VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE
PEUTERSPEELZAAL UTOPIA BASISSCHOOL ERASMUS, LOC. HUIJGENSSTR.
Locatie(s) Brinnr. Plaats Reg.nr. Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling rapport
Odin: 127613
:Peuterspeelzaal Utopia :Basisschool Erasmus, loc. Huijgensstr. :13YD-1 :3131 WN Vlaardingen :3185633 :14861 + 14860 :23 – 6 – 2011 : 3 – 11 – 2011
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Pagina 1 van 10
1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In • • •
• • • •
dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie − Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden − Het pedagogisch klimaat − Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE
Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen Utopia: Groep 1: 12 peuters, waarvan 9 doelgroeppeuters Groep 2: 12 peuters, waarvan 9 doelgroeppeuters De peutergroepen van Utopia bevatten in totaal ongeveer 75% doelgroepkinderen.
Groepsinformatie kleutergroep Vlaardingse Dagschool Erasmus, locatie Huijgensstraat: Groep 1/2A: 25 kleuters, waarvan 4 doelgroepkleuters1 Groep 1/2B: 25 kleuters, waarvan 9 doelgroepkleuters De kleutergroepen van de Vlaardingse Dagschool Erasmus locatie Huijgensstraat bevatten in totaal ongeveer 26% doelgroepkinderen.
1
Een doelgroepkleuter is een kleuter met een leerlinggewicht.
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Pagina 2 van 10
2. HET TOTAALBEELD Op de peuterspeelzaal Utopia en de Vlaardingse Dagschool Erasmus, locatie Huijgensstraat heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de stand van zaken van de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie. De peuterspeelzaal is twee jaar geleden gestart en in het schoolgebouw gehuisvest. Mede door de wijkgerichte aanpak en de geringe doorstroom naar de basisschool is de doorgaande lijn en de structurele afstemming tussen de bezochte locaties nog niet ontwikkeld, maar zijn er op de werkvloer al goede contacten gelegd. De Dagschool trekt ook leerlingen uit de stad Vlaardingen aan en beperkt zich niet tot de wijk. De peuterspeelzaal is door het plaatsingsbeleid volledig op de wijk gericht. De peuters worden hier geplaatst, zonder vooraf een intake door de Stichting Kinderopvang Vlaardingen te laten uitvoeren. Utopia heeft momenteel een cumulatie van kinderen met een externe zorgvraag in haar groepen. Dit heeft een onevenredige werkbelasting van de leidsters en een extra belasting voor de andere peuters tot gevolg. De zorg voor de kwaliteit van VVE is op organisatieniveau van de Stichting Kinderopvang Vlaardingen opgezet. Hierbij is inhoudelijke aandacht voor de verschillende onderdelen die te maken hebben met de voorschoolse educatie. In de uitvoering op locatieniveau zijn veel onderdelen nog in ontwikkeling en verdient met name de systematische uitwerking van het educatieve aanbod, het educatief handelen, de zorg en de uitvoering van kwaliteitszorg nog de nodige aandacht. Op de basisschool is de uitvoering van kwaliteitszorg al verder ontwikkeld, maar VVE maakt daar nog geen expliciet onderdeel van uit. De kwaliteit van de educatie is van een goed niveau evenals de voorbereiding van het programma. Bij de zorg en begeleiding heeft één aspect van de brede ontwikkeling nog aandacht nodig. Ook is het nog een belangrijk aandachtspunt om de ouders bij de VVE-thema’s te betrekken, zowel op de basisschool als de peuterspeelzaal, want daar kan nog winst geboekt worden. Opvallend was dat de ouders van de peuters, die de inspectie heeft gesproken, geen gebruik maken van het aanbod van ontwikkelingsstimulering en opvoedondersteuning van de Stichting Aanzet, terwijl zij behoren tot de ouders van de doelgroeppeuters.
