Welkom
Delen is weten
Planning & Control en de 3 Decentralisaties
Planning & Control en de 3 Decentralisaties FAMO-workshop i.s.m. ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 14, 21 en 28 november 2013 Hattum Palma en Bruno Steiner
Gemeenten van de Toekomst | 9 december 2013
Inhoud en vorm van presentatie Inhoud: • P&C rond de 3 decentralisaties • Inhoud is vooral agendabepalend • We stellen de relevante kwesties aan de orde • Gedetailleerde antwoorden komen in de uitwerking na deze workshops Vorm: • Kennisoverdracht • Interactie • Enquête
4
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Financiële opgave De 3 decentralisaties zijn inhoudelijk, maar ook financieel een formidabele opgave. In de praktijk zal de knik in 2015 gefaseerd over meerdere jaren worden doorgevoerd.
Verwachte kosten in huidig bestel
Kosten in huidig bestel
kosten
Beoogde kosten in lokaal bestel
2015 3 D’s in huidig bestel
5
tijd 3 D’s in lokaal bestel
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Aanbeveling 1 Bepaal uw positie t.o.v. de 3 decentralisaties: zorg dat u aan tafel zit!
6
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Hoe verhoudt concernfinanciën zich tot de ‘transities’? (1) •
Houding varieert van ‘afwachtend kijken’ tot ‘actief participeren’, afhankelijk van o.a. de visie op de verhouding tussen: o concern en beleidssector o gemeente en externe aanbieders
•
Financiële maatregelen: o in de meeste gemeenten is uitgangspunt dat toekomstige kosten binnen overgedragen budget moeten blijven o sommige gemeenten bezuinig(d)en op bestaande sociale uitgaven om de kortingen op de 3 D-budgetten (deels) op te vangen
•
Grote gemeenten zijn doorgaans wat verder, zowel de beleidssector als het concern
7
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Hoe verhoudt concernfinanciën zich tot de ‘transities’? (2) In volgorde van toenemende betrokkenheid kan uw houding zijn: • Toetsing van bestuurlijke producten (beleidsnota’s etc.) die vanuit het sociaal domein aan het college te besluitvorming worden voorgelegd • Advisering aan projectleider ‘transities’ over bedrijfsvoering • Deelname aan (deel)projecten rond de ‘transities’ • Vormgeving van onderdelen van het project ‘transities’
8
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Aanbeveling 2 Ga na of de projectorganisatie geëquipeerd is voor alle PIOFA-aspecten van de transities.
9
Gemeenten van de Toekomst
Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Veel gemeenten richt(t)en werkgroep bedrijfsvoering in:
10
• • • • • • •
Inrichting Planning & Control Financieel kader Inkoopkader Informatievoorziening en automatisering Organisatie inrichting / apparaatskosten Archivering en contractenbeheer Scholing en training
• • • • •
Betrokken disciplines: P&C / Financiën Inkoop en aanbesteding ICT Personeel en organisatie Administratieve organisatie / Interne Controle
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Aanbeveling 3 Raam de historische kosten en het toekomstig budget en herhaal dit als nieuwe informatie beschikbaar is
11
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Raming historische kosten Mogelijke bronnen: • Eigen begroting / rekening en registraties • Aanbieders
Bron: Panteia
• Registraties: • www.vektis.nl • www.cak.nl • www.ciz.nl
Aandachtspunten: • meeste cliënten gebruiken één voorziening, sommige gebruiken er vele (zie figuur) • informatiebronnen kunnen elkaar tegenspreken; ga dus niet over een nacht ijs • informatie over 2014 pas ver in 2015 of zelfs 2016 bekend
12
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Aanbeveling 4 Reken de beleidsnota’s door op lasten en baten en herhaal dit regelmatig op basis van nieuwe informatie over hoe het nieuwe beleid in de praktijk uitpakt.
