deltadlenst nota DDMI JAARVERSLAG M I 1980

rijkswaterstaat deltadlenst

nota

DDMI-81.06

JAARVERSLAG M I 1980

Illel :

J a a r v e r s l a g M I 1980

auieur(s) : dalum :

810225

bljlagen :

5

iI

D i t j a a r v e r s l a g g e e f t een o v e r z i c h t van de door d e Hoofdafdeling sBmenvalllng:

M i l i e u en I n r i c h t i n g i n 1980 o n t p l o o i d e a c t i v i t e i t e n . Daartoe wordt een a a n t a l b e l e i d s p u n t e n b e l i c h t en wardt i n z i c h t gegeven i n de aanwending van de ter beschikking s t a a n d e capaci-

t e i t e n f i n a n c i ë l e middelen, alsmede de p r o d u c t i e z e l f . I n de b i j l a g e n wordt op e n k e l e onderdelen meer k w a n t i t a t i e f ingegaan.

rijkswaterstaat behoort bij: n o t a

bladnr:

1 i

n

nr. ~ ~ ~ 1 .O6 - 8 1

1

INHOUD Blz.

Hfdst. 1. I n l e i d i n g

2

2. Beleid

3

1. Beleidskernpunten

3

2. B e l e i d v o e r i n g

6

\

c

I

3. Capaciteit

13i

4. P r o d u c t i e 1. Aanwending b e s c h i k b a r e c a p a c i t e i t 2. B e s c h r i j v i n g p r o d u c t i e

I I I

I 1 1

I i

z

o

6. Financiën B i j lagen

1. Organisatieschema M I 2. O v e r z i c h t o p l e i d i n g e n , c u r s u s s e n , e t c . 4. T o e l i c h t i n g p r o j e c t e n 5. L i t e r a t u u r o v e r z i c h t

~

I

I

5. P e r s o n e e l

3. Kwantitatieve productiegegevens

141 14

l6

43 49

I

I

rijkswaterstaat behoort bil: nota biadnr:

HOOFDSTUK 1

nr. DDMI-81.06

2

INLEIDING

Deze nota bevat h e t jaarverslag over 1980 van de Hoofdafdeling Milieu en I n r i c h t i n g van de Deltadienst.

I n hoofdstuk 2 wordt nagegaan i n hoeverre de beleidsvoornemens z i j n gerealiseerd en wordt aandacht besteed aan de algemene beleidslijnen.

I n hoofdstuk 3 wordt h e t verloop van de t e r beschikking staande c a p a c i t e i t g e s c h e t s t , t e r w i j l hoofdstuk 4 aangeeft hoe de capac i t e i t i s ingezet. Speciale aandacht i s d a a r b i j besteed aan h e t beschrijven van de productieresultaten. De personele aspecten komen i n hoofdstuk 5 aan de orde. Aldaar wordt ook ingegaan op h e t s o c i a l e b e l e i d . Tenslotte komt i n hoofdstuk 6 het gebruik van de f i n a n c i ë l e middelen . t e r sprake. In de bijlagen worden enkele onderwerpen nader b e l i c h t . D i t z i j n :

a. organisatieschema M I b. overzicht van de door medewerkers van M I gevolgde opleidingen en cursussen; symposia en congressen waaraan door vertegenwoordigers van de hoofdafdeling i s deelgenomen c. cijfermatige overzichten van de i n z e t van de c a p a c i t e i t d. een t o e l i c h t i n g op doel en l o o p t i j d van de projecten e. l i t e r a t u u r o v e r z i c h t , waarin z i j n opgenomen: a r t i k e l e n , lezingen, bijdragen Driemaandelijks Bericht Deitawerken, MI-nota's, n o t a ' s waaraan door M I i s bijgedragen, n o t a ' s

i n opdracht van M I geproduceerd en de door studenten geschreven nota' s ,

rijkswaterstaat

-

m

behoort bll: n o t a

bladnr:

HOOFDSTUK 2

nr. DDMI-81.06

3

1

l

BELEID

a

I n d i t hoofdstuk wordt a l l e r e e r s t ingegaan o p de i n h e t j a a r p l a n voor 1980 geformuleerde b e l e i d s k e r n p u n t e n , t e r w i j l daarna o p een

1

a a n t a l b e l a n g r i j k e punten u i t h e t b e l e i d wordt gewezen.

2.1.

I

Beleidskernpunten I n h e t j a a r p l a n z i j n e n k e l e onderwerpen d i e i n 1980 s p e c i a l e

I

aandacht dienden t e k r i j g e n , verwoord i n b e l e i d s k e r n p u n t e n ( z i e

b l z . 2 3 van h e t j a a r p l a n ) . Deze b e l e i d s k e r n p u n t e n worden h i e r n a g e ë v a l u e e r d .

1 1

BeZeidskernpunt 1 E r wordt g e s t r e e f d naar een besteding van 60% van de d i r e k t productieve MI-tijd aan r e s e a r c h p r o j e c t e n ; van d i e 60% d i e n t 40% t e worden besteed aan e i g e n onderzoek ( e n 60% aan begeiieiding van e x t e r n onderzoek).

I

-

i n % van de ùir.prod. t i j d research

MI- norm

60

j aarplan

bijgest. jaarplan

51 ,E

46

besteding t / m periode 6 10 13

I

1

45,3

46

-

46,2

i

Ten t i j d e van h e t o p s t e l l e n van h e t j a a r p l a n werd als norm voor h e t onderzoek 60% van de d i r e c t p r o d u c t i e v e t i j d w e n s e l i j k g e a c h t . De capaciteitsverdeling

i n h e t p r o d u c t i e p l a n 1eidd.e t o t een percen-

t a g e voor onderzoek ( e i g e n onderzoek zowel a l s b e g e l e i d i n g van u i t b e s t e e d onderzoek) van 51,8. T i j d e n s d e b i j s t e l l i n g van h e t j a a r p l a n b l e e k d a t e e n d e e l van de geplande r e s e a r c h - a c t i v i t e i t e n moesten wijken voor d e g r o t e ( r e ) druk v a n u i t de p l a n - p r o j e c t e n . U i t h e t o v e r z i c h t komt n a a r voren d a t de t i j d b e s t e e d a a n r e s e a r c h -

p r o j e c t e n gedurende de l o o p van h e t j a a r min of meer s t a b i e l b l e e f op 46%.

I

a

r

rijkswaterstaat behoort bi]: bladrlr:

nota

nr.DDM1-81 .O6

4

Binnen de 60% direct-productieve t i j d voor onderzoek zou 40% besteed dienen t e worden aan eigen onderzoek en de overige 60% aan de begeleiding van uitbesteed onderzoek. Over h e t r e s u l t a a t z i j n geen betrouwbare gegevens beschikbaar.

Beleidskernpunt 2 Zowei. binnen de research- a l s binnen de planprojecten zal een aantai.

zgn. “beleids- en identiteitsbepalende If projecten worden amgewezen. H e t doel van d i t beleidskernpunt was mede een mogelijkheid t e

geven t o t h e t s t e l l e n van p r i o r i t e i t e n .

Door de nieuwe benadering d i e t e n aanzien van h e t productieplan 1981 i s gevolgd (uitgaan van de t e leveren productén en h e t s t e l l e n van p r i o r i t e i t e n tussen de producten) h e e f t d i t beleidskernpunten i n d a t opzicht z i j n a c t u a l i t e i t verloren, hoewel h e t beoogde doel toch g e r e a l i s e e r d is.

Beleidskernpunt 3 Voor studie, cursussen, e t c . (PERDEDJ wordt per medewerker gemiddeld 5% (10 dagen) van de bruto c a p a c i t e i t beschikbaar gesteld. Dit z a l nader uitgewerkt worden i n een opleidingsplan. Gemiddeld i s p e r medewerker i n 1980 3,2% van de bruto c a p a c i t e i t

aan studie-doeleinden besteed. U i t b i j l a g e 2 b l i j k t d a t een a a n t a l medewerkers nauwelijks of n i e t aan cursussen ‘deelgenomen h e e f t . Verwacht wordt d a t h i e r i n verbetering komt door h e t o p s t e l l e n

van persoonlijke opleidingsplannen, waaraan i n 1980 ruim aandacht i s geschonken. Op blz.46 wordt op d i t onderwerp nader ingegaan.

BeZeidskernpunt 4 Voor WetenschappeZijke publicaties wordt a h norm gesteld 30 concepten à 15 man/vrouwdagen voor het schrijven; voor het voorlichtingswerk worden 400 dagen gewenst geacht. Zowel voor wetenschappelijke publicat i e s a l s voor h e t voorlichtingswerk z a l een plan worden opgemaakt. Voor de wetenschappelijke p u b l i c a t i e s i s een plan gereed gekomen. Voor wat b e t r e f t de algemene p u b l i c a t i e s i s daaraan nog geen ges t a l t e gegeven.

.,

rijkswaterstaat

-

nr.DDMI-81 .O6

behoort bij: n o t a bladnr:

5

H e t a a n t a l wetenschappelijke p u b l i c a t i e s bedroeg

7

, aanzienlijk

minder dus dan h e t p l a n was.

I

Inmiddels i s een publicatiecommissie van s t a r t gegaan, d i e mede a l s d o e l h e e f t h e t bewaken van h e t p u b l i c a t i e p l a n .

1

Ten behoeve van h e t algemene v o o r l i c h t i n g s w e r k z i j n 500 mandagen ( í , 9 manjaar) b e s t e e d . M e t name h e t themanummer voor h e t Driemaan-

d e l i j k s B e r i c h t (over 10 jaar milieuonderzoek) h e e f t v e e l inspanning g e k o s t .

I n h e t p r o d u c t i e o v e r z i c h t ( b l z . 4 0 ) wordt een b e e l d van de p u b l i -

;

c a t i e - e n v o o r l i c h t i n g s a c t i v i t e i t e n gegeven.

Beleidskernpunt 5 Het z e l f s t a n d i g e MI-onderzoek i n zoete wateren wordt afgebouwd e n eind 1981 beëindigd. Daay.na z a l MIW nog s l e c h t s participeren i n RIZA-project e n i n zoete wateren. Daarentegen z a l M I W i n v e s t e r e n i n zoutlxrteronderzoek t .b.v. Grevelingen en Oosterschelde. Het a c c e n t van h e t onderzoek van de a f d e l i n g M I W z a l i n d e volgende j a r e n v e r s c h u i v e n van h e t z o e t e n a a r h e t z o u t e w a t e r . Gezien de inbreng van M I b i j d e s t u d i e s m e t b e t r e k k i n g t o t Grevelingen z o u t

I I I

I i J

of z o e t , Z o o m e e r , Markiezaat, de werkzaamheden t e n behoeve van h e t R I Z A en d e verwachte l a n d e l i j k e t a k e n z a l e c h t e r ook i n de t o e k o m s t e e

z e k e r e inspanning op h e t g e b i e d van h e t zoetwateronderzoek nodig blijven.

BeZeidskernpunt 6 Voor de in paragraaf 7 . 2 van h e t jaarpZan genoemde knelpunten d i e n t in 1980 een oplossing t e worden gevonden. Omdat d e meeste van d e bedoelde knelpunten m o e i l i j k meetbaar z i j n , wordt e r h i e r geen e x p l i c i e t e aandacht meer aan geschonken.

.

R

I

s

i

rijkswaterstaat

-

behoort bij: n o t a bladnr:

Z . Z . Beleidvoering

nr. DDMI-81.06

6

j

H e t z a l d u i d e l i j k z i j n d a t de i n p a r a g r a a f 2.1 genoemde b e l e i d s -

kernpunten n i e t h e t v o l l e d i g e MI-beleid voor 1980 konden omvatten. Daarom worden i n deze p a r a g r a a f e n k e l e - a s p e c t e n van h e t b e l e i d b e l i c h t d i e n i e t i n de b e l e i d s k e r n p u n t e n z i j n opgenomen. 2.2.1.

Management en s t r a t e g i e

Rijkswaterstaat en de zorg voor het milieu Hoewel er i n 1980 nog geen u i t s l u i t s e l kwam o v e r d e t a a k en plaats van h e t m i l i e u binnen d e R i j k s w a t e r s t a a t , v i e l e r binnen d e R i j k s waterstaat een ontwikkeling i n p o s i t i e v e z i n t e s i g n a l e r e n met b e t r e k k i n g t o t de aandacht voor h e t m i l i e u . H e t OR (Overlegorgaan R i j k s w a t e r s t a a t ) h e e f t i n h e t n a j a a r een ( i n h o u d e l i j k e ) n o t a over d e m i l i e u - t a a k behandeld. V a n u i t M I i s

aan d e o p s t e l l i n g van d e n o t a b i j g e d r a g e n . D e n o t a werd, m e t e n i g

commentaar, aanvaard door h e t OR. T i j d e n s deze OR-vergadering werd tevens b e s l o t e n d a t d e Hoofdafdeling F van d e H o o f d d i r e c t i e i n samenspraak m e t de betrokken d i e n s t e n , een v o o r s t e l z a l opmaken i n z a k e een o r g a n i s a t o r i s c h e s t r u c t u u r t e n a a n z i e n van d e zorg voor h e t milieu b i j de Rijkswaterstaat.

BeZeidsvisie inrichtingsptannen Naar a a n l e i d i n g van d i v e r s e d i s c u s s i e s o v e r de t a a k van M I t e n aanz i e n van d e i n r i c h t i n g van d e Deltabekkens werd een b e l e i d s v i s i e o p d e i n r i c h t i n g s t a a k e n de bemoeienis van M I d a a r i n , v o o r b e r e i d . O p b a s i s van deze n o t a kan h e t b e l e i d t e n a a n z i e n van d e d i v e r s e

bekkens ( m e t name Volkerak-Zoommeer) worden v o o r b e r e i d . D e n o t a h e e f t d a a r n a a s t t e n d o e l de binnen d e D e l t a d i e n s t l e v e n d e gedachten

over d e i n r i c h t i n g en i n r i c h t i n g s p l a n n e n op één noemer t e brengen. D e n o t a wordt v o o r l o p i g op de c o n c r e t e MI-taken g e r i c h t

en kan l a t e r

e v e n t u e e l b r e d e r worden u i t g e w e r k t , w a a r b i j g e d a c h t kan worden aan een i n v u l l i n g p e r bekken.

i

o N

rijkswaterstaat behoort bij:

nota

biadnr:

7

nr. DDMI-81

.O6

MISBEK MISBEK s t a a t voor Management I n f o r m a t i e Systeem Bekkens.

Naast h e t v e r k r i j g e n van een o v e r z i c h t van de Bekken-inspanningen van M I en WT i s h e t systeem ook g e r i c h t op bewaking en s t u r i n g van de voortgang. MISBEK kan een s t e r k i n t e g r e r e n d e f u n c t i e k r i j g e n t e n a a n z i e n van a c t i v i t e i t e n a l s j a a r p l a n n e n , p r o j e c t - en kwartaal-voortgangsr a p p o r t a g e s , werkplannen, onderzoeksprogramma, e t c .

I n h e t n a j a a r werd e e n g r o e p j e , b e s t a a n d e u i t medewerkers van M I , RF e n WT i n g e s t e l d , t e n e i n d e een e n ander v e r d e r u i t t e werken.

Onderzoeksbe Leid I n h e t werkpakket van de h o o f d a f d e l i n g wordt een o n d e r s c h e i d gemaakt t u s s e n p l a n p r o j e c t e n en r e s e a r c h p r o j e c t e n . H e t onderzoek van M I v i n d t h a a r bestaansgrond i n de v e r e i s t e i n b r e n g

i n planprojecten.

op

a l l e r l e i t e r r e i n e n was en i s k e n n i s nodig t e n behoeve van de

a d v i s e r i n g voor h e t g r o t e a a n t a l b e s l i s s i n g e n d a t was e n i s t e nemen. Daar h e t h i e r g i n g om k e n n i s d i e v e e l a l n i e t voorhanden was, moest i n de b e h o e f t e worden v o o r z i e n door h e t o p s t e l l e n van onderzoeksprojecten.

Nu de meeste b e s l i s s i n g e n t e n a a n z i e n van de u i t v o e r i n g van de werken en de p r i m a i r e i n r i c h t i n g z i j n genomen waardoor t a k e n i n de b e l e i d s voorbereidende s f e e r t e n e i n d e komen, wordt b i n n e n de D e l t a d i e n s t de b e h o e f t e gevoeld h e t o n d e r z o e k s b e l e i d van M I t e besprsken. Overigens komt voor h e t M I h e t a c c e n t s t e e d s meer t e l i g g e n op de nazorg van h e t D e l t a p r o j e c t . Deze nazorg b e t r e f t h e t b e h e e r van de door de Deltawerken b e i n v l o e d e bekkens e n de s e c u n d a i r e i n r i c h t i n g e r v a n , w a a r b i j de e v a l u a t i e van de door d e werken v e r o o r z a a k t e veranderingen essentieel is. Een concept over inhoud en d o e l van de op t e s t e l l e n b e l e i d s n o t a inzake h e t door de h o o f d a f d e l i n g i n de komende j a r e n v o o r t t e z e t t e n en nieuw t e r hand t e nemen onderzoek werd o p g e s t e l d en binnen de h o o f d a f d e l i n g besproken.

rijkswaterstaat ~,

r

,,

,

,,

,

behoort bil: nota b,adnr: , , . , / < ,:~ '~'"88 < -

nr.

DDMI-81.06

De nadruk hierbij ligt op de strategieformulering: het aangeven van de grote lijnen volgens welke het onderzoek geleid dient te worden. Teneinde de meningen omtrent het onderzoek van MI beter te l e r e n kennen werd een bijeenkomst voorbereid waarin een brede groep MImedewerkers over het onderzoeksbeleid van gedachten kon wisselen.

2.2.2. Organisatie

Evaluatie reorganisatie Na een proefperiode van drie maanden werd met ingang van 1 januari 1980 de nieuwe organisatie-structuur definitief van kracht.

Omdat een evaluatie slechts van waarde is als de resultaten daarvan ook daadwerkelijk gebruikt (kunnen) worden, werd besloten de te houden evaluatie inzake het functioneren van de nieuwe organisatiestructuur te richten op enkele als belangrijk ervaren punten. De evaluatie vond plaats in voorjaar en zomer.van hwt afgelopen jaar. De thema's waaraan met name aandacht werd besteed, waren: a. besluitvorming: aandacht voor de besluitvormingsprocessen binnen

de hoofdafdeling b. effectiviteit: met name aandacht voor de productiegerichtheid van het werken van MI en de tijdbesteding ten behoeve van indirect productieve werkzaamheden C.

problematiek HBO-ers: een groep heeft hierover een rappart opgesteld.

De resultaten van

onder a t/m c vermelde evaluatie-thema's werden

besproken in een kantinebijeenkomst met 'hetvoltallige personeel en zijn vastgelegd in een schrijven dat aan alle medewerkers is uitgereikt. De aanbevelingen uit deze bijeenkomst worden meegenomen in het beleid van MI. De nieuwe organisatiestructuur en de annex daaraan uitgewerkte (en ingevoerde) werkwijze worden als een belangrijke verbetering gezien voor het functioneren van de hoofdafdeling (vergeleken met een fictieve situatie die zou zijn ontstaan bij ongewijzigd beleid).

rijkswaterstaat bladnr:

9

D e s l o t c o n c l u s i e s inzake de ( e v a l u a t i e van de) r e o r g a n i s a t i e kunnen

a l s v o l g t worden samengevat: a. zonder de u i t g e v o e r d e r e o r g a n i s a t i e zou de h o o f d a f d e l i n g nu i n

een impasse hebben v e r k e e r d . b. door de e v a l u a t i e z i j n tekortkomingen i n h e t f u n c t i o n e r e n binnen de nieuwe s t r u c t u u r g e s i g n a l e e r d en z i j n h i e r v o o r ideëen t e r verandering n a a r voren gekomen. c. de b e s l u i t v o r m i n g b i j M I v e r t o o n t na de r e o r g a n i s a t i e i n h e t algemeen een l i c h t e v o o r u i t g a n g , hoewel d i t n a d e r e o r g a n i s a t i e meer t i j d dan voorheen k o s t (met name voor de leden van de MIs t a f e n de a f d e l i n g s s t a v e n ) . d. aan de k o s t e n a s p e c t e n b i j de b e s l u i t v o r m i n g wordt meer aandacht gegeven dan voorheen; deze g r o t e r e aandacht i s e c h t e r meer een gevolg van h e t groeiende algemene kostenbesef van de l a a t s t e t i j d dan een gevolg van de r e o r g a n i s a t i e . Wel z a l aan h e t kostena s p e c t s y s t e m a t i s c h meer aandacht worden b e s t e e d , e . door de r e o r g a n i s a t i e is h e t a c c e p t e r e n van e l k a a r s deskundigheden

enigszins verbetered. f . aan de g e i n t e g r e e r d e aanpak van de MI-taken wordt meer aandacht b e s t e e d dan voorheen, hoewel d e i n t e g r a t i e van de a€delingen een punt van zorg i s . g. h e t "produkt" van M I is m o e i l i j k t e meten; daardoor i s het onduid e l i j k of e r v e e l van gemaakt wordt en of h e t van goede k w a l i t e i t i s . D e e f f e c t i v i t e i t van h e t werk i s daardoor m o e i l i j k t e bepalen.

E r b e s t a a t daarentegen een g r o e i e n d a r s e n a a l van middelen om de

g e l e v e r d e inspanning t e meten. Met name h e t p r o d u c t i e p l a n en de voortgangsrapportages daarop kunnen mogelijk meer i n z i c h t geven

i n de g e l e v e r d e advies- en o n d e r z o e k s p r e s t a t i e s .

1

I I;

I J

I

1 I

E I 1

I S 1

Q 1 8

1 I 1

rijkswaterstaat behoort bij:

J

2.2.3.

nota

nr. DDM~-81 .O6

Financieel beheer

Zezfstandig compitabeZcchap MI Om een v l o t t e r e behandeling van f i n a n c i ë l e aangelegenheden mogelijk

t e maken i s h e t gewenst d a t M I over een eigen comptabelschap beschikt. I n de loog van h e t j a a r werd een v o o r s t e l daartoe ingediend b i j hogerhand. Daarover i s nog geen u i t s l u i t s e l verkregen.

FinaneiëZe verantuoordezijkheden en bevoegdheden

I

E r i s een onderzoek ingesteld naar de regelingen inzake de financi-

e l e verantwoordelijkheden en bevoegdheden b i j de hoofdafdeling. Het

i n e e r s t e i n s t a n t i e uitgebrachte v o o r s t e l z a l nader worden

uitgewerkt.