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Pagina 3 van 10
3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS
A CONDITIES
Psz Utopia
A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Psz Utopia: Startblokken Bs Erasmus, loc. Huijgensstr.: programma A1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 De peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor Psz Utopia: twee jaar VVE? A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het VVEprogramma) A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan
2 -
Bs Erasmus, loc. Huijgensstr. -
Geen VVE3 3 3
2
3
-
3 3 3
3 3 2
2
-
Een groot aantal indicatoren is in het kader van de OKE-wet uitsluitend van toepassing op de peuterspeelzalen (A0.1, A0.2, A2, A4, A5.5). De peuterspeelzaal is in 2009 voor het laatst door de GGD bezocht, terwijl in de OKE-wet is aangegeven dat dit jaarlijks dient te gebeuren. De directie van de peuterspeelzaal heeft tijdens het gesprek aangegeven dat de GGD voornemens is de locatie voor de zomervakantie 2011 opnieuw te bezoeken. De Stichting SKV beschikt over een opleidingsplan VVE, maar dit is te algemeen en vrijblijvend opgesteld. Hierdoor is er onvoldoende garantie dat alle leidsters met enige regelmaat scholing krijgen om de kwaliteit van de educatie te verhogen en/of te borgen (A5.5). De basisschool werkt niet met een VVE-programma (A1) en de leerkrachten hebben geen VVEtraining gevolgd (A5.4). Voor het volwaardig kunnen uitvoeren van VVE is daarnaast een dubbele bezetting gedurende ca. 4 dagdelen noodzakelijk. Onderdelen zoals spelbevordering, observeren en registreren komen hiermee in het gedrang (A3). B OUDERS
Psz Utopia
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7
2 3 3 2 2 3 3
Gericht ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met de thuistaal
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Bs Erasmus, loc. Huijgensstr. 2 2 3 2 2 3 3
Pagina 4 van 10
Binnen de voor- en vroegschoolse educatie is de oudercomponent van groot belang. De gemeente heeft via Stichting Aanzet het ouderbeleid bepaald voor de peuters. De peuterspeelzaal draait in haar activiteiten mee met dit beleid. De Stichting Aanzet stelt een jaarverslag op waarin onder andere aandacht is voor het ouderbeleid en het bereik. Specifieke locaties kunnen echter sterk wisselen in de samenstelling en de informatie- en/of ondersteuningsbehoeften van de ouders. De inspectie mist deze uitwerking voor de ouders van de specifieke locatie. Ook de basisschool heeft nog geen concreet ouderbeleid beschreven gericht op de doelstelling van VVE (B1). De vragen die in dit verband beantwoord dienen te worden zijn: • • • • •
Op welke wijze willen wij dat de ouders actief de ontwikkeling van hun kinderen stimuleren? Welke concrete doelen stellen wij op dit gebied? Wat voor ouders hebben wij? Wat zijn hun mogelijkheden en wensen? Welke activiteiten voeren wij uit?
De ouders van de basisschool die de inspectie heeft gesproken, geven aan niet geïnformeerd te zijn over een VVE-programma of over een gerichte VVE-aanpak op het gebied van taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling (B2). Wel informeert de basisschool de ouders over het onderwijs via algemene ouderavonden en klassenvoorlichtingsavonden. De ouders van de basisschool geven aan dat zij participeren in bepaalde activiteiten, zoals bijvoorbeeld ondersteuning van de leerkrachten bij excursies. Ook worden zij betrokken bij verschillende thema afsluitingen. Deze activiteiten zijn niet specifiek gericht op VVE. Wel worden de ouders van VVE-kleuters gestimuleerd om deel te nemen aan het ‘Opstapproject’ van de stichting Aanzet. Er worden nog weinig suggesties gedaan voor activiteiten thuis in het verlengde van de thema’s via de nieuwsbrief en/of de website van de school. Bijvoorbeeld door het woordveld van het thema in de nieuwsbrief op te nemen (B4/B5). De ouders van de peuters die de inspectie heeft gesproken, geven aan dat zij geen gebruik maken van de aangeboden activiteiten door Aanzet om de thema’s voor te bereiden. Ook maken zij geen gebruik van de opvoedondersteuning en om uiteen lopende redenen slaan zij het aanbod af. Het is belangrijk dat de leidsters toch deze ouders bij het thema betrekken om de ontwikkelingsstimulering thuis voort te zetten bijvoorbeeld door een themabrief met het woordveld en spelsuggesties, liedjes, spelmateriaal en voorleesboeken mee te geven. Een terugkoppeling van de leidsters hoe de activiteiten thuis zijn uitgevoerd, kan goed plaats vinden bij de koffie of inloop van iedere dag (B4/B5).
C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE
C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol C2.2 De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Psz Utopia
Bs Erasmus, loc. Huijgensstr.