13
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Raming van kosten nieuwe zorg vanaf 2015 Onder gegeven omstandigheden is omvang van die kosten erg onzeker. De marges van onzekerheid kunnen worden verkleind door een combinatie van invalshoeken: a. Inventarisatie van ‘historische’ kosten tot 2015 b. Budgetramingen (eerst ‘historisch’, dan nieuw verdeelmodel) c. Besparingspotentieel van de lokale beleidsnota In een formule weergegeven: a – b = c De combinatie van deze drie invalshoeken geeft dus zicht op: • de materiële transitie die ons te doen staat: welke bestaande voorzieningen zullen in welke mate en met welke snelheid worden vervangen door nieuwe voorzieningen. • de financieel kritieke onderdelen van de transitie (bijv. grote aantallen goedkope cliënten en kleine aantallen dure cliënten) 14
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Simulatie financiële consequenties nieuw beleid (1) Stap 0
Stap 1 Pe r iode t - 1
Ge k or t hist or isch bu dge t :
Stap 2
( vóór t r a n sit ie )
Q M a at r egele n in pe r iode t
Al be st aa n de a lge m ene voor z ie nin gen
Al be st aa n de alge m e ne voor zien inge n
€ 3 5 .0 0 0 pr odu ct en va n be st aa n de aa n biede r s pr odu ct
TOTAAL
15
( a an t al)
( pr ij s)
p r odu ct en
( t ot a a l)
pr oduct
n aa r gem ee n t en door 3 D 's ( a an t a l)
( pr ij s)
.
( t ot aa l)
1
100
€ 10
€ 1 .0 0 0
1
100
€ 10
€ 1 .0 0 0
2
50
€ 100
€ 5 .0 0 0
2
40
€ 100
€ 4 .0 0 0
3
29
€ 1 .0 0 0
€ 2 9 .0 0 0
3
16
€ 1 .0 0 0
€ 1 6 .0 0 0
4
10
€ 1 .5 0 0
€ 1 5 .0 0 0
4
4
€ 1 .5 0 0
€ 6 .0 0 0
189
€ 5 0 .0 0 0
TOTAAL
160
€ 2 7 .0 0 0
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Simulatie financiële consequenties nieuw beleid (2) Stap 3
Stap 4
P M aa t r e gele n in per iode t
Toe delin g bu dge tt e n pe r iode t + 1
W ij kt e am 1
Al be st a an de a lgem e ne voor zie ninge n
ba siszor g pr odu ct en pr oduct
na a r ge m e ent e n door 3 D ' s ( a a nt a l)
1
( pr ij s)
100
€ 10
.
( t ota a l)
€ 2 .0 0 0
pr odu ct 1
20
€ 200
pr odu ct 2
8
€ 720
pr odu ct 3
4
€ 3 .2 0 0
ba sisz or g
W ij k e n
W ij kt e am 2 2
3
40
16
€ 90
€ 800
W ij k t ea m 3
€ 1 .0 0 0
€ 3 .6 0 0
ba siszor g
€ 2 .0 0 0
pr odu ct 1
20
€ 200
pr odu ct 2
8
€ 720
pr odu ct 3
4
€ 3 .2 0 0
€ 1 2 .8 0 0
€ 4 .0 0 0
pr oduct 1
40
€ 400
pr oduct 2
12
€ 1 .0 8 0
pr oduct 3
4
€ 3 .2 0 0
e n/ of D or pen
W ij kt e a m 4 basiszor g
4
4
€ 1 .2 5 0
€ 5 .0 0 0
€ 2 .0 0 0
pr odu ct 1
20
€ 200
pr odu ct 2
12
€ 1 .0 8 0
pr odu ct 3
4
€ 3 .2 0 0
Ste de lij k en / of Regionaa l nive au pr oduct 4 t ot a al P& Q
160
noodfonds
€ 5 .0 0 0 ,0 0
€ 2 2 .4 0 0 TOTAAL
basisz or g
4
€ 1 0 .0 0 0
€ 2 .6 0 0
w ij k t ea m 1
€ 6 .1 2 0
w ij k t ea m 2
€ 6 .1 2 0
w ij k t ea m 3
€ 8 .6 8 0
w ij k t ea m 4
€ 6 .4 8 0 € 2 7 .4 0 0
TOTAAL
€ 3 5 .0 0 0
st e de lij k / r e giona al noodfonds TOTAAL, w ij k , st a d/ r e gio ( incl fonds)
16
€ 5 .0 0 0 € 2 .6 0 0 € 3 5 .0 0 0
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Simulatie financiële consequenties nieuw beleid (3) Het getalsvoorbeeld leert dat de financieel kritieke onderdelen van de transitie zijn: 1. toegang tot de zorg door de wijkteams (Q omlaag) 2. prijs van de zorg (P omlaag) 3. zorginnovatie door integratie van de 3 domeinen (goedkopere P*Q combinaties) 4. Beperking uitvoeringskosten Dit zijn de ‘knoppen’ waaraan we kunnen draaien Reken deze interventies uit de beleidsnota door en bepaal of zo het noodzakelijke resultaat wordt behaald. N.B.: Door de grote onzekerheid rond de 3 transities zal dit vaker moeten gebeuren dan u gewend bent. 17
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Aanbeveling 5 Besteed expliciet aandacht aan de gewenste werking van de prikkels bij de vormgeving van de bekostigingsmodellen, maar vertrouw niet alleen op de harde prikkels, bouw ook ‘soft’ control in.