Tienjarenp 1anning Teneinde ook na 1985 t e beschikken over de benodigde f i n a n c i ë l e middelen voor h e t milieu- en inrichtingsonderzoek, wordt g e t r a c h t

i n z i c h t t e verkrijgen i n de t e verwachten noodzakelijke werkzaam-

1

'I

heden na 1985, zodat hiervoor een f i n a n c i ë l e b a s i s kan worden gevormd. inzake h e t f i n a n c i e e l tienjarenplan i s h e t standpunt ingenomen d a t h e t , wat b e t r e f t M I , n i e t j u i s t i s een grens t e leggen b i j 1985. D e taken en werkzaamheden van de hoofdafdeling zullen zeker ook na

1985 doorgaan. Voorgesteld i s de grens i n ieder geval enkele jaren

op t e schuiven. H i e r b i j kan worden opgemerkt d a t volgens h e t Veroorzakersbeginsel de zorg voor i n r i c h t i n g en beheer van de Deltawateren en h e t ondersteunende onderzoek b i j voortduring een e x t r a inspanning z a l vergen. Ook e v a l u a t i e en begeleiding na 1985 vloeien h i e r u i t voort. Financ i e e l d i e n t hiervoor, ook na 1985, ruimte t e z i j n . Advisering aan derden en e l d e r s i n den lande z i j n wezenlijk andere werkzaamheden. Het i s noodzakelijk deze u i t h e t Oosterscheldebudget t e l i c h t e n en onder t e brengen op een nieuw b e g r o t i n g s a r t i k e l , daar deze taken n i e t op h e t Oosterschelde-artikel behoren t e drukken.

rijkswaterstaat behoort bij: biadnr:

nota

nr. DDMI-81.06 l

11

i

1

Inzake d e j a a r l i j k s e b i j s t e l l i n a van het f i n a n c i e e l t i e n j a r e n g l a n l e e f t de gedachte h e t budget " a d v i e s aan derden" e l k j a a r m e t 10% t e verhogen. Deze verhoging kan b e t r e k k i n g hebben op nieuwe p r o j e c t e n zowel a l s op bestaande p r o j e c t e n voorzover d i e b r e d e r

1

moeten worden opgezet.

2.2.4.

E

Extern b e l e i d

RIZA Het p e r i o d i e k e o v e r l e g d a t t u s s e n M I en R I Z A p l a a t s v i n d t h e e f t i n 1980 onder meer g e l e i d t o t een verregaande afstemming op h e t g e b i e d van laboratorium-methodieken.

Ook i n h e t s t r e v e n naar d e u n i f o r m i t e i t

t e n a a n z i e n van u i t r u s t i n g en i n z e t b a a r h e i d werden v e r s c h e i d e n e vorder i n g e n geboekt: o.m. op h e t g e b i e d van d e a u t o m a t i s e r i n g van meetschepen werd overeenstemming b e r e i k t over de i n t e z e t t e n computer-

1 I I

apparatuur.

Wet Openbaarheid van Bestuur Per 1 mei 1980 i s de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) v a n k r a c h t geworden. Deze wet g e e f t de burger h e t r e c h t i n f o r m a t i e op t e vragen b i j overheidsinstanties. B i j d e Hoofdafdeling M I komen gemiddeld twee à d r i e aanvragen p e r

maand binnen om i n f o r m a t i e , d i e d u i d e l i j k aan d e WOB kunnen worden toegeschreven. H e t i s nog n i e t voorgekomen d a t verzoeken om i n f o r m a t i e moesten worden

afgewezen. Wel komt h e t voor d a t d e v r a a g s t e l l e r wordt verwezen n a a r andere i n s t a n t i e s d a a r h e t n i e t op h e t t e x r e i n van M I l a g d e b e t r e f fende vragen t e beantwoorden.

Nota en Wet op de Waterhuishouding De o v e r h e i d c v i s i e i n z a k e h e t toekomstig t e voeren waterhuishoudkundig b e l e i d i s neergelegd i n een t w e e t a l w e t t e n , d e W e t V e r o n t r e i n i g i n g Oppervlaktewater en d e Wet op de Waterhuishouding.

c 1

I

1 1 1 1

rijkswaterstaat

D e t h a n s van k r a c h t z i j n d e n o t a en w e t inzake de waterhuishouding

van Nederland d a t e r e n van 1968. I n d e r t i j d i s v a s t g e l e g d d a t er e l k decennium een h e r z i e n i n g en a a n v u l l i n g op n o t a en w e t zouden plaatsvinden. Met name vanwege d e b i j M I aanwezige deskundigheid werd MI n a a s t

h e t l e v e r e n van commentaar op de concepten gevraagd een inhoudel i j k e b i j d r a g e t e l e v e r e n t e n a a n z i e n van h e t onderwerp e c o l o g i e en m i l i e u , en de zout-waterhuishouding.

RIJP H e t o v e r l e g t u s s e n M I en d e RIJP i s i n 1980 e n i g z i n s g e s t r o o m l i j n d . E r is nu een p e r i o d i e k o v e r l e g ( k w a r t a a l ) t u s s e n hoofd M I , hoofd MIL en hoofd MIC en e e n s o o r t g e l i j k e d e l e g a t i e van de h o o f d a f d e l i n g

C u l t u u r t e c h n i e k e n R e c r e a t i e van d e RIJP. Voorts wordt op werkniveau n a a r a a n l e i d i n g van c o n c r e t e p r o j e c t e n o v e r l e g gevoerd.

De a f r o n d i n g van h e t p r o j e c t Landschags Oecologisch Onderzoek Deltag e b i e d werd t e r hand genomen. Een b a s i s werd g e l e g d voor de u i t v o e r i n g van een hoeveelheid bodemkundig onderzoek door de RIJP op verzoek van M I . V e e l aandacht werd geschonken een h e t scheppen van voorwaarden voor

een v e r b e t e r d e samenwerking t u s s e n beide d i e n s t e n .

rijkswaterstaat behoort bij:

nota

DDMI-81 .O6

nr.

bladnr:

13

HOOFDSTUK 3

CAPACITEIT

3 . 1 . Organisatieschema H e t organisatieschema van M i l i e u en I n r i c h t i n g i s opgenomen

in

b i j l a g e 1. 3.2.

Bezetting Aan h e t b e g i n van h e t jaar werd u i t g e g a a n van een b e z e t t i n g van 121,2 b r u t o manjaren, a l l e n i n d i e n s t van de R i j k s w a t e r s t a a t . Doordat v a c a t u r e s l a t e r v e r v u l d werden dan a a n v a n k e l i j k i n g e s c h a t werd e n doordat een a a n t a l medewerkers de d i e n s t verlaten h e e f t zonder d i r e c t e vervanging, d a a l d e d e p e r s o n e e l s b e z e t t i n g t o t 120 manjaar na de b i j s t e l l i n g van h e t j a a r p l a n (medio j u n i ) . Aan h e t e i n d e van 1980 b l e e k d a t d e b e z e t t i n g gedaald w a s t o t 1 1 7 , 8 b r u t o manjaar. Door d e i n z e t van u i t z e n d k r a c h t e n werd 7 , 8 manjaar e x t r a c a p a c i t e i t verkregen, Z i j werden i n g e z e t b i j de o n d e r a f d e l i n g i n t e r n e zaken

(receptie, typekamer, b i b l i o t h e e k ) , h e t l a b o r a t o r i u m en de tekenkamer.

Tabel 3.1

-

1

Capaciteitsvergelijking per afdeling

staf

MI

51,8

7,O

121,2

17,O

50,6

7,6

117,8

-3,l

-1,Z

+0,6

MIL

MIW

MIB

jaarplan

19,6

22,7

20,l

werkelijk

21,5

21,O

verschil

+1,9

-1,7'

I Tabel

3.2

-

MI0

-

3,4

Capaciteitsvergelijking p er categorie) Middel

----+%jaarplan

werkelijk

22,l

verschil

-1

,o

-0,8

-1,6

rijkswaterstaat behoort bij:

nota

nr.

DDMI-81.06

bladnr:

14

HOOFDSTUK 4

PRODUCTIE

In het jaarplan is weergegeven hoe de hoofdafdeling de ter beschikking staande capaciteit wenste in te zetten ten behoeve van de verschillende projecten die van MI bijdragen vragen. In het algemeen kan een aantal factoren worden genoemd, dat van invloed is op het werkelijke verloop van de productie, leidend tot afwijkingen tussen plan en werkelijkheid: - schattingen voor de benodigde capaciteit bleken onjuist

-

capaciteitsbeslag gereserveerd voor een project is niet benut, omdat er door externe oorzaken vertraging optrad

-

er moesten nieuwe werkzaamheden uitgevoerd worden, die ten tijde van het opstellen van het jaarplan niet bekend waren, en dus geen capaciteitsbudget verkregen hadden.

In dit hoofdstuk zal zowel op de kwantitatieve als op de kwalitatieve aspecten van de productie van MI in het afgelopen jaar worden ingegaan.

4.1. Aanwending van de beschikbare capaciteit In deze paragraaf wordt, beknopt, weergegeven, hoe de ter beschikking staande capaciteit is aangewend. Tabel 4.1

-

Samenvatting productiecijfers mandagen

Geplande capaciteit MI volgens jaarplan

31503

Werkelijk besteed volgens tijdverantw. i Verschil,

31449 54

manjaren 121,2

minder medewerkers

- overwerk

869

a15

I

121,o 1 0,2

als gevolg van:

-

1

I

- 3,3

I

rijkswaterstaat

m

nr. DDMI-81 .O6 bladnr:

H e t overwex

'oeg

15

mandagen, ofwel

I 7 % van

rl.

!

I-capaci

Bezien op j a a r b a s i s en u i t g a a n d e van 65% d i r e c t p r o d u c t i e v e t i j d per medewerker komt d i t f e i t e l i j k overeen met een t e k o r t van 4 , 8 d i r e c t p r o d u c t i e v e manjaren. D e t i j d b e s t e d i n g p e r c a t e g o r i e (Research, P l a n , Ondersteunend, I n d i r e c t

P r o d u c t i e f e n Improductief) i s weergegeven i n t a b e l 4.2. I n de p e r c e n t a g e s i s ook h e t overwerk opgenomen, t o t a a l i s 100 %. Tabel 4.2

-

Tijdbesteding per c a t e g o r i e ( i n procenten)

a

Research

29

Plan

23 %

Onder steunend

10

%

I n d i r e c t productief

20

%

Improductief

18

%

Tabel 4 . 3 t o o n t een v e r d e l i n g van d e d i r e c t p r o d u c t i e f b e s t e d e t i j d o v e r de D e l t a d i e n s t - r u h r i e k e n , w a a r b i j h e t t o t a a l d i r e c t p r o d u c t i e f op 100% i s g e s t e l d . Tabel 4 . 3

-

Verdeling d i r e c t p r o d u c t i e f over d e DD-rubrieker

S t o m v l o e d k e r ing

2,3

Compartimentering

2,6

Oosterschelde

%

14,5

zoommeer

8,s %

Grevelingenmeer

6,4 %

Veerse Meer

1,5

Meerdere Bekkens

%

22,3 %

a

Basisonderzoek

1,l

Diver s e n

6,s %

Extern

7,7

Onder steunend

I

%

26,3 %

Voor een u i t g e b r e i d k w a n t i t a t i e f o v e r z i c h t i n z a k e de t i j d b e s t e d i n g , onder meer u i t g e s p l i t s t p e r a f d e l i n g en p e r p r o j e c t , wordt verwezen

l

a

I

E 1 1 1

I I I 5 I

I

i 3

1 li' I

rijkswaterstaat behoort bij: nota bìad.nrr' ~:k .',

nr.

DDMI-81 .O6

~

16

*

4.2.

Beschrijving productie Teneinde de aandacht inzake de productie n i e t a l l e e n t e r i c h t e n op cijfermatige aspecten wordt i n d i t onderdeel ingegaan op de result a t e n van h e t werk. Daartoe wordt per DD-rubriek een beschrijving gegeven van de a c t i v i t e i t e n d i e plaatsvonden. Begeleiding werken (Oosterscheldekering, Compartimenteringswerken) Evenals de andere werkzaamheden van de hoofdafdeling z i j n ook de werkzaamheden t e n behoeve van de bouw van de Oosterscheldekering e n de r e a l i s a t i e van de Compartimenteringswerken geconcentreerd i n een a a n t a l projecten. In h e t merendeel van de onder deze rubriek ressorterende projecten wordt Samengewerkt met vertegenwoordigers van de hoofdafdeling Waterbouwkundige Werken. Medio 1980 verscheen een nota van de projectgroep STOVIL, waarin een voorlopige v i s i e werd geformuleerd inzake de vormgeving, i n r i c h t i n g en landschappelijke inpassing van de Oosterscheldekering. E r i s naar g e s t r e e f d de e s s e n t i e van de kering, v e i l i g h e i d b i j behoud van h e t getijde-milieu i n de Oosterschelde, i n het ontwerp t o t uitdrukking t e brengen. Onder meer h e e f t men g e t r a c h t d i t t e bereiken door een d u i d e l i j k onderscheid te maken tussen de hoofd- en bijzaken van h e t waterbouwkundige werk, en door de k a r a k t e r i s t i e k e weidsheid van h e t Oosterscheldebekken ervaarbaar t e maken. Een tweede middel i s h e t scheppen van een v i s u e l e r e l a t i e tussen de Noordzee en de Oosterschelde, e n i n de onmiddellijke nabijheid van de kering h e t g e t i j zichtbaar t e maken. De r u i m t e l i j k e vormgeving i n hoofdzaken i s neergelegd i n een zogenaamde landschapsstructuurschets. Daarin wordt voorgesteld om de doorgaande weg over h e t gehele t r a j e c t van de kering hoog aan t e leggen, en de dwarselementen zo laag mogelijk t e houden. Zo z a l de l i n e a i r e hoofdvorm van de kering benadrukt worden en b l i j f t h e t u i t z i c h t i n a l l e richtingen v r i j . Verder wordt voorgesteld om de werkterreinen op h e t damvak Geul t e n oosten van de werkweg t e verlagen t o t een niveau tussen gemiddeld hoogwater en gemiddeld laagwater e n de verbinding tussen h e t damvak

en de bouwput Schaar door t e graven. Deze maatregelen zullen h e t verloop van h e t g e t i j i n de onmiddellijke omgeving van de kering zichtbaar maken.

rijkswaterstaat behoort bij:

nota

bladnr:

17

nr.

DDMI-E1 .O6

Naar a a n l e i d i n g van de bespreking van deze vormgevingsnota z i j n door de PGO ( p r o j e c t g r o e p O o s t e r s c h e l d e ) aanvullende randvoorwaarden qe-

geven, waardoor de tweeledigheid i n de u i t g a n g s p u n t e n , v e i l i g h e i d m e t behoud van open g e t i j - m i l e i u , wordt aangevuld t o t een d r i e l e d i q h e i d : h e t derde elementen zou g e k a r a k t e r i s e e r d kunnen worden a l s de visual i s e r i n g van de inspanningen d i e nodig z i j n geweest om d e bouw van de O o s t e r s c h e l d e k e r i n g te kunnen r e a l i s e r e n . Elementen h i e r i n z i j n de werkeilanden, d e bouwputten, w e r k t e r r e i n e n , werkhavens, etc. I n de loop van h e t j a a r werd h e t v o o r z i t t e r s c h a p van STOVIL overgedragen aan MI. De a f z o n d e r l i j k e p r o j e c t g r o e p e n voor d e vormgeving en l a n d s c h a p p e l i j k e i n p a s s i n g van d e Oesterdam ( O E V I L ) , Philipsdam (PHIVIL) en h e t l o z i n g s middel (LOVIL) hebben hun werkzaamheden i n g e b r a c h t i n d e nieuw op t e s t a r t e n COMVIL-groep. Deze nieuwe groep i s e c h t e r i n 1980 n i e t meer van s t a r t gegaan. Op b a s i s van de nu v a s t g e s t e l d e vormgeving i n h o o f d l i j n e n worden keuzes

1 1 #

I

1 1 I

I I

t e n a a n z i e n van de detailvormgeving v o o r b e r e i d . D i t b e t r e f t onder meer: werkhavens, betonwerken, plaats en vorm van gebouwen, wegenplannen, i n r i c h t i n g en afwerking van t e r r e i n e n , de t o e t e passen m a t e r i a l e n en beplantingsplannen. Het i n 1979 i n g e s t e l d e p e r i o d i e k e o v e r l e g t u s s e n M I en WWW ( o v e r d e O o s t e r s c h e l d e k e r i n g ) en t u s s e n M I en WWO (over de Compartimenteringswerken) v e r l o o p t naar wens. Door d i t o v e r l e g en de b i j b e h o r e n d e gegevensuitwisseling

h e e f t de h o o f d a f d e l i n g een b e t e r e kans om v r o c g t i j -

d i g i n t e s p e l e n op a s p e c t e n verband houdende m e t b e i n v l o e d i n g van h e t m i l i e u (door ontwerpkeuzen c.q.

werkwijzen) en i n r i c h t i n g . I n c o n c r e t o

b e t r o f d i t i n 1980 onder meer:

-

metingen naar v e r s p r e i d i n g van zand en s l i b rond d e spuitmond van de dustpanzuiger

-

een begin van s t u d i e s / m e t i n g e n van h e t e f f e c t van g e l u i d i n water b i j v e r d i c h t e n d e werktuigen

-

m i l i e u a s p e c t e n van t e maken v a a r r o u t e s voor h e t h e f s c h i p

-

v e r o n t r e i n i g d e s t o f f e n i n zand en g r i n d

-

e v e n t u e e l v e r o n t r e i n i g e n d e werking van h e t g e b r u i k van a s f a l t ( p r o d u c t e n )

-

e v e n t u e l e t o x i d i t e i t aangroeiwerende lagen op schuiven.

I 1 1

I 8 t

rijkswaterstaat ~

behoor( bil:

nota

nr. DDMI-81.06

Aan de afstemming tussen h e t s l u i t e n van de compartimenteringcdamen en h e t operationeel worden van de Oosterscheldekering werd en wordt aandacht besteed i n h e t p r o j e c t FASERING. De s t u d i e naar de mogelijkheden om van deze r e l a t i e gebruik t e maken verkeert i n een vergevorderd stadium. Er werden i n het v e r s l a g j a a r

v i e r a l t e r n a t i e v e n geanalyseerd: O. s l u i t i n g van beide compartimenteringsdammen met beton en steen. D e hulpbrug d i e nu naar h e t werkeiland Neeltje Jans l e i d t kan daarb i j eventueel worden gebruikt a l s stortbrug over de s l u i t g a t e n . 1. s t e e n s l u i t i n g van de Oesterdam met behulp van schepen; vervolgens

blokken- of s t e e n s l u i t i n g van de Philipsdam.

2 . s t e e n s l u i t i n g van de Oesterdam; zandsluiting van de Philipsdam. 3. s l u i t i n g van beide dammen met zand. De beslissingen over de wijze van s l u i t i n g en h e t t i j d s t i p z u l l e n i n de komende j a r e n stapsgewijs worden genomen.

I n zout water moet men t e a l l e n t i j d e rekening houden met de aangroei van maritieme organismen op s t a l e n onderdelen, zoals scheepshuiden, koelwaterleidingen van energiecentrales en poten van boorplatforms.

Aangezien zulke aangroei ook verwacht wordt i n de Krammersluizen

van h e t Philipsdamcomplex, op de funderingsmatten en onder de p i j l e r s van de Oosterscheldekering wordt h i e r t o e door een werkgroep (AANGROEI) een analyse uitgevoerd naar de gevolgen d i e aangroei mogelijk hebben zou voor de bedrijfsvoering van de waterbouwkundige werken. Indien nodig z u l l e n maatregelen t e r voorkoming van aangroei worden voorgesteld.

op

grond van ervaringen e l d e r s wordt rekening gehouden met een aangroei

van 5 à 10 cm. d i k t e per j a a r , voornamelijk bestaande u i t mosselen. Voor de b e s t r i j d i n g van h e t aangroei-probleem bestaan d r i e p r a k t i s c h uitvoerbare methoden: aangroeiwerende verven (met eventueel schadelijke s t o f f e n voor h e t m i l i e u ) , mechanische r e i n i g i n g (werkt s l e c h t s c u r a t i e f ) en het verlagen van h e t zoutgehalte.

rijkswaterstaat behoort bl]: bladnr:

nota

I nr. DDMI-81 .O6

19

1

Ten behoeve van deze laatste methode is een proefopstelling in de Sophiahaven op Noord-Beveland geplaatst waar de invloed van constant lage saliniteiten op de mosselaangroei wordt onderzocht. Momenteel worden de resultaten vooral aangewend voor het modelleren van de aangroei op de drempel van de Oosterscheldekering om na te gaan wat de invloed is van een ongelijk verdeelde aangroei. Binnen het BARCON-project, dat zich richt op het toekomstig beheer van de Oosterscheldekering, is de eerste fase afgerond en de tweede fase gestart. De reeds in eerdere jaren verrichte studie naar de globale milieurandvoorwaarden voor het ontwerp en het gebruik van de kering bij stormvloeden is in 1980 gerapporteerd door middel van voorlichtingsbijeenkomsten met provincie, waterschappen en gemeentes. In dat kader is een voorlichtingsfolder samengesteld. Bij de -tart van de tweede fase is een inventarisatie gemaakt van mogelijk gebruik van de kering om andere redenen dan stormvloeden. Daarnaast is een nieuw projectplan opgesteld. In de komende jaren moeten resultaten van onderzoeken uit met name de projecten GEOM, VEGIN, VOGEL, BALANS en RISICO worden verwerkt tot meer precieze milieurandvoorwaarden en effektbeschrijvingen.

Oosterschelde

Als onderdeel van de planvorming voor de inrichting en het beheer van de Oosterschelde verscheen de nota "De Oosterschelde, een overzicht van de beleidsmogelijkheden", tegelijk

met de

onderzoekcrapporten

waarop deze nota gebaseerd is (project ALGOS). De in de nota neergelegde visie op de inrichtings- en beheermogelijkheden van het Oosterschelde-gebied is in sterke mate bepaald door de hoofddoelstelling die ten aanzien van de Oosterschelde is geformuleerd: "het behoud en zo mogelijk versterking van de aanwezige natuurlijke waarden met inachtneming van de basisvoorwaarden voor een goed maatschappelijk functioneren van het gebied waaronder met name de visserij wordt begrepen".