3 2 2 2
3 2 3 3
3 3
3 3
2
4
3
3
2
4
Pagina 5 van 10
C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
2
-
2
3
2
3
3
4
2
2
2
3
2
3
Er wordt op de peuterspeelzaal gewerkt vanuit een ontwikkelingsgerichte visie. De methodiek van het programma Startblokken sluit hier goed bij aan. Een nieuw thema kent momenteel een gedeeltelijke voorbereiding. In het overzicht van de verschillende activiteiten zijn niet alle domeinen met activiteiten gevuld. Ook dienen de activiteiten nog op inhoud voor de vier leerlijnen voor de peuters verder uitgewerkt te worden, zodat het thema voorziet in een samenhangend aanbod voor taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. De dag/weekplanning is te summier en bevat slechts een knutselactiviteit. Ook een koppeling van de doelen aan de activiteiten binnen de vier leerlijnen, ontbreekt. Het blijft daardoor onduidelijk wat men het kind beoogt te leren met het aanbieden van de betreffende activiteit. De specifieke uitwerking van het taalaanbod wordt gemist op de peuterspeelzaal (C1.2/C1.3). Daarnaast ontbreken de tutor-activiteiten voor zorgkinderen in de dag/weekplanning. Hierdoor kunnen deze werkzaamheden gemakkelijk vergeten worden. Ook is niet duidelijk hoe gedifferentieerd wordt naar leeftijd en ontwikkelingsniveau (C1.4). Basisschool Erasmus Dagschool, locatie Huijgensstraat werkt niet met een integraal VVEprogramma dat door het NJI als zodanig is erkend. Om toch te voldoen aan de kwaliteit van een integraal VVE-programma is het van belang dat de school gebruik maakt van een beredeneerd aanbod voor de vier VVE-domeinen: taal, ordenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling. Dit aanbod dient afgeleid te zijn van heldere leerlijnen voor deze domeinen. Leerlijnen die afgestemd zijn op de tussen- en einddoelen voor groep 1 en 2. De school heeft voor de vier domeinen een beredeneerd aanbod, gebaseerd op leerlijnen en tussendoelen en zijn uitgewerkt in de jaarplanning. De leerlijn voor de grove motoriek verdient nog aandacht en behoeft verdere uitwerking. De leerlijn voor de fijne motoriek is wel uitgewerkt. Het onderwijs wordt thematisch aangeboden en bij de themavoorbereiding vindt een koppeling plaats tussen activiteiten en tussendoelen voor de 4 domeinen (C1.2). Bij de uitvoering van VVE valt op dat het pedagogisch handelen van de leidsters en leerkrachten al voldoende is ontwikkeld om VVE tot een succes te maken. Er worden duidelijk gedragsgrenzen gesteld bij het spel. Echter, wanneer peuters elkaars speelgoed afpakken omdat het speelgoed van de ander zo aantrekkelijk is, maakt de leidster onvoldoende duidelijk gemaakt aan de peuter hoe zij zich wel moet gedragen. Door het gewenste gedrag te benadrukken, eventueel aangevuld met een open vraagstelling over het gedrag, leren de peuters naar elkaar te luisteren en op respectvolle wijze met elkaar om te gaan. Ook wanneer peuters niet op een juiste wijze met het speelgoed omgaan is het van belang om te leren met de materialen om te gaan, waardoor de sociale vaardigheden en competenties van de peuters worden verhoogd (C2.3). De dagritmekaart die in de groep hangt, krijgt, wanneer een peuter hierom vraagt, aandacht. Omdat peuters nog geen tijdsbesef hebben is het belangrijk om voldoende aandacht bij het wisselen van activiteiten aan de kaarten te geven, om zo de zelfstandigheid te bevorderen. De leidsters van Utopia kunnen de zelfstandigheid van de peuters daarnaast meer stimuleren door te benoemen wat de peuters bij de activiteiten moeten doen en duidelijk aan te geven wat er verwacht wordt. Ook het bieden van structuur bij de keuze van het vrije spel, kan onderdeel zijn
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Pagina 6 van 10
om de zelfstandigheid van de peuter positief te beïnvloeden. Wanneer peuters klaar zijn met het spel kan hierop worden ingespeeld door een grote kringactiviteit of interactief voorlezen te verzorgen (C2.4).
