maar onder begeleiding en zorgvuldige match ingezet te worden. Waardering van alle vrijwilligers dient er continue te zijn. Ondersteuning en training: Er valt nog veel meer te doen met vrijwilligers. We zullen ze alleen we goed moeten trainen en ondersteunen willen we in hun 'kracht' houden en voorkomen dat ze afhaken. De grote uitdaging is ook hoe zorg je dat we niet alleen vrijwilligers hebben die klusjes doen, maar dat er ook zijn die klanten begeleiden met psychische problematiek? Hieronder onze visie op een pilot die we draaien in opdracht van de gemeente Ede en waarvoor een aanvraag loopt voor de gemeente Rotterdam. De door ons ingediende pilot richt zich op ondersteuning van het sociale netwerk van de cliënt: mantelzorgers en vrijwilligers. We bieden een arrangement 13
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage van informele en formele ondersteuning aan Rotterdamse ouderen en mensen met een psychiatrische, psychosociale en/of verstandelijke beperking, die een ondersteuningsvraag hebben ten aanzien van zelfstandigheid, zelfredzaamheid en participatie in de maatschappij. Hiervoor is het nodig dat vrijwilligers en mantelzorgers uit o.a. kerken worden ingezet en daarvoor worden toegerust en ondersteund. Mantelzorgers en vrijwilligers vervullen een cruciale rol in het leven van burgers. Burgers krijgen zo mogelijkheden om zo zelfstandig mogelijk te functioneren, om mee te doen in de maatschappij. We vinden het belangrijk om zuinig te zijn op mantelzorgers en vrijwilligers. Daarom vinden wij het als organisaties belangrijk dat zij ondersteund worden in hun rol. Op deze manier kunnen zij dit langdurig vervullen, wat gezien de aard van de beperkingen van burgers ook nodig is. Tegelijkertijd vinden we het van belang dat professionals extra getraind worden om een omslag in denken te maken ten aanzien van het inzetten van de eigen kracht van burgers en het opzetten van een sociaal netwerk. Dit alles in samenwerking met kerken en zo mogelijk met andere christelijke zorgaanbieders. Door de zelfredzaamheid van onze cliënten met een begeleidingsindicatie via de AWBZ in kaart te brengen, kunnen we aan de hand van de zelfredzaamheidsmatrix helder krijgen wat nodig is om deze cliënten zelfstandig te laten participeren in de maatschappij. Deze hulp wordt op dit moment geboden door de mantelzorger, professionele hulp en een eventuele vrijwilliger. Door het steunsysteem te versterken is het zeer goed mogelijk dat de cliënt minder professionele hulp nodig heeft. Dit maakt dat de burger met een psychische beperking op een natuurlijke manier kan participeren in de maatschappij en professionele hulp ontvangt waar dit nodig is. Daarbij is gebleken uit onderzoeken dat wanneer de mantelzorger ondersteund wordt op het gebied van kennis, vaardigheden en houding de mantelzorger beter in staat is om betreffende hulpvrager te ondersteunen. Tevens is er vanuit de kerken de wens om vrijwillig iets te doen voor de naaste vanuit een christelijke levensovertuiging. Wij kunnen vrijwilligers scholen en coachen om hun naaste met een psychiatrische, psychosociale dan wel verstandelijke beperking te ondersteunen in hun zelfredzaamheid. Met deze pilot willen we graag helder krijgen op welke score en domeinen van de zelfredzaamheidsmatrix onze huidige en nieuwe cliënten ondersteuning nodig hebben. Tevens willen we helderheid krijgen bij welke score en op welke domeinen een mantelzorger en vrijwilliger ingezet kan/moet worden en wanneer dit door een professional gedaan moet worden. 1. De gemeenten zullen er alles aan moeten doen om voldoende en gekwalificeerde vrijwilligers te krijgen en te houden. 2. Vrijwilligers dienen op een deskundige manier begeleid, gestuurd en ondersteund te worden. Hiervoor is een beroepskracht nodig. 14
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage 3. Vrijwilligers brengen hun eigen levens- en werkervaring mee bij inzet. 4. Het is voor de gemeente belangrijk dat deze vrijwilligers in hun vrijwilligerswerkgebied ondersteund, maar zeker ook (bij)geschoold worden. 5. Zeker ouderen hebben moeite met de steeds meer gecompliceerdere maatschappij. Het lijkt me van belang dat de Stichtingen Welzijn van de gemeenten contacten gaan leggen met de Ouderenbonden, die ook vele vrijwilligers kennen. Hiermee wordt een vrijwilligers concurrentiestrijd voorkomen en duidelijkheid geschapen op gebied van vrijwilligerswerk.