1

E

I I I I I 1 I I

I I t 1

I I

1

I

rijkswaterstaat behoort bl]: bladnr:

nota 20

nr. DDMI-81.06

i

Gezien de primaire functie van het bekken als natuurgebied en de onzekerheden die er zijn ten aanzien van de ontwikkelingen die zullen volgen op de voltooiing van de Oosterscheldekering en de Compactimenteringsdammen, wordt een terughoudend beleid voorgesteld: streven naar behoud van de natuur- en visserijfunctie, en slechts op beperkte schaal uitbreidingsmogelijkheden voor de recreatie. Om dit beleid te verwezenlijken is een stringent beheer van het gebied

noodzakelijk. Over de nota is in de maanden september tot december een inspraakronde gehouden. De resultaten van de inspraak zijn verwerkt in een inspraakantwoord-nota, die in concept in december 1980 aan de Coördinatiegroep Oosterschelde is aangeboden. Voor de procesmatige benadering in de planning van het beleid is een systematische aanpak voor het onderzoek naar de aannames die bij de planvorming tot nu toe zijn gedaan en naar de gebleken onzekerheden nodig. Het gehele onderzoeksveld is daarom ingedeeld in een aantal thema's die aansluiten op de hoofdvragen die naar aanleiding van de nota worden gesteld. Deze thema's zijn: uitgangssituatie, ontwikkeling, visserij, ontwikkeling recreatie, effecten, beheer en milieu-onvriendelijke stoffen. Voor de eerstgenoemde vier thema's werden themagroepen opgericht die zorgdragen voor een bundeling van de onderzoeken per thema. Over de overige twee thema's vindt nog beraad plaats. I

De vragen over hoe de hoofdüoelstelling van de Oosterschelde zo goed mogelijk gerealiseerd kan worden, leiden voor het milieuonderzoek tot de volgende algemene probleemstelling: a. treden er tengevolge van de aanleg van de Oosterscheldekering en de compartimenteririgswerken dusdanige veranderingen op, dat de natuur-

lijke waarden van het ecosysteem en de waarde voor de visserij, inclusief de schelpdierencultures, vermincleren? b. welk beheer- en inrichtingsbeleid moet worden nagestreefd om de

waarden te behouden en zo mogelijk te versterken?

I

rijkswaterstaat behoort bil:

nota

biadnr:

21

nr.

DDMI-81.06

t

1 In 1980 is met het DIHO en de Waterloopkundige afdeling van de Deltadienst overeenstemming bereikt over de opzet en organisatie van het project BALANS. In dit project vindt onderzoek plaats naar de basis van voedselketens in de Oosterschelde. Het doel van het onderzoek is:

1. Het kwantificeren van de stofstromen die bepalend zijn voor de biomassa van algen en detritusimport, met de nadruk op de primaire produktie en de detritusimport, almede op de faktoren die bepalend zijn voor die stofstromen. 2. Het schutten van de biomassaveri?eling en vastleggen van de soorten

samenstelling op het eerste en tweede trofische niveau van de kwantitatief belangrijkste ecologische groepen, en hun afhankelijkheid van verschillende milieufactoren. Het onderzoek moet gegevens opleveren over het functioneren en de structuur van het ecosysteem,en het voedselaanbod voor o.a. de schelpdiercultures. zowel de huidige situatie als de eventuele veranderingen in de voedselketens na 1985 ia in het onderzoek opgenomen. Met het onderzoek kan de invloed die de stormvloedkering heeft gehad op de ontwikkeling van het milieu en de visserij worden geëvalueerd. Kennis over de te verwachten ontwikkeling is nodig voor het toekomstig beheer en de inrichting. Voor de uitvoering van het onderzoek zijn vier deelprojecten van start ge-

gaan die zich ieder zullen richten op een bepaald aspect: op het transport van voedsel, op de productie, op de consumptie en op de mineralisatie (=

afbraak door bacterieën).

Op basis van de overeenkomst tussen RWS en het DIHO zijn voor het onderzoek vier extra medewerkers door het DIHO aangetrokken. In 1980 zijn de eerste resultaten m.b.t. het transport van organische stof gerapporteerd en zijn nieuwe metingen uitgevoerd. DoOT WT is een begin gemaakt met het transport modelonderzoek.

Primaire produktie metingen zijn gedurende het g e h d e jaar

uitgevoerd, terwijl de voorbereidingen voor het meten van de comsmptie door ,

bodemdieren in het veldlaboratorium bij Sophiahaven ver zijn gevorderd. Integratie van de onderzoeks resultaten die daarvoor modellen ontwikkelt.

zal gaan plaats vinden in een groep

B I

8

1 1 I 1 1

I 1

I 1 t 1

I I

rijkswaterstaat

De verzouting van het traject Krammer-Volkerak na de afsluiting in

1971 en de stabilisering van het zoutgehalte zijn in kwalitatieve en in kwantitatieve zin gunstig geweest voor de levensgemeenschappen in dit gebied; onder meer blijkt dit uit de verhoogde reproduktie. Enige jaren was de zoetwatertoevoer via de sluizen in het Volkerak gestabiliseerd op ongeveer 50 m3/s

(als gevolg van het schutten;

hiermee werd tevens de verzilting van het Haringvliet bestreden). Tussen november 1979 en maart 1980 is de afvoer om experimentele redenen verhoogd tot 100

m3/s (project VOLKLOZ) . Deze afvoerverhoging maakte

deel uit van een onderzoek naarde gevolgen die de zoetwatertoevoer heeft voor de zoet-/zoutverdeling tussen de Volkeraksluizen en het Keeten en naar de reacties van dg levensgemeenschappen onder water op veranderingen in het zoutgehalte. Uit dit onderzoek wil men een onderbouwing afleiden voor eventueel aan het zoutgehalte te stellen normen, ten behoud in de toekomst van de rijke levensgemeenschap in de Oosterschelde. De gegevens die uit dit experiment zijn verkregen vormen een goede basis voor het modelonderzoek dat dienen moet om prognoses van het zoutgehalte in de Oosterschelde te verbeteren. Voorlopig kan uis: de bemonsteringen van de levensgemeenschappen op de bodem van het onderzoeksgebied worden geconcludeerd dat zich als gevolg van de verlaagde zoutgehalten geen grote ecologischeveranderingen hebben voorgedaan. De conditie van de mossels werd niet aantoonbaar beinvloed. Ondertussen zijn de jonge mossels uit dit gebied, zoals elk jaar, verzaaid naar productiepercelen in de Oosterschelde. Een proefzaaiing heeft aangetoond dat dit positieve gevolgen heeft voor de toestand van de mosselen. de periode 1975-1985 komen grote hoeveelheden specie vrij. Bet project SPENAT heeft als doel het onderzoek naar natuurbouw: h e t gebruik

van een deei van deze specie in te creëren gebieden met Specifi&e natuurfuncties en met wetenschappelijke experimentele waarden. met als hoofdelementen morfologie en vegetatie.

I

rijkswaterstaat behoort bi]:

nota

bladnr:

23

nr. DDMI-81 .O6

In 1980 is een begin gemaakt met een onderzoek naar de aanzet ilot schorvorming. Als gevolg van de Deltawerken dreigt namelijk zowel kwantitatief als kwalitatief veel schor verloren te gaan. Door middel van een onderzoek naar de factoren die de schorvorming beinvloeden hoopt men richtlijnen voor beheeradviezen te verkrijgen. Het veldonderzoek op de schorren bij St. Annaland is afgerond en een concept-nota over in- en exportbalans op schorren kwam gereed. Verder wordt binnen het kader van dit project geparticipeerd in de werkgroep Zandbalans (WWW).

Hierbij worden milieukundige adviezen

gegeven over de bestemmingen van overtollige hoeveelheden zand. Het milieu-aspect heeft voornamelijk te maken met de te kiezen locaties in relatie tot bestaande mosselpercelen en schelpdiercultures en de wijze van aanbrengen van het zand.

Zoommeer, Markiezaatsmeer, Krammer en Volkerak

Als gevolg van de aanleg van de compartimenteringsdammen zal het oostelijk deel van de Oosterschelde en het Volkerak zoet worden. De milieukundige aandachtspunten hierbij zijn:

a. de ontzilting (WAZOOM) b. de waterhuishouding(WAMAR, MARKA, GROTE RUG, BOFOS, WAZOOM) C.

beheer en inrichting (IZOOM, MARKIN, MARKREF).

Een eerste onderzoek inzake de ontziltingsprocessen, uitgevoerd in het kader van het project WAZOOM, leverde niet de gewenste resultaten. Inmiddels is de opzet van dit onderzoek gewijzigd en hebben bemonsteringen van de drooggevallen gronden plaatsgevonden. Verder is een laboratorium-onderzoek verricht naar de zuurstofbehoefte van de bodem na ontzilting, voor wat betreft de behoefte van de onderwaterbodem op grote diepte. Het onderzoek naar de wijze van ontzilten en de daarbij optredende processen heeft in het verslagjaar (nog) niet plaatsgevonden. De waterhuishoudkundige studies, samengevoegd in het project WAZOOM, richten zich vooral op het beheer van het Zoommeer na 1985. Deze studies werden en worden gedomineerd door het probleem van eutrofiering en algengroei. R

t

1 1

I

a

1 1 1

1 1 1

I I I

I 1

li I I I

I

rijkswaterstaat

I

nr.

DDMI-81.06

I

I I 1 I I I

I

Begonnen i s m e t een waterkwaliteitsvoorspelling van h e t Zoommeer, w a a r b i j h e t H a r i n g v l i e t a l s model wordt g e b r u i k t . D a a r n a a s t is i n samenwerking m e t h e t RIZA een v o o r s p e l l i n g gemaakt van d e concen-

t r a t i e s van ( a n ) o r g a n i s c h e m i c r o v e r o n t r e i n i g i n g e n i n water e n bodem. Onderzoek naar d e z e problematiek vond p l a a t s i n h e t p r o j e c t "Plankt o n b e h e e r s i n g i n Bekkens". I n h e t spaarbekken "De G r o t e Rug" b i j Dordrecht werd g e t r a c h t experimenteel d e o n t w i k k e l i n g van algen

t e onderdrukken d o o r f o s f a a t v e r w i j d e r i n g u i t h e t water. D e j a a r r a p p o r t a g e s ( o v e r 1978) voor h y d r o b i o l o g i e en w a t e r k w a l i t e i t kwamen

g e r e e d , terwijl h e t j a a r v e r s l a g voor geochemie v r i j w e l werd afgerond. N a een p e r i o d e van g r o t e onzekerheid o v e r d e deelname van h e t R i j k s i n s t i -

t u u t voor d e Drinkwatervoorziening

( R I D ) aan d i t p r o j e c t is er nu een

u i t s p r a a k van de m i n i s t e r gekomen, z o d a t h e t p r o j e c t doorgaan kan vinden. D e onderhandelingen o v e r u i t b e s t e d i n g

aan h e t R I D z i j n inmiddels voortge-

1

z e t , Door de opgetreden v e r t r a g i n g e n is h e t de v r a a g of de u i t b e s t e d i n g

t

mor h e t l a t e gereedkomen van de j a a r v e r s l a g e n o v e r 1978 i s h e t s c h r i j v e n

I 1

I I1

,I ~1 'I

aan h e t RID d e z e l f d e t i j d w i n s t z a l g e v e n a l s o o r s p r o n k e l i j k verwacht werd. van h e t m e e r j a r e n r a p p o r t 1975-1978 i n 1980 n i e t mogelijk gebleken.

H e t i n o p d r a c h t van M I door d e TH-Twente u i t g e v o e r d e onderzoek naar de m o g e l i j k e n a l e v e r i n g van fosfaat door d e onderwaterbodem i n zoetwatermeren (project BOFOS) i s d i t j a a r afgerond. H e t e i n d r a p p o r t i s i n a p r i l van d i t jaar verschenen; de b e t r e f f e n d e onderzoeker, ir. A.H.

H i e l t j e s , i s op deze s t u d i e gepromoveerd. H e t bepalen van d e r e l a t i e t u s s e n de h o e v e e l h e i d n u t r i ë n t e n opgeslagen i n zwevend sediment, en a l g e n b l o e i en een onderzoek naar d e hiermee samenhangende geochemische p r o c e s s e n werd i n o p d r a c h t van M I u i t g e v o e r d door de R i j k s u n i v e r s i t e i t t e U t r e c h t . D e n o t a met de onderzoeksresul-

t a t e n z a l b e g i n 1981 v e r s c h i j n e n . Als gevolg van h e t wegvallen van h e t g e t i j kunnen de grondwaterstanden rond h e t Zoommeer w i j z i g i n g e n ondergaan. I n h e t kader van WAZOOM i s i n d i t verband e e n onderzoek naar e v e n t u e l e verdrogingsverschijnselen g r o t e n d e e l s u i t b e s t e e d aan h e t I n s t i t u u t voor C u l t u u r t e c h n i e k en Waterhuishouding.

rijkswaterstaat behoort bij:

nota

bladnr:

25

m

nr. DDMI-81 .O6

Om de mogelijke ontwikkelingen op d e d r o o g v a l l e n d e gronden i n h e t Zoom-

meer na 1985 vooraf g l o b a a l t e verkennen h e e f t d e Commissie Compartimentering O o s t e r s c h e l d e p r o j e c t g r o e p e n i n g e s t e l d voor d e P l a a t van d e V l i e t en voor de H e i i e g a t p l a t e n en omgeving. D e s t u d i e s d i e d i e n e n t e r v o o r b e r e i d i n g van i n r i c h t i n g en b e h e e r ,

z u l l e n worden g e r i c h t op de ontwikkelingsmogelijkheden voor d e r e l e v a n t e f u n c t i e i n h e t g e b i e d (onder meer n a t u u r , landbouw, r e c r e a t i e , e t c ) i n h e t l i c h t van de veranderingen d i e na 1985 o p t r e d e n . H e t waterhuishoudkundig beheer van h e t Markiezaat t o t aan h e t t i j d s t i p

van s l u i t i n g van de Oecterdam ( d u s ook de e v e n t u e l e g e d e e l t e l i j k e o n t z i l t i n g b i j v . a l s gevolg van hoge d i c h t e k a d e ) , d e vorm v a n d e Markiez a a t s k a d e en h e t t i j d s t i p van de bouw wordt b e s t u d e e r d i n de MARKAgroep. I n h e t v e r s l a g j a a r kwam de e i n d n o t a g e r e e d en werd deze door h e t D i r e c t i e t e a m van de D e l t a d i e n s t goedgekeurd. Ook o v e r h e t waterhuishoudkundig beheer na d e s l u i t i n g van de Oesterdam, de benodigde i n l a a t - en lozingsmiddelen na 1986 en d e o n t z i l t i n g van h e t Markiezaat verscheen een r a p p o r t (WAMAR). D e a n a l y s e h e e f t mede t e n d o e l gehad mogelijkheden aan t e geven voor h e t waterhuishoudkundig beheer en d e d a a r b i j v e r e i s t e plaats voor i n l a a t - en lozingsmiddel.

I n de p r o j e c t g r o e p WAMAR-11, r e s s o r t e r e n d onder d e B e s t u u r l i j k e Commissie Markiezaat, wordt t h a n s gewerkt aan h e t o p s t e l l e n v a n waterhuishoudkundige beheersplannen i n r e l a t i e m e t d e i n r i c h t i n g s p l a n n e n , w a a r b i j M I een i n h o u d e l i j k e b i j d r a g e l e v e r t .

voor h e t Markiezaat i s een zgn. r e f e r e n t i e p l a n o p g e s t e l d . Medio 1980 i s de n o t a aangevuld met een b i j g e s t e l d e kostenraming. Deze gegevens z i j n en worden g e b r u i k t b i j h e t o v e r l e g t u s s e n de D e l t a d i e n s t e n d e p r o v i n c i e Noord-Brabant,

w a a r b i j h e t onder meer g a a t o v e r de b e p a l i n g van de RWS-

b i j d r a g e aan de i n r i c h t i n g s k o s t e n van h e t Markiezaat.

N o

I

1 1

I I 1 1

I C 1

1

I 1

I 1

I IE I 8~

riikswaterstaat .

..

. -

behoort ~
nota

nr.

DDMI-81 .O6

26

In d e w i n t e r van 1981 op 1982 z a l d e kade rond h e t Markiezaat van Bergen op Zoom g e s l o t e n worden. Dan v e r a n d e r t h e t Verdronken Land a l d a a r langzamerhand van een g e t i j g e b i e d i n een g e b i e d m e t b e p e r k t g e t i j . D a t d u u r t t o t 1985. Daarna k r i j g t h e t Markiezaat een nagenoeg v a s t p e i l . H e t g e b i e d z a l daardoor g e h e e l van k a r a k t e r veranderen e n een nieuwe

ontwikkeling tegemoet gaan. Om van d e z e s i t u a t i e h e t b e s t e p r o f i j t t e kunnen t r e k k e n i s h e t o p s t e l l e n van een i n r i c h t i n g s - en b e h e e r s p l a n nodig. D i t wordt v o o r b e r e i d i n d e MARKIN-groep. D e o o r s p r o n k e l i j k e o p z e t van d i t p r o j e c t h e e f t h e t eerste h a l f j a a r van

1980 een s t e r k e v e r a n d e r i n g ondergaan. E r i s een nieuwe o v e r l e g s t r u c t u u r t o t s t a n d gekomen. Onder d e b e s t u u r l i j k e commissie, onder v o o r z i t t e r s c h a p

van een Brabantse g e d e p u t e e r d e , r e s s o r t e r e n nu d r i e werkgroepen, waaronder MARKIN.

Naast de d i r e c t e inbreng van h e t milieukundig a d v i e s i n d e p r o j e c t g r o e p h e e f t M I z i c h v o r i g jaar ook a n d e r s z i n s gemanifesteerd: a a n de MARKINgroep werd een n o t a u i t g e b r a c h t over d e milieu-veranderingen

na de

a f s l u i t i n g , en de invloed d i e eventuele v e r s t e d e l i j k i n g ( u i t b r e i d i n g van d e gemeente Bergen op zoom) daarop z a l hebben. Deze n o t a werd o p g e s t e l d i n samenwerking m e t h e t R i j k s i n s t i t u u t voor h e t Natuurbeheer. H e t t i j d e l i j k e p r o j e c t TIJMAR was e r o p g e r i c h t een onderzoeksprogramma

op t e s t e l l e n inzake onderzoek n a a r d e e f f e c t e n van een gereduceerd g e t i j . D i t t e g e n d e a c h t e r g r o n d van v o o r s p e l l i n g e n o m t r e n t de e f f e c t e n van d e g e t i j - r e d u c t i e i n h e t toekomstig Oosterschelde-bekken e n e f f e c t e n van h e t g e b r u i k van d e O o s t e r s c h e l d e k e r i n g . Hiervoor zou kunnen worden g e b r u i k gemaakt van h e t i n 1981-1982 af t e s l u i t e n Markiezaat. Door h e t s l u i t g a t ( d a t u i t blokken b e s t a a t ) kan nog e n i g e t i j d na a f s l u i t i n g water stromen. D i t b e t e k e n t d a t h e t Markie-

z a a t gedurende e n i g e j a r e n een ( s t e r k ) gereduceerd g e t i j z a l hebben ( r e d u c t i e i n o r d e van g r o o t t e van 70'0).

rijkswaterstaat behoort bi''

nota

bladnr:

27

Na h e t bepalen van de T o - s i t u a t i e t . a . v .

nr. DDMI-81 .O6

d e bodem, bodemdieren, v e g e t a t i e

e n v o g e l s kunnen de veranderingen na h e t gereeâkomen van de blokkendam worden gevolgd. Het i s de bedoeling

d a t d e werkzaamheden voor d i t p r o j e c t worden

1 1

ondergebracht binnen de budgetten voor de b e t r e f f e n d e p r o j e c t e n .

Grevelinqenmeer De w i j z e waarop momenteel de O o s t e r s c h e l d e wordt a f g e s l o t e n i m p l i c e e r t voor h e t Grevelingenmeer d a t de keuze o m t r e n t z o e t of z o u t w e e r ter discussie staat.

D e v o o r s t e l l e n voor een keuze t u s s e n een z o u t e of z o e t e Grevelingen worden v o o r b e r e i d i n de p r o j e c t g r o e p G Z Z . I n de e e r s t e h e l f t van h e t v e r s l a g j a a r v e r s c h e e n de n o t a "Keuze z o u t of z o e t Grevelingenmeer; probleemverkenning, s t u d i e o p z e t en o r g a n i s a t i e " . D e n o t a g e e f t a a n welke onderwerpen nader onderzocht moeten worden

a l v o r e n s een verantwoord k e u z e - v o o r s t e l kan worden o p g e s t e l d . Daartoe z i j n en worden nog d i v e r s e werkgroepen ( u i t g a n g s s i t u a t i e ; landbouw, r e c r e a t i e , e c o l o g i e en n a t u u r , s p o r t - en b e r o e p s v i s s e r i j ) o p g e s t a r t d i e b e l a s t z i j n m e t h e t u i t v o e r e n van d e s t u d i e s . I n de daarop volgende f a s e van h e t onderzoek z u l l e n de u i t k o m s t e n van deze s t u d i e s g e i n t e g r e e r d worden i n een b e l e i d s a n a l y s e waarna de n o t a waarin d e z e b e l e i d s a n a l y s e i s vervat wordt voorgelegd aan de Raad van de W a t e r s t a a t . Medio 1978 i s d e Brouwerssluis, een d o o r l a a t w e r k i n de Brouwersdam d i e de Noordzee e n Grevelingenmeer s c h e i d t , gereedgekomen. D e s l u i s wordt g e b r u i k t om h e t Grevelingenmeer t e v e r v e r s e n m e t zeewater, t e n e i n d e t e voorkomen d a t door de voortgaande d a l i n g van h e t zoutgeh a l t e de aan zoutwater aangepaste f l o r a en f a u n a i n hun o n t w i k k e l i n g zouden worden geremd of z e l f s h e t b e s t a a n ervan onmogelijk zou worden gemaakt ( p r o j e c t WAGREV).

Ten aanzien van d e c h l o r i d e en z u u r s t o f s t r a t i f i c a t i e over de p e r i o d e 4-12-78

t o t 3-9-1979

verschenen twee n o t a ' s met een b e s c h r i j v i n g van

de r e s u l t a t e n en c o n c l u s i e s van d e v e r v e r s i n g s p r o e f . Door t i j d g e b r e k z i j n v e r d e r e s t u d i e s m.b.t. 5:

8 N o

Aan d e ?BOC

de verversing voorlopig opgeschort.

( P r o j e c t g r o e p Beheer e n Onderzoek Grevelingenmeer) w e r d

1 1 1 1

a 1 1

I I 1 1 I 1

1

rijkswaterstaat

I

behoort bil: .,

~

. ..,~~..:.. ~ : * ~ ~, ~ _ i

nr. DDMI-81 .O6

I ,

bladnr:

I I 11 J ;a I I

nota

,

~

28

een b e l e i d s a n a l y s e aangebodfen van h e t waterhuishoudkundig beheer i n 1980.

I n d e Grevelingen z i j n ( t e n behoeve van h e t e u t r o f i e r i n g s o n d e r z o e k ) t e r hoogte van d e S t a m p e r s p l a a t 4 m o d e l r e s e r v o i r s ( m e t een doorsnede van 5 m e t e r ) g e p l a a t s t , waarin h e t e f f e c t van de verhoging van d e s t i k s t o f b e l a s t i n g al dan n i e t i n combinatie, van een n a t u u r l i j k e bodem wordt nagegaan. Nog i n 1980 kon d e gegevensinwinning i n deze r e s e r v o i r s worden a f g e s l o t e n . G e s t a r t i s m e t d e modelmatige gegevensverwerking en r a p p o r t a g e . Hierover verschenen inmiddels twee n o t a ' s : é6n b e t r e f f e n d e

d e gegevensinwinning i n h e t Greveiingenmeer en een i n t e r i m r a p p o r t b e t r e f f e n d e d e a n a l y s e van d e gegevens en d e modelvorming. H e t b e h e e r s p l a n Grevelingen i s g r o t e n d e e l s g e r e e d gekomen ( I G R E V ) .