Een rijke leeromgeving is een belangrijk onderdeel van VVE. De huishoek stimuleert de sociaalemotionele ontwikkeling van de peuters en weerspiegelt de thuissituatie. Bij het inrichten van een themahoek kan er een relatie gelegd worden met de huishoek, zodat interactief taalgebruik middels het rollenspel kan ontstaan en gestimuleerd wordt. In de peuterspeelzaal kan de ruimte daarnaast taaluitlokkender gemaakt worden door de themawoorden op te hangen en ‘echte’ materialen aan de hoeken toe te voegen (C2.5). De kleuters worden actief gestimuleerd om samen rollenspel te spelen en de materialen met elkaar te delen. De kleuters worden gestimuleerd om naar elkaar te luisteren en elkaar op respectvolle wijze te behandelen. De inrichting van de onderwijsruimten is zeer aantrekkelijk en speluitlokkend van aard. Diverse hoeken zijn ingericht waar met ‘echte’ materialen wordt gespeeld. Er zijn ook wisselende hoeken passend bij het thema dat in de belangstelling staat (C2.3/2.5). Het educatief handelen kan met name op de peuterspeelzaal nog een impuls krijgen op de diverse gebieden. Door het ontbreken van een goede uitwerking van het aanbod is niet zichtbaar hoe het handelen van de beide leidsters op elkaar is afgestemd en hoe de leidsters gericht werken aan de taalontwikkeling. Wel proberen de leidsters de actieve betrokkenheid bij de spelactiviteiten van de peuters te stimuleren en bieden verschillende spelsuggesties aan. Voor- en vroegschoolse educatie betekent echter ook het signaleren en benutten van kansrijke momenten om de ontwikkeling van peuters actief te stimuleren en hier als leidster attent op te zijn en een luisterende houding aan te nemen. Op peuterspeelzaal Utopia moet hier nog aandacht aan besteed worden. Zo waaieren de kinderen bij binnenkomst uit naar verschillende materialen en hoeken, nadat de ouders weg zijn, blijven de peuters allemaal min of meer hetzelfde doen. Door het gericht bevorderen van het maken van een spelkeuze en het stimuleren om met een andere peuter te gaan spelen, stimuleer je hun denkvermogen en wordt de interactie met andere kinderen aangemoedigd. Veel van de activiteiten en oplossingen voor problemen in het spel of tussen de peuters worden nog door de leidsters zelf aangedragen of snel zelf gedaan. Er wordt nog weinig concreet en planmatig afgestemd op het ontwikkelingsniveau van de individuele kinderen. Gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling zijn niet voorgekomen en zijn niet in een week- of dagplanning opgenomen, waardoor niet duidelijk is of hier voldoende aandacht aan besteed wordt (C3.1/3.2/3.3/3.5/3.6/3.7). Op de basisschool Erasmus Dagschool, locatie Huijgensstraat is het educatief handelen van de leerkrachten goed ontwikkeld. Zij stimuleren de actieve betrokkenheid van de kleuters in hoge mate en plegen spelinterventies door het stellen van creatieve vragen, materialen toe te voegen of dingen te veranderen. Zij stimuleren op deze wijze het spel en de interactie tussen de kleuters zeer goed. Dit educatief handelen kan dienen als een voorbeeld voor anderen (C3.4). Het bevorderen van het aanpakgedrag bij de kleuters is nog een aandachtspunt. Nu vraagt de kleuter snel om een oplossing aan de leerkracht. Het kan nadrukkelijker worden aangemoedigd, door het gesprek aan te gaan met de kleuter over wat de mogelijkheden zijn om het probleem op te lossen met behulp van een open vraagstelling (C3.5). D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG
D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Psz Utopia
Bs Erasmus, loc. Huijgensstr.