Grensoverschrijdend samenwerken: Als NPV Walcheren zijn we van mening dat een betere coördinatie tussen vrijwilligersorganisaties op het gebied van thuishulp ten goede kan komen aan de zorgvragers. Manteling, Welzijn Veere, Porthos, kerken en NPV behandelen ieder voor zich de vragen die binnenkomen. Incidenteel wordt ondersteuning gevraagd bij andere organisaties, meestal in moeilijke gevallen, waarvoor binnen de eigen organisatie geen vrijwilligers beschikbaar zijn, o.a. in weekenden en vakanties. Belangen van de eigen organisatie wegen bij de behandeling van de aanvraag soms zwaarder dan de vraag: "Hoe kan ik zo goed en zo snel mogelijk hulp bieden?" ( Zie bijv. de Nieuwsbrief van Manteling 2012 nr.3 waarin vrijwilligers worden gevraagd die ongetwijfeld bij andere organisaties te vinden zijn.) Manteling heeft van de Walcherse gemeenten een coördinerende taak toegewezen gekregen en heeft die tot op heden ingevuld met het Netwerk Informele Zorg, waarbij in bijeenkomsten uitstekende lezingen werden verzorgd en er gelegenheid was voor informeel overleg. Doordat steeds wisselende vertegenwoordigers van de diverse organisaties aanwezig waren is het helaas nooit tot gestructureerde afspraken gekomen. Wij zijn van mening dat hierin winst is te behalen voor de zorgvragers. Als gemeenten geïnteresseerd zijn in het opzetten van een coördinerend netwerk zullen ze zelf daarvan de leiding moeten nemen. Bovenstaande is door ons diverse malen onder de aandacht van de gemeente Veere gebracht, o.a. in een gesprek op 27 februari 2012
Samenvatting van de anonieme reacties Bij het thema vrijwilligers hebben de anonieme reacties twee hoofdlijnen:
Ideeën voor projecten (2 reacties) Bezorgdheid over de inzet van vrijwilligers bij mensen die kwetsbaar zijn. (2 reacties) Uit deze reacties blijkt dat het hier gaat om mensen met sociaalpsychiatrische problemen. Met de respondenten die bezorgd zijn over de inzet van vrijwilligers bij kwetsbare doelgroepen zijn wij inmiddels samen met de coördinator vrijwilligers van SWM (Stichting Welzijn Middelburg) in gesprek gegaan. Bij het volgende gesprek zal hier ook een ervaringsdeskundige aanschuiven. Een conclusie uit het eerste gesprek is dat mensen uit deze doelgroep vaak vooral erg beschadigd zijn in hun vertrouwen. Een vrijwilliger kan door het vrijwillige karakter vaak niet datgene bieden wat zij verlangen, hierdoor ontstaat vaak nog meer schade. 15
Reacties Denk mee over zorg - tussenrapportage
De ideeën voor projecten zijn uitgezet bij mensen/medewerkers die hier iets mee kunnen doen.
9. Reacties Resultaat gericht werken Samenvatting van de anonieme reacties
3 reacties: Uitingen van zorg over het mogelijk verdwijnen van kleine zelfstandigen die een meerwaarde hebben. Dit veroorzaakt kwaliteitsverlies in de begeleiding. Psychiatrische ziektebeelden kosten heel veel tijd. Doelen waar naartoe gewerkt wordt schuiven langzaam op. Als alles stabieler is, dan is het vooral een kwestie van uitproberen en ontdekken wat wel gaat en wanneer iets teveel wordt. Belangrijk zijn de normen van goede zorg: Keuzevrijheid en regie, communicatie en informatie, vakbekwaamheid, veiligheid, passende en adequate zorg.
Team communicatie & werkgroep klantproces
16