I

M e d i o ~ o k t o b e rverscheen h e t d e f i n i t i e v e v o o r s t e l i n z a k e h e t Programma

s

van E i s e n voor d e S l i k k e n van Flakkee. A f h a n k e l i j k van de ( i n t e r n e ) b e s l i s s i n g e n van S t a a t s b o s b e h e e r z u l l e n w e l l i c h t nog nieuwe a k t i v i t e i t e n t e verwachten z i j n .

I I

Met h e t c o n t r o l e r e n en overdragen van ,enkele r e v i s i e t e k e n i n g e n kon h e t d e e l p l a n D e Punt worden a f g e s l o t e n . De p o s i t i e van h e t P r o j e c t b u r e a u Grevelingen is, i n afwachting van d e nieuwe b e s t u u r l i j k e r e g e l i n g , zeer o n d u i d e l i j k geworden. Aanvank e l i j k werden de werkzaamheden o p verzoek van d e Stuurgroep Greve-

1

l i n g e n v o o r t g e z e t , doch aan h e t e i n d e van h e t jaar werd d u i d e l i j k d a t gekomen moest worden t o t afbouw van h e t overlegkader e n o v e r d r a c h t

I

van d e lopende zaken e n aandachtspunten aan de nieuw t e vormen s t r u c t u u r " H e t natuur- e n r e c r e a t i e s c h a p Grevelingen"

.

1 Veerse Meer

II

Van begin 1980 af worden i n h e t Veerse Meer metingen v e r r i c h t t e n

1 1 1; I N ti

behoeve van onderzoek naar d e o n t w i k k e l i n g van s t r a t i f i c a t i e en worden p r i m a i r e productiemetingen u i t g e v o e r d . D e r e s u l t a t e n z u l l e n worden g e b r u i k t i n een e i n d 1981 op t e s t a r t e n b e l e i d s a n a l y s e w a a r u i t moet b l i j k e n of h e t ,waterhuishoudkundig beheer v e r a n d e r i n g b e h o e f t .

rijkswaterstaat behoort bij:

nota

biadnr:

29

nr. DDMI-81.06

D e waterhuishoudkundige s t u d i e s hebben z i c h t o t nu toe b e p e r k t t o t de k w a n t i t a t i e v e a s p e c t e n , doch i n de b e l e i d a n a l y s e z u l l e n d e

w a t e r k w a l i t e i t s a s g e c t e n worden meegenomen. Behalve over u i t e r a a r d de bovengenoemde meetgegevens b e s c h i k t men daarvoor ook over een r e e k s w a t e r k w a l i t e i t s g e g e v e n s vanaf 1972. D e t i j d b e s t e d i n g aan h e t i n 1979 a l b e ë i n d i g d e p r o j e c t IVEER b e h e l s d e

e n k e l e afrondende werkzaamheden. Door d e tekenkamer z i j n e e n a a n t a l

I 1 t

D

r e v i s i e t e k e n i n g e n van h e t Deeiplan Schelphoek e n h e t b e s t e k oeverv e r d e d i g i n g e n (DED-1662) b i j g e w e r k t . Verder z i j n d e concept-stukken t.b.v.

d e o v e r d r a c h t aan d e D i e n s t d e r Domeinen o p g e s t e l d .

Meerdere bekkens Uitgaande van h e t v e r o o r z a k e r s b e g i n s e l h e e f t d e D e l t a d i e n s t de t a a k

om v e r a n d e r i n g e n a l s gevolg van de Deltawerken zo goed m o g e l i j k o p t e vangen. D i t p r i n c i p e komt s t e r k n a a r voren b i j de n o o d z a k e l i j k e a a n p a s s i n g

van d i v e r s e w a t e r s t a a t s w e r k e n aan d e nieuwe s i t u a t i e : a a n p a s s i n g van gemalen, havens, s l u i z e n e.d. D e D e l t a d i e n s t , i.c.

M I , werkt d a a r i n samen m e t d e r e g i o n a l e w a t e r s t a a t s -

d i r e c t i e s , d i v e r s e gemeenten en waterschappen.

In h e t a f g e l o p e n j a a r z i j n weer d i v e r s e adviezen o v e r l o z i n g e n u i t g e b r a c h t . H e t o v e r l e g o v e r de aanpassingswerken en de h i e r u i t voortv l o e i e n d e werkzaamheden v e r l i e p e n v o l g e n s p l a n . Voor een a a n t a l a l s aanpassingswerk g e i n v e n t a r i s e e r d e o b j e c t e n werden p l a n s t u d i e s v e r r i c h t , of werd d e noodzaak voor a a n p a s s i n g nagegaan. Overigens i s gebleken d a t , u i t g a a n d e van de o f f i c i ë l e p l a n n i n g voor de O o s t e r s c h e l d e k e r i n g , een a a n t a l aanpassingswerken n i e t t i j d i g g e r e e d

I

1 1 1 1 1

I 1

z a l komen. I n h e t p r o j e c t OEVER wordt mede aan d e hand van proeven, e e n onderzoek gedaan naar h e t gedrag van o e v e r s . Deze s t u d i e s kunnen r e s u l t e r e n i n adviezen t e n behoeve van beheer en i n r i c h t i n g van oeverzones i n s t a g n a n t e bekkens e n i n a d v i e z e n o m t r e n t toekomstige o e v e r v e r d i g i n g s t y p e n

t 1

I I I

rijkswaterstaat "r. DEMI-81.06

1 1

i n h u i d i g e en toekomstige bekkens e n i n h e t p r o g n o t i s e r e n van d e e f f e c t e n van d i v e r s e oeververdedigingstypen.

I n r e l a t i e t o t d e i n 1979 g e s t a r t e proef m e t d r i j v e n d e oeverded i g i n g e n i s een v o o r s t e l t o t u i t b r e i d i n g van d e proef t o t ca. 400

I I I I I

meter l e n g t e v o o r b e r e i d waarvoor machtiging i s aangevraagd. voor de z a n d s u p p l e t i e p r o e f werden i n 1980 v o o r b e r e i d i n g e n g e t r o f f e n . DOOI

d e v e r t r a g i n g i n d e a f h a n d e l i n g van de vergunningsaanvraay z a l

d e proef zélf p a s i n 1981 kunnen p l a a t s v i n d e n .

Naast deze onderwerpen i s aandacht b e s t e e d aan e v a l u a t i e - s t u d i e s onder meer n a a r a a n l e i d i n g van vragen v a n u i t h e t P r o j e c t b u r e a u Grevelingen.

I n h e t kader van h e t geomorfologisch onderzoek (GEOM) verscheen d e n o t a "Vooronderzoek t . b . v .

h e t procesonderzoek schorsystemen", waarin

wordt aangegeven welk onderzoek nodig i s om i n z i c h t t e v e r k r i j g e n i n problemen aangaande de s c h o r r e n , n a m e l i j k de e x i s t e n t i e en d e

3 I I I

mogelijke u i t b r e i d i n g ervan na 1985. Het gaat er i n eerste i n s t a n t i e om, de t h a n s nog b e s t a a n d e t o e s t a n d i n e e n r a p p o r t v a s t t e leggen alsmede procesmatig t e l e r e n kennen, v o o r d a t d e g e t i j d e m p i n g d a a r i n veranderingen v e r o o r z a a k t . T e g e l i j k

z a l d i t onderzoek u i t g a n g s p u n t e n o p l e v e r e n voor d e i n r i c h t i n g en h e t beheer van h e t g e b i e d e n voor h e t beheer van de Oosterseheldekering. D i t d e e l van h e t p r o j e c t w o r d t u i t g e v o e r d insamenwerking m e t de R i j k s u n i -

I I I

v e r s i t e i t U t r e c h t e n h e t DIHO t e Yerceke.

I 1

onderzoek b e t r e f f e n d e d e O o s t e r s c h e l d e v e r k e e r t i n d e afrondende f a s e .

Binnen h e t GEOM-project h e e f t een o r i ë n t a t i e plaatsgevonden op v e r d e r u i t

t e b r e i d e n procesonderzoek w a a r b i j g e d a c h t wordt aan d e i n t e r g e t i j r l e y e bieden i n de O o s t e r s c h e l d e e n d e d r o o g v a l l e n d e gebieden van h e t Zoommeer. Enkele i n v e n t a r i s e r e n d e o n d e r d e l e n v a n h e t p r o j e c t ( b e t r e f f e n d e Zoommeer en Volkerak en Grevelingen) z i j n afgerond. H i e r i n worden h o o f d l i j n e n voor h e t geomorfologisch procesonderzoek aangegeven. Het i n v e n t a r i s e r e n d

li

N

I

rijkswaterstaat behaart bij:

nota

biadnr:

31

nr. DDMI-81 .O6

H e t bodemkundig onderzoek ( g e r i c h t op h e t v e r k r i j g e n van i n z i c h t

i n de v a r i a t i e van bodemtypen) l e i d d e t o t e n k e l e r a p p o r t a g e s i n zake h e t onderzoek i n h e t Hollandsch Diep en d e s c h o r k l i f f e n van de O o s t e r s c h e l d e . Het e i n d r a p p o r t b e t r e f f e n d e de i n v e n t a r i s a t i e van d e c o n c e n t r a t i e s van n u t r i ë n t e n i n h e t p o r i ë n w a t e r i n h e t Z u i d e l i j k D e l t a g e b i e d i s g e r e e d gekomen ( p r o j e c t BOKWA). Geconcludeerd kon worden d a t v e r d e r onderzoekop d i t moment weinig z i n v o l i s . I n h e t Veerse Meer i s een herccanning u i t g e v o e r d n a a r g e h a l t e s a a n zware metalen i n d e bodem. Met behulp van h e t M.s. K a m p s ( R I Z A ) werd g e s t a r t met een onderzoek beneden de gemiddeld l a a g w a t e r l i j n in de O o s t e r s c h e l d e . Een c o n c e p t - p r o j e c t p l a n BODEM kwam nagenoeq g e r e e d ; h e t g e e f t nieuwe r i c h t i n g aan h e t bodemkundig onderzoek: van een p r o j e c t met e e n overwegend inv e n t a r i s e r e n d k a r a k t e r g a a t BODEM z i c h meer r i c h t e n o p een procesmatige benadering.

Dezelfde o n t w i k k e l i n g o n d e r g a a t h e t l a n d s c h a p s e c o l o g i s c h onderzoek ( L O O D ) . I n 1980 z i j n a f s p r a k e n gemaakt m e t d e R I J P inzake d e a f s l u i t i n g van de i n v e n t a r i s e r e n d e onderzoeken i n Grevelingen e n O o s t e r s c h e l d e . D e e e r s t e d i s c u s s i e o v e r een nieuw niodelmatig p r o j e c t met t e v e n s een procesmatig k a r a k t e r (LECOMO) hebben plaatsgevonden. Het LOOD-project h e e f t h e t k a r a k t e r van een i n t e g r a t i e - p r o j e c t : h e t o n t w i k k e l t de methodiek en de i n t e g r a t i e m e t h o d e , t e r w i j l v a n u i t a n d e r e proj e c t e n een i n h o u d e l i j k e t o e l e v e r i n g moet p l a a t s v i n d e n .

om vorm t e geven aan h e t l a n d s c h a p s v i s u e e l onderzoek

(LAVION) werd een

e e r s t e concept van een p r o j e c t p l a n o p g e s t e l d en i n een Wetenschappel i j k e Bijeenkomst behandeld. D i t wordt nader u i t g e w e r k t .

Verder i s een vooronderzoek u i t g e v o e r d t . a . v .

uitbestedingsmogelijk-

heden van k a r t e r i n g en s i m u l a t i e t e c h n i e k e n . Onder meer d o o r d a t de benodigde a p p a r a t u u r nog n i e t aanwezig i s kon aan d e d o e l s t e l l i n g van h e t p r o j e c t nog geen c o n c r e t e i n v u l l i n g worden gegeven.

I

1 I

I

I I 1

I 1 1 1

l I I 1

rijkswaterstaat behoort bll: biadnr:

I ;

nota

nr.

DDMI-81 .O6

32

Ten behoeve van het beheer en de inrichting van de bekkens in het Deitagebied en voor het geven van specifieke informatie en adviezen is het nodig een groot aantal gegevensrover de waterkwaliteit in het gebied beschikbaar zijn, teneinde inzicht te verkrijgen in de processen die bepalend zijn voor de steeds wisselende watersmenstelling. Vanaf 1972 zijn door de Deltadienst, deels in samenwerking met het R ï Z A , op uitgebreide schaal metingen verricht van de fysisch-chemische waterkwaliteit in de bekkens e n van de erop lozende wateren. Naast de getalsmatige presentatie in de kwartaalverslagen, uitgevoerd door het RIZA, en de opname in het landelijk databestand WAKWAL, is er behoefte aan een systematische verwerking, interpretatie en presentatie van de gegevens, bezien over meerdere jaren per bekken. Daartoe worden meerjaren-bekkenrapportages opgesteld.

In het verslagjaar werd in het project WAKWA onder meer gewerkt aan de volgende aktiviteiten:

-

I I I

I

het concept-rapport over de kwaliteit van het regenwater kwam gereed

- de rapportage over het Haringvliet/Hollandsch Diep verscheen

- de eindnota waterkwaliteitsrapport voor het Grevelingenmeer werd uitgebracht. Centraal in dit rapportstaan de ontwikkelingen van het zoutgehalte, de invloed van de polderlozingen op de waterkwaliteit en de algengroei, beschouwd i.v.m. de voedingsstoffen fosfaat en stikstof - ten behoeve van de rapportages over de Oosterschelde werd aandacht besteed aan modelontwikkeling, grafieken en interpretatie, terwijl bovendien het databestand gecorrigeerd werd

- de water- en chloridebalansberekeningenvoor het Veerse Meer werden afgerond; in de tweede helft van het jaar werd op enkele onderdelen hiervan nadere studie verricht

- in het kader van het waterkwaliteitsonderzoek van het kustwater is een bemonsteringsprograa opgesteld. Deze bemonstering zal gedeeltelijk worden uitgevoerd m.b.v. een helicopter. De daarvoor benodigde monsterdrums zijn door MI ontwikkeld

,

rijkswaterstaat

-

behoort bij:

nota

bladnr:

33

m nr. DDMI-81 .O6

I

een waterkwaliteitsrapport over de Westerschelde werd doox een medewerker van het R I Z A voorbereid

- voorbereidingen zijn getroffen

(onder meer verzorgen machti-

gingsaanvragen) voor een rapportage van de waterkwaliteit van de diepe putten in het Grevelingenmeer, het Veerse Meer en het Oostvoornse Meer.

I 1

-

Het vegetatiekundig onderzoek (VEGIN) is erop gericht de uitgangssituatie in de door de Deltawerken beinvloede gebieden te leren kennen alsmede de veranderingen die daarin ten gevolge 'van de Deltawerken optreden. Daartoe worden o.m. flora-inventarisaties gemaakt, vegetatiekarteringen opgesteld en vindt onderzoek plaats m.b.t. permanente proefvlakken (procesmatige benadering).

In de loop van het jaar kwam een rapport over de vegetatie-ontwikkeling op de Slikken van Flakkee over 1972-1978 gereed. Het vegetatiekundig onderzoek in de Oosterschelde is grotendeels uitbesteed

aan het DIHO (onderzoek naar schor-vegetatie).

Het merendeel van de in de loop der jaren verzamelde gegevens over het Baringvliet is uitgewerkt. De eerste delen van de rapportage zijn inmiddels geschreven. Over de voortzetting van het vegetatie-onderzoek in de duinen heeft een herbezinning plaatsgevonden, die nog niet kon worden afgerond, betreffende de voortzetting van het onderzoek in de huidige of in gewijzigde vorm. In samenwerking met Staatsbosbeheer werd een vegetatie-onderzoek op het schor bij Waarde (Westerschelde) opgezet, in verband met een mogelijke beweiding op het schor door schapen. Door dit experiment kan ervaring worden opgedaan of (en hoe) beweiding ook op andere schorren in de Wester- en Oosterschelde kan worden toegepast. voor de Oosterschelde is

I 1 1

a 1

I I I I I 1

,

rijkswaterstaat '

, ,

nota

behoort bij: .. blaùni: ~'

nr.

DDMI-81 .O6

34

dit met name van belang voor de periode na 1985, als ten gevolge van

t 1

I I 1

de getijreductie, de schorren relatief hoger ten opzichte van de gemiddeld hoogwaterlijn komen te liggen, waardoor beweidiny mogelijk wordt. De verschillende bekkens van de Deltagebied vervullen een zeer belangrijke funktie voor het in stand houden van verschillende (water)vogelpopulaties. De ecologische kennis nodigom een doelmatig inrichtings- en beheersbeleid te ontwikkelen en om de konsekwenties van de nog uit te voeren Deltawerken te kunnen inschatten is nog onvoldoende. Het project VOGEL richt zich op het leren kennen van de functies van het Deltagebied voor vogels en de ecologische factoren die voor het vervullen van die functies bepalend zijn. De vogeltellingen in de zomermaanden zijn in 1980 beperkt gebleven tot de intergetijdegebieden. De resultaten ervan worden vastgelegd in

I

diverse nota's (broedvogelnota, voordeltanota en een voorlichtingsnota over het tellen, bestemd voor de tellers). In de loop van het jaar verscheen hedprojectplan VOGEL, dat inzicht in doel en werkwijze van het project verschaft.

I I I -

Het overleg dat over dit plan zowel regionaal, nationaal als ook internationaal nog gevoerd wordt, kan in 1981 nog leiden tot veranderingen !

in de opzet van het onderzoek. De goede samenwerking met de Universiteit van Gent resulteerdein een rapport over de vogelpopulaties op de Slikken van Flaklcee.

~~

Onderzoek

naar^ bodem dieren^ vindt plaats

in het kader van de projecten

HARDSUB en ZACHTSUB. Teneinde op de hoogte te geraken van de invloeden

I

die de Deltawerken en eventuele andere ingrepen in de abiotische omstandigheden op de totale levensgemeenschap in de Oosterschelde hebben, is het in ieder geval noodzakelijk om door middel vaninventarisaties de veranderingen te registreren.

rijkswaterstaat behoort bii:

nota

bladnr:

35

"r.

D D M I - 8 1 .O6

1

I n 1979 werd een onderzoek begonnen m e t een l o o p t i j d van d r i e jaar, d a t i n v e n t a r i s a t i e beoogt van d e flora en fauna o p h a r d e s u b s t r a t e n . I n de O o s t e r s c h e l d e worden a c h t d i j k g l o o i i n g e n e n een veenbank door b i o l o g i s c h geschoolde d u i k e r s o n d e r z o c h t ; i n h e t Grevelingenmeer worden v i e r d i j k g l o o i i n g e n

onderzocht. Hierover v e r s c h e e n i n 1980

een e e r s t e i n t e r i m r a p p o r t a g e . E r b l i j k t onder meer u i t d a t e r op de d i j k g l o o i i n g e n l a g e r dan 5 meter beneden d e l a a g w a t e r l i j n geen v e r a n d e r i n g e n meer o p t r e d e n i n d e s o o r t e n s a m e n s t e l l i n g . H e t onderzoek naar d e b i o l o g i s c h e p r o d u c t i v i t e i t

van d e Deltawate-

r e n omvat, behalve e e n onderzoek n a a r o r g a n i s c h e s t o f i n de Oosters c h e l d e (BALANS), ook nog e e n b e l a n g r i j k p r o j e c t i n h e t Grevelingenmeer (ZOWEC). Daar z i j n i n september 1979 i n samenwerking m e t h e t DIHO v i j f deelonderzoeken van s t a r t gegaan, e l k met een l o o p t i j d van d r i e jaar. A l l e v i j f vormen z e d e e l van een omvangrijke s t u d i e I

n a a r de k o o l s t o f k r i n g l o o p

-

i n h e t meer, op grond waarvan men hoopt

u i t e i n d e l i j k een e c o l o g i s c h voedcelwebmodel t e kunnen ontwerpen d a t g e b r u i k t kan worden b i j h e t beheer zowel van h e t Grevelingenmeer

als van Veerse Meer en O o s t e r s c h e l d e . I n november en december z i j n de eerste r a p p o r t e n van de v i j f d e e l onderzoeken g e r e e d gekomen. Aan de hand d a a r v a n v i n d t e e n laatste b i j s t e l l i n g van d e onderzoekprogramma's plaats.

-

B i j h e t doen van v o o r s p e l l i n g e n i n z a k e de ontwikkelingen v a n d i v e r s e

m i l i e u f a c t o r e n moet rekening worden gehouden m e t een m o g e l i j k e a f w i j k i n g van de v o o r s p e l l i n g . Binnen h e t p r o j e c t RISICO wordt aandacht b e s t e e d aan h e t ontwikkelen van methodieken om r i s i c o ' s t e bepalen en weer t e geven, van ingrepen d i e b e l a n g r i j k e a b i o t i s c h e m i l i e u f a c t o r e n veranderen. D e r i s i c o ' s kunnen de n a t u u r f u n c t i e doch ook andere f u n c t i e s van h e t g e b i e d b e t r e f f e n .

Voor d e beantwoording van d e v r a a g hoe e f f e c t e n van m e n s e l i j k e i n g r e pen op h e t m i l i e u kunnen worden onderzocht en hoe d i e gewaardeerd

a I

I

I I

1 1

:

i 1

I 1

I I

1 I 1 I

rijkswaterstaat

'I

laboratorium met stromend zeewater worden de groeisnelheden van mossels, kokkels en ook andere bodemdieren gemeten b i j v e r s c h i l -

'1 '

moeten worden, wordt uitgegaan van p r a k t i j k experimenten. In een

lende combinaties van zoutgehalte, voedselgehalte en stroomsneìheid. De metingen moeten basisgegevens leveren d i e n i e t i n de l i t e r a t u u r voorkomen, maar wel e s s e n t i e e l z i j n voor de voortgang

van h e t p r o j e c t . D i t onderzoek vindt p l a a t s met behulp van een -

i n h e t najaar gereedgekomen i n s t a l l a t i e aan de Sophiahaven. De projecten BELEIDSPLAN, D E S E M , PLANOL, PEIL en WAHUIS werden i n

I

de loop van h e t j a a r beëindigd; voor h e t merendeel werden de onder deze projecten vallende werkzaamheden b i j andere projecten ondergebracht.

I

t '1 I

Basisonderzoek

Doel van WABASIM i s h e t ontwikkelen van modellen waarmee op b a s i s van k e n n i s van aquatische ecosystemen r i c h t l i j n e n kunnen worden afgeleid. Het wordt b i j MI t o t basisonderzoek gerekend omdat h e t a l s lange t e m i j n p r o j e c t wordt beschouwd d a t g e r i c h t i s op h e t ontwikkelen van algemeen toepasbare modellen, waarbij men zich s l e c h t s t e n d e l e l a a t leiden door de problemen en vraagstukken i n h e t Deltagebied.