3 2
2 3
2 2
3 3
Pagina 7 van 10
D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
3
3
3
3
2
3
Een belangrijk aspect van VVE is het vroegtijdig signaleren van achterstanden in de ontwikkeling. Op de peuterspeelzaal wordt als observatie-instrument KIJK! gebruikt en 4 keer in de peuterperiode ingevuld. Voor vroegtijdige signalering is het van belang om 3 maanden na binnenkomst van een peuter een 0-observatie van de brede ontwikkeling uit te voeren en deze te bespreken met de ouders om hen zo te betrekken bij de ontwikkelingsstimulering. Nu wordt na 3 maanden een vragenlijst ingevuld over het welbevinden, maar een gesprek over de ontwikkeling vindt nog niet plaats. Bij 6 maanden, na binnenkomst wordt het observatie-instrument KIJK! ingevuld, maar hieraan is geen gesprek gekoppeld met de ouders over de ontwikkeling. Wanneer eventuele achterstand niet met de ouders wordt besproken, dreigt het gevaar dat na signalering niets gebeurt en geen Rakkertjesplan wordt opgesteld. De verkregen observatiegegevens worden op Utopia nog niet gebruikt voor een gericht spelaanbod om de begeleiding van de peuter af te stemmen op de ontwikkelingsfase. Ook ontbreekt een evaluatie van de zorg en de taalontwikkeling. Op het niveau van SKV is het zorgbeleid echter wel uitgewerkt. Als een peuter achterblijft in zijn of haar ontwikkeling dan komt de peuter in aanmerking voor extra zorg. De signalering door leidsters vindt plaats aan de hand van de eigen observaties en via het systeem van KIJK!. Om deze zorg in te richten heeft SKV een formulier ontwikkeld waarop de leidsters de achtergrond van de achterstand, de doelstelling, de aanpak en de evaluatie van de zorg moeten opnemen. Binnen de aanpak van Brede Zorg heeft deze aanpak de naam ‘Rakkertjes’ gekregen. De locatie specifieke uitwerking in de praktijk behoeft, zoals beschreven, nog de nodige aandacht (D1.2/1.3/1.4). Wanneer peuters externe zorg krijgen is het belangrijk dat de leidsters ook zelf deze zorg blijven verlenen en de zorg afstemmen met de ouders en wanneer nodig, zo mogelijke met de externe zorgverleners. Nu merken de leidsters op, dat zij informatie missen en geen tips voor het dagelijkse handelen ontvangen (D2.3). Met behulp van een toetsinstrument wordt de taal- en rekenontwikkeling gemeten bij de kleuters. Op basis van deze gegevens worden verschillende groepshandelingsplannen samengesteld. Wanneer nodig worden individuele handelingsplannen voor de kinderen van groep 1/2 opgesteld. Deze toets gegevens worden onder andere benut voor een gericht aanbod van taal en ordenen gevolgd door een evaluatie van de geboden zorg om de vervolgstappen te bepalen. De leerlijn voor de grove motoriek is nog niet uitgewerkt, waardoor de brede ontwikkeling nog niet volledig in kaart wordt gebracht. Er wordt nog geen koppeling gemaakt met de leerlijn en de leeftijd van de kleuter. Zo is niet bekend of de kleuter achterblijft in zijn ontwikkeling voor dit domein of juist een voorsprong heeft (D1.1). E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL
Psz Utopia
E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool E2 De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig E3 De voor- c.q. vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen E4 De voor- c.q. vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken
3 2 2 2
Bs Erasmus, loc. Huijgensstr. 2 2 2 2
2 -
2 2
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Pagina 8 van 10
In de basisschool is de taak van VVE-coördinator niet belegd (E1). Stichting Kinderopvang Vlaardingen heeft haar kwaliteitszorg procedureel ingericht volgens de richtlijnen van de Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ). De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van locatiemanagers en pedagogisch medewerksters zijn daarnaast vastgelegd in een vastgesteld document (2009). Om de algemene richtlijnen voor kwaliteit te vertalen naar praktische inhoudelijke handreikingen heeft SKV diverse inhoudelijke situatiekaarten opgesteld. Sommige kaarten zijn SKV-breed (bijvoorbeeld Startblokken) en anderen zijn locatie-specifiek opgesteld. Het is de bedoeling dat de situatiekaarten jaarlijks worden geëvalueerd door de locaties onder leiding van de locatiemanagers en dat op basis van de evaluatie eventuele verbeteractiviteiten worden opgestart. Ook