18
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Bekostiging van basiszorg en 2e lijn (1) Net als bij de bestaande zorg, zullen de kosten van de nieuwe zorg afhangen van: • zorgvraag • zorgaanbod • het stelsel waarin vraag en aanbod tot elkaar komen Twee veel gehoorde bekostigingsvormen zijn: • basiszorg op grond van ‘populatie’, d.w.z. bevolkingskenmerken in de wijk • 2e lijn op basis van inkoop (P x Q), d.w.z. afgesproken prijs maal aantal indicaties Terecht wordt gezegd dat in het bekostigingssysteem ‘de prikkels de goede kant op moeten staan’.
19
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Bekostiging van basiszorg en 2e lijn (2) Naar welke kant de prikkels werken, is afhankelijk van vragen als: a. Krijgt wijkteam budget voor basiszorg of ook voor 2e lijn-zorg? b. Is het budget van wijkteams een integraal budget of een programmabudget? c. Hoe bepalen we de budgetten voor basis- en 2e lijnszorg? d. Hoe regelen we de inkoop met externe zorgaanbieders? e. Hoe houden we rekening met de eigen financiële bijdragen van burgers? Wat in uw gemeente de antwoorden op deze vragen ook zijn, bedenk : Hoe de prikkels ook zijn vormgegeven, elk bekostigingssysteem is gevoelig voor oneigenlijk gebruik en moet daarom worden aangevuld met ‘soft’ control, d.w.z. overleg, afstemming, consultatie, etc. 20
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Aanbeveling 6 Richt de P&C-cyclus zo in dat hij past bij de omvang, onzekerheid en dynamiek van de 3 decentralisaties en leg dat vast in een Notitie Planning & Control
21
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Hoe richten we de P&C-cyclus in? (1) Vorm van P&C-rapportages: • dikker door extra 3 D-onderdelen? • dunner door niet-schriftelijke vormen van rapportage? Maar toch vooral frequenter voor de kritieke 3 D-onderdelen! Inhoud van P&C-rapportages: • zó dat alle geledingen - van uitvoerders tot bestuurders - op hun verantwoordelijkheden afgestemde informatie krijgen • zó dat de administratieve lasten niet de pan uit rijzen Proces van P&C: • inrichting van het interne, gemeentelijke proces • inrichting van proces met regiogemeenten, zorgaanbieders en anderen • afstemming van interne klassieke control en externe ‘netwerk-control’ Vorm, inhoud en proces vereisen dat de administratie en de informatiesystemen van gemeenten, zorgaanbieders en andere partijen goed op elkaar zijn afgestemd. 22
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Hoe richten we de P&C cyclus in? (2)
EXTERN
• Contracteren • Prikkels • Inkoopprocedures en regels • Verantwoorden en rapporteren • Afrekenen
• Communiceren • Samenwerking met externe controllers (netwerk-control) • Stimuleren en faciliteren • Visitatie • Aanspreken
INTERN
• • • • • •
• Leiderschap en voorbeeldgedrag • Motiveren en waarderen • Communiceren en informeren • Stimuleren en faciliteren • Adviseren
Regels en procedures Autorisatie Begroting / jaarrekening Managementrapportages Bestuurlijke rapportages Etc.
HARD CONTROL
23
SOFT CONTROL
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013
Samenvattend 1) Bepaal uw positie t.o.v. de drie decentralisaties: zorg dat u aan tafel zit! 2) Ga na of de projectorganisatie geëquipeerd is voor alle PIOFA-aspecten van de transities. 3) Maak ramingen van a) de historische kosten b) het toekomstige budget c) de toekomstige kosten en baten op basis van de beleidsnota’s Herhaal dit regelmatig op basis van nieuwe informatie 4) Besteed expliciet aandacht aan de gewenste werking van de prikkels bij de vormgeving van de bekostigingsmodellen. Vertrouw niet alleen op de harde prikkels, bouw ook ‘soft’ control in. 5) Richt de P&C-cyclus zo in dat hij past bij de omvang, onzekerheid en dynamiek van de 3 decentralisaties
24
Gemeenten van de Toekomst Planning & Control en 3 Decentralisaties | 9 december 2013