Voor h e t zoete water z i j n een algenbloeimodel en een chemisch model

I I

ontwikkeld. Met behulp van deze modellen wordt onderzocht onder

welke omstandigheden overmatige algengroei kan worden verwacht en van welke aard de beheersmaatregelen t e r voorkoming of b e s t r i j d i n g dienen t e z i j n . D i t j a a r i s d a a r b i j gebleken d a t de adsorptie van f o s f a a t aan h e t

zwevend materiaal een belangrijke r o l s p e e l t . Aan de WL-vestiging

t e Haren ( G r . ) i s dan ook opgedragen nader procesonderzoek op d i t punt t e verrichten.

rijkswaterstaat behoort bij:

nota

bladnr:

37

H e t chen s c h mo -1 i s t e v e n s g e b r u i k t om d e gevolgen van e e n

verondieping van h e t Oostvoornse Meer m e t b a g g e r s p e c i e u i t h e t Rotterdamse havengebied t e simuleren. Behalve t e n behoeve van d e GZZ-studies en de waterhuishoudkundige s t u d i e s voor h e t toekomstige Zoommeer wordt t o e p a s s i n g van d e modellen momenteel ook overwogen voor h e t I J s s e l m e e r . E r i s ook een a a n z e t gegeven t o t h e t modelleren van h e t Grevelin-

genmeer. D i t g e b e u r t i n nauwe samenwerking m e t h e t DIHO d a t een u i t g e b r e i d e s t u d i e v e r r i c h t van de k o o l s t o f k r i n g l o o p i n h e t meer

en d a t i n h e t kader van h e t ZOWEC-project i n o p d r a c h t van d e D e l t a d i e n s t a a n v u l l e n d e ecosysteem-gegevens v e r z a m e l t . Een eerste s t a p was h e t ontwikkelen van een model voor zeegras d a t i n h e t ecosysteem van h e t Grevelingenmeer een b e l a n g r i j k e p l a a t s inneemt.

Diversan

De r u b r i e k Diversen i s een verzameling van onder meer d e volgende werkzaamheden:

-

i n h e t kader van h e t HICTOS-project werd deelgenomen aan h e t o v e r l e g aangaande voorzieningen (meetsystemen) voor m i l i e u p a r a -

meters d i e z u i l e n worden aangebracht op de Oosterscheldekering -milieukundig advisering t.b.v.

-

h e t ENERGO-project

adviezen o v e r i n l a g e n e t c . t e n behoeve van d e u i t v o e r i n g van d e p a r t i ë l e d i j k v e r s t e r k i n g langs de Oosterschelde

-

v e r d e r werden v e l e vragen van d e l e i d i n g van d e D e l t a d i e n s t en van a n d e r e hoofdafdelingen beantwoord (ook vragen u i t h e t parlement)

-

aan onvoorziene vragen en qua c a p a c i t e i t s b e s l a g k l e i n e vragen werden

37 5 mandagen b e s t e e d .

I t

I

I I 1 1 1 I

I 1

I 1 I 1

I t

I 1

rijkswaterstaat , /

/

.

,

:.

behoort bij: / l . I. ., . ,

bladnrf

.

nota

nr.

DDMI-81 .O6

38

Op het (verzame1)project PUBLIC (publicaties, etc. met een algemeen, voorlichtend karakter) werden 493 mandagen geboekt. Deze dagen werden besteed aan artikelen voor het Driemaandelijks Bericht (DMB), filmakti-

1

'I I I

viteiten, themanummer DMB over 10 jaar milieu, de voortgangsrapportage voor de tweede kamer, bijdragen aan de voorlichtingsbrochures INFODED, het boek Deltawateren van het DIHO, het jubileumboek Deltadienst, en de voorbereidende aktiviteiten voor de manifestatie rond 10 jaar milieu. Voor de voorbereiding van laatsgenoemde manifestatie zijn een aantal groepen ingesteld, te weten een algemene organisatiegroep, een groep voor de inrichting van de tentoonstelling, een ter voorbereiding van de lezingen, en een redaktiegroep voor de informatieverzorging aan de pers. PUBLIC WS omvat het verzorgen van publicaties, leringen, etc. op wetenschappelijk gebied. In 1980 is een publicatiecommissie ingesteld die

t

o.m. een jaarlijks publicatieplan zal opstellen, teneinde de voortgang van de productie van wetenschappelijke publicaties te bewaken. Overigens zal de groep in een volgende fase ook aandacht besteden aan de overige (niet-wetenschappelijke) publicaties. Er heeft voor de weten-

I

schappelijke publicaties een eerste inventarisatie van gedachten, wensen en al in uitvoering zijnde ideeën plaatsgevonden. Hieruit wordt een werkplan afgeleid met daarin de in 1981 te voltooien publicaties. Verder zijn de voorbereidingen voor het in 1983 te houden milieucongres van start gegaan.

I

I 'I

Externen Onder deze rubriek treffen we de werkzaamheden van Mï aan die ten behoeve van het R I Z A worden uitgevoerd. Onder meer zijn dit de kwartaalrapportages over de waterkwaliteit, het vooronderzoek naar de uitbreiding van het huidige waterkwaliteitsonderzoek met bepalingen van de gehalten aan (an)organische microverontreinigingen in zwevend materiaal en organismen (MIVEOS) en de begeleiding van het onderzoek

,

rijkswaterstaat

’

behoort bi]:

nota

biadnr:

39

nr. DDMI-81.06

naar het gedrag van zware metalen in aquatische systemen (ZMAS). Dit laatste onderzoek is door het RIZA uitbesteed aan het WL en TNO. Verder

adviseerde MI inzake de milieukundige aspecten van de duin-

verzwaring op Goeree. Door MI werden bijdragen geleverd ten behoeve van de wet en de daarbij behorende nota inzake de Waterhuishouding van Nederland. Naast het leveren van commentaar op door andere geschreven delen werden door MI ook enkele onderdelen geschreven (zie ook pag. 10-11).

-

Onder verantwoordelijkheid van het IOVW (Interdepartenentaal Overleg Visserij en Waterstaat) opereren de Technisch Wetenschappelijke Adviesgroep(TWA) en de Technisch Juridische Adviesgroep (TJA). Zowel het voorzitterschap als het secretariaatvan de TWA

berust bij MI.

In de TWA is met het RIVO overeenstemmingbereikt over het benodigde visserij onderzoek in de Oosterschelde tijdens de periode 1982-1986. Er

-

i s

nog geen duide1ijkhei.d over de mogelijkheden tot uitvoering van het

onderzoek. In samenwerking met het Rijksinstit.uut voor Visserij-onderzoek wordt de precieze aard van het natuurlijk mosselverwaterbedrijf te Yerseke geanalyseerd. In dit onderzoek naar eventuele verclibbingsproblemen bij de mosselverwaterplaatsen wordt nagegaan wat de invloed is van verschillende factoren (zoals stroming, golven, biologische slibroductie, menselijk handelen) op de verslibbing, teneinde de uitgangs-

-

situatie vast te leggen en prognoses op te stellen voor de periode na 1985. Hiertoe is een onderzoeksprogramma opgesteld. Er zijn inleidende waarnemingen en metingen verricht bij de verwaterplaatsen en in de omgeving ervan. Hierdoor is een beeld verkrega van

.

het belang van de bepalende factoren en van hun onderlinge relaties. Het onderzoek zal naar verwachting eind 1981 worden beëindigd.

t

I I I I I I 1

I

1 1 1 1 1 I

I

1 I 1 I

rijkswaterstaat behoort blJ:

nota

blàdnr: '

40

'

Onder steunend De activiteiten die vallen onder deze rubriek betreffen:

-

bedrijfsbeheer

- technische ondersteuning. Evenals in 1979 is de aandacht in de werkzaamheden van de sector bedrijfsbeheer sterk geconcentreerd geweest op een verdere verbetering van de informatievoorziening. Begin 1980 werd begonnen met een systeem van voortgangsrapportages per project. Enkele maandenlater volgde het eerste voortgangsrapport op het jaarplan. Blijkens de reacties voorziet dit jaarplanI

I

voortgangsrapport in een behoefte. De werkzaamheden op het gebied van financiën en interne zaken vonden normaal voortgang. Het FIRAMI-systeem (financiële rapportage MI) werd verder geautomatiseerd en versoheen mede daardoor regelmatiger. In het voorjaar vond een interne verhuizing plaats, mede gericht op het gaan functioneren volgens de per 1 januari 1980 ingevoerde organisatie-structuur.

1

In het najaar werd een werkgroep ingesteld die zich diende te buigen over het onderwerp financiële verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Een eerste rapport van de groep zal in 1981 nader uitgewerkt worden. I11 het kader v a het Bedrijfsbeheer binnen de Deltadienst en de af-

'I I

'I I

stemming van de MI-activiteiten daarop werd o.m. overleg gevoerd met andere hoofdafdelingen, alsmede meegewerkt aan de evaluatie van het functioneren van de hoofdafdeling R F . De werkzaamheden van de sector technische ondersteuning worden per sectie bezien. Het laboratorium kon een capaciteitsvergroting bereiken door de automatisering van de analyses ten behoeve van het bodemkundige procesonderzoek. In het DDMI-RIZA overleg is afstemming bereikt met betrekking tot analyse-methodieken voor het oppervlaktewater. De onderafdeling Instrumentatie heeft een groot aandeel gehad in de realisatie van de keet en de technische installatie aan de Sophiahaven ten behoeve van de proeven voor het RISICO-project.

,I

rijkswaterstaat

i1 iI

behoort bil: bladnr:

nota 41

Verder werd voortgegaan met de ombouw van h e t M.s.

nr. DDMI-81.06

Delta. D e automa-

t i s e r i n g van d i t schip werd voltooid. Ten behoeve van h e t onderzoek i n de Grevelingen (WAGREV) werd een i n s t a l l a t i e bestaande u i t 4 r e s e r v o i r s i n de Grevelingen ontworpen

'I

en g e p l a a t s t .

Ten behoeve van h e t procesonderzoek i n h e t GEOM-project werd door de

,I

onderafdeling Velddienst-Land een sedimentatietafel ontwikkeld voor

I

proeven t e St. Annaland. Ook voor de proeven inzake de n a t u u r l i j k e

I

i

i

verwaterplaatsen werd mosselbemonsteringsapparatuur ontwikkeld. Door aanschaf van nieuwe en u i t b r e i d i n g van bestaande apparatuur kon de rekenkamer haar c a p a c i t e i t uitbreiden. Met h e t R I Z A en de DIV werd overeenstemming b e r e i k t over h e t moderniseren van de computers aan boord van de onderzoeksvaartuigen. Automatisering m.b.t.

'II

sediment-erosiemetingen, alsmede meetopstellingen voor de schorkreek-

a I

iI 'I i' I

de dataverwerking van de l a b o r a t o r i a werd i n

1980 verder ontwikkeld.

Naast de voortgang van h e t normale werk besteedde de rekenkamer aandacht aan h e t s e l e c t e r e n , vergelijken en t e s t e n van beeldschermapparatuur. Deze kleuren-apparatuur i s gewenst voor

-

het presenteren van de transportmetingen voor h e t BALANS-project h e t presenteren van de s t r a t i f i c a t i e g e g e v e n s van de Grevelingen (doorspoeling m e t behulp van de Brouwersdamsluis)

-

h e t presenteren van landschapsvisualisaties (perspectief afbeeldingen).

D e r e s u l t a t e n z i j n bemoedigend doch t o t een d e f i n i t i e v e keuze is h e t i n 1980 nog n i e t gekomen. Het p r o j e c t MINICO h e e f t een nota opgeleverd waarin uitgebreide aandacht wordt geschonken aan de mogelijkheden en de toepasbaarheid van mini-computers voor h e t BEZ-werk van de Deltadienst.

Ten behoeve van de aanschaf van meetinstrumenten werd een apparatuurcommissie ingesteld. Door de onderafdeling speurwerk werden diverse s p e c i a l i s t i s c h e onderwerpen behandeld, waaronder marktonderzoek apparatuur en technische a s s i s t e n t i e i n samenwerking met andere onderafdelingen b i j diverse projecten.

,

rijkswaterstaat behoort bij:

nota

bladnr:

42

nr.

DDMI-81.06

D e tekenkamer h e e f t ook d i t j a a r weer v e e l t i j d b e s t e e d aan h e t v e r -

f r a a i e n en v e r l e v e n d i g e n van p u b l i c a t i e s . Ook h e t fotowerk kon z i c h

i n een g r o e i e n d e b e l a n g s t e l l i n g verheugen. v e r d e r werd begonnen m e t h e t geautomatiseerd produceren van t e k e n i n g e n , overhead-sheets,

e.d.

De v e l d d i e n s t - w a t e r d r a a i d e vaak weer l a n g e werkdagen. I n d e b e l e i d s matige s f e e r werd o v e r l e g gevoerd m e t h e t R I Z A i n z a k e h e t nieuwe o n d e r z o e k s v a a r t u i g . I n h e t kader van h e t WAKWA-project werden de

helicopterbemonsteringstochten v o o r b e r e i d . I n samenwerking m e t d e Meetkundige D i e n s t en h e t R I Z A werd een t e s t u i t g e v o e r d i n verband m e t p l a a t s b e p a l i n g door middel van de s i g n a l e n van omroepzenderc. D e t e c h n i e k h i e r v o o r i s op de rekenkamer ontwikk e l d t e n behoeve van l a n d e l i j k opererende onderzoeksvaartuigen.

1

II

I I I I I

-

I l -

I 1 I

I 1

rijkswaterstaat

HOOFDSTUK 5

behoort blj:

nota

bladnr:

43

nr. DDMI-81.O6

PERSONEEL

Nadat een overzicht van de personeelsmutsties i n h e t v e r s l a g j a a r

i s gegeven, wordt ingegaan op opleiding en vorming en de i n z e t van externe medewerkers. Personeelcoverzicht Het personeelsbestand per 1 j a n u a r i 1980 bedroeg 124 medewerkers. D i t b e t r e f t h e t a a n t a l medewerkers op formatieplaatsen van M I ,

dus n i e t h e t a a n t a l a c t i e v e MI-medewerkers.

I n de loop van 1980 z i j n 17 nieuwe medew@rk(st)ersi n d i e n t getreden, t e weten:

OP

naam

1 januari

E.J.

Sohier

1 februari

J.M.

van Zant.en

mw. J . M .

Visscher

mw. J.M.E. 1 mei

mw.

A.

Sinac

de Hamer-Willems

mw. J.J.W. mw. P.A.

van Iersel-Liefbroer de Korte-Czech

mw. E.M. Kuilboer mw. A.J. Visser mw. J. Poppe mw. F.A.J. 1 juni 15 j u l i

1 oktober

Koreman (Personeelsz.)

mw. J.H. Ph. Romeijn-van S t r a t e n drs. A.C.

Smaal

J. Dellebeke

i r . A.L.

Korteweg

1 november

ing. J. Stronkhorst

1 äecember

G.B.

Cheng Cho Van

H e t g r o t e a a n t a l indiensttredingen per 1 mei 1980 betrof de overkomst van de ADMI-medewerksters. Een t i e n t a l medewerkers h e e f t i n de loop van h e t j a a r de d i e n s t v e r l a t e n . D i t waren:

rijkcwaterstaat

-

behoort blj'

nota

bladnr:

44

nr.

DDMI-81 . O 6

OP

naam

reden

1 januari

mw. W.J. Spronk-Oele

met ontslag

1 februari

mej. A.G. Steutei

met ontslag

1 april

A.J.M. van Geetsum

invalidit.pensioen

1 juni

ing. D.C. van Maldegem

naar Dir. Wat&Wat

B. Zweverink

naar WWW

1 juli

ir. S.M. Nijboer

naar WWO

1 september

J.M. Witte

naar RIJP

W. v.d. Ouden

naar RIJP

I

I I I I -.

1 oktober

P.A.W.

1 november

mw. W.C.C. Wijs-v.Maasdam

naar Gem. Vianen

de Koning

invalidit.pensioen

Door de hiervoor vermelde mutaties bedroeg het aantal medewerkers aan het einde van het jaar 130. Verder werd afscheid genomen van ing. D. van Sabben (naar WWO) en dhr. Vluggen (verbleef te Den Haag). Mevr. J. van Maanen-Helbers (boven de formatie, was werkzaam te Bommenede) is per 1 januari 1981 overgegaan naar Staatsbosbeheer.

-,

Tabel 5.1

-

Personeelsbestand MI per 1-1 en 31-12-1980

1 januari 31 december I

€loog

Middel

Laag

22

57

45

61

24 I

I

Totaal

124

45 I

130 I

I

Een vergelijking met de gegevens in het hoofdstuk Capaciteit toont dat het aantal medewerkers hier en daar vermeld, niet overeenkomt. Dit verschil ontstaat doordat in tabel 5.1 is uitgegaan

I I I I I

I 1

van het aantal medewerkers op de formatie, terwijl bij de capaciteitsberekening uitgegaan is van

de 121

uitsluitend voor M I

werkzame medewerkers.(enkele Dcltadienstmedewerkers zijn wel qua formatie bij MI gesitueerd, maar zijn werkzaam in andere hoofdafdelingen).

?

8

P

I

I 1

rijkswaterstaat -. . . '.

behoort bij: nota .,+.,,., >:

.,

blad'nr:

'

5.2.

nr.

DDMI-81 .O6

45

Formatie en vacatures Binnen de d i e n s t v a l t bezorgdheid t e constateren over de s t e r k e vertraging i n de afhandeling van de huidige formatievoorstellen. D e personeelsvoorziening wordt i n toenemende mate gedupeerd door h e t t r a g e formatie(goedkeurings)beleid. Verder b l i j k t d a t h e t v e r v u l l e n van vacatures s t e e d s weer vertraging oploopt. Geplande data van i n d i e n s t t r e d i n g van nieuwe

en/of vervangende medewerkers worden overschreden, met a l s gevolg s t a g n a t i e i n de voortgang van de werkzaamheden en h e t n i e t na kunnen komen van (extern) gemaakte afspraken. B i j h e t o p s t e l l e n van h e t jaarplan voor 1981 i s b i j de inplanning van het vervullen van vacatures dan ook rekening gehouden m e t zeer lange proceduretijden.

5.3. Opleiding en vorming Binnen h e t PERDED-project wordt een personeelsplan voor de medewerkers van de Deltadienst opgesteld. De d i e n s t l e i d i n g van de Deltadienst schept hierdoor de mogelijkheden voor haar medewerkers zich zo goed mogelijk voor t e bereiden op de toekomstige opheffing van de d i e n s t en de gevolgen daarvan. Het gebruik maken van de mogelijkheden t o t opleiding en vorming, ervaringsverbreding, e t c .

i s gebaseerd op v r i j w i l l i g h e i d . Inmiddels i s door de PERDED-groep aandacht aan de opleiding en vorming van de individuele medewerkers besteed. D i t r e s u l t e e r d e i n "Het opleidingsplan van de Deltadienst" (nota DDRF-80.005,

mei 1980).

Aan de hand van d i t opleidingsplan wordt door M I voor i e d e r e medewer-

k e r een persoonlijk opleidingsplan opgesteld. Het t o t a l e opleidingspakket per medewerker i s g e s p l i t s t i n twee gedeelten, t e weten:

a. een algemeen opleidingspakket, bestaande u i t een a a n t a l vakopleidingen en vormingscursussen, beide behorend b i j een bepaalde categorie van medewerkers binnen de d i e n s t . D i t pakke.t i s g e r i c h t

l

rijkswaterstaat ~

behoort bij:

nota

biadnr:

46

nr. DDMI-81.06

op toekomstige (hogere) f u n k t i e s en beoogt een b r e d e r e k e n n i s t e bevorderen i n verband met d e p e r i o d e ná 1985; b. een s p e c i f i e k o p l e i d i n g s p a k k e t b e s t a a n d e u i t een a a n t a l vakcur-

s u s s e n g e r i c h t op de f u n k t i e s van i e d e r e medewerker afzonderl i j k ( i n c l u s i e f de o p l e i d i n g s e i s e n per f u n k t i e ) . D i t p a k k e t i s d e r h a l v e g e r i c h t o p de h u i d i g e f u n k t i e van i e d e r e medewerker. Met i e d e r e medewerker i s of wordt nog een gesprek gevoerd door z i j n

of h a a r chef o v e r d e t e volgen algemene en p e r s o o n l i j k e c u r s u s s e n . D e s t a f a f d e l i n g M I V r u n g e e r t als c o ö r d i n a t o r voor M I e n v e r z o r g t

t e v e n s h e t o p s t e l l e n van h e t o p l e i d i n g s p l a n van M I , waarin eveneens aandacht geschonken wordt aan de p r i o r i t e i t e n s t e l l i n g , mede g e l e t op d e h a a l b a a r h e i d van d e d i v e r s e wensen. Uitgaande van c i r c a 10 dagen voor o p l e i d i n g en vorming p e r i n d i v i d u e l e medewerker p e r jaar ( i n c l u s i e f e v e n t u e l e symposia e n congress e n ) , kunnen dan j a a r l i j k s e opleidingsprogramma's o p g e s t e l d worden. H e t algemeen o p l e i d i n g s p a k k e t voor i e d e r e medewerker van M I i s

i n 1980 gereedgekomen en t e r goedkeuring ingezonden aan d e PERDEDc o ö r d i n a t i e i n Den Haag. Aan h e t s p e c i f i e k e o p l e i d i n g s p a k k e t i s al d e nodige a a n d a c h t b e s t e e d , doch met h e t a f r o n d e n daarvan (onder meer p r i o r i t e i t e n s t e l l i n g ) wordt gewacht t o t d a t e e n terugmelding i s v e r k r e g e n op h e t algemene o p l e i dingspakket. Naar verwachting z u l l e n b e i d e a c t i v i t e i t e n i n h e t e e r s t e k w a r t a a l kunnen worden afgerond. I n 1980 h e e f t t e n behoeve van de MI-medewerkers een e e r s t e v o o r l i c h t i n g s r o n d e plaatsgevonden t e n e i n d e een i e d e r i n k e n n i s t e s t e l l e n van d e gang van zaken rond d e o p l e i d i n g s p l a n n e n . B l i j k e n s d e t i j d v e r a n t w o o r d i n g z i j n aan s t u d i e - a c t i v i t e i t e n 3,7 manjaren b e s t e e d , d a t i s 3 , 2 9 van de b r u t o - c a p a c i t e i t . Omgeslagen p e r medewerker waren d a t 8,3 mandagen.

?

8

a

+ I I

1 I I I I I I

I I I I I I I I I 1

rijkswaterstaat nr. DDMI- 81 .O6

behoort blj: nota

bladnr:

47

TIJDBESTEDING AAN STUDIE

I

2,9

P,

I

5 ,O

3,2

ollu

t

4r2

4 ,O

1,8

I

n u n '

WERK

PLAN

WERK

CAT.