kunnen verzoeken om scholing worden ingediend bij SKV. Daarnaast kunnen leidsters aan de hand van de module zelfevaluatie van ‘Werken aan Welbevinden’ reflecteren op de kwaliteit van de sfeer in de groepen. Door een wisseling van locatieleider is momenteel geen zicht op de stand van zaken ten aanzien van de praktische uitvoering bij Utopia. Hierdoor zijn eventuele knelpunten in de uitvoering nog niet boven tafel gekomen en blijven gerichte verbeteractiviteiten uit. De borging staat hiermee onder druk (E2 t/m E5). De verantwoordelijkheden en kwaliteit van de uitvoering van VVE taak is nog niet belegd binnen de Vlaardingse Dagschool Erasmus, locatie Huijgensstraat. Het VVE-kwaliteitsbeleid heeft derhalve nog geen vorm gekregen (E1). Alle facetten van de kwaliteitszorg moeten daarom nog uitgewerkt worden. Hierbij is het van belang dat wordt nagegaan welke doelen de school voor VVE wil stellen en bereiken, hoe deze geëvalueerd gaan worden en op welke wijze en systematisch de kwaliteit van VVE in het schoolbeleid wil gaan borgen. Wel heeft men goede instrumenten in handen om de kwaliteit van VVE te kunnen borgen. Er zijn bijvoorbeeld: jaarlijks functioneringsgesprekken, regelmatige onderwijsinhoudelijke teamgesprekken en groepsbezoeken bij de leerkrachten (E2/E4/E5). Er zijn nog geen eindresultaten of streefnormen geformuleerd voor de kleuters op groep- of schoolniveau waarin onderscheid wordt gemaakt tussen doelgroep- en niet-doelgroepkinderen. Een jaarlijkse evaluatie vindt derhalve niet plaats. Ook wordt het verschil nog niet meegenomen tussen het wel of niet gevolgd hebben van VVE op een voorschool (E3). Op de basisschool is nog geen sprake van een specifieke VVE-aanpak. Voor de kwaliteitszorg is het belangrijk om specifiek naar VVE te kijken en terug te laten keren in de jaarplanning aan de hand van de gedane jaarevaluatie. Dat is nu namelijk nog niet het geval (E6).
F DOORGAANDE LIJN
Psz Utopia
F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd
2 2 4 -
Bs Erasmus, loc. Huijgensstr. 2 2 3 -
-
-
-
-
De taak van VVE-coördinator tussen de voor- en de vroegschool is nog niet belegd (F1). Door de wijkgerichte aanpak van de peuterspeelzalen is van structurele samenwerking en afstemming met de basisschool nog geen sprake. De wijkgerichte aanpak maakt dat peuterspeelzalen, kinderen aan verschillende scholen van verschillende besturen leveren en dat scholen kinderen uit verschillende peuterspeelzalen ontvangen.
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Pagina 9 van 10
Daarom stromen maar 30% peuters van peuterspeelzaal Utopia door naar basisschool Erasmus Dagschool, locatie Huijgensstraat. Er wordt nog niet bijgehouden of op de andere basisscholen waar de 70% peuters naar uitstromen wel of geen VVE-programma wordt aangeboden. De basisschool houdt nog niet van de overige instromende peuters bij of zij wel of geen VVEprogramma hebben gevolgd (F2). Via gesprekken en overdrachtsdossiers dragen de peuterleidsters informatie over aan de basisschool en indien nodig dan nemen de leraren van de basisschool contact op met de leidsters. Ook wordt contact opgenomen door de basisschool wanneer peuters van andere voorscholen instromen en voeren bij 4 jaar en 3 maanden een 0-observatie uit bij alle kleuters (F3). De peuterspeelzaal is 2 jaar in de school gehuisvest en er liggen goede kansen en mogelijkheden om de samenwerking te verstevigen. Deze worden nu vooral op de werkvloer uitgebouwd. De leidsters en leerkrachten zijn gestart om de thema’s op elkaar af te stemmen en gezamenlijke activiteiten worden ondernomen. Maar het ontwikkelen van een doorgaande lijn en een structurele samenwerking wordt echter bemoeilijkt door het wijkgerichte beleid. De inspectie onthoudt daarom zich op locatieniveau van oordelen op de overige indicatoren die met de doorgaande lijn te maken hebben (F4/F5/F6/F7).
G OPBRENGSTEN VAN VVE
Psz Utopia
G1 De resultaten worden gemeten conform de afspraken G2 De resultaten zijn van voldoende niveau G3 Verlengde kleuterperiode
-
Bs Erasmus, loc. Huijgensstr. 3
De inspectie doet geen uitspraken over de resultaten wanneer op gemeentelijk niveau nog geen actuele afspraken zijn over de opbrengst van VVE (G1/G2). 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken.
Odin: 127613
Onderzoeksdatum: 23-6-2011
Pagina 10 van 10