CAT.

CAT.

1979

1980

1980

I

I1

I11

Een overzicht van de door MI-medewerkers gevolgde cursussen en opleidingen is opgenomen in bijlage 2 .

I

'I

Teneinde onduidelijkheden bij de persoonlijke studieplanning voor 1981 te voorkomen, werden de volgende richtlijnen vastgesteld:

a. voor de verantwoording van studietijd komen 3 rubrieken in aanmerking : M

studietijd op grond van de studiefaciliteitenregeling

M studietijd op grond van PERDED-cursussen

m overige studietijd. b. de studiefaciliteitenregeling prevaleert; toegestane tijabesteding: maximaal een halve dag per week, maximaal 5 halve dagen voor voorbereiding op tentamens en examens, tentamen- en examendagen. C.

de norm van 5% studie per persoon heeft betrekking op de rubrieken

PERDED en overige studietijd, gezamenlijk. d. in hoeverre diegene die reeds studiefaciliteiten geniet ook nog' een beroep kan doen op PERDED-studietijd, zal voor elk geval afzonderlijk worden bezien.

I rijkswaterstaat

-

5.4.

behoort bil:

nota

bladnr:

48

nr. DDMI-81 .O6

Externe medewerkers Door 26 p r a k t i k a n t e n en s t a g e a i r e s werd i n 1980 een p r a k t i j k p e r i o d e doorgebracht b i j MI. Z i j waren afkomstig van:

-

-

Landbouw Hogeschool Wageningen ( 3 ) R i j k s u n i v e r s i t e i t U t r e c h t (13) TB D e l f t (1)

Laboratoriumschool Zeeland ( 2 ) V r i j e U n i v e r s i t e i t Amsterdam ( i ) Hogere Bosbouw en C u l t u u r s c h o o l Velp (1)

ir. W. v . d . Broek I n s t i t u u t Amsterdam ( 2 ) TH Twente ( 1 ) HEAO Eindhoven MPS

(i)

Terneuzen (i).

Verder z i j n 17 u i t z e n d k r a c h t e n gedurende k o r t e r e of langere t i j d b i j de h o o f d a f d e l i n g werkzaam geweest.

8 R

1

1 I

rijkswaterstaat nr.

behoort.bij: nota

DDMI-81.06

,

bladnr:

HOOFDSTUK 6

49

FINANCIEN

I n d i t hoofdstuk wordt aandacht b e s t e e d aan d e f i n a n c i ë l e b e s t e d i n g e n . H e t b e t r e f t de u i t g a v e n d i e door M I z i j n gedaan zowel t e n behoeve van

p r o j e c t e n , a l s t e n behoeve van d e materiële u i t g a v e n . H e t z a l d u i d e l i j k z i j n d a t hiermee n i e t do t o t a l e k o s t e n van M I i n

b e e l d g e b r a c h t worden. Zo ontbreken onder meer de s a l a r i s k o s t e n , k o s t e n van a f s c h r i j v i n g van gebouw e n i n v e n t a r i s , e t c . 6.1. Projectgebonden b e s t e d i n g e n

Naast de e i g e n i n z e t voor d e p r o j e c t e n z i j n door een a a n t a l p r o j e c t e n gelden b e s t e e d aan onder meer aanschaf van m a t e r i a a l en materieel en aan d e f i n a n c i e r i n g van u i t b e s t e d e werkzaamheden. Tabel 6.1 op b l z . 5 0

b e v a t de gegevens per p r o j e c t .

6.2. Bedrijfsgegevens Een a a n t a l u i t g a v e n z i j n n i e t project-gebonden.

H e t b e t r e f t onder meer

d e algemene k o s t e n z o a l s h u i s v e s t i n g s k o s t e n , k o s t e n r e i s d e c l a r a t i e s , r e p r e s e n t a t i e k o s t e n , etc.

I n t a b e l 6.2 worden d e materiële u i t g a v e n van M I o v e r 1980 vermeld, alsmede d e p r o c e n t u e l e v e r a n d e r i n g t e n o p z i c h t e van d e u i t g a v e n o v e r

1979.

50

1 I I 1 1 1 iE

I

Begroting 1980

Beschikbaar

O 0 0

VOOK

FL.

MI in 1980:

14.094.000

I

Tabel 6.1

project BALANS

beschikbaar op w e r k p l a n 1.400.000

i n 1980

aangegane verplichtingen

besteed

Overgeboekt naar 1981

645.000

298.030

346.970

200.000

-

GEOM

200.000

200.000

-

GROTE RUG

791.500

315.000

374.020

BODEM

BOKWA

75.000 50.000

HARDSUB

281.000

268.500

228.910

30.500

IIULPMID

2.148.500

1.371 .O30

785.040

560.000

IVEER

25.000

-

IZOOM

30.000

LAVION

100.000

LOOD

-

60.000

-

-

144.475

450.000

-

-

OEVER

600.000

RISICO

189.000

SPENAT

100.000

-

-

VECIN

200.000

200.000

155.670

15.000

-

44.330

-

600.000

-

-

1 2350. O00

1 .850.000

-

60.000

60.000

46.200

13.800

WAKWA

956 .O00

720.380

64.970

566.430

WAZOOM

400.000

290.600

5.300

285.300

ZRCWSUB

153.000

153.000

145.740

-

989.900

826.460

1 4 1 .O00

VOGEL WABACIM

WAGREV

ZOYICC

Totalen

2.000.000

1.024.500 10.858.500

1.663.410

4.924.ai5

2.638.330

Mater.uitgavan

1.682.000

1.515.740

1.563.250

227.530

Overige u i t g .

1.553.500 -

1.34G.000

-

14.094.000

10.!525.15@

1.362.900

7.650.965

2.865.860

E

I li 1

I i 1 1 I I 1 1 I

Tabel 6.2

-

Materiële u5

aven

1980

opmerkingen

-

Hvisvestingskosten schoonmaakkosten energie onderhoud bewaking onderhoud t u i n subtotaal

w ijziying tov 197? in %

120.950 143.900 17.000 16.800 13.850 312.500

+

8,5

-

+

73,9 3,7

-

9,6

33.800 148.550 14.800 17.900 120.200 167.000 502-250

- 29,6

- 6,6

,rekening ad 15.700 t e l a a t ontvangen aanleg bewakingssysteem i n 1979 i n 1979 voor rekening RGD

Weaukosten kantoorbehoeften kopieerkosten bibliotheekkosten communicatiekosten uitzendkosten A!X.îI-overeenkomst subtotaal

-I 48.6

-

30,5 - 55,3 - 24,O - 1685 - 11,5

nieuwe kopieermachine l a t e levering b e s t e l d e boeken geen d i e n s t t e l . ; minder entreegelden minder gebruik van gemaakt af gelopen

Reis/verblijj%osten auto's:onderhoud benzine reisdeclaraties subtotaal

Representatie Overige uitgaven organisatiekosten u i t b e s t . kantine cursugelden BZB etc. subtotaal

TOTAAL MATER. U I 2 G .

66.800 46.900 226.000 339.700 2.000

18.200 147.100 36.000 5.500 206.800 -363.250

+

+ + +

-

50,l

14,4 5,l

hogere a f s c h r i j v i n g ; huur wagens benzine duurder o.m. door toename cursus-bezoek

13,l 60,O

i n 1979 nieuwjaarsreceptie betaald

- 89,5

beëindiging organ-ond. V.d.Bunt

16,3 +140,0 - 0,3 35,6

m e e r cursussen gevolgd minder BZB-kosten

+

-

-

11.5

OVERZICHT BIJLAGEN

1. Organisatie-schema MI 2. Overzicht opleidingen, cursussen, etc.

a. overzicht van de toegekende studiefaciliteiten b. overzicht van gevolgde cursussen C.

overzicht van symposia en congressen

3. Kwantitatieve gegevens productie MI 1980

4. Toelichting projecten MI

5. Literatuuroverzicht a. artikelen b. bijdragen DMB c, lezingen

d. MI-nota's e. nota's in opdracht f. nota's waaraan door MI is meegewerkt 9. studentenrapporten

M I

O r g a n i s a t i e - s c h e m a

MIC = Onderzoekscoördinatie en modelstudies

M I V = Beleidsvoorbereiding MIO = Afdeling Technische ondersteuning

MIOC = laboratoria Hoofd M I MIOR = rekenkamer

MIOT = tekenkamer M I 0 1 =-instrumentatie MIOW = velddienst-water MIOL = velddienst-land MIC

_____

MIOS = s p e c i a l i s t i s c h e ondersteuning

MIV

MIW = Afdeling Water

MIS

MI0

MIW

li

MIL

1

4

MIB

MIOS

-

MIWC

-

MILL

-

MIBF

-

M I K

-

MIWH

-

MILB

-

MIBI

-

MIOR

MILP

-

MIBB

-

MIOT,

-

-

MI01

-

MIOW

-

MIOL

"

MIWG MïW

' -

- MIL0

MIWC = chemie

MIWH = hydrobiologie MIWG = geochemie MIWF = f y s i c a MIL = Afdeling Land MILL = landschap .'

MILB = b i o l o g i e MILP = planologie

MILO , = p l a n s t u d i e s MIB = Afdeling Bedrijfseconomische Zaken

MIBF = financiën

MIBI = i n t e r n e zaken

MIS = S e c r e t a r i a a t

iz

bijlage 2

I

I

1 1 1 1 1

I 1 1

I 'I I

8 I 1 I 1 I I

OVERZICEiT OPLEIDINGEN, CURSUSSEN, etc. Dit overzicht bestaat uit drie onderdelen, te weten:

a, overzicht van de toegekende studiefaciliteiten b. overzicht van gevolgde cursussen

c. overzicht van symposia en congressen. De volledigheid van dit overzicht wordt niet gegarandeerd. a. Overzicht van de toegekende studiefaciliteiten

nam 5 . I. van Eenennaam

ïiUm

studie

S.O.D. I

A.A.

Ingram

S.O.D. I

E.L.

Birnbaum

MO Engels

C.M. Manni

Bedrijfseconomie

W. de Schipper

Bedrijfseconomie

P.L. Meininger

Engels

A.M. v.d. Pluym

Engels

N.C. Poortvliet

Rechten

A. de jong^

Rechten

H.N.M. van Reeken

Fotografie

A. de Buck

Landinrichting/Natuurbehoud

L.W. Buth

Landinrichting/Natuurbehoud

(aangevraagd)

A. Franke

Vrij Tekenen

(aangevraagd)

A.F.Th. de Hamer-Willems

Praktijkdiploma Boekhouden

(aangevraagd)

C.P. de Vos

Mibdle Management

J.M.E. Sinac

Mavo

J. Moerman

Meetassistent

(aangevraagd)

J. Dellebeke

Ambi 11, I2 en BI

(aangevraagd)

b. O v e r z i c h t van gevolgde c u r s u s s e n

nam

CUYSUS

Notuleren

deehtnemer (si Bannink H.J.M. Baptist E.L. Birnbaum L.W. Buth J . Consemulder W . J . Dek R.N.M. Duin G.Th.M. van Eck S . I . van Eenennaam J. G r i e p P.F. Havermans G . J . d e Jong A. J. Jonge j an J.P.G. v.d. Kamer W.E. Kolff F.A.J. Koreman P.L. Meininger J.H.M. v.d. Meulen A.I.M.M e i j e r i n g J.P,F. P i e t e r s A.M. v.d. P l u p M. P o l f liet-Klaasman N.C. e o o r t v l i e t J . Poppe H.J. Schop J.J. S i e r e v e l d G.C. Spronk P.B.M. S t o r t e l d e r L.M.J. Stuik J.S.L. Vink C.A. Visser C.P. d e Vos T. Walhout B.A.

G. Wattel

Beperkte k u s t n a v i g a t i e

J. Bezemer C. P o t t e r L.M. Schot J . M . van Zanten

S t a t i s t i s c h A n a l i s t V.V.S.

W.D.

Stedebouwkundig t e k e n a a r

A.

S.O.D.

I

Netwerkplanning

Bil

d e Buck

G.B.

Cheng Cho Van

J. Consemulder W . J . Dek

T. Walhout G.C. Spronk C.A. V i s s e r P.H.C. E i l e r s J.E.A. de Jong

van Oosten

Statistisch assistent

A.C.

M

G. F e i j

I I2

'1

2-3

mam

~1 i

CUPSUS

Verzor

J.C. Baijens H.W. Boer A. de Buck S . I . van Eenennaam H.G. Hiemstra A.A. Ingram A,J. Jongejan C. Joosse F.A.J. Koreman G . A . J . Lamers A.Z. Lawalata J.C. Manni J.L. Moerman C. Nieuwenhuize H.N.M. van Reeken W.H. Scholten J.J. Siereveld A.J. Visser H. Westdorp-de Jonge G. Wattel J.M. van 't Westende

Burgerschapskunde

A. de Buck L.W. Buth W.J. Dek S.I. van Eenennaam A. Franke H.G. Hiemstra A.Z. Lawalata H.N.M. van Reeken B. Zweverink

Infora

G.B. Cheng cho Van

I i

I i 3 I 1

t I

W. de Schipper W.H. Scholten P.J. de Wit P.A.W. de Koning

Verontreiniging en bescherming van grondwater

G.Th.M. van Eck

Basisopleiding Management (BOM)

P.H.C. Eilers W. Schreurs

Meetconcepten

P.M.

I n l . elektr. informatieverwerking

F.W. Geijp

c.

van Eijkeren Mulder

Gespreksvoering voor leidinggevenden T j . de Haan A. de Jong Nw.ontwikk, i/d theorie en prakt. J. Visser v.d. ruimtelijke planning Praktikum stijlen van leidinggeven

D.C. de Jong

2-4

I nam m s u s

deelnemerísl

Persoonlijke e f f e k t i v i t e i t

T]. de Haan D.C. de Jong J.C.H. Peeters J.P.

1 1 1 1 I

Al

Konflikthantering

R. Misdorp

v r i j program b e s t u r i n g e n

c.

Fotograf i e

H.N.M.

Slipcursus

E.J.

Sohier

I n r i c h t i n g van h e t l a n d e l i j k e g e b i e d

C.A.

Visser

Ontwerpmeth. V. c i v i e l e en bouwk. ontwerpproblemen

C.A.

Visser

Middle Management

C.P.

de Vos

Advanced h y d x a u l i c s of groundwater

C.P.

de Vos

Milieutechniek

D.C. van Maldegem T. Walhout B. Zweverink

S t r a t e g i s c h e beleidsvorming

A.C.

de G a a i j

Milieueffektrapportage

C.A.

Visser

Mulder

van Reeken

E I

s, l

T. Walhout Vakcursus P l a n n i n g

C.M. Manni W. de Schipper

Aanvullende BEZ-HBO

J.J. van Wieringen P.J. de W i t

I n l e i d e n d e c u r s u s BEZ-MBO

S. I. van Eenennaam J . C . Manni

Vakcursus MBO Financign

W.H.

S t r u c t u r e d d e s i g n and program design

P.H.C.

Eilers

I n t r o d u k t i e c u r s u s academici

G.T.M.

van Eck

Samenwerken i n groepen

G.T.M.

van Eck

communicatie voor hogere ambtenaren

G. V i e t s

Statistisch ascistent

A.C.

AMBI I 2

G. F e i j

a 1

Scholten

I I I i I I

van Oosten

.

1 1 ..

E

I I

2-5

c. Overzicht van symposia en congressen

1

onderwe?

deelnemerísl

Symposiuïn OECD onderzoeksproject (USA)

B.A. Bannink

I

Second international conference on stateof-the-art of ecological modelling (België)

J.P.G. v.d. Kamer

I

Vergadering van de NATO-CCMS inzake studie "estuarine management" (Engeland)

H.L.F. Saeijs

Fluorescentiemicroscopie (Engeland)

R.N.M. Duin A.I.M. Meijering

Specialists conference on the environmental impact of man's use of water (Engeland)

C.P. de Vos

Estuarine management

H.L.F. Saeijs

I I I

(USA)

Fotosynthese processen (Duitsland)

P.H.C. Eilers J.C.H. Peeters

Oosterschelde-symposium

C.J. colijn Tj. de Haan G.H. S. 'Hofker A. de Jong R . J . Leewis H.L.F. Saeijs

Wadden Duinen Delta

A.M.B. Holland M. Knoester A.M. v.d. Pluym H.L.F. Saeijs J. Visser

1oth intërn. conference on water poiïution research (Canada)

J. Leentvaar

Studiedag IMP

P.B.M. Stortelder

Symposium over dossiersystemen

M. Vooijs

Studiedag recreatie in zuidwestelijke kustgebieden

A. de Jong

1

I 1

I f i

I I I I t I

C.J. Colijn G.H.S. Hofker P.N.G.C. Schakel

Studiedag milieueffektrapportage

C.J. Colijn A. äe~Jong P.N.G.C. Schakel

Symposium disposal of chemica1 waste in t h e ~ P.B.M. Stortelder marine environment J.P. Al Kan de ingenieur de toekomst aan?

Tj. de Haan

Studiedag IJsselmeer

P.B.M. Stortelder

1

1 li I 1

I i I 1 1 ~1. I ~1

l i I I 1 1 1 I

Bijlage 3

KWANTITATIEVE GEGEVENS OVER DE PRODUCTIE VAN M I I N 1980

I n deze b i j l a g e z l j n diverse t a b e l l e n opgenomen d i e op verschillende

ma,nieren de t i j d b e s t e d i n g van M I tonen. De gegevens voor deze b i j l a g e z i j n ontleend aan de tijdverantwoording.

I n t a b e l 1 worden geplande, h i j g e s t e l d e en gerealiseerde productie per Deltadienst-rubriek getoond, uitgedrukt i n manjaren.

Tabel 1

-

Geplande en g e r e a l i s e e r d e productie M I i n 1980

i n manjaren

iaarplan

jaarplan

Stormvloedkering Compartimentering Oosterschelde Zoommeer Grevelingenmeer Veerse Meer Meerdere Bekkens Basisonderzoek

Diversen Extern Onder steunend Direct-productief

76,6

I n d i r e c t productief

25,l

improductief

20,7

122,4

Totaal Deze gegevens worden

121.7

I

121,o

i n t a b e l 2 nogmaals weergegeven, doch dan

uitgedrukt i n percentages van de beschikbare c a p a c i t e i t . Doordat de vervulling van vacatures langer op zich l i e t wachten, dan aanvankelijk ingeschat, en door h e t onverwachte vertrek van zittende medewerkers zonder d i r e c t e vervanging, daalde de beschikbare in t e

z e t t e n c a p a c i t e i t . Gedeeltelijk werd d i t opgevangen door h e t v e r r i c h t e n van overwerk. Het overwerk bedroeg 815 dagen, ofwel 2,71%. Bezien op j a a r b a s i s en uitgaande van 65% d i r e c t productieve t i j d per medewerker betekent d i t een e x t r a i n z e t van 4,82 d i r e c t productief manjaar.

3-2

Tabel 2

-

Geplande en g e r e a l i s e e r d e p r o d u c t i e M I i n 1980

i n procenten

j aarplan

b i jg e s t e l d jaarplan

realisatie

Stormvloedkering

1,4

Compartimentering

1r 6

00s t e r s c h e l d e

9,o

zoommeer

5,3

Grevelingenmeer

4rO

Veerse Meer

0,9 13,8

Meerdere Bekkens Basisonderzoek

0,7

Diversen

4,2

Extern

4r8

Ondersteunend

16,3

Direct p r o d u c t i e f

63,2

63,7

62 , O

Indirect productief

20,7

20,l

22,l

Improductief

17,2

17,O

18,6

101,l

100,8

102,7

Totaal

Teneinde de veranderingen i n de aandacht voor d e d i v e r s e r u b r i e k e n binnen h e t d i r e c t p r o d u c t i e f z i c h t b a a r t e maken wordt i n t a b e l 3 op b l z . 3-3 de g e r e a l i s e e r d e p r o d u c t i e over d e j a r e n 1977

-

1980 weergegeven.

Een nadere o n d e r v e r d e l i n g van t a b e l 2 p e r a f d e l i n g i s opgenomen i n t a b e l 4 op b l z . 3-4. I n t a b e l 5 (hieronder). i s h e t d i r e c t p r o d u c t i e f op 100% g e s t e l d en wordt per a f d e l i n g een o n d e r v e r d e l i n g gemaakt n a a r de groepen P l a n , Research en Ondersteunend.

Researchprojecten

i

l I I t 1 I 1

I

1 I

I I

I

I

1

I I I

1

i

I I 1 1

I I

I I I 1

I I i I I I

3-3

1977

__ mini. proc. __ __ Stormvloedkering COmpaTtimBnteTingSwBCken

Oosterschelde

zoomeer Grovelingenmeer

1978

-

1979

manj.

proc.

1980

prat

1.4

1,9 4.6

1#7 4,O

0.6

Op5

4,s

3,9

1,6

3.7 15,7

3,2

6.1 10,7

9.0

13'6

7,1 12,5

7,2

6.2

4.4

'.3,8

7.4

6.3

5,3

4,8

3,9

3.4

13.1

4.3

3,7 14.6

12,5

16,4

4,o 0.9 13,û

Basisonderzoek

2,1

1.8

1.9

1,6

0.8

0.7

Diversen

5.4

4,7

6,6

5,7

5.0

4.2

Extern

1,6

1.0 12.9

2,s

2,2

13.3

11.4

4,4 13.7

5,7 19.2

t6,3

Voerqe Meer

Meerdere Bekkens

Ondersteunend

14.9

__

-

,3,2

16,4

4.8

eotaal direct-productief

74,l

63.8

72,7

62,2

71,7

62,2

73.1

62,O

indirect productief

17.0

23,3

27,3

23,4

23,8

20.7

26,O

22,l

imjjroductief

17.6

15.2

20,2

19,7

21,9

18.6

__

-

__

17,3

22,G

102.3

120.2

102,9

118.1

102,7

-

116,9

o -

115,l ___

-

~

totaal

18.7

oilpacitait

16.0

-

100,o

I _

100,

100,Q

I n onderstaande t a b e l 6 i s h e t i n d i r e c t productief nader g e s p l i t s t i n een a a n t a l groepen van werkzaamheden, overeenkomstig de verdel i n g i n de tijdverantwoording, met de d a a r h i j behorende, t i j d b e s t e d i n g over de j a r e n 1979 en 1980.

I Tabel 6 - Onderverdeling i n d i r e c t productieve t i j d over I

I

1980

1980

1979

Leiding geven Intern overleg Extern overleg Studie Onderhoud Diversen Totaal

7,5 23,8

20,7

24,4

21,l

Tabel 4

-

Productie p e r a f d e l i n g per rubriekjgroep i n procenten van de b r u t o c a p a c i t e i t over 198í MIL -

i n procenten

-

-

1

1

O

2

3

6

11 14

11

8

jpl

ter

Stormvloeäkering

4

5

Compartimentering

4

Oosterschelde

MIW

__

MI0

MIB

(er

- -

I e r

MIC+MIV

x:

j p l wer

1

1

1

1

O

0

2

2

O

9

7

11

9

O

1

2

5

5

2

3

3

4

1

1

zoommeer

6

5

9

11

Grevelingen

2

1

8

6

O

2

2

20

15

14

5

1

16

14

1

2

6

6

1

1

v e e r s e Meer Meerdere Bekkens

23

Basisonderzoek Diversen

8

5

8

7

13

14

5

4

Extern

2

4

2

3

2

0

2

5

O

2

61

1

22

17

17

Ondersteunend

- -

2

-

-

D i r e c t productief

60

58

62

62

66

61

40

56

64

63

I n d i r e c t productief

24

27

22

26

13

14

44

32

20

21

16

18

16

17

21

16

15

16

18

1 O0

03

iO 0

26 o1 -

100 103

100

03

improductief Totaal productie

- - __ - - -

04 -

102 102

100

W

I

.b

3-5

1 1 1

I I I I I I I

Het improductief wordt i n t a b e l 7 nader verdeeld i n enkele hoofdgroepen. ,j:l

I 1 J 1 I 1 t

I

.<. ., :.,

.:i.

,:i:.,, ,: ,,,,

. , . , , ,

I Tabel 7 - Onderverdeling improductief

1980

man jaren

procenten

Verlof

9,4

8

Buiteng.veriof

5,9

5

Ziekte

5,5

5

Diversen

Or5

O

I

Onder buitengewoon verlof z i j n ook meegerekend de k e r k e l i j k e en algemene feestdagen (zoals Nieuwjaarsdag, Pasen, Koninginnedag, e t c . ) . T o t diversen behoren i n c i d e n t e l e bezoeken aan a r t s , t a n d a r t s , b e d r i j f s -

geneeskundige d i e n s t , e.d.

Het ziekteverzuim i n 1980, verdeeld naar de categorieën Hoog, Middel en Laag, wordt i n t a b e l 8 weergegeven.

._

Deze c i j f e r s dienen met de nodige voorzichtigheid t e worden geinterpret e e r d daar ze mede bepaald worden door o.m. leeftijdsopbouw, werkomstandigheden e t c .

1

Tabel 8

-

Ziekteverzuim per c a t e g o r i e

I

i n mandagen

I I

,

i n procenten

3,5

Tabel 9 toont h e t ziekteverzuim voor de hoofdafdeling M I en d i e n s t over 1978

-

I

D e i ta-

1980.

I Tabel 9 - Ziekteverzuim 1978 - 1980 1 I

I

Een v e r g e l i j k i n g t u s s e n d e ingeplande c a p a c i t e i t per p r o j e c t , zowel

volgen~sh e t oorspronkelijke jaarplan a l s volgens h e t b i j g e s t e l d e jaarplan en de werkelijke t i j d b e s t e d i n g , uitgedrukt i n mandagen, w o r d t ~ p e rgroep (Plan, Research, Ondersteunend) weergegeven i n de t a b e l l e n 10

-

12.

3-6

T a b e l 10

-

O v e r z i c h t p e r P l a n p r o j e c t i n mandagen jaarplan

Aangroei

bijgesteld jaarplan

werkelijk besteed

76

74

103

Aanpassing

163

211

242

Algos

715

928

939

Barcon

97

75

68

Barro

72

2

2

Begel. Compar

20

39

22

Begel. Svk.

20

33

35

Bestem

20

15

12

Comvil

257

242

102

72

109

123

GZZ

284

334

162

Igrev

123

151

97

Iveer

-

45

21

Izoom

293

319

203

Marka

16

54

43

Markin

60

125

103

Markref

50

94

97

349

486

493

10

-

-

gpenat-plan

416

277

115

Stovil

152

243

302

-

-

438

vragen DD

197

248

190

Vragen Derden

776

1071

1040

Vragen onvoorzien

652

615

375

Wagrev

655

891

992

Wahuis

178

25

34

Wamar

52

116

95

Waoos

538

384

433

Wazoom

250

230

138

Totaal

6563

7436

7019

Fasering

Public Sanering

Verwaterplaats

1

I I 1 i 1 I

I I 1 1

1 I 1

I I I I I 1 1

3- 7

I I I

Tabel 11

-

Overzicht per Researchproject in mandagen

t

I 1

I I i I I I I I I I 1

I I 1

i

jaarplan

bijgesteld jaarplan

werkelijk besteed

1481

1335

1192

Beleidsplan

1O0

35

3

Bodem

416

110

224

Bofos

116

166

212

Geom

665

1014

872

Grote Rug

83 1

952

868

Hardsub

25

26

19

Hulpmid

1661

1759

1831

Lavion

265

135

23

95

88

84

Oever

462

413

496

Peil

-

-

1

Plano1

20

15

5

Public WS

329

326

242

Risico

190

185

278

Cpenat-research

169

129

73

Tijmar

-

-

11

Vegin

705

768

895

Vogel

480

311

309

Wabasim

247

214

203

Wakwa

542

513

485

Waveer

325

214

234

Zachtsub

267

109

76

Zowec

379

308

201

9770

9125

8833

Balans

Lood

Totaal

.

3-8

Tabel 12

-

Overzicht per Ondersteunendproject in mandagen jaarplan

werkelij) besteed

jaakplan 1357

1145

Biblio

294

215

Financ

686

589

Huishoud

710

704

Mismi

135

105

48

Planning

388

388

453

3570

3423

Archisec

Totaal

I

3154

1

I 1

I I I I

I 1 I I 1

I I

1

I I I I I

1-

bijlage 4 TOELICHTING PROJECTEN HOOFDAFDELING MILIEU EN INRICHTING

L,->-

.

*

CODE

PROJECTNAAEI

DOEL EN WERKWIJZE

LOOPTIlD

Sol

BAFCiO

Opzetten wegenstruetuur voor de Oosterscheldekering.

1980

co2

BARCON

Ontwikkelen beheersplan Oosterscheldekering: 1977 - 1990 a. het bepalen van de randvoorwaarden die het toekomstig beheer stelt aan het ontwerp van de Oosterscheldekering b. het bepalen van de mogelijke beheersstrategieën,ende effecten daarvan zodat in 1985, met d e Oosterssheldekering. ook een beheersprogramma aan de beheerder kan worden overgedragen. BABCON bestaat uit een stuurgroep die rapporteert aan de BGO en een projectgroep. die aan de stuurgroep rapporteert. Bet werk wordt verricht in vijf deelprojecten, te weten: BRRCON I ,(gebruik Oostersebeldekering tijdens stornivloed), BARCQN I1 (gebruik Oosterscheldekering anders !in bij stormvloeden), BARCON-Bol7 (vaststellen beslismethode, organisatie, training en informatie, nodig bij het gebruik van de Oosterscheldekering), BABTAC en BARCON 111.

S03

smvn

Vormgeving, inrichting en landschappelijkeinpassing van de Oosterscheldekering. Doel van het project is het aandragen van alternatieve oplossingen voor inrichting, vormgeving en landschappelijke inpassing van de Oosterscheldekering of onderdelen daarvan, het voorbereiden van keuzen uit die alternatieven t.h.v. beleidsinstanties, dan wel tot op zekere hoogte het doen van keuzen. De alternatieven worden in principe in de vorm van beleidsanalyses gepresenteerd.

CO4

BEGELEIDING sb

Doel is h e t ereëeren van een overlegstructuur tussen KI enerzijds en WWW anderzijds, zodat alert kan wordei ingespeeld op uit het werk aan de Oosterscheldekering voortkomende milieukundige vraagpunten c.q. konsekwei tiesen tevens de wederzijdse werkrelatie positief wordt beïnvloed. Hierbij wordt 6 2 8 wekelijks overleg gevoerd tussen MI en Wl. Verder worden stukken uit de PGO-organisati die de ganp, van bet werk in de afdeling WWW weergeven bijgehouden en worden telefonische, mondelinge en schriftelijkecontacten ter regulering van een en ander gelegd.

co1

AANGROEI

Het evalueren van problemenen knelpunten die veroorzaakt lainnen worden door aangroei in of op de water ‘bouwlaindigewerken die in het Deltagebied gepland zijn. Van de twee deelprojecten is het ene toegespitst op aangoei in de Philipsdamsluizen en het andere op de Oosterscheldekering.

1978 - 1986

co2

comn

Vormgeving, Inrichting en Landschappelijke inpassing van de compartimenteringswerken. Doel van het project is het aandragen van alternatieve oplossingen voor inrichting, vormgeving en landschappelijke inpassing van de compartimenteringswe=k~nof onderdelen daarvan, het voorbereiden van keuzen uit die alternatieven t.b.v. beleidsbstanties, dan wel het tot op zekere hoogte doen van keuzen. De alternatieven warden in principe in de vorm van beleidsanalyses gepresenteerd. Het werk vindt plaats door middel van beleidsvoorbereidend werk in projectgroep-verband. Het project is in drie deelprojecten verdeeld: OEVIL (Oesterdam), PHIVïL (Philipsdam) en LOVIL (lozingmiddel-Bath).

1977

CO3

FASERING

1978 - 1982

CO9

MARKA

Fasering van de sluiting van de compartimenteringsdanrmen. Doel is het afstemmen van de afsluiting van de compartimenteringsda~n op het gereedkomen van de Oosterscheldekering. Verder worden in dit project de mogelijkheden van een zandsluiting van de compartimenteringsdammenverkend. Het verrichten van een beleidaanalyae m.b.t. dc vorm van de kade VIO bet Markiezaat en het waterhuishoudkundingbeheertussenhet tijdstip van de sluiting van de kade en de vorming van het Zoommeer.

c10

n m

__

a. Verrichten van een beleidsanalyse m.b.t. het waterhuishoudkundig beheer van het Markiezaatmeer, inclusief de doorlaatmiddelen in de kade. b. Het geven van adviezen over lozingen etc.

1977

1985

-

1985

1979-1980 1979 - 1983

TOELICHTING PROJECTEN HOOFDAFDELING MILIEU EN INRICHTING CODE

PROJECTNAAM

bladz.:

i

laturn:80121:

DOEL EN WERKWIJZE

.00PT13D

c11

BEGELEID1:IG COMP

Het creëeren van een overlegstructuur trissen MI enerzijds en k'wo anderzijds, zodat alert kan worden ingespeeld op uit hef werk aan de compaItimenteringsdammen voortkomende milieukundige vraagpunten c.q. konsekuenties en tevens de wederzijds werkrelatie positief wordt beïnvloed. Hiertoe wordt 6 a 8 wekelijks overleg met WWO gevoerd. Verder worden stukken uit de CTC-organisarie die de gang van het werk in WWO weergeven bijgehouden en worden relefonieche, mondelinge en schriftelijke contacten ter regulering van een en ander gelegd.

1980

-

1985

O01

ILGOS

Het tot s t m d brengen en periodiek evalueren van een inrichtings- en beheersplan (beleidsplan) voor de Oostesschelde, waarbij als doelstelling voor het plan geldt: het behoud en zo mogelijk versterking van de aanwezige naruuriijke waarden met inachtneming van de basisvoorwaarden voor een goed maatschappelijk functioneren van het gebied, waaronder met name de visserij wordt begrepen. Momenteel zijn de volgende deelprojecten aktief: projectgroep CIOS onderzoekthema nahlur recreatie onderzoekthem recreatie - ontwikkeling - adviesgroepen voor visserij, milieu en recreatie werkgroep beheer. De aktiviteiten van deze groepen worden gecoordineerd door de CGü (CoördinatiegroepOosterschelde), welke op haar beurt rapporteert aan de SCO (Provinciale Stuurgroep Oosterschelde),

1976

-

1990

1977

-

1985

-

-

O02

JAOOS

Het doel van diz project is het verrichten van waterhuishoudkundig onderzoek ten behoeve van de Oosferschelde. In 1981 zal gerapporteerd worden over de 50 en 100 m3/3 lozingen via de Volkeraksluizen. Verder worden de effecten van lozingen beschreven. MI participeert in de overleggroep Bersche Diep Sluis. Ook wordt kennisgenomen van het zout-met onderzoek, terwijl tevens een gegevensbestand wordt bijgehouden.

003

%PENAT-RESEARCH

In de periode 1975 1985 komen grote howeelheden specie vrij. Het project SPENAT heeft als doel het onderzoek naar natuurbouw: het gebruik van een gedeelte van deze specie in te creëeren gebieden met specifieke natuurfuncties en met wetenschappelijke experimentele waarden m e t hoofdelementen vegetatie en =o=fologie (aanzet tot schorvorming als gevolg van de Deltawerken gaat zowel 'kmntitatief als kwalitatief veel schor verloren).

1979

-

1983

005

a. Het kwantificeren van de stofstromen die bepalend zijn voor de biomassa van fytoplankton, fytobentos ez detritus, met de nadruk op de primaire productie en de ditritus-import en het aangeven van de factoren die bepalend zijn voor die stofstromen. Dit met het oog op het vastleggen van en het geven van vewachtingen over de veranderingen van die stofstromen tijdens en na de bouw van de Oosterscheldekering en ter ondersteuning van beheermatregelen en inrichtingsalternatiev+n. b. Het schatten van de biomassaverdeling en imientaris'eren van de soortensamenstelling op het eerste en tweede trofische niveau van de kwantitatief belangrijkste ecologsiche groepen in relatie tot verschillende milieufactoren ter ondersteuning van het onder a. genoemde onderzoek en met het oog op het vastleggen van veranderingen tijdens en na de bouw van de Oosterscheldekering en eer ondersteuning van beheersmaatregelen en iNichtingsalternatieven. Tot de te onderzoeken milieufactoren behoren renminste het zuurstofgehalte en slibtransport.

1980

-

1986

oot

Xe2 project is gericht op het verstrekken van adviezen inzake mogelijkheden voor specieberging in verband met nahiurbouw.

1980

-

1983

-

-

zo1

ZOOM

De ontwikkeling van een visie op inrichting en beheer van het Volkerak.

1978 - 1982

ZO2

I.47.OOM

Het verrichten van studies t.b.v. het waterhuishoudkundig beheer van het Zomeer

1980

-

1983

TOELICHTING PROJECTEN HOOFDAFDELING MILIEU EN INRICHTING

bladz.:3

dafum:80121:

CODE

PROJECTNAAM

DOEL EN WERKWIJZE

LOOPTIJD

204

GROTE RUG

a. Onderroek naar het effect van defosfatering van oppervlaktewateren op de elgenonrwikkeling. b. Het bepalen van het effect van sanering van de fosfaatbelasting op het oppervlaktewater. Onderzoek naar de processen die de waterlrwaliteit bepalen. Deze gegevens zijn van g r o o t belang voor de ontwikkeling van mathematische modellen. C . Toelevering van gegevens voor ontwikkeling van ecologische modellen. d. Onderzoek naar de vergelijkbaarheid van relatief kleine modelreservering met grotdre) wateren.

1975

-

1982

ZO5

MARKIN

a. De begeleiding van de inrichting van het gebied en de opstelling van een daarop afgestemd beleidsplan. b. Het mede-onderbouwen van (financï6le) overdracht- regelingen.

1977

-

1983

207,

BOFOS

Bepalen relatie tussen hoeveelheid nutrienten opgeslagen in zwevend bodemsediment en algenbloei. Onderzoek hiermee samenhangende geochemische processen.

1975 - 1979

208

MARKREE

Opstellen van een referentieplan, d.i. een theoretisch opleveringcplao voor het Markizaat bedoeld om de minimaal door RWS te plegen investeringen vast te stellen.

1980

ZO9

TIJMAR

Studie in het Markiezaat in de periode 1981 - 1985.

1981

-

1985

a. Het bepalen van de nul-situatie ten aanzien van bodem, bodemdieren, vegetatie en vogels b. Het volgen van veranderingen na het gereedkomen van de blokkendam.

7.10

1zoOM-RESEARCH

Het opstellen van een integrale inventarisatienota van het Volkerak en bet ontwikkelen van een methodiek voor integrale planvorming in dit gebied.

1980

-

1981

GO1

IGREV

Het leveren van een inhoudelijke bijdrage aande opte stellen inriehtings- en beheersplannen voor de draog- 1971 gevallen gronden, inclusief de aangrenzende ondiepe oeverzones, in het kevelingenbekken.

-

1990

GO2

WAGREV

a. Het opzetten en begeleiden van een (voorlopig) bedieningsprogranrma van de %rouwerssluis. b. Het verrichten van onderzoek naar de gevolgen van het beheerspropama m.b.t. stratificatie, zuurstofhuishouding, mtrïëntenhuishouding en ecologie.

1979

-

1985

1979

-

1983

c.

Het coördineren van de onderzoeksprogramma’sm.b.t. diensten.

het Grwelingemneer van de verschillende betrokken

GO3

GZZ

In dit project wordt de keuze van een zoute of zoete Grevelingen voorbereid. Daartoe wordt een beleidsanalytische nota voor de Raad van de Waterstaat opgesteld, waarna een ministeriële beslissing ral volgen.

801

m E R

Het inrichten van het Veerse Meer overeenkomstig het basisplan 1967, het Bagger vastleggen van de drooggevallen gronden (oeververdediging).

Y02

WAVEER

Studie van de waterhuishouding (voorlopig beperkt tot kwantiteit) van het Veerse Meer vóór en na 1985 Na 1981 worden tevens de waterkw=liteitsaspecfenopgenomen. Vanaf begin 1980 wordt onderzoek verricht naar stratificatie en de primaire productie.

1977 - 1986

MO1

OEVER

In dit project wordt, mede aan de hand van proeven, een onderzoek gedaan naar het gedrag van oevers. Naast advisering over oeververdedigingen wordtgetracbtinzicht te verkrijgen in de oeverdyaamiek.

1974 - 1982

-

- en eilandenplan, en het

1971 - 1981

TOELICHTING PR03ECTEN HOOFDAFDELING MILIEU EN INRIClITlRG

bladz.: 4

__ CODE

__

PROJECTNAMI

DOEL EN IIERKYIJZE

datum:801212 LOOPTIJD

~ ~~

NO2

SANERING

Nieuw saneringsplan zuidelijk Deltabebken

1977 - 1980

1104

AANPABBING

Bat aanpasien van watazsheatsrerkea aan d~ tiisuwe situatie als @ v o l g van d@ uifvoeting van de BslbeieeL.

1960

MO7

BOD=

Eet doel van dit project is het verkrijgen van inzicht in de variatie van bodemtypen in de door de Deltawerken beïnvloede gebieden (duinen en bekkens) alsmede het prognotiseren van de veranderingen die zich in de bodem zullen afspelen.

1975

-

1991

MO9

GEOX

Het doel van het project is het verkrijgen van inzicht in de geomorfologische uitgangssituatie in de door de Deltawerken beïnvloede gebieden en de veranderingen die daarin optreden, inclusief de aan deze veranderingen ten grondslag liggende processen. Daarbij gaat het zowel om aktuele als om toekomstige veranderinger

1972

-

1987

M10

HARDSUB

Doel van het onderzoek is het verkrijgen van inzicht in de samenstelling van de op hard-substraat voorkomende levensgemeenschappen en de veranderingen die hierin optreden als gevolg van wijzigingen in het milieugevaarlijke stoffen vanuit het substraat. Een derde deelproject houdt zich bezig met een voornamelijk kwalitatief onderzoek naar in de Oosterschelde en Grevelingen voorkomende vissoorten.

1975

-

1991

N11

ZACHTSUB

Het eerste doel van het project is het onderzoeken van de relatie tussen het chloridegehalte en de SOOi.ten- 1978 - 1982 =ijkdom van de levensgemeenschappen op zachte bodems. op basis van de onderzoekresultaten kannen adviezen betreffende gewenste chloridegehalten beter onderbouwd worden gegeven. Een verder doel is de verspreiding van levensgemeenschappen op zachte bodems in de Oosterschefde te onderzoeken in relatie met onder mee= substraat-type, hoogteligging, vogel-activiteiten. Op basis van deze resultaten kunnen voorspellingen worden gedaan omtrent verspreiding van bodemfauna zowel a l s vogels M 1985.

NI2

LAVION

Het ontwikkelen van methoden waarmee inzicht in de visuele uitgangssituatie van het landschap in het Deltagebied en de daarin optredende veranderingen als gevolg van de realisering van waterstaatkundige werken en de veranderingen in het natuurlijk milieu en gebruiksvormen kan worden verkregen. Het onderzoek richc zich op: - methoden voor beschrijven en analyse van het landschapsbeeld - methoden voor l a n d s c h a p s b e e l d - s i m u l a f i e - de betekenis van het landschapsbeeld voor de mens.

1976 - 1986

MI3

LOOD

Het landschapsoecologisch onderzoek is in 1980 verdeeld in twee projecten, het zogenaamde "OUD 1000'' en het zogenaamde "NIElWLOOD", dat in 1981 het project LECONO gaat vormen. Het "OUD LOOD" wordt a l s samenwerkingsproject met d e RIJP geleidelijk aan afgerond. Voor het LOOD-project geldt de lopende doelstelling: het "OUD LOOD" heeft zich toegelegd Op inventarisaties. Het "NIEW LWD" (LECOMO) weet meer de nadruk te leggen op kwantitatieve procesmetingen en op modelbouw.

1972 - 1990

MI5

VEGIN

Het doel van het project is het verkrijgen van inzicht in de uitgangsvegetatie in de door de Deltawerken beïnvloede gebieden en de veranderingen die daarin ten gevolge van de Deltawerken optreden, inclusief de aan deze veranderingen ten grondslag liggende proeessen. Daarbij gaat het zowel Om aktuele a18 toekomstige veranderingen.

1970

-

1999

MI6

VOGEL

Tijdig inzicht en kennis voorhanden hebben om een operationele ornithologische bijdrage aan adviesprojecter en voor zover nodig aan andere onderzoeksprojecten te kunnen leveren. Dit gebeurt door: a. het vastleggen van de uitgangssituatie in die gebieden waar nog geen (ingrijpende) veranderingen zijn opgetreden

1972

-

1985

__

~

i481

TOELICHTING PROJECTEN HOOFDAFDRIUG MILIEU EN INRICHTING

bladz.:

__ CODE

PROJECTNAAH

5

DOEL EN WERKWISZE

dafum:80121i OOPTIJD

b. het verhijgen van inzicht in de aard en de oorzaken van de veranderingen die bij de vogels als gevolg van de Deltawerken optreden E. hef verkijgen van inzicht in de functiesdie het Deltagebied heeft voor trekvolgels, overwinteraars en broedvogels en de veranderingen die bierin optreden d. het verkrijgen van inricht in de biotoopkeuze van de diverse vogelcoorten in de verschillende bekkens e . bet in ornithologieoh opzicht waarderen van de actuele en potentiële eigenschappen van gebieden die aar veranderingen onderhevig zijn f. het in ornithologisch opzicht waarderen van de veranderingen in regionaal, nationaal en internationaal verband.

Mlj'

WAHUIS

Gegeveas en ondermek waterhuishouding bekkens en polders.

:978- 1986

Ml8

WAKWA

Het doel van het project is het verwerken, interpreteren en rapporteren van routinematig ingewonnen waterl<waliteitsgegevens in het Deltagebied (Oosterschelde, Grevelingen, Veerse Meer, Benendenrivierengebie mstvoornse Meer, Brielse Meer, polder- en regenwater, Kustwater, Westersohelde, Diepe Putten).

.979 - 1983

Ml9

RISICO

Het doel is het ontwikkelen van methodieken w risico's te bepalen en weer te geven van ingrepen die belangrijke abiotische milieufactoren veranderen. De risico's kunnen de natuurfunctie, maar ook andere functies van het ge6ied betreffen.

.977 - ?

MZO

zowc

Doel is bet verrichten van vijf deelonderzoekn op het gebied van de zoutwaterecologie, om belangrijke lacunes in de kennis van zoutwater-ecosystemenop te vullen. Daartoe functioneert per onderzoek een deelprojectgroep die inhoudelijk wordt begeleid door een begeleidingsgroep. De vijf anderzoekenworden gestuurd door een overkoepelende projectgroep.

.979 - 1982

M21

PLANOL

Signaleren van ontwikkelingen in de ruimtelijke ordening en planologisch onderzoek die voor inrichting van bet Deltagebied van belang zijn.

loorlopend

M22

BELEIDSPLAN

a. bundeling en explicitering van kn-hou b. voorbereiding invoering STP C . motivering noodzaak STP

,980

M23

BESTEM

Signaleren van ontwikkelingen in de ruimtelijke ordening met name op terrein van bestemmingsplannen die voor inrichting van het Deltagebied van belang zijn.

loorlopend

B01

WBBASM

De algemene doelstelling van het gehele WABdSIM-project is het ontwikkelen van modellen voor aquatische ecosystemen t.b.v. richtlijnen voor het beheer van waterbekkens. De korte termijn doelstelling voor WABASIM-zoet is het ontwikkelen van een semi-stagnant zoetwatermodel onder anderen in verband met eutrofiëring. De korte termijn doelstelling voor WABASM-zout is het ontwikkelen van een model VOO= het zoute Grevelingt ecosysteem, o.a. in verband met de beheersvragen voor zoute stagnante bekkens.

.973 - 1983

DO1

VRAGEN DELTAD

Verzamelproject voor het behandelen van vragen door de (hoofdafdelingen van de) Deltadienst gesteld.

)oorlopend

DO2

VRAGEN ONVOOBZ

Reserveringsprojeetvoor onvoorziene vragen. Wordt gehanteerd bij bet opstellen van jaarplannen etc. om capaciteit te reserveren voor vragen die op het moment van opstellen m g nier te voorzien zijn.

loorlopend

DO3

mLIc

Bet verzorgen van publicaties, lezingen, etc. met een algemeen (voorliFhtend) karakter. Ook diverse voortgangsrapportages b . m . aan Tweede Kamer), filaiaktiviteiten, bijdragen Drie Maandelijks Berichten Deltawerken etc. vallen onder dit project.

loorlopend

binnen MI

TOELICHTING PROJECTEN HOOFDAFDELING MILIEU EN INRICHTING

bladz.: 6

datum:801Zl:

CODE

PROJECTNAAM

DOEL EN WERKWIJZE

,OOPTIJD

004

PUBLIC IiS

Het verzorgen van publicaties, lezingen etc. op wetenschappelijk gebied, overeenkomstig een jaarlijks opgemaakt publicatieplan.

oorlopend

E01

VRAGEN DERDEN

Het behandelen van vragen gesteld door instanties buiten de Deltadienst (zowel Rijkswaterstaat als dasrbuiten). O.m. wergaamheden voor het RIZA behoren onder dit project.

oorlopend

Rol

HULPMLD

Het ontwikkelen van apparatuur en methodieken ter ondersteuning van diverse projecten-waar de afdeling MI0 (technische ondersteuning) bij betrokken is.

oorlopend

RO 2

PLBNNING

Bevorderen van een pla-tige

oorlopend

~ 0 3

BIBLIO

Verrichten van bibliotheek- en documentatieverkzaamheden.

oorlopend

R04

ARCHISEC

Verrichten Van archief- en secretariaatsverkiaamheden.

oorlopend

R05

INT7.A

Verzorgen van alle activiteiten op het gebied van interne zaken (huishoudelijke dienst, reprografie).

oor lopend

R06

FINANC

Verzorgen van de financiële aspecten betreffende MI.

oorlopend

RO7

MISMI

Ontwikkelenvanplannings- en kostprijsmethodieken.

oorlopend

aanpak van de werkzadeden.

bijlage 5

LITERATUUROVERZICHT

I n d i t l i t e r a t u u r o v e r z i c h t z i j n opgenomen:

-

a r t i k e l e n van MI-medewerkers

- b i j d r a g e n aan Driemaandelijks B e r i c h t Deltawerken - door MI-medewerkers gehouden l e z i n g e n - MI-nota's - n o t a ' s i n o p d r a c h t van M I geschreven - n o t a ' s waaraan door MI-medewerkers l.s meegewerkt - studentenrapporten.

I

I

5- 2

I 1

I I I I I I I 1

I I I 1

I 1

I 1

I I

ARTIKELEN Bannink, B.A., J . H . M .

van der Meulen en J.C.H. Peeters (DDMI) en

J.C. van der vlugt (RID): Hydrological consequences of

the addition of phosphate precipitants to inlet water of lakes. In: Hydrobiological bulletin, 14 (1980); p. 73-89.

Leentvaar, J,, en T . S . J . Ywema: Some dimensionless parameters of impeller power in coagulation-flocculation processes. In: Water research, 14 (1980); p. 135-140. Leentvaar, J.: Design criteria Eor a coagulation-fiocculation plant for sewage. In: Journal for water and wastewater research, 1 (1981).

Saeijs, H.L.F., en H.J.M. Baptist: Coastal engineering and european wintering wetland birds. In: Biologica1 conservation, 17 (1980); p. 63-83.

Visser, J., J.G.A. Coppes, J.W. Verkuylen en J.J. de Waal Malefijt: A policy analysis for a land-we project. In: Land and

water international, 43; p. 11-20. Visser, J., en H.L.F. Saeijs: Ecological impact of the Delta project in the Netherlands Landscape development and ecological possibilities of terrestric areas. In: Land and water international, 42; p. 9-16. vos, C.P. de, J.S.L. Vink, B.A. Bannink en J. Leentvaar: Waterquality impacts exchanging water between sea and a closed estuary. In: Proceedings the environmental impact of man's use of water, 1980.

5-3

I

I DRIEMAANDELIJKS BERICHT DELTAWERKEN A l , J.P.:

Zware metalen i n h e t Deltagebied.

Bannink, B.A.,

R.J.

Leewis, P.B.M.

(1980) 94 (november).

S t o r t e l d e r en J. Dronkers:

E e r s t e r e s u l t a t e n van h e t e x p e r i m e n t e l e l o z i n g s p r o gramma voor d e Volkeraksluizen. Bannink, B.A.,

J. L e e n t v a a r , J . S . L .

(1980) 94 (november).

Vink en C.P. d e Vos: H e r s t e l

van h e t c o n t a c t t u s s e n h e t Grevelingenmeer en d e Noord-

zee. (1980) 92 ( m e i ) . Baptist, H.J.M.:

W a t e r v o g e l t e l l i n g e n i n h e t Deltagebied.

(1980)

91 ( f e b r u a r i ) . Baptist, H.J.M.:

D e i n t e r n a t i o n a l e b e t e k e n i s van h e t D e l t a g e b i e d

a l s o v e r w i n t e r i n g s g e b i e d voor v o g e l s . Birnbaum, E.L.:

(1980) 92 ( m e i ) .

H e t meten van d e a l g e n g r o e i in d e Deltawateren.

(1980) 92 ( m e i ) . Birnbaum, E.L.: Peeters. J.C.H.:

Mosselaangroei i n d e Krammersiuizen.

(1980) 92 ( m e i ) .

Onderzoek naar de b e s t r i j d i n g van e u t r o f i ë r i n g .

(1980) 91 ( f e b r u a r i ) .

Visser, J . , en R.A.

Buysrogge: Geomorfologische v e r a n d e r i n g e n op

d e e i l a n d e n en oeverlanden i n h e t Grevelingenmeer. (1980) 93 ( a u g u s t u s ) .

I 1

I I 1

I 1

I

I

I 1

I I 1 I 1

I I

I

5-4

1

l i

I I I I I

I I I I I I

I 1 I

I 1 I

LEZINGEN

Al, J.P.: Voorlichting BARCON ten behoeve van regionale gemeenten en waterschappen. 1980. Bannink, B.A., en C.J. Colijn: Waterkwaliteitsonderzoek in het Deltagebied; lezing gehouden op 3 mei 1980 voor de milieukundige ambtenaren van de provinciale overheid op Neeltje Jans. 1980. Baptist, H.J.M.:

Watervogeltrek; lezing gehouden op 15 februari 1980

voor het "v. 1980. Baptist, H.J.M.:

Vogelonderzoek Deltagebied; lezing gehouden op 26

februari 1980 voor de afdeling voorlichting. 1980. Baptist, H.J.M.: Vogelonderzoek Deltagebied; lezing gehouden op 8 mei 1980 voor de Universiteit van Gent. 1980. Eilers, P.H.C.:

Some applications of a photosynthesis model; lezing

gehouden op 13 november 1980 op het Biologische Anstalt te Helgoland. 1980. Leewis, R.J.: Het milieu in de Oosterschelde; inleiding gehouden op

26 s e p t d e r 1980 voor het KNWV-symposium over de

Oos-

terscheläe te Zierikzee. 1980. Leewis, R.J.: Uferbefestigung

-

einige Umwelt-bewusste Betrachtun-

gen; lezing. 1980. Peeters, J.C.H.:

A siodel on the relationship between lightintensity

and the rate of photosynthesis; lezing gehouden op 13 november 1980 op het Biologische Anstalt te Helgoland. Saeijs, B.L.F.:

Les travaux de l'escaut oriental et la protection

de l'environnement; lezing gehouden op 14 oktober 1980 voor de buitenlandse pers. 1980 Saeijs, H.L.F.:

Les travaux de l'escaut oriental et la protection

de l'environnement; lezing gehouden op 20 oktober 1980 voor de ?Zing van Wetenschappelijke Journalisten. 1980. Saeijs. H.L.F.:

Rijkswaterstaat en de zorg voor het milieu; lezing.

1980.

Saeijs, H.L.F.: Oosterschelde en de zorg voor het milieu; lezing. 1980. Saeijs, H.L.F.: Oosterschelde engineering structures and the environmental concern of the government; lezing. 1980. Saeijs, H.L.F.: Milieuproblematiek Oosterscheldewerken; lezing. 1980. Saeijs, H.L.F.: Schreurs, W.:

Waterkwaliteit Grevelingenmeer; lezing. 1980. Geautomatiseerde analyse-systemen; lezing gehouden

voor de Vlaamse Chemische Vereniging te Antwerpen. 1980.

'+:

5-5

V i s s e r , J.: D e aanpak van h e t milieuonderzoek i n r e l a t i e t o t d e D e l t a p r o b l e m a t i e k ; l e z i n g gehouden op 14 o k t o b e r 1980 voor g e z e l s c h a p d u i t s e geografen v a n de U n i v e r s i t e i t van Hamburg. 1980.

Visser, J . : D e veranderingen i n h e t D e l t a g e b i e d onder i n v l o e d van d e Deltawerken b e z i e n v a n u i t een g e o g r a f i s c h e v i s i e ; l e z i n g gehouden op 20 m e i 1980 voor een g e z e l s c h a p van d e U n i v e r s i t e i t van z u r i c h .

1980.

I

1 I 1

I I

I I

I 1 1

I I 1 1

I

I 1

I I 1

I

5-6

I

I1 1 I I 11

'

,-

.

S ' . '

1, , ~,,~.,,..i '

MI-XOTA!S Al, J.P., en A.M.B. Holland: Kwaliteit onderwaterbodem in het zuidelijk Deltagebied. 1980 (DDMI-80.01). A l , J.P.,

en A.M.B. Holland: Geochemisch onderzoek 1978 aan de bodem van de drie ringen in de Grote Rug. 1980 (DDMI-80.025).

B i - d a m , E . L . , en J.C.H. Peeters: Jaarverslag Hydrobiologie 1978 van het Projekt Planktonbeheersing in Bekkens. 1980

I

(DDMI-80.21). Colija, Z . J . ,

e.a.: Onderzoek Oosterschelde; overzicht van gewenst

I I

Eilers, P.H.C.:

I

Eilers, ?.%C.,

I I I I

,

onderzoek. 1980

(DDMI-80.17).

Een onderzoek naar de toepasbaarheid van micro-

computers voor BEZ-taken; verslag van de projectgroep MINICO. 1980 (DDMI-80.15). G.J. de Jong, W. de Schipper, C.A. Visser en C.P.

de Vos: De positie van de HBO-er bij de hoofdafdeling MI. 1980. Hollmd, A.M.B.:

Het bemonsteren van gesuspendeerd materiaal in

oppervlaktewater. 1980 (DDMI-80.07). J o q , D.Z. de, J. Visser, B..A.

Bannink en J.C.H. Peeters: Een afge-

sloten Markiezaat van Bergen op zoom. 1980 (DDMI-80.04). Jong, D.J. de, en T . J . de Kogel: Vegetatieontwikkeling op de Slikken van Flakkee van 1972 t/m 1978. 1980 (DDMI-79.11). Knceste-, X., en B.P.M. Stortelder: Eutrofiëringsonderzoek Rijkswaterstaat. 1980 (DDMI-80.13).

I

Kogel, i;J. de, en D.J. de Jong: Vegetatiekartering langs Ooster-

I I I I I

Manni, ;.:.I.,

1

I

schelde, Krammer en Volkerak. 1981 (DDMI-80.20). en W. de Schipper: Jaarverslag MI 1979. 1980 (DDMI-

80.06). Meulen, J.H.M. van der: Waterkwaliteitskenmerken en stofbalansen van het Grevelingenmeer over de periode 1972~t/m1977. 1980 (DDMI-80.16). Meulen, J.H.M. van der: Stofbalansen voor de Grote Rug en de drie reservoirs in 1978. 1980 (DDMI-80.14). MaldegE, D.C.: Invloed polderwaterlozing St. Philipsland op de Krabbenkreek. 1980 (DDMI-80.09). NijMer, S.M.: Saeijs, I.L.F.,

Management of the lake Grevelingen. i980 (DDMI-80.10). J. Visser en B.A. Bannink: Milieuaspecten tracékeuze

Oesterdam en omkading Markiezaat. 1980 (DDMI-80.05).

I Saeijs, H.L.F.

(editor), P.B.M. Stortelder, J.H.M. van der Meu-

len, R.J. Leewis, C.J. Colijn en S.M. Nijboer: Environmentai review of tlie estuary and lake Grevelingen 1980. 1980 (DDMI-80.22). Saeijs, H.L.F.,

en H.J.M. Baptist: Vogeltellingen met een viieg-

tuig voor de kust van zuidwest Nederland. 1980 (DDMI-

80.11). Schipper, W. de, en C.M. Manni: Hoofdafdelingsplan MI 1980. 1980 (DDMI-80.03). Schipper, W. de, en C.M. Manni: Jaarplan MI 1981. 1980 (DDMI-80.24). Vink, J . S . L . ,

en C.P. de Vos: Waterkwaliteitcveranderingen Greve-

lingenmeer tijdens de periode 4-12-1978 tot 3-5-1979.

1980 (DDMI-80.18). Vink, J . S . L . ,

en C.P. de Vos: Chloride- en zuurstofstratificatie

in het Grevelingenmeer in de zomerperiode 3-5-1979 tot 3-9-1979. 1980 (DDMI-80.19). Zweverink, B.:

De chloridemenging in het Zoommeer. 1980 (DDMI-80.02)

1 1

I I I I 1 1

I I I 1 1

I 1

I

I

I

5-8

, . ,

:.::.

,

.

..,,,,,

, , ~ .

. ~

.;,,..I.., . .,.,, , .

NOTA’S IN OPDRACHT Arkesteijn, L,: De voorjaarsbloei in de Grevelingen. 1980. (Diatomeënonderzoek, ZOWEC)

.

Haskoning en DDMI: Waterkwaliteitsrapport Hollands Diep / Haringvliet 1972 - 1977. 1980. (WAKWA). Hieltjes, A.H.M.:

Eigenschappen en gedrag van fosfaat in sedimen-

ten. 1980. (BOFOS). Interimrapportages project ZOWEC. 1980.

1. Koolstofmineraiisatie in het water van de Grevelingen, 2. Koolstofmineralisatie op en in de bodem van de Grevelingen. 3 . Kwantificering van vissen. 4.

Bodemhater-uitwisseling in de Grevelingen.

5. Geautomatiseerde sestonanalyse. Koshiek,~L.H.M., en P.M. Schoot: Vooronderzqek ten behoeve van procesonderzoek schorsystemen.1980. (DDMI-80.12) GEOM. Kramer, A.H.E., en B. van der Weerd: Voorstudie Zoommeer; een inventariserend onderzoek naar mogelijke lanabouwschade rondom het Zoommeer. 1980. (WAZOOM). Schmidt-Van Dorp, A.D.: De invloed van de watertemperatuur en het zoutgehalte op de groei van de mossel en andere macrozoöbenthossoorten. 1980. (RISICO). Smits, J.G.C.:

Microbial decomposition of organic matter and nu-

trient regeneration in natura1 waters and sediments.

.

1980. (WABASIM) Stokman, G.N.M.:

Interimapportage over de analyse van de gege-

gevens en de modelvorming, 1980. (ZOUVER). Stokman, G.N.M.: Gegevensinwinning in het Grevelingenmeer. 1980 (DDMI-80.23) ZOUVER. Weerd, B. van der, en A.H.E, Kramer: Voorstudie Zoommeer; een berekening van mogelijk optredende landbouwschade rondom het Zoommeer. 1980. (WAZOOM).

I 1 1 I

5-9

I

I NOTA'S WAARAAN IS MEEGEWERKT Ca-projectgroep SIOS (C.J. Colijn, A. de Jong, R.J. Leewis en

I

J. Visser): De Oosterschelde; een overzicht van de beleidsmogelijkheden. 1980. CGO-projectgroep SIOS (C.J. Colijn, A. de Jong): De Oosterschelde; een overzicht van de beleidsmogelijkheden; samenvatting inspraakreacties en antwoord. 1980. Deel 1: schriftelijke reacties particulieren en organisaties. Deel 2 : incpraaksgesprekcgroepen. CGO-projectgroepen: Studies over de Oosterschelde. 1980. Deel 1: de ontwikkelingsmogelijkheden van natuur-, visserij- en recreatiefuncties; door D.J. de Jong, R.J. Leewis, J.C.H. Peeters, P.N.G.C. Schakel en J. Griep. Deel 2 : de relaties tussen denatuur-, visserij- en recreatiefuncties; door D.J. de Jong, J. Visser, G.J. de Jong, J.C.H. Peeters, R.J. Leewis en P.N.G.C. Schakel. Deel 3: beheersaspecten en instrumentarium; door A. de Jong en R.J. Leewis.

CGO-projectgroep Relatie watersport-natuur (D.J. de Jong): Rapport relatie watersport-natuur in de Oosterschelde. 1980. Projectgroep BALANS (P.B.M. Stortelder en J.H.W.B. Elgershuizen): Een meting van het transport van organische stof op

20 april 1979 in de Oosterschelde; interimrapport

:

vergelijking meetmethoden en correlatieberekeningen. 1980. Projectgroep BALANS (P.B.M. Stortelder en J.H.W.B. Elgershuizen) : Huidige kennis ten aanzien van het particulier organisch stoftransport in de Oosterschelde

-

een lite-

ratuuroverzicht. 1980. Projectgroep Grevelingen zout-zoet (J. Leentvaar en T. Walhout): Keuze zout of zoet Greveiingenmeer; probleemverkenning; studieopzet en organisatie. 1980. Projectgroep MARKA (J. Leentvaar, B. Zweverink en P.N.G.C. Schakel): Beleidsanalyse Markiezaatskade. 1980.

I

I 1 1

I I

I 1

I I 1 1 1 1 1

I I,

1

I 1

I I I I

I I I I 11 I I

~I I I I I

I I

5-10

Projectgroep MARKREP (P.N.G.C. Schakel, B.A. Bannink, C.A. Visser en R.A. Buysrogge): Referentieplan Markiezaat. 1980. Projectgroep Plaat van de Vliet (P.N.G.C. Schakel en J. Consemulder): Interimapportage Plaat van de Vliet. 1980. Projectgroep STOVIL (P.N.G.C. Schakel, C.A. Visser, J. Visser en

G.J. de Jong): Landschappelijke vormgeving Oosterscheldekering. 1980. Projectgroep WAMAR (J. Leentvaar en W.J. Dek): Analyse van inlaat en/of lozingsmiddelen ten behoeve van het waterhuishoudkundig beheer van het omkaat Markiezaat van Bergen op Zoom. 1980. Werkgroep Waterkwaliteitsplan zuidelijke deltawateren 1979 (J.H.M. van der Meulen en W.J. Dek): Waterkwaliteitsplan zuidelijke deltawateren 1980

-

1984). 1980.

5-1 1

STUDENTENRAPPORTEN Adriaanse, L.A.: Onderzoek naar de gevolgen van de dijkverzwaringen op de vegetatie van de dijken langs de Oosterschelde (najaar 1979). (Studentenrapport 1980; no. 5). Hoven. M. van den, en R.H.J. Mooren: Landschapcecologische kartering van de Veermansplaat

-

gericht op de ontwikkeling

van vochtige duinvalleivegetaties in de Grevelingen. (Studentenrapport 1980; no. 4). Rense, S.:

De buitendijkse landschappen van het Hollands Diep en het Haringvliet; een onderzoek naar de huidige landschapsstructuur en naar de landschappelijke veranderingen sedert de afsluiting van het Haringvliet. (Studentenrapport 1980; no. 1).

Simon, A.W.: Het toekomstig beheer van het Zoommeer. (Studentenrapport 1981). Snellenburg, J.N.H.M.:

Een onderzoek naar het verband tussen

tijdsduur van bodemontwikkeling en bodemchemische veranderingen in enkele polders van Noord- en ZuidBeveland. (Studentenrapport 1980; no. 2). Veen, I.J. van, en M.C.H. Wilrner: Bodemkartering van de buiten-

dijkse gronden gelegen langs de zuidoever van Haringvliet en Hollands Diep tussen Stellendam en Moerdijk. (Studentenrapport 1980; no. 3 ) .

I 1 I 1 I

I

I 1 I

I I I

1 1 I

I

1 1 1 1 